Kommuneøkonomi - budsjettåret 2015

Transkript

1 Sakshandsamar: Marit Lunde Vår dato Vår referanse Telefon: / E-post: Dykkar dato Dykkar referanse Til kommunane i Sogn og Fjordane Kommuneøkonomi - budsjettåret 2015 I dag presenterer regjeringa framlegg til statsbudsjett for Fylkesmannen vil her gje eit samandrag som kan vere nyttig for kommunane i samband med budsjettarbeidet i haust. Kommunane i fylket får ein vekst i frie inntekter som ligg under landsgjennomsnittet. Sju kommunar ligg over landsgjennomsnittet, medan 19 ligg under. Vi tek innleiingsvis med vesentlege endringar for inneverande år. Endringar i år 2014 I revidert nasjonalbudsjett (RNB) 2014 vart skatteanslaget samla for kommunesektoren justert ned med 1,2 mrd. kroner. Ny informasjon i framlegging av statsbudsjettet 2015 om skatteinngangen, tilseier at kommunesektoren sine skatteinntekter vil kunne bli 0,9 mrd. kroner lågare i 2014 enn lagt til grunn i RNB Av dette gjeld primærkommunane 750 mill. kroner. Denne nedjusteringa vil ikkje påverke inntektsnivået i sektoren i Anslag på lønnsvekst vart justert ned frå 3,5 til 3,3 prosent i revidert nasjonalbudsjett, og som følgje av dette vart også anslaget på kostnadsvekst, deflator i kommunesektoren, samla justert ned frå 3,1 til 3 prosent. Veksten i dei frie inntektene i 2014 blir etter dette på 4,4 mrd. kroner, tilsvarande 1,1 prosent. Realveksten i dei frie inntektene vert anslagsvis 2,3 mrd. kroner, tilsvarande 0,7 prosent. Lågare folketalsvekst fører til at utgiftene til kommunesektoren og vert justert ned. Det tekniske berekningsutvalet (TBU) berekna dette til å bli 0,5 mrd. kroner lågare enn det som vart lagt til grunn i statsbudsjettet for Frå 2015 blir det ei innstramming i ordninga for ressurskrevjande tenester, gjennom at innslagspunktet blir auka frå kr til kr , ei auke på kr utover lønsjustering. For kommunane får framlegget verknad alt frå Regjeringa sitt framlegg for budsjettåret 2015 I tråd med det som vart varsla i kommuneproposisjonen, held inntektsveksten fram i Det vart då varsla vekst i samla inntekter på mellom 4,5 til 5 mrd. kroner, av dette vekst i frie inntekter på mellom 4,2 og 4,5 mrd. kroner. I statsbudsjettet 2015 ligg det no inne ein reell vekst i kommunesektoren sine samla inntekter i 2015 på 6,2 mrd. kroner (1,5 %) i samla inntekter. Av veksten er 4,4 mrd. kroner (1,4 %) frie inntekter, fordelt med 3,9 mrd. kroner til kommunane og 0,5 mrd. kroner til fylkeskommunane. Hovudkontor Landbruksavdelinga E-post: Njøsavegen 2, 6863 Leikanger Fjellvegen 11, 6800 Førde fmsfpost@fylkesmannen.no Telefon: Postboks 14, 6801 Førde Internett: Telefaks: Telefon: Org.nr Telefaks:

2 2/7 Prognose for skatt og rammetilskot (frie inntekter til kommunesektoren) Diagrammet under viser utviklinga i frie inntekter frå 2014 til Dette gjev slik vekst i dei frie inntektene etter anslag rekneskap 2014: Nominell vekst: 4,8 % For Sogn og Fjordane samla: 4,3 % Prisvekst (deflator): 3,0 % 3,0 % = Realvekst i frie inntekter 1,8 % 1,3 % Veksttala frå 2014 til 2015 varierar mellom kommunane (sjå tabell og grafisk framstilling). Generelt er at følgjande punkt påverkar kommunane ulikt: endringar i inntektssystemet endringar i folketalet og alderssamansetjinga endringar i regionalpolitiske tilskot endring i tildelt skjønn endra kriteriedata endringar på skatt (skattedel og inntektsutjamninga) I budsjettet for 2015 kan kommunane ta utgangspunkt i prognosen for frie inntekter, men må sjølve justere for lokale tilhøve. For 2015 gjeld folketal per 1. juli 2014 for innbyggjartilskotet (inkludert inntektsgarantitilskotet) og kriteria som går på aldersgrupper i utgiftsutjamninga. Andre kriteriedata er frå 1. januar Oppdaterting av folketal i inntektsutjamninga blir vidareført med teljedato 1. januar i budsjettåret.

3 3/7 Tabell for overslag på nominell vekst i frie inntekter i 2015 for kommunane: Kommune Anslag på frie inntekter 2014 Anslag på oppgåvekorrigerte frie inntekter 2014 Anslag på frie inntekter 2015 Anslag på oppgåvekorrigert vekst Vekst rekneskap (1 000 kr) (1 000 kr) (1 000 kr) (1 000 kr) (prosent) Flora , Gulen , Solund , Hyllestad , Høyanger , Vik , Balestrand , Leikanger , Sogndal , Aurland , Lærdal , Årdal , Luster , Askvoll , Fjaler , Gaular , Jølster , Førde , Naustdal , Bremanger , Vågsøy , Selje , Eid , Hornindal , Gloppen , Stryn ,7 Fordelast gjennom Sogn og Fjordane ,3 Heile landet ,8

4 4/7 Grafisk framstilling av tabellen over, prosentvis nominell vekst i frie inntekter. Lønns- og prisauken (deflator) er 3 %. Pris- og kostnadsvekst på kommunal tenesteyting Ved utrekning av realvekst i kommunesektoren sine inntekter for 2015, blir det lagt til grunn ein vekta lønn- og prisvekst (deflator) på 3 % på kommunal tenesteyting, herav lønsvekst på 3,3 %. Løn tel om lag 2/3 av deflatoren. Skattøyre Skattøyren skal fastsetjast ut frå ei målsetjing om at skatteinntektene for kommunane skal utgjere 40 % av dei samla inntektene. For å tilpasse dette vert skattøyren redusert med 0,15 % til 11,25 %. Bakgrunn for dette er avvikling av kommunal medfinansiering i samhandlingsreforma, og nye reglar for skattelegging av uførepensjon. Folketalsvekst og pensjon Veksten i dei frie inntektene må m.a. sjåast i samanheng med auka utgifter for kommunesektoren knytt til folketalsutvikling og pensjon. I kommuneproposisjonen 2015 vart meirutgifter som følgje av folketalsvekst og endring i aldersamansetjing berekna til 3,1 mrd. kroner. Av dette måtte om lag 2,7 mrd. kroner

5 5/7 finansierast innanfor veksten i frie inntekter. Nye befolkningsframskrivingar vart publisert av SSB i juni Berekningar utført av departementet tyder på at anslaget for 2015 blir redusert med 0,6 mrd. kroner, til 2,5 mrd. kroner. Av dette må 2,1 mrd. kroner belastast dei frie inntektene. For 2015 har departementet berekna at pensjonsutgiftene vil auke med 0,5 mrd. kroner utover det som vert kompensert gjennom deflatoren. Dei auka kostnadene må dekkast av dei frie inntektene. Anslaget inkluderer kostnadsauken som følgje av nye levealdersforutsetningar, og innsparingar for kommunesektoren som følgje av pensjonsreforma og ny uførepensjon. Til saman utgjer demografi- og pensjonskostnader 2,6 mrd. kroner. Andre punkt i kommuneøkonomien Tiltak som ligg inne i rammetilskotet og er medrekna for veksten i frie inntekter: behov for å styrke helsestasjons- og skulehelsetenesta er innlagt med 200 mill. kroner (tabell C-k i Grønt hefte) styrking av kommunale tenester til rusavhengige og personer med psykiske lidingar er innlagt med 200 mill. kroner 100 mill. kroner av veksten er begrunna ut fra satsing på eit meir fleksibelt barnehageopptak. I tillegg til satsinga på psykisk helse og rusarbeid, og helsestasjons- og skulehelsetenesta gjennom kommunenes frie inntekter er det i 2015 følgjande endringar og nye satsingar: Helse og omsorg: Ei auke i investeringstilskotet til heildøgns omsorgsplassar med ei tilsegnsramme på om lag 4 mrd. kroner. (2 500 heildøgns omsorgsplassar i sjukeheim og omsorgsbustader). Bevilgning til dagaktivitetstilbod til demente vert auka med 130 mill. kroner. Dette legg til rette for nye dagaktivitetsplassar for heimebuande personer med demens i Rett til brukerstyrt personleg assistanse (BPA) for personar under 67 år med langvarig og stort behov for personleg assistanse trer i kraft frå 1. januar Kommunesektoren vert kompensert med 300 mill. kroner i 2015 gjennom rammetilskotet. Øyeblikkelig hjelp døgntilbod i kommunane vert vidare utbygd i Tilskotet i 2015 utgjer om lag 300 mill. kroner. Kommunal medfinansiering av spesialisthelsetenesta (KMF) vert avvikla i Som det vart varsla i kommuneproposisjonen skal uttrekket fra kommuneramma no baserast på beste anslag for faktiske KMF-utgifter i Kommuneramma vert redusert med om lag 5,7 mrd. kroner i I tillegg vert kommuneramma justert ned med 89 mill. kroner for å unngå dobbeltfinansiering ved oppbygging av tilbodet om øyeblikkelig hjelp. Ressurskrevjande tenester: Innslagspunktet vert auka til kroner, ei auke med kroner utover prisjustering. Uendra kompensasjonsgrad på 80 %. Bevilginga vert auka med 975. mill. kroner frå 2014 til Barnehage og skule: Som nemnt ovanfor er 100 mill. kroner av veksten i frie inntekter begrunna med ein auka fleksibilitet i barnehageopptaket.

6 6/7 Det skal gjennomførast eit lærarløft og ein føreslår å styrke satsinga på videreutdanning for lærarar med 144 mill. kroner over Kunnskapsdepartementets budsjett i Styrkinga innebær ei auke på 1500 nye studieplasser til videreutdanning. Regjeringa ønskjer ei styrka satsing på kompetanseheving for barnehagetilsette i 2015, og føreslår å auke løyvingane til dette føremålet med om lag 60 mill. kroner over Kunnskapsdepartementets budsjett. Det er eit ønskje om å innføre ein betre sosial profil på foreldrebetalinga i barnehagane, ved å føreslå eit nasjonalt minstekrav til redusert foreldrebetaling frå Rammetilskotet til kommunane vert auka med 112 mill. kroner til dette. Maksimal foreldrebetaling i barnehagen øker fra 1. januar 2015 med reelt 100 kroner, til kroner i måneden. Som følge av dette reduseres rammetilskuddet til kommunene med 312 mill. kroner. Investeringsramma i rentekompensasjonsordninga for skule- og symjeanlegg vert auka med 3 mrd. Kroner i For nokre av desse endringane kjem det nærmare omtale på nettstaden vår. Skjønn for Vi viser til eige brev med fordeling av skjønnstilskot til kommunane, sendt Kommunal- og moderniseringsdepartementet , og brevet om fylkesrammer frå KMD av Jf. og eigen artikkel på vår nettside. Samanlikna med 2014 er fylkesramma for skjønnsmidlar totalt sett redusert med 4,6 mill. kroner, til 73,3 mill. kroner. Endringa skuldast ein generell reduksjon på 100 mill. kroner i nasjonal ramme, som blir overført til innbyggjartilskotet. Kompensasjon for auka sats på differensiert arbeidsgivaravgift (DAA) vil frå og med 2015 bli lagt inn i basisramma. Kommunar i vårt fylke som har arbeidsgjevaravgift med høgare sats (DAA) er Flora, Sogndal og Førde. Frå 2011 vart det sett av 400 mill. kroner av skjønnsramma til kommunar som tapar på endringane i inntektssystemet. Midlane vart fordelte direkte frå departementet til kommunar som tapte meir enn kr 100 per innbyggjar på totale verknader av endringane i inntektssystemet i Kommunane vart kompensert med om lag halvparten av tapet utover kr 100 per innbyggjar. Tilskotet skal liggje fast inntil neste revisjon av kostnadsnøklane. Åtte kommunar i Sogn og Fjordane får i 2015 samla tildelt 6,8 mill. kroner som kompensasjon for endringar i inntektssystemet i Inntektssystemet INGAR (inntektsgarantitilskotet) Tilskotet skjermar kommunar mot brå nedgang i rammetilskotet frå eit år til eit anna. Det sikrar at ingen kommunar har ein berekna vekst i rammetilskotet frå eit år til det neste som er lågare enn kr 300 per innbyggjar under berekna vekst på landsbasis (kr per innbyggjar). Tilskotet fungerer slik at det tek lang tid før større endringar får fullt gjennomslag i inntektssystemet, medan det tek kortare tid for mindre endringar. Sidan INGAR er ei ordning for omfordeling, er alle kommunane med på å finansiere tilskotet med eit likt beløp per innbyggjar. I 2015 er finansieringa kr 63 per innbyggjar. Kommunane Flora, Gulen, Solund, Hyllestad, Høyanger, Lærdal, Årdal, Selje, Eid, Hornindal og Gloppen får INGAR-kompensasjon etter at finansieringa er trekt i frå. Distriktstilskot Sør-Noreg, veksttilskotet og småkommunetilskotet Følgjande kommunar får distriktstilskotet: Høyanger, Årdal, Luster, Bremanger, Vågsøy, Eid, Gloppen og Stryn. Det er kun Sogndal kommunane i vårt fylke som har hatt ein vekst i

7 7/7 folketalet dei tre siste åra på over 1,6 prosent, som gjer at dei får veksttilskotet. Småkommunetilskotet blir gitt til kommunar som har færre enn 3200 innbyggjarar. For å få tilskotet må kommunen i tillegg ha ei gjennomsnittleg skatteinntekt dei tre siste år som er lågare enn 120 prosent av landsgjennomsnittet. Tilskotet er prisjustert, og utgjer per kommune i 2015 kr Med unntak av Aurland får alle kommunar i fylket med innbyggjartal under småkommunetilskotet. Dersom det er spørsmål knytt til innhaldet i brevet, ber vi om at kommunen tek kontakt med Kåre Træen, tlf / , e-post: fmsfktr@fykesmannen.no eller Marit Lunde tlf , e-post: fmsfmlu@fylkesmannen.no Med helsing Anne Karin Hamre Marit Lunde rådgjevar