Handlingsdel med økonomiplan

Transkript

1 Stryn kommune Handlingsdel med økonomiplan Planstrategi Samfunnsdel Handlingsdel/Økonomiplan Arealdel Kommunedelplan Kommunestyret KS sak

2 INNHALD 1. Samanheng mellom plansystemet og økonomiplanen Kommuneplanen sin samfunnsdel Kommunedelplanar Kommuneplanen sin handlingsdel Økonomiplanen Kommuneplanen sin målsetjing Hovudmål Satsingsområde Føringar frå samfunnsdelen Kommunen sine rammevilkår Folketalsutvikling Sysselsetting Økonomisk status for kommunen og generelle økonomiske framtidsvurderingar Revidert nasjonalbudsjett 2015, kommuneproposisjonen 2016 og Statsbudsjettet Kommunen sine inntekter Skatt og rammetilskot Eigedomsskatt Momskompensasjon Rentekompensasjon for investeringar Øyremerka tilskot Sjølvkost Kommunale gebyr Husleige Aksjer Fond Kommunen sine utgifter Renter Løns og prisvekst, endringar i pensjonsutgiftene Samandrag av kommunen sine inntekter og utgifter Viktige prinsipp i økonomiplanen Lånegjelda Bruk av kompensasjonsfond Bruk av andre kapitalinntekter/utbytte Enøk og miljø Avskrivingar Kalkulatoriske renter Likviditet Utfordringar og prioriteringar Sentraladministrasjonen Skule- og kultursektoren Helse- og sosialsektoren Teknisk sektor Arbeidsmiljøutvalet - Prioritering av HMS Stryn kyrkjelege fellesråd

3 1. SAMANHENG MELLOM PLANSYSTEMET OG ØKONOMIPLANEN 1.1. KOMMUNEPLANEN SIN SAMFUNNSDEL Kommuneplanen består av ein samfunnsdel og ein arealdel, og er det overordna styringsdokumentet for utviklinga i kommunen. Samfunnsdelen fastset mål og strategiar for kommunesamfunnet som heilskap og kommunen som organisasjon. Arealdelen skal vise samanheng mellom framtidig samfunnsutvikling og arealbruk, og er juridisk bindande. Kommuneplanen sin samfunnsdel gjeld for perioden , og har eit tidsperspektiv på 12 år. Den skal ha ein handlingsdel med 4 års perspektiv som syner korleis planen skal følgjast opp. I samband med utarbeiding av samfunnsdelen blei det bestemt at handlingsdelen og økonomiplanen skal utgjere eitt dokument, slik at overordna føringar frå samfunnsdelen og økonomiske prioriteringar blir betre knytt saman KOMMUNEDELPLANAR Kommunedelplanar kan utarbeidast for eit avgrensa geografisk område eller for avgrensa tema, og skal følgje opp mål og strategiar frå kommuneplanen sin samfunnsdel. Kva for planar som skal utarbeidast/reviderast denne kommunestyreperioden står i kommunen sin planstrategi Dei tematiske kommunedelplanane skal også ha ein handlingsdel. I desse handlingsdelane bør det ikkje fattast økonomiske bindande vedtak, då dette kan føre til at summen av alle tiltaka er større enn kommunen sine samla ressursar. Ressursfordelinga skal skje i dette dokumentet, handlingsdelen med økonomiplan, som skal vere kommunen sitt økonomiske styringsverktøy. Sektor-, tema- og fagplanar er planar som i stor grad utarbeidast etter anna lovverk enn plan- og bygningslova. Desse er ofte viktige i oppfølging av kommuneplanen sin samfunnsdel, med konkretisering av mål og oppfølging med tiltak KOMMUNEPLANEN SIN HANDLINGSDEL Handlingsdelen skal konkretisere mål og tiltak knytt til målsetjinga, satsingsområda og strategiar i samfunnsdelen. Handlingsdelen gjer ei prioritering av kva vi bør få utført gjennom økonomiplanen, dei økonomiske ramma vil avgjere kva vi kan få utført. Det skal vere samsvar mellom samfunnsdelen og økonomiplanen. 3

4 Kommuneplanen sin samfunnsdel er delt inn etter tema, med tilhøyrande mål og strategiar. Dette er omtalt i kap Føringar frå samfunnsdelen. Ein har her berre teke med dei tiltaka som kan krevje økonomisk løyving for gjennomføring, i og med at dei økonomiske ressursane blir fordelt på sektorene er strukturert etter teneste/ansvarsområde. Handlingsdelen med økonomiplan skal reviderast kvart fjerde år, men skal i tillegg bli rullert årleg. For den årlege rulleringa skal kommunen innhente synspunkt frå berørte statlege og regionale organ og andre som har ansvar for gjennomføring av tiltak i handlingsdelen ØKONOMIPLANEN Heimelen for kommunen sitt arbeid med utarbeiding av økonomiplanen er i kommunelova 44: 1. Kommunestyret skal ein gang i året vedta en rullerande økonomiplan. 2. Økonomiplanen skal omfatte minst dei fire neste budsjettår. 3. Økonomiplanen skal omfatte heile kommunen si verksemd og gi ei realistisk oversikt over sannsynlege inntekter, venta utgifter og prioriterte oppgåver i planperioden. Planen skal være sett opp på ein oversiktleg måte. 4. I økonomiplanen skal det for kvart einskild år økonomiplanen omfattar visast dekning for dei utgifter og oppgåver som er ført opp, jf. 46 nr Planar som omfattar avgrensa deler av kommunen sin verksemd, skal integrerast i økonomiplanlegginga og bruken av midlar innarbeidast i planen. 6. Kommunestyret vedtar sjølv økonomiplanen og endringar i denne. Vedtaket vert gjort på grunnlag av innstilling frå formannskapet. 7. Innstilling til økonomiplan, med dei forslag til vedtak som ligg føre, skal leggast ut til alminneleg ettersyn minst 14 dagar før den vert handsama i kommunestyret. Dette gjeld likevel ikkje ved innstilling som gjeld endringar i økonomiplanen. 8. Økonomiplanen og endringar i denne oversendast departementet (fylkesmannen) til orientering. Økonomiplanen omfattar også årsbudsjettet, som er ein detaljplan over den kommunale drifta og investeringar det komande året. Årsbudsjettet skal bygge på økonomiplanen. På grunn av at handlingsdelen og økonomiplanen skal utgjere eitt dokument må forslag til vedtak av dokumentet gjerast offentleg minst 30 dagar før kommunestyret sitt vedtak, jf. krav i plan- og bygningslova På bakgrunn av innarbeiding av framlegg til Statsbudsjett, som i år kom , og etterarbeid etter dette vil vi ha problem med og halde fristen i plan- og bygningslova 11-4 når det gjeld at dokumentet skal ligge offentleg minst 30 dagar før kommunestyret sitt vedtak. Det er statsbudsjettet som sett våre rammer og dette må innarbeidast i både driftsbudsjett og vidare vurderingar av tiltak som skal inn i økonomiplanperioden. Dette skal vidare til sektorutvala før formannskap og dette er ein tidkrevjande prosess. Dette er det fleire kommunar som har problem med å innfri, og tema er diskutert med 4

5 fylkesmannen, utan at det har blitt funnet ei god løysing på dette. Difor vil vi for Handlingsdel med økonomiplan ikkje ha muligheit til å innfri kravet om dokumentet skal ligge offentleg 30 dagar, men innfrir kravet om innstilling til økonomiplan i kommunelova 44-7 til offentleg ettersyn i minst 14 dagar. 2. KOMMUNEPLANEN SIN MÅLSETJING 2.1. HOVUDMÅL Hovudmål for kommuneplanen sin samfunnsdel er: VEKST BASERT PÅ BULYST OG NÆRINGSUTVIKLING I denne samanheng er vekst både auke i folketal og næringsverksemd. For å få til dette må ein leggje til rette for gode bustadtilbod, godt kommunalt tenestetilbod og god folkehelse. Kommunen må i tillegg prioritere faktorar som gjer at Stryn kommune er ein god stad å bu i samt leggje til rette for utvikling av næringslivet SATSINGSOMRÅDE I arbeidet for å nå hovudmålsetjinga har kommunen valt ut tre satsingsområde med tilhøyrande mål og strategiar: FOLKEHELSE Folkehelse skal vere gjennomgripande i kommunen sitt arbeid og sine tenester Auka fysisk aktivitet for alle, mellom anna ved å leggje til rette for fleire gang- og sykkelvegar, sentrumsnære turstiar, badeplassar og sikker tilgang til natur- og friluftsområde Godt samarbeid mellom kommunen og frivillige lag og organisasjonar TILRETTELEGGING FOR NÆRINGSLIVET Plassere nye næringsareal i nærleik til hovudvegsystemet, primært kring Stryn sentrum og på Langeset. Minst mogleg konflikt med viktige jordbruksareal, natur- og kulturlandskap og friluftsområde Vidareutvikle Olden som cruisedestinasjon Godt samarbeid mellom skule og næringsliv Gode vilkår for grunderånda BULYST OG BUSTADTILBOD Eit godt tenestetilbod innan helse- og omsorg Sikre god kvalitet i skule og barnehage Kommunen skal prioritere å få på plass attraktive bustadfelt i vekstområdet Stryn sentrum Loen. Dette gjeld mellom anna bustadfeltet Solvik/Rake. Når det gjeld resten av kommunen skal 5

6 ein leggje i hovudsak ut område for LNF område med spreidd bustader, i tillegg til nokre få bustadfelt i dei største tettstadane Intensiv norskopplæring og god integrering av språklege minoritetar Aktivt samarbeid mellom kommune og sivil sektor om ulike integreringstiltak i lokalsamfunnet Stryn skal ha eit attraktivt, inkluderande og mangfaldig kulturliv for å styrkje identitet, omdøme, næringsliv, trivsel og bulyst Stryn kulturhus skal vere kommunen sitt fremste hus for kunst og kulturformidling. Legge til rette for gode møteplassar i alle tettstader 2.3. FØRINGAR FRÅ SAMFUNNSDELEN I samfunnsdelen har ein sett fleire mål og strategiar innan dei ulike tema. Dei som kan krevje økonomiske løyvingar er følgjande strategiar: FOLKEHELSE OPPVEKST Helse og førebygging skal ha vekt i planlegging og tenesteutøving Tilrettelegging av god infrastruktur for fellesskap, tryggleik, deltaking og sunne levevanar Vidareføre og utvikle MOT arbeidet Satse på konseptet Frisklivssentral for strukturert hjelp til endring av livsstil Delta i interkommunal samfunnsmedisinsk teneste og andre relevante samarbeidstiltak IKT som administrativt og fagleg verktøy i skule og barnehage Intensiv norskopplæring for språklege minoritetar Utvikle og få til betre samanheng mellom vaksenopplæring, arbeid og utdanning i samarbeid med NAV, flyktningetenesta og utdanningsinstitusjonane Dagleg fysisk aktivitet og fokus på kosthald i skule og barnehage Styrke samarbeidet med næringslivet Stimulere til auka aktivitet etter skuletid Gje tilbod om kulturelle opplevingar i skule og barnehage Sikre ein framtidsretta og berekraftig barnehage- og skulestruktur. Tilbodet i kommunen må byggast ut slik at ein til ei kvar tid har kapasitet til ein forventa vekst i barne- og elevtalet Auke barnehagekapasiteten i Stryn sentrum Loen Olden Sikre gode og tidsmessige lokale og aktivitetsområde Utarbeide kommunedelplan for oppvekstsektoren HELSE OG SOSIAL OMSORG Barneverntenesta Interkommunalt samarbeid (tiltaksstillingar, fagleg samarbeid m.m.) Sosial tenester i NAV Samarbeid med flyktningtenesta, vaksenopplæring og næringsliv for å kvalifisere flyktningar og innvandrarar til arbeid Gode samarbeidsstrukturar kring rusproblematikk og ressurs for samordning og innsats 6

7 Helse- og omsorgstenester Syte for funksjonelle lokalitetar for helse - og omsorgstenestene Utvikle samarbeid og samhandling med frivillige Satse på interkommunalt samarbeid om oppgåver som er vanskeleg å takle åleine FLYKTNINGAR OG INNVANDRING Nytte barnehage, grunnskule og SFO aktivt for å sikre god språkutvikling og integrering Ha arbeidsretta norskopplæring Aktivt samarbeid mellom kommune, næringsliv og NAV om språkopplæring og kvalifiseringstiltak for vaksne IDRETT OG FRILUFTSLIV KULTUR KYRKJA Avklare og setje av areal til idrett, fysisk aktivitet og friluftsliv Godt samarbeid mellom lag/organisasjonar og kommunen som stimulerer til utbygging, god drift og aktivitet Legge til rette for eigenorganisert aktivitet blant barn og unge ved å ha gode nærmiljø/aktivitetsanlegg Legge til rette for sentrumsnære turstiar og god tilgang til naturområder Sikre dei viktigaste friluftsområda, dette gjeld særleg turstiar og badeområde med parkering Utvikle eksisterande og nye kulturtilbod Gode støtteordningar/økonomiske rammevilkår for lag og organisasjonar som stimulerer til innsats og aktivitet Utvikle Stryn kulturhus vidare som kommunen sitt fremste hus for kunst og kulturformidling. Kulturhuset skal i tillegg vere eit naturleg val for møteverksemd, kurs og konferansar Utvikle og legge til rette for at Stryn kulturskule skal bli eit ressurssenter for kultur og kunstfag Arbeide for å få nye lokale til kulturskulen Utvikle og legge til rette for at Stryn bibliotek skal vere eit framtidsretta og moderne folkebibliotek og skulebibliotek Synleggjere og inkludere eit aukande etnisk mangfald i kulturlivet Profesjonalisere tenestetilbodet innafor kultursegmentet Sikre tilstrekkelege rammeløyvingar og tenesteyting NATUR, KULTURMILJØ OG LANDSKAP Utarbeide kommunedelplan for kulturminne og kulturmiljø. TETTSTADER OG BUSTADOMRÅDE Setje av nye areal til bustadområde kring Stryn sentrum gjennom arbeidet med kommunedelplan for Langeset Stryn Storesunde Opne for samarbeid kommune/næringsliv om bygging av rimelege gjennomgangsbustader 7

8 Initiere prosjekt for tettstadutvikling basert på fylkeskommunal deltaking Setje i gang planarbeid knytt til vidareutvikling av Olden som cruisedestinasjon SAMFERDSEL OG INFRASTRUKTUR Arealdelen skal avklare viktige spørsmål som - Stryn er eit trafikalt knutepunkt for storbil og buss - framtidig vegsystem for tilkomst til hytteområda nord for Stryn sentrum Prioritere finansiering og realisering av gang- og sykkelveg frå Loen til Solvik Utgreie behovet for framtidige løysingar for trafikken gjennom Stryn sentrum, og kvalitetssikre at arealdelen tek høgde for desse Bidra til regional og lokal samordning ved utbygging av breibandnett, stille krav om tilrettelegging av breiband ved ny utbygging. Vurdere økonomisk deltaking i utbyggingsprosjekt som ikkje har kommersielt grunnlag Kartlegge kritiske brukarar i høve breiband og framføringsvegar i beredskaps-samanheng i samband med heilskapleg ROS-analyse Prioritere sikring av vasskjelder og god vasskvalitet Utgreie utbygging og vedlikehald av vassforsyning og avløpsnett i sine respektive kommunedelplanar NÆRINGSUTVIKLING OG VERDISKAPING Følgje opp næringsanalysa frå 2012 med ein tydeleg næringsstrategi. God oppfølging av gründerar. Kommunen sitt næringsapparat skal vere meir offensive i høve landbruket ved utadretta verksemd, særleg i høve rekruttering, investering og tilleggsnæringar på garden Auke produksjonen innanfor landbruket med 1% per år. Støtte opp om utvikling av reiselivsnæringa, særleg tiltak for betre inntening, utvida sesong og kommersiell utnytting av naturen i samsvar med reiselivsplanen for Sogn og Fjordane KLIMA OG ENERGI Alle større bygg, som vert planlagt i nærleiken av fjernvarmeleidning, må ha vassboren varme samt kople seg til fjernvarmenettet. Plikta til tilknyting baserast på at fjernvarmeenergien er konkurransedyktig med andre energikjelder Vurdere elektrisitetsforsyning til cruiseskip i Olden som alternativ til dagens bruk av dieselaggregat. Energibehovet er svært stort og vil krevje ei styrking av el-nettet lokalt Stryn Sommarskisenter bør få el-forsyning fram til anleggsområdet, enten via nett eller ved lokal vasskraftproduksjon i eit småkraftverk Arbeide for meir kollektiv persontransport i kommunen gjennom arbeidsbussruter og tettare lokalbussnett skal redusere utslepp av klimagassar. Prøve å få til samarbeid mellom kommunen og fylkeskommunen for å etablere arbeidsruter til dei største arbeidsplassane i kommunen Etablering av ladepunkt for EL-bilar Offensiv for utbygging av gang- og sykkelveger 8

9 3. KOMMUNEN SINE RAMMEVILKÅR 3.1. FOLKETALSUTVIKLING Folketalsutvikling i Stryn frå 2000 til 2016 Detaljert framstillinga av ulike variable i folketalsutviklinga i frå 2010 til 2015 I heile perioden oversteig fødselstalet tal døde i Stryn kommune, kor fødselsoverskot i gjennomsnitt var 17 personer. Innvandringa til Stryn kommune har variert dei siste åra, men tala viser at det over de siste åra er ein liten nedgang og at det i 2015 var 97 innvandrarar. I Stryn kommune er det ein tydeleg tendens til at utflytting oversteig innflytting der det i gjennomsnitt var netto innalandsk flytting på -65 personer, men tallene viser at det over dei siste 5 årene er ein liten auke i tal innanlandsk innflytting. 9

10 BUSETJINGSMØNSTER I figuren under kan ein sjå at flest innbyggar i Stryn kommune bur i spreiddbygd strøk, og at delen som bur i tettbygd strøk er aukande. I 2005 var det 40 % innbyggar som bur i tettbygd strøk, og i 2015 var det om lag 47 % av innbyggar i Stryn kommune som bur i tettbygd strøk. I Sogn og Fjordane bur 56 % i tettbygd strøk, medan tala for heile landet er 77 %. Syner del av befolkninga som bur høvesvis i tettbygde og spreiddbygde strøk Folketalsutvikling på krinsnivå Grafisk framstilling av folketalsutviklinga på skulekrinsnivå for perioden (SSB) Tonning krins har hatt jamn vekst i heile perioden. Loen hadde jamn vekst fram til 2014, men har sidan gått litt tilbake. Oppstryn, Oldedalen, Utvik og Rand har hatt ei negativ utvikling. 10

11 FRAMSKRIVING AV FOLKETALET Framskriving av folketalet syner SSB sin prognose for middels folketalsutvikling MMMM, som står for Mellomnivå fruktbarheit Mellomnivå levealder Mellomnivå mobilitet (innanlands flytting) Mellomnivå nettoinnvandring. Det er dette alternativet som er mest brukt i ulike planprosessar og av offentlege instansar. Dette er prognosar, noko som betyr at viss vi får større endringar, til dømes i innflytting og utflytting, vil dette påverke prognosane monaleg, og mindre endringar i tal fødde, levealder, inn- og utflytting vil sjølvsagt også gje mindre endringar i prognosane. Prognosen syner at Stryn kommune vil i framskrivingsperioden ha ein befolkningsauke på vel 1000 personar. Dette er ein auke på om lag 15 %. Framskrivingar for dei ulike aldersgruppene i perioden for Stryn kommune I tabellen over kan ein sjå at det er auke i alla aldersgruppene i framskrivingsperioden frå 2015 fram til Med den forventa auken i aldersgruppa +67 år vil truleg den største utfordringa for Stryn kommune vere knytt til helse og omsorgstenestene. Det vil gje kommunen utfordringar med å rigge ei eldreomsorg som både kapasitetsmessig og kvalitetsmessig innfrir krav og forventningar frå brukarar og myndigheiter. 11

12 3.2. SYSSELSETTING Endring i sysselsette i Stryn kommune for perioden Ved å sjå på endringane i sysselsette i perioden finn ein den største endringa i Industrien med ei reduksjon på 100 sysselsette. Men også Jordbruk, skogbruk og fiske har hatt nedgang i perioden, ein reduksjon vi finn i dei fleste kommunane i fylket. Den største auken i sysselsetting finn ein innafor Helseog sosialtjenester, og det heng fyrst og fremst saman med ein auke i det kommunale velferdstilbodet. Totalt er talet sysselsette i kommunen auka med 120 sysselsette i perioden Endring i sysselsette i Stryn kommune for perioden

13 4. ØKONOMISK STATUS FOR KOMMUNEN OG GENERELLE ØKONOMISKE FRAMTIDSVURDERINGAR I tider med skiftande overordna politiske regimer og ulike sentrale prioriteringar kan det vere utfordrande å skissere presise økonomiske framtidsbilete. Statlege rammevilkår endrar seg både i høve til økonomiske overføringar og endringar i regelverket som igjen har betyding for kommunens økonomi. Dette er utfordrande både for årsbudsjettet og spesielt for dei resterande åra i økonomiplanperioden. Det som først og fremst gjer den økonomiske langtidsplanlegginga utfordrande er m.a. følgjande: Statlege politikk/statlege prioriteringar. Økonomiske utslag av kommunereforma. Utviklinga i finanssektoren i landet. Folketalsutvikling i landet og lokalt. Skatteinntektsutvikling i landet og lokalt. Det er det første året i økonomiplanperioden som er rettsleg bindande (2017). Dei andre åra i perioden er rettleiande, og med ein økonomplan basert på faste prisar med det første året som basisår, gjev det små moglegheiter for ytterlegare investeringar utover det som skjer i basisåret. Dei kommunale budsjetta har tradisjonelt vore basert på økonomisk vekst om enn moderat. Dette har medført at det kjende inntektsnivået har vist ein vekst utover basisåret. I tillegg har drifts- og organisasjonsmessige tilpassingar gjeve positive verknader for kommuneøkonomien. Dette har sett kommunen si stand til å oppebere eit årleg investeringsnivå sjølv om dette i liten utstrekning er synleg i økonomiplanen utover år 1. I ein ideell situasjon der dei økonomiske rammevilkåra hadde vore forutsigbare fullt ut, kunne ein utarbeidd komplette 4-årsplanar med stor validitet slik at dei årlege budsjettprosessane kunne bestått av mindre justeringar. Slik er ikkje situasjonen for kommunane. Stryn kommune har i dag relativt god orden på kommuneøkonomien. Krafttaket som vart teke i 2013 har bidrege til dette. Utfordringa framover vil vere å hegne om denne balansen og soliditeten slik at diskusjonane framover kan knytast til positive prioriteringar framfor nedskjeringar og negative prioriteringar. For å kunne lukkast med dette er nøkterne og realistiske budsjett og god budsjettdisiplin grunnleggande. Dette vil sjølvsagt også innebere at sterkt ynskjelege tiltak blir sett «på vent» ut frå tilnærmingane ovanfor. Endringane i samfunnet elles, samt endringar i statlege rammevilkår, vil bidra til å prege den kommunale drifta framover. Dette vil for kommunen sin del krevje evne til ressurstilpassing, personelltilpassing, strukturtilpassing og fleksibilitet i oppgåveløysinga. Dette vil innebere at både interne og eksterne strukturar vil måtte vurderast og tilpassast den røyndomen som til ei kvar tid er gjeldande. Samanlikna med fylket og landet elles har Stryn kommune relativt sett låg lånegjeld. Dette inneber at kommunen i høve fylkes- og landsgjennomsnittet nyttar meir av driftsbudsjettet til tenesteproduksjon og mindre til finanskostnader. I ein grisgrendt og arealmessig stor kommune er dette også naudsynt for å kunne gje innbyggarane tilnærma likeverdige tenester. Eit positivt element i dette er at Stryn kommune ikkje har oppmagasinert høg pensjonsgjeld som skal dekkast inn sidan kommunen har praktisert årleg pensjonsdekning. 13

14 Kommunen har elles ein desentralisert modell både når det gjeld skulestruktur, omsorgstilbod, bustadfeltutbygging og kommunale vegar. Denne strukturen er tufta på geografi og avstandar og er dyr å drive. Det har samstundes vore brei politisk semje om at tenestetilbodet skal vere likeverdig i alle deler av kommunen noko som dermed krev at tilstrekkelege ressursar blir stilt til rådvelde. Det har i dei seinare åra vist seg at rekneskapsresultata har vore positive fordi budsjettdisiplinen har vore god, og at ein del inntektsføresetnader har vist ei meir positiv utvikling enn føresett i budsjettet. Dette har sett kommunen i økonomisk stand til å medverke positivt i ein del offentleg/private utviklingstiltak utover det som følgjer av lov og regelverk. Det er viktig for einkvar kommune å ha fond av ein viss storleik som set kommunen i stand til å møte uførutsette utfordringar. I motsett fall vil kommunen i liten utstrekning vere i stand til å handtere viktige tiltak som dukkar opp gjennom budsjettåret. Det blir årleg utarbeidd fyldige tertialrapportar i tillegg til årsrekneskap og årsmelding. Gjennom denne dokumentasjonen blir det gjeve eit detaljert bilete av den økonomiske situasjonen både gjennom året og for året i sin heilskap. Tertialrapportane skal om naudsynt følgjast opp med eigne budsjettreguleringssaker til kommunestyret. 14

15 4.1. REVIDERT NASJONALBUDSJETT 2015, KOMMUNEPROPOSISJONEN 2016 OG STATSBUDSJETTET 2016 REVIDERT NASJONALBUDSJETT 2016 OG KOMMUNEPROPOSISJONEN 2017: Oppsummering frå fylkesmannen : Revidert nasjonalbudsjett 2016 og kommuneproposisjon På bakgrunn av revidert nasjonalbudsjett (RNB) 2016 og kommuneproposisjonen 2017, gir vi ei kortfatta oversikt over dei viktigaste økonomiske momenta i kommuneopplegget for 2016 og 2017, og nytt inntektssystem. Revidert nasjonalbudsjett Samanlikna med nasjonalbudsjettet for 2016 er det nokre endringar i RNB: Førebelse tal på skatteinntektene for 2015 viser at desse vart 2,4 mrd. høgare enn det som vart lagt til grunn i statsbudsjettet for Skatteanslaget for 2016 er oppjustert med 0,7 mrd. kroner. Det reviderte skatteoverslaget inneber ein vekst på 6,4 % i høve til rekneskapstal for I statsbudsjettet for 2016 var det rekna med ein skattevekst på 7,4 % i høve til overslag på skatteinngangen for Dei frie inntektene er derfor korrigert for differansen i skatteinntektene frå 2015 / 2016 på 1,7 mrd. kroner. Anslag på lønnsvekst i 2016 er justert ned frå 2,7 til 2,4 prosent etter forventa lønnsoppgjer. Konsumprisindeksen er oppjustert frå 2,5 til 2,8 prosent. Samla sett er anslaget på kostnadsvekst deflator nedjustert med 0,1 prosent til 2,6 prosent. Dette utgjer samla ein auke i veksten i frie inntekter på 0,4 mrd. kroner. Realveksten i frie inntekter i 2016 for kommunesektoren vert etter dette 3,4 mrd. kroner, noko som utgjer ca. 1 prosent. Ny kommunal tiltakspakke til kommunar på Sør- og Vestlandet som har arbeidsløyse på 3,1 prosent eller meir. For fylket vårt utgjer dette til saman kroner fordelt på kommunane Flora, Hyllestad, Bremanger, Vågsøy og Selje. Kommuneproposisjonen Frå revidert nasjonalbudsjett 2016 blir det lagt opp til ein realvekst i kommunesektoren sine samla inntekter på mellom 3 ¼ og 4 mrd. kroner. Av dette vil mellom 3,45 og 3,7 mrd. kroner vere frie inntekter til kommunane, og 0,3 mrd. kroner til fylkeskommunane. 300 mill. kroner av veksten er grunngjeven med ytterlegare satsing på rustiltak. Inntektsveksten må sjåast i samanheng med at utgiftene aukar som følgje av folketalsvekst og demografisk utvikling. Utrekningar frå Teknisk berekningsutval (TBU) tyder på at kommunesektoren kan få meirutgifter i 2017 på om lag 2,5 mrd. kroner, og at om lag 2,1 mrd. kroner må finansierast innanfor dei frie midlane. Anslag frå departementet tilseier og at pensjonskostnadene vil auke med 850 mill. kroner, grunna reduksjon i avkastning på pensjonsmidlane og auka amortiseringskostnader. Dette skal og dekkast innanfor dei frie midlane. 15

16 Basisramma for skjønnsmidlar vert sett til mill. kroner, ein reduksjon med 100 mill. kroner frå Vi veit ikkje enno korleis dette vil slå ut for Sogn og Fjordane. Reduksjonen i basisramma til kommunane vert overført til innbyggjartilskotet. Fylkesmannen skal vidare halde tilbake 5 prosent av basisramma til naturskade og andre uføresette hendingar i kommunane, til slutten av året. Basert på dagens ramme utgjer dette om lag 3,7 millionar kr. Veksttilskotet vert tildelt kommunar som har hatt ein gjennomsnittleg årleg folketalsvekst over 1,5 prosent i Sidan folketalsveksten har vore lågare dei siste åra vert vekstgrensa no sett til 1,4 prosent, slik at ein opprettheld tilskotet på dagens nivå. Innføring av ny modell for selskapsskatt frå 2017 vert utsett. Regjeringa vil komme tilbake til dette i kommuneproposisjonen for Ansvaret for frivilligsentralar skal frå 2017 overtakast av kommunane, og vil bli lagt inn i rammetilskotet. Endringar i kostnadsnøklane. Kommunal- og moderniseringsdepartementet har gjennomgått alle delkostnadsnøklane i inntektssystemet for kommunane. Dagens kostnadsnøklar er oppdaterte etter nye datagrunnlag. Fordelingsverknadene for kommunane etter gjennomgangen går fram i kolonne 1 i tabellen det blir vist til nedanfor. Nytt inntektssystem for kommunane. Regjeringa la fram eit nytt inntektssystem for kommunane på slutten av Det nye inntektssystemet vert sett i samanheng med kommunereforma, og skal vedtakast av Stortinget i handsaminga av kommuneproposisjonen for Sjå lenke til departementet sine sider og fylkesvise oversiktar: STATSBUDSJETT 2017 Dette er Fylkesmannen i Sogn og Fjordane sine kommentarar og analyser av Statsbudsjettet Utkast frå brev til kommunane : Kommunane i fylket får ein vekst i frie inntekter som ligg under landsgjennomsnittet. Gjennomsnittleg vekst i fylket er 2,1 % medan snittet for landet er på 2,7 %. Endringar i år Skatteanslaget er oppjustert med 3,8 mrd. kroner etter revidert nasjonalbudsjett. 3,1 mrd. kroner til kommunane og 700 mill. kroner til fylkeskommunane. Bakgrunnen for dette er i hovudsak ekstraordinære store uttak av utbyte til personlege skatteytarar for inntektsåret 2015, som truleg skuldast tilpassingar i forkant av skattereform frå Den samla pris- og kostnadsveksten - kommunal deflator - vert uendra på 2,6 prosent. - Den reelle veksten i kommunesektoren sine samla inntekter i 2016 blir no estimert til 12,1 mrd. kroner, som utgjer 2,7 prosent. Realveksten i dei frie inntektene vert estimert til 7,2 mrd. kroner, som utgjer 2,1 prosent. 16

17 Regjeringa sitt framlegg for budsjettåret 2017 I tråd med det som vart varsla i kommuneproposisjonen, held inntektsveksten fram i I statsbudsjettet for 2017 ligg det no inne ein reell vekst i kommunesektoren sine samla inntekter på 3,4 mrd. kroner, tilsvarande 0,7 prosent. Av den samla veksten er mill. kroner frie inntekter. Dette utgjer ein realvekst på 1,2 prosent. Dei frie inntektene vert fordelt med mill. kroner til kommunane og 450 mill. kroner til fylkeskommunane. Årsaka til at veksten i samla inntekter er lågare enn veksten i frie inntekter, er at øyremerka tilskot blir redusert med netto 1,3 mrd. kroner. Veksttala frå 2016 til 2017 varierer mellom kommunane (sjå tabell og grafisk framstilling) Generelt er at følgjande punkt påverkar kommunane ulikt: endringar i inntektssystemet endringar i folketalet og alderssamansetjinga endringar i regionalpolitiske tilskot endring i tildelt skjønn endra kriteriedata endringar på skatt (skattedel og inntektsutjamninga) I budsjettet for 2017 kan kommunane ta utgangspunkt i prognosen for frie inntekter, men må sjølve justere for lokale tilhøve. For 2017 gjeld folketal per 1. juli 2016 for innbyggjartilskotet (inkludert inntektsgarantitilskotet) og kriteria som går på aldersgrupper i utgiftsutjamninga. Andre kriteriedata er frå 1. januar Oppdatering av folketal i inntektsutjamninga blir vidareført med teljedato 1. januar i budsjettåret. Tabell for overslag på nominell vekst i frie inntekter i 2017: Kommune Anslag på frie inntekter 2016 Anslag på oppgåvekorrigerte frie inntekter 2016 Anslag på frie inntekter 2017 Anslag på oppgåvekorrigert vekst Vekst rekneskap (1 000 kr) (1 000 kr) (1 000 kr) (1 000 kr) (prosent) 1449 Stryn ,4 Sogn og Fjordane ,1 Grafisk framstilling, prosentvis nominell vekst i frie inntekter. Lønns og prisauke (deflator) er 2,5 %. 17

18 Pris- og kostnadsvekst på kommunal tenesteyting Ved utrekning av realvekst i kommunesektoren sine inntekter for 2017, blir det lagt til grunn ein pris- og kostnadsvekst i kommunal tenesteyting på 2,5 prosent frå 2016 til Dette byggjer bl.a. på eit lønnsvekstanslag på 2,7 prosent i Skattøyre Skattøyren skal fastsetjast ut frå ei målsetjing om at skatteinntektene for kommunane skal utgjere 40 prosent av dei samla inntektene i Den kommunale skattøyren vert derfor uendra på 11,8 prosent. Folketalsvekst og pensjon Veksten i dei frie inntektene må m.a. sjåast i samanheng med auka utgifter for kommunesektoren knytt til folketalsutvikling og pensjon. Meirutgifter som følgje av folketalsvekst og endring i alderssamansetjing er berekna til 2,1 mrd. kroner for sektoren samla. For kommunane utgjer demografi 2 mrd. kroner som må finansierast innanfor dei frie inntektene. I kommuneproposisjonen for 2017 blei veksten i kommunesektoren sine samla pensjonskostnader berekna til 850 mill. kroner utover det som vert kompensert gjennom deflatoren. Kommunane sin del utgjer 750 mill. kroner, som må dekkast av veksten i dei frie inntektene. Samla utgjer bindingar på dei frie inntektene i form av auka demografikostnadar og pensjonskostnadar i underkant av 3 mrd. kroner. Andre punkt i kommuneøkonomien 2017 Tiltak som ligg inne i rammetilskotet og er medrekna for veksten i frie inntekter: - styrking av tidleg innsats i grunnskulen er innlagt med 150 mill. kroner - styrking av kommunale tenester til rusomsorg er innlagt med 300 mill. kroner - ei ytterligare opptrapping ved å styrke habilitering og rehabilitering med 100 mill. kroner - auka satsing på skulehelsetenester og helsestasjonar med 50 mill. kroner mill. kroner er tildelt fylkeskommunane til fornying og opprusting av fylkesvegane. Innanfor den samla veksten i frie inntekter gir dette eit handlingsrom for kommunesektoren samla på vel 300 mill. kroner. For kommunane vert handlingsrommet ca. 275 mill. kroner av veksten på mill. kroner. I tillegg til satsinga på områda ovanfor, er det i 2017 følgjande endringar og satsingar: Kommunalt vedlikehaldstilskot til Sør- og Vestlandet: - til saman 650 mill. kroner er innvilga til vedlikehald og rehabilitering som skal skape auka aktivitet i regionar som er ramma av høg arbeidsløyse. Midlane kjem i tillegg til inntektsramma for kommunane i mill. kroner skal fordelast med utgangspunkt i arbeidsløysa per august månad, og der arbeidsløysa var over 3,1 %. Kommunane vil få eit likt beløp per arbeidslaus. Dei resterande 250 mill. kronene vil bli vurdert på nyåret når ein ser utviklinga i arbeidsløysa over nyttår. Bremanger kommune er einaste kommune i vårt fylke som får tilskot på kroner. Helse og omsorg: I tillegg til auka satsing på habilitering og rehabilitering, opptrappingsplan på rusfeltet og ytterligare auke til helsestasjon og skulehelsetenesta, vert det følgjande satsingar: - Vidareføring av tilskotsordninga til dagaktivitetstilbod for personar med demens. Regjeringa vil legge til rette for 750 fleire dagaktivitetsplassar, noko som tilsvarar om lag 45 mill. kroner. 18

19 - Tilskotsordninga for å rekruttere psykologar til kommunane vert styrka med 20 mill. kroner. Dette utgjer ca. 65 nye årsverk i Frå 2017 får kommunane plikt til å tilby augeblikkeleg hjelp døgnopphald for brukarar med psykisk helse- og rusproblem. Det er forslag om å overføre 86,5 mill. kroner til rammetilskotet til kommunane. Dette tilsvarar liggedøgn frå psykisk helsevern og 600 liggedøgn frå rusbehandling. - Det vert føreslege investeringstilskot til heildøgns omsorgsplassar til om lag omsorgsplassar i Frå og med 2021 vil tilskotet berre bli gitt til å auke det totale tal plassar i ein kommune. Det blir lagt opp til ein gradvis innfasing av den nye ordninga i åra fram t o m 2020, slik at kommunane i desse åra fortsatt kan nytte deler av tilskotsordninga til utskifting og renovering. Skule: - I tillegg til satsing på tidleg innsats i grunnskule med 150 mill. kroner, vil det fortsatt også bli ei satsing på kompetane og vidareutdanning i Regjeringa vil sende eit lovforslag om tidleg innsats på høyring til kommunane. Integrering: - Ordninga med ekstratilskot til kommunar ved busetjing av flyktningar vert vidareført. Det vert løyvd 112 mill. kroner til post 60 integreringstilskot. I tillegg vert det gitt eit ekstratilskot på kroner per person som blir busett frå institusjon/tilrettelagt avdeling. Nærmare retningslinjer om dette vil bli gjeve i rundskriv. - Eingongstilskot på kroner per einsleg mindreårig som blir busett i 2017, vil bli vidareført. - Omlegging av ordninga med refusjon av utgifter til kommunale barnevernstiltak for einslege mindreårige asylsøkarar og flyktningar til ei ordning med fast tilskot. Ordninga vil ikkje stille krav om barnevernvedtak. Sosialhjelp: - Det er vedteke å innføre aktivitetsplikt for sosialhjelpsmottakarar under 30 år. Dette skal styrke den enkelte sine mogelegheiter til å komme i arbeid og bli sjølvforsørgja. Det blir overført 60 mill. kroner til kommunane for å dekke meirkostnader til dette. Ressurskrevjande tenester: - Innslagspunktet vert auka til kroner, ei auke med kroner utover prisjustering. - Uendra kompensasjonsgrad på 80 prosent. - Sterk vekst i tal mottakarar og utgiftene er meir enn tredobla sidan Frivillegsentralar: - Ansvar for frivillegsentralar vert overført til kommunane. Til saman 151 mill. kroner vert innlemma i kommuneramma. Midlane vert fordelt særskilt og beløpa kjem fram i tabell C i Grønt hefte. - I tillegg vil tidlegare øyremerka tilskot til bustadsosialt arbeid og kompetansetilskot bli innlemma i rammetilskotet til kommunane. Dette utgjer til saman 15,7 mill. kroner. Inntektssystemet for kommunane Differensiering av kompensasjon for smådriftsulemper på kommunenivå gradering av basiskriteriet ved hjelp av strukturkriteriet. - To regionalpolitiske tilskot, målrettast mot kommunar med reelle distriktsutfordringar. 19

20 - Større del per innbyggjar, mindre per kommune. - Kostnadsnøklane i utgiftsutjamninga er oppdatert slik det vart framlagt i RNB. - Fullt basistilskot utgjer no ca. 15 mill. kroner etter omfordeling. - Gradert basistilskot er inkludert i kostnadsnøklane, og sektornøklane er oppdatert med endelege KOSTRA-tal for Gradering mellom 0,5 og 1, sjå Grønt hefte tabell F. - Alle kommunar er sikra eit basistilskot på 7,5 mill. kroner. - Distriktstilskot Sør-Norge meir per innbyggjar mindre per kommune. - Småkommunetilskotet vidareførast som småkommunetillegg innanfor distriktstilskot Sør-Norge. - Regionsentertilskot utgjer 100 mill. kroner i 2017, og skal gå til kommunar der det vert fatta eit nasjonalt vedtak om samanslåing. Det må vere meir enn innbyggjarar i den nye kommunen. Tilskotet skal fordelast våren 2017 sidan det ikkje er klart kor mange kommunar dette vil gjeld for endå. 40 % av tilskotet vert fordelt med ein sats per innbyggjar 60 % med ein sats per samanslåing. - Vekstkommunetilskot: vekstgrensa vert redusert frå 1,5 til 1,4 prosent. To av våre kommunar får veksttilskot i 2017, Naustdal og Sogndal. REVIDERT NASJONALBUDSJETT 2016, KOMMUNEPROPOSISJONEN 2017 OG STATSBUDSJETTET VERKNADER FOR STRYN KOMMUNE Verknad av tilleggsproposisjon og statsbudsjett er innarbeida i budsjettet og forklart nærare i dette dokumentet og i vedlegg. 20

21 5. KOMMUNEN SINE INNTEKTER FRIE INNTEKTER Frie inntekter består av rammetilskot, skatteinntekter (frå private og føretak), eigedomsskatt og andre statelege tilskot som ikkje er øyremerka. Dette samla er hovudinntektskjelda for driftsrammene. Det overordna føremålet med inntektssystemet er å jamne ut kommunane sine føresetnader for å gi eit likeverdig tenestetilbod til innbyggjarane sine. ENDRING I INNTEKTSSYSTEMET FOR KOMMUNANE OG KOMMUNEREFORM Regjeringa og Vestre på Stortinget har i 2016 inngått ein avtale om nytt inntektssystem for kommunane frå På førre side, side 19, er kriteria i det nye inntektssystemet forklart. For Stryn kommune vil det nye inntektssystemet gje litt lågare frie inntekter: Kommune Innbyggjar tal per Distrikts -indeks 2014 Anslag på frie inntekter 2016, saldert budsjett Fordelings-verknader gradert basis-tilskot, inkl. tilbakeføring likt per innb. Fordelings-verknader nytt distrikts-tilskot, inkl. endring i innb.tilsk. Sum effekt av gradert basistilskot og nytt distrikts-tilskot (sum kolonne 5 og 7) 1000 kr kr.pr.innb 1000 kr kr.pr.innb 1000 kr kr.pr.innb 1000 kr kr.pr.innb Stryn Tabellforklaring Kolonne 1: Innbyggjartall per Kolonne 2: Kommunen si verdi på distriktsindeksen for Kolonne 3 og 4: Anslag på frie inntekter 2016, etter saldert budsjett. Tal i 1000 kroner og kroner per innbyggjar. Kolonne 5 og 6: Isolert fordelingsverknad av å innføre ein modell for gradert basistilskot som vist i avtalen. Frigjort beløp frå basistilskotet er fordelt med eit likt beløp per innbyggjar. Fordelingsverknad er sett i forhold til basistilskotet i 2015 (12,8 mill. kroner per kommune). Tall i 1000 kroner og kroner per innbyggjar. Kolonne 7 og 8: Isolert fordelingsverknad av forslag til endringar i Distriktstilskot Sør-Norge, Nord-Norgeog Namdalstilskotet og småkommunetilskotet. I berekningane er det tatt utgangspunkt i dei regionalpolitiske tilskota i De tre tilskota er ifølge avtalen samla i to tilskot, eit for Nord-Norge og eit for Sør-Norge. Småkommunetilskotet vidareførast innanfor de to nye tilskota som eit eige småkommunetillegg. I forhold til i 2016 er disse tilskota redusert med i underkant av 80 mill. kroner, og dette beløpet tilbakeføres til innbyggjartilskotet med eit likt beløp per innbyggjar (15 kroner per innbyggjar). Tall i 1000 kroner og kroner per innbyggjar. 21

22 KOMMUNEREFORM Prosessen rundt kommunereforma vart formelt avslutta pr På det tidspunktet var det klart at grensene til Stryn kommune ville bli verande uendra. Fristen for å endre på dette er no utsett til ut året 2016, og inntil dette tidspunktet kan det skje endringar utan at det i skrivande stund pågår prosessar i den retninga. Uvissa kring endringar i kommunestrukturen elles knyter seg først og fremst til korleis økonomien til dei samanslegne kommunane vil utvikle seg, og tilsvarande for dei kommunane som blir uendra. Eit sentralt spørsmål i tilknyting til dette vil vere om den økonomiske fordelen dei samanlegne kommunane oppnår blir finansiert utover den generelle overføringsramma, eller om dette blir belasta denne ramme til ufordel for dei kommunane som har valt (eller av andre årsaker) å forbli uendra? Signala kring dette har i beste fall vore utydelege. Vidare er det uklårt om kommunar som betraktar seg som «ufrivilleg åleine» skal oppnå nokon form for kompensasjon eller ikkje. Stryn kommune kjem i denne kategorien sidan kommunen hadde ynskje om samanslåing med annan kommune som valde å sjå i anna retning. Korvidt retorikken kring dette materialiserer seg i økonomi, er i skrivande stund uavklara. Det er i alle høve ikkje teke omsyn til dette i det føreliggande framlegget til økonomiplan. I ein situasjon med mindretalsregjering der støttepartia i mange samanhengar har andre tilnærmingar enn regjeringspartia oppstår ofte uklårheiter kring desse og andre spørsmål. 5.1 SKATT OG RAMMETILSKOT I tabellen ser ein utvikling i skatt og rammetilskot frå 2011 til 2016: (tall i heile 1000 kr) Rekneskap Budsjett, (end) Skatt Rammetilskot Sum frie inntekter Nominell vekst (kr) Nominell vekst (%) 22,8 % 7,9 % 3,3 % 3,7 % 3,0% 3,8 % Det er ein vekst i frie inntekter i denne perioden. Den nominelle veksten skal dekke løns- og prisstigninga, samt nye lovpålagde tiltak i tillegg til folketalsvekst og generell auke i frie inntekter. I 2011 blei det gjort ei endring i inntektssystemet som blir brukt til å fordele frie inntekter til kommunane. I tillegg blei tidligare øyremerka tilskot til drift av barnehagane også innlemma i rammetilskotet frå 2011, derav den store auka i rammetilskotet det året. 22

23 Kommunens samla inntekter frå rammetilskotet blir berekna gjennom kriteria i inntektssystemet som i utgangspunktet er oppbygt som eit objektivt system. Summen som skal fordelast blir fastlagt på førehand, og deretter blir inntektssystemet nytta som eit fordelingssystem. Til dømes vil folketilvekst i landet innebere inntektstap for ein kommune som får mindre tilvekst enn landsgjennomsnittet. Sjølv om folketalet i Stryn kommune aukar, representerer denne auken ein mindre folketilvekst enn gjennomsnittet i landet og følgjeleg går rammeoverføringane ned ut frå folketalskriteriet som eitt døme. Det nye inntektssystemet frå 2017 er no innarbeida i økonomiplanperioden Når det gjeld skatteinntektene, gjeld ein inntektsgaranti som inneber at dei kommunane som ligg under landsgjennomsnittet, nyt godt av ei utjamning som gjer inntektsforskjellane mellom kommunar med høgt skattenivå og kommunar med lavt skattenivå mindre. Tilsvarande får kommunar med høg skatteinntekt ikkje nyte godt av denne fullt ut fordi deler av «overskotet i høve til gjennomsnittet» blir drege inn og fordelt på skattemessig lavinntektskommunar. Dette systemet favoriserer dei aller fleste distriktskommunane som i hovudsak ligg godt under landsgjennomsnittet skatteinntektsmessig. Den gamle myten om gode og dårlege skatteytarar har dermed ikkje lenger den same sanninga i seg som tidlegare. Ut frå ei litt snever tilnærming kan ein seie at det er folketalet som tel og i mindre utstrekning om dei betalar skatt eller ikkje når det gjeld overføring av skattekroner til kommunen. Tabellen summerer opp den utviklinga som er forventa i dei frie inntektene i økonomiplanperioden, med utgangspunkt i Regjeringa sitt framlegg til Statsbudsjett: (tall i heile 1000 kr) Skatt Rammetilskot Sum frie inntekter EIGEDOMSSKATT Stryn kommune skriv ut eigedomsskatt på all eigedom i heile kommunen (eigedomsskattelova 2 og 3a). I økonomiplanen er det lagt til grunn ein skattesats på 3. Taksten er fastsett ved hjelp av fem hovudelement: Takstgrunnlag, sjablongverdiar på eigedom og bygg, sonefaktorar, skjønnsfaktorar (ytre og indre faktor), eventuelle justeringar på takst der dette har vore naudsynt (korreksjonsprotokoll). Kommunen er delt inn i 5 soner. Vi har ikkje botnfrådrag eller differensierte satsar. Eigedomsskatten vert betalt i to terminar (april og oktober). Eigedomar etter 5 i eigedomsskattelova er friteke for eigedomsskatt, dette gjeld mellom anna eigedom som Staten eller kommunen eig. Kommunestyret kan i tillegg frita nokre eigedomar etter 7, dette kan til dømes vere eigedom åt stiftingar som tek sikte på å gagne kommunen eller bygningar som har historisk verde. Vedtak om eigedomsskattesatsen må gjerast årleg av kommunestyret. 23

24 Eigedomsskatt Rekneskap Budsjett (tall i heile 1000 kr) Bustad og fritidseigedom Næringseigedommar «Verk og bruk» Sum Vi forventar i løpet av økonomiplanperioden vil tal eigedomar i Stryn kommune auke, men dette er ikkje berekna inn i tala. Det skal vere ny allmen taksering. Nye eigedomsskattetakstar vert gjeldane frå og med 2018, difor er det ei auke på kr ,- i inntektene frå Kostnad for retakstering er innarbeida i driftsbudsjettet. 5.3 MOMSKOMPENSASJON Frå og med 2014 skal all mva-kompensasjon frå investeringar inntektsførast på kvart einskilt investeringsprosjekt. For driftsrekneskapen betyr det at frå og med 2014 skal vi ikkje budsjettere med mva-kompenasjonen frå investeringar. 5.4 RENTEKOMPENSASJON FOR INVESTERINGAR Rentekompenasjon gjeld for føljande ordningar: Skule 6-årsreforma i grunnskulen frå 1997 (Reform 97). Reforma førte til behov for opprusting av skular. Det var også innført ei rentekompenasjonsordning for opprusting av skuleanlegg. Ny ramme for denne inngjekk i statsbudsjettet for Omsorgsbustader Investeringar knytt til sjukeheimsplassar og omsorgsbustader. Kyrkjer Det var oppretta ny investeringsramme i 2009 for å setje i stand kyrkjebygg. Skal gå til sikring og bevaring av kyrkjebygg, utsmykkingar i kyrkja og inventar. Budsjett (tall i heile 1000 kr) 2016 (end) Refusjons 6-årsreforma Kompensasjonstilskot opprusting skular Kompensasjonstilskot omsorgsbustadar Kompensasjonstilskot kyrkjer Sum

25 5.5 ØYREMERKA TILSKOT Dei øyremerkte tilskota er i dag først og fremst knytt til serskilde tidsavgrensa prosjekt og ikkje til løypande drift. Slike prosjektområder er som oftast knytt til tiltak for å gjennomføre statlege satsingar og dei statlege øyremerka tilskota skal motivere kommunane for at den statlege satsinga skal gjennomførast. Tilskotsfinansieringa er som hovudregel tidsavgrensa med forventningar til kommunane om og vidareføre prosjekta inn i ordinær kommunal drift. Hovudmålet med å gje øyremerkte midlar er å få eit anna resultat enn dersom løyvinga kjem som rammetilskot, og å bidra til at nasjonale mål om omfang og kvalitet innan ein einskild sektor blir nådd. Når det gjeld øyremerka statstilskot til spesielle formål, er omfanget av slike vesentleg redusert dei seinare åra og dei aller fleste er innlemma i inntektssystemet. Tilskotet til barnehagedrift var siste store øyremerkte tilskotet som vart innarbeidd i inntektssystemet. Dei øyremerka tilskota vi har pr. i dag er: Flyktningtilskot: Kommunen får eit intergreringstilskot som generelt statstilskot for kvar flyktning eller asylsøkjar som kommunen buset. Tilskotet er høgast pr. flyktning det første året og vert gradvis trappa ned over ein 5- års periode. I 2016 har kommunen busett 50 personar(inkludert familiegjenforening). Kommunen er bedt om å redusere busetjinga for Refusjon ressurskrevjande tenester: Kommunen får refusjon frå staten for ressurskrevjande tenester som er ytt til enkeltpersonar. Frå 2017 kompenserer Staten 80% av utgiftene som ligg over innslagspunktet på kr eller over kr dersom brukaren er utviklingshemma. Auke i innslagspunktet lagt over auke i prisstigning, medfører vesentleg reduksjon i tilskotet. Kommunalt næringsfond: Stryn kommune får årleg tilført midlar frå KRD via Sogn og Fjordane fylkeskommune som skal nyttast til næringsutvikling. Midlane kan ikkje nyttast til kommunal drift, men skal betalast ut primært som stønad i samband med etablering og vidareutvikling av verksemder. Bruken av midlar blir kvart år rapportert både til KRD, næringsavdelinga i fylkeskommunen og formannskapet. Tilføring til det kommunale næringsfondet har blitt redusert kvart år frå 2012, og i framlegg til statsbudsjettet for 2017 er regionale utviklingsmidlar til fylket redusert med omlag 20 % frå Næringsfond (anslag)