HETLEVIK,

Transkript

1 Nord- og Midhordland jordskifterett Rettsbok Sak: HETLEVIK, Gnr. 13 i Askøy kommune Oppstarta: Avslutta:

2

3 RETTSMØTE Møtedag: Stad: Statens hus i Bergen. Sak nr.: HETLEVIK, gnr. 13. Saka gjeld: Krav om sak etter jordskiftelova 2. Jordskiftedommar: Vidar Bergtun, som einedommar etter jordskiftelova 9 andre ledd. Protokollførar: Saka er kravd av: Til handsaming: Jordskiftedommaren. Kaia Frøyland og Helge Hestetræet. Avseiing av orskurd Partar: Eigar av gnr. 13/8, 13/526, Geir Fuglseth Eigar av gnr. 13/85, Helge Hestetræet Eigar av gnr. 13/85, Kaia Frøyland Eigar av gnr. 13/171, Harald Kristian Soleng Eigar av gnr. 13/188, 13/391, Liv Kari Helene Engelsen Eigar av gnr. 13/188, 13/391, Henry Elias Engelsen Eigar av gnr. 13/189, 13/229, Anja Juricin Prosessfullmektig: Advokat Edmund A. Bolstad, Representerer Helge Hestetræet, Kaia Frøyland Advokat Aksel Kayser, Representerer Harald Kristian Soleng AdvokatCompagniet, v/advokat Bjørn Erik Ingebrigtsen Representerer Anja Juricin Eigedomane ligg i Askøy kommune. Til stades: Partane er ikkje innkalla til dette rettsmøtet. Jordskiftedommaren har vurdert reglane i domstollova om habilitet, og seier seg gild til å vera dommar i saka. Framlagt i retten vart: 1. Krav om sak for jordskifteretten fra advokat Edmund A. Bolstad datert Vedlegg 1. Kopi av dom i sak TVI-NOHO av Vedlegg 2. Kartskisse Vedlegg 3. Prosesskriv frå adv. E.A. Bolstad datert Forkynning av krav om sak sendt partene , 3. Forslag til fellesløsning fra Liv-Kari og Henry Engelsen datert HETLEVIK, gnr. 13 Nord- og Midhordland jordskifterett 1

4 4. Prosesskriv fra advokat Aksel Kayser datert Vedlegg 1. Rettsbok sak , avsluttet Vedlegg 2. Prosesskriv fra advokat Edmund A. Bolstad, datert Vedlegg 3. Brev fra Askøy kommune til Florvaag Hus AS, datert Vedlegg 4. Brev fra Askøy kommune til Florvaag Hus AS, datert Prosesskriv fra advokat Edmund A. Bolstad, datert Prosesskriv fra advokat Bjørn Eirik Ingebrigtsen, datert Prosesskrift fra advokat Aksel Kayser datert Jordskifteretten avsa deretter slik orskurd: Denne saka er kravd som sak etter jordskiftelova 2 bokstav c og e. Rekvirenten har også nedlagt ein subsidiær påstand om skjøn etter servituttlova eller veglova, jf dok nr 1. Eigar av gbnr 13/171 og gbnr 13/ har kravd saka avvist. Kaia Frøyland og Helge Hestetræet ved advokat Bolstad har i hovudsak gjort gjeldande: Saka vert kravd for å gje rekvirentane sin eigedom ei meir forsvarleg avkøyrsle frå kommunal veg og betre manøvrering av bilar ved parkering på eigen eigedom. Ved felles tiltak kan ein løysa problema for fleire av eigedomane når det gjeld avkøyrsle frå offentleg veg, noko som vil vera ein føresetnad for utbygging av eigedomane. Bnr 526 kan få lovleg avkøyrsle til eige parkeringsareal, bnr 188 og 229 kan få køyreveg til nausttomt, bnr 189 kan få køyreveg til parkeringsareal og ved flytting av bnr 171 sin gangveg til felles veg, kan dette bruket oppnå ein betre tilkomst. Det er vårt syn at jordskiftelova 4, fjerde ledd gjev jordskifteretten høve til å trekkja inn eigedomar i ei ny jordskiftesak utan hinder av 10-års regelen. påstand: 1. Jordskifte vert fremja. 2. Felles privat avkøyrsle/privat veg vert etablert som sams tiltak. Liv-Kari og Henry Engelsen støttar kravet til rekvirenten. Harald Soleng ved advokat Axel Kayser har i hovudsak gjort gjeldande: Vi er av den oppfatning at kravet må avvisast for vår eigedoms vedkomande. Dette på grunn av at det krav som rekvirenten har reist mot oss alt er avgjort i Nord- og Midhordland jordskifterett i Det vert gjort gjeldande at det ikkje er høve til å krevje nytt jordskifte, eller som del av jordskifte, flytting av den gangveg bnr. 171 har på bnr 391, før det er gått 10 år, jf jordskiftelova 4. påstand: Jordskiftekravet vert avvist for eigedomen gbnr 13/171 i Askøy kommune og Kaia Frøyland og Helge Hestetræet vert dømd til å betale sakskostnader til Harald Soleng med kr ,- inkl. mva HETLEVIK, gnr. 13 Nord- og Midhordland jordskifterett 2

5 Anja Juricin ved advokat Bjørn Erik Ingebrigtsen har i hovudsak gjort gjeldande: Ein oppfattar at rekvirenten i saka har tre krav: 1. Utviding av vegbreidda i nord ved innkøyrsle til rekvirenten sin eigedom. 2. Utviding av avkøyrsle i sør frå kommunal veg til privat veg. 3. Flytting av gangveg som bnr 171 har over bnr 391 til aktuell veg på bnr 189. Vi bestrider alle desse tre krava. Eigedomane i området er ikkje vanskeleg å nytte på tenleg måte, jf jordskiftelova 1. Flytting av gangveg for bnr 171 kjem i konflikt med 10 års regelen i jordskiftelova 4. påstand: 1. Krav om jordskifte vert avvist. 2. Kaia Frøyland og Helge Hestetræet vert dømd til å betale sakskostnader til Anja Juricin med kr ,-. Retten ser slik på saka: Eigar av bnr 171 har ved advokat Aksel Kayser kravd denne saka avvist for deira eigedoms vedkomande. Dei har synt til formelle grunnar for dette. Det er retten sitt syn at dette er eit spørsmål som bør handsamast no. Det er vidare retten sitt syn at jordskiftedommaren er kompetent til å ta denne avgjerda som einedommar. Eigedomane bnr 391 og bnr 171 var partar i sak Hetlevik. Denne saka vart kravd for å flytte gangvegretten som bnr 171 har over bnr 391 då denne var i konflikt med eit planlagt byggeprosjekt på sistnemnde eigedom. Bnr 391 var i denne saka representert ved advokat Bolstad og bnr 171 var representert ved advokat Kayser. Resultatet i den saka var at gangvegen vart flytta nordover mot grensa mot bnr 189. Saka vart avslutta i Det er no kravd ei ny jordskiftesak der bnr 85 er rekvirent. Dette bruket er representert ved advokat Bolstad. Hovudtema som rekvirenten vil ha løyst er betre tilkomst til eige bruk. Rekvirenten har presisert at utviding av saka mot bnr 391 og 171 er på grunn av behovet for utviding av avkøyrsla ved offentleg veg. Dette vil berøre desse to eigedomane, og dei bør vera part i følgje rekvirenten. Spørsmålet er om jordskiftelova 4 stenger for denne del av kravet. Paragrafen lyder slik: 4. Det som tidlegare har vore under offentleg jordskifte etter 2 bokstav a til f kan ikkje takast opp til ny jordskiftebehandling før 10 år etter at førre skifte var slutt. Det same gjeld om jordskifte er nekta av materielle grunnar. Har desse grunnane falle bort, kan jordskifte fremmast utan omsyn til 10-årsfristen. Inndraging under jordskifte etter reglane i 16 og 25 kan skje utan omsyn til det som er fastsett i første og andre ledd i denne paragrafen. Vedtak med heimel i 43, 44 og 52, eller tilsvarande paragrafar i tidlegare jordskiftelover, 1 kan 10 år etter at jordskifte er slutta, takast opp til ny behandling for jordskifterett. Ti-årsfristen gjeld ikkje når ras, elvebrot, anlegg av offentlege vegar, kjøp av tilleggsjord o.l. gjer at det ikkje lenger er naturleg å sjå området som tidlegare skifta. Advokat Kayser har synt til første ledd i denne paragrafen. Retten er samd med advokat Kayser i at dette, i utgangspunktet, stenger for ny sak om temaet som var oppe i sak Bakgrunnen for denne tiårsfristen, er truleg behovet for å sikre ro omkring dei avgjerder som er tatt av jordskifteretten. Advokat Bolstad har synt til at tema i den no kravde saka er veg til bnr 85, og at denne saka såleis ikkje tidlegare har vore under jordskifte. Rekvirenten har også synt til HETLEVIK, gnr. 13 Nord- og Midhordland jordskifterett 3

6 inndragingsreglane i jordskiftelova 4, tredje ledd. (I prosesskrivet til advokat Bolstad har han synt til fjerde ledd. Dette må vere ein feil.) I og med at det er unntaksreglar for 10-årsfristen, jf 3. ledd og siste ledd i 4, må retten vurdere desse. Regelen i 3. ledd viser til 16 og 25. Den førstnemnde gjeld grenseregulering mot granneeigedomar til skiftefeltet. Den andre gjeld utviding av skiftefeltet. Etter retten sitt syn, kan begge desse inndragingskriteria bli aktuelle i denne saka. I realiteten har Advokat Bolstad kravd sak om ny vegløysing til bnr 85 og samstundes har han synt til at dette kan få innverknad på øvre del av gangvegretten til bnr 171. Han har også skissert ei mogeleg løysing med å flytte heile gangvegretten inn i eksisterande veg på bnr 189. I jordskiftelova 25 andre ledd er det sett opp ein framgangsmåte for at jordskifteretten kan setje ein frist til å setje fram krav om utviding. Det at det no er framsett krav om utviding i kravet, før jordskifteretten har sett ein frist for dette, kan etter retten sit syn, ikkje gjevast nemnande vekt. Retten kan heller ikkje sjå at dette kravet om utviding/inndraging av tilstøytande eigedomar vil forseinke saka. I 25 siste ledd er det også opna for at jordskifteretten av eige initiativ kan gjere vedtak om å gå utanom kravet. Vilkåret for dette er at det må vera nødvendig for å gjennomføra eit formålstenleg jordskifte. Vurderingar kring dette kan først skje når retten har vore på staden. Retten har ut frå dette kome til at det ikkje er grunnlag for å avvise kravet om sak for bnr 171 sitt vedkomande ut frå jordskiftelova 4, 1. ledd. Den løysinga som rekvirenten har kravd i høve til utviding av avkøyrsle, kan kome i inngrep med nogjeldande gangrett for bnr 171. Retten er av den oppfatning at det er behov for å kalle inn dette bruket til første rettsmøte for å avklare mogelege konsekvensar av dette. Prosessøkonomiske grunnar talar også for dette. Retten held imidlertid alle mogelegheiter opne for at saka kan nektast fremja for dette bruket av andre årsakar seinare, men at desse vurderingane må gjerast etter eit rettsmøte med synfaring og meddommarar. Når det gjeld den resterande del av jordskiftekravet, så er også dette kravd avvist av Anja Juricin. Det er retten sitt syn at også dette spørsmålet må handsamast i eit rettsmøte, med meddommarar og synfaring. Retten kom til slik slutning: 1. Jordskiftekravet vert førebels ikkje avvist for eigedomen gbnr 13/171 i Askøy kommune. Vidare arbeid med saka. Dei attverande partane vert innkalla til rettsmøte for å handsame spørsmålet om fremming av saka. Retten heva. Bergen, Vidar Bergtun (s) HETLEVIK, gnr. 13 Nord- og Midhordland jordskifterett 4

7 RETTSMØTE Møtedag: Stad: Rådhuset på Kleppestø i Askøy. Sak nr.: HETLEVIK, gnr. 13. Saka gjeld: Krav om sak etter jordskiftelova 2. Rettsleiar: Meddommarar: Protokollførar: Jordskiftedommar Vidar Bergtun. Einar Urheim, Sudmannsvei 11, 5037 BERGEN Arnt Arvid Vikebø, Øvre Krabbedalen 41, 5178 LODDEFJORD Jordskiftedommaren. Saka er kravd av: Kaia Frøyland og Helge Hestetræet ved advokat Bolstad. Til handsaming: Partar: Vurdere fremming av saka. Eigar av gnr. 13/8, 13/526, Geir Fuglseth Eigar av gnr. 13/85, Helge Hestetræet Eigar av gnr. 13/85, Kaia Frøyland Eigar av gnr. 13/171, Harald Kristian Soleng Eigar av gnr. 13/188, 13/391, Liv Kari Helene Engelsen Eigar av gnr. 13/188, 13/391, Henry Elias Engelsen Eigar av gnr. 13/189, 13/229, Anja Juricin Eigar av gnr. 13/623, Askøy kommune Prosessfullmektig: Advokat Edmund A. Bolstad, Representerer Helge Hestetræet, Kaia Frøyland Advokat Aksel Kayser, Representerer Harald Kristian Soleng Advokat Bjørn Eirik Ingebrigtsen Representerer Anja Juricin Eigedomane ligg i Askøy kommune. Til stades: Geir Fugleseth, Helge Hestetræet og Kaia Frøyland, Johanne Soleng med fullmakt frå Harald Soleng, Liv Kari og Henry Engelsen, Anja Juricin, Thorbjørn Pedersen frå Askøy kommune, advokat Bolstad, advokat Kayser og advokat Ingebrigtsen. Overingeniør Linda Benjaminsen frå jordskifteretten var også tilstades. På spørsmål frå jordskiftedommaren hadde ingen merknader til innkallinga til møtet eller til måten retten var samansett på. Ingen kjende til noko som kunne tilseie at retten var inhabil HETLEVIK, gnr. 13 Nord- og Midhordland jordskifterett 5

8 Einar Urheim og Arnt Vikebø har ikkje gjort teneste som jordskiftemeddommar tidlegare. Jordskiftedommaren gjorde meddommarane kjende med dei pliktene ein jordskiftemeddommar har. Deretter skreiv meddommaren under lovnaden som er innteken i saksmappa som dok nr 12. Følgjande dokument vart framlagde: 8. Forkynning av orskurd for advokatane, datert Prosesskriv frå advokat Aksel Kayser, datert Vedlegg 1. Brev til Harald Kristian Soleng frå Askøy kommune, datert Vedlegg 2. Kart av i målestokk 1: Prosesskriv frå advokat Bjørn Eirik Ingebrigtsen, datert Innkalling av partar, prosessfullmektigar, meddommarar, datert Lovnad frå meddommarane. 13. Fullmakt, datert frå ordførar i Askøy til Thorbjørn Pedersen. 14. Fullmakt, datert frå Harald Soleng til Johanne Soleng. Dokumenta vart gjennomgått i nødvendig grad. Advokat Edmund Bolstad fekk ordet for å gjera greie for kravet. Han la i den samanheng fram dok nr: 15. Innleiingsføredrag til Nord- og Midhordland jordskifterett Det vart lagd ned påstand som er innteken i vedtak under. Advokat Aksel Kayser fekk ordet for å gjere greie for deira syn på saka. Han la i den samanheng fram dok nr : 16. Skriv, datert frå Askøy kommune til adv. Kayser. 17. Kart, datert i målestokk 1:250, som syner omlagd gangveg over bnr 391. Det vart lagd ned påstand som er innteken i vedtak under. Advokat Bjørn Eirik Ingebrigtsen fekk ordet for å gjere greie for deira syn på saka. Det vart lagd ned påstand som er innteken i vedtak under. Partane vart formana og gav forsikring. Part Geir Fugleseth, eigar av 13/8 og 13/526, forklarte seg. Part Henry Engeseth, eigar av 13/188 og 13/391, forklarte seg. Thorbjørn Pedersen for Askøy kommune forklarte seg. Han la fram: 18. Utsnitt over kommuneplanens arealdel for Hetlevik. Det vart gitt høve til å spørje ut partane. Synfaring Retten saman med partane og prosessfullmektigane drog deretter på synfaring. Geir Fugleseth hadde varsla at han ikkje kom til å delta HETLEVIK, gnr. 13 Nord- og Midhordland jordskifterett 6

9 Avkøyrsle, veg og området rundt vart synfart og partane fekk høve til å forklare seg om tilhøva. Synfaringa vart avslutta ca kl 11 og det vart avtala å møtast i rådhuset kl 12. Etter ein pause tok forhandlinga til att ca kl 12. Advokatane og partane fekk atter ordet til oppsummering. Henry Engelsen la i denne samanheng fram: 19. Brev, datert frå Askøy kommune om forlenging av svarfrist i sak om matrikulering av kommunal veg. Retten tok ein kort pause og presenterte resultatet i fremmingsspørsmålet. Det vart også presentert eit forslag til løysing i saka om gangrett for Soleng over bnr 391. Det vart ikkje semje om denne løysinga. Advokatane la fram: 20. Kostnadsoppgåve, datert frå advokat Bolstad 21. Kostnadsoppgåve, datert frå advokat Ingebrigtsen Advokat Kayser fekk frist til , kl 10 med i levere inn kostnadsoppgåve. På spørsmål hadde ingen merknader til forhandlingane. Partane vart permittert og retten gjorde deretter slikt: vedtak om fremjing: Denne saka er kravd som sak etter jordskiftelova 2 bokstav c og bokstav e. Subsidiært som skjønssak etter veglova eller servituttlova. Advokat Edmund Bolstad (for gbnr 13/85) har i hovudsak gjort gjeldande. Den private vegstrekninga frå den kommunale vegen og fram til eigedomsgrensa for bnr 85 ligg heilt (eller delvis) i sambruk mellom eigedomane ovom, men vegen har ikkje ein tenleg standard for bnr 85. Vegen vil heller ikkje verta godkjent som tilkomst til eventuelle nybygg i området. Grunnvilkåra for ei bruksordning er difor oppfylte. For at dei involverte eigedomane skal få betre tilhøve i vegen må dei gjennomføre sams tiltak i form av: a) Ny og utvida avkøyrsle frå kommunal veg etter vegnormal. b) Utviding av vegen til 4 meters breidde. c) Tilrettelegging av avkøyrsle til bnr 85 / felles snuplass i nedre del. d) Tilrettelegging av parkering for bnr 188 på bnr 391 e) Tilrettelegging av parkering for bnr 189 og 229 på bnr 189 f) Tilrettelegging for felles gangstiar til naustområdet. Dette kan frigjere areal på bnr 189 til anna formål. Vilkåret om utenlege tilhøve er oppfylt ved at det i praksis er byggjeforbod langs den private vegen, slik denne framstår i dag. Etter mine partars vurdering, vil alle eigedomane få større økonomisk verdi om det vert HETLEVIK, gnr. 13 Nord- og Midhordland jordskifterett 7

10 etablert ei god felles vegordning. Det er berre behov for små arealmessige inngrep utan at dette fører til store tap for partane. Nyttevurderinga skal skje på inkaminasjonstidspunktet. Vårt subsidiære krav er at det vert fremja skjøn etter veglova 60 eller servituttlova 19. Vilkåret er her at inngrepet må vera klart meir til gagn enn skade. Fastsetting av grensa mellom bnr 189 og 391 kan vere naudsynt for å avklare kor omfattande inngrepet vert mot desse to eigedomane. Det er vårt syn at orskurd av 29. januar ikkje tek endeleg stilling til om bnr 171 skal bli part i saka. Vi meiner framleis at det er heimel for å ta med dette bruket etter inndragingsregelen. Dette er no den tredje jordskiftesaka om denne vegen, så det er viktig at ein no får ei god løysing. Han har lagd ned slik påstand: Prinsipalt: Jordskifte vert fremja. Anja Juricin vert dømd til å erstatta Kaia Frøyland og Helge Hestetræet sakskostnadene i fremmingsspørsmålet med kr innan 14 dagar frå forkynning av orskurden. Johanna Soleng og Harald Soleng vert in solidum dømd til å erstatta Kaia Frøyland og Helge Hestetræet sakskostnadene i fremmingsspørsmålet med kr innan 14 dagar rekna frå forkynning av orskurden. Subsidiært: Saka vert fremja som bruksordningssak i kombinasjon med skjønnssak etter veglova 60 overfor eigar av bnr 189. Advokat Aksel Kayser (for gbnr 13/171) har i hovudsak gjort gjeldande. Det er vårt syn at jordskifteretten i orskurd av den 29. januar i år har avvist at bnr 171 skal vera part i denne saka. Vi viser i den samanheng til rettsboka side 3 og 4. I den same orskurden er det også teke stilling til dekking av sakskostnader. Det har i dette området vore fleire år med rettssaker og mine partar vil ikkje bli involvert i nye saker om det same temaet. Det er ikkje grunnlag for å flytte denne gangstien ein gong til. Mine partar er innstilte på at deira gangveg vert involvert i muleg endring av avkøyrsla til den kommunale vegen. Vi er av den oppfatning at vi ikkje treng delta i dei komande rettsmøta men at vi blir informert om det som skjer i saka. Han har lagd ned slik påstand: Jordskiftesaka er og vert avvist for gbnr 13/171. Soleng vert tilkjent sakskostnader HETLEVIK, gnr. 13 Nord- og Midhordland jordskifterett 8

11 Advokat Bjørn Eirik Ingebrigtsen (for gbnr 13/189 og 13/229) har i hovudsak gjort gjeldande. Anja Juricin er den av partane som er mest berørt av rekvirentane sitt jordskiftekrav. I høve til flytting av gangvegretten til bnr 171, så tiltrer vi advokat Kayser sine innvendingar og argumentasjon. Når det gjeld rekvirenten sitt krav om utviding av avkøyrsla til den kommunale vegen så har vi ingen motsegner til det. Men rekvirenten sitt krav om utviding av vegen inn mot grensa mellom bnr 189 og bnr 85 er vi mot. Det same gjeld kravet om opparbeiding av felles snuplass i enden av vegen. Anja Juricin har planar for området som kjem i konflikt med det rekvirenten ynskjer å oppnå. Rekvirenten sine rettar i området er avklara i sak for tingretten. Vi meiner det ikkje er grunnlag for å tilkjenna dei meir enn dette gjennom ei jordskiftesak. Dersom så blir tilfellet, vil Juricin lida eit tap som er i strid med jordskiftelova 3 a. Det er vårt syn at eigedomane ikkje er vanskeleg å utnytte. Det er, etter vårt syn, heller ikkje rettsleg grunna sambruk i området. Framlagt kostnadsoppgåve frå advokat Bolstad er for høg. Det må også trekkjast frå utgifter fram til orskurd av den 29. januar i år. Han har lagd ned slik påstand: Jordskiftesaka vert avvist. Anja Juricin vert tilkjent sakskostnader. Part Geir Fugleseth, eigar av 13/8 og 13/526, har i hovudsak gjort gjeldande. Det einaste eg ynskjer å oppnå er lovleg avkøyrsel til parkeringsarealet mitt på bnr 526. Eg har inne ein søknad hos kommunen men har ikkje fått svar. Har elles ikkje noko interesse i vegen. Part Henry Engeseth, eigar av 13/188 og 13/391, har i hovudsak gjort gjeldande. Vi ynskjer at bnr 188 skal få rett til å køyre bil på eksisterande veg over bnr 189 og at det vert lagt til rette for ein parkeringsplass på bnr 391 for bnr 188. Vi ynskjer også at eksisterande gangveg for bnr 171 på bnr 391 vert flytta inn i eksisterande veg over bnr 189. Det er vidare vårt ynskje, at framtidig tilkomst til nytt hus på bnr 391, skal skje via avkøyrsle på bnr 189. Dette vil gje betre stigningstilhøve inn mot oppstillingsplass på tomta. Dersom våre ynskjer vert innfridde, er vi villige til å avstå naudsynt svingradius ved avkøyrsla samt areal langs den kommunale vegen slik at total vegbreidde vert 4 meter. Framlagt brev frå Askøy kommune syner at matrikuleringa av veggrunnen enda ikkje er endeleg. Thorbjørn Pedersen for Askøy kommune har i hovudsak gjort gjeldande: Den kommunale vegen i området var ferdig i Det føregår no eit arbeid med å få matrikulert veggrunn i området. Ein del av avkøyrslene i området oppfyller ikkje dagens HETLEVIK, gnr. 13 Nord- og Midhordland jordskifterett 9

12 krav til utforming. Det er eit generelt krav i kommunen at ein bebygd eigedom skal ha både biloppstillingsplass og snuplass på eigen grunn. Retten ser slik på saka: Sjølv om det ikkje er i tråd med logisk rekkefølgje vil retten først kommentere det subsidiære kravet i denne saka. Dette er krav om skjøn etter veglova og servituttlova. Jordskifteretten har heimel til å halde skjøn etter desse to lovene. Det er såleis dobbel kompetanse i slike saker. Det er imidlertid eit viktig unntak: Jordskifteretten har berre heimel til å halde skjøn etter desse lovene i område som er utlagt som landbruk, natur, friluftsliv- eller reindriftsområde etter plan og bygningslova 11-7, nr 5. I følgje dok nr 18 er jordskiftefeltet i denne saka utlagt til bustadføremål (gul farge). Jordskifteretten har såleis ikkje heimel til å halda skjøn etter veglova 60 og servituttlova 19 i denne saka. Retten har likevel høve til å halde skjøn etter veglova dersom saka vert fremja som ei jordskiftesak og det er naudsynt å føra ein veg fram over ein eigedom som ikkje kan bli part i saka, jf jordskiftelova 43, 2. ledd. I slike tilfelle er retten sin kompetanse ikkje avgrensa til LNF-område. For å fremje ei jordskiftesak er det fleire vilkår som må vere oppfylte. For det første må ein eller fleire av eigedomane i skiftefeltet vere utenlege å bruke, jf jordskiftelova 1. I dette tilfellet har rekvirenten synt til at tilkomstvegen er vanskeleg og farleg å bruke. Det er også synt til at det er utenleg at det går to parallelle tilkomstvegar i området. Det er vidare synt til at det er store samarbeidsproblem mellom partane. Retten er samd i at dette er utenlege tilhøve. Dette vart også påvist på synfaringa. Det neste vilkåret er at det må finnast eit verkemiddel som gjer tilhøva betre. Rekvirenten har synt til at ei bruksordning (jordskiftelova 2 c, nr 1) og sams tiltak (jordskiftelova 2 e) kan gjera tilhøva betre. Retten er samd i at desse to verkemidla er dei mest opplagte å nytta i denne saka. Det er vidare retten sitt syn at ombyting av grunn (jordskiftelova 2 b) kan vera eit aktuelt verkemiddel å nytte i denne saka. Advokat Ingebrigtsen har synt til at det ikkje er sambruk i området. Retten er ikkje samd i det. Juricin er eigar av bnr 189, eigarane av bnr 85 har ein alltidvarande vegrett over dette bruket. Dette er, etter retten sitt syn, rettsleg grunna sambruk som gjev heimel til å nytte 2 c, nr 1 dersom dei andre vilkåra er oppfylte. Det tredje og siste vilkåret er at ei sak ikkje kan fremjast, dersom kostnadene og ulempene vert større enn nytten for kvar einskild eigedom. For bnr 85 vil det vera stor nytte å få ei avklaring og forbetring på tilkomsten gjennom ei bruksordning og sams tiltak. Eventuelle utgifter til utbetring vil, etter retten sitt syn, klart kunne forsvarast med den nytte dei vil oppnå ved slike tiltak. Det same er tilfelle for eventuell grunnerverv ved avkøyringa. For eigedomane til Anja Juricin er retten også av den oppfatning at desse ikkje vil lida tap som følgje av ei jordskiftesak. Eigedomane hennar vil få ein verdiauke ved at avkøyringa frå kommunal veg vert utvida og forbetra. Det er vidare retten sitt syn at hennar eigedom vil oppnå ei nytte av eventuelt makebyte med bnr 85 i grensa mellom bnr 85 og 189. Retten legg vidare vekt på at eigedomane vil ha nytte av å få ei avklaring av tilhøva knytt til tilkomst i området. Når det gjeld rekvirenten sitt krav om opparbeiding av felles snuplass på bnr 189, er retten kome til at det ser vanskeleg ut å få dette til utan at dette vil medføre tap for Juricin. Området Juricin disponerer er lite og retten kan ikkje sjå at ho vil ha nok nytte av ein slik felles snuplass i høve til dei ulempene ein slik plass vil medføre. Det er retten sitt syn at bnr 85 må ordne snuplass på eigen eigedom og at dette er mogeleg HETLEVIK, gnr. 13 Nord- og Midhordland jordskifterett 10

13 Når det gjeld bnr 188 så har partane i rettsmøte gjeve uttrykk for at dette bruket har ein gangvegrett i vegen over bnr 189 og vidare ned trappene på bnr 189. Retten ser ikkje for seg dei store endringane for dette bruket. Retten kan ikkje sjå at det er mogeleg å gje dette bruket ein køyrevegrett samt å etablere ein biloppstillingsplass inne på bnr 391 for bnr 188, utan at dei andre partane i saka vil lida tap ei slik ordning. Bnr 526 sin partsstatus avheng av om dette bruket får den avkøyringsløyve som det er søkt om. Dersom det ikkje blir tilfellet, er det retten sitt syn at dette bruket bør få nytte avkøyringa på bnr 189 og den aller første del av vegen mot å betale seg inn i denne. Eigar av bnr 391 har ynskje om å få flytta planlagt tilkomst til ny tomt frå sør til avkøyrsla på bnr 189. Dei har i denne samanheng synt til at dette vil gje betre stigningstilhøve for ein slik tilkomstveg. Retten er samd i at stigningstilhøva truleg kan bli noko betre med ei slik løysing. Retten er likevel av den oppfatning at stigningstilhøva frå sør ikkje er urimelege samt at ein vanskeleg ser for seg ei god samankopling av den planlagde biloppstillingsplassen på ny tomt på bnr 391 og avkøyrsla. Retten har i denne samanheng også vektlagt at dersom bnr 526 skal inn på vegen i dette området, så vert tilhøva noko uoversiktlege. Dette er ikkje eit endeleg avslag på dette frå retten si side, men slik det ser ut no så ser ikkje retten for seg dette som ei god løysing. Bnr 391 vert likevel delvis part i saka i og med den har ei plikt til å opparbeide gangveg til bnr 188 i området ved avkøyringa. Dette vil indirekte også kome utvidinga av avkøyringa til gode. Slik retten ser for seg utviding av avkøyringa vil dette også kome inn på ein liten bit av bnr 391 (om lag 3-4 m 2 ). Om dette skal gjerast opp som del av jordskifteløysinga eller som skjøn etter jordskiftelova 43, 2. ledd, vil retten kome attende til. Retten kan ikkje sjå at det er behov for å utvide vegen over bnr 189 med unnatak av oppe ved avkøyringa og nede i grensa mellom dette bruket og bnr 85. Eigar av bnr 171 har motsett seg å bli part i denne jordskiftesaka. Retten har i orskurd av 29. januar 2013 teke stilling til det første kravet om avvising. Retten har i den orskurden ikkje teke endeleg stilling til bnr 171 sin eventuelle partsstatus i saka. Etter å ha vore på synfaring i dag er retten kome til at det ikkje er grunnlag for å ta med dette bruket i medhald av inndragingsreglane i jordskiftelova 4, tredje ledd. Dette bruket har i førre jordskiftesak fått utlagt ein gangveg med gode stigningstilhøve. Det er retten sitt syn at det ikkje let seg gjera å skaffe dette bruket tilsvarande god tilkomst ved å flytte heile denne vegretten inn i eksisterande veg på bnr 189. Retten er likevel av den oppfatning at bnr 171 må innretta seg etter den utviding av avkøyrsle som truleg kjem til å bli gjennomført i denne saka. Ei lita omlegging av gangvegen heilt i starten kan difor bli aktuelt. På dette stykket er stigningstilhøva temmeleg like på gangvegen til bnr 171 og køyreveg på bnr 189. Det er difor retten sitt syn at dette bruket ikkje vil lida tap av ei mogeleg mindre omlegging av gangvegen heilt i starten. Partane har påstått dekking av sakakostnader i tvist om fremjing. Retten er av den oppfatning at partane har fått delvis medhald og delvis tapt i tvistane om fremjing av saka. Hestetræet og Frøyland har fått medhald i at saka skal fremjast men ikkje heilt i omfanget av saka. Juricin har tapt i saka om fremjing men har fått eit visst medhald i dei avgrensingane som retten har gjort. Og Soleng har fått delvis medhald i at saka ikkje vert fremja for deira del. Dei må likevel godta ein delvis partsstaus i og med ei mogeleg mindre tilpassing av gangvegen øvst oppe. Engelsen har ikkje påstått å få tilkjent sakskostnader HETLEVIK, gnr. 13 Nord- og Midhordland jordskifterett 11

14 Retten har såleis ikkje funne grunnlag i tvistelova, jf jordskiftelova 81, første ledd, for å tilkjenna nokon av partane sakskostnader i tvisten om fremjing av denne saka. slutning: 1. Sak vert fremja som sak etter jordskiftelova 2 b, 2 c nr 1, 2 e for å forbetra tilkomsten til bnr 85 og bnr 189. Eigedomane bnr 171, 188, 391 og 526 kan også bli involvert i saka gjennom dei løysingane som vert valde. 2. Det vert ikkje tilkjent sakskostnader i spørsmålet om fremjing. Vidare arbeid med saka: Retten vil utarbeide forslag til løysing som vert sendt partane i lag med innkalling til nytt rettsmøte i saka. Retten heva. Askøy, Einar Urheim ( s ) Vidar Bergtun ( s ) Arnt Arvid Vikebø ( s ) HETLEVIK, gnr. 13 Nord- og Midhordland jordskifterett 12

15 RETTSBOK Domstol: Nord- og Midhordland jordskifterett Møtedag: Stad: Hetlevik i Askøy Sak nr.: HETLEVIK, gnr. 13 i Askøy Saka gjeld: Krav om sak etter jordskiftelova 2 Rettsleiar: Meddommarar: Jordskiftedommar Vidar Bergtun Hans Jakob Svendsen, Gjeble Pederssønsgt. 38, 5034 BERGEN Einar Urheim, Sudmannsvei 11, 5037 BERGEN Saka er kravd av: Kaia Frøyland og Helge Hestetræet Til handsaming: Partar: Høyre partane i utsendt forslag til løysing i saka. Eigar av gnr. 13/8, 13/526, Geir Fuglseth Eigar av gnr. 13/85, Helge Hestetræet Eigar av gnr. 13/85, Kaia Frøyland Eigar av gnr. 13/171, Harald Kristian Soleng Eigar av gnr. 13/188, 13/391, Liv Kari Helene Engelsen Eigar av gnr. 13/188, 13/391, Henry Elias Engelsen Eigar av gnr. 13/189, 13/229, Anja Juricin Eigar av gnr. 13/623, Askøy kommune Prosessfullmektig: Advokat Edmund A. Bolstad, Representerer Helge Hestetræet, Kaia Frøyland Advokat Aksel Kayser, Representerer Harald Kristian Soleng Advokat Jon Håkon Hegdahl, Representerer Anja Juricin Til stades: Helge Hestetræet, Kaia Frøyland, Liv Kari Helene Engelsen, Henry Engelsen, Anja Juricin, Torbjørn Pedersen frå Askøy kommune. Advokat Edmund Bolstad og advokat Jon Håkon Hegdahl var også tilstades. På spørsmål frå jordskiftedommaren hadde ingen merknader til innkallinga til møtet eller til måten retten var samansett på. Ingen kjende til noko som kunne tilseie at retten er inhabil. Jordskiftedommaren opplyste at det var ny meddommar i saka og at dette medførte behov for ei reassumering. Hans Jakob Svendsen har ikkje tidlegare gjort teneste som meddommar. Jordskiftedommaren gjorde han merksam på pliktene som føl det å vere jordskiftedommar. Meddommaren skreiv deretter under på ei forsikring som fekk dok nr 29. Framlagde dokument: 22. Sakskostnadsoppgåve frå adv. Aksel Kayser datert HETLEVIK, gnr. 13 Nord- og Midhordland jordskifterett 13

16 23. Brev med tilleggsopplysninger fra Liv-Kari og Henry Engelsen datert Vedlegg 1. Kopi av brev fra Askøy kommune datert Vedlegg 2. Klage fra Anja Juricin datert Prosesskriv, datert frå advokat Edmund Bolstad 25. Innkalling til rettsmøte , sendt partene Prosesskriv fra advokat Aksel Kayser datert Prosesskriv fra Adv. John Håkon Hegdahl datert Vedlegg 1. Kopi av vedtak fra Askøy kommune datert Vedlegg 2. Kopi av målebrev over gnr. 13 bnr Prosesskriv fra Advokt E. Bolstad datert Vedlegg 1. Kart Vedlegg 2. Foto med markering av areal på bnr. 189 for makebyte Vedlegg 3. 4 fargefoto av grøft/kablar/vassleiding 29. Meddommarforsikring underteikna av Hans Jakob Svendsen. 30. Fullmakt, datert frå ordføraren i Askøy til Torbjørn Pedersen. Dokumenta vart gjennomgått i naudsynt grad. Forslag til løysing vart spesielt gjennomgått med tanke på den nye meddommaren. Advokat Bolstad for gbnr 13/85 fekk ordet for å gjera greie for deira syn på forslaget utsendt i lag med innkallinga til rettsmøtet. Han la i den samanheng fram: 31. Bilete over området (4 stk.) innlevert av advokat Edmund Bolstad Advokat Hegdahl for gbnr 13/189 og 13/229 fekk ordet for å gjera greie for deira syn på forslaget utsendt i lag med innkallinga til rettsmøtet. Henry Engelsen og Liv Kari Engelesen fekk ordet for å gjera greie for deira syn på forslaget utsendt i lag med innkallinga til rettsmøtet. Dei la i denne samanheng fram: 32. Kart over området frå 1971 (VIAK A/S) Torbjørn Pedersen for Askøy kommune fekk ordet for å gjera greie for deira syn på saka. Synfaring: Partane og advokatane drog saman med retten ut på synfaring. Vegen vart synfart. Partane fekk påvise det som var oppe til handsaming og det vart gjeve høve til å stilla spørsmål. Det vart orientert om at retten no vil fatte endeleg vedtak i saka. Det vart orientert om ankereglane. Det kom ingen merknader til forhandlingane eller gjennomføringa av dagens rettsmøte. Partane vart deretter permittert. Retten held fram drøftingane i einerom. Retten heva. Askøy, Einar Urheim ( s ) Vidar Bergtun ( s ) Hans Jakob Svendsen ( s ) HETLEVIK, gnr. 13 Nord- og Midhordland jordskifterett 14

17 RETTSBOK Domstol: Nord- og Midhordland jordskifterett Møtedag: Stad: Statens hus i Bergen Sak nr.: HETLEVIK, gnr. 13 Saka gjeld: Krav om sak etter jordskiftelova 2 Rettsleiar: Meddommarar: Protokollførar: Jordskiftedommar Vidar Bergtun Hans Jakob Svendsen, Gjeble Pederssønsgt. 38, 5034 BERGEN Einar Urheim, Sudmannsvei 11, 5037 BERGEN Jordskiftedommaren Saka er kravd av: Kaia Frøyland og Helge Hestetræet Til handsaming: Partar: Avslutte saka. Eigar av gnr. 13/8, 13/526, Geir Fuglseth Eigar av gnr. 13/85, Helge Hestetræet Eigar av gnr. 13/85, Kaia Frøyland Eigar av gnr. 13/171, Harald Kristian Soleng Eigar av gnr. 13/188, 13/391, Liv Kari Helene Engelsen Eigar av gnr. 13/188, 13/391, Henry Elias Engelsen Eigar av gnr. 13/189, 13/229, Anja Juricin Eigar av gnr. 13/623, Askøy kommune Prosessfullmektig: Advokat Edmund A. Bolstad, Representerer Helge Hestetræet, Kaia Frøyland Advokat Aksel Kayser, Representerer Harald Kristian Soleng Advokat Jon Håkon Hegdahl, Representerer Anja Juricin Eigedomane ligg i Askøy kommune Til stades: Partane er ikkje innkalla til dette rettsmøtet. Etter å ha drøfta saka gjorde i medhald av jordskiftelova 17 a slikt regulerande vedtak: Denne saka er no fremja som sak etter jordskiftelova 2 b, 2 c nr 1, 2 e for å forbetra tilkomsten til bnr 85 og bnr 189, jf fremmingsvedtaket. Retten har etter dette utarbeida eit forslag til løysing i saka som vart utsendt til partane saman med innkallinga til rettsmøtet, jf vedlegg til dok nr HETLEVIK, gnr. 13 Nord- og Midhordland jordskifterett 15

18 Partane har uttalt seg om saka / forslaget. Advokat Bolstad for gbnr 13/85 har i hovudsak gjort gjeldande. Vi ynskjer eit alternativt makebyte i høve til det som retten har føreslege. Det er vårt syn at den utviding som har skjedd av vegen i grensa mellom bnr 85 og bnr 189 er ein festna bruk. Framlagde bilete syner at traseen har vore slik den framstår i dag frå 1950-talet. Arealet på bnr 189 har ikkje vore nytta før heilt i det siste etter at Juricin har etablert ein parkeringsplass på området. Her var det tidlegare ein brønn for bnr 85. Det er bnr 85 som har opparbeida og kosta vegen og det er såleis dei som skal ha kompensasjon for at bnr 189 no skal nytta denne vegen. I forslag til løysing er det sett opp ein andel for bnr 189 og 229 i lag. Det er vårt syn at desse to bør skiljast då det ikkje er sikkert at desse to eigedomane er på same eigarhand også i framtida. Dette vert i så fall ein ny vegrett for bnr 229 som ikkje har hatt slik rett tidlegare. Det er vidare vårt syn at bnr 189 og 229 ikkje bør vera partar i vegen før dei kan dokumentere lovleg avkøyringsløyve ved den kommuneale vegen. Når det gjeld retten sitt forslag til utviding av avkøyrsla mot sør, så er me samd i den. Det bør også ordnast slik at det vert god sikt nordover. Dette vert truleg ordna i og med bnr 526 har fått godkjent si avkøyring like nord for vår, jf vedlegg 1 til dok nr 27. Vi vil ikkje motsetje oss å avstå det føreslegne arealet i grensa mot bnr 189. Vi vil derimot at erstatningsarealet vert utlagt i området ved knausen nedom vegen, jf kartskisse og foto i vedlegg 1 og 2 i dok nr 28. Dette kan gjera det mogeleg å etablera ei snuhammar til fordel for alle som nyttar vegen. Vi er opptekne av at det ikkje vert eit felles trafikkareal inne på bnr 85. Her er det alt trongt om plassen. Når det gjeld det felles trafikkarealet er det vårt syn at det bør vera anledning til av- og pålessing her. Viser også til at motparten har greve ned kablar i vegen utan å innhente løyve frå oss. Frå vår side er det eit krav at desse kablane og vassleidning er lagt i tråd med gjeldande reglar. Alternativt kan kablane flyttast til andre sida av vegen. Når det gjeld vedlikehaldskostnader er det vårt syn at, inntil Juricin kan leggja fram avkøyringsløyve, så bør bnr 85 stå for alt vedlikehaldet. Advokat Hegdahl for gbnr 13/189 og 13/229 har i hovudsak gjort gjeldande. Bnr 526 er no sjekka ut av saka i og med denne eigedomen fekk avkøyringsløyve frå eigen eigedom, jf vedlegg 1 til dok nr 27. Vi har lagt fram målebrevet for bnr 391, jf dok nr 27, vedlegg 2. Dette er framlagt for å avklara om utvidinga av avkøyringa også tek areal frå bnr HETLEVIK, gnr. 13 Nord- og Midhordland jordskifterett 16

19 Når det gjeld fordeling av kostnader til denne utvidinga, er det vårt syn at det bør vera ei likedeling mellom Juricin og eigarane av bnr 85. Advokat Bolstad har vist til at bnr 189 og 229 ikkje har avkøyringsløyve. Dette er ikkje rett. Dette er gamle eigedomar, som nytta denne vegen og avkøyringa, før veglova vart innført. Eigarane av bnr 85 har heller ikkje framlagt avkøyringsløve for sin tilkomst. Tingretten har slått fast at bnr 85 har vegrett over bnr 189, men dei har ingen rett til parkering. Bnr 85 må også ordne med snuplass på eigen grunn. Det at bnr 85 no ynskjer å ha rett til kortvarige stopp på det felles trafikkarealet, vil etter vårt syn berre medføre nye konfliktar. For vår del er det føreslegne makebytet ok. Noverande stengsel vil bli teken bort og området vert å sjå på som eit felles trafikkområde. Vi støttar ikkje forslaget frå advokat Bolstad om at Juricin skal avstå eit areal på nedsida av vegen. I og med at heile vegen ligg på bnr 189, samt at det også er dette bruket som har opparbeida vegen, er det vårt syn at bnr 189 bør ta heile vedlikehaldet med vegen. Motparten har ikkje framlagt dokumentasjon på at dei eig sjølve vegkroppen. I og med denne ligg på bnr 189, må ein difor anta at dette er Juricin sin eigedom. Den omtala brønnen til bnr 85, som tidlegare låg på bnr 189, er no borte og bnr 85 har ikkje lenger noko rettar her. Juricin kan såleis nytte dette arealet slik ho finn det mest føremålstenleg. Når det gjeld bnr 229, så er dette eit av dei gamle nausta på Hetlevik som alltid har hatt tilkomst etter den aktuelle vegen. Henry Engelsen og Liv Kari Engelesen har i hovudsak gjort gjeldande. Vi eig bnr 188. Dette var naustet som hovudbruket eigde. På vårt skøyte går det fram at me har vegrett til naustet. Når det gjeld grunnavståing ved avkøyrsla, er det vårt syn at vi ikkje vil krevje noko for dette så lenge kommunen heller ikkje skal ha noko for dette arealet. Vi ynskjer at gangvegretten til bnr 188 ned til naustet skal kartfestast som ein del av denne saka. Vi ynskjer også ei avklaring av grensa mellom bnr 189 og bnr 391. Torbjørn Pedersen for Askøy kommune har i hovudsak gjort gjeldande. For vår del ser forslaget med utviding av avkøyrsla grei ut. Vi kan avstå dette arealet utan kompensesjon då dette er å rekne som veggrunn for vår del. I høve til at det er innvilga avkøyringsløyve til bnr 526, så vil dette krevja at det vert tillaga ein sikt- og svingsone både sørover og nordover frå den. Dette vil også medføre betre sikt nordover for den avkøyringa som er tema i denne saka. Når det gjeld avkøyringsløyve for dei bruka som nyttar denne vegen i dag så eksisterer det nok ingen formelle godkjenningar. Desse eigedomane har truleg nytta denne vegen før veglova sine reglar vart gjeldande. Dersom desse eigedomane skal utnyttast på nye måtar som medfører meir trafikk, vil dei måtta søkja om utvida bruk av denne avkøyrsla. Vassleidningen som er lagt ned i vegen må truleg reknast som ein nedgraven hageslage og det fins ikkje kommunale reglar for dette HETLEVIK, gnr. 13 Nord- og Midhordland jordskifterett 17

20 Den planlagde utvidinga av avkøyringa er ikkje særleg omfattande men det må avklarast med kommunen om denne er søknadspliktig og om det eventuelt må søkjast om dispensasjon for tiltak i 100-metersbeltet. Søknad og utføring må også gjerast av personar som har ansvarsrett til dette. Retten ser slik på saka: Utviding av avkøyrsle til kommunal veg. Det er retten sitt syn at dagens avkøyrsle er unødvendig farleg og dårleg. Då trafikken til og frå denne avkøyringa i hovudsak går mot sør, er det retten sitt syn at det er denne sida av avkøyringa som må gjerast noko med. Retten sitt forslag til forbetring av denne er ei avrunding av avkøyringa si sørlege skulder. Avrundinga skal utformast slik at den indre svingradiusen vert 8 meter. Dette er noko meir enn det som er minimumskravet for slike avkøyrsler i Askøy kommune, men det er retten sitt syn at det her er naudsynt. Retten legg i denne samanheng vekt på at både den kommunale vegen og sidevegen er så smal at behovet for god radius er tilstades. Den utvida avkøyringa skal asfalterast og postkassestativet må flyttast. Siktsone nordover vert ivareteken ved bnr 526 si opparbeiding av si godkjende avkøyring. Partane har i hovudsak sagt seg samde med retten sitt forslag til løysing for denne avkøyringa og retten legg også vekt på dette. Ut frå det kommunale kartet, vil mesteparten av denne utvidinga skje på kommunen sin veggrunn. Berre 3-4 m 2 ligg på bnr 391. Det er retten sitt syn at det som bnr 391 avstår av grunn, kan gå til fråtrekk i deira del av opparbeidingskostnadene. Kommunens representant har i dagens rettsmøte også gjeve utrykk for at dei ikkje vil krevje godtgjering for den del av utvidinga som skjer på kommunen sitt areal. I fordelinga av opparbeidingskostnader er det teke omsyn til at bnr 391 skal dekke kostnaden med opparbeiding av gangveg til bnr 171, jf sak Denne opparbeidinga vil medføre behov for å fjerne deler av den knausen, som må bort i samband med utviding av avkøyrsla. Juricin har synt til at ho kan ta like stor del av desse opparbeidingskostnadene som bnr 85. Retten er ikkje samd i dette. Dette er ein veg som er einaste tilkomstveg til bustadhuset på bnr 85. For Juricin er dette ein veg som vert nytta som tilkomst til naustet (bnr 229) og som veg til opparbeida parkeringsplass, på bnr 189, eit stykke frå bustadhuset. Eigedomen bnr 189 er i hovudsak veggrunn med svært få alternative utnyttingsmåtar. Det er såleis retten sitt syn at bnr 85 har størst nytte av dette tiltaket og at kostnadene vert rett fordelt dersom dei vert delt i tråd med retten sitt forslag i dok nr 25. Retten føreslo at gangvegen til bnr 171 kan koplast saman med avkøyrsla på bnr 189 der den nye svingen tek til. Etter retten sitt syn, vil dette bli den mest oversiktlege løysinga samt at dette ikkje går utver stigningstilhøva på gangvegen til bnr 171. Det er heller ingen av partane som har hatt nemnande motsegner til dette. Det er retten sitt syn at denne saka kan sluttast før det er innhenta formelt løyve til denne utvidinga. Retten ser det som svært sannsynleg at løyve vert gjeve. Eigarane av bnr 85 får i oppgåve å leie arbeidet med å få gjennomført denne utvidinga. Ei slik oppgåve består i å HETLEVIK, gnr. 13 Nord- og Midhordland jordskifterett 18

21 hente inn tilbod frå ein entreprenør som både kan prosjektere, søke om og gjennomføre tiltaket. Det skal innhentast minimum tre tilbod og desse skal gjerast kjent for alle partar som skal betale i utvidinga, før eigarane saman tek avgjerd om kva for eit tilbod som skal veljast. Ved ulikt syn på tilboda skal ein velja det rimelegaste. Det skal førast rekneskap over kostnadene med denne utvidinga. Dette rekneskapet skal danne grunnlaget for fordeling av kostnadene. Partane sin eigeninnsats til administrasjon og liknande skal ikkje utgiftsførast prosjektet. Makebyte i grensa mellom bnr 85 og bnr 189. Det er retten sitt syn at tilkomsten til bnr 85 bør utvidast på dei siste metrane fram til grensa mellom desse to eigedomane. Dette området vert då eit felles trafikkareal for dei to bruka som alltid skal vera ope. Dette felles trafikkarealet skal ha ei utstrekking som tilsvarar dagens asfalterte flate i området, jf jordskiftekartet. Som kompensasjon for dette, er det retten sitt syn at bnr 85 kan avstå litt areal i grensa mellom dei to eigedomane. Ein liten trekant her på om lag 8 m 2 vil gje betre arrondering på bnr 189 sin teig. Det er vidare retten sitt syn at bnr 85 oppnår større nytte med å få ei utviding av innkøyringa til eigen eigedom enn den ulempe dei får med å avstå denne trekanten. Ei utviding av innkøyringa til eigedomen vil også gjera det lettare å få til ein snuplass på eigen eigedom for bnr 85. Eigarane av bnr 85 har synt til at det ikkje må vere felles trafikkområdet på deira eigedom. Retten syner til at arealet er skildra fram til grensa mot bnr 85. Dei same eigarane har også understreka behovet for å kunne nytte dette området til av- og pålessing. Juricin ynskjer ikkje at bnr 85 skal kunne stå her. Det er retten sitt syn at ordlyden om at dette arealet alltid skal vera ope er ei grei formulering i høve til dette spørsmålet. Retten finn ikkje grunnlag for at det skal vera behov for å regulere dette meir detaljert enn dette. Retten viser til at denne formuleringa også hindrar andre eventuelle hindringar i vegen enn bilar. Eigarane av bnr 85 har også føreslege eit alternativt makebyte der dei får eit areal ved knausen på sørsida av vegen. Juricin har motsett seg dette. Det er retten sitt syn at den omtala knausen er eit viktig landskapselement i skiljet mellom sjøsida og landsida og at det ikkje bør gjerast inngrep i denne. Som retten tidlegare har vore inne på i fremmingsvedtaket, er det ikkje grunnlag for å etablere noko felles snuplass på bnr 189. Bnr 85 må og kan ordne dette på eigen grunn. Avkøyring for bnr 526. I og med framlagt avkøyringsløyve for dette bruket på eigen eigedom, er det ikkje naudsyn at dette bruket lenger er involvert i denne saka. Bnr 526 går såleis ut som part i saka. Vedlikehald av vegen på bnr 189. Dette er ein veg som vert nytta til bustaden på bnr 85 samt til parkeringsplass på bnr 189. Det er retten sitt syn at det er mest naturleg at ansvaret for gjennomføring vedlikehaldet kviler på bnr 85, men at eigar av bnr 189 også er med på å dele på utgiftene HETLEVIK, gnr. 13 Nord- og Midhordland jordskifterett 19

22 Juricin har også synt til at hennar eigedom bør ha alt vedlikehaldet av denne vegen. Retten er ikkje samd i dette, og syner i denne samanheng til det som er sagt om kostnadsfordelinga for oppgradering av avkøyringa. Kostnadene med vedlikehald av ein veg skal delast etter den bruk partane gjer av vegen. Slik stoda er i denne vegen, er det retten sitt syn at det vert heilt feil å påleggje Juricin alt vedlikehaldet, sjølv om ho ynskjer dette. Det er retten sitt syn at framlegg til vedlikehaldsfordeling i dok nr 25 er ei rett fordeling. Partane har i dagens rettsmøte uttrykt usemje om kven som eig sjølve vegen (vegkroppen). Partane er samde om at det er tidlegare eigar av bnr 85 som sist asfalterte vegen. Retten kan ikkje sjå at dette er ein tvist som er naudsynt å avklare som ein del av denne saka. Partane har vore gjennom ei sak i tingretten for å avklare tvist om bnr 85 sin vegrett. Det er retten sitt klare syn at både bnr 85 og bnr 189 har vegrett på denne vegkroppen og at eventuelle uoppgjorde fordringar i høve til opparbeidingskostnader er forelda. For Juricin har eigedomen bnr 189 mest funksjon som ein tilleggseigedom for dei andre eigedomane ho også eig. I og med Juricin eig både bnr 189 og 229 så ser ikkje retten det som noko behov å skilje desse eigedomane i spørsmålet om vedlikehald. Skulle Juricin ein gong i framtida avhenda ein av desse eigedomane, må ho stå fritt til å avgjere om ho vil gje nausteigedomen rett til veg og parkering på bnr 189, eller om ho berre vil gje nausteigedomen gangvegrett på bnr 189. I eit slikt tilfelle må det også takast stilling til fordelinga av vedlikehaldet mellom bnr 189 og 229. Når det gjeld avkøyringsløyve er det retten sitt syn at dette ikkje er naudsynt for den bruken som har vore fram til no. Skal partane til med nye tiltak på eigedomane som soknar til denne vegen, så vil dette krevje at det vert søkt om utvida bruk av denne avkøyringa. Vegen er i dag asfaltert, noko som reduserer utgiftene til vedlikehald. Vegen bør likevel haldast i god stand framover i høve til dagens standard. Inkludert i vegvedlikehaldet er også vedlikehaldet av naudsynte grøfter og sluk i / langs vegen. Eigarane av bnr 85 skal føra rekneskap for utgiftene knytt til normalt vedlikehald inklusiv vintervedlikehald. Dette rekneskapet skal danne grunnlag for fordelinga av kostnadene. Behovet for grensegang i området. På rettsmøtet den kom det fram ei mogeleg usemje om grensa mellom kommunal veg og bnr 391. I dagens rettsmøte var både representanten frå kommunen og eigar av bnr 391 samde om at dei ikkje ville krevje kompensasjon for grunn som går med til utviding av avkøyrsle til kommunal veg. Retten ser såleis ikkje behov for å gå opp grensa mellom desse eigedomane som ein del av denne saka. Det er også kome fram ynskje om å gå opp grensa mellom bnr 189 og bnr 391. Retten syner til framlagt målebrev for bnr 391 og kan såleis ikkje sjå at denne grensa er uklar. Eigar av bnr 188 har også ytra ynskje om å få kartfesta gangvegrett for dette bruket fram til naustet. Det er retten sitt syn at det ikkje er tvist om denne vegretten. Det er vidare retten sitt syn at ei kartfesting av ein gangvegrett i dette tilfellet ikkje er naudsynt. Retten er komen til slik HETLEVIK, gnr. 13 Nord- og Midhordland jordskifterett 20