Tildeling av ramme for økonomiske verkemiddel i landbrukspolitikken for 2019

Transkript

1 Vår dato: Vår ref: /1000 Dykkar dato: Dykkar ref: Kommunane i Aust-Agder Saksbehandlar, innvalstelefon Jens Arild Kroken, Ellen S. Eskeland, Lisbeth S. Kismuhl, Tildeling av ramme for økonomiske verkemiddel i landbrukspolitikken for 2019 Fylkesmannen i Agder har fått tildelingsbrev frå Kommunal- og moderniseringsdepartementet datert Aust-Agder fylke har fått slik løyving for dei økonomiske verkemidla i 2019 (Mill.kr., tala for 2018 er med til samanlikning.) Namn på ordning Tilskot til miljøtiltak i jordbruket (SMIL) 1,8 1,8 2. Tilskot til drenering 2,0 2,0 3. Tilskot til tiltak i beiteområde 0,35 0,2 4.a. Skogkultur, tynning, miljøtiltak o.a. 3,8 3,6 4.b. Vegbygging og drift m/taubane, hest o.a. 6,0 5,5 5. Tilskot til skogbruksplanlegging og miljøregistreringar 1,315 1,0 Oppstillinga syner at Aust-Agder har fått ein samla auke på 1,015 mill. kr frå 2018 til 2019 til skogbrukstiltak. Den kjem på vegbygging med 0,5 mill.kr, skogkulturtiltak med 0,2 mill.kr og skogbruksplanlegging med 0,315 mill.kr. For jordbruket sine ordningar er det ein liten auke på 0,15.kr til tiltak i beiteområde. SMIL og drenering er på same nivået. Nærare om dei ulike postane: Forvaltninga av post 1, 2 og 4a ligg hjå kommunane, medan 3 og 4b og 5 vert forvalta av Fylkesmannen. 1. SMIL-midla: Tildeling kr som i Ramma for landet under eitt er på 115 mill.kr 2. Tilskot til drenering: Aust-Agder fekk dobla si tildeling i frå 2017 til 2018 til kr I 2019 er den på same beløp. Landsramma er på 75 mill.kr. 3. Tilskot til tiltak i beiteområde: Tildeling har auka frå kr til kr Landsramma har auka tilsvarande frå 10 til 15 mill.kr. E-postadresse: fmagpost@fylkesmannen.no Sikker melding: Postadresse: Postboks 788 Stoa, 4809 Arendal Besøksadresse Arendal: Ragnvald Blakstads vei 1 Besøksadresse Kristiansand: Tordenskjoldsgate 65 Telefon: Org.nr

2 Side: 2/8 4a. Skogkultur, tynning o.a.: Tildeling kr Det er ein auke på kr frå i fjor. For landet sett under eitt er posten auka frå 73 til 76 mill.kr. I tillegg er 8 mill.kr øyremerka til miljøtiltak. Desse midlane holdast igjen som ei sentral ramme som belastast etter kvart som kommunane gjer vedtak. 6 mill.kr av denne løyvinga til miljøtiltak skal prioriterast til skogeigarar som tar vare på nøkkelbiotopar i større omfang enn det ein kan forvente av næringa. I dette inngår også fleirårige kontraktar om nøkkelbiotopar som bør fornyast. Dei andre 2 mill.kr skal fordelast til føremål som friluftstiltak, ivaretaking av og synleggjering av kulturminne, nøkkelbiotopar og fjerning av frøformera planter av utanlandske treslag utanfor produksjonsbestand. 4b. Vegbygging, drift med taubane o.a.: Tildeling kr , ein auke på kr frå grunntildelinga i fjoråret. Den samla 1. gongs løyvinga for landet har auka frå 113 mill. kr til 122 mill. kr. Det ligg ein reserve igjen i direktoratet til tilleggsløyvingar seinare i året. Det er framleis ein «kystskogbruksprofil» i tildelinga til veg, men svært mykje mindre enn dei siste fem åra. Dersom vi samanliknar oss med det dei andre skogfylka har fått, kjem vi framleis godt ut. 5. Skogbruksplanlegging m/mis: Tildeling kr Løyving etter rapportering og søknad på sams områdetakseringsprosjekt i Arendal og Tvedestrand. Den totale potten for landet er auka frå 23,5 mill. kr til 24,5 mill. kr. Grunnlag for tildeling til kommunane Tildelinga til den einskilde kommune går fram av tabellane i vedlegget. Fylkesmannen si tildeling av ramme til kommunane for 2019 byggjer som tidlegare år på god lokalkjennskap til kommunane, mottekne planar/prioriteringar, aktivitetsnivå/resultat dei siste par åra, utfordringar på vassmiljø og landbruket si vekt som næring i kommunen. I sistnemnde punkt vil jord- og skogbruk vege høgst ulikt kommunane i mellom. Vi har lagt stor vekt på at fordelinga skal stimulere til aktivitet. Forvaltning av midla Det er ein føresetnad frå Fylkesmannen si side at kommunen nyttar midla slik det går fram av gjeldande forskrifter og rundskriv for dei ulike ordningane og elles slik det går fram av mottekne planar og prioriteringar av tiltak for Sakshandsaming/rutinar Kommunane er sjølve ansvarlege for å halde seg innanfor den ramma som er tildelt. Vi vil understreke at kommunane må sjå til at dei har rutinar for formell sakshandsaming. Det er spesielt viktig at breva om tilsegn fyller krava til økonomireglementet i staten, sjå spesielt pkt i reglementet. Kommunane må og nytte dei standardiserte søknadsformalia som til ei kvar tid gjeld for dei einskilde ordningane. Aktuelle skjema er tilgjengelege på Landbruksdirektoratet si heimeside. Kommunane sine rapportar om bruken av midla ved årsskifte må avstemmast mot tilskotssystemet ØKS.

3 Side: 3/8 I 2019 kjem som kjent fagsystemet Agros som er ei løysing for søknads- og sakshandsaming for SMIL og Drenering (og for nokre andre tilskotsordningar). Vi vil fortsetje å sende ut informasjon om mogelegheitene i Agros etter kvart som dei kjem. Informasjon om Agros ligg på Landbruksdirektoratet sine nettsider Naturmangfaldlova (NML) Vi minner om at vedtaka må gjerast i samsvar med naturmangfaldlova, og då særleg miljøprinsippa Vurderingane skal visast i avgjera, jf. 7. For landbruksvegar skal vurderingane etter NML gjerast i samband med løyvinga av tiltaket. Tilskott til miljøtiltak i jordbruket (SMIL) Tilskott innanfor denne ordninga skal forvaltast etter Forskrift om tilskott til spesielle miljøtiltak i jordbruket, fastsett av Landbruks- og matdepartementet , sist endra Regelverket finner de på Landbruksdirektoratets heimeside: Det blei totalt innvilga kr fordelt på 67 saker i fjor. 9 av desse var forureiningssaker (hydrotekniske anlegg). I 2017 vart det til samanlikning innvilga kr fordelt på 90 saker. Arbeidet med søknader om avlingsskade kan være ei orsak til at det vart noko mindre SMIL-aktivitet i fjor. Aust-Agder Beløp, kr Overført frå Tildelt frå Ldir Inndratt i Totalt til rådvelde i fylket i Innvilga i Overførast til Tildelt frå Ldir Utgåtte arbeidsfristar / inndragast i Til rådvelde i fylket i Som vi ser i tabellen over har vi noko mindre midlar til rådvelde i år samanlikna med i fjor. Kommunane meldte inn eit behov for vel 4 mill. kr. for i år. Det er viktig med rask sirkulasjon av midlane. Vi oppmodar derfor kommunane til å gjere fleire vedtak tidlegare på året slik at tiltaka kan koma i gang tidlegare. Landbruksdirektoratet har lova at det skal kome eit nytt rundskriv i vår. Det skal blant anna innehalde informasjon om tilskot til tett dekke på eksisterande gjødsellagre. Prioriteringar 2019 Kommunane skal prioritere tiltak som har god miljøeffekt og må sørgje for ei aktivitetsfremmande forvalting av midlane.

4 Side: 4/8 I nokre vann område er det eit stort behov for utbetring av hydrotekniske anlegg i jordbruket. Fylkesmannen oppmodar kommunane til å ta tak i slike utfordringar av omsyn til avrenning, klimatilpassing, ressursbevaring, matproduksjon mm. Hydrotekniske tiltak skal prioriterast der utfordringane er store. Fordelinga av SMIL-midlar er basert på innmeldte behov tiltak med overskriden arbeidsfrist (midlar som skal inndragast) ubrukte midlar frå 2018 SMIL-aktivitet oppdaterte strategiplanar/tiltaksplanar Fylkesmannen prioriterer kommunar med god måloppnåing, gjennomføringsevne og tiltaksstrategi der SMIL og RMP vert sett i samanheng. Strategiplanar/retningsliner for SMIL-forvaltinga Eit godt planverk er viktig for å kunne forvalte SMIL-ordninga på ein god og føreseieleg måte. Det er og viktig at planen samsvarar med gjeldande forskrift. Alle kommunar må ha oppdatert strategiplan og retningsliner. Omfordeling til hausten Også i år fordeler vi heile SMIL-potten til kommunane, og så blir det ei omfordeling til hausten i samarbeid med kommunane. Fylkesmannen trekkjer då inn ubrukte midlar og fordeler dei til kommunar som har gode søknader liggjande. Frist for å søke ekstra SMIL-midlar er 21. oktober. Tilskot til tiltak i beiteområde Alle dyreeigarar som har dyr på utmarksbeite kan søke om tilskot til investeringar i beiteområde. Ordninga vert forvalta av Fylkesmannen. Midla kan nyttast til tiltak i beitefelt og til innkjøp av radiobjøller i område med store rovdyrtap. I Aust-Agder har vi prioritert slik: søknadar frå beitelag før søknader frå enkeltpersonar fellestiltak før enkelttiltak første prioritet: sanke- og skiljehagar, sperregjerder, ferister og bruer andre prioritet: driftsvegar, saltsteinsautomatar, gjetarhytter og elektronisk overvakingsutstyr maks. 50 % tilskot av godkjent kostnadsoverslag tilskot til radiobjøller til maks. 30 % av vaksne dyr i kvar flokk Vi vil som før sende melding til beitelaga i februar. Forskrift og søknadsskjema finn de på Landbruksdirektoratet si heimeside:

5 Side: 5/8 Send søknaden til Fylkesmannen innan 1. april. Tilskot til drenering av jordbruksjord Ordninga skal forvaltast etter forskrift om tilskudd til drenering av jordbruksjord og fastsettelsesbrev forskrift om tilskudd til drenering av 25. juni med endringa, seinast i 2017 med nye tilskotssatsar. Sjå Landbruksdirektoratet si heimeside: I 2018 vart det nytta berre kr av dei kr vi hadde til rådvelde. Nokre av kommunane brukte opp tildelinga, medan andre løyvde ingen eller få søknader. Unytta midlar frå 2018 har vi lagt til tildelinga for Til saman disponerer vi kr Vi fordeler om lag heile tildelinga no. Det er berre vel kr som ikkje er fordelt. Om ein kommune ikkje nyttar si tildeling, kan den trekkast attende og tildelast ein annan kommune. Tilskot til nærings- og miljøtiltak i skogbruket (NMSK) Tilskot innanfor dette hovudtiltaket skal forvaltast etter forskrift om tilskot til nærings- og miljøtiltak i skogbruket, fastsett av Landbruks- og matdepartementet 4. februar 2004, sist endra Forskrifta omfattar tilskot til skogkultur, vegbygging, miljøtiltak i skog, drift med taubane, hest o.a. og andre tiltak i skogbruket. Frå fekk Fylkesmannen, jf. 3 i ovannemnde forskrift, igjen forvaltninga av tilskot til bygging av skogsvegar, drift med taubane og hest o.a. Desse endringane vart då gjort for å kunne gjennomføre store prosjekt smidigare og meir målretta. Stortinget har nå vedtatt at tilskotsordninga for skogsvegbygging igjen skal tilbakeførast til kommunane frå Fram til denne datoen vil forvaltningspraksisen være den same med at kommunane har ansvaret for prioritering av tiltak, oppfølging av veganlegg gjennom anleggsperioden og kontroll. Det er og særs viktig at kommunane følgjer dei fastlagte prosedyrane for planlegging og godkjenning. Dette er for å sikre at vedtaka har fått ei solid landbruks- og miljøfagleg vurdering. Naturmangfaldlova sine føresegner må praktiserast i sakshandsaminga. Før arbeidet kan ta til, skal det liggje føre byggeplan godkjent av kommunen. Fylkesmannen har sett ein førebels oppsamlingsfrist til 1. februar for søknader om tilskot til vegbygging. Dette er kommunisert tydeleg og sist på kommunesamlinga i november. Desse søknadene vil få 1. prioritet for løyving i Søknader kan deretter sendast fortløpande gjennom året når alle formalia frå kommunen er i orden. Fylkesmannen syner til nye Retningslinjer for behandling av søknader om tilskudd til bygging av skogsveier i Aust- og Vest-Agder. Desse vart vedtekne og inneheld køyrereglar for prioriteringa av tilskotssøknadene og rutinar for sakshandsaminga av ordninga. Det same gjeld for tilskot til drift med taubane og hest o.a. Her gjeld tilsvarande nye Retningslinjer for behandling av søknader om tilskudd til drift med taubane, hest, o.a. i Aust- og Vest-Agder. Desse retningslinene med tilskotssatsar vart også vedtekne så seint som i april Tilskot til skogkultur utgjer ein stor del av dei midla som vert overført til kommunane. Tildelinga skjer i all hovudsak på grunnlag av resultata kommunane har lagt for dagen dei siste åra vart eit spesielt verår som også gav verknader på skogkultursesongen og resultatoppnåinga. Vi har derfor ikkje lagt spesiell vekt på siste års resultat men sett på snittet for dei siste 5 åra. Den samla ramma i 2019 er på kr Det er mogleg vi får behalde den ikkje disponerte ramma frå 2018 på kr

6 Side: 6/ ,-. Den lar vi i så fall ligge som reserve til ekstraløyving seinare i året, slik vi hadde for nokre år sidan. Forbruket i 2018 var nesten heile ramma til tross for ein forkorta skogkultursesong med bort i mot 2 til 3 månader. Eit par kommunar har sjølv i det amputerte skogkulturåret 2018 hatt høgare utbetalingar enn det som nå er løyvd dei for Vi har ikkje signal på ekstraløyving gjennom året. Sjølv om vi ikkje har restansar med oss inn i 2019 må det prioriterast stramt, og kommunane må sørgje for at tilskotsmidlane vert nytta effektivt for å få til aktivitetsauke. Fylkesmannen vil i denne samanhengen understreke at ein berre skal gi tilskot til den delen av skogarealet der det er grunnlag for å drive eit berekraftig og langsiktig økonomisk skogbruk. Nokre av kommunane må sjå nærare på om det er mogleg å oppretthalde tilskotsnivået, spesielt på planting. I rettleiingsarbeidet bør ein rette endå sterkare fokus på skogfondsordninga. Det er akkumulert store beløp i mange kommunar. Kalkylane på bruk av skogfond syner at 5 15 % variasjon i tilskotsprosent ikkje slår mykje ut for gjennomsnittsskogeigaren. I prioriteringa av tiltak vil Fylkesmannen rå til at ungskogpleia vert prioritert for tilskot føre planting, nettopp med bakgrunn i skogfondsordninga og tilgang på likvide midlar derifrå. Tildeling/budsjettmidlar har endra seg mykje på få år. Kommunane bør derfor revidere gamle retningsliner for prioritering av tildeling av NMSK-midlar til skogkultur. Vi må setje mykje inn på å få til ein ny aktivitetsauke innan skogkultur i 2019 og rette opp nedgangen i Skognæringa er inne i ei positiv utvikling med stigande tømmerprisar og auka lønsemd. I tillegg må vi alle i forvaltninga aktivt nytte dei moglegheitene «klimapolitikken» gjev til å setje skogkultur på dagsordenen og samtidig peike på det ansvaret skogeigarane har for langsiktig og berekraftig ressursforvalting. Foryngingskontrollen (Brekkontrollen) som vart innført i 2010 har saman med den rutinemessige resultatkontrollen av foryngingsfelt avdekka svikt i rutinane med å skape tilfredsstillande forynging etter hogst. Vi fekk stadfesta behov for ein kraftig auke i det årlege plante talet, frå eit nivå til og med 2014 på ca. 0,5 mill. til minimum 0,8 mill. Det var gledeleg å sjå at planteresultatet både i var i nærleiken av måltalet. I 2018 er vi nesten nede på 2014 nivået igjen med stk. Vi håper det var eit resultat av tørkesommar og amputert sesong. Dei to kontrollane må sjåast i samanheng og nyttast aktivt også kommande år. Dei har ført til meir fagleg dialog med skogeigarane og streka under kommunen sitt lovpålagte ansvar med å følgje opp berekraftforskrifta. I 2014 og 2015 praktiserte Fylkesmannen ei ordning med å halde att ein del av tildelinga til ut på hausten. Kommunane kunne då melde inn trong for større tildeling etter det arbeidet som til ei kvar tid er gjort. På denne måten fekk vi til ei betre utnytting av midlane. Vi har berre positive røynsler med dette. I 2019 prøver vi løysinga igjen ved å halde tilbake dei overførte midlane frå 2018 på kr ,-. Tilskot til skogbruksplanlegging med miljøregistreringar Tilskot innanfor dette hovudtiltaket forvaltast etter forskrift om tilskot til skogbruksplanlegging med miljøregistreringar, fastsett av Landbruks- og matdepartementet 4. februar 2004, sist endra Det er Fylkesmannen som fastset rammene for skogbruksplanlegging med miljøregistreringar i tråd med hovudplanen. Fylkesmannen fastset og sats for tilskot i kvart prosjekt og utbetaler tilskot til den enkelte skogeigar når prosjektet er avslutta. Landbruks- og matdepartementet har lenge varsla at Fylkesmannen i framtida må leggje opp til ein skogbruksplanaktivitet som er tilpassa ein reduksjon i løyvinga. Dei seinare åra har strategien vore å

7 Side: 7/8 sette i gong etter måten store takstprosjekt i Aust-Agder, og fleirtalet av desse prosjekta har og fått god oppslutning frå skogeigarane. Medan løyvinga for 2013 var 4 mill. kr, fekk Aust-Agder i tråd med søknaden tildelt 1,5 mill. kr for Denne løyvinga finansierte sluttutbetalingane til dei store skogplanprosjekta i fylket. I 2015, 2016 og 2017 vart det ikkje søkt om midlar og heller ikkje tildelt noko til Aust-Agder. For 2018 fekk vi ei løyving på 1,0 mill.kr. For 2019 har Aust-Agder fått ei løyving på 1,315 mill. kr. Desse midlane vil bli nytta til skogbruksplanprosjektet i Arendal og Tvedestrand. I sum gjer dette at ein har på plass hovudfinansieringa av planprosjektet i Arendal og Tvedestrand. Spesielt om tilskot til miljøtiltak i skog I 2019 er 8 mill.kr av NMSK-midlane øyremerka til miljøtiltak. Desse midlane skal haldast igjen som ei sentral ramme som vert belasta etter kvart som kommunane gjer vedtak. 6 mill.kr av denne løyvinga til miljøtiltak skal prioriterast til skogeigarar som tar vare på nøkkelbiotopar i større omfang enn det ein kan forvente av næringa. I dette inngår også fleirårige kontraktar om nøkkelbiotopar som bør fornyast. Dei andre 2 mill.kr skal fordelast til føremål som friluftstiltak, ivaretaking av og synleggjering av kulturminne, nøkkelbiotopar og fjerning av frøformera planter av utanlandske treslag utanfor produksjonsbestand. Rapportering For å gjere sakshandsaminga i kommunane lettare, har Fylkesmannen bestemt at det også for 2019 berre skal vere ein årleg frist for rapportering og innmelding av behov for midlar. Det vil seie at innmelding og rapportering skal vere samla slik: 15. november 2019 Frist for rapportering av bruken av midlane for 2019 og innmelding av behov for midlar i Fylkesmannen peikar på at kommunen si rapportering er eit viktig grunnlag for tildelinga til nokre av tiltaksområda neste år. Rapporten må mellom anna innehalde: kommunen si sjølvstendige vurdering av prioriteringar, oppnådde mål og dei forhold som har påverka prioriteringane oppsummering av korleis næringsorganisasjonane har deltatt i prioriteringane forholdet til tiltaksstrategiane ei vurdering av arbeidet med kopling mellom SMIL og RMP generelt om forvaltninga nødvendige kontrolltiltak jf. punkt om kontroll oversikt over omfanget av søknader som er avslått realistisk vurdering av behov for midlar det neste året Kontroll Fylkesmannen har det regionale ansvaret for at tilskot på landbruksområdet vert nytta i tråd med overordna føresetnader og at det vert forvalta i samsvar med gjeldande lover og reglar.

8 Side: 8/8 Reglementet for økonomistyring i staten gjev Fylkesmannen heimel til å gjennomføre forvaltningskontroll med kommunane. Økonomireglementet fokuserer sterkt på at det er tilfredsstillande kontrollrutinar for å sikre at dei statlege midla vert nytta slik dei var meint. Føresegnene for dei einskilde ordningane gir Fylkesmannen heimel til å føre kontroll med tilskotsmottakar. Føresegnene for tilskota stiller og krav til at dei ulike tiltaka vert utført fagleg forsvarleg og miljøvenleg. Det følgjer av føresegnene for desse verkemidla at kommunen skal kontrollere at bruken av tilskotsmidlane er i samsvar med vilkåra. Fylkesmannen skal følgje opp at naudsynte kontrollar vert gjennomførde. For tiltak til skogkultur, miljøtiltak og andre tiltak (jf. 4, 6 og 8 i forskrift om nærings- og miljøtiltak i skogbruket) skal minimum 5 % av tiltaka kontrollerast. Landbruksdirektoratet har innført registreringsløysinga i ØKS for resultata frå kontroll av utbetaling av kommunale NMSK- tilskot og refusjon av skogfond. Fylkesmannen vil følgje opp og sjå til at alle kommunane nytter denne løysinga i sin forvaltningskontroll. I tillegg kjem dei to obligatoriske kontrollane med foryngelsen («foryngelseskontrollen» og «resultatkontroll foryngelse») etter eigne rutinar og rapporteringssystem i ØKS og WEBSKAS. Kommunane må i si årlege rapportering til Fylkesmannen gjere greie for korleis kommunen har gjennomført naudsynte kontrolltiltak og for resultatet av kontrollen. Avsluttande kommentarar Fylkesmannen i Agder ynskjer ein konstruktiv dialog med kommunane om forvaltninga av dei økonomiske verkemidla og ber om tilbakemelding dersom det er behov for meir informasjon og klargjering. Fylkesmannen ber om at kommunane gjennom forvaltninga av dei økonomiske verkemidla på landbruksområdet styrkjer si rolle som landbrukspolitisk aktør. Vidare ber Fylkesmannen om at kommunane har gode rutinar overfor dei regionale kulturminnestyresmaktene i saker som gjeld kulturminnelova Med helsing Tore Haugum landbruksdirektør (e.f.) Dokumentet er elektronisk godkjent

9 NMSK Drenering Kommunene 2019 til rådighet fra 2018 tildeling 2019 til sammen 901 RISØR kr kr kr GRIMSTAD kr kr kr ARENDAL kr 870 kr kr GJERSTAD kr kr kr VEGÅRSHEI kr kr kr TVEDESTRAND kr kr kr FROLAND kr kr kr LILLESAND kr kr kr BIRKENES kr kr kr ÅMLI kr kr kr IVELAND kr kr kr EVJE&HORNNES kr kr - kr BYGLAND kr kr kr VALLE kr kr kr BYKLE kr kr - kr Reserve kr kr kr kr kr

10 SMIL 2019 Aust-Agder Kommunene Innvilga 2018 Innmeldt behov Saldo ved årsskiftet Midlar som skal inndras² "Friske midlar" Til rådigheit 901 RISØR GRIMSTAD ARENDAL GJERSTAD VEGÅRSHEI TVEDESTRAND FROLAND LILLESAND BIRKENES ÅMLI IVELAND EVJE&HORNNES BYGLAND 0¹ VALLE BYKLE SUM ¹ Kommunen innvilga ein søknad, men hadde ikkje nok tilgjengelige midlar til rådvelde. ²Vedtak som er gjort i 2013 eller tidlegare, altså saker der arbeidsfristen ikkje kan forlengjast.