MØTEBOK. Møtebok Finansutvalet Finansutvalet. Leikanger - Fylkeshuset, møterom Sygna. Møtedato Kl.

Transkript

1 Møtebok Finansutvalet MØTEBOK Organ Møtestad Finansutvalet Leikanger - Fylkeshuset, møterom Sygna Møtedato Kl. 09:00 11:00 Faste medlemer til stades: Åshild Kjelsnes, Ap Nils P. Støyva, Ap Hilmar Høl, Ap Jenny Følling, Sp Anders Ryssdal, Sp Arnstein Menes, Sp Nils Gjerland, Sp Noralf Distad, H Frank Willy Djuvik, Frp Marit Barsnes Krogsæter, V Trude Brosvik, Krf Norvall Nøringset, Sv Forfall til møtet: Varamedlemer til stades: Til stades med møte- og talerett: Karen Marie Hjelmeseter, Sp Fylkesrådmann Tore Eriksen Sekretariat for møtet: Fylkesrådmannen sin stab v/frm økonomi Ingen merknader til innkalling og sakliste. Side 1 av 11

2 Møtebok Finansutvalet SAK 5/15 Økonomiplan Behandling i møtet: Fylkesrådmannen sine tilrådingar er tekne inn først i kvart punkt. Nummereringa samsvarer med nummereringa i arbeidsdokumentet. 1 DEN VIDARE BUDSJETT- OG ØKONOMIPLANPROSESSEN 1.1 Fokus i dei ulike prosessane Utan tilråding 1.2 Hovudutvala si rolle Finansutvalet tek presiseringa i høve den vidare budsjett- og økonomiplanprosessen til vitande. Avrøysting: Tilrådinga frå fylkesrådmannen vart samrøystes vedteken. 2 JUSTERT OPPLEGG FOR DET VIDARE UTGREIINGSARBEIDET 2.1 Ny driftsstandard for fylkesvegnettet (#45) 2.2 Tannhelseutgreiinga (#22) 2.3 IKT-utgreiinga (#53) 2.4 Sentraladministrasjonen roller og storleik (#57) 2.5 Innsparingspotensiale i skule- og tilbodsstruktur (#59) 2.6 Fagskuleutgreiinga (#20) Punkta er utan tilråding 2.7 Justert utgreiingsportefølje og administrative fristar: Finansutvalet sluttar seg til skissert opplegg for ferdigstilling av attståande utgreiingar. Hovudutvalet for samferdsle initierer ein dialog med Buskerud og Oppland fylkeskommunar, for å sjå om ein kan finne løysingar i høve vintervedlikehaldet av fjellovergangen. Finansutvalet sluttar seg til at framdrifta for utgreiinga av skule- og tilbodsstruktur vert fastsett med tanke på ei politisk handsaming våren Utgreiinga vert todelt; første fase skal ta stilling til prinsipielle føringar, med grunnlag i desse føringane skal det utarbeidast ein modell for framtidig ny skule- og tilbodsstruktur. Hovudutvalet for opplæring får fullmakt til å godkjenne mandatet, og kome med framlegg til prinsipielle føringar. Finansutvalet sluttar seg til at det vert utarbeidd eit tillegg til rom-programmet for Hafstad vidaregåande skule som visar ekstrakostnader ved å legge til rette for ei eventuell endring i skulestrukturen på seinare tidspunkt. Rom-programmet med tilhøyrande tillegg vert å handsame som eiga politisk sak når dette er klårt. Side 2 av 11

3 Møtebok Finansutvalet Endringsframlegg: Ap, Sp, Sv, H, V og Krf sette fram følgjande framlegg: Ta ut skulestruktur i line 4 og 7. Ta ut følgjande line 12: Som viser ekstrakostnader ved å legge til rette for ei evt.endring i skulestrukturen på eit seinare tidspunkt Delavrøysting: Frank Willy Djuvik røysta for framlegget frå fylkesrådmannen. Framlegget fall. Frank Willy Djuvik røysta mot framlegget om tekstlege endringar i framlegg til tilråding. Framlegget vart vedteke. AP, SP, H, KrF, V og SV sette fram følgjande framlegg: Administrasjonen undersøker med Førde kommune om ein skal vurdere lokaler til Norsksenteret i same romprogram. Delavrøysting: Framlegg til nytt punkt i tilrådinga vart samrøystes vedteke. 3 INVESTERINGSBUDSJETTET 3.1 Forskyving i investeringsprosjekt forskyvd låneopptak Utan tilråding 3.2 Bygginvesteringar Fellesmagasin for musea Fellesmagasinet vert søkt løyst gjennom det nedskalerte fellesprosjektet «Kløften». Fylkeskommunal medverknad føreset at: * Det må lagast ein avtale mellom partane som regulerer ansvarsdelinga for finansiering og drift. * Fylkeskommunen vert eigar av den delen av bygget/eigedommen fylkeskommunen finansierer. Under føresetnad av at Førde kommune tek 50% av kostnadane til forprosjektet om prosjektet ikkje vert realisert, vert det opna for å gjennomføre eit forprosjekt i Endringsframlegg: Venstre sette fram følgjande framlegg: Tillegg 5. Før vi startar nybygg av lokal til fellesmagasin for musea i fylket bør vi undersøke kostnadane med å legge det til Lefdal gruve. Delavrøysting: Marit Barsnes Krogsæter og Frank Willy Djuvik røysta for. Framlegget fall. Samla avrøysting: Fylkesrådmannen si tilråding vart samrøystes vedteken. Måløy vidaregåande skule, blokk C Det vert gjennomført eit skisseprosjekt våren 2016 med tanke på å definere investeringsbehovet på blokk C ved Måløy vidaregåande skule. Investeringsbehovet vert å kome attende til som ein del av økonomiplan Avrøysting: Side 3 av 11

4 Møtebok Finansutvalet Tilrådinga frå fylkesrådmannen vart samrøystes vedteken. Investeringsprogram for bygg Framlegg til investerings- og finansieringsprogram for bygg vert lagt til grunn for det vidare arbeidet med budsjett og økonomiplan. Avrøysting: Tilrådinga frå fylkesrådmannen vart samrøystes vedteken. 3.3 Fylkesveginvesteringar Framlegg til investerings- og finansieringsprogram for fylkesvegar og rassikring vert lagt til grunn for det vidare arbeidet med budsjett og økonomiplan. Avrøysting: Tilrådinga frå fylkesrådmannen vart samrøystes vedteken. 4 DRIFTSBUDSJETTET JUSTERINGAR AV BASISRAMMENE 4.1 Lokale inntekter samla Den nye prognosen for lokale inntekter vert lagt til grunn for det vidare arbeidet med budsjett 2016/økonomiplan Auka prognostiserte inntekter i høve gjeldande økonomiplan vert nytta til ekstraordinær nedbetaling av gjeld. Avrøysting: Tilrådinga frå fylkesrådmannen vart samrøystes vedteken. 4.2 Kapitalinntekter og utgifter Renteføresetnader Rentesats på lån vert sett til 2,4 % i 2016, 2,4 % i 2017, 2,5 % i 2018 og 2,9 % i Rentesats på bankinnskot/rentekompensasjonsordning vert føresett 0,5 % lågare enn renta på lån. Avrøysting: Tilrådinga frå fylkesrådmannen vart samrøystes vedteken. Renteinntekter Ny prognose for rentekompensasjonsordningane vert innarbeidd i det økonomiske opplegget for budsjett 2016/økonomiplan Det vert føresett ein gjennomsnittslikviditet på 850 mill. kr i Det vert lagt til grunn ein årleg reduksjon på 100 mill. kr til Ny prognose for netto ordinære renteinntekter vert innarbeidd i det økonomiske opplegget for budsjett 2016/økonomiplan Avrøysting: Tilrådinga frå fylkesrådmannen vart samrøystes vedteken. Kapitalutgifter Nye føresetnader for kapitalutgiftsbelastninga vert innarbeidd i det økonomiske opplegget for budsjett 2016/økonomiplan Side 4 av 11

5 Møtebok Finansutvalet Den samla svikten i kapitalinntekter utifrå nye prognosar vert saldert mot budsjettert reduksjon i kapitalutgiftene. Resterande innsparing i kapitalutgiftene i høve gjeldande økonomiplan vert nytta til ekstraordinær nedbetaling av gjeld. Fylkesrådmannen får høve til å sjå eventuelle endringar i renteføresetnadane - for både kapitalinntektene og utgiftene - mot avsettinga til gjeldssanering det enkelte budsjettår. Avrøysting: Tilrådinga frå fylkesrådmannen vart samrøystes vedteken. 5 INNSPEL FRÅ SEKTORANE 5.1 HU-sakene - tilpassing til rammene i 2016 Tilrådingane til hovudutvala for sektorane opplæring, plan og næring, kultur og samferdsle vert lagt til grunn i det vidare budsjettarbeidet. Finansutvalet sette fram følgjande framlegg: Finansutvalet ber om at det vet lagt inn kr til rulleskiløype på Langeland Ski og fritidssenter Delavrøysting: Framlegget vart samrøystes vedteke. H, Frp, V, Krf sette fram følgjande framlegg: Fylkeskommunen yter 0,8 mill som eit eingongs investeringstilskot til Stiftinga Måløyraidsenteret. Delavrøysting: Noralv Distad, Frank Willy Djuvik, Marit Barsnes Krogsæter, Trude Brosvik og Nils Gjerland stemte for framlegget. Framlegget fall. Framlegg frå H, Frp, V, krf: 5 for 7 mot Nils gj med Samrøystes inkl endringar Samla avrøysting: Tilrådinga frå fylkesrådmannen, med dei endringar som følgjer av delavrøystingane over, vart samrøystes vedteke. 5.2 Forvaltning - tilpassing til rammene i 2016 Fylkesrådmannen sine tilrådingar til konkretisering av innsparingstiltaka for sektoren forvaltning vert lagt til grunn i det vidare budsjettarbeidet. Avrøysting: Tilrådinga frå fylkesrådmannen vart samrøystes vedteken. 5.3 Tannhelse skisse for tilpassing til rammene i 2016 Fylkesrådmannen si konkretisering av innsparingstiltaka på tannhelsesektoren for budsjettåret 2016 vert lagt til grunn i det vidare budsjettarbeidet. Avrøysting: Tilrådinga frå fylkesrådmannen vart samrøystes vedteken. 6 ANDRE BUDSJETT- OG ØKONOMIPLANRELATERTE SAKER 6.1 Kontrollutvalet framlegg til budsjett/økonomiplan Finansutvalet tek innspela frå kontrollutvalet til vitande. Dei økonomiske konsekvensane av budsjett-tilrådinga vert å innarbeide i framlegg til budsjett 2016/økonomiplan Avrøysting: Side 5 av 11

6 Møtebok Finansutvalet Endringsframlegg: Sp og Ap sette fram følgjande framlegg: Endre siste setning til: Ramma til kontrollutvalet vert ikkje auka. Delavrøysting: Noralv Distad, Frank Willy Djuvik og Marit Barnses Krogsæter røysta mot endringsframlegget. Framlegget vart vedteke. Noralv Distad, Frank Willy Djuvik og Marit Barnses Krogsæter røysta for tilrådinga frå fylkesrådmannen. Tilrådinga fall. 6.2 Fordeling av auka tapskompensasjon i 2015 kva skjer vidare? Finansutvalet tek orienteringa om fordeling av auka tapskompensasjon i 2015 til vitande. Det politiske arbeidet for å få heve den årlege tapskompensasjonen held fram. Avrøysting: Tilrådinga frå fylkesrådmannen vart samrøystes vedteken. 6.3 Pensjonsutgifter Samla utgifter til pensjon vert redusert med 6,2 mill. kr. Dette er tilsvarande ufordelt pott til føremålet. Avrøysting: Tilrådinga frå fylkesrådmannen vart samrøystes vedteken. 6.4 Avkorting av MVA-kompensasjon 4.termin 2013 Avslag på klage Finansutvalet tek orienteringa om avslag på klagen om avkorting av mva-kompensasjonen for 4. termin 2013 til vitande. Det vert arbeidd vidare mot SVV med tanke på å avklare ansvarstilhøva i denne saka. Avrøysting: Tilrådinga frå fylkesrådmannen vart samrøystes vedteken. 6.5 Gjennomføring av vedteken skulebruksplan Ramma til opplæring vert auka med 3,0 mill kr i 2016 og 7,1 mill. kr i 2017 for å møte auka elevtal i høve gjeldande føresetnader. Auka behov dei påfølgjande åra får status som urealisert innsparingskrav på sektoren. Fylkesrådmannen opplyste i møtet at tala i tilrådinga vert justert i høve tilleggsnotat til HO-sak 21/15 Budsjett sektorbudsjett for opplæring. Avrøysting: Tilrådinga frå fylkesrådmannen, med justerte tal, vart samrøystes vedteken. 6.6 Skulebruksplanen - Krav om oppfylling i grupper HO si fullmakt i budsjettreglementet til å gjere unntak frå vedtak i fylkestingssak 26/13 pkt 6. om oppfyllingskrav fell bort. Avrøysting: Endringsframlegg: Ap, H, Sv, V sette fram følgjande framlegg: Fullmakta til hovudutval for opplæring vert ikkje endra. Delavrøysting: Framlegget vart samrøystes vedteke. Side 6 av 11

7 Møtebok Finansutvalet Det vart ikkje røysta over tilrådinga frå fylkesrådmannen. 6.7 Gjennomføring av «personaltunge» innsparingstiltak i opplæringssektoren Den delen av innsparingstiltaket knytt til drifta av dei vidaregåande skulane som er knytt til oppbygging av faga i arbeidsåret vert forskyvd med eitt år. Redusert innsparing i 2016 og 2017 vert dekka inn ved å omdisponere omdisponere 5,5 mill. kr i 2016 og 6,5 mill. kr i 2017 frå «omstillingstiltak for pedagogisk personale» til «drift av dei vidaregåande skulane». Avrøysting: Tilrådinga frå fylkesrådmannen vart samrøystes vedteken. 6.8 Musea i Sogn og Fjordane nedtrapping av fylkeskommunalt tilskot Ramma til kultursektoren vert auka med 1,0 mill. kr i 2016, medan den årlege auken i tilskot på 0,5 mill. kr årleg for åra deretter får status som urealsert innsparingskrav på sektoren. Avrøysting: Tilrådinga frå fylkesrådmannen vart samrøystes vedteken. 6.9 Feil i ramma på kultursektoren 6.10 Endring i kontoplan og løyvingar som følgje av ny politisk struktur Punkta er utan tilråding 6.11 FT-sak om plan for tunnelrehabilitering rammer for prioritering Finansutvalet tek orienteringa til vitande. Avrøysting: Tilrådinga frå fylkesrådmannen vart samrøystes vedteken Utvinning av rutil frå Engebø-fjellet fylkeskommunal medverknad Finansutvalet tek orienteringa om administrasjonen sine kontaktar mot miljøet rundt Engebøsatsinga til vitande. Avrøysting: Tilrådinga frå fylkesrådmannen vart samrøystes vedteken. 7 SALDERING AV BUDSJETT 2016/ØKONOMIPLAN Tilbakeføring av sluttsalderinga i økonomiplan Innsparingsambisjonen på sektornivå 7.3 Førebels salderingsutfordring Punkta er utan tilråding 8 EI KORT VURDERING AV RISIKOFAKTORAR I DET ØKONOMISKE OPPLEGGET Finansutvalet tek orienteringa til vitande. Finansutvalet er innforstått med den risikoen som knyter seg til tapskompensasjonsordninga og vil ut frå dette måtte arbeide politisk for å vinne fram på dette området. Avrøysting: Tilrådinga frå fylkesrådmannen vart samrøystes vedteken. Side 7 av 11

8 Møtebok Finansutvalet VIDARE ARBEID Utan tilråding Dette gir følgjande konklusjonar: 1 DEN VIDARE BUDSJETT- OG ØKONOMIPLANPROSESSEN 1.1 Fokus i dei ulike prosessane Utan tilråding og vedtak 1.2 Hovudutvala si rolle Finansutvalet tek presiseringa i høve den vidare budsjett- og økonomiplanprosessen til vitande. 2 JUSTERT OPPLEGG FOR DET VIDARE UTGREIINGSARBEIDET 2.1 Ny driftsstandard for fylkesvegnettet (#45) 2.2 Tannhelseutgreiinga (#22) 2.3 IKT-utgreiinga (#53) 2.4 Sentraladministrasjonen roller og storleik (#57) 2.5 Innsparingspotensiale i skule- og tilbodsstruktur (#59) 2.6 Fagskuleutgreiinga (#20) Punkta er utan tilråding og vedtak 2.7 Justert utgreiingsportefølje og administrative fristar: Finansutvalet sluttar seg til skissert opplegg for ferdigstilling av attståande utgreiingar. Hovudutvalet for samferdsle initierer ein dialog med Buskerud og Oppland fylkeskommunar, for å sjå om ein kan finne løysingar i høve vintervedlikehaldet av fjellovergangen. Finansutvalet sluttar seg til at framdrifta for utgreiinga av tilbodsstruktur vert fastsett med tanke på ei politisk handsaming våren Utgreiinga vert todelt; første fase skal ta stilling til prinsipielle føringar, med grunnlag i desse føringane skal det utarbeidast ein modell for framtidig ny tilbodsstruktur. Hovudutvalet for opplæring får fullmakt til å godkjenne mandatet, og kome med framlegg til prinsipielle føringar. Finansutvalet sluttar seg til at det vert utarbeidd eit tillegg til rom-programmet for Hafstad vidaregåande skule. Rom-programmet med tilhøyrande tillegg vert å handsame som eiga politisk sak når dette er klårt. Administrasjonen undersøker med Førde kommune om ein skal vurdere lokalar til Norsksenteret i same rom-program. 3 INVESTERINGSBUDSJETTET 3.1 Forskyving i investeringsprosjekt forskyvd låneopptak Utan tilråding og vedtak 3.2 Bygginvesteringar Fellesmagasin for musea Fellesmagasinet vert søkt løyst gjennom det nedskalerte fellesprosjektet «Kløften». Fylkeskommunal medverknad føreset at: Side 8 av 11

9 Møtebok Finansutvalet * Det må lagast ein avtale mellom partane som regulerer ansvarsdelinga for finansiering og drift. * Fylkeskommunen vert eigar av den delen av bygget/eigedommen fylkeskommunen finansierer. Under føresetnad av at Førde kommune tek 50% av kostnadane til forprosjektet om prosjektet ikkje vert realisert, vert det opna for å gjennomføre eit forprosjekt i Måløy vidaregåande skule, blokk C Det vert gjennomført eit skisseprosjekt våren 2016 med tanke på å definere investeringsbehovet på blokk C ved Måløy vidaregåande skule. Investeringsbehovet vert å kome attende til som ein del av økonomiplan Investeringsprogram for bygg Framlegg til investerings- og finansieringsprogram for bygg vert lagt til grunn for det vidare arbeidet med budsjett og økonomiplan. 3.3 Fylkesveginvesteringar Framlegg til investerings- og finansieringsprogram for fylkesvegar og rassikring vert lagt til grunn for det vidare arbeidet med budsjett og økonomiplan. 4 DRIFTSBUDSJETTET JUSTERINGAR AV BASISRAMMENE 4.1 Lokale inntekter samla Den nye prognosen for lokale inntekter vert lagt til grunn for det vidare arbeidet med budsjett 2016/økonomiplan Auka prognostiserte inntekter i høve gjeldande økonomiplan vert nytta til ekstraordinær nedbetaling av gjeld. 4.2 Kapitalinntekter og utgifter Renteføresetnader Rentesats på lån vert sett til 2,4 % i 2016, 2,4 % i 2017, 2,5 % i 2018 og 2,9 % i Rentesats på bankinnskot/rentekompensasjonsordning vert føresett 0,5 % lågare enn renta på lån. Renteinntekter Ny prognose for rentekompensasjonsordningane vert innarbeidd i det økonomiske opplegget for budsjett 2016/økonomiplan Det vert føresett ein gjennomsnittslikviditet på 850 mill. kr i Det vert lagt til grunn ein årleg reduksjon på 100 mill. kr til Ny prognose for netto ordinære renteinntekter vert innarbeidd i det økonomiske opplegget for budsjett 2016/økonomiplan Kapitalutgifter Nye føresetnader for kapitalutgiftsbelastninga vert innarbeidd i det økonomiske opplegget for budsjett 2016/økonomiplan Den samla svikten i kapitalinntekter utifrå nye prognosar vert saldert mot budsjettert reduksjon i kapitalutgiftene. Resterande innsparing i kapitalutgiftene i høve gjeldande økonomiplan vert nytta til ekstraordinær nedbetaling av gjeld. Fylkesrådmannen får høve til å sjå eventuelle endringar i renteføresetnadane - for både kapitalinntektene og utgiftene - mot avsettinga til gjeldssanering det enkelte budsjettår. Side 9 av 11

10 Møtebok Finansutvalet INNSPEL FRÅ SEKTORANE 5.1 HU-sakene - tilpassing til rammene i 2016 Tilrådingane til hovudutvala for sektorane opplæring, plan og næring, kultur og samferdsle vert lagt til grunn i det vidare budsjettarbeidet. Finansutvalet ber om at det vet lagt inn kr til rulleskiløype på Langeland Ski og fritidssenter. 5.2 Forvaltning - tilpassing til rammene i 2016 Fylkesrådmannen sine tilrådingar til konkretisering av innsparingstiltaka for sektoren forvaltning vert lagt til grunn i det vidare budsjettarbeidet. 5.3 Tannhelse skisse for tilpassing til rammene i 2016 Fylkesrådmannen si konkretisering av innsparingstiltaka på tannhelsesektoren for budsjettåret 2016 vert lagt til grunn i det vidare budsjettarbeidet. 6 ANDRE BUDSJETT- OG ØKONOMIPLANRELATERTE SAKER 6.1 Kontrollutvalet framlegg til budsjett/økonomiplan Finansutvalet tek innspela frå kontrollutvalet til vitande. Ramma til kontrollutvalet vert ikkje auka. 6.2 Fordeling av auka tapskompensasjon i 2015 kva skjer vidare? Finansutvalet tek orienteringa om fordeling av auka tapskompensasjon i 2015 til vitande. Det politiske arbeidet for å få heve den årlege tapskompensasjonen held fram. 6.3 Pensjonsutgifter Samla utgifter til pensjon vert redusert med 6,2 mill. kr. Dette er tilsvarande ufordelt pott til føremålet. 6.4 Avkorting av MVA-kompensasjon 4.termin 2013 Avslag på klage Finansutvalet tek orienteringa om avslag på klagen om avkorting av mva-kompensasjonen for 4. termin 2013 til vitande. Det vert arbeidd vidare mot SVV med tanke på å avklare ansvarstilhøva i denne saka. 6.5 Gjennomføring av vedteken skulebruksplan Ramma til opplæring vert auka med 2,7 mill. kr i 2016 og 6,1 mill. kr i 2017 for å møte auka elevtal i høve gjeldande føresetnader. Auka behov dei påfølgjande åra får status som urealisert innsparingskrav på sektoren. 6.6 Skulebruksplanen - Krav om oppfylling i grupper Fullmakta til hovudutval for opplæring vert ikkje endra. 6.7 Gjennomføring av «personaltunge» innsparingstiltak i opplæringssektoren Den delen av innsparingstiltaket knytt til drifta av dei vidaregåande skulane som er knytt til oppbygging av faga i arbeidsåret vert forskyvd med eitt år. Redusert innsparing i 2016 og 2017 vert dekka inn ved å omdisponere omdisponere 5,5 mill. kr i 2016 og 6,5 mill. kr i 2017 frå «omstillingstiltak for pedagogisk personale» til «drift av dei vidaregåande skulane». Side 10 av 11

11 Møtebok Finansutvalet Musea i Sogn og Fjordane nedtrapping av fylkeskommunalt tilskot Ramma til kultursektoren vert auka med 1,0 mill. kr i 2016, medan den årlege auken i tilskot på 0,5 mill. kr årleg for åra deretter får status som urealsert innsparingskrav på sektoren. 6.9 Feil i ramma på kultursektoren i Endring i kontoplan og løyvingar som følgje av ny politisk struktur Punkta er utan tilråding og vedtak 6.11 FT-sak om plan for tunnelrehabilitering rammer for prioritering Finansutvalet tek orienteringa til vitande Utvinning av rutil frå Engebø-fjellet fylkeskommunal medverknad Finansutvalet tek orienteringa om administrasjonen sine kontaktar mot miljøet rundt Engebøsatsinga til vitande. 7 SALDERING AV BUDSJETT 2016/ØKONOMIPLAN Tilbakeføring av sluttsalderinga i økonomiplan Innsparingsambisjonen på sektornivå 7.3 Førebels salderingsutfordring Punkta er utan tilråding og vedtak. 8 EI KORT VURDERING AV RISIKOFAKTORAR I DET ØKONOMISKE OPPLEGGET Finansutvalet tek orienteringa til vitande. Finansutvalet er innforstått med den risikoen som knyter seg til tapskompensasjonsordninga og vil ut frå dette måtte arbeide politisk for å vinne fram på dette området. VIDARE ARBEID Utan tilråding og vedtak Side 11 av 11

12 Side 1 av 1 Organ: Møtestad: FINANSUTVALET MØTEINNKALLING Leikanger - Fylkeshuset, møterom Sygna Møtedato: Tid: 09:00 Medlemene blir med dette kalla inn til møtet. Eventuelt forfall må meldast til utvalssekretæren straks. Varamedlemer møter berre etter særskild innkalling. SAKLISTE Saksnr. Arkivsaksnr. / Tittel 5/15 15/8709 Økonomiplan

13 Side 1 av 34 Fylkesrådmannen Finansutvalet/Planutvalet Sakshandsamar: Eli Nes Killingrød E - post: eli.nes.killingrod@sfj.no Tlf.: Vår ref. Sak nr.: 15/ Gje alltid opp vår ref. ved kontakt Internt l.nr /15 Dykkar ref. Dato LEIKANGER, Budsjett 2016/økonomiplan Arbeidsdokument 5/15 Grunnlaget for dette arbeidsdokument et er vedteken økonomiplan , jf. FT - sak 26/15. I tråd med vedtaket i denne saka vil budsjettprosessen no i haust ha hovudfokus på konkretisering av budsjettet for Dei attståande utgreiingsprosjekta og eventuelt nye utgreiingar vert som utgangspunkt først tema i økonomiplanprosessen våren Vi vil då ha fokus på budsjettet for 2017 og tilhøyrande økonomiplan ( ). D ette arbeidsdokumentet har som mål å legge på plass mest mogleg av dei økonomiske føresetnadane for budsjett 2016, og gjere greie for den samla salderingssituasj onen før statsbudsjettet for 2016 vert lagt fram 7. oktober. Hovudpunkta i dette arbeidsdokumentet vil vere: Den vidare budsjett og økonomiplanprosessen Justert opplegg for det vidare utgreiingsarbeidet Investeringsbudsjettet Driftsbudsjettet justeringar av basisrammene Innspel frå sektorane Andre budsjett - og økonomirelaterte saker Salderingssituasjonen før framlegg til statsbudsjett Ei kort vurdering av risikofaktorar i det økonomiske opplegget Vidare arbeid 1 DEN VIDARE BUDSJETT - OG ØKON OMI PLAN PROSESSEN 1.1 Fokus i dei ulike prosessane Økonomiplanen som vart vedteken no i juni, legg mellom anna til grunn følgjande premissar for det vidare budsjett - og økonomiplanarbeidet: Tiltak og tilpassingar må om naudsynt utgreiast og konkretiserast som ein del av arbeidet med budsjett Utgreiingar med seinare ferdigstillingsdato skal handsamast som ein del av budsjett/ økonomiplanprosessen i I tilhøyrande arbeidsdokument 3/15 vart det fastsett at vi vidarefører den budsjetteringsmetoden vi nytta i arbeidet med budsjett 2015/økonomiplan og økonomiplan fram til vi har balanse i økonomien. Fylkeshuset Askedalen LEIKANGER Tlf.: Bankgiro: postmottak.sentraladm@sfj.no Org.nr.: NO MVA

14 Side 2 av 34 Dette betyr i praksis at budsjettarbeidet i åra framover vert delt i to prosessar; budsjettprosess om hausten og økonomiplanprosess om våren. Arbeidet framover får då følgjande fokus; Budsjett 2016/økonomiplan i FT des. 2015: Vedtak av detaljbudsjettet for Ta stilling til korleis vi skal arbeide vidare med dei ikkje ferdigstilte utgreiingane med sikte på å ha eit best mogleg gru nnlag for å ta stilling til korleis budsjettet for 2017 skal salderast. Teknisk saldering av åra Økonomiplan i FT juni 2016: Skisse til saldering av budsjett 2017 (g runnlag for hovudutvala sitt arbeid med detalj - budsjettet for same år.) Ta stilling til kva område vi ynskjer å gå vidare med for å få saldert budsjettet for For åra vil vi gjere ei teknisk justering på line med det vi gjorde i gjeldande økonomiplan. 1.2 Hovudutvala si rolle Ein slik budsjetteringsmetode vil flytte det strategiske fokuset og hovudutvala sitt høve til å påverke eigne rammevilkår frå den årlege budsjettprosessen til økonomiplanprosessen. Det vil no vere økonomiplanarbeidet om våren som vert arena for dei overordna grepa på tvers av sektorane og rammene for den enkelte sektor, medan hovudutvala si rolle i budsjettarbeidet i stor grad vil vere knytt til konkretisering av sektoren sitt detaljbudsjett for Tilråding Finansutvalet tek presiseringa i høve den vidare budsjett - og økonomiplanpr osessen til vitande. 2 JUSTERT OPPLEGG FOR DET VIDARE UTGREIIN G SARBEIDET Dei ikkje ferdigstilte utgreiingane skal i tråd med vedta ket i økonomiplansaka no i juni handsamast som ein del av økonomiplan - og budsjettprosessane i Utgreiingsporteføljen som står att, har ein kompleksitet og eit betydeleg internt samordningsbehov som krev gode prosessar i organisasjonen. T.d. treng IKT - utgreiinga samt utgreiinga som vurderer løn - og rekneskapssystemet for fylkeskommunen, å bli vurdert e som delutgreiingar opp mot utgreiinga om rolle og storleik for sentraladministrasjonen. For å sikre at dette vert ivareteke, legg fylkesrådmannen opp til ein generell utgreiingsfrist for alle resterande utgreiingar til For å ivareta naudsyn te samordningsbehov vil nokre av desse utgreiingane likevel h a ei administrativ rapportering hausten Eventuelle mandat for nye utgreiingar som fylkesrådmannen meiner bør gjerast inn mot økonomiplanarbeidet våren 2016 vert lagt fram for finansutvalet Nedanfor følgjer fylkesrådmannen sine kommentarar til vidare framdrift og avgrensingar for nokre av dei pågåande og attståande utgreiingane. 2.1 Ny driftsstandard for fylkesvegnettet (#45) Utgreiingsarbeidet knytt til ein ny driftsstandard for fyl kesvegnettet vert ferdigstilt i løpet av hausten I denne rapporten vert tilleggsbestillingane omkring vurdering av effektar for trafikktryggleik, heim for ein lapp, samt tilskot til kommunalt trafikktryggingsarbeid lagt inn. Det skal ut eit nyt t anbod på driftskontrakt ar våren Skal ein kunne nytte ein ev. ny drifts - standar i dette anbodet, må denne vere politisk godkjend seinast i april Fylkesrådmannen meiner likevel vurderinga omkring eit ev. nytt nivå på driftsstandarden bør sjåast i samanheng

15 Side 3 av 34 med dei resterande utgreiingane når fylkestinget handsamar den nye økonomiplanen i juni Det bør i størst muleg grad leggjast opp til heilskaplege og samanhengande prioriteringar i og mellom sektorane når ytterlegare innsparingar skal gje rast for å imøtekome krava vi står overfor. Dersom den økonomiske situasjonen skulle krevje det, er det også mogeleg å vurdere dette tiltaket alt i desember Dette vil vi difor ev. kome attende til. I tillegg har hovudutval for samferdsle bede fylkes kommunen om å gå i dialog med Buskerud og Oppland fylkeskommune, for å sjå om ein kan finne løysingar for å unngå vinterstenging. Fylkesrådmannen tilrår at hovudutval for samferdsle initierer ein slik dialog. 2.2 Tannhelseutgreiinga (#22) Utgreiinga som vurde rer ein framtidsretta og meir effektiv tilbods - og klinikkstruktur innanfor tannhelsetenesta, vert levert innan utgangen av Dette er naudsynt for å sikre involvering og personalpolitisk gode prosessar fram mot eit ev. økonomiplanvedtak i juni IKT - utgreiinga (#53) Utgreiinga har to hovudområde for vurdering av innsparingspotensiale; auka standardisering av utstyr/innkjøp og vidare organisering av IKT drift. Graden av standardisering av utstyr/innkjøp vil ha direkte effekt på effektiviseringspot ensialet innan IKT - drifta. Vidare vil framtidig organisering av IKT - drifta ved den enkelte vidaregåande skule kunne få ein viss samanheng med utgreiinga «E - pedagogressurs ved dei vidaregåande skulane». Fylkesrå dmannen tek sikte på å iverksett e standardisering av innkjøp og utstyrspark innanfor IKT - området når dette er ferdig utgreidd. Resterande utgreiing vert lagt fram i samband med økonomiplanarbeidet våren Sentraladministrasjonen roller og storleik (#57) Fylkesrådmannen syner her til eige notat til fylkesutvalet knytt til endringar i organisasjonen. Dette notatet omtalar også andre element innafor denne utgreiinga. Notatet følgjer som vedlegg. 2.5 Innsparingspotensiale i skule - og tilbodsstruktur (#59) Fylkesrådmannen opprett ar her eit nytt utgreiingsoppdag #59 Innsparingspotensiale i skule - og tilbodsstruktur. Dette vert gjort med grunnlag i hovudutvalet for opplæring sitt innspel i økonomiplan Denne utgreiinga har førebels ikkje fått fastsett noko mandat. Fylkesrådm annen vil her gjere greie for nokre element som vil vere avgjerande for utforming av mandat og framdrift i arbeidet. Økonomiplanen viser at det er fyrst i 2019 at opplæring har eit urealisert innsparingskrav på 25 mill. kr/år. Dei to største områda som ikkje er utgreidde i sektoren er driftsrammer f or Fagskulen og no ytterlegare innsparingar knytt til skule - og tilbodsstruktur. I tillegg er det fleire sektor - overgripande utgreiingar som kan kome til å vise noko innsparingspotensiale i sektoren. Fylkesråd mannen meiner det er mest tenleg at dei to store attståande utgreiingane får same ferdigstillingstidspunkt og då etter ferdigstilling av dei andre utgreiingane på sektoren. Ut frå dette er det realistisk å arbeide fram m ot eit vedtak i juni Det er t idsnok for å kunne effekture innsparingar på skule - og tilbodsstruktur med heilårseffekt i Uavhengig av når utgreiinga skal handsamast politisk, ser fylkesrådmannen det som føremåls - tenleg at denne utgreiinga i hovudsak følgjer den same saksgangen s om dei andre utgreiingane i SFJ Det vil vere viktig at prosessane knytt til mellom anna involvering av tilsette og tillitsvalde skjer tilsvarande dei andre utgreiingane. Samstundes viste arbeidet med skulebruks - planen i 2013 at det er krevjande å gre ie ut konsekvensar og kostnader knytt til endra skule - og tilbodsstruktur. I lys av dette ser fylkesrådmannen føre seg eit arbeid i to deler. I den fyrste fasen kan det vere føremålstenleg at finansutvalet tek stilling til prinsipielle problemstillingar og føringar. På bakgrunn av desse føringane kan fylkesrådmannen utarbeide ein modell for struktur i fase 2.

16 Side 4 av 34 Hovudutval for opplæring bør komme med tilråding på føringar som skal leggast til grunn for utgreiinga i fase 1. Ein viktig del av ei utgreiing om f ramtidig skule - og tilbodsstruktur er konsekvensar for bygg og eigedomar. Ei nedlegging av fleire vidaregåande skular vil kunne utløyse arealbehov på nokre skular. Dette gjeld særleg på skulane i Førde, Sogndal og Eid. I Førde er utbyggingsplanane på Mo o g Øyrane vidaregåande skule utsett i påvente av nytt vedtak om nytt skule - og tilbodsstruktur (FT sak 32/14). På Hafstad vidaregåande skule arbeider fylkes - rådmannen med programmering for utviding av Hafstad vidaregåande skule i samsvar med fylkestinget si tt vedtak i sak 32/14. Fylkesrådmannen meiner at vi no bø r utarbeide eit tillegg til rom programmet som tek høgde for eit auka behov som fylgje av eventuelle strukturelle endringar. Meirkostnaden med ei slik tilnærming vil vere marginal i høve å skulle bygg e fleire klasserom på eit seinare tidspunkt. 2.6 Fagskuleutgreiinga (#20) Når framtidig styre er vald etter fylkestingsvalet, vil fylkesrådmannen gå i dialog m ed Fagskulen m.o.t. framdrift og fagleg fokus i prosjektet, utgreiingsrammer og leveringsfrist. Fy lkesrådmannen viser i denne omgang berre til førebels tilbakemelding frå fagskulestyret i notat datert , som ligg som eige vedlegg til økonomiplansaka av juni Justert utgreiingsportefølje og administrative fristar: Utgreiingsoppdrag og adm inistrative fristar Ny driftsstandard på fylkesvegnettet (inkl. Heim for ein lapp og tilskot til kommunalt trafikktryggleiksarbeid) (#45) Tannhelsetenesta (#22) IKT - tenestene (#53) Folkehelsearbeidet (#51) Løn - og rekneskapstenestene (#54) Sentraladministrasjon; roller og storleik (#57) Driftsteknikartenestene (#55) Reinhaldartenestene (#56) Opplæring: Rådgjeving ut over avtalefesta nivå (#7) Oppfølging av kostnadskrevjande tiltak i handlingsprogrammet (#9) Leiingsressurs ut over avtalefesta nivå (#10) Sommarskule (#11) Rekruttering og kompetanseutvikling ped.personale (#12) Omstillings - og seniortiltak for pedagogisk personale (#13) Stimuleringstiltak i fag - og yrkesopplæringa (#17) E - pedagogressurs ved dei vidaregåande skulane (#58) Innsparingspotensiale i skule - og tilbodsstruktur (#59) Fagskulen i Sogn og Fjordane (#20) Miljøkoordinatorressursen ved dei vidaregåande skulane (#14) Tidl. teken ut.

17 Side 5 av 34 Tilråding Finansutvalet sluttar seg til skissert opplegg for ferdigstilling av attståande utgreiingar. Hovudutvalet for samferdsle initierer ein dialog med Buskerud og Oppland fylkeskommunar, for å sjå om ein kan finne løysingar i høve vintervedlikehaldet av fjellovergangen. Finansutvalet sluttar seg til at framdrifta for utgreiinga av skule - og tilbodsstru ktur vert fastsett med tanke på ei politisk handsaming våren Utgreiinga vert todelt; første fase skal ta stilling til prinsipielle føringar, med grunnlag i desse føringane skal det utarbeidast ein modell for framtidig ny skule - og tilbodsstruktu r. Hovudutvalet for opplæring får fullmakt til å godkjenne mandatet, og kome med framlegg til prinsipielle føringar. Finansutvalet sluttar seg til at det vert utarbeidd eit ti llegg til rom programmet for Haf stad vidare - gåande skule som vise r ekstrakostnader ved å legge til rette for ei ev. endring i skulestrukt uren på seinare tidspunkt. Rom programmet med tilhøyrande tillegg vert å handsame som eiga politisk sak når dette er klårt. 3 IN VESTERIN GSBUDSJETT ET I dette punktet vil fylkesrådmannen presentere framlegg til investeringsprogram for bygg - og veginvesteringar for perioden Programma tilsvarar gjeldande program justert for: Fylkestinget sin økonomiplan Framlegg til tertialrapport 2/15. Nye tilrådingar gjennom dette arbeidsdokumentet. 3.1 Forskyving i investeringsprosjekt forskyvd låneopptak Fylkesrådmannen tilrår i tertialrapport 2/15 å redusere investeringsbudsjettet for bygg med 46,150 mill. kr. Reduksjonen kjem som følgje av ein kritisk gjennomgang av lånebehovet i inneverande år for å sikre at låneopptaket i 2015 så godt det let seg gjere er tilpassa faktisk behov i Reduksjonen representerer i hovudsak ei forskyving av løyvingar til seinare år, men all forskyving av låneopptak ut i tid vil gje reduserte kapitalutgifter og sl ik sett salderingsvinstar på kort sikt. Vidare har fylkesrådmannen tilrådd at frigjorte driftsmidlar i tertialrapporten på 15, 381 mill. kr vert nytta som finansieringskjelde på investeringsbudsjettet for fylkesvegar. Dette betyr alt i alt at samla låneopptak knytt til bygginvesteringane kan reduserast med om lag 40 mill. kr og låneopptaket til veginvesteringar kan reduserast med 5 mill. kr i Forskyvingane i framdrift på investeringsprosjekt er innarbeidd i dei r espektive framlegga til investerings - og finansieringsprogram. 3.2 Bygginvesteringar Fellesmagasin for musea Slik det var omtalt i arbeidsdokument 3/15 har fylkesrådmannen arbeidd med å avklare ev eigarskapsmodell, finansiering, organisering og fagleg løys ing for fellesmagasinet med ei alternativ plassering. Utgreiingar og vurderingar gjort i samråd med musea i Sogn og Fjordane viser at alternativ plassering (Angedalen, Førde) gjev både for store kostnader og for store faglege utfordringar til at vi kan til rå å gå vidare med dette alternativet. Samstundes løyser det heller ikkje dei utfordringar ein i dag har ved Museet i Movika med arbeidsplassane for dei tilsette. I den situasjonen vi no er i, ser fylkesrådmannen to angrepsvinklar på denne saka:

18 Side 6 av S tarte ein heilt ny prosess i høve det å få på plass eit fellesmagasin for musea i fylket. 2. Prøve å realisere det nedskalerte fellesprosjektet «Kløften» i Movika. Skal ein starte på nytt, vil dette senke prosessen mykje samstundes som fylkesrådmannen er usikker p å om det let seg gjere å finne andre alternativ til ein vesentleg lægre investeringsramme. Fylkesrådmannen vil difor tilrå at ein nyttar 2016 med tanke på å få på plass ein finansieringsplan for det nedskalerte fellesprosjektet «Kløften». Realisering av p rosjektet føreset finansiell medverknad frå både staten, fylkeskommunen og kommunane i fylket. Det må arbeidast vidare med å avklare bidraga frå staten og kommunane. Den fylkeskommunale delen av finansieringa er alt innarbeid i økonomiplanen. Fylkeskommu nal medverknad føreset at: Det m å lagast ein avtale mellom partane (Musea, kommunane og fylkeskommunen) som regulerer ansvarsdelinga for finansiering og drift. F ylkeskommunen v er t eigar av den delen av bygget/eigedommen fylkeskommunen finansierer (førese tnad for lånefinansiering av investering sbidraget). For å få avklart staten sin medverknad i prosjektet er det krav om å ha eit ferdig forprosjekt. For å kunne vere i posisjon til å ev. sende inn søknad om statleg godkjenning og medverknad i prosjektet i mars 2017, vil fylkesrådmannen tilrå at vi opnar for å nytte den planlagde løyvinga i 2016 til å forprosjektere prosjektet. Dersom prosjektet vert realisert vert utgiftene ein del av prosjektkostnaden og den totale finansieringa. Vert prosjektet derimot st oppa før realisering, må det set tast som føresetnad at Fø rde kommune, som vertskommune, og fylkeskommunen deler desse kostnadane. Musea i Sogn og Fjordane har såleis to store utfordringar som dei må få på plass før ei endeleg realisering kan være mogleg. Det eine er knytt til føresetnaden om å få til naudsynt kommunal medverknad på investeringssida og det andre er å få etablert ei stabil økonomisk driftssituasjon som også tek høgde for driftskostnadane med eit nytt fellesmagasin. For omtale av dagens drif tssituasjonen vert det vist til eige punkt i dette arbeidsdokumentet. Tilråding Fellesmagasinet vert søkt løyst gjennom det nedskalerte fellesprosjektet «Kløften». Fylkeskommunal medverknad føreset at: * Det m å lagast ein avtale mellom partane som regulerer ansvarsdelinga for finansiering og drift. * F ylkeskommunen v er t eigar av den delen av bygget/eigedommen fylkeskommunen finansierer. Under føresetnad av at Førde kommune tek 50% av kostnadane til forprosje ktet om prosjektet ikkje vert realisert, vert det opna for å gjennomføre eit forprosjekt i Måløy vidaregåande skule, blokk C Måløy vidaregåande skule har ein stor bygningsmasse. Blokk C har i dag undervisningsrom for fellesfag og studiespesialise rande, TIP, samt diverse fellesfunksjonar som t.d. laboratorium og bibliotek. Blokk C er oppført i 1986 og ber preg av slitasje og intensiv bruk. Bygget treng rehabilitering ut over det normale vedlikehaldet. Spesielt er dette knytt til fasadar, vindauge og ny takte kking. Bygget har og ein del manglar i høve inndeling og teknisk struktur og ikkje minst i høve universell utforming. Til dømes manglar det heis. Det er tidlegare gjort ulike kartleggingar og vurderingar kring behovet. Det startar allereie tilbake i 2003 m ed dei første kartleggingane av universell utforming. Vidare er det ved ulike høve gjort vurderingar, t.d. ved tilstandsanalysane i samanheng med utarbeiding av skulebruksplanen i 2012.

19 Side 7 av 34 Med grunnlag i tidlegare utredningar og kartleggingar er det forventa at investeringsbehovet vil ligge i storleiksorden mill. kr. I motsetning til mange av dei andre vidaregåande skul ane som har vore gjenstand for bygnings - messige oppgraderingar dei siste åra, er dette eit av dei kritiske bygga fylkeskommunen har i po rteføljen som treng rehabilitering. Bygget vert ikkje fanga opp i dei andre investeringsprosessane på opplæringssektoren. Fylkesrådmannen tilrår at det våren 2016 vert gjort eit nærare kartleggingsarbeid (skisseprosjekt) for å definere dagens behov, samt at det vert gjort ei ny oppdatert kalkylevurdering på dette grunnlag et. Konkret løyving og g jennomføring vert å ta stilling til som ein del av arbeidet med økonomiplan Tilråding Det vert gjennomført eit skisseprosjekt våren 2016 med tanke på å def inere investeringsbehovet på blokk C ved Måløy vidaregåande skule. Investeringsbehovet vert å kome attende til som ein del av økonomiplan Investeringsprogram for bygg Prosj. nr (faste kr) SUM I PERIODEN Forvaltning 45,6 11,4 11,4 11,4 11,4 IT001 IKT - investeringar 16,0 4,0 4,0 4,0 4,0 O2M01 "Miljøprosjekt" - ufordelt 21,6 5,4 5,4 5,4 5,4 EK001 Eigenkapitalinnskot KLP 8,0 2,0 2,0 2,0 2,0 Opplæring 435,0 196,3 112,8 67,8 58,1 OR200 Ombygging/Rehabilitering/Sikring/Brann 79,0 20,0 19,0 20,0 20,0 IU200 Utstyr 52,0 13,0 13,0 13,0 13,0 PC002 PC - ordninga 25,8 6,6 6,4 6,4 6,4 NY001 Konsekvensar av skulebruksplanen - ufordelt 105,3 36,0 28,2 22,4 18,7 NY232 Mo og Jølster - vassforsyning 1,3 1,3 NY224 Sogndal vgs - byggesteg II 141,0 94,4 40,6 6,0 NY226 SJH - ekstraordinært vedlikehald 30,6 25,0 5,6 Tannhelse 16,0 4,0 4,0 4,0 4,0 TA300 Oppgradering av tannklinikkar 16,0 4,0 4,0 4,0 4,0 Samferdsle 14,1 9,4 4,7 SA001 Elektronisk billettering 14,1 9,4 4,7 Kultur 60,9 3,4 20,0 37,5 KU002 Fellesmagasin for musea 60,9 3,4 20,0 37,5 SUM IN VESTERINGAR 571,6 224,5 132,9 103,2 111,0 Tilhøyrande finansieringsplan FINAN SIERING SUM I PERIODEN Mva 112,6 44,4 26,2 20,2 21,8 Driftsmidlar 19,8 6,3 4,5 4,5 4,5 Bufferfondet 2,7 2,7 Div erse ubundne fond 7,2 7,2 Andre tilskot 16,6 7,9 2,9 2,9 2,9 Lånemidlar 412,7 163,2 92,1 75,6 81,8 SUM FINAN SIERING 571,6 224,5 132,9 103,2 111,0

20 Side 8 av 34 Tilråding Framlegg til investerings - og finansieringsprogram med budsjett og økonomiplan. for bygg vert lagt til grunn for det vidare arbeidet 3.3 Fylkesveginvesteringar Ordinært investeringsprogram for fylkesvegar med tilhøyrande finansieringsplan I arbeidsdokument 3/15 vart det fastsett ei investeringsramme for fylkesveginvesteringar i økonomiplanperioden Fylkesrådmannen vil no presentere eit oppdatert investeringsprogram og kommentere no kre naudsynte endringar i investeringsprogrammet. Store prosjekt: Fv. 60 Olden Innvik, parsell Ugla Skarstein er justert i høve forventa løyvingstakt. Det er forventa at prosjektet vert lyst ut på anbod hausten 2015 med anleggstart vinteren 2015/ Ferdigstilling vert truleg hausten I tråd med tidlegare praksis er det lagt inn ei løyving på 36 mill. kr, dvs. 10 % av kostnadsoverslaget, til avviksfond for å møte ev. overskridingar i prosjektet. Stortinget vedtok Prop. 137 S ( ) - Ut bygging og finansiering av Førdepakken i Sogn og Fjordane den 18. juni 2015 i samsvar med innstillinga. I denne utbyggi n gspakken er det er lagt til grunn 157 mill kr i fylkeskommunale midlar frå , fordelt med 26,3 mill. kr årleg. Førebels er det berre desse løyvingane som er lagt inn i investeringsbudsjettet. Det er lagt inn ei løyving på 5 mill. kr til sluttføring av Dalsfjordsambandet. Midlane skal nyttast til grunnerstatning og til ev. t iltak i samband med etterkontroll av utført rassikr ing langs vegen. Mindre utbetringar: Prosjektering av utbetring av Daløy ferjekai er kome godt i gang, og oppstart av prosjektet er planlagt i løpet av Statens vegvesen har ikkje laga endeleg kostnadso verslag på heile prosjektet, men førebels estimat er på om lag 20 mill. kr. Dette er om lag 6 mill. kr høgare enn førebels innlagt løyving. Kostnaden med tiltaka vi må gjennomføre i 2016 er rekna til om lag 15 mill. kr. Det er ytterlegare behov for om lag 5,5 mill. kr i Fylkesrådmannen ser d et ikkje som realistisk at det kan vere på plass ei bruløysing på Ytre Steinsund før nytt ferjeanbod og legg difor opp til å gjennomføre nødvendige utbetringar som eit samla prosjekt. Fylkesrådmannen har lagt opp til å løyve samla 6 mill. kr i og 2019 til nye brøytestasjonar på fv. 53 og fv. 50. Desse er i dårleg stand og det er behov for å bygge nye. Dette i tråd med Handlingsprogram (23) der prosjekta er prioritert e i perioden Andre tiltak: Fylkesrådmannen har vidare lagt opp til ei løyving på 2 mill. kr i 2016 som vil bli nytta til sluttsaldering av diverse prosjekt på fylkesvegnettet, samt nokre planleggingsmidlar i

21 Side 9 av 34 INVESTERINGSPROGRAM (faste kr) SUM I PERIODEN Store prosjekt 444,6 175,0 140,0 103,3 26,3 Fv. 60 Olden - Innvik, parsell Ugla - Skarstein 351,0 170,0 140,0 41,0 Avviksfond Ugla - Skarstein 36,0 36,0 Førdepakken 52,6 26,3 26,3 Fv. 609 Dalsfjordsambandet (sluttføring) 5,0 5,0 Mindre utbetringar 73,5 24,0 43,5 3,0 3,0 Fv. 243 Aurland - Stegastein (ref. forskottering) 4,0 4,0 Fv. 31 Daløy ferejekai - utbetring 20,5 15,0 5,5 Fv. 633 Rasoverbygg Kleiva 43,0 5,0 38,0 Fv. 53 Ny brøytestasjon Holsbru 3,0 3,0 Fv. 50 Ny brøytestasjon 3,0 3,0 Gang - og sykkelveg 5,2 1,3 1,3 1,3 1,3 Fv. 546 Brandsøyvegen 5,2 1,3 1,3 1,3 1,3 Trafikktryggingstiltak 32,0 8,0 8,0 8,0 8,0 Planlegging og prosjektering 3,9 1,5 0,8 0,8 0,8 Avslutning av diverse prosjekt 2,0 2,0 SUM IN VESTERING 561,2 211,8 193,6 116,4 39,4 FINAN SIERINGSPLAN SUM I PERIODEN Mva - kompensasjon 88,6 37,0 34,6 15,0 2,0 Driftsmidlar 50,9 11,8 14,0 14,0 11,1 Div ubundne fond 42,0 21,0 21,0 Lånemidlar 327,1 142,0 124,0 61,1 Førdepakken (lånemidlar) 52,6 26,3 26,3 SUM FINAN SIERING 561,2 211,8 193,6 116,4 39,4 Investeringsprogram for ras sikring med tilhøyrande finansieringsplan Det er staten sin handlingsplan for ras sikring i perioden som legg rammer for det stat - lege tilskot et. Ut frå tildelt ramme i perioden har vi framleis til disposisjon 150 mill. kr. Løyving til ras sikring frå 2018 vil først vere kjent når ny handlingplan for perioden vert lagt fram. Framlegg til investeringsprogram for ras sikringstiltak er oppdatert i høve framdrift på fv.337 Bjødnabakken. Vidare har vi lagt inn 2 mill. kr til prosjektering på fv. 722 Flovegen i 2016 som er det neste prioriterte prosjektet. Ledige midlar på 150 mill. kr er lagt inn til disposisjon i INVESTERINGSPROGRAM (faste kr) SUM I PERIODEN Fv. 55 Gullringen 121,4 60,4 61,0 Fv. 337 Bjødnabakken 106,1 90,0 16,1 Fv.722 Flovegen (prosjektering) 2,0 2,0 Mindre skredsikringstiltak - utfordelt 40,0 10,0 10,0 10,0 10,0 Til disposisjon 150,0 150,0 SUM IN VESTERING 419,5 162,4 237,1 10,0 10,0 FINAN SIERINGPROGRAM SUM I PERIODEN Mva - kompensasjon 55,9 19,0 33,1 1,9 1,9 Statleg tilskot 363,6 143,4 204,0 8,1 8,1 SUM FINAN SIERING 419,5 162,4 237,1 10,0 10,0

22 Side 10 av 34 Tilråding Framlegg til investerings - og finansieringsprogram for fylkesvegar og ras sikring vert lagt til grunn for det vidare arbeidet med budsjett og økonomiplan. 4 DRIFTSBUDSJETTET JUSTERIN GAR AV BASIS RAM M EN E 4.1 Lokale inntekter samla Som lokale inntekter reknar vi sal av konsesjonskraft og utbytte frå selskapa våre. Mykje av informasjonen knytt til selskapa er ikkje offentleg. Fylkesrådmannen har difor funne det ten leg å legge vurderingane av desse inntektene i eit eige vedlegg som vert unnateke offentlegheit. I dette punktet vert dei lokale inntektene omtala samla. Lokale inntekter må sjåast på som eingongsinntekter, og beløpa kan variere sterkt mellom åra. Det h ar difor vore rådande politikk i fylkeskommunen dei seinare åra at bruk en av lokale inntekter til driftsføremål har vore avgrensa til eit «sikkert» nivå på denne inntektskjelda. Overskytande midlar har vorte tilført bufferfondet og etter realisering vorte nytta til å finansiere eingongs tiltak. Budsjetterte lokale inntekter i gjeldande økonomiplan bygger på prognosar pr. september «Taket» på bruk av lokale inntekter til driftsføremål er her sett til 6 5 mill.kr. i 2016 og 60 mill.kr. årleg for åra der etter. Overskytande midlar i høve dette nivået er lagt på bufferfondet. Nye prognosar pr. september 2015 viser ein auke i lokale inntekter i høve gjeldande økonomiplan : Lokale inntekter Ny prognose pr. september ,8 107,0 131,2 139,1 Lokale inntekter i gjeldande økonomiplan 82,0 64,6 63,3 63,3 Auke 8,8 42,4 67,9 75,8 I vedteken økonomiplan var ein av strategiane for å skape økonomisk balanse på mellomlang sikt å arbeide for å redusere kapitalutgiftene gjennom auka lokale inntekter/realisering av verdiar. Fylkesrådmannen legg i tråd med denne strategien opp til å nytte prognostisert auke i lokale inntekter til ekstraordinær nedbetaling av gjeld. Om prognosane vert realiserte, og auken vert nytta som tilrådd i d ette punktet, vil dette tiltaket åleine redusere den årlege kapitalutgiftsbelastninga med 14 mill. kr ved full effekt i Behovet for å setje i verk utgiftsreduserande tiltak i drifta vert tilsvarande redusert. Tilråding Den nye prognosen for lokale inntekter vert lagt til grunn for det vidare arbeidet med budsjett 2016/ økonomiplan Auka prognostiserte inntekter i høve gjeldande økonomiplan vert nytta til ekstraordinær nedbetaling av gjeld. 4.2 Kapitalinntekter og - utgifter I dette punktet gjer fylkesrådmannen ei vurdering av tilrådde renteføresetnader som vert lagt til grunn for berekning av kapitalinntektene og - utgiftene i planperioden. Deretter vert berekna kapitalinntekter og utgifter presenterte. Renteføresetnader Fylkesrådmannen tilrår at rentenivået i planperioden vert fastsett slik:

23 Side 11 av 34 Rentesats på lån: Noregs Bank si forventa styringsrente ved inngangen av året + 1,4 % - poeng. Rentesats på innskot/rentekompensasjonsordningane: lån. 0,5 % - poeng lægre enn renta på Påslaget på styringsrenta er justert opp med 0,4 % - poeng ved fastsetting av rentesatsen vi nyttar på låneporteføljen. Bakgrunn for dette er at r entesatsen tidlegare berre har vore nytta på dei flytande låna. I dette arbeidsdokumentet tilrår fylkesrådma nnen ein ny metode for berekning av kapitalutgifter der vi mellom anna nytta r rentesatsen på heile låneporteføljen. Dette inneber at påslag et no må inkludere delen av gjelda med fast rente. Påslaget er altså inkludert forsikrings - premien for dei faste låna våre. I tillegg vert marginane på bankane sine utlån auka med bakgrunn i auka kapitalkrav til bankane. Rentenivået for bankinnskot er, i tråd med erfaringstal, oppjustert med 0,2 % - poeng i høve gjeldande føresetnader. Med utgangspunkt i Noregs Bank si gjeldande rentebane og forventa styringsrente pr. 19. juni 2015 vert det lagt opp til å nytte slike renteføresetnader i komande planperiode: Lånerente 2,40 % 2,40 % 2,50 % 2,90 % Innskotsrente /kompensasjonsordningar 1,90 % 1,90 % 2,00 % 2,40 % Tilråding Rentesats på lån vert sett til 2,4 % i 2016, 2,4 % i 2017, 2,5 % i 2018 og 2,9 % i Rentesats på bankinnskot/rentekompensasjonsordning vert føresett 0,5 % lågare enn renta på lån. Renteinntekter Rentekompensasjon til investering i skulebygg og til transporttiltak Prognosen for rentekompensasjon vert nedjusert i høve gjeldande økonomiplan. Reduksjonen er i hovudsak knytt til lægre renteføresetnader. Ny prognose for dei to rentekompensasjonsordning ane vert vist i tabellen under: Rentekomp. for skulebygg, jf nye føresetnader 2,6 2,3 2,1 2,3 Rentekomp. for skulebygg, jf gjeldande øk.plan 3,3 3,2 3,3 3,3 Rentekomp. for transporttiltak, jf nye føresetnader 15,2 16,3 18,1 22,4 Rentekomp. for t r ansporttiltak jf. gjeldande øk. plan 18,7 22,4 28,1 27,7 Sum endring - 4,2-7,0-11,2-6,3 Ordinære renteinntekter Gjennomsnittslikviditeten så langt i 2015 har vore på om lag mill. På grunn av forventa nedgang i årlege inntekter er det forventa ein nedgang i likviditeten dei komande åra. Med bak g runn i dette er gjennomsnittslikviditeten f or 2016 sett til 850 mill. kr og vidare redusert med 100 mill. kr årleg i planperioden til 550 mill. kr i Nye rutinar knytt til re n t eberekning på ubrukte statsmidlar fører til at ein større del av dei «frie renteinntektene» vert tilfør t fond. Dette gjeld mellom anna KM D - og IN U - midlane. Samla er renter på fondskapitalen rekna til å utgjere mellom 3 og 4 mill. kr i åra I o ppsettet under er

24 Side 12 av 34 desse midlane trekte ut, slik at utifrå nye føresetnader er det renteinntekter til «generell finansiering» av fylkeskommunen som ligg att. Ny prognose for netto renteinntekter vert: Ordinære renteinntekter, jf nye føresetnader 12,6 10,4 8,8 8,4 Ordinære renteinntekter, jf gjeldande øk.plan 14,1 12,9 12,1 12,1 Sum endring - 1,5-2,5-3,3-3,7 Tilråding Ny prognose for rentekompensasjonsordningane vert innarbeid d i det økonomiske opplegget for budsjett 2016/økonomiplan Det vert føresett ein gjennomsnittslikviditet reduksjon på 100 mill. kr til på 850 mill. kr i Det vert lagt til grunn ein årleg Ny prognose for netto ordinære renteinntekter vert innarbeidd i det økonomiske opplegget for budsjett 2016/økonomiplan Kapitalutgifter Kapitalutgifter oppdatert med nye føresetnader Fylkesrådmannen varsla i sak om økonomiplan (FT- sak 26/15) at nivået for kapitalutgifter ligg høgt i heile perioden. Dette skuldast mellom anna at føresett rentenivå i berekningane har vore for høgt. Som ein følgje av dette stipulerte fylkesrådmannen at det var rom innafor budsjetterte kapitalutgifter å gje nnomføre ei gjeldssanering i storleiksorden 150 mill. kr fram til utgangen av Fylkesrådmannen har no gjennomført ei konkret vurdering av det skisserte handlingsrommet. V urderinga inneheld tre hovudpunkt: Ny metode for uttrekning av kapitalutgifter Nye renteføresetnader Rullering av investeringsplan for bygg og veg Ny metode for utrekning av kapitalutgifter Budsjetteringsmetoden med å nytte faktorane på 1/12 for bygg og 1/17 for veg har ført til at nivået for kapitalutgifter har lege for høgt, spesi elt dei første åra i planperioden. I samband med rulleringa av investeringsplanane og nye renteføresetnader har fylkesrådmannen nytta ei ny tilnærming til berekn ing av kapitalutgiftene. Det vert no gjort utrekningar på den faktiske lånegjelda med gjennomsnittleg 17 og 30 års avdragstid for høvesvis bygg og veg, og dei nye rentesatsane er nytta på heile låneporteføljen. Forventningane til kva rente vi skal betale på låna våre, er justert ned i samsvar med forventningane Norges Bank har til styring srenta. Dette medfører ein vesentleg reduksjon i utgiftsnivået i heile perioden. Det er vidare teke omsyn til endringar i låneopptak som følgje av endringar i investeringsprogramma for bygg og veg. Som tidlegare nemnt har det vore ein del forskyvingar for investeringsprosjekta utover i planperioden. Dette mefører også ei forskyving i tilhøyrande lån eopptak, og såleis reduserte kapitalutgifter, i hovudsak i dei første åra i planperioden. S amla gjev desse justeringane ein vesentleg reduksjon i budsjettert kapitalutgift snivå:

25 Side 13 av Kapitalutgifter, jf. gjeldande øk. plan 205,5 219,3 217,4 202,3 Kapitalutgifter, etter nye føresetnader 158,5 171,0 174,6 187,4 Sum endring - 47,0-48,3-42,8-14,9 Fylkesrådmannen vil tilrå at denne reduksjonen i kapitalutgiftene, justert for prognostisert svikt i samla renteinntekter, vert nytta til ekstraordinær nedbetaling av gjeld Endring i nivå for kapitalutgiftene 47,0 48,3 42,8 14,9 Saldering av samla svikt i renteinntektene - 5,7-9,5-14,5-10,0 Rom for gjeldssanering 41,3 38,8 28,3 4,9 Tabellen over viser at rommet for gjeldssanering ligg noko lågare enn føresett i gjeldande økonomiplan. Etter justering for samla svikt i renteinntektene vil det vere rom for å gjeldsanere i storleiksorden mill. kr i planperioden. Fylkesrådmannen legg no opp til å uttrykke den prognostisere gjeld ssaneringa årleg utifrå dei nye føresetnadane. Reduksjonen i tilhøyrande kapitalutgifter vert konkretisert tilsvarande. K apitalutgiftene i økonomiplanen vart redusert med 10,7 mill. kr i 2019 som følgje av den stipulerte gjeldssanneringa på 150 mill. kr. Denne føresetnaden vert no reversert, og dei prognostiserte årlege innsparingane som følgje av nye føresetnader vert lagt inn. Effekt av ekstraordinær nedbetaling av gjeld Ved å nytte reduksjonen i budsjetterte netto kapitalutgifter til gjeldssanering vert samla lånegjeld redusert med mill. kr i planperioden og t ilhøyrande kapitalutgifter redusert med 2,9 mill.kr i 2017 aukande til 7,8 mill. kr i Ved full effekt i 2020 utgjer innsparinga 8,1 mill. kr årleg. Auken i lokale inntekter gjev rom for ei gjeldssanering på samla 195 mill. kr i perioden. Det er stor uvisse knytt til desse prognosane. Fylkesrådmannen har difor føresett at gjeldssaneringa vert gjennomført i slutten av det enkelte budsjettår når nivået på utbytta er kjende. Vi vil så leis få full effekt på reduserte kapitalutgifter i 2020 som vil utgjere om lag 14 mill. kr. Samla opplegg for gjeldssanering medfører slik reduksjon i kapitalutgiftene: Kapitalutgifter, etter nye føresetnader 158,5 171,0 174,6 187,4 Reversering føresetnad øk.plan 10,7 Reduksjon i kap. utg. som følgje av budsjettert gjeldssanering - 3, 5-9, 4-16, 3 Kap. Utg. etter a - dok ,5 167,5 165,2 181,8 Skissert gjeldssanering vil, ved full effekt i 2020, m edføre at behovet for å setje i verk utgiftsreduserande tiltak i driftsbudsjett et vert redusert med 22 mill. kr årleg. Ny rutine for kapitalinntekter og - utgifter I gjeldande budsjett er det innarbeidd ein rutine for kapitalutgiftene der fylkesrådmannen har høve til å sjå budsjettet for rente r o g avdrag i samanheng. Ev. meirinntekter og meirutgifter på rentesida vert justert mot den endelege avdragsbetalinga. Dette me d fører at endringar i dei årlege kapitalutgiftene ikkje påverkar drifta elles. Fylkesrådmanne n har over skissert eit opplegg for ekstra gjeldssanering. Fylkesr ådmannen ser det som naturleg at den årlege avsettinga til dette føremålet vert nytta som «buffer» i høve eventuelle endringar i rentenivået i året, både på

26 Side 14 av 34 renteinntektsida og - utgiftssida. Ei slik rutine gjer at det vert storleiken på ekstraordinær nedbetaling av gjeld som vert variabelen i det enkelte budsjettår, ikkje driftsnivået. Tilråding: Nye føresetnader for kapitalutgiftsbelastninga vert innarbeidd i det økonomiske opplegget for budsjett 2016/økonomiplan Den samla svikten i kapitalinntekter utifrå nye prognosar vert saldert mot budsjettert reduksjon i kapitalutgiftene. Resterande innsparing i kapitalutgiftene i høve gjeldande økonomiplan vert nytta til ekstraordinær ned betaling av gjeld. Fylkesrådmannen får høve til å sjå eventuelle endringar i renteføresetnadane - for både kapitalinntektene og utgiftene - mot avsett inga til gjeldssanering det enkelte budsjettår. 5 IN N SPEL FRÅ SEKTORAN E I dette punktet vert innspela frå sektorane utan hovudutval (forvaltning og tannhelsetenesta) presenterte. Hovudutvalssakene følgjer arbeidsdokumentet som vedlegg. 5.1 H U - sakene - tilpassing til rammene i 2016 Hovudutvalssakene har som hovudoppgåve å konkretisere detaljbudsjettet for sek torane i I tillegg vert eventuelle eksterne søknader vurderte, samt tiltak for seinare år som må takast stilling til i 2016 for å sikre føresett innsparing det aktuelle budsjettåret. Fylkesrådmannen har tilpassa det økonomiske opplegget på sektornivå til tilrådingane i hovudutvalssakene. I den grad det er gjort tilrådingar som påverkar rammene til den enkelte sektor, er det eksplisitt omtala i dette arbeids - dokumentet. For nærare gjennomgang av tilrådingane vert det vist til dei respektive saksframst illingane til hovudutvala. Desse følgjer arbeidsdokumentet som vedlegg. Hovudutvala sine vedtak i sakene vert lagt fram i finansutvalsmøtet. Tilråding Tilrådingane til hovudutvala for sektorane opplæring, plan og næring, kultur og samferdsle vert lagt til grunn i det vidare budsjettarbeidet. 5.2 Forvaltning - tilpassing til rammene i 2016 I økonomiplan , FT - sak 26/16, er det vedteke følgjande innsparin gstiltak innan forvaltning :

27 Side 15 av 34 Forvaltning Vidareføring av kortsiktige tiltak - 10,2-10,5-10,5-11,5 Reduksjon av tal fylkestingsrepresentantar - 1,0-1,0-1,0-1,0 Redusert frivillig partistøtte - 0,4 Redusert løyving til disposisjon for utvala - 4,0-3,7-3,7-3,7 Vakanse/reduksjon i tal stillingar i sentraladm. - 3,6-3,6-3,6-3,6 Reduksjon i personalretta tiltak - 2,4-2,4-2,4-2,4 Reduksjon i løyvinga til tillitsvalde og verneombod - 0,3-0,3-0,3-0,3 Auka inntekt IKT - 1,0-1,0-1,0-1,0 Auka utgift til innføring og drifting av e - handel 0,2 0,2 0,2 0,2 Reduserte inntekter utleigebygg 0,3 0,3 0,3 0,3 Tidsavgrensa styrking av posten juridisk honorar 2,0 1,0 1,0 0,0 Personsamanfall råda for eldre/funksjonshemma - 0,1-0,1-0,1 Stillingar i sentraladministrasjonen - 4,0-7,0-7,0-7,0 Stilling på kulturminnevern (s - administrasjonen) - 0,7-0,7-0,7 0,5 stilling på Næringsavdelinga - 0,4 Innsparing i tråd med KU - sak 59/14-0,5-0,4-0,4-0,4 Innsparingskrav mot ikkje ferdige utgreingar - 9,9-14,7-18,7-18,7-30,0 Tekstleg omtale av innhaldet i tabellen Reduksjon i tal representantar i fylkestinget Tal fylkestingsrepresentantar v er t redusert frå 39 til 31. I tillegg v er t tal hovudutval redusert frå 4 til 3. I samband med kartlegging av innsparingar på dette området vart det nytta kalkulerte gjennomsnittlege utgifter knytt til kvart ordinære medlem slik (tal frå 2014): Utgift i gjennomsnitt pr. medlem i fylkestinget for 2014: kr. Utgift i gjennomsnitt pr. medlem i fylkesutvalet for 2014: kr. Utgift i gjennomsnitt pr. medlem i hovudutvala for 2014: kr vert første driftsåret med ny politisk struktur. Det er førebels lagt inn ei innsparing på 1,0 mill. kr/år i høve denne omlegginga. Tilskot til dei politiske partia Den frivillige løyvinga til dei politiske partia er teken ned med 0,4 mill. kr i Reduksjonen er ikkje vidareført. Løyvingar til disposisjon for fylkesutvalet og hovudutvala Des se løyvingane er frie midlar. Nivået på løyvingane vart redusert med samla 4,0 mill. kr i Reduksjonen er i hovudsak vidareført i planperioden. Stillingar i sentraladministrasjonen F ylkesrådmannen held nokre stillingar vakante for å ha eit visst handlingsrom for framtidige endringar som følgje av m.a. utgreiingstiltak #57 Sentraladministrasjonen roller og storleik. Det vart difor lagt inn ei innsparing på 1,5 mill. kr. i 2015, som no er auka til 3,6 mill. kr i De nne innsparinga kjem i til legg til den som vart vedteken i Budsjett 2014/økonomiplan , på høvesvis 2, 4 og 7 mill. kr for åra 2015, 2016 og Denne reduksjonen var heller ikkje relatert til ein reduksjon i oppgåvene.

28 Side 16 av 34 I tillegg er det føresett reduksjon i sentraladmini strasjonen som følgje av endra oppgåver på sektornivå med 1 stilling på kulturminnevern frå 2017 og 0,5 stilling på næringsavdelinga frå Personalretta tiltak Løyvinga til personalretta tiltak var i utgangspunktet 7,3 mill. kr i 2015 og femner om fe llestiltak for heile organisasjonen, slik som: Opplæring, leiarutvikling, rekrutteringstiltak, kompetanse - kartlegging, hospitering, bedriftshelseteneste og trainee - stillingar. Det er lagt inn ein reduksjon på 2,4 mill. kr i personalretta planperioden. tiltak i 2015 og tiltaket er vidareført i Reduksjonen er fordelt slik: Opplærings og utviklingstiltak er redusert med kr. til kr. Løyvinga har vore nytta til leiarutdanning for pedagogar, masterutdanning i kritiske fag og rekruttering av tannlegar. Leiarutvikling er redusert med kr til kr. Dette medfører ein tilsvarande reduksjon i fellestiltak innan leiarutvikling. Vidareutdanning for å kvalifisere til auke i stillingsstorleik er redusert med kr til 0 kr. Det har vore liten søknad på desse midlane dei siste åra. Hospitering er redusert med kr til kr. Konsekvensen er ei strammare prioritering av søknadene. Formålet med hospiteringsordninga er å gje arbeidstakarane i fylkeskommunen høve til fagleg fornying og u tveksling av erfaring. Helse/ miljø/ tryggleik er redusert med kr til kr. Dei lovpålagde oppgåvene som kurs i arbeidsmiljø vert oppretthaldne. Bedriftshelsetenesta vert redusert med kr til kr. Tillitsvalde og verneombo d Tillitsvalde og verneombod er i tråd med føresetnadane i gjeldande økonomiplan redusert med 0,2 mill. kr i 2015, og 0,3 mill. kr årleg frå Interne støtteeiningar Ramma til interne støtteeiningar er redusert med netto 0,8 mill. kr frå Reduk sjonen er vidareført i planperioden. Reduksjonen er operasjonalisert slik: For IKT - tenesta er inntektene/overføringane auka med 1 mill. kr. til 6,7 mill. kr. som konsekvens av utvida driftssamarbeid med kommunane i Sogn Regionråd innafor skulesektoren, utv iding av drift av trådlause nettverk i kommunane og eit samarbeid om drift av nettet til Subsea utdanninga i Florø. For innkjøpstenesta er det lagt inn ei auka utgift på 0,2 mill. kr for å finansiere fylkeskommunen sin del (30%) av ny stilling som skal ar beide med innføring og drifting av e - handel saman med kommunane. Kommunane må finansiere resten av utgiftene til stillinga. Dette er eit effektiviseringstiltak som etter kvart vil gi innsparingar ved innkjøp av varer og tenester. Reduserte inntekter i sam band med sal av utleigebustader Fylkeskommunen eig 10 tenestebustader på Leikanger. Det eine rekkehuset med 4 husvære kan seljast og dette kan gi ei ein netto salsinntekt på 4-6 mill. kr. Netto leigeinntekter er redusert med 0,3 mill. kr. Salsinntekta skal gå til gjeldssannering og vert først budsjettert inn når salet er realisert.

29 Side 17 av 34 Juridisk honorar Posten juridisk honorar omfattar også utgifter til utgreiingar og prosjektarbeid. I samband med budsjettet for 2015 vart denne posten styrka med 2,0 mill. kr i åra 2015 og 2016, redusert til 1 mill. kr i åra 2017 og Styrkinga fell vekk frå Fylkesrådet for eldre og Fylkesrådet for personar med nedsett funksjonsevne Innsparingstiltaka som låg inne i økonomiplanen for tok høgde for fylkesrådmannen si tilråding om personsamanfall i dei to råda (saka gjekk parallelt med økonomiplanen i juni 2016). Fylkesrådmannen si tilråding fekk ikkje fleirtal, men tilhøyrande innsparing vart ikkje teken ut av økonomiplanen. Det ligg difor framleis e it innsparingstiltak på 0,1 mill. kr på råda sitt driftsbudsjett. Fylkesrådmannen finn ikkje dette kuttet realistisk å gjennomføre. Kravet vert difor flytta frå råda til innsparingskravet mot ikkje ferdige utgreiingar frå Kontrollutvalet Kontrollor gana inngår som ein del av sektoren forvaltning. Innsparingstiltaka som er lagt inn i tabellen over er i tråd med Kontrollutvalet sitt eige innspel til økonomiplan Kontrollutvalet har tråd med vanleg praksis vurdert budsjettrammene og kome med eige framlegg til budsjett 2016/økonomiplan Framlegget er omtala i eige punkt i dette arbeidsdokumentet. Resterande innsparingskrav mot ikkje ferdige utgreiingar Etter gjennomføring av desse innsparingstiltaka gjenstår det eit innsparingskrav mo t forvaltning på 10 mill. kr årleg frå Dette kravet må sjåast i samanheng med dei ikkje ferdigstilte utgreiingane. For nærare omtale av desse, vert det vist økonomiplanen vedteken i juni 2016, samt til eige punkt i dette arbeidsdokumentet. Tilråding Fylkesrådmannen sine tilrådingar til konkretisering av innsparingstiltaka for sektoren forvaltning vert lagt til grunn i det vidare budsjettarbeidet. 5.1 Tannhelse skisse for tilpassing til rammene i 2016 Tannhelsesektoren disponerer eit netto budsjett på om lag 80 mill. kr/år i åra I gjeldande økonomiplan er det vedteke at den kortsiktige tilpassinga med nedtak av ramma for 2015 med 3 mill. kr skal vidareførast for året Den langsiktige tilpa ssinga frå 2017 føreset ein reduksjon av den årlege ramma på 11 mill. kr. Det er her i gang eit utgreiingsarbeid som ser på strukturen for heile tannhelsesektoren. Utgreiinga vil inngå som ein del av arbeidet med økonomiplanen som skal vedtakast av fylkest inget i juni Tannhelsetenesta har to programområde fellesfunksjonar og pasientbehandling. Programområde 660 er knytt til administrative fellesfunksjonar for tannhelsetenesta, drift av elektronisk pasientjournal, medlemsavgift i Norsk He lsenett (N H N) og personalutvikling. Programområde 665 omfattar utgifter til drift av tannklinikkar samt utgifter til service og drift av teknisk utstyr på tannklinikkane. Budsjett 2016 Tidlegare har det vore budsjettert med eit snitt på 3 vakante tannlege stillingar pga. problem med rekruttering. Dette har endra seg, og vi har no tilnærma full bemanning utanom svangerskaps - permisjonar. Dei fleste tannlegane vi har rekruttert og tilsett dei siste åra er unge kvinner, og det er det til ei kvar tid nokre ute i svangerskapspermisjon. For 2016 vil det vere 2,4 stillingar vakante. Innsparingstiltaka som vart sett i verk i budsjett 2015 er føresett vidareførte i Tiltaka er stort sett reversible, men kan og inngå i utgreiingsramma på 11 mill. kr til De t er uproblematisk å reversere tiltaka på eit seinare tidspunkt. Dei aktuelle tiltaka er lista opp under dei respektive programområda.

30 Side 18 av 34 Vidareføring av innsparingstiltak for 2015 Programområde 600 Fellesfunksjonar Seie opp husleigeavtalar Innsparingar som følgje av oppsagde husleigeavtalar fom gjev ei årleg innsparing på 0,120 mill. kr. Denne vert automatisk vidareført for dei påfølgjande åra. Reduksjon felles personaltiltak Redusere rammer for gjennomføring av personalsamling i tannhelsetenesta o gså i Samla innsparing 0,100 mill. kr. Reduksjon fellesutgifter Vidareføring av utgiftsreduksjonen på reise og kurs for alle klinikkar og administrasjon med 0,070 mill. kr. Programområde 665 pasientbehandling Halde stillingar vakante ved naturleg a vgang Vidareføring av vakanse i 2,4 tannlegestillingar. Prioritert klientell som fell inn under desse stillingane vil få tilbod ved sin vanlege tannklinikk gjennom ambulering frå naboklinikkar. Med fråtrekk for inntening, reiseutgifter for pasientar og u tgifter til ambulering frå andre klinikkar er innsparingspotensialet for ,720 mill. kr. Vidareføring av vakanse i 0,5 tannpleiarstilling og 0,8 tannhelsesekretær. Samla innsparing 0,590 mill. kr. Redusert vedlikehald I samband med utgreiing av framtidig struktur i tannhelsetenesta vert vedlikehaldet på små klinikkar halde på eit minimum. Dette er vedlikehald på utstyr, inventar og bygg som kan utsetjast utan at det får store konsekvensar for drift. Samla innsparing 0,200 mill. kr. Auke klinisk produksjon Effektivisere folkehelsearbeidet. Samla innsparing 0,100 mill. kr. Reduksjon personaltiltak Endring i bruk av kursmidlar. Vidarefører reduksjonen av ordninga med kursmidlar i tannhelsetenesta slik at midlane ikkje lenger er personlege, men lig g klinikkvis. Samla innsparing årleg på 0,300 mill. kr. Takstauke Det vert lagt opp til normal prisstigning på behandling av betalande pasientar. Dette tilseier at effekten av den ekstraordinære prisstigninga i 2015 på 5 % utover normal prisstigning (3,5 %) vil vere om lag 0,800 mill. kr også for I tillegg til vidareføring av innsparingstiltaka i 2015 legg tannhelsesektoren opp til å framskunde 2,350 mill. kr av innsparingskravet som ligg på sektoren frå 2017 på 5,5 mill. kr, aukande til 11 mill. kr frå Dette tilseier at det gjenstår samla 5,650 mill. kr av innsparingskravet knytt til ikkje ferdigstilte utgreiingar på sektoren. Nye innsparingstiltak for 2016 Programområde 660 Fellesfunksjonar Vakant stilling og naturleg avgang Innsparing som følgje av vakant stilling og naturleg avgang. Samla innsparing 1,0 mill. kr. Reduksjon fellesutgifter Redusere kontorutgifter og fellesutgifter. Samla årleg innsparing 0,215 mill. kr

31 Side 19 av 34 Programområde 665 Pasientbehandling Halde stillingar vakante ved n aturleg avgang Heilårseffekt naturleg avgang tannlegar og tannhelsesekretær i 2015 Desse stillingane kan haldast vakante. innsparingspotensialet for 2016 er 0,760 mill. kr. Rekruttering og stabliseringstiltak tannlegar Vi har over ein lenger periode hatt tiltak for å rekruttere tannlegar til Sogn og Fjordane. Rekrutteringssituasjonen har endra seg dei siste to åra og tiltaka vert vurdert å ikkje vere naudsynt i den situasjonen vi no er i. Situasjonen kan likevel endre seg og det vil kunne vere naudsy nt å ta inn igjen desse tiltaka på eit seinare tidspunkt. Innsparingskravet vil då auke tilsvarande. Samla innsparing 0,320 mill. kr. Seie opp husleigeavtalar Lager for dentalverkstaden vert flytta til fylkeshuset. Innsparing 0,025 mill. kr. Vidareføring av tiltak for 2015 og nye tiltak for 2016 vert oppsummert i følgjande tabell: Innsparingstiltak Programområde 660 fellesfunksjonar Innsparing i mill. kr Seie opp husleigeavtalar 0,120 Redusert vedlikehald 0,200 Endring bruk av kursmidlar 0,070 Innsparing kvalitesrådgjevar/ rådgjevar folkehelse 1,000 Fellesutgifter 0,215 Programområde 665 pasientbehandling Naturleg avgang vidareføring av vakante stillingar 2,070 Auke klinisk produksjon 0,100 Reduksjon personaltiltak 0,400 Ekstraordinær takstauke i ,800 Rekruttering og stabliserings tiltak tannlegar 0,320 Husleige Dentalverkstad 0,025 Innsparing totalt 5, 320 Tilråding Fylkesrådmannen si konkretisering av innsparingstiltaka på tannhelsesektoren for budsjettåret 2016 vert lagt til grunn i det vidare budsjettarbeidet. 6 AN DRE BUDSJETT - OG ØKON OMIPLAN RELATE RTE SAKER 6.1 Kontrollutvalet framlegg til budsjett/økonomiplan Kontrollutvalet har i sak 34/15 vedteke sitt framlegg til budsjett/økonomiplan for kontrollorgana. Saksframstilling og saksprotokoll følgjer arbeidsdokumentet som vedlegg. Framlegget er vedteke innafor den gjeldande ramma, men kontrollutvalet ber om at ramma for 2016 og 2017 vert auka med 0,1 mill. kr til opplæring av utvalet.

32 Side 20 av 34 I budsjettframlegget er det avsett 0,050 mill. kr til opplæring av utvalet i I fø rre økonomiplan låg det inne 0,150 mill. kr til føremålet, men utvalet reduserte posten med 0,1 mill. kr som ein del av sitt innspel til reduksjonstiltak i gjeldande økonomiplan. Leiaren i kontrollutvalet har uttrykt at han ynskjer å møte på finansutvals møtet Tilråding Finansutvalet tek innspela frå kontrollutvalet til vitande. Dei økonomiske konsekvensane av budsjett - tilrådinga vert å innarbeide i framlegg til budsjett /økonomiplan Fordeling av auka tapskompensasjon i 2015 kva skjer vidare? Som ein del av revidert nasjonalbudsjett for 2015 vedtok Stortinget å auke tapskompensasjonen i samband med nytt inntektssystem med ytterlegare 10 mill. kr. Vi trudde at desse midlane ville bli fordelte på fylkeskommunane etter same fordeli ngsnøkkel som vart nytta på tilleggskompensasjonen på 60 mill. kr som vart løyvd i samband med statsbudsjettet i Dette ville i så fall gje oss ei auka løyving på 3,750 mill. kr. Endeleg fordeling av midlane viser at vi får berre 0,965 mill. kr, jf. v edlagte brev frå KM D. I tabellen under viser fylkesrådmannen verknaden av den fordelinga departementet no legg opp til: Justert systemverknad inkl. komp.nivå i st.bud 2015 Fordeling av auka tapskomp. RNB 10 mill. kr Justert systemverknad inkl. komp.nivå i st.bud og RNB 2015 Fylker pr. innb 1000-kr pr. innb 1000-kr pr. innb 1000-kr SOGN OG FJORDANE NORDLAND NORD- TRØNDELAG HEDMARK TROMS Vi ser her at departementet nyttar 2,4 mill. kr på dei tre fylka som taper mest pr. innbyggar ved omlegging til nytt inntektssystem, medan heile 7,6 mill. kr av den auka tapskompensasjonen vert nytta mot dei to fylka som taper nest mest. Fylkesrådmannen har grunn til å tru at dette ikkje var intensjonen då tapskompensasjonen vart heva i RN B. Grunnen til at vi får dette utslaget ligg i at departementet tek utgangspunkt i kor stor del av førsteårstapet (pr. innbyggar) kvart fylke alt har fått dekka inn gjennom tapskompensasjonen. Dei løftar så dei som taper meir enn 700 kr/innbyggar opp på eit kompensasjonsnivå på 98,6% av førsteårstapet. Resterande midlar vert nytta til gruppa som taper mellom kr/innbyggar. Problemet med denne tilnærminga er at det ikkje vert teke omsyn til det samla tapet i innførings - perioden. Vårt tap vert mellom anna trappa opp med over 50 mil l. kr kvart år i planperioden. Skal departementet si tilnærming kunne forsvarast, må det ligge til grunn ein føresetnad om at den årlege tapskompensasjonen vert trappa opp i takt med innføringa av nytt system. Men sjølv med ein slik føresetnad vil fylkes rådmannen hevde at dette er ein lite rasjonell måte å fordele tapskompensasjonen på, sett frå «taparfylka» sin ståstad. Fylkesrådmannen legg til grunn at det politiske arbeidet for å få heva tapskompensasjonen held fram, og at vi som følgje av det kan re kne med ein auke i tapskompensasjonen tilsvarande den vi fekk i statsbudsjettet for 2015.

33 Side 21 av 34 Vi kjem attende til budsjettering av rammetilskotet i etterkant av statsbudsjette t som vert lagt fram 7. oktober. Tilråding Finansutvalet tek orienteringa om forde ling av auka tapskompensasjon i 2015 til vitande. Det politiske arbeidet for å få heve den årlege tapskompensasjonen må h a ld e fram. 6.3 Pensjonsutgifter Dei siste åra har det vore ein auke i utgiftene til pensjon for fylkeskommunen. Dette har fleire årsak er. M.a. har reallønsveksten generelt i Noreg vore på eit høgt nivå samstundes som rentenivået har gått nedover og medført at selskapa har generert lågare avkastning på midlane dei skal forvalte. Fylkesrådmannen ser no at denne utgiftsauken er i ferd m ed å «bremse opp». Forventningar om moderate lønsoppgjer og justering i pensjonsordningane er bakgrunn for dette. Prognosen for 2016 tilseier at budsjettet ligg noko høgt. Utviklinga på lenger sikt er det knytt uvisse til. Det er budsjettert med ein ufordelt pott til pensjon på 6,2 mill. kr årleg i planperioden. Dette har vore med utgangspunkt i eit forventa høgare utgiftsnivå enn dagens prognosar tilseier. Med grunn - lag i dette tilrår fylkesrådmannen at budsjettet til pensjon vert redusert årleg med 6,2 mill. kr. Tilråding Samla utgifter til pensjon vert redusert med 6,2 mill. kr. Dette er tilsvarande ufordelt pott til føremålet. 6.4 Avkorting av M VA - kompensasjon 4.termin 2013 Avslag på klage FU fekk i møtet orientering om at Skatt Vest hadd e avkorta fylkeskommunen sin M VA - kompensasjon for 4. termin 2013 med 14,9 mill. kr. Avkortinga var grunngjeven med heimel i foreldingsparagrafen i M VA - kompensasjonslova. Avkortingane er knytt til at Statens Vegvesen har rapportert nokre faktura for seint til oss og at dei har feilhandsama ei mva - oppgåve - med det som følgje at kompensasjonskravet var forelda når vi fekk det i hende. Fylkesrådmannen har gått fleire rundar mot skattemyndigheitene i denne saka, i siste instans har no Skattedirektoratet vurdert ein klage. Deira svarbrev følgjer arbeidsdokumentet som vedlegg. Hovudgrunngjevinga for vår klage ligg i sams vegadministrasjon og arbeidsfordeling a mellom fylkeskommunen og Statens vegvesen. Det er uråd for fylkeskommunen å få kjennskap til kompensasjonsgrunnlaget før Statens vegvesen tek faktura med i sine rapportar til oss. Som fylkeskommune kan vi berre innrapportere det staten v/vegvesenet overl everar oss. Det er såleis høgst urimeleg at fylkeskommunen skal verte økonomisk skadelidande grunna tilhøve som ligg utanfor vår kontroll. Ut frå dette hevda vi at Skatt Vest burde rekne foreldingsfristen frå fylkeskommunen fekk kjennskap til kompensasjo nsgrunnlaget. Vi har no fått endeleg avslag på klagen. Avslaget vert grunngjeve i at: Foreldingsfristen på kompensasjonskravet er lovfesta, og ufråvikeleg. Årsaka til foreldinga er aleine eit tilhøve mellom Statens vegvesen (SVV) og oss. Vi har også teke opp problemstillinga med stortingsbenken med sikte på å få endre det gjeldande regelverket. På dette spør smålet svarar direktoratet følgjande:

34 Side 22 av 34 «De strenge fristene for foreldelse når det gjelder de kompensasjonsberettigede i kompensasjons loven 2 første ledd bokstav a, har ikke bare sin bakgrunn i forutberegnelighet med hensyn til de kompensasjonskrav som fremsettes fra kommunesektoren,.. Foreldelsesreglene i kompensasjonsloven er ufravikelige også av hensyn til en effektiv forvaltning.... For øvrig er Finansdepartementet kjent med argumentene fra kommunene og fylkeskommunene mot den korte foreldelsesfristen i kompensasjonsloven. Vi gjør oppmerksom på at Finansdepartementet i høringsnotat av 21. november 2014 til ny skaffeforvaltnin gslov har foreslått å videreføre gjeldende foreldelsesfrister for kommuner og fylkeskommuner» Dette tilseier at påverknadsarbeidet for endring av regelverket ikkje har nådd fram. Det økonomiske tapet som følgje av denne saka vart vedteke finansiert og r ekneskapsført rekneskapen for Fylkesrådmannen vil likevel tilrå at vi no vender oss mot SVV for å avklare kva ansvar dei tek i denne saka, og for om mogleg få dekka inn deler at dette tapet. Ei slik avklaring vil også vere viktig i høve til ansvarsde linga i slike saker framover. Avslutningsvis må fylkesrådmannen få uttrykke at han finn skattemyndigheitene si grunngjeving for avslag på søknaden noko spesiell. Avslaget kjem over 1 ½ år etter vi sende klagen, likevel nyttar Skattedirektoratet omsynet ti l effektiv forvaltning som sitt hovudargument for avslag. Tilråding Finansutvalet tek orienteringa om avslag på klagen om avkorting av mva - kompensasjonen for 4. termin 2013 til vitande. Det vert arbeidd vidare mot SVV med tanke på å avklare ansvarstilhøva i denne saka. 6.5 Gjennomføring av vedteken skulebruksplan I nformasjonssystem (GSI) er nytta som grunnlag for dimensjonering av elevtal inn i vidaregåa nde opplæring i perioden I arbeidet nytta ein GSI - tal for skuleåret som grunnlag for elevtalsutviklinga. På det tidspunktet var nedgangen i tal elevar inn i vidaregåande opplæring fram til 2021 betydeleg. GSI - tala som er publiserte i åra etter syner ein mindre nedga ng i tal elevar frå grunnskulen. Endringa frå 2011 til 2014 er om lag 170 fleire elevar. Dette skuldast innflytting til fylket, noko som er særs positivt i seg sjølv. Samstundes endrar dette føresetnadane for den økonomiske ramma til opplæringssektoren. Det er i økonomiplanen lagt til grunn at tal grupper, som følgj e av elevtalsreduksjonen, skal reduserast med 26 i perioden Det vart sett i verk ein reduksjon på netto ni grupper for skuleåret 2015/16. Det står då att eit nedtak i høve gjeldande føresetnader på 17 grupper dei to komande skuleåra. Ut i frå d ei sist publiserte GSI - tala meiner fylkesrådmannen at det ikkje vil vere mogleg å redusere gruppetalet med meir enn maksimalt 11 grupper skuleåret og ytterlegare to grupper frå skuleåret Dette fører til at rammene for opplæring må ta høg de for drift av fem grupper meir enn føresett i gjeldande planrammer. I hovudutvalssaka er det innstilt på omdisponeringar i sektoren som gir ein netto salderingsefffekt på 0,8 mill. kr i 2016, 0,7 mill. kr i 2017 og 0,8 mill. kr årleg i Denne inn sparinga blir brukt som delfinansiering for auka kostnad ti l drift av opplæringstilbodet. Fylkesrådmannen tilrår som følgje av dette at den økonomiske ramma for opplæringssektoren auka med 3,0 mill. kr for A uka behov på 6,2 mill. kr for åra deretter får status som urealisert innsparingskrav på sektoren.

35 Side 23 av 34 Tilråding Ramma til opplæring vert auka med 3,0 mill. kr i 2016 og 7,1 mill. kr i 2017 for å møte auka elevtal i høve gjeldande føresetnader. Auka behov dei påfølgjande åra får status som urealisert innsparingskrav på sektoren. 6.6 Skulebruksplanen - Krav om oppfylling i grupper I punkt 6 i skulebruksplanvedtaket (FT - sak 26/13) heiter det: «Det er ei målsetjing at oppfyllingsgraden skal vere så høg som mogleg. Det skal vere minimum 8 søkjarar med ungd omsrett i kvar gruppe på yrkesfaglege utdanningsprogram og minimum 20 søkjarar med ungdomsrett i kvar gruppe på studieførebuande utdanningsprogram frå skuleåret 2014/15.» I budsjettreglementet, vedteke i FT - sak 55/13, heiter det m.a.: H O kan innanfor den økonomiske ramma til opplæringstilbodet fylkestingssak 26/13 pkt. 6 om oppfyllingskrav. gjere unntak frå vedtak i I saka om justering av opplæringstilbodet for skuleåret , H O - sak 8/15, vedtok H O å setje i gang seks grupper med lågare oppfyllingsgr ad enn vedteke i saka om skulebruksplanen (FT- sak 26/13). Dette vart løyst innanfor dei økonomiske rammene til hovudutvalet og er såleis i samsvar med fullmakta i budsjettreglementet. Bakgrunnen for at dette var mogleg, var at tal søkjarar til vidaregåande opplæring var lågare enn føresett i budsjettet og at den økonomiske ramma difor gav rom for å oppretthalde grupper med låg oppfylling. Vedtaket gav fylkeskommunen ein meirkostnad på om lag om lag 8,5 mill. kr. Slik fylkesrådmannen ser det er dette ein uti lsikta konsekvens av delegering av fullmakta til å gjere unntak. Som følgje av den økonomiske situasjonen fylkeskommunen er i og for å få vurdert bruken av eventuelle ekstra midlar i samband med å gjere unntak frå oppfyllingskravet, rår fylkesrådmannen til at unntaks fullmakta fell bort. Tilråding HO si fullmakt i budsjettreglementet til å gjere unntak frå vedtak i fylkestingssak 26/13 pkt. 6. om oppfyllingskrav vert teken bort. 6.7 Gjennomføring av «personaltunge» innsparingstiltak i opplæringssektoren Und er teneste 5201 pedagogiske fellesutgifter er det sett av midlar til omstillingstiltak for pedagogisk personale. Det har i økonomiplanarbeidet dei siste åra ved fleire høve vore omtala at det er stor uvisse knytt til behovet for omstillingsmidlar. Fylkesrå dmannen har ikkje før no vurdert det samla behovet for omstillingsmidlar knytt til både oppfølging av vedtaket om skulebruksplan og reduksjonar som følgje av gjennomføring av kortsiktige innsparingstiltak i perioden Gjennomføringa av vedteken skulebruksplan med ein reduksjon i talet grupper medfører ein reduksjon på tal tilsette med om lag 20 årsverk i Økonomiplanen legg òg til grunn ei årleg innsparing på drifta av dei vidaregåande skulane hausten 2016, med ein heilårseffekt på 18,1 mill. kr frå Som fylgje av dette er det grunn til å forvente eit overtal på pedagogar. Ved å gjennomføre begge desse innsparingane same år vil ein få ei opphoping av overta l lige. Dette gjer det vanskeleg for fylkeskommunen som arbeidsgivar å finn e løysingar for dei tilsette gjennom omplassering og ved naturleg avgang. Fylkesrådmannen rår difor til at ein omdisponerer 5,5 mill kr i 2016 og 6,5 mill. kr i 2017 frå midlar til omstillingstiltak for pedagogisk personale (520) til økonomiske rammer for drift av dei vidaregåande skulane ( ). Dette betyr at ein utset iverksetting av den delen av innsparingskravet som er knytt til «oppbygging av faga i arbeidsåret» med eitt år.

36 Side 24 av 34 Tilråding Den delen av innsparingstiltaket knytt til drifta av dei vidaregåande skulane som er knytt til oppbygging av faga i arbeidsåret vert forskyvd med eitt år. Redusert innsparing i 2016 og 2017 vert dekka inn ved å omdisponere omdisponere 5,5 mill. kr i 2016 og 6,5 mill. kr i 2017 frå «omstillingstiltak for pedagogisk personale» til «drift av dei vidaregåande skulane». 6.8 Musea i Sogn og Fjordane nedtrapping av fylkeskommunalt tilskot Som ein del av budsjett 2014/økonomiplan vart det vedteke å få til ein ny, fast finansieringsavtale mellom Musea i Sogn og Fjordane (MiSF), kommunane og fylkeskommunen. Målet med reforhandlinga var at kommunane frå og med 2017 skulle bidra med 15% av tilskotet, fylkeskommunen med 25% og staten med sine 60%. I tråd med forventa effekt av denne tilpassinga, vart det fylkeskommunale tilskotet til musea trappa ned i økonomiplanperioden med 1,1 mill. kr i 2015, aukande til 2,1 mill. kr i 2016 og 3,1 mill. kr frå Intensjonen var at kommunane skulle trappe opp sitt tilsk ot tilsvarande, og at den økonomiske effekten for MiSF skulle vere nøytral. Arbeidet med å framforhandle ein ny avtale med kommunane har vist seg å vere vanskeleg, og fylkesrådmannen ser at det er naudsynt å gjere ei viss justering av føresetnadane for å kome fram til ein omforent avtale. MiSF fekk i tråd med føresetnadane kutta tilskotet frå fylkeskommunen med 1,1 mill. kr i Kommunane har ikkje heva sitt tilskot tilsvarande dette året. Musea har dekka dette inn ved å gjennomføre innsparingstiltak i eigen organisasjon. Musea er klåre på at det vert svært vanskeleg å ta ytterlegare reduksjonar, av di desse reduksjonane i verste fall vil medføre bortfall av stats - tilskot på sikt. Staten vil neppe over tid finansiere meir enn 60% av det samla tilskote t til musea. Kommunane si forhandlingsgruppe har i utgangspunktet akseptert at dei må inn med meir midlar, men hadde sett ei øvre grense på samla 1 mill. kr årleg. Alle er samde om at musea ikkje bør påleggast eit større innsparingskrav enn det dei no har effektuert. Med bakgrunn i dette er det semje om å legge følgjande skisse til grunn for det vidare arbeidet: Vedteken reduksjon i gjeldande budsj/øk.plan 1,1 2,1 3,1 3,1 3,1 Innsparingar i regi av MiSF vert vidareført - 1,1-1,1-1,1-1,1-1,1 Bidrag frå kommunane - 1,5-1,5-1,5 Auka fylkeskom. tilskot (redusert innsparing ) 0 1 0,5 0,5 0,5 N edjustert reduksjon i fylkeskom. tilskot til musea 1,1 1,1 2,6 2,6 2,6 Skissa inneber at: innsparingane som MiSF har sett i verk i 2015 vert vidareført fylkeskommunen trappar ikkje opp rammereduksjonen som føresett i kommunane nyttar 2016 til å samle seg om å auke tilskotet til musea med 1,5 mill. kr årleg frå Fylkeskommunen legg den samla årlege reduksj onen frå 2017 på 2,6 mill. kr Den fylkeskommunale løyvinga til MiSF må som følgje av ei slik tilnærming aukast med 1 mill. kr i 2016, og 0,5 mill. kr årleg for åra deretter. Fylkesrådmannen tilrår at kultursektoren si ramme vert styrka med 1 mill. kr i 2016, medan den årlege auken i tilskot på 0,5 mill. kr for åra derette r får status som urealisert innsparingskrav på sektoren.

37 Side 25 av 34 Tilråding Ramma til kultursektoren vert auka med 1,0 mill. kr i 2016, medan den årlege auken i tilskot på 0,5 mill. kr årleg for åra deretter får status som ureal i sert innsparingskrav på sektoren. 6.9 Feil i ramma på kultursektoren i 2016 I samband med fastsetting av sektorrammene i økonomiplan er nokre kortsiktige tiltak rekna inn to gonger. Dette medfører at kulturramma er redusert med 3,7 mill. kr for mykje i Fylkesrådmannen rettar no denne feilen og tilrår å auke ramma til kultur med 3,7 mill. kr i Dette til orientering Endring i kontoplan og løyvingar som følgje av ny politisk struktur Kontoplanen må justerast i tråd med dei endringar som no skal gjennomførast på politisk s ide (3 hovudutval mv). Fylkesrådmannen tek sikte på å legge inn naudsynte endringar i samband med ferdigstillinga av finansutvalet sitt framlegg til budsjett 2016/økonomiplan Dette til orientering FT - sak om plan for tunnelrehabilitering ram mer for prioritering Det har over tid vorte mykje forfall på tunnelane på fylkesvegnettet samanlikna med tilrådd standard for drift og vedlikehald. Med bakgrunn i dette har S tatens vegvesen fått i oppdrag å lage ein samla plan for rehabilitering av tunnelane på fylkesvegnettet. Planen skal innehalde ei prioritering av kva tunnelar som bør takast først, samt syne ulike nivå for utbetring i forhold til tunnelsikkerheitsforskrifta for fylkesveg, elektroforskrift, behov for strukturelle tiltak med meir. T unnelsikkerheitsforskrifta tok til å gjelde for fylkesveg 1. januar Fø r e målet med forskrifta er å definere lågast tillate sikkerhei tsnivå for å førebygge kritiske hendingar som kan sette menneskeliv, miljø og tunnelanlegg i fare og å sørg j e for vern i tilfelle ulukker. Utbetring av tunnelar for å oppfylle krava i forskrifta skal gjeras t etter ein tidsplan og skal vera fullført innan 1. januar Fylkeskommunar med stor tunnelmasse kan etter søknad til Vegdirektoratet få forlenga frist med inntil f em år. Alle tunnelane på fylkesvegnettet i Sogn og Fjordane som vert omfatta av tunnelsikkerheitsforskrifta må etter dette vera oppgradert seinast innan 2025, føresett at vi søkjar om og får forlenga frist. Som ein del av arbeidet med Nasjonal transportpl an (N TP) for gjorde Statens vegvesen ei kartlegging av kor mykje det vil koste å fjerne forfallet på fylkesvegnettet i Her kom dei fram til at det vil koste om lag 2,6 mrd kr (2,85 mr d kr ) inkl. mva. å fjerne forfall og gjere naudsynt oppgradering av tunnelane på fylkesvegnettet. Desse tala er basert på 134 tunnelar med samla lengde 87,3 km. Det er pr. i dag 142 med samla lengde 97,8 km tunnelar på fylkesvegnettet i Sogn og Fjordane. Då ein del tunnelar er delvis utbetra sidan grunnlaget for forfallsregistreringa låg til grunn i 2013, kan ikkje tala samanliknast direkte. Fylkesrådmannen tek sikte på å leggje fram ei sak om tunnelrehabilitering til fylkestinget i desember I saka må fylkestinget ta stilling til kva nivå fyl keskommunen skal leggje til grunn for tunnelrehabiliteringa i perioden Det vil vere mykje å spare på å samkøyre anna rehabilitering i tunnelane samtidig som vi må gjere nødvendig utbetring for å møte krava i tunnelsikkerheitsforskrifta Fylkesrådmannen legg difor opp til at tunnelforfallet skal ha prioritet i perioden fram til Føresett at forfallet ikkje skal auke på det øvrig e vegnett et vil vi med dagens rammeføresetnader kunne finansiere inntil 1,4 mrd. kr til tunnelrehabilitering i perioden , jf. tabellen under.

38 Side 26 av 34 Område Sum Drift Vedlikehald 0 Bru Dekke Utstyr Tunnel Sum (brutto) I statsbudsjettet for 2015 fekk vi ei særslikt løyvinga knytt til tunnelsikkerheitsforskrifta på 64,8 mill. kr årleg i perioden Dersom løyvinga vert vidareført i perioden vil inntektene våre auke med om lag 320 mill. kr i høve dei førese tnadane vi har lagt til grunn for denne perioden. Dette vil i såfall bety at vi vil kunne finansiere inntil 1,7 mrd. kr til tunnelrehabilitering. Fylkesrådmannen meiner Statens vegvesen i planen for tunnelrehabilitering må vurdere konsekvensar ved nivå for utbetring ved løyvingsnivå på 1,4 mrd. kr og 1,7 mrd. kr. Planen bør også syne minimumskostnader for å oppfylle tunnelsikkerheitsforskrifta, samt syne kostnader med full utbetring etter faglege tilrådingar knytt til andre sikkerheitsfunksjonar og struk turelle tiltak. Ein føresetnad i alle alternativa må vere at tunnelane skal vere godkjent i høve til tunnelsikkerheitsforskrifta innan Tilråding Finansutvalet tek orienteringa til vitande Utvinning av rutil frå Engebø - fjellet fylkeskommunal medverknad Fylkeskommunen har lagt til rette for utvinning av rutil frå Engebø - fjellet gjen nom lovnad om opprusting av vegen til Engebø. Her er det inngått ein juridisk bindande avtale med Nordic Mining. Det vart også inngått intensjonsavtale med kommunane Naustdal og Askvoll om fylkeskommunal deltaking i ei inkubatorsatsing, tilsvarande 15 mil l. kr samla over tre år. Fylkeskommunen sin økonomi har i ettertid vorte for verra, og i 2014 vart det slege fast at fylkeskommunen ikkje er juridisk bunden av denne avtal en. Finansutvalet har tidlegare gitt administrasjonen i oppdrag å senke forventninga ne til det fylkeskommunale bidraget innan næringsutvikling, og i vedteke budsjettdokument for 2015 står det at fylkeskommunen ikkje lenger kan følgje opp intensjonen om dei nemnde 15 mill. kr til inkubatoraktivitet. Administrasjonen har i fleire høve vor e i kontakt med kommunane Naustdal og Askvoll, og indirekte Nordic Mining om denne saka. Det er i denne samanhengen uttrykt vilje til å bidra med råd og rettleiing. Det er også formidla at ø konomisk støtte kan vere aktuell i samband med gode einskildpro sjekt når desse ligg føre, men då under føresetnad av at dei økonomiske rammene tillet ei slik satsing. Ti l råding Finansutvalet tek orienteringa om administrasjonen sine kontaktar mot miljøet rundt Engebø - satsinga til vitande.

39 Side 27 av 34 7 SALDERIN G AV BUDSJET T 2016/ØKON OMIPLAN Tilbakeføring av sluttsalderinga i økonomiplan I tråd med vanleg praksis vart økonomiplan teknisk sluttsaldert mot fond. For å få eit rett bilete av salderingssituasjonen må denne sluttsalderinga no reverserast. Salderinga innebar eit overskot på 52,5 mill. kr i 2016, eit underskot på om lag 17 mill. kr for kvart av åra 2017 og 2018, medan 2019 var nær i balanse. 7.2 Innsparingsambisjonen på sektornivå I budsjett 2015/økonomiplan 2016 (17-18) vart det lagt opp at se ktorane skulle gjennomføre utgreiingar tilsvarande tildelte utgreiingsrammer. Samla utgreiingsramme var sett til 287 mill. kr, fordelt som vist i tabellen under. Hovudutvala fekk høve til å spele inn kva utgreiingar som skulle gjennomførast på eigen sektor. Våren 2015 har dette arbeidet hatt prioritet i administrasjonen, og 6. mai vart det rapportert på 40 av samla 57 politisk tinga utgreiingar. Dei ferdige utgreiingane vurderer eit økonomisk potensiale på omlag 180 mill. kr. Tabellen under viser kor stor e innsparingar som er lagt på den enkelte sektor, sett i høve til den utgreiingsramma som låg på sektoren. Tabellen viser også at det er opplæring og samferdsle som har størst potensiale for ytterlegare reduksjonar om dette vert naudsynt. Utgreiings - ramme Nedjustering i øk.plan Forvaltning 30,0 30,0 - Ikkje nytta Opplæring 88,0 55,7 32,3 Tannhelse 11,0 11,0 - Plan og næring 11,0 7,5 3,5 Kultur 17,0 7,8 9,2 Samferdsle 130,0 55,3 74,7 SUM 287,0 167,3 119,7 Tilrådingane i dette arbeidsdokumentet opprettheld dei langsiktige innsparingsforventningane på sektornivå. I den grad eit innsparingstiltak ikkje har gitt forventa effekt, er dette erstatta med eit uspesifisert innsparingskrav på sektoren. Dette gjeld førebels sektorane forvaltning, opplæring og kultur.

40 Side 28 av Førebels salderingsutfordring Balanse etter FT - sak 26/15 Økonomiplan : 0,0 0,0 0,0 0,0 Reversering av sluttsaldering - Økonomiplan ,5 17,1 17,4-0,2 Vurderingar i arbeidsdokument 5/15 Prognostisert auke i lokale inntekter - 8,8-42,4-67,9-75,8 Avsetting til ekstraordinær nedbetaling av gjeld 8,8 42,4 67,9 75,8 Reduserte kapitalinntekter/ - utgifter - 41,3-38,8-28,3-4,9 Avsetting til ekstraordinær nedbetaling av gjeld 41,3 38,8 28,3 4,9 Reversering av innsparingstiltak - reduserte kap.utgifter 10,7 Reduserte kapitalutgifter - ekstraord. nedbetaling av gjeld - 3,5-9,4-16,3 Reduserte pensjonsutgifter - 6,2-6,2-6,2-6,2 Forvaltningssektoren Auka løyving til råda 0,1 0,1 0,1 0,1 Auka innsparingskrav - 0,1-0,1-0,1 Opplæringssektoren Auka gruppetal som følgje av auka elevtal 3,0 7,1 6,2 6,2 Auka urealisert innsparingskrav - 6,2-6,2 Eitt års forskyving av innsparingstiltaket drift av vg.skule 5,5 6,5 Omdisponering innafor sektor - omstillingssmidlar - 5,5-6,5 Kultursektoren Auka løyving - feil ramme i FT - sak 26/15 3,7 Auka løyving til musea 1,0 0,5 0,5 0,5 Auka urealisert innsparingskrav - 0,5-0,5-0,5 Tannhelsesektoren Forsert innsparingstiltak i ,3 Totalbalanse - 53,2 14,5 1,8-12,0 Salderingstabellen viser at om vi opprettheld alle innsparingskrav på sektorane kjem vi no ut med eit lite overskot i slutten av planperioden. Det er då viktig å merke seg at gjeldande økonomisk opplegg bygger på ein del kritiske føresetnader. Den viktigas te av desse er at vi har lagt inn ei forventning om at auka tapskompensasjon skal gje oss 90 mill. kr årleg i auka inntekter frå I tillegg gjenstår det å sjå om det let seg gjere å realisere føresette innsparingar gjennom dei tiltaka som vi no set i verk. 8 EI KORT VURDERIN G AV RISIKOFAKTORAR I DET ØKON OMISKE OPPLEGGET Forsiktigheitsprinsippet vert som regel nytta på dei postane som har i seg risikofaktorar. Dette fører til at det vert bygd opp sikringsmarginar på mange postar i budsjettet. Isolert se tt er dette fornuftig, men med eit samla driftsbudsjett på i storleiksorden 2,5 til 3 mrd. kr i året, vert dette fort store beløp. Det er difor viktig å få ei samla oversikt over dei viktigaste risikofaktorane, og vurdere korleis vi har sikra oss mot dess e i den årlege budsjetteringa. Målet må vere på sikt å få til ei samla vurdering av risikoelementa i driftsbudsjettet, og ut frå dette anslå den det samla behovet for sikring. Det vil alltid vere slik at nokre av risikoelementa går i ulik retning, og det er ikkje sannsynleg at alle slår ut samstundes. Enkelte risikofaktorar vil kunne vere gjensidig utelukkande osv. Dette arbeidet er viktig av to grunnar: - å få ei vurdering på om vi samla sett har god nok sikring i høve dei risikofaktorane vi ser. - sikre at vi ikkje har til dels store reser var i form av lokale bufferar samstundes som vi må ta ned driftsnivået.

41 Side 29 av 34 Fylkesrådmannen har alt starta opp deler av dette arbeidet, og i tertialrapporten som går parallelt med dette arbeidsdokumentet, har vi teke ned fleire slike «lokale bufferar». I ta bellen under har fylkesrådmannen gjort ei første vurdering av dei viktigaste risikofaktorane i budsjettet vårt, og vist sikringsordningar der vi har etablert slike. Område Budsjett 2016 i mill. kr Merknader Skatt Utgiftsutjamningsordning som del av inntektssystemet. - Vi er sikra 98,2% av landsgjenomsnittet - Risikoen er knytt til skatteinngangen på landsbasis. - Har staten i «ryggen» om det går svært dårleg for kommunesektoren. Rammetilskot Største risikofaktor knytt til om vi får auke i tapskom pensasjon som føresett - Om denne ikkje vert trappa opp, vil vi få ein inntektssvikt i høve gjeldande føresetnader på 22,5 mill. kr i 2016 aukande til 90 mill. ved full innføring av nytt inntektssystem i Vi har ikkje sikra oss i høve ein slik varig svikt i inntektene dette må i såfall kompenserast med iverksetjing av inntektsreduserande tiltak. Lokale inntekter Lokale inntekter varierer sterkt over tid. - Har redusert risikoen ved å avgrense bruken av lokale inntekter til driftsføremål - «taket» er sett nær det nivået vi ser kan reknast som stabilt. - I tillegg har vi bygd opp eit bufferfond for å ta årlege svingingar i inntektene (innafor eit budsjettår). Minimumsnivået på bufferen er sett til 70 mil l. kr. Kaitalutgifter Både kapitalutgiftene og inntektene er svært sårbare for endringar i rentenivået. - Vi har ei risikosikring ved at deler av låneporteføljen og innskota våre er plasserte på faste vilkår. Dette er ei kortsiktig sikring. - På lang sikt er det balansen mellom likviditeten og lånegjelda som avgjer kor sårbare vi er for endringar i rentenivået. - Salderingsstrategi ekstraordinær nedbetaling av lånegjeld gjer oss på sikt mindre sårbare for renteendringar. - Tilrår gjennom dette arbeids dokumentet å etablere ei sikring for endringar i renteinntekter og utgifter i året ved at slike svingingar kan sjåast i samanheng med budsjetterte ekstraordinære avdrag. Sektorane Forvaltning Relativt stabile rammevilkår - Største risikofaktor ligg i gjennomføringa av pålagt innsparingskrav på 30 mill. kr. Opplæring Størst usikkerheit knytt til opplæringstilbodet - Avhengig av tal og type grupper som vert sett i gang - Utgifter til skulelokale og forvaltning elles er relativt stabil - Risikoen for avvik har delvis vore løyst ved sentrale «ufordelte pottar» - som fungerer som buffer i høve svingingar. - Bevisst strategi i komande budsjettprosess å ta ned desse bufferane på tenestenivå. - Skulane har resultatoverføringsordning denne fangar opp mindre av vik på kort sikt. Tannhelse 79 - Sektor med relativt stabil driftssituasjon - Største utfordring no er å få full effekt av strukturelle grep på sektoren - Sektoren har ei høvesvis stor inntektsside. Dette gjer ein sårbar i høve vakansar og då manglande inntenin g. - Sektoren har resultatoverføringsordning, og har såleis ein buffer i høve mindre avvik i budsjettåret. Plan og næring 96 - Liten risiko - Sektoren sin aktivitet er i stor grad styrbar. - Største risikofaktor er knytt til nivået på dei statlege KM D - midlane då desse er avgjerande for sektoren sin aktivitet. Kultur 69 - Liten risiko - Sektoren sin aktivitet er i stor grad styrbar. - Noko aktivitet er eksternt finansiert bortfall av desse inntektene vil auke presset på den fylkeskommunale løyvinga. Samferdsle kollektiv Inntektssida blir budsjettert med grunnlag i innkomne inntekter dei 7 første månadane i inneverande år.

42 Side 30 av 34 Samferdsle veg - Utgjer om lag 100 mill. kr - På ekspressbåt og ferje har selskapa inntektsansvaret. - Størst usikkerheit på inntektssida er knytt til skuleskyssen og kommunane si betaling. - Kostnader knytt til tenestekjøpet på kollektiv er fastsett med grunnlag i indekstal som er klare i november/desember. Store deler av prisbildet i eit budsjettår bygger såleis på kjende storleikar. Utover i planperiode n er det ikkje sikring. - Endring av produksjon i samband med oppstart av nytt skuleår kan innebere ein risiko. Enkeltelevar kan utløyse store utgifter. Det er ikkje teke høgde for denne risikoen i budsjettet Største risikofaktor på d rift av vegnettet er knytt til vinterdrifta. Eventuelle overskridingar vert i stor grad saldert mot vegvedlikehaldet. Om dette ikkje let seg gjere, fører ei eventuell overskriding som regel til tilsvarande avkorting av drifts - og vedlikehaldsbudsjettet på følgjande år. - Skadar og hendingar på vegnettet utgjer ein stor risikofaktor. Som eksempel kosta Dagmar i 2011 aleine 100 mill. kr. - Vi har bygd opp eit skadefond for å møte uføresette hendingar på vegnettet. Vert skadane store som i høve Dagmar og no sist Skatestraumtunnelen, stiller som regel staten opp og dekker deler av kostnadane. Ordninga er ikkje formalisert så det vert ei vurdering i kvart enkelt tilfelle. Generell sikring - Det vart vist i arbeidsdokument 3/15 at vi vil ha ein kapital på buf ferfondet på 214 mill. kr ved utgangen av Midlane er tenkt nytta til å lette salderingsutfordringane noko det enkelte budsjettår. Midlane vert såleis ei sikring i høve den store omstillingsprosessen fylkeskommunen no er inne i. Tabellen er ikkje u ttømmande. Det må arbeidast vidare med dette området på ein systematisk måte. Men utfrå den førebelse oversikten meiner fylkesrådmannen vi har gode strategiar for å møte dei største risikoelementa i budsjettet. Det største risikoelementet, som vi førebel s ikkje har nokon strategi for å møte, ligg i føre setnaden om auka tapskompensasjon. Om denne ikkje held, står vi i fare for å måtte ta ned driftsnivået vårt med ytterlegare 90 mill. kr årleg fram mot Tilråding Finansutvalet tek orienteringa til vitande. Finansutvalet er innforstått med den risikoen som knyter seg til tapskompensasjonsordninga og vil ut frå dette måtte arbeide politisk for å vinne fram på dette området. VIDARE ARBEID Statsbudsjettet vert i år lagt fram 7. oktober. Neste møte i finansutvalet er sett til 12. oktober. Det vil av tidsomsyn ikkje bli utarbeidd noko arbei dsdokument til dette møtet, men det vil bli gitt ein kort informasjon om verknadane av statsbudsjettet. Neste ordinære mø te i finansutvalet vil vere 4. november då skal finansutvalet etter planen legge fram eit saldert budsjett for Dette vil vere det første møtet til det nye finansutvalet. I tråd med tidlegare praksis vert det lagt opp til at det føreliggande materia let vert nytta som framlegg til budsjett/økonomiplan og at ev. endringar i dette, vert gjennomført som ein del av den politiske slutthandsaminga av budsjett 2016/økonomiplan Tore Eriksen Fylkesrådmann Eli Nes Killingrød økonomisjef Brevet er elektronisk godkjent og er utan underskrift

43 Side 31 av 34 Vedlegg: 1. Notat til FU Sentraladministrasjonen organiasjonsendringar 2. Notat vurdering av lokale inntekter 3. Saksframlegga til hovudutvala sine budsjettsaker a. Hovudutvalet for kultur b. Hovudutvalet for opplæring c. Hovudutvalet for plan og næring d. Hovud utvalet for samferdsle 4. Brev frå Skattedirektoratet avslag på klage Kopi til: Fylkestinget Fylkesrådmannen Budsjettgruppa si leiargruppe Oppsummering av fylkesrådmannen sine tilrådingar i dette dokumentet: : : : Sett inn innstillingen under denne linja 1 DEN VIDARE BUDSJETT - OG ØKON OMIPLAN PROSESSEN 1.1 Fokus i dei ulike prosessane Utan tilråding 1.2 Hovudutvala si rolle Finansutvalet tek presiseringa i høve den vidare budsjett - og økonomiplanprosessen til vitande. 2 JUSTERT OPPLEGG FO R DET VIDARE UTGREII N GSARBEIDET 2.1 Ny driftssta ndard for fylkesvegnettet (#45) 2.2 Tannhelseutgreiinga (#22) 2.3 IKT - utgreiinga (#53) 2.4 Sentraladministrasj onen roller og storleik (#57) 2.5 Innsparingspotensiale i skule - og tilbodsstruktur (#59) 2.6 Fagskuleutgreiinga (#20) Punkta er utan tilråding 2.7 Justert utgreiingspor tefølje og administrative fristar: Finansutvalet sluttar seg til skissert opplegg for ferdigstilling av attståande utgreiingar. Hovudutvalet for samferdsle initierer ein dialog med Buskerud og Oppland fylkeskommunar, for å sjå om ein kan finne løysingar i høve vintervedlikehaldet av fjellovergangen. Finansutvalet sluttar seg til at framdrifta for utgreiinga av skule - og tilbodsstruktur vert fastsett med tanke på ei politisk handsaming våren Utgreiinga vert todelt; første fase skal ta stilling til p rinsipielle føringar, med grunnlag i desse føringane skal det utarbeidast ein modell for framtidig ny skule - og tilbodsstruktur. Hovudutvalet for opplæring får fullmakt til å godkjenne mandatet, og kome med framlegg til prinsipielle føringar. Finansutva let sluttar seg til at det vert utarbeidd eit tillegg til rom - programmet for Hafstad vidaregåande skule som visar ekstrakostnader ved å legge til rette for ei eventuell endring i

44 Side 32 av 34 skulestrukturen på seinare tidspunkt. Rom - programmet med tilhøyrande tillegg vert å handsame som eiga politisk sak når dette er klårt. 3 IN VESTERIN GSBUDSJETT ET 3.1 Forskyving i investeringsprosjekt forskyvd låneopptak Utan tilråding 3.2 Bygginvesteringar Fellesmagasinet vert søkt løyst gjennom det nedskalerte fellesprosjektet «Kløften». Fylkeskommunal medverknad føreset at: * Det m å lagast ein avtale mellom partane som regulerer ansvarsdelinga for finansiering og drift. * F ylkeskommunen v er t eigar av den delen av bygget/eigedommen fylkeskommunen finansierer. Under føresetnad av at Førde kommune tek 50% av kostnadane til forprosjektet om prosjektet ikkje vert realisert, vert det opna for å gjennomføre eit forprosjekt i Det vert gjennomført eit skisseprosjekt våren 2016 med tanke på å definere invester ingsbehovet på blokk C ved Måløy vidaregåande skule. Investeringsbehovet vert å kome attende til som ein del av økonomiplan Framlegg til investerings - og finansieringsprogram med budsjett og økonomiplan. for bygg vert lagt til grunn for det vidare arbeidet 3.3 Fylkesveginvesteringar Framlegg til investerings - og finansieringsprogram for fylkesvegar og ras sikring vert lagt til gru nn for det vidare arbeidet med budsjett og økonomiplan. 4 DRIFTSBUDSJETTET JUSTERIN GAR AV BASIS RAM M EN E 4.1 Lokale inntekter samla Den nye prognosen for lokale inntekter vert lagt til grunn for det vidare arbeidet med budsjett 2016/økonomiplan Auka prognostiserte inntekter i høve gjeldande økonomiplan vert nytta til ekstraordinær nedbetaling av gjeld. 4.2 Kapitalinntekter og - utgifter Rentesats på lån vert sett til 2,4 % i 2016, 2,4 % i 2017, 2,5 % i 2018 og 2,9 % i Rentesats på bankinnskot/rentekompensasjonsordning vert føresett 0,5 % lågare enn renta på lån. Ny prognose for rentekompensasjonsordningane vert innarbeid d i det økonomiske opplegget for budsjett 2016/økonomiplan Det vert føresett ein gjennomsn ittslikviditet reduksjon på 100 mill. kr til på 850 mill. kr i Det vert lagt til grunn ein årleg Ny prognose for netto ordinære renteinntekter vert innarbeidd i det økonomiske opplegget for budsjett 2016/økonomiplan

45 Side 33 av 34 Nye føresetnad er for kapitalutgiftsbelastninga vert innarbeidd i det økonomiske opplegget for budsjett 2016/økonomiplan Den samla svikten i kapitalinntekter utifrå nye prognosar vert saldert mot budsjettert reduksjon i kapitalutgiftene. Resterande innsparing i kapitalutgiftene i høve gjeldande økonomiplan vert nytta til ekstraordinær nedbetaling av gjeld. Fylkesrådmannen får høve til å sjå eventuelle endringar i renteføresetnadane - for både kapitalinntektene og utgiftene - mot avsett inga til gjeldssanering d et enkelte budsjettår. 5 IN N SPEL FRÅ SEKTORAN E 5.1 H U - sakene - tilpassing til rammene i 2016 Tilrådingane til hovudutvala for sektorane opplæring, plan og næring, kultur og samferdsle vert lagt til grunn i det vidare budsjettarbeidet. 5.2 Forvaltning - tilpassing til rammene i 2016 Fylkesrådmannen sine tilrådingar til konkretisering av innsparingstiltaka for sektoren forvaltning vert lagt til grunn i det vidare budsjettarbeidet. 5.3 Tannhelse skisse for tilpassing til rammene i 2016 Fylkesr ådmannen si konkretisering av innsparingstiltaka på tannhelsesektoren for budsjettåret 2016 vert lagt til grunn i det vidare budsjettarbeidet. 6 AN DRE BUDSJETT - OG ØKON OMIPLAN RELATE RTE SAKER 6.1 Kontrollutvalet framlegg til budsjett/økonomiplan Finansutvalet t ek innspela frå kontrollutvalet til vitande. Dei økonomiske konsekvensane av budsjett - tilrådinga vert å innarbeide i framlegg til budsjett /økonomiplan Fordeling av auka tapskompensasjon i 2015 kva skjer vidare? Finansutvalet tek orienteringa om fordeling av auka tapskompensasjon i 2015 til vitande. Det politiske arbeidet for å få heve den årlege tapskompensasjonen held fram. 6.3 Pensjonsutgifter Samla utgifter til pensjon vert redusert med 6,2 mill. kr. Dette er tilsvarande ufordelt pott til føremålet. 6.4 Avkorting av M VA - kompensasjon 4.termin 2013 Avslag på klage Finansutvalet tek orienteringa om avslag på klagen om avkorting av mva - kompensasjon en for 4. termin 2013 til vitande. Det vert arbeidd vidare mot SVV med tanke på å avklare ansvarstilhøva i denne saka. 6.5 Gjennomføring av vedteken skulebruksplan Ramma til opplæring vert auka med 3,0 mill kr i 2016 og 7,1 mill. kr i 2017 for å møte auka e levtal i høve gjeldande føresetnader. Auka behov dei påfølgjande åra får status som urealisert innsparingskrav på sektoren. 6.6 Skulebruksplanen - Krav om oppfylling i grupper HO si fullmakt i budsjettreglementet til å gjere unntak frå vedtak i fylkestingssak 26/13 pkt 6. om oppfyllingskrav fell bort.

46 Side 34 av Gjennomføring av «personaltunge» innsparingstiltak i opplæringssektoren Den delen av innsparingstiltaket knytt til drifta av de i vidaregåande skulane som er knytt til oppbygging av faga i arbeidsåret vert forskyvd med eitt år. Redusert innsparing i 2016 og 2017 vert dekka inn ved å omdisponere omdisponere 5,5 mill. kr i 2016 og 6,5 mill. kr i 2017 frå «omstillingstiltak for pedag ogisk personale» til «drift av dei vidaregåande skulane». 6.8 Musea i Sogn og Fjordane nedtrapping av fylkeskommunalt tilskot Ramma til kultursektoren vert auka med 1,0 mill. kr i 2016, medan den årlege auken i tilskot på 0,5 mill. kr årleg for åra deretter får status som urealsert innsparingskrav på sektoren. 6.9 FT - sak om plan for tunnelrehabilitering rammer for prioritering F inansutvalet tek orienteringa til vitande Utvinning av rutil frå Engebø - fjellet fylkeskommunal medverknad Finansutvalet tek orienteringa om administrasjonen sine kontaktar mot miljøet rundt Engebø - satsinga til vitande. 7 SALDERIN G AV BUDSJET T 2016/ØKON O MIPLAN Tilbakeføring av sluttsalderinga i økonomiplan Innsparingsambisjonen på sektornivå 7.3 Førebels salderingsutfordring Punkta er utan tilråding 8 EI KORT VURDERIN G AV RISIKOFAKTORAR I DET ØKON OMISKE OPPLEGGET Finansutvalet tek orienteringa til vitande. Finansutvalet er innforstått med den risikoen som knyter seg til tapskompensasjonsordninga og vil ut frå dette måtte arbeide politisk for å vinne fram på dette området. 9 VIDARE ARBEID Utan tilråding : : : Sett inn innstillingen over denne linja

47 Side 1 av 4 Fylkesrådmannen Notat Sakshandsamar: Tore Eriksen E - post: Tore. Eriksen@sfj.no Tlf. : Vår ref. Sak nr.: 15 / Gje alltid opp vår ref. ved kontakt Internt l.nr / 15 Dykkar ref. Dato LEIKANGER, Til: Fylkesutvalet, møte 30. september 2015 Frå: Fylkesrådmannen Sentraladministrasjonen - organisasjonsendringar Fylkesrådmannen viser til fylkestinget (FT) sitt vedtak av desember 2014 om den politiske organiseringa i fylkeskommunen og til pågåande utgreiingsprosjekt i høve sentraladministrasjonen. 1. Politisk organisering FT gjorde , i sak 39/14 «Politisk o rganisering i Sogn og Fjordane fylkeskommune », pkt. A, slikt vedtak: «Den politiske organiseringa i fylkeskommunen vert for valperioden slik: 1. Fylkestinget skal ha 31 medlemer. 2. Fylkesutvalet skal ha 9 medlemer. 3. Fylkeskommunen skal ha 3 hovudutval, kvart med 9 medlemer, slik: Hovudutval for samferdsle. Hovudutval for opplæring. Hovudutval for næring og kultur. Inntil delegeringsreglementet er revidert, jf. pkt. C. under, går alle plansakene i dagens Hovudutval for plan og næring til fylkesutvalet. 4. Fylkesordføraren og fylkesvaraordføraren skal ikkje vere medlemer i noko hovudutval. 5. Leiarane i hovudutvala skal i kkje vere medlem i fylkesutvalet. 6. Ordninga med finansutval og planutval vert vidareført. Med verknad frå konstituerande fylkesting 2015 vert det personsamanfall i utvala med utgangspunkt i dagens finansutval si samansetting. 7. Kontrollutvalet skal ha 5 medl emmar. Leiar og nestleiar skal kome frå fylkestinget. Dei tre andre skal hentast utanfor fylkestinget. Fylkestinget legg til grunn at berre leiar og nestleiar skal delta i møta i fylkestinget. Dei andre medlemmane møter ikkje under fylkestingsseta.» 2. Pågå ande utgreiing (57); Sentraladministrasjonen roller og storleik Opp mot FT sitt vedtak om ny økonomiplan vart det ferdigstilt mange utgreiingar. Andre har ein seinare ferdigstillingsdato. Ei av desse (57) vedkjem sentraladministrasjonen. Om denne og til - svarande utgreiingar seier FT sitt økonomiplanvedtak følgjande (sak 26/15, pkt. 4): «Utgreiingar med seinare ferdigstillingsdato skal handsamast som ein del av budsjett/ økonomiplanprosessen som vert gjennomført i 2016.» Vi har no starta arbeidet som s kal vurdere innsparingar i høve «Administrasjon». Dette program - området er dominerande (60%) innafor budsjettområdet «Forvaltning». Utgreiingsramma for «Forvaltning» vart på forsommaren 2014 auka frå 17 til 30 mill. kr. Desse beløpa inkluderer alt Fylkeshuset Askedalen LEIKANGER Tlf.: Bankgiro: postmottak.sentraladm@sfj.no Org.nr.: NO MVA

48 Side 2 av 4 gjennom førte tiltak, som t.d. ein reduksjon i tal medlemer i fylkestinget, inndraging av stillingar i sentraladministrasjonen og nokre andre tiltak. «Administrasjon» har i seg den kompleksitet at ein god del utgifter, som blir oppfatta som sentral - administrative, blir førte på programområde utafor «Forvaltning». Dette gjer vi for å stette SSB sine føringskrav (Kostra). Utgreiinga om sentraladministrasj onen (nr. 57) må difor omhandle både programområde innan «Forvaltning» og nokre andre sentraladministrative budsjettområde. For dei samla sentraladministrative funksjonane har fylkesrådmannen som rettesnor at dei må vere tilpassa dei tenestene vi skal yt e mot politiske organ, mot eigen driftsorganisasjon og mot eksterne partar (bedrifter, organisasjonar, innbyggjarar). Administrasjonen må og vere driven på ein måte som gjer at ein stettar norsk lov og elles følgjer dei krav og forventningar fylkestinget t il ei kvar tid set, t.d. ved handsaminga av ulike forvaltningsrevisjonsprosjekt. Det at sentraladministrasjonen må vere tilpassa fylkeskommunen si verksemd, er eit uttrykk for at administrativ verksemd ikkje er eit mål i seg sjølv. Vi må heller sjå på de tte som ein aktivitet vi må ha for å stette andre og meir primære sider av verksemda vår. Det forklarar og at denne utgreiinga har mars - 16 som leveringsfris t og såleis må kunne byggje på/ tilpassast andre utgreiingar. Meir konkret tek vi i denne utgreiinga sikte på å sjå nærare på følgjande: a. Korleis skal sentraladministrasjonen organiserast? Aktuelle element er tal avdelingar, stabsfunksjonane hos fylkesrådmannen mv. b. Kva kan vi kutte i adminis trasjonen som følgje av at fk. o ppgåver/tenester vert reduserte? Her må vi byggje på både avslutta og pågåande sektorutgreiingar. c. Korleis skal arbeidsdelinga mellom sentraladministrasjonen og driftsorganisasjonen vere? Her må vi t.d. kunne rekne inn ev. innsparingar innan løn/rekneskap og ikt, to område som vil bli særskild utgreidde. Her bør vi og sjå hen mot oppgåva som det kom innspel på i den politiske økon omiplanprosessen; å sjå på konsekvensane av eit ev. større ansvar til den einskilde skulen, m.a. knytt til personale og økonomi. d. Korleis bør den samla dimensjoneringa av dei sentraladministrative funksjonane vere? FT har nyleg teke bort stillingar tilsvarande 7 mill.kr, utan å fase ut oppgåver, innføre noko ny arbeidsdeling eller gjennomføre organisasjonsendringar. I utgreiinga må vi vurdere om vi kan gå vidare langs denne vegen og kva konsekvensar det ev. vil få. Erfaringane så langt tyder på at v i ikkje berre kan redusere utgiftene ved stillingsreduksjonar. Vi må også kunne vurdere andre typar av innsparingar. 3. Sentraladministrativ organisering (pkt. a. over) I høve punkt a. over, organiseringa av sentraladministrasjonen, meiner fylkesrådmannen vi bør leggje følgjande til grunn: a. Det bør no etablerast symmetri mellom politisk og administrativ organisering. Overgang til tre hovudutval bør såleis følgjast av overgang til tre linjeavdelingar (fylkesdirektørar) ; 1 for samferdsle (SA), 1 for opplæring (OA) og 1 for næring og kultur (N KA). Pr. dato har vi 4 hovudutval og 5 fylkesdirektørar. Denne løysinga er teikna inn i organisasjonskartet under. Her er det dessutan gjort følgjande endringar, med grunnlag i den organisasjonen vi no har: b. Leiaren for det regionale planarbeidet blir plassert i fylkesrådmanen sin stab («plansjef»). Resterande avdeling (Plan og samfunn) blir, på stabsnivået, underlagt vedkomande plan - sjef om lag på same måte som løns - og rekneskapstenesta (LOR) i dag lig g under økonomi - sjefen. Dette vil vere ei god tilpassing til FT sitt vedtak som seier at alle

49 Side 3 av 4 plansaker som no går til H PN i utgangspunktet vil gå til FU. Fylkesrådmannen vil vurdere ev. detaljar knytt til denne administrative løysinga fram mot iverksetjin ga. c. Personalsjef og informasjonssjef, som no rapporterer direkte til fylkesrådmannen, vil med ny organisering rapportere til assisterande fylkesrådmann. d. Innkjøpssjef, som no rapporterer til assisterande fylkesrådmann, vil med ny organisering rapportere t il økonomisjefen. Sogn og Fjordane fylkeskommune Sentraladministrasjonen frå Fylkesrådmannen Ass. fylkesrådmann Plansjef Økonomisjef Plangruppe Pers Juss Info IKT BET Drift Innkjø p LOR pp Opplæring (fylkesdirektør) Næring og kultur (fylkesdirektør) Samferdsle (fylkesdirektør) 4. V erksemd snivået Kartet over gjeld berre sentraladministrasjonen. Det omfattar såleis ikkje det vi kallar verksemds - eller institusjonsnivået. Det te nivået o mfattar t.d. t annhelsetenesta og tilhøyrande klinikkar, dei vidaregåande skulane, kulturinstitusjonane (som f ylkes arkivet og f ylkesbiblioteket) og for så vidt og Statens Vegvesen (jf. sams vegadministrasjo n). 5. Fylkesrådmannen si leiargruppe I leiargruppa mi, som møtest kvar 14. dag, er det i dag 10 personar. Dette er 5 fylkesdirektørar, 3 stabssjefar, assisterande fylkesrådmann og underteikna. Med nemnde organisering vil talet gå ned til 7; 3 fylkesdirektørar, 2 stabssjefar, assisterande fylk esrådmann og underteikna. Alle desse vil ha leiarstillingar og rapportere direkte til meg. Eg vil her måtte vurdere kva sekretærordninga den nye gruppa vil ha behov for. Eg vil framover ønskje å bruke leiargruppa noko meir fleksibelt på den måten at andre leiarar og tilsette får høve til å møte (på sine saker) ved behov. 6. Tidspunkt for omorganiseringa Overgang til 3 hovudutval vil skje frå Overgang til 3 sentraladministrative avdelingar bør skje først frå Det vil, pga. endra st illingar og innplasseringar, vere vanskeleg å få dette til tidlegare. Det vil dessutan vere mest ryddig å avslutte året 2015, både drifts - og rapporterings - messig, med dagens organisering. Fylkesrådmannen ønskjer å gjere vedtak om dette no i haust. Viss dette vedtaket skal vente til utpå ettervinteren/våren, vil gjennomføringa måtte vente til utpå hausten 2016 (midt i budsjettåret 2016). Det vil vere uheldig.

50 Side 4 av 4 7. Fylkesrådmannen sine fullmakter Fylkesrådmannen sitt ved tak vil bli gjort med grunnlag i FT sitt delegeringsreglement, vedteke i FT i oktober Her heiter det i pkt. 4.6: «Organisering av administrasjonen Fylkesrådmannen har mynde til å vedta organisering av sentraladministrasjonen og vedta organisasjons planar og andre tiltak i samband med organisasjons - og utviklingsarbeid i den fylkeskommunale verksemda. Det er eit vilkår at viktige prinsipp og budsjettmessige konsekvensar skal vere avklara i det politiske systemet på førehand.» Fylkesrådmannen vur derer det slik at det no ligg til rette for å endre organisasjonen som skissert. Den skisserte løysinga vil ikkje bryte med nedfelte prinsipp og vil i seg sjølv ikkje ha budsjett - messige konsekvensar. Løysinga vil, slik eg ser det, representere ei god tilp assing til dei endringar som no skjer på politisk side. 8. Prosess Fylkesrådmannen følgjer lov - og avtaleverket for denne type endringar. Følgjande er gjennomført før : Juni 2015: Individuelle samtalar med fylkesdirektørane ved kulturavdelinga, næringsavdelinga og plan - og samfunnsavdelinga : Orientert mi eiga leiargruppe : Orientert dei plasstillitsvalde i sentraladministrasjonen i eige møte : Orienterte andre leiarar som vert berørte av den planlagde organiseringsjusteringa : Orientert alle tilsette på samtidige allmøte på Leikanger og i Førde. Etter at dette notatet vart utlagt, er følgjande planlagt: : Ori e ntere fylkesutvalet, og be om ev. merknader. Okt. 2015: Halde drøftingsmøte med dei plasstillitsvalde. Okt. 2015: Gjere administrativt v edtak om organisasjonsendringa. Okt. 2015: Orientere LAM U i sentraladministrasjonen : Orientere hovudsamarb eidsutvalet (H SU) om saka : Iverksetjing. Gjennomføringsperioden vil såleis strekkje seg frå og med november 2015 til og med mars I perioden frå oktober/november - 15 vil vi måtte leggje på plass ei rekke administrative ting. På den faglege sida må vi m.a. vurdere korleis tverrsektorielle oppgåver som folkehelsearbeidet, internasjonalt arbeid, klimaarbeid, arbeidet i høve Vestlandsrådet mv. skal ivaretakast i den nye organisasjon en. 9. Fylkesutvalet 30.september 2015 Eg orientere r no fylkesutvalet om føreståande, og ber i det høve om ev. merknader.

51 Side 1 av 13 Saksframlegg Saksbehandlar: Lars Grøteide, Kulturavdelinga Sak nr.: 15/ Budsjett Kultur Fylkesdirektøren rår hovudutval for kultur til å slikt vedtak: 1. Sektorramme for kultur vert fordelt slik på programområde i 2016: Programområde B 2015 B Bibliotek 6,283 5, Arkiv og kulturminneføremål 13,157 12, Museum 16,244 15, Kunstformidling 9,344 9, Kunstproduksjon 11,474 11, Fysisk aktivitet og idrett 2,472 2, Andre kulturaktivitetar 11,629 10,956 SUM 70,603 67, Vedtekne reduksjonar vert fordelt slik på programområde og tiltak i 2016 (og 2017): Programområde Tiltak B 2015 B 2016 B Bibliotek Bokbåten -0,640-1,300-1, Kulturminneforvaltning Aktivitet (Fylkesarkiv) -0, Kulturminneforvaltning Del av forvaltning 0,7 760 Museum -1,100-2,200-3, Kunstformidling Fylkesmusikarordn. -0,900-0,700-0, Kunstformidling Kultur og helse -0,200-0,500-0, Kunstformidling Den kulturelle skulesekken -0,100-0,100-0, Kunstproduksjon Tilskot til regionale kulturinstitusjonar -0,200-1, Andre kulturaktiviteter Kulturmidlar -0,900 SUM 3,840 5,000 7, Hovudutvalet ber fylkesdirektøren tidleg i 2016 starte arbeidet med å førebu vedtekne reduksjonar i 2017 slik at desse kan realiserast som føresett. 4. Av budsjettmessige årsaker avslår hovudutval for kultur søknad om tilskot frå: Langeland Ski- og fritidssenter AS Stryn turn- og idrettslag Stiftelsen Måløyraidsenteret

52 Side 2 av Hovudutval for kultur rår til at det vert arbeidd vidare med å realisere fellesmagasin for musea i fylket som del av utbygging av nytt formidlingsbygg for Sunnfjord Museum i Movika i Førde. Vedlegg: Notat frå fylkesdirektøren m/søknad frå Langeland Ski og fritidssenter AS Notat frå fylkesdirektøren m/søknad frå Stryn turn og idrettslag, inkl. 3 vedlegg Notat frå fylkesdirektøren m/søknad frå Måløyraidsenteret, inkl. 2 vedlegg. SAKSFRAMSTILLING 1. Samandrag Denne saka omhandlar budsjett 2016 og ei vurdering av kva tiltak som må setjast i verk i 2016 for å kunne effektuere innsparingar i Saka har tre hovudtema: Realisering av kulturstrategien gjennom budsjett 2016 Fordeling av ramma på tenestenivå Realisering av innsparingane i 2016 og førebuingar mot aktuelle reduksjonar i Saka er bygt opp slik: Kap. 1 Samandrag Kap. 2 Bakgrunn for saka Kap. 3 Vurdering og konsekvensar Kap. 4 Fordeling av budsjett 2016 Kap. 5 Presisering av føreslåtte reduksjonstiltak Kap. 6 Eksterne søknadar Kap. 7 Konklusjon. 2. Bakgrunn for saka I denne sak tilrår fylkesdirektøren fordeling av sektorbudsjettet 2016 på programområde og teneste/tiltak. Retninga på fylkeskommune sine kultursatsingar er for perioden satt gjennom kulturstrategien. Den skal vera styrande for administrative og politiske prioriteringar. Budsjettet er ein viktig reiskap for å nå visjonar og mål i strategien. Fylkesdirektøren meiner difor det er viktig å sikre ein god samanheng mellom retningane kulturstrategien peikar ut og den vegen kulturbudsjettet peikar. Dette vert drøfta i fyrste del under vurderingar. Omfanget av satsingane vert deretter presentert på tenestenivå. Fylkesdirektøren presiserer så forslag til reduksjonar. Dette i samsvar med FT-sak 26/15 Økonomiplan og HK-sak 18/15 Økonomiplan prioriteringar. Sektorramme Nettoramma for kultursektoren vart i FT-sak 26/15 Økonomiplan sett til 64,0 mill. kroner for I samband med fastsetting av sektorrammene i økonomiplan er nokre kortsiktige tiltak rekna inn to gonger. Dette medfører at kulturramma er redusert med 3,7 mill. kroner for mykje i Fylkesrådmannen vil no rette opp denne feilen og tilrår å auke ramma til kultur med 3,7 mill. kroner i 2016 i arbeidsdokument 5/15 til finansutvalet. Tekst Budsjett 2014 Budsjett 2015 Budsjett 2016 Budsjett 2017 Reduksjon i 2015 og føreslegne reduksjonar ,840 5,000 8,500

53 Side 3 av 13 og 2017 Ramma til kultursektoren med dei noverande forslaga til reduksjon vert: 71,874 69, , ,300 -Budsjett 2015 er justert for pris og lønsvekst i høve FT- sak 50/2014 og andre endringar i løpet av I dette oppsettet er dei 0,7 mill. av forvaltningsbudsjettet i 2017 integrert i reduksjonane -oppsettet inkluderer reduksjonen i 2015 til Musea i Sogn og Fjordane. Skilnaden mellom budsjetta for 2016 og 2017 er 6,5 mill. kr. Oppsettet under syner skilnaden: Endringa i ramma frå 2016 til 2017 Tilrådde reduksjonar i , er siste år med tilskot til Hafstadparken 2, er siste år med tilskot til Verdiskapingsprogram "Kongevegar over Filefjell" 0, er siste år med tilskot til Utviklingsavtale med Selje kommune 0,100 Ymse administrative endringar 0,100 Sum: 6,500 Inntekter Statlege tilskot som vi forvaltar, og andre eigeninntekter utgjer samla inntekter til kultursektoren om lag 60,0 mill. kr. Dette er inntekter som spelemidlar, tilskot til freda bygg og tiltak i verdsarvområdet, Den kulturelle skulesekken, Den kulturelle spaserstokken, m.m. Eigeninntektene går i hovudsak til drift av kommunearkivordninga. 3. Vurderingar og konsekvensar Kulturaktivitet og kulturopplevingar gir oss eit rikare liv og bygger identiteten vår. Det er visjonen i kulturstrategi For å skape kulturopplevingar og aktivitetar må det satsast på kultur, også økonomisk. Samfunn som satsar på kultur vert gode og attraktive samfunn. I visjonen ligg det at kunst og kultur har sin eigenverdi, men også at satsing på kunst og kultur er verdiskaping i form av gode fritidstilbod, arbeidsplassar, næringsutvikling og opplevingar. Kunstnarar og kulturarbeidarar, både frivillige og profesjonelle, gir viktige bidrag til verdiskapinga i samfunnet. Fylkeskommunen si kultursatsing skal bidra til økonomisk, sosial og kulturell verdiskaping i fylket. Oppsettet under syner korleis dette er organisert og konkretisert i Kulturstrategien Visjon Kulturaktivitet og kulturoppleving gir oss eit rikare liv og bygger identiteten vår! Mål Støtte kulturen sin eigenverdi Bidra til å auke folketalet Stimulere til berekraftig kulturliv Fremje fylket sine interesser Gjennomgåande perspektiv Born og unge er morgondagens samfunnsbyggjarar Den kulturelle grunnmuren gir tilgang til deltaking og oppleving Nynorsk skriftspråk er eit fullgodt bruksspråk på alle samfunnsområde Kulturtilboda skal vera tilgjengelege for alle Satsingsområde Frivillig sektor- bygge samfunnet frå botnen av Kulturarv For samfunnsutvikling, trivsel og identitet Kunst og kulturskapande og byggande krefter Strategiar Digital kulturformidling Kunnskap og kompetanse Regional utviklar Samarbeid og partnarskap Korleis kjem dette til utrykk i kulturbudsjettet 2016? Mål

54 Side 4 av 13 Måla i strategien omfattar den samla innsatsen fylkeskommunen yter innan kultur saman med sine samarbeidspartar. Heile kulturbudsjettet er såleis omfatta av desse måla. På tross av strammare rammer er det viktig å satse på ei offensiv kultur- og samfunnsutvikling. Gjennomgåande perspektiv Barn og unge: Fylkesdirektøren har valt å styrke satsinga på barn og unge ved å omdisponere administrative ressursar internt i kulturavdelinga. Innsatsen til tiltak som UKM og Fylkesting for ungdom/upu er auka. Vi går no gjennom satsingane, set nye mål og endrar arbeidsmåtane for betre ressursbruk og høgare målsettingar. Mykje er difor gjort, utan at det medfører auka kostnadar. Når det gjeld UKM føreslår fylkesdirektøren ei lita auke i dei økonomiske ressursane. Dette for å auka innsatsen inn mot det som skal skje i kommunane. Som utviklarar ynskjer vi å støtte opp om og bidra til vidareutvikling av dei kommunale arrangementa i noko større grad. Den kulturelle grunnmuren Det er i stor grad kommunane som er ansvarlege for tiltak som ligg innanfor omgrepet den kulturelle grunnmuren. Vår rolle er å støtte kommunane i deira arbeid. Dette gjer vi ved å nytte våre dyktige medarbeidarar til å delta i dialog, bidra med opplæring og kompetanseheving. Døme på dette er det store arbeidet som er gjort dei siste åra med dei lokale kulturminneplanane, gjennom prosjektet «kultur for samfunnsplanlegging», auka satsing på å heve den lokale kompetansen innan fysisk aktivitet, spelemidlar og lokale kulturbygg, innan bibliotekutvikling, eit tett samarbeid med kommunane om tilbod til menneske som treng tilrettelegging for å oppleve og delta i kulturtilbod, den kulturelle skulesekken, UKM, m.m. Vi vil prioritere denne arbeidsinnsatsen og vere ein utviklarar i dialog og samarbeid med kommunane. Det nynorske språket Vi skal byggje opp under nynorsk som eit aktiv språk som vert brukt. Det skal vi gjere gjennom vår eigen aktivitet og våre tenester. DKS og den digitale kulturformidlinga skal vere sentral i dette. Fylkesbiblioteket og fylkesarkivet har også ei viktig rolle i dette arbeidet. Ved å bruke dei tilsette sine ressursar og kompetanse kan vi kome langt. Vi kan også i større grad nytte tilskotsmidlane våre til søkjarar som bidreg til å løfte fram det nynorske språket. Vi koordinerer arbeidet til «nynorskfylket». Det er ikkje sett av eigne midlar i budsjettet til ei satsing på det nynorske språket. Kulturtilbod skal vere tilgjengelege for alle Vi har i mange år hatt ei satsing på tilrettelegging av kulturtilbod gjennom ei kultur og helsesatsing. Denne innsatsen har vore viktig for kommunane og den enkelte brukar og vi held fram dette arbeidet. Vidare er universell tilrettelegging eit viktig bidrag for auka deltaking. Universell tilrettelegging er allereie ein naturleg del av arbeidet med anlegg for fysisk aktivitet og kulturbygg. Vi kan alle i større grad ha fokus på universell tilrettelegging når vi bidreg til tiltak, satsingar og investeringar. Satsingsområde Frivillig sektor Frivillig sektor er viktig i Sogn og Fjordane. Fylkeskommunen har difor valt å skjerme tilskota til dei regionale organisasjonane så langt som råd. På sikt er det eit mål å auke denne støtta, men slik økonomien er nett no er det ikkje rom for det. Kulturarv Å ta vare på materielle og immaterielle kulturminne er ein del av samfunnsbygginga. Vi forvaltar kulturminne og utviklar satsingar innan fagfeltet. Satsinga vår kan delast i tre. Det er kulturminneforvaltning med utgangspunkt i plan- og bygningslov og kulturminnelova, fylkesarkivet inkludert kommunearkivordninga, og gjennom tilskot til Musea i Sogn og Fjordane og Tusenårsstaden Gulatinget. Kunst og kultur- skapande og byggande krefter Fylkeskommunen ynskjer gjennom si utviklarrolle å stimulere kommunane til å vidareutvikle sitt kulturtilbod, musea til å finne nye formidlingsformer som er attraktive for publikum og støtte opp om festivalar og utbygging og rehabilitering av kulturbygg. Fylkeskommunen må i 2016 og åra som kjem konkretisere sitt arbeid for å støtte opp om det frie kunstfeltet slik at utøvande og profesjonelle kunstnarar vel å bu i fylket.

55 Side 5 av 13 Strategiar Digital kulturformidling Den digitale verda når oss overalt. Den er stor og er stadig i endring. Vår satsing på digital kulturformidling møter dette gjennom tilrettelegging og kunnskapsdeling særleg innan bibliotek og arkiv, men også gjennom å gjere informasjon om fysisk aktivitet, friluftsliv, og kulturopplevingar elles tilgjengeleg digitalt. Kunnskap og kompetanse Våre tilsette har ein høg kompetanse innan ulike kulturfag. Denne kompetansen må vi i større grad nytte til «å gjere andre god.» Samstundes må fylkeskommunen også sjå til at dei tilsette får høve til å utvikle seg og auke sin kompetanse. Investering i medarbeidarar skapar kvalitet, stabilitet og gjer at vi i enda større grad kan fylle vår utviklarrolle og bidra til eit lokalt og regionalt kulturtilbod av høg kvalitet. Regional utviklar Kultur gir oss rikare liv og bygger identiteten vår. Kultur er ein viktig del av all samfunnsutvikling. Fylkesdirektøren meiner vi i større grad må arbeidde for at kultur vert ein viktig og naturleg del av regionale og lokale planleggingsprosessar. Dette kan skje gjennom separate temaplanar for kultur og ved at kultur vert eit tema i den heilskaplege samfunnsplanlegginga. Samarbeid og partnarskap Kulturfeltet har nytta ulike former for samarbeid for å skape tilbod til innbyggjarar som elles hadde vore vanskeleg å få til. Fylkeskommunen ynskjer å nytta ulike samarbeidsformer for å styrkje viktige kultursatsingar og gjere rammene meir føreseielege for aktuelle partnarar. Dette krev ikkje auka økonomsike rammer, men vil binde opp noko av budsjettet til desse samarbeida (t.d. gjennom utviklingsavtaler). Den samla satsinga på kultur: I presentasjonen av denne saka kjem det fram at for kvar krone fylkeskommunen nyttar på kultur, får vi ei krone i tillegg frå staten. I tillegg kjem dei inntektene som våre samarbeidspartar generer direkte til mottakarar, omsetnaden som vert skapt av den støtte vi gir frivillige organisasjonar, festivalar og andre. Den samla omsetnaden som kjem av våre kultursatsingar er stor. Omfanget er ukjent, og fylkesdirektøren meiner at ei oppgåve i 2016 er å vurdere å følgje opp forslaget frå utgreiingsarbeidet våren 2015 om ei ringverknadsanalyse av kultursatsingar i Sogn og Fjordane. I tillegg til den aktiviteten som vert omtalt under, vil fylkesdirektøren tidleg i 2016 også måtte starte opp arbeidet med å førebu dei reduksjonane som er vedtekne i budsjettet for Dette for at reduksjonane skal få den verknad som vedtaket legg opp til. Dei reduksjonane dette først og fremst gjeld, er fordelinga av reduksjonen på 1 mill. kroner på programområde 772 kunstproduksjon og reduksjonen på 1,4 mill. kroner på programområde 750 kulturminnevern (stillingsreduksjonar, dels sentraladministrasjonen, dels fylkesarkivet). 4. Fordeling av budsjett 2016 Med bakgrunn i drøftingane over og under vil fylkesdirektøren tilrå hovudutval for kultur å gjere følgjande vedtak om fordeling mellom programområda: Programområde B 2015 B Bibliotek 6,283 5, Arkiv og kulturminneføremål 13,157 12, Museum 16,244 15, Kunstformidling 9,344 9, Kunstproduksjon 11,474 11, Fysisk aktivitet og idrett 2,472 2, Andre kulturaktivitetar 11,629 10,956 SUM 70,603 67,700

56 Side 6 av 13 Fylkesdirektøren gir i det vidare ei omtale på tenestenivå. 740 Bibliotek Fylkesdirektøren tilrår ei slik fordeling av midlane: Teneste 7400 R-2014 B-2015 B-2016 Bibliotek 6,847 6,283 5,623 Sum 6,847 6,283 5,623 Fylkesbiblioteket Fylkesbiblioteket yter bibliotekfagleg rettleiing og assistanse til biblioteka, og arbeider aktivt for å utvikle gode bibliotektilbod i fylket. Eit sentralt mål er å styrkje regionale biblioteksamarbeid for å utnytte felles ressursar og skape sterkare fagmiljø. Fylkesbiblioteket sørgjer for grunnleggjande infrastruktur som felles databasesøk og transportordning for bøker og lydbøker mellom biblioteka, organiserer eit fylkesdekkande samarbeid om e-bokutlån og tilbyr utlån av klassesett til skulane. Gjennom Forskrift om bibliotekstatistikk har fylkesbiblioteket ansvar for innsamling og kvalitetssikring av bibliotekstatistikk i fylket. Gjennom året arrangerer fylkesbiblioteket ei rekkje kurs og faglege samlingar for bibliotektilsette. Utvikling av kurstilbodet tek utgangspunkt i resultata frå kompetansekartlegginga som er gjennomført, jf. vedtak i HK-sak 37/14. Informasjonskompetanse, litteraturkunnskap, digital kompetanse, formidling og leiingskompetanse er prioriterte fagområde. Fylkesbiblioteket leier nettverk for bibliotekarar i vidaregåande opplæring og arbeider for å betre bibliotektilboda til eldre, funksjonshemma og innvandrarar. I samarbeid med Nasjonalt senter for nynorsk i opplæringa følgjer vi i 2016 opp lesegledarordninga som startar opp hausten Lesegledarane har gjennomgått kurs, og er klare til å reise rundt i fylket for å formidle barne- og ungdomslitteratur - med særleg vekt på dei nynorske tekstane. Målgrupper er elevar og foreldre, lærarar og bibliotekarar. Prosjektet Lesarhistoria ny veg til lesaren har òg som mål å styrke litteraturformidlinga, og er eit samarbeid med bibliotek, skular og barnehagar i fylket samt Høgskolen i Oslo og Akershus. I prosjektet Lettare litteraturnett utviklar vi saman med Nordland fylkesbibliotek ein nasjonal standard for digitale forfattarportalar basert på open kjeldekode. Vi produserer artiklar om forfattarar frå fylket på Nynorsk Wikipedia, desse vert knytte saman med data frå Nasjonalbiblioteket og presenterte på vår portal. Fylkesbiblioteket arbeider for ei sterkare nasjonal satsing på lesing av nynorsk i eit felles initiativ med Foreningen!les, Nynorsksenteret, Nynorsk kultursentrum, LNK og dei andre fylkesbiblioteka på Vestlandet. Reduksjon og endring: For å effekture eit samla nedtak på 8,5 mill. kroner i 2017 følgjer fylkesdirektøren opp med ein reduksjon på 0,3 mill. kroner på programområdet; jf vedtak i HK-sak 18/15 Økonomiplan prioriteringar. I tillegg kjem ytterlegare reduksjon på 0,2 mill kroner i Dette vil redusere aktiviteten til fylkesbiblioteket. Dette kjem i tillegg til avviklinga av bokbåten som gjev ein årleg innsparing på 1,3 mill. kr. 750 Arkiv og kulturminneføremål Fylkesdirektøren tilrår ei slik fordeling av midlane: Teneste 7500 R-2014 B-2015 B-2016 Fylkesarkivet 7,159 7,241 7,241 Kulturminneutvikling 1,403 0,550 0,300 Kulturminne, administrasjon 6,135 5,366 5,034 Sum 14,697 13,157 12,575 Fylkesarkivet Fylkesarkivet arbeider for å etterkome dokumentasjonsbehovet, retten til innsyn i forvaltninga og for å sikre at nødvendig dokumentasjon av fortida er tilgjengeleg, jf. Meld. St Fylkesarkivet tek vare på ein samla samfunnsdokumentasjon frå Sogn og Fjordane og syter for at denne dokumentasjonen er tilgjengelege for alle til ein kvar tid.

57 Side 7 av 13 Webtenestene gir tilgang til fotodatabasar, digitale arkivdokument, stadnamn på kart, folkemusikk og kulturhistorisk leksikon. I samlingane ligg det enorme mengder informasjon. Fylkesarkivet yter tenester til kommunane og fylkeskommunen slik at dei oppfyller lovkrava gjennom medlemskapen i kommunearkivordninga. Fylkesarkivet tek imot og handsamar foto- og privatarkiv i Sogn og Fjordane. Arkivering av stadnamn og musikktradisjonar er andre oppgåver. Kulturminne forvaltning og utvikling Fylkeskommunen har ei sentral rolle som forvaltar av kulturminne. Fylkeskommunen er delegert statlege mynde for kulturminne som er automatisk freda og for freda bygg, jf Forskrift om fagleg ansvarsdeling etter kulturminnelova. I 2014 fekk vi 3,7 mill. kr frå staten til slike tiltak, i 2015 har vi i alt fått 5,5 mill. kr og det er allereie løyvd 1,0 mill. kr for I tillegg er vi tildelt 1,5 mill. kr til verdsarvområda. Fylkeskommunen gjennomfører årleg registrering av kulturminne. Dette arbeidet er sjølvfinansierande. Omfanget varierer frå år til år. I 2014 var omsetninga for dette arbeidet om lag 1,8 mill. kr. Fylkeskommunen sine prioriterte satsingar på kulturminnefeltet er forankra i det nasjonale kunnskapsløftet på kulturminneområdet, jf Stortingsmelding nr. 35, : Framtid med Fotfeste, i den regionale satsinga på natur og kulturarven som grunnlag for lokal samfunnsutvikling og verdiskaping, jf HPN-sak 71/13, og i Kulturstrategi Lokale kulturminneplanar Kulturminna er ein ressurs for verdiskaping og oppleving i lokalsamfunnet. Gjennom vår eiga satsing på lokale kulturminneplanar vil fokuset på kulturminna lokalt auke. Det er eit mål at kulturminneplanane vert eit nyttig og viktig verkty for kommunane både med tanke på kompetanseheving og på lokal samfunnsutvikling. Arbeidet er eit viktig bidrag til det nasjonale kunnskapsløftet på kulturminnefeltet. Fylkeskommunen har ikkje sett av midlar til prosjektet i 2016, men fordi vi har hatt større inntekter enn budsjettert er det råd å vidareføre prosjektet i delar av 2016 med sikte på avslutning av prosjektet. Inntektene kjem frå Riksantikvaren som har lagt merke til denne satsinga, og har omtala ho i svært positive ordelag. Verdiskapingsprosjekt Sogn og Fjordane fylkeskommune vil i 2016 delta i to verdiskapingsprosjekt på kulturminnefeltet: Kongevegen over Filefjell Kystpilegrimsleia Rogaland Nidaros. Dette er samarbeidsprosjekt med fleire kommunar og fylkeskommunar. Prosjekt «Kongevegen over Filefjell» vert planlagt avslutta som verdiskapingsprosjekt i Prosjektet «Kystpilegrimsleia Rogaland-Nidaros» vil gå i heile 2016 og deler av Fylkeskommunen si utfordring er å stille opp med eigendel tilsvarande løyving frå Riksantikvaren. I 2016 er det sett av 0,3 mill.kr innan hovudutvalet si ramme. Dette dekker vår deltaking i «Kongevegen over Filefjell.» For Kystpilegrimsleia er finansiering søkt over infrastrukturmidlar knytt til oppfølging av reiselivsplanen. Reduksjon og endring: For å effekture eit samla nedtak på 8,5 mill. kr i 2017 følgjer fylkesdirektøren opp med ein samla reduksjon på 1,4 mill. kr på programområdet. Reduksjonen er i føresett fordelt likt mellom kulturminneforvaltninga og Fylkesarkivet, og vil måtte takast ut som stillingsreduksjonar. 0,7 mill kroner av reduksjonen vil bli del av utgreiing nr 57 som omfattar sentraladministrasjonen. Resten, 0,7 mill kroner gjeld fylkesarkivet. Fylkesdirektøren vil tidleg i 2016 starte opp arbeidet med å førebu iverksetjing av reduksjonen. 760 Museum Fylkesdirektøren tilrår ei slik fordeling av midlane: Teneste 7600 R-2014 B-2015 B-2016 Musea i Sogn og Fjordane 15,837 15,179 14,179 Gulatinget 1,040 1,065 0,865 Sum 16,877 16,244 15,044

58 Side 8 av 13 Musea i Sogn og Fjordane Musea i Sogn og Fjordane har ansvar for drifta av dei regionale kulturhistoriske musea med sine underavdelingar, kunstmuseet med sine underavdelingar og Norsk Kvernsteinsenter. Fylkeskommunen yter tilskot til drifta av Musea i Sogn og Fjordane. I 2015 vart det løyvd 15,179 mill. kroner. Det er sett i gong arbeid med å forhandle fram ein ny finansieringsavtale mellom Musea i Sogn og Fjordane, kommunane og fylkeskommunen. Dette som erstatning for dagens avtale som vart utvikla for år sidan. Målet er at kommunane f.o.m bidreg med 15% av tilskotet, fylkeskommunen 25% og staten 60%. Difor er tenesta redusert med 1,1 mill. kroner i 2015, 2,1 mill. kroner i 2016 og 3,1 mill. kroner i Tusenårsstaden Gulatinget Fylkeskommunen sitt tilskot til drift og utvikling av tusenårsstaden Gulatinget er 1,065 mill. kroner i Fylkeskommunen svarar for inntil 70 % og Gulen kommune 30 % av tilskotet til drifta. Reduksjon og endring: For å effekture ein samla reduksjon på 5,0 mill. kroner i 2016 og 8,5 mill. kroner frå 2017 tilrår fylkesdirektøren ein reduksjon på 0,2 mill. kroner i tilskotet f.o.m til Tusenårsstaden Gulatinget. Dette kjem i tillegg til reduksjonen til Musea i Sogn og Fjordane. Utgangspunktet for vedtaket i denne saka er dei rammer som er sett til no. Arbeidet med å forhandle fram ny avtale med kommunane har synt seg å vere krevjande. Det gjer at fylkesrådmannen i arbeidsdokument nr. 5/15 til finansutvalet vil føreslå å endre reduksjonen til musea. Skissa fylkesrådmannen legg fram inneber at: innsparingane som MiSF har sett i verk i 2015 eter ein reduksjon på 1,1 mill kroner vert vidareført fylkeskommunen trappar ikkje opp rammereduksjonen med føresett i kommunane nyttar 2016 til å samle seg om å auke tilskotet til musea med 1,5 mill. kroner årleg frå Fylkeskommunen legg den samla årlege reduksjonen frå 2017 på 2,6 mill. kroner. Den fylkeskommunale løyvinga til MiSF må som følgje av ei slik tilnærming aukast med 1 mill. kroner i 2016, og 0,5 mill. kroner årleg for åra deretter. Fylkesrådmannen tilrår at kultursektoren si ramme vert styrka med 1 mill. kroner i 2016, medan den årlege auken i tilskot på 0,5 mill. kroner for åra deretter bør vurderast å få status som urealisert innsparingskrav på sektoren. Midlane er førebels teknisk tilført sektoren. Om dette vert vedteke vil ramma til kultursektoren for 2016 auke. Fellesmagasin/Sunnfjord Museum Slik det var omtalt i arbeidsdokument 3/15 har fylkesrådmannen arbeidd med å avklare ev eigarskapsmodell, finansiering, organisering og fagleg løysing for fellesmagasinet med ei alternativ plassering. Utgreiingar og vurderingar gjort i samråd med musea i Sogn og Fjordane viser at alternativ plassering (Eskefabrikken i Angedalen, Førde) gjev både for store kostnader og faglege utfordringar til at vi kan tilrå å gå vidare med dette alternativet. Samstundes løyser det heller ikkje dei utfordringar ein i dag har ved Sunnfjord Museum i Movika med arbeidsplassane for dei tilsette. Fylkesrådmannen drøftar også denne saka i arbeidsdokument 5/15, og vil der rå til at det under gitte føresetnader vert arbeidd vidare med eit nedskalert fellesprosjekt «Kløften». Realisering av prosjektet føreset finansiell medverknad frå både staten, fylkeskommunen og kommunane i fylket. 771 Kunstformidling Fylkesdirektøren tilrår ei slik fordeling av midlane: Teneste 7710 Kunstformidling R-2014 B-2015 B-2016 Den kulturelle skulesekken 0,283 0,456 0,356 Digital kulturformidling 0,075 0,158 0,158 Kultur og helse -0,119-0,103-0,103 Den kulturelle spaserstokken 0,988 0,988 Skule- og barnehagekonsertar 0,183 0,100 0,100 Distriktsmusikarane 2,378 2,353 2,353 Fylkesmusikarordninga 1,592 0,662 0,962 Kunstformidling, administrasjon 5, 527 4,730 4,802

59 Side 9 av 13 Sum 9,919 9,344 9,616 Føremålet med tenesta er å gje alle innbyggjarane eit mangfald av kulturtenester, der det er mogeleg både å delta sjølv, og oppleve profesjonell kunst og kultur. Fylkeskommunen har om lag 8 mill. kroner i inntekter innanfor dette programområdet. Dette er statlege tilskot til gjennomføringa av Den kulturelle skulesekken. Den kulturelle skulesekken Den kulturelle skulesekken er ei nasjonal satsing på kultur for barn og unge. I Sogn og Fjordane når den alle born i grunnskulen med fire profesjonelle kulturopplevingar kvart år. Det er gledeleg at DKS no også når alle trinna i den vidaregåande skulen. Fylkeskommunen rapporterer til Kulturdepartementet. Reduksjon og endring: For å effekture eit nedtak på 5,0 mill. kroner i 2016 og 8,5 mill. kroner frå 2017 tilrår fylkesdirektøren ei reduksjon på 0,1 mill. kroner i 2016 og 0,2 mill. kroner i 2017 til DKS. Digital kulturformidling Det digitale vert ein stadig større og viktigare del av vårt arbeid. Målet er at digital formidling skal vere ein integrert og naturleg del av kunst- og kulturformidlinga i Sogn og Fjordane. Ein stor del av vårt publikum er storforbrukarar av digitale tenester. Dei ventar at formidling av kultur er tydeleg og lett tilgjengeleg. Vi må sørgje for utvikling, nyskaping og kreativitet i kulturformida. Digital kompetanse og formidling er prioritert i kulturstrategi Kultur og helse Kultur og helse er utviklings- og prosjektretta innsats for at alle skal ta del i ulike kulturopplevingar. Dette inneber satsing på betre tilgang for alle, integrering og betre samhandling mellom kultur- og helsesektor. Dette vert gjort med vekt på faget musikkterapi. Det er tett samarbeid med forskingsinstitusjonar, kommunar, institusjonar og frivillige i fylket. Vi arbeider med nettverk, rettleiing til kommunar og undervisning/forelesing på utdanningsinstitusjonar, samarbeidspart for gjennomføring for årleg kulturfestival for utvikingshemma i fylket, kurs, konferansar, prosjekt innan eldre og integrering og tiltak som fremjar og legg til rette for eit breitt spekter av kulturverksemd og tilgjenge for i alle i fylket regionalt og lokalt. Reduksjon og endring: For å effekture eit samla nedtak på 5,0 mill. kroner i 2016 og 8,5 mill. kroner frå 2017 tilrår fylkesdirektøren ei reduksjon på 0,5 mill. kroner innan satsinga kultur og helse frå Dette kjem i tabellen over til utrykk ved ein reduksjon under kunstformidling, administrasjon. Den kulturelle spaserstokken Frå og med 2014 har fylkeskommunen fått forvaltningsansvaret for dei statlege tilskota til Den kulturelle spaserstokken. Løyvinga er f.o.m lagt inn som del av rammetilskotet til fylkeskommunen. Hovudutvalet har fått auka opp ramma med 0,988 mill. kroner i 2015 for til dette tiltaket. Denne summen er vidareført i Tilskot frå staten vert gitt etter fordelingsnøkkel der følgjande variablar inngår: talet på personar over 70 år, geografiske avstandar og kulturell infrastruktur. Det er kommunane i fylket som kan søkje på desse løyvingane. Målet for Den kulturelle spaserstokken er å leggje til rette for auka samarbeid mellom kultursektoren og omsorgssektoren, slik at det kan utviklast gode kunst- og kulturprosjekt for eldre innanfor eit mangfald av sjangrar og uttrykk. Musikk Fylkeskommunen har som mål å legge til rette for at musikk av høg kvalitet skal gjerast tilgjengelig for flest mogleg i fylket, slik at ein kan styrke omfanget og kvaliteten på formidlinga, stimulere til utvikling av tverrfaglege og fleirkulturelle produksjonar, legge til rette for stor sjangerbreidde og samarbeid mellom amatørar og profesjonelle, gjerne på tvers av sjangrane. Distriktsmusikarordninga Løyvinga til distriktsmusikarordninga er fylkeskommunen sin del av lønskostnadane (25%) knytt til 15 stillingar som distriktsmusikarar i Førde og Gloppen kommunar og i Sogn (Leikanger, Luster og Sogndal kommunar). Stillingane bidreg til at fylket har profesjonelle musikarar på høgt nivå, som også underviser også i kulturskulane. Fylkesmusikarordninga

60 Side 10 av 13 Ordninga er vedteke vidareført ved etablering av distriktsmusikarstillingar. Dette vedtaket har vorte utsett i vent på ei avgjerd som tek stilling til den vidare satsinga. Fylkesdirektøren tilrår no ei økonomisk løysing som gjer at vedtaket kan setjast i verk. Reduksjon og endring: For å effekture eit samla nedtak på 5,0 mill. kroner i 2016 og 8,5 mill. kroner frå 2017 tilrår fylkesdirektøren ei reduksjon på 0,7 mill. kroner i 2016 og 0,6 mill kroner i 2017 innan satsinga fylkesmusikarordninga. Fylkesdirektøren meiner det må vere eit mål å auka opp att satsinga med 0,4 mill. kroner frå 2018 slik hovudutvalet har lagt opp til i sitt vedtak i HK-sak 18/15. Skulekonsertar, barnehagekonsertar og grendakonsertar i samarbeid med Rikskonsertane. Skulekonsertordninga er ei nasjonal ordning som er finansiert av Kulturdepartementet. I barnehagekonsertordninga deler Rikskonsertane og fylkeskommunen kostnadene likt. Vi når born heilt ned i 3-års alderen. Grendakonsertane er eit nytt tiltak der fylket er vald ut som pilotfylke i formidling av skulekonsertane også utanfor skuletid. Ordninga vert i hovudsak finansiert av Rikskonsertane. Forutan midlar til administrasjon set fylkeskommunen av 0,1 mill. kroner til satsinga. 772 Kunstproduksjon Fylkesdirektøren tilrår ei slik fordeling av midlane: Teneste 7720 Kunstproduksjon R-2014 B-2015 B-2016 Førdefestivalen 3,278 3,259 3,229 Norsk Country treff 0,849 0,877 0,827 Opera Nordfjord 1,193 1,448 1,398 Sogn og Fjordane Teater 5,757 5,890 5,840 Ufordelt innsparing Sum 11,077 11,474 11,294 Tenesta inneheld fylkeskommunen sine avtalebaserte løyvingar til knutepunktinstitusjonane Norsk Countrytreff og Førdefestivalen, og til Opera Nordfjord og Sogn og Fjordane teater. Føremålet med tenesta er å bidra til profesjonell kunst- og kulturproduksjon i Sogn og Fjordane. Institusjonane er svært viktige for regionen både med tanke på det å gi gode og mangfaldige kulturopplevingar og at vi har profesjonelle aktørarar som arrangørar og utøvande kunstnarar. Dei bidreg i stor grad til å marknadsføre fylket vårt. Dei fylkeskommunale løyvingane i 2015 på 11,474 mill. genererer statlege og kommunale tilskot på 34,967 mill. Staten har evaluert knutepunktordninga, og har gitt signal om at dei vil komme med i framlegg til endringar i ordninga i statsbudsjett Forslaget over må difor reknast som mellombels i påvente av statsbudsjett og eventuelle endringar i knutepunktordninga. Fylkesdirektøren vil komme attende til dette når framlegg til statsbudsjett er klart. Reduksjon og endring: Det er føreslått ei reduksjon på 0,2 mill. kroner i Fylkesdirektøren tilrår at dette vert fordelt likt mellom dei fire mottakarane, slik at tilskotet til kvar av dei vert redusert med kroner. Frå 2017 er det føreslått ein reduksjon på 1,0 mill. kroner. Fylkesdirektøren vil arbeide vidare med fordelinga av denne reduksjonen. Dette heng også saman med at regjeringa har signalisert endringar i knutepunktordninga. Tilskotet til Førdefestivalen er auka med 0,020 mill. kroner grunna ein reknefeil frå tidlegare år. 775 Fysisk aktivitet og idrett Fylkesdirektøren tilrår ei slik fordeling av midlane:

61 Side 11 av 13 Teneste 7750 Idrett R-2014 B-2015 B-2016 Idrett, tilskot 1,450 1,450 1,450 Idrett, utviklingsarbeid 0,001-0,024 0,120 Idrett, administrasjon 1,246 1,046 1,022 Sum 2,697 2,472 2,592 Føremålet med tenesta er gje alle høve til å vere fysisk aktive, spreie kunnskap om fysisk aktivitet og bidra til at alle i fylket vert tilstrekkeleg fysisk aktiv. Dette er stadfesta i regional plan for fysisk aktivitet, idrett og friluftsliv Tenesta inneheld eigne løn- og driftskostnadar, og: Tilskot til idrettsorganisasjon Fylkeskommunen støttar fylket sin største frivillige organisasjon, Sogn og Fjordane idrettskrins med 1,25 mill. kroner. Drift idrettsanlegg Fire langrennsanlegg er peika ut til å få fylkeskommunalt driftstilskot i perioden med tilsaman 0,2 mill. kroner. Utviklingsarbeid Interne omprioriteringar i kulturbudsjettet skapar rom for å auke satsinga på fysisk aktivitet ved å setje av 0,120 mill. kroner til utviklingsarbeid i tråd med tiltak i regional plan for fysisk aktivitet, idrett og friluftsliv Spelemidlar Fylkeskommunen har forvaltningsansvar for dei statlege spelemidlane til idrett-, nærmiljø- og friluftslivanlegg. Spelemidlane til anlegg for idrett, friluftsliv og kulturbygg utgjer i 2015 om lag 40 mill. kroner. Dette aleine skapar ein omsetnad i byggenæringane på over 120 mill. kr. i Andre kulturaktivitetar Fylkesdirektøren tilrår ei slik fordeling av midlane: Teneste 790 ANDRE KULTURAKTIVITETAR R-2014 B-2015 B-2016 Ungdomspolitisk utval 0,199 0,199 0,165 Fylkesting for ungdom 0,015 0,028 0,030 Ungdommens kulturmønstring 0,512 0,635 0,735 Kulturmidlar til organisasjonar, stipend/pris, festivalar og arrangement 4,422 3,926 4,276 Fylkesjubileet 0,111 0,000 0,000 Utviklingsmidlar kultur 4,211 3,700 2,600 Andre kulturaktivitetar, administrasjon 2,650 3,141 3,150 Sum 12,120 11,629 10,956 Føremålet med tenesta er delt i to: Det eine føremålet er barne og ungdomssatsingar der ein legg vekt på kreativ eigenaktivitet og demokratibygging og kunnskapsheving i det å delta i demokratiet og politiske prosessar Det andre føremålet er å støtte økonomisk opp om frivillig sektor gjennom tilskot til organisasjonar, aktivitetar, utviklingstiltak, festivalar, stipend og fylkeskulturpris. Hovudutval for kultur gjorde i HK-sak 18/15 framlegg om å prioritere dette programområdet ved at det ikkje vart foreslått/vidareført reduksjonar her. Fylkesdirektøren har i sitt framlegg til budsjett 2016 lagt til grunn at dette kan gi ei styrking av utviklingsarbeidet på programområde 775 Fysisk aktivitet og idrett, og til vidare utvikling av UKM i fylket (samla sett 0,22 mill kroner). Disponible midlar til frivillige kulturorganisasjonar, festivalar, stipend, arrangement vil med dette vere om lag på nivå med 2014 før reduksjonane i 2015 vart iverksett. Ungdomspolitisk utval og Fylkesting for ungdom

62 Side 12 av 13 Tenesta inneheld driftskostnadar til drift av ungdomspolitisk utval og gjennomføring av nettverkssamlingar for ungdomsråd i fylket samt det årlege Fylkesting for ungdom. Dette er viktige demokratiske organisasjonar for både deltaking i og læring av demokratiske prosessar. Ungdomens kulturmønstring (UKM) UKM bidreg til lokal aktivitet, og lærer dei unge kreativitet, det å skape og det å delta på store kulturarrangement. UKM er innarbeidd som den viktigaste visningsarena for barn og unge. Fylkesdirektøren har auka opp satsinga på UKM med 0,1 mill. kroner. Utviklingsarbeid Dette er midlar til dristige, nyskapande kulturprosjekt i Sogn og Fjordane. For 2016 er det løyvd inne tilskot til utviklingsavtale med Selje og løyving til Hafstadparken på til saman 2,6 mill. kroner. Det er det som ligg i ramma, og det er ikkje rom for andre tildelingar frå denne delen av budsjettet. Den nye hovudutvalet for kultur og næring vil ha 1,075 mill. kroner til disposisjon. Desse midlane ligg på forvaltningsbudsjettet, og skal rettast inn på nyskapande kulturutviklingstiltak. Det nynorske språket Språket vårt handlar om identitet vår, som menneske og fylke. Nynorsk skal vera eit eige satsingsområde i den regionale politikken og kultursatsinga. Det er ikkje sett av eigne midlar til ei slik satsing, forutan dei midlane som vert gjevne som tilskot og dei midlane vi nyttar frå administrasjonsbudsjettet til dette. Nynorsksatsinga inngår i alt det arbeidet vi gjer innan kultur. 5. Presisering av føreslåtte reduksjonstiltak Reduksjonane i budsjett for 2016 er i vurderinga presentert under kvar teneste. Fylkesdirektøren gjev i oppsettet under ei oversikt over dei samla reduksjonane. Desse er i tråd med hovudutvalet sitt vedtak i HK-sak 18/15, og vedteken økonomiplan for I tabellen er også 2017 tatt med for å vise reduksjonane som er vedtekne for dette året. Arbeidet med å førebu desse reduksjonane vil starte tidleg i 2016 slik at dei kan iverksetjast som føresett i vedtaket. Programområde Tiltak B 2015 B 2016 B Bibliotek Bokbåten -0,640-1,300-1, Kulturminneforvaltning aktivitet -0, Kulturminneforvaltning Adm. stilling, jf. forvaltn. -0, Museum -1,100-2,200-3, Kunstformidling Fylkesmusikarordninga -0,900-0,700-0, Kunstformidling Kultur og helse -0,200-0,500-0, Kunstformidling Den kulturelle skulesekken -0,100-0,100-0, Kunstproduksjon Tilskot til regionale kulturinstitusjonar -0,200-1, Andre kulturaktiviteter Kulturmidlar -0,900 SUM 3,840 5,000 8, Eksterne søknadar Årleg kjem det inn søknadar til sektoren som er så omfattande at dei må vurderast som ein del av budsjettprosessen. Fylkesdirektøren kjenner no til tre søknadar som er aktuelt å vurdere. Vurderinga av desse ligg i kvar sitt notat som følgjer denne saka (saman med søknadane), jf vedlegg 1-3. Dette gjeld følgjande søknadar: Langeland ski- og fritidssenter AS - rulleskiløype Stryn turn- og idrettslag - Arena Stryn Stiftelsen Måløyraidsenteret - Måløyraidsentet Ut frå hovudutvalet si ramme, og på grunn av fylkeskommunen sin økonomiske situasjon, finn ikkje fylkesdirektøren rom til å rå til løyving til søknadane.

63 Side 13 av Konklusjon Med bakgrunn i ovanståande utgreiingar, drøftingar og vurderingar, rår fylkesdirektøren til at hovudutval for kultur gir tilråding til finansutvalet i tråd med fylkesdirektøren sitt framlegg.

64 Side 1 av 7 Saksframlegg Saksbehandlar: Ingeborg Lie Fredheim, Opplæringsavdelinga Sak nr.: 15 / Budsjett sektorbudsjett for opplæring Målekart for 2016 ::: Sett inn innstillingen under denne linja Fylkesdirektøren rår hovudutvalet til å gjere slikt vedtak: Hovudutvalet for opplæring sluttar seg til fylkesdirektøren si skisse til konkretisering av budsjettet for Målekartet vert vedteke i samsvar med saksutgreiinga. ::: Sett inn innstillingen over denne linja... Sett inn saksutredningen under denne linja Vedlegg: Andre dokument som ikkje ligg ved: SAKSFRAM STILLIN G 1. Innleiing Fylkestinget h andsama Økonomiplan i juni 2015 (FT- sak 26/15). I punkt 3 i vedtaket heiter det: 3. Tilrådde tiltak og tilpassingar må om naudsynt utgreiast og konkretiserast som ein del av arbeidet med budsjett I tråd med vedtaket i økonomiplansaka legg fylkesdirektøren med dette fram sak med konkretiseri ng av vedtekne innsparingstiltak i budsjettet for Fylkesdirektøren kjem i saka også med tilråding til målekart for Vedtekne utgreiingsoppdrag med frist i 2016 skal handsamast som ein del av budsjett og økonomiplanprosessen som vert gjennom ført i Desse utgreiingane er difor ikkje ein del av denne saka. 2. Endring av den økonomiske ramma for opplæring I det samla budsjettopplegget frå fylkesrådmannen, arbeidsdokument 5/15 vert den økonomiske ramma for opplæring tilrådd endra i samsvar m ed tabellane under:

65 Side 2 av 7 Vidareføring av budsjettendringar i tertialrapport 2/15: Forsering av innsparingskrav som følgje av strukturendringane i skulebruksplanen I tertialrapport 2/15 vert budsjettet for utgifter til lokaler og forvaltning og fellesutgifter endra som følgje a v forsering av innsparingskrav i skulebruksplanen. Fylkesrådmannen rår no til at endringane vert vidareførte i økonomiplanen slik: Utgifter til lokale - 2,120-1,820-1,420 Forvaltning og fellesutgifter - 0,900-0,500 Sum forsering - 3,020-2,320-1,420 1,420 mill kr av forsering a sk uldast husleige på Luster vidaregåande skule og er før st innarbeidd i økonomi planen frå hausten I tillegg kjem budsjettendringar knytt til særskilde saker i opplæringssektoren: Nytt skuleadministrativt system Det er i gjeldande økonomiplan innarbeidd følgjande løyving til kjøp og utvikling av nytt skuleadministrativt system: Investeringskostnader sentralt innføringsprosjekt 2,189 1,089 Driftskostnader 1,011 Frikjøp lokalt innføringssprosjekt 1,300 0,400 Sum 3,489 2,500 Vigo IKS og fylkeskommunen har no estimert kostnadane ved sentralt og lokalt innføringsprosjekt i 2016 slik: Kostnadsestimat Kostnadsauke i i høve vedteken økonomiplan Investeringskostnader sentralt innføringsprosjekt 2,974 0,785 Frikjøp lokalt innføringsprosjekt 1,300 Systemkostnader lokalt innføringsprosjekt 1,058 1,058 Prosjektleiing lokalt innføringssprosjekt 1,000 1,000 Sum 6,332 2,843 Det er enno ikkje stipulert justerte utviklingskostnader for Fylkesrådmannen vil leggje fram kostnadsoverslag for 2017 så snart dette ligg føre. Kostnader ved prosjektleiing for lokalt mottakspro sjekt må påreknast også i Fylkesdirektøren rår til at budsjettet for fellesutgifter vert styrka med 2,843 mill. kr i 2016 og 1,0 mill. kr i Gjesteelevar endra lokal forskrift om inntak

66 Side 3 av 7 I FT - sak 19/15 handsama fylkestinget «Lokal forskrift om inntak til vidaregåande opplæring og formidling til læreplass i Sogn og Fjordane fylkeskommune. Presisering av 2 Inntaksområde - kriterium for tungtvegande grunnar.» Som det går fram av saksutgreiinga til denne saka er kostnadane knytt til denne pres iseringa av den lokale forskrifta vurdert til minst 1,0 mill. kr pr. år. Fylkesdirektøren vil også nemne at det frå kunnskapsministeren, gjennom media, er signalisert at det kan bli innført fritt skuleval over fylkesgrensene. Ei slik ordning vil truleg ha påverknad på kostnadsbiletet når det gjeld gjesteelevar. Fylkesdirektøren avventar ei høyring knytt til dette. Fylkesdirektøren rår til at budsjettet for gjesteelevar frå 2016 vert styrka med 1 mill. kr årleg. Realisering av vedteke innsparingskrav Økonomiplan legg til grunn at dei mellombelse innsparingstiltaka, som vart sette i verk for å få balanse i 2015 og 2016, vert vidareførte på permanent basis. Eitt av innsparingstiltaka, r eduksjonen i ramma for skule - og tilbodsstruktur, skal iv erksettast først frå hausten Verknaden i 2016 er rekna til om lag 1,1 mill. kr, med heilårsverknad 2,4 mill. kr frå Dette innsparingstiltaket var i saksutgreiinga frå fylkesdirektøren knytt til å avvikle Hordalandsavtalen frå hausten 2016 (H O - s ak 24/14). Etter vedtak i H O i saka er innsparingskravet uspesifisert. Fylkesdirektøren tilrår no at det uspesifiserte innsparingskravet vert dekka inn gjennom innsparte midla r på sektoren. Drifta av opplæringstilbodet I arbeidet med skulebruksplanen nytta fylkesrådmannen tal på elevar frå Grunnskulens informasjonssystem (GSI) som grunnlag for dimensjonering av elevtal inn i vidaregåande opplæring i perioden I arbeidet nytta ein GSI - tal for skuleåret som grunnlag for elevtalsutvik linga. På det tidspunktet var nedgangen i tal elevar inn i vidaregåande opplæring fram til 2021 betydeleg. GSI - tala som er publiserte i åra etter syner ein mindre nedgang i tal elevar frå grunnskulen. Endringa frå 2011 til 2014 er om lag 170 fleire elevar. Dette skuldast innflytting til fylket, noko som er særs positivt. Samstundes endrar dette føresetnadane for den økonomiske ramma til opplæringssektoren. Det er i økonomiplanen lagt til grunn at tal grupper, som følgje av elevtalsreduksjonen, skal redus erast med 26 i perioden Det vart sett i verk ein reduksjon på netto ni grupper for skuleåret 2015/16. Det står då att eit nedtak i høve gjeldande føresetnader på 17 grupper dei to komande skuleåra. Ut i frå dei sist publiserte GSI - tala meiner fylkesrådmannen at det ikkje vil vere mogleg å redusere gruppetalet med meir enn maksimalt 11 grupper skuleåret og ytterlegare med to grupper varig frå skuleåret Dette fører til at rammene for opplæring må ta høgde for drift av fem gru pper meir enn føresett i gjeldande planrammer. Dette gir ein auka kostnad til drift av opplæringstilbodet i samsvar med tabellen nedanfor: Auka kostnad ,8 mill. kr ,8 mill. kr ,0 mill. kr ,0 mill. kr Omstillingstiltak for pedagogisk personale Under teneste 5201 pedagogiske fellesutgifter er det sett av midlar til omstillingstiltak for pedagogisk personale. Det har i økonomiplanarbeidet dei siste åra ved fleire høve vore omtala at det er stor uvisse knytt til behovet for omstillingsmidlar. Fylkesrådmannen har ikkje før no vurdert det samla behovet for omstillingsmidlar knytt til både oppfølging av vedtaket om skulebruksplan og reduksjonar som følgje av gjennomføring av kortsikte innsparingstiltak i perioden

67 Side 4 av 7 G jennomføringa av vedteken skulebruksplan med ein reduksjon i talet grupper medfører ein reduksjon på tal tilsette med om lag 20 årsverk i Økonomiplanen legg òg til grunn ei årleg innsparing på drifta av dei vidaregåande skulane hausten 2016 og med he ilårseffekt på 18,1 mill. kr frå Som fylgje av dette er det grunn til å forvente eit overtal på pedagogar. Ved å gjennomføre begge desse innsparingane same år vil ein få ei opphoping av overtalige tilsette. Dette gjer det vanskeleg for fylkes kommunen som arbeidsgivar å finne løysingar for dei tilsette gjennom omplassering og ved naturleg avgang. Fylkesrådmannen rår difor til at ein omdisponerer 5,5 mill kr i 2016 og 6,5 mill kr i 2017 frå midlar til omstillingstiltak for pedagogisk personale ( programområde 520) til økonomiske rammer for drift av dei vidaregåande skulane ( programområde ). Dette betyr at ein utset iverksetting av innsparingskravet knytt til oppbygging av faga i arbeidsåret med eitt år. Vaksenopplæring I tertialrapport 2/15 er budsjettet for tenesta tilrådd auka med 0,5 mill. kr i Som vist i tidlegare budsjett - og økonomiplanarbeid er det fylkes rådmannen si vurdering at nivået på løyvinga til vaksenopplæring er for lågt. Fylkesrådmannen meiner løyvinga til vakseno pplæring bør aukast med 1 mill. kr årleg, frå 3,3 til 4,3 mill. kr, for å få eit akseptabelt omfang av vaksenopplæringstilbodet. Dette er på nivå med løyvinga i 2014, etter e i eittårig styrking finansiert v ed omdisponering i opplæringssektoren. Fylkes råd mann en rår til at budsjettet for vaksenopplæringstenesta årleg vert styrka med 1,0 mill. kr frå Oversikt økonomisk verknad særskilde saker : Samla økonomisk verknad på ordinært driftsbudsjett Saldering Verknaden av budsjettendringane er vist i tabellen nedanfor: Fylkesrådmannen rår i arbeidsdokument 5/15 til at den økonomiske ramma for opplæringssektoren vert endra i samsvar med netto verknad av budsjettendringane med 3,0 mill. kr i Auka behov dei påfølgjande åra bør vurderast å få s tatus som urealisert

68 Side 5 av 7 innsparingskrav på sektoren. Dette vert å ta stilling til som ein del av økonomiplanarbeidet våren Midlane er førebels teknisk tilført sektoren. 3. Gjennomføring av innsparingstiltak a i vedteken økonomiplan ( ) I samband med økonomiplanen vart det vedteke følgjande innsparingstiltak på opplæringssektoren: Vidareføring av kortsiktige innsparingstiltak -5,4-5,3-5,4 Oppfølgingstenesta -0,4-0,4-0,4-0,4 Arbeidslivskontakt -1,5-1,5-1,5-1,5 Økonomiske rammer for drift av dei vidaregåande skulane -8,2-18,1-18,1-18,1 Gratis læremiddel/pc-ordninga -1,2-2,5-3,5-3,5 Karriererettleiing -0,6-1,1-1,1-1,1 Lærarressurs open skule -0,3-0,7-0,7-0,7 Innsparingskrav mot ikkje ferdige iutgreiingar -25,0 Sum innsparing -12,2-29,7-30,5-55,7 Under følg jer nærare omtale av tiltaka: 3.1 Vidareføring av kortsiktige innsparingstiltak Økonomiplan legg til grunn at dei mellombelse innsparingstil taka, som vart sette i verk for å få balanse i 2015 og 2016, vert vidareførte på permanent basis. Eitt av innsparingstiltaka, r eduksjon i ramma for skule - og tilbodsstruktur, skal iverksettast først frå hausten Verknaden i 2016 er rekna til om lag 1,1 mill. kr, med heilårsverknad 2,4 mill. kr frå Dette innsparingstiltaket var i saksutgreiinga frå fylkesdirektøren knytt til å avvikle Hordalandsavtalen frå hausten 2016 (H O - sak 24/14). Etter vedtak i H O i saka er innsparingskravet uspesifisert. I arbeidsdokument 5/15 rår fylkesrådmannen til at det utspesifisrete innsparingskravet vert dekka inn gjennom dei innsparte midla ne på sektoren. 3.2 Oppfølgingstenesta Gjennom iverksetting av vedtaket om organisering av oppfølgingstenesta i H O - sak 8/15, er det frå hausten 2015 realisert innsparing med ein årleg verknad på om lag 0,4 mill. kr. Innsparinga er knytt til endring i stillingsstorleik for OT - koordinatorane ved dei vidaregåande skulane. 3.3 Arbeidslivskontakt Gjennom vedtak om organisering i H O - sak 07/ 15, er det frå hausten 2015 realisert innsparing med ein årleg verknad på om lag 1,5 mill. kr. Innsparinga er knytt til endring i arbeidsoppgåver, ressursramme og organisering av arbeidslivskontaktressursen. 3.4 Økonomiske rammer for drift av dei vidaregåande skulane Økonomiplanen legg til grunn ei årleg innsparing på drifta av dei vidaregåande skulane på 18,1 mill. kr frå hausten Innsparingstiltaka kan konkretiserast slik: Oppbygging av faga i arbeidsåret Jf. omtale tidlegare i saka tilrår fylkesdirektøren at iverksetting av tiltaket blir utsett med eitt år. Tiltaket er no føresett sett i verk frå hausten Heilårsverknad av innsparingstiltaket er rekna

69 Side 6 av 7 til 12 mill. kr. Fylkesdirektøren har sett i gang eit arbeid for å konkretisere korleis dette kan gjennomførast. Fylkesdirektøren vil presisere at det er uvisse knytt til nivået på innsparing og tidspunktet for når ein oppnår full innsparingseffekt. Samanslåing av yrkesfaggrupper på vg2 Tiltaket gjeld f ellesfaga kroppsøving og samfunnsfag og er føresett sett i verk frå hausten Heilårsverknad av innsparingstiltaket er rekna til 4,7 mill. kr. Reduksjon i tal tilleggstimar på studiespesialisering Tiltaket føreset at tal tilleggstimar på studiespesial isering vert redusert med 5 t pr. veke frå hausten Reduksjonen gjeld kvar av skulane som får tilført tilleggstimar for å kunne tilby auka breidde i programfag. Skuleåret gjeld dette 8 skular. Heilårsverknad av innsparingstiltaket er rekna t il 1,4 mill. kr. 3.5 Gratis læremiddel/pc - ordninga Innsparinga på gratis læremiddel er føresett realisert gjennom ledige midlar i den samla løyvinga til gratis læremiddel, og reduserte løyvingar til dei vidaregåande skulane frå hausten Innsparinga på P C - ordninga er føresett realisert gjennom at fylkeskommunen frå hausten 2016 ikkje lenger finansierer forsikring på datamaskiner kjøpt gjennom den fylkeskommunale PC - ordninga. Heilårsverknaden av innsparingstiltaket er 0,4 mill. kr. 3.6 Karriererettleiing Øk onomiplanen legg til grunn at den fylkeskommunale løyvinga til føremålet fell bort frå hausten I vedlegg 12 til økonomiplansaka (tilleggsnotat) heiter det m.a.: «Fylkesrådmannen vil i samband med budsjettarbeidet for 2016 positivt utgreie vidareføri ng av karriererettleiingstenesta frå hausten 2016 innanfor ramma av det statlege tilskotet og eventuelle bidrag frå partnarskapen. Dette til FU og FT si orientering Fylkesdirektøren er i dialog med partnarskapen om korleis tenesta kan organiserast i framti da. Partnarskapen er samd i at det er mogleg å organisere ei karriererettleiingsteneste innanfor ramma av det statlege tilskotet og eventuelle bidrag frå partnarskapen. Fylkesdirektøren ber om mynde frå hovudutvalet til å organisere tenesta i samarbeid med partnarskapen innanfor den statlege ramma. 3.7 Lærarressurs open skule Økonomiplanen legg til grunn at løyvinga til lærarressurs, som del av open skule, fell bort frå hausten Målekart 2016 I februar 2015 handsama fylkesutvalet sak 18/15 Vidaregåande opplæring i Sogn og Fjordane - arbeid med nytt mål - og strategidokument. Fylkesutvalet gjorde slikt vedtak i saka: «1. Mål og strategidokument for vidaregåande opplæring i Sogn og Fjordane God betre best! vert forlenga med to år. 2. Det vert utarbeidd eit nytt handlingsprogram for vidaregåande opplæring for perioden Handlingsprogrammet skal ve re basert på forlenga mål - og strategidokument, med tilpassing opp mot prioriterte område i målekartet for opplæringssektoren. Nytt handlingsprogram vert lagt fram for hovudutval for opplæring i november 2015.» Fylkesdirektøren har vurdert den delen av målekartet som gjeld særskilt vidaregåande opplæring opp mot vedtekne planar og framlegget til saldert budsjett for 2016 og rår til at målekartet for 2015 vert vidareført for 2016 med ei justering av ambisjonsnivået for R1: TEN ESTEYTIN G Suksessfaktor Måle indikator Ambisjonsnivå T1: Læringsmiljø T1.1: Trivsel T1.1-1: Elevar: 4,4 (skala 1-5). Kjelde: Elevundersøkinga T1-2: Lærlingar: 4,5 (skala 1 -

70 Side 7 av 7 5). Kjelde: Lærlingundersøkinga T1.2: Meistring T2: Læring T2.1: Karakterutvikling/resultat T1.2-1: Elevar: 3,8 (skala 1-5). Kjelde: Elevundersøkinga T1.2-2: Lærlingar: 4,0 (skala 1-5). Kjelde: Lærlingundersøkinga T2.1-1: 15 fag med sentralt gitt eksamen med resultat over landsgjennomsnittet. T2.1-2: 25 % av lærlingane som tek fag - og sveineprøve oppnår resultatet Bestått mykje godt. T2.2: Standpunktkarakter og eksamensresultat i norskfaget T2.2-1: 0,4 karaktergrader i avvik. T3: Gjennomføring T3.1: Gjennomføring T3.1-1: I 2015 skal 77% av dei som byrja i vidaregåande opplæring i 2010 ha gjennomført opplæringa. REGION AL UTVIKLIN G Kritisk suksessfaktor Måleindikator Ambisjonsnivå R1: Samsvar mellom R1.1: Samsvar mellom tilgang R1.1-1: 90 % av a lle med dimensjonering av til læreplassar og tal søkjarar ungdoms - eller vaksenrett opplæringstilbodet og behovet til læreplass som søkjer læreplass som for fagarbeidarar. første ønske får tilbod.... Sett inn saksutredningen over denne linja

71 Side 1 av 10 Saksframlegg Saksbehandlar: Birte Tuxen Bø, Næringsavdelinga og Stig Vattekar, Plan og samfunnsavdelinga Sak nr.: 15 / Budsjett 2016 plan og næring førebels prioriteringar innan sektoren : : : Sett inn innstillingen under denne linja Fylkesdirektøren for næring og fylkesdirektøren for plan og samfunn rår hovudutval for plan å næring til å gjere slikt vedtak: 1. Hovudutval for plan og næring gjer slike førebelse prioriteringar: PROGRAMOMRÅDE 400 Tenesteområde B B Hovudutvalet - til disposisjon 0,175 0,175 Sum 0,175 0,175 PROGRAMOMRÅDE 701 TILRETTELEGGING OG STØTTEFUNKSJONAR FOR NÆRINGSLIVET Tenesteområde B B Bedriftsretta satsingar 26,337 31, Kommunikasjonsteknologi 1,000 1, Bransjeretta satsingar 11,670 8, Nyskaping 23,780 19, Kunnskap 5,825 5, Andre næringsområde 3,377 2, 842 Sum 71,989 68,967 PROGRAMOMRÅDE 480 DIVERSE FELLESUTGIFTER (FOLKEHELSE) Tenesteområde B B Folkehelsearbeid 4,750 4,525 Sum 4,750 4,525 PROGRAMOMRÅDE 715 LOKAL OG REGIONAL UTVIKLING Tenesteområde B B Regionalt plan og utviklingsarbeid 1,900 1, Lokalt plan og utviklingsarbeid 4,318 3, Fellesfunksjonar og støttefunksjonar 0,438 0, Internasjonalt arbeid 0,660 0,660 Sum 7,316 6,36 8

72 Side 2 av 10 PROGRAM OMRÅDE 716 FRILU FTSLIV, VASSREGION STYRESMAK OG FORVALTNING AV VILT OG INNLAN DSFISK Tenesteområde B B Klima og miljø 1,900 1, Friluftsliv, natur og vassforvaltning 1,100 1,100 Sum 3,000 2, Hovudutvalet ber om at det i den vidare budsjettprosess vert vurdert å setje av midlar til drift og prosjekt til stiftinga Nærøyfjorden Verdsarvpark. : : : Sett inn innstillingen over denne linja... Sett inn saksutredningen under denne linja Vedlegg : Andre dokument som ikkje ligg ved : SAKSFRAM STILLIN G 1. Samandrag Hovudutvalet skal i denne saka handsame samla prioritering og tilpassing til rammene på eigen sektor. I dette ligg å gje signal om dei prioriteringar som er lagt fram i saksframstillinga, og vurdere framlegg til fordeling innafor programområda. For 2016 le gg vi fram ei skisse til detaljbudsjett der ferdigstilte innsparingsutgreiingar er fordelt på tenestenivå. I tillegg vil vi under omtalane av kvart tenesteområde kort nemne behov for tiltak som må gjerast i 2016 for å tilpasse oss rammene i økonomiplanpe rioden. For åra har vi ytterlegare innsparingskrav på sektoren som skal sjåast opp mot ikkje ferdigstilte utgreiingar. Dette utgjer kr 2,000 mill. kr kvart av åra. (I tillegg kjem 0,5 stilling ved næringsavdelinga i 2019 som er definert som innsparing på forvaltning). Dette er teke inn i ein eigen tabell som eit ufordelt innsparingstiltak. Økonomiplan for vert først vedteke i juni Større søknader og innspel blir omtala og vurdert i denne saka. 2. Bakgrunn for saka 2.1 Budsjettpro sessen Budsjettet for 2016 blir endeleg fastsett av fylkestinget i møte den 8. og 9. desember Ein meir detaljert oversikt over prosessen fram til desember vil gå fram av arbeidsdokument 5/15.

73 Side 3 av Tema for denne saka Innhaldet i saka ser slik ut: 1. Samandrag 2. Bakgrunn og saksgang 3. Finansiering av sektoren 4. Kontraktar og avtaler med eksterne partar 5. Søknader og innspel 6. Oppsummering/tilråding 3. Finansiering av sektoren plan og næring I 2015 utgjer samla budsjett for sektoren plan og næring 82, ,750 (folkehelse under forvaltningsbudsjettet) = 87,055 mill. kr eksklusiv administrasjonsdelen av budsjettet. Dette vert finansiert ved hjelp av 73,695 mill. kr i regionale utviklingsmidlar frå Kommunal - og moderniseringsdeparteme ntet (KM D), medan resten, 10, ,750 = 15,380 mill. kr er eigne fylkeskommunale driftsmidlar. Retningslinene til KM D set grenser for korleis utviklingsmidlane kan nyttast. Generelt kan ein seie at midlane ikkje skal gå til ordinær driftsfinansiering, men meir vere retta inn mot prosjekt og tiltak av tidsavgrensa karakter. Det distriktspolitiske oppdraget frå KM D er å finansiere tilskot, lån med vidare til næringslivet gjennom Innovasjon Norge. I tillegg har fylkeskommunen fått i oppdrag å tildele midl ar til blant anna kommunale grunnlagsinvesteringar, utvikling av kompetansetiltak og tiltak for lokal samfunnsutvikling. Retningslinene frå KM D er såleis i stor grad styrande for sektoren plan og næring sitt arbeid. Det er to måtar å tenke seg at vi kan f å til innsparingar på. Det eine er å ta ned aktiviteten på sektoren der vi nyttar eigne fylkeskommunale midlar. Det andre er å nytte regionale utviklingsmidlar ved andre sektorar som kan frigjere bruken av eigne driftsmidlar ved desse sektorane. Til altern ativ to er det gjort ein gjennomgang på kulturavdelinga utan at der er funne ytterlegare oppgåver der KM D - midlar kan erstatte driftsmidlar. Det kan tenkjast at det kan nyttast KM D - midlar til prosjekt på samferdsle - og opplæringssektoren, men det er usikker t om dette vil kunne realisere innsparing av driftsmidlar. Døme på korleis sektoren nyttar eigne fylkeskommunale driftsmidlar i 2015 er: Grunnstønad Vestlandsforsking 0,8 mill. kr, destinasjonsselskapa 3,0 mill. kr, regionalt plan og utviklingsarbeid 1,4 mill. kr, klimaarbeid 1,0 mill. kr, folkehelsearbeid 4,75 mill.kr. Dei innsparingar som no er vedtekne gjeld destinasjonsselskapa med 1,0 mill. kr, reduksjon innan plan - og utviklingsarbeid 0,450 mill. kr, reduksjon innan klimaarbeid med 0,450 mill. kr og reduksjon av ulike satsingar 0,450 mill. kr. Innan folkehelse er det vedteke ein reduksjon på 0,225 mill. kr i 2016, og ytterlegare 2,875 mill. kr i For 2017 og vidare i økonomiplanperioden har vi eit ytterlegare innsparingskrav på kr 2 mill. kr som skal sjåast opp mot ikkje ferdigstilte utgreiingar. For 2016 kjenner vi ikkje storleiken på dei regionale utviklingsmidlane før statsbudsjettet vert lagt fram i oktober. I økonomiplanen er samla budsjett for sektoren førebels 77,9 + 4,5 (folkehelse) = 82,4 mill. kr. (eksklusiv administrasjon). Dersom dei regionale utviklingsmidlane vert på same nivå som i 2015, vil vi utan andre endringar disponere 8,7 mill. kr samla av eigne driftsmidlar. Både ei lågare samla ramme og e ndringar i KM D - midlar knytt til de i einskilde åra, vil føre til ulike storleik på dei fylkeskommunale driftsmidlane. Endringar i driftsmidlar mellom ulike år skapar problem med eit systematisk langsiktig arbeid når det gjeld «arenabygging» - det å v era ein målretta utviklingsaktør inneber mellom anna å gå inn i langsiktige samarbei d med viktige eksterne aktørar.

74 Side 4 av Kontraktar/avtalar med eksterne partar Generell vurdering av bindingane Det typiske for denne sektoren er at forpliktingane er i form at tilskot og ikkje tenestekjøp eller investeringar. Fylkestingsvedtak om fleirårige løyvingar er følgt opp av tilskotsbrev eller avtale. Det er ikkje teke atterhald om årlege budsjettvedtak. Vi har fått ein generell uttale frå jurist om slike forpliktinga r. Eit tilsegn er eit løfte om at tilskot vil bli utbetalt og er såleis bindande. Bindinga kan verte avgrensa om det er tatt atterhald om årlege budsjettvedtak, dersom tilsegnsmottakar ikkje har følgt vilkåra, eller det er spesielle formuleringar i avtale/ tilsegnsbrev som opnar for tolkingar. Tilsegn kan og vere ugyldig dersom hovudutvalet ikkje hadde mynde på området. Utvinning av rutil frå Engebø - fjellet fylkeskommunal medverknad Fylkeskommunen har lagt til rette for utvinning av rutil frå Engebø - fje llet gjennom lovnad om opprusting av vegen til Engebø. Fylkeskommunen vil også bidra med råd og rettleiing i samband med den næringsverksemda som kan verte etablert rundt gruvedrifta, m.a. knoppskytingsverksemd. Det vart i 2011 utforma ei intensjonsavtale om fylkeskommunal deltaking i ei inkubatorsatsing, tilsvarande 15 mill. kr samla over tre år. Fylkeskommunen sin økonomi har i ettertid vorte forringa, og i 2014 vart det slege fast at fylkeskommunen ikkje er juridisk bunden av denne avtala. Finansutvalet gav administrasjonen i oppdrag å senke forventningane til det fylkeskommunale bidraget innan næringsutvikling, og i vedteke budsjettdokument for 2015 står det at fylkeskommunen ikkje lenger kan følgje opp intensjonen om dei nemnde 15 mill. kr til inkubator aktivitet. Administrasjonen har i fleire høve vore i kontakt med kommunane Naustdal og Askvoll, og indirekte Nordic Mining. Det er i denne samanhengen uttrykt vilje til å bidra med råd og rettleiing. Økonomisk støtte kan vere aktuell i samband med gode einskildprosjekt når desse ligg føre, under føresetnad at dei økonomiske rammene tillet ei slik satsing No ligg det føre følgjande bindingar, der det er tilsegnsbrev og avtalar med ein annan part. Vi viser også bindingar i 2015 slik at endringane og nedg angen i forpliktingar kjem fram: BINDINGAR TILTAK (Alle tal i 1000 kr) MERKNADER Fjord Norge For 2015 gjeld forlenging tidlegare avtale. Ny avtale i gang 2016 og 2017, løpande oppseieleg avtale. IT - forum B2015/Øk plan, ikkje bundne med avtale. Avtale mellom U ngt E ntreprenørskap og SFFK B2015/Øk plan / HPN sak 72/1 4 Solund til B2012/Øk plan Kalvøya B2013/Øk.plan. Næringshageprogrammet Gamal FT sak 4/13 og HPN sak 28/15. Ny sak i 2016 som gjeld for åra 2016 og NCE tourisme Fjord Norway Avtalar med destinasjonsselskapa FT sak 16/ FT sak 52/13. Ny avtale under arbeid for 2016 og 2017 Kommuneavtalar folkehelse FT sak FT sak 26/15

75 Side 5 av 10 Avtalar regionråda To - årige avtalar, skal fornyast i Avtalar frivillige organisasjonar FT sak 26/15 Øk.plan Sum VR I - satsinga er ikkje omtala her, den går ut Søknader/innspel 5.1 Programområde Tilrettelegging og støttefunksjonar for næringslivet Ny avtale med Fjord Norge Det vert arbeidt med ei ny avtale mellom fylkeskommunane på Vestlandet og Fjord Norge. Denne vil m.a. omfatte den godtgjersla som Fjord Norge får for å marknadsføre Vestlandet internasjonalt. Den nye avtala tek no form, og vert behandla som ein del av arbeidet med budsjett og økonomiplanen. Førebels ramme er 3 millionar kr. frå kvart fylke. Etable rarar og småbedrifter sin tilgong til risikovilleg eigenkapital presåkornfond Fylkeskommunen er utfordra til å yte midlar til eit presårkornfond for å hjelpe etablerarar i tidleg fase. Kunnskapsparken i Sogn og Fjordane og Sparebanken Sogn og Fjordane ha r løyvd midlar til eit slikt fond, og fylkeskommunen legg opp til å nytte tilbakeførte midlar frå det sentrale tapsfondet til Innovasjon Norge på 1,5 mill., slik vi har spelt inn til tertialrapport Programområde Lokal og regional utvikling Søknad frå Sogndal kommune om støtte til Fjordsti H PN har i sak 61/14 vedteke å løyve 3 mill. kr frå tenesteområde 7152 Tettstadforming til saman for åra 2015 og Parallelt med denne budsjettsaka får H PN lagt fram ei eiga sak med tilråding om at det for 2015 vert løyvd 1,7 mill. kr til fjordstien. Det vil da stå att 1,3 mill. kr av løyvinga for eventuell tildeling i Stiftinga Nærøyfjorden Verdsarvpark Fylkeskommunen er vertsfylke for eit verdsar vområde og med som stiftar av stiftinga Nærøyfjorden Verdsarvpark. Fylkeskommunen har i dag ingen økonomisk forplikting på drift av stiftinga. Fram til og med 2013 budsjetterte fylkeskommunen med 0,900 mill. kr. til Verdsarv, natur - og kulturparkar, der 0, 300 mill. kr årleg vart brukt til prosjekt i verdsarvområdet. H PN har også i sak 24/15 gjeve avslag på søknad om 0,5 mill. kr i grunnstøtte og 0,725 mill. kr til delfinansiering av prosjekt i handlingsplanen. I vurderinga til fylkesdirektør for plan og s amfunn heiter det vidare: «Fylkesdirektøren ser at Nærøyfjorden Verdsarvpark får eit vesentleg fråfall av midlar i 2015 ettersom også Verdiskapingsprogrammet for lokale og regionale parkar i regi av KM D vert avvikla i framlegg til statsbudsjettet. Fylkesdi rektøren ser ikkje at det innafor dei frie økonomiske ressursane ligg midlar som kan løyse ut grunnfinansieringa, og eit samla tilskot til gjennomføring av handlingsplanen». Det vart gjennomført eit fellesmøte med stiftarane av Verdsarvparken i juni i år. Her vart ein blant anna samde om at det var naudsynt at stiftarane fekk på plass ei grunnfinansiering av Verdsarvparken si verksemd. Det er ikkje sett av midlar til finansiering sitt budsjett e ller økonomiplan. av drift eller prosjekt til dette området i fylkeskommunen Dersom det er politisk semje om å følgje opp arbeidet til Verdsarvparken, teke med i det vidare budsjettarbeidet. er det viktig at dette vert

76 Side 6 av Prioriteringar innan sektoren plan og næring 2015 og Innleiing budsjett 2015 og 2016 Det blir føreslått desse endringane frå gjeldande økonomiplan for å tilpasse seg innsparingskravet: Programområde 701 Tilrettelegging og støttefunksjonar for næringslivet Rammer øk. plan 2016 Endringar Budsjett ,467-1,500 68, Lokal og regional utvikling 6,818-0,450 6, Friluftsliv, vassregionstyresmakt og forvaltning av vilt og innlandsfisk 3,000-0,450 2, Diverse fellesutgifter (folkehelse) 4,525 0,000 4,525 Sum plan og næring 84,810-2,400 82,4 10 Samanlikna med gjeldande budsjett: Framlegg til budsjett 2016 samanlikna med budsjett 2015 Programområde 701 Tilrettelegging og støttefunksjonar for næringslivet Budsjett 2015 Framlegg 2016 Endring 71,989 68,967-3, Lokal og regional utvikling 7,316 6,368-0, Friluftsliv, vassregionstyresmakt og forvaltning av vilt og innlandsfisk 3,000 2,550-0, Diverse fellesutg. (folkehelse) 4,750 4,525-0,225 Sum plan og næring 87,055 82,410-4, Programområde 400 til disposisjon for hovudutval for plan og næring Midlane som er disponible for hovudutval for plan og næring ligg teknisk på sektoren forvaltning og programområde 400, altså ikkje innanfor sektordelen til plan og næring. Dei blir flytta til aktuel le programområde ved vedtak. Nivået på midlar disponible for hovudutvalet er kraftig redusert siste åra. Fylkesdirektørane rår til å la nivået på disponible midlar bli ståande, slik at det er noko handlingsrom for gode tiltak som kjem opp gjennom budsjettå ret. PROGRAM OMRÅDE 400 Tenesteområde B B Hovudutvalet - til disposisjon 0,175 0,175 Sum 0,175 0,175

77 Side 7 av Programområde 701 tilrettelegging og støttefunksjonar for næringslivet budsjett Tilpassing til rammene programområde 701 Verdiskapingsplanen legg premissane for arbeidet framover - for dei økonomiske disponeringane og korleis vi innrettar dei administrative ressursane. Endringar i verdiskapingsplanen fører såleis til endringar i budsjett. Handlingsprogramme t til verdiskapingsplanen vart vedteke i desember Dei siste åra har sektoren spissa satsingsområda, gjort korrigeringar i budsjettet og lagt eit løp for langsiktige satsingar. Vi har gjort større kutt og omprioriteringar, og innsatsen har derfor nådd eit «minimumsnivå» på nokre av områda som også er satsingsområde i Verdiskapingsplanen. Kompensasjonsordninga for differensiert arbeidsgjevaravgift vil kunne påverke den samla satsinga f or programområde 701 i Satsingar innan fleire tenesteområde, mellom anna bedriftsretta satsingar, reiseliv og kunnskap er avhengig av midlar frå kompensasjonsordninga. I mars 2016 reknar vi med å få vite nivået på kompensasjonen for 2016, medan dei v anlege utviklingsmidlane frå staten kjem i samband med statsbudsjettet. Det er følgjeleg enno utvisst kva overføringar som kjem frå staten i 2016 og dei totale rammene er derfor usikre. Ved større reduksjonar i midlar frå staten må vurderingane i denne sa ka gjerast på nytt. PROGRAM OMRÅDE 701 TILRETTELEGGING OG STØTTEFUNKSJONAR FOR NÆRINGSLIVET Tenesteområde B Rammer øk.plan (2016) Framlegg B Bedriftsretta satsingar 26,337 31,485 31, Kommunikasjonsteknologi 1,000 1,000 1, Bransjeretta satsingar Reiseliv 7012 Bransjeretta satsingar Sjømatnæringar 7012 Bransjeretta satsingar Energi 7012 Bransjeretta satsingar Industri 7012 Bransjeretta satsingar Landbruk 6,550 5,550 6,55 0 4,120 1,450 1,000 0,4 00 0,4 00 0,4 00 0,3 00 0,3 00 0,3 00 0,3 00 0, 300 0, Nyskaping 23,780 20,780 19, Kunnskap 5,825 5,825 5, Andre næringsområde 3,377 3,377 2,842 SUM 71,989 70,467 68,967 PROGRAM OMRÅDE 701 TILRETTELEGGING OG STØTTEFUNKSJONAR FOR NÆRINGSLIVET Tenesteområde Endringar budsjettframlegg i denne saka samanlikna med budsjett 2015 Endringar budsjettframlegg 2016 i denne saka samanlikna med rammer i økonomiplan 7010 Bedriftsretta satsingar 4,663-0, Kommunikasjonsteknologi Bransjeretta satsingar Reiseliv 0 1,000

78 Side 8 av Bransjeretta satsingar Sjømatnæringar 7012 Bransjeretta satsingar Energi 7012 Bransjeretta satsingar Industri 7012 Bransjeretta satsingar Landbruk - 3,120-0, Nyskaping - 4,03 0-1, Kunnskap Andre næringsområde - 0,535-0,535 SUM - 3, 022-1, 500 I FT sak 26/15 er ufordelt innsparingskrav sett opp på denne måten: - Tenesteområde Reisemålsselskapa 1 mill. kr. - Tenesteområde Oppfølging av satsingar 0,5 mill. kr. For å klare innsparingskravet på 1,5 mill. kr., jf. FT sak 26/15, har vi gjort nokre endringar i framlegg til budsjett 2016 samanlikna med rammene for 2016 i økonomiplanen. Endringane går fram av høgre kolonne i tabellen ovanfor. Innsparingskravet vil vere nådd, men med ei litt anna fordeling enn det som var føresett. Dette kan mellom anna gjerast ved å nytte KM D - midlar til reiselivsselskapa i ein overgangsfase mot oppfølgin g av innsparingskravet til reisemålsselskapa som då blir effektivt frå Innsparingskravet er fordelt slik: - Går ned med 0,535 mill.kr på tenesteområde 7019 Andre næringsområde. - Aukar tenesteområde 7012 Bransjeretta satsingar - reiseliv med 1. mill. kr. i forhold til øk.plan for året Går ned med 0,485 mill. kr. på tenesteområde 7012 Bedriftsretta satsingar i høve til økonomiplanrammene for Nyskaping - kommunale næringsfond går ned 1,03 mill. kr., i høve til øk.plan for året Tenesteområde 7012 Bransjeretta satsingar - sjømatnæringar går ned 0,450 mill. kr. Det er mindre «frie midlar» innan næringsutvikling enn det kan sjå ut til ved eit blikk på totalrammene. På programområde 701 er det 68,967 mill. kr. i Av desse er til saman 16,3 mill. kr. tilrådd sett av til kommunane gjennom kommunale næringsfond og omstilling, og det er foreslått å sette av 31 mill. kr. til I nnovasjon N orge. Det står att 21,667 mill. kr. til næringsretta satsing som er forvalta av fylkeskommunen. Av dette er over 8 mill. kr. sett av eller føreslått sett av til avtalar og prosjekt som t.d. Fjord Norge, Ungt Entreprenørskap og liknande (sjå tabell om bindingar). Midlane som står att skal dekke tilretteleggande tiltak innan alle satsingsområde, og oppføl ging av verdiskapingsplanen. 6.4 Programområde 480 Folkehelse budsjett 2016 PROGRAM OMRÅDE 480 DIVERSE FELLESUTGIFTER ( FOLKEHELSE) Tenesteområde B B B B B Folkehelsearbeid 4,750 4,525 1,650 1,650 1,650 Sum 4,750 4,525 1,650 1,650 1,650 Tenestområdet omfattar drift av partnarskapen, satsingsområde i høve vedteken folkehelseplan og helseovervaking.

79 Side 9 av 10 Tilpassing til rammene skjer ved at ein tek ned folkehelseprogrammet med 0,225 mill. kr i Frå 2017 vert denne reversert, men då vert støtta til folkehelsekoordinatorar teken ut med 3,1 mill. kr. Det er gått ut brev til kommunane om denne endringa. 6.5 PROGRAMOMRÅDE 715 LOKAL OG REGIONAL UTVIKLING Tenesteområde B B Regionalt plan og 1,900 1,450 utviklingsarbeid 7152 Lokalt plan og utviklingsarbeid 4,318 3, Fellesfunksjonar og 0,438 0,438 støttefunksjonar 7157 Internasjonalt arbeid 0,660 0,660 Sum 7,316 6,368 Fylkesdirektøren gjer framlegg om å sette av 1,450 mill. kr til regionalt plan og utviklingsarbeid for Budsjettet er da redusert med 0,450 mill. kr i samsvar med vedtekne innsparingstiltak. (FT- sak 26/15) Fylkesdirektøren vil rå til at det ved seinare vedtak om utarbeiding av regionale planar, vert knytt ressursar direkte til dei einskilde planarbeida. Vidare vert det sett av 3,820 mill. kr til lokalt plan og utviklingsarbeid i Det er då rådd til ei redusering av ramma til tettstadforming på kr. 0,123 mill. kr. i 2016 til 1,590 mill. kr. og ei rever sering på 1,096 mill. kr. i 2017 til 2,686 mill. kr. 6.6 PROGRAMOMRÅDE 716 FRILU FTSLIV, VASSREGIONSTYRESMAK OG FORVALTNING AV VILT OG INN LANDSFISK Tenesteområde B B Klima og miljø 1,900 1, Friluftsliv, natur og 1,100 1,100 vassforvaltning Sum 3,000 2,550 Fylkesdirektøren rår til at det vert sett av 1,450 mill. kr. til tenesteområdet klima og miljø i Budsjettet er da redusert med 0,450 mill. kr i samsvar med vedtekne innsparingstiltak. (FT - sak 26/15) 7. Oppsummering Hovudutval for plan og næring gjer slike førebelse p rioriteringar: PROGRAM OMRÅDE 400 Tenesteområde B B B B B Hovudutvalet - til disposisjon 0,175 0,175 0,175 0,175 0,175 Sum 0,175 0,175 0,175 0,175 0,175

80 Side 10 av 10 PROGRAM OM RÅDE 701 TILRETTELEGGIN G OG STØTTEFU N KSJON AR FOR NÆRINGSLIVET Tenesteområde B B B B B Bedriftsretta satsingar 26,337 31,000 31,000 31,000 31, Kommunikasjonsteknologi 1,000 1,000 1,000 1,000 1, Bransjeretta satsingar 11,670 8,550 8,550 8,550 8, Nyskaping 23,780 19,750 19,750 19,750 19, Kunnskap 5,825 5,825 5,825 5,825 5, Andre næringsområde 3,377 2, 842 2, 842 2, 842 2, 842 Sum 71,989 68,967 68,967 68,967 68,967 PROGRAM OM RÅDE 480 DIVERSE FELLESU TGIFTER ( FOLKEH ELSE) Tenesteområde B B B B B Folkehelsearbeid 4,750 4,525 1,650 1,650 1,650 Sum 4,750 4,525 1,650 1,650 1,650 PROGRAM OM RÅDE 715 LOKAL OG REGION AL U TVIKLIN G Tenesteområde B B B B B Regionalt plan og utviklingsarbeid 7152 Lokalt plan og utviklingsarbeid 1,900 1,450 1,550 1,550 1,550 4,318 3,820 4,916 4,916 4, Fellesfunksjonar og 0,438 0,438 0,338 0,338 0,338 støttefunksjonar 7157 Internasjonalt arbeid 0,660 0,660 0,660 0,660 0,660 Sum 7,316 6,36 8 7,46 4 7,464 7,464 PROGRAM OM RÅDE 716 FRILU FTSLIV, VASSREGION STYRESM AK OG FORVALTNIN G AV VILT OG IN N LAN DSFISK Tenesteområde B B B B B Klima og miljø 1,900 1,450 1,550 1,550 1, Friluftsliv, natur og vassforvaltning 1,100 1,100 1,100 1,100 1,100 Sum 3,000 2,55 0 2,65 0 2,65 0 2,65 0 PLAN OG NÆRIN G U FORDELT IN N SPARIN GSKRAV Innsparingstiltak mot ikkje ferdige utgreiingar Innsparingstiltak knytt til 0,5 stilling ved næringsavd (forvaltning) B B B B B ,000-2,000-2,000 Sum - 2,000-2,000-2,400-0, Sett inn saksutredningen over denne linja

81 Side 1 av 8 Saksframlegg Saksbehandlar: Lars Erik Lunde, Trine Lise Sagmo - Samferdsleavdelinga Sak nr.: 15/ Budsjett 2016 / Økonomiplan Samferdsle Fylkesdirektøren rår hovudutval for samferdsle til gjere slikt vedtak: (Vedtaket skal inndelast i nummererte punkt med tal.) 1 Hovudutvalet for samferdsle rår til ei slik prioritering mellom programområda (i mill. kr) Programområde B-2016 B-2017 B-2018 B Fylkesvegar, miljø og trafikktryggingstiltak 435, , , , Bilruter 254, , , , Fylkesvegferjer 113, , , , Båtruter 105, , ,202 98, Tilrettelagd transport 8,592 7,122 6,632 6,632 Sum 917, , , ,375 2 Hovudutval for samferdsle rår til ei prioritering på tenestenivå for 2016 i tråd med saksutgreiinga. 3 Hovudutval for samferdsle rår til å løyve 0,675 mill. kr på teneste 4606 Diverse tilskott med følgjande fordeling: a) 0,525 mill. kr i tilskott til Fjellvegen mellom Årdal og Luster b) 0,150 mill. kr til prosjektet sykkelby i Førde 4 Hovudutval for samferdsle set av inntil 2 mill. kr av løyvinga til vedlikehaldstiltak på fylkesvegnettet til eit spleiselag for utbetring av fv. 616 Kalvåg-Klubben. Det vert føresett at kommunen og næringslivet kvar stiller med tilsvarande løyvingar. 5 Hovudutval for samferdsle legg førebels til grunn ei fordeling av investeringsprogrammet for fylkesvegar slik det går fram i pkt. 3 i saksutgreiinga. Vedlegg: Søknad frå Førde kommune datert om tilskott til sykkelby. Søknad frå Bremanger kommune datert om utbetring av veg mellom Kalvåg og Klubben Andre dokument som ikkje ligg ved: SAKSFRAMSTILLING

82 Side 2 av 8 1. Bakgrunn for saka Fylkestinget behandla 16. juni FT-sak 26/15 Økonomiplan I saka vart sektorrammene for det vidare arbeidet med budsjett- og økonomiplanarbeidet fastsett. Hovudutval for samferdsle skal i denne saka gje tilråding på fordeling og innretning av sektorrammene for budsjett Rammene for økonomiplanperioden er omtalt i saka men det er ikkje lagt opp til hovudutvalet skal behandle dette særskilt no. Dette vil bli gjort som ein del av arbeidet med økonomiplanen våren Budsjett 2016 / økonomiplan Overordna budsjettrammer Ramma til samferdslesektoren er i 2016 på 918 mill. kr. I tillegg er det i tertialrapport 2/15 lagt opp til ei fondsavsetning til vegvedlikehald på 20 mill. kr som skal nyttast til tunnelvedlikehald i Budsjettrammene vil bli omrekna til 2016-kr i samband med at kommunal deflator vert kjend i Statsbudsjettet for Fylkesdirektøren har lagt til grunn innsparingar i sektoren på dei områda som vart nemnde i FTsak 26/15. Desse er nærmare omtala under kvar enkelt teneste. Kostnaden innanfor buss og båt vil ut frå våre prognoser bli redusert i dei komande åra sett i høve til opphavleg budsjett for Årsaka til denne utviklinga er dels reduserte kostnader i dei nye anboda samtidig som utviklinga i drivstoffprisar og lønnsvekst er låge. Reduserte kostnader til kollektivområdet gir moglegheit til å oppretthalde og kanskje auke løyvingane til drift og vedlikehald på fylkesvegnettet framover. I ramma til samferdslesektoren ligg det 16,4 mill. kr knytt til drift av samferdsleavdelinga. Fylkesdirektøren tilrår følgjande fordeling av sektorrammene i mill. kr: Programområde B-2016 B-2017 B-2018 B Fylkesvegar, miljø og trafikktryggingstiltak 435, , , , Bilruter 254, , , , Fylkesvegferjer 113, , , , Båtruter 105, , ,202 98, Tilrettelagd transport 8,592 7,122 6,632 6,632 Overføring til teneste 4606 Diverse tilskott 0,150 0,150 Sum 917, , , , Fordeling av midlar på tenestenivå I det følgjande er det synt framlegg til prioritering av samferdsleramma på dei ulike tenestene. Programområde 460 Tenester utanom ordinært fylkeskommunalt ansvarsområde Teneste 4606 Diverse tilskott Fylkesdirektøren tilrår ei løyving på 0,675 mill. kr. Løyvinga skal dekkje følgjande tiltak: c) 0,525 mill. kr i tilskott til Fjellvegen mellom Årdal og Luster, jf. avtale med AL Fjellvegen Årdal Luster. d) 0,150 mill. kr til prosjektet sykkelby i Førde.

83 Side 3 av 8 I HS-sak 13/15 behandla hovudutvalet for samferdsle søknad frå Fjellvegen Årdal-Luster AL om ekstra tilskott for Hovudutvalet gjorde vedtak om at tilskott skal vurderast som del av det ordinære budsjettarbeidet. Fylkesdirektøren legg opp til at tilskottet vert vidareført med lik sum som tidlegare år på kr. Førde kommune har i brev datert (vedlegg) søkt om at sykkelbyavtalen vert forlenga i ein ny periode. Fylkesdirektøren legg opp til å løyve kr pr. år i 2016 og 2017 slik at sykkelbyavtalen kan vidareførast fram til Programområde 722 Fylkesvegar, miljø og trafikktryggingstiltak Teneste B-2015 B-2016 B-2017 B-2018 B Renter for vegforskotteringar 3,000 1,750 1,750 0,000 0, Driftsmidlar overført til investering 19,377 11,845 14,000 14,000 11, Fylkesvegar - drift og vedlikehald (netto) 412, , , , , Fylkesvegar - uforutsette hendingar 22,000 15,000 15,000 15,000 15, FTU - administrasjon og tiltaksmidlar 1,200 1,200 1,200 1,200 1, FTU - trafikktryggingstiltak i kommunane 5,000 5,000 5,000 2,800 2, Fylkesvegar - Kontorbudsjett 3,063 3,219 3,219 3,219 3,219 Sum 465, , , , ,396 Teneste 7220 Renter for vegforskotteringar Det er lagt opp til løyvingar i høve til vedtak i FT-sak 14/07. Løyvingane er knytt til kompenasjon for rentekostnader i samband med forskottering av kostnadane med Gullringentunnelen i Luster kommune. Det vert løyvd 1,75 mill. kr i Teneste 7221 Driftsmidlar overført til investering Det er sett av 11,8 mill. kr i driftsmidlar til investering, jf. investeringsprogram for fylkesveg. Teneste 7222 Fylkesvegar - drift og vedlikehald (netto) Fylkesdirektøren tilrår ei løyving på 397,7 mill. kr til drift og vedlikehald av fylkesvegnettet. I tillegg er det tilråding i tertialrapport 2/15 om ei fondsavsetning på 20 mill. kr til tunnelvedlikehald i Føresett at fylkestinget gjer vedtak om dette i oktober 2015 vil samla løyving vere på 417,7 mill. kr. Dette vil ei brutto løyving på om lag 512,7 mill. kr. Fylkesdirektøren legg førebels opp til at midlane vert fordelt slik: Tiltak Beløp (i mill. kr) Drift 199,5 Driftskontraktar (driftskontrakt, elektrokontrakt, refusjon kommunar, generell drift) 192,0 Andre faste driftsutgifter (straum, tilskot veglys og andre bundne kostnader) 7,5 Vedlikehald 313,2 Høyangertunnelen 100,0 Tunnel 80,0 Bru/ferjekai - drift og vedlikehald 40,0 Dekkelegging/forsterking/vegmerking 30,0 Vegutstyr, miljø og andre tiltak (rekkverk, murar, grøfting, reparasjon m.m.) 63,2 Brutto drift og vedlikehald 512,7 Føresett mva. refusjon 95,0 Netto drift og vedlikehald 417,7

84 Side 4 av 8 Den endelege fordelinga av midlane til drift og vedlikehald vert gjort i samband med utarbeiding av leveranseavtalen for 2016 mellom fylkeskommunen og Statens vegvesen. I driftskontraktane ligg det bindingar på om lag 155 mill. kr. Resterande midlar er føresett nytta til tingingsarbeid. Innsparingar knytt til drift på fylkesvegenettet vil bli vurdert våren 2016 som del av arbeidet med økonomiplanprosessen fram mot fylkestinget si behandling av økonomiplanen ( ) i juni På vedlikehaldsområdet ligg det konkrete bindingar i 2016 på om lag 170 mill. kr. Dette gjeld hovudsakleg Høyangertunnelen på 100 mill. kr og Bermålstunnelen på 61 mill. kr. I tillegg skal det gjennomførast anna arbeid på om lag 9 mill. kr samla. I tillegg til dette har Statens vegvesen signalisert eit stekt behov for vedlikehaldstiltak i 2016 på om lag 40 mill. kr knytt til Osstrupen bru (20 mill. kr i 2016), Kvernhaugstunnelen (10 mill. kr) og tre bruer i Dyreneslia i Vadheim (10 mill. kr). Kostnadstala knytt til desse prosjekta er førebels berre anslag. Fylkesdirektøren tilrår at det vert sett ac 2 mill. kr av løyvinga til vedlikehaldstiltak til eit spleiselag for utbetring av fv. 616 Kalvåg-Klubben. Det vert føresett at kommunen og næringslivet kvar stiller med tilsvarande løyvingar. Søknad frå Bremanger kommune datert er vedlagt. I den resterande delen av ramma til vedlikehald har vi eit visst handlingsrom for omprioriteringar, dette er særleg innanfor postane til Dekkelegging og Vegutstyr, miljø og andre tiltak. Teneste 7223 Fylkesvegar - uforutsette hendingar Det vert sett av 15 mill. kr til å møte uføresette hendingar på fylkesvegnettet. Teneste 7224 FTU - administrasjon og tiltaksmidlar Rammene til trafikktryggingsarbeidet vert vidareført med 1,2 mill. kr. Teneste 7225 FTU - trafikktryggingstiltak i kommunane Rammene til trafikktryggingstiltak i kommunane vert vidareført med 5 mill. kr. I tråd med FTsak 26/15 er det lagt inn ein reduksjon i rammene på 2,2 mill. kr frå Teneste Fylkesvegar - Kontorbudsjett Det er sett av 3,2 mill. kr til lønns- og administrasjonskostnader på fylkesvegområdet. Programområde 730 Bilruter Teneste B-2015 B-2016 B-2017 B-2018 B Buss - kjøp av teneste 185, , , , , Buss -skuleskyss undertransp./div. grunnskulen 32,100 22,569 5,980 0,000 0, Buss - skuleskyss vidaregåande skule 21,700 15,000 3,333 0,490 0, Ungdomstilbod 7,500 6,373 6,373 4,118 4, Diverse kollektiv 10,820 12,074 12,941 12,745 12, Bilruter - Kontorbudsjett 10,100 11,257 11,257 11,257 11,257 Sum 267, , , , ,512 Teneste Buss Desse tre tenesteområda omfattar kostnadane med det ordinære rutetilbodet med buss, samt skuleruter utført av undertransportørar. For 2016 blir det i hovudsak lagt opp til ei vidareføring av dagens rutetilbod. For å få til ei gradvis opptrapping fram mot vedtekne innsparingskrav på bilruter i 2018 og 2019 er det likevel føresett ruteendringar med ein kostnadseffekt på -1,8 mill. kr for Dette er effektiviseringar og ruteendringar som er vurdert til å råke få reisande. Desse ruteendringane vil bli handsama i Hovudutval for samferdsle i oktober.

85 Side 5 av 8 Låge drivstoffprisar og gunstig pris på Sunnfjordanbodet som har oppstart 20. juni 2016 er med på å redusere kostnaden med å oppretthalde rutetilbodet i Teneste 7303 Ungdomstilbod Ungdomstilbodet omfattar Ungdomskort, Trygt heim for ein 50-lapp og Lokale transporttilbod for ungdom(ltu). For 2016 er det lagt opp til ei vidareføring av dagens tilbod. Bruken av ungdomskort har hatt ein negativ trend dei siste åra og budsjettert kostnad for 2016 er difor redusert med 1,0 mill. kr. i høve Teneste 7306 Diverse kollektiv Tenesta inneheld kostnader til terminalar, venterom, ruteinformasjon, elektronisk billettering, planlegging og marknadsføring. Det vert i hovudsak lagt opp til vidareføring av kostnadsnivå for 2015, men kostnad til terminalar og venterom aukar som følgje av at Sunnfjordanbodet vert sett i drift. I dei gamle avtalane om rutedrift som no vert erstatta med anbod er kostnad til terminal og venterom innbakt i kilometergodtgjersla. Teneste Bilruter Kontorbudsjett Det er sett av 11,3 mill. kr til lønns- og administrasjonskostnader på kollektivtrafikkområdet. Programområde 731 Fylkesvegferjer Teneste B-2015 B-2016 B-2017 B-2018 B Fylkesvegferjer 102, , , , , Fylkesvegferjer - Kontorbudsjett 0,162 0,163 0,163 0,163 0,163 Teneste 7310 Fylkesvegferjer 102, , , , ,790 Det er lagt til grunn eit budsjett for ferjedrifta på 113,7 mill. kr i I tråd med FT-sak 26/15 er det lagt inn ein reduksjon i rammene på 4 mill. kr i 2018 og 6 mill. kr i Programområde 732 Båtruter Teneste B-2015 B-2016 B-2017 B-2018 B Båt - skuleskyss/veglause grender 5,816 5,325 5,325 5,325 5, Båt - ekspress- og lokalruter 107,012 94,049 92,873 88,461 86, Båt - diverse 4,960 4,902 4,902 4,902 4, Båtruter - Kontorbudsjett 1,681 1,515 1,515 1,515 1,515 Sum 119, , , ,202 98,045 Teneste Båt Båtrutene som fylkeskommunen finansierer heilt eller delvis er ei blanding av skuleruter, lokalruter, godsbåtrute, regionale ruter og ekspressruter. For 2016 er det i hovudsak lagt opp til ei vidareføring av dagens nivå. På same måte som på buss er det lagt inn ei gradvis opptrapping av ruteendringar for å møte innsparingskrav for 2018 og 2019, med ein kostnadseffekt på -0,3 mill. kr for Aktuelle ruteendringar vil bli handsama i Hovudutval for samferdsle i oktober. I tillegg er det sett inn ein mindre båt på ekspressruta mellom Sogn og Bergen som gjev ei innsparing på 4,8 mill. kr. Låg drivstoffpris gjev betydeleg lågare kostnad til lokal- og ekspressbåt i 2016 samanlikna med Programområde 733 Tilrettelagd transport

86 Side 6 av 8 Teneste B-2015 B-2016 B-2017 B-2018 B Tilrettelagd transport 9,909 8,592 7,122 6,632 6,632 Sum 9,909 8,592 7,122 6,632 6,632 Det er sett av 6,0 mill. kr. til ordninga med tilrettelagt transport (TT-ordninga). Dette er ei vidareføring av nivået i Det er sett av 2,5 mill. kr. til serviceskyss i Dette er lågare beløp enn tidlegare fordi serviceskyssen er lagt inn i Sunnfjordanbodet for dei kommunane som er omfatta av anbodsområdet. Det er ikkje lagt opp til kutt i tilbodet. 19 kommunar har fått tildelt midlar frå ordninga i Investeringsprogram for fylkesvegar I arbeidsdokument 3/15 vart det fastsett ei investeringsramme for fylkesveginvesteringar i økonomiplanperioden Under følgjer framlegget til investeringsprogram. INVESTERINGSPROGRAM (faste 2015-kr) SUM I PERIODEN Store prosjekt 444,6 175,0 140,0 103,3 26,3 Fv. 60 Olden-Innvik, parsell Ugla-Skarstein 351,0 170,0 140,0 41,0 Avviksfond Ugla - Skarstein 36,0 36,0 Førdepakken 52,6 26,3 26,3 Fv. 609 Dalsfjordsambandet (sluttføring) 5,0 5,0 Mindre utbetringar 73,9 24,0 43,5 3,2 3,2 Fv. 243 Aurland-Stegastein (ref. forskottering) 4,0 4,0 Fv. 31 Daløy ferejekai - utbetring 20,5 15,0 5,5 Fv. 633 Rasoverbygg Kleiva 43,0 5,0 38,0 Fv. 53 Ny brøytestasjon Holsbru 3,2 3,0 Fv. 50 Ny brøytestasjon 3,2 3,0 Gang- og sykkelveg 5,2 1,3 1,3 1,3 1,3 Fv. 546 Brandsøyvegen 5,2 1,3 1,3 1,3 1,3 Trafikktryggingstiltak 32,0 8,0 8,0 8,0 8,0 Planlegging og prosjektering 3,9 1,5 0,8 0,8 0,8 Avslutning av diverse prosjekt 2,0 2,0 SUM INVESTERING 561,6 211,8 193,6 116,4 39,4 FINANSIERINGPROGRAM SUM I PERIODEN Mva-kompensasjon 88,6 37,0 34,6 15,0 2,0 Driftsmidlar 51,1 11,8 14,0 14,0 11,1 Div ubundne fond 42,0 21,0 21,0 Lånemidlar 327,3 142,0 124,0 61,1 Førdepakken (lånemidlar) 52,6 26,3 26,3 SUM FINANSIERING 561,6 211,8 193,6 116,4 39,4

87 Side 7 av 8 INVESTERINGSPROGRAM (faste 2015-kr) SUM I PERIODEN Fv. 55 Gullringen 121,4 60,4 61,0 Fv. 337 Bjødnabakken 106,1 90,0 16,1 Fv.722 Flovegen (prosjektering) 2,0 2, Mindre skredsikringstiltak - utfordelt 40,0 10,0 10,0 10,0 10,0 Til disposisjon 150,0 150,0 SUM INVESTERING 419,5 162,4 237,1 10,0 10,0 FINANSIERINGPROGRAM SUM I PERIODEN Mva-kompensasjon 55,9 19,0 33,1 1,9 1,9 Statleg tilskot 363,6 143,4 204,0 8,1 8,1 SUM FINANSIERING 419,5 162,4 237,1 10,0 10,0 Store prosjekt: Fv. 60 Olden Innvik, parsell Ugla Skarstein er justert i høve forventa løyvingstakt. Det er forventa at prosjektet vert lyst ut på anbod hausten 2015 med anleggstart vinteren 2015/2016. Ferdigstilling vert truleg hausten I tråd med tidlegare praksis er det lagt inn ei løyving på 36 mill. kr, dvs 10 % av kostnadsoverslaget, til avviksfond for å møte ev. overskridingar i prosjektet. Stortinget vedtok Prop. 137 S ( ) - Utbygging og finansiering av Førdepakken i Sogn og Fjordane den 18. juni 2015 i samsvar med innstillinga. I denne utbyggignspakken er det er lagt til grunn 157 mill kr i fylkeskommunale midlar frå , fordelt med 26,3 mill. kr årleg. Førebels er det berre desse løyvingane som er lagt inn i investeringsbudsjettet. Det er lagt inn ei løyving på 5 mill. kr til sluttføring av Dalsfjordsambandet. Midlane skal nyttast til grunnerstatning og til eventuelle tiltak i samband med etterkontroll av utført rassikringstiltak langs vegen. Mindre utbetringar: Prosjektering av utbetring av Daløy ferjekai er kome godt i gang, og oppstart av prosjektet er planlagt i løpet av Statens vegvesen har ikkje laga endeleg kostnadsoverslag på heile prosjektet enno, men førebels estimat er på om lag 20 mill. kr. Dette er om lag 6 mill. kr høgare enn den løyving som vi allereie har lagt inn til prosjektet. Kostnaden med tiltaka vi må gjennomføre i 2016 er rekna til om lag 15 mill. kr. Det er ytterlegare behov for om lag 5,5 mill. kr i Det er lagt opp til å løyve samla 6 mill. kr i 2018 og 2019 til nye brøytestasjonar på fv. 53 og fv. 50. Desse er i dårleg stand og det er behov for å bygge nye. Dette i tråd med Handlingsprogram (23) der prosjekta er prioritert i perioden Andre tiltak: Det er vidare lagt opp til ei løyving på 2 mill. kr i 2016 som vil bli nytta til sluttsaldering av diverse prosjekt på fylkesvegnettet, samt nokre planleggingsmidlar i 2018 og Skredsikring: Det er staten sin handlingsplan for skredsikring i perioden som legg rammer for det statlege tilskottet. Ut frå tildelt ramme i perioden har vi framleis til disposisjon 150 mill. kr. Løyving til skredsikring frå 2018 vil først vere kjent når ny handlingplan for perioden vert lagt fram. Framlegg til investeringsprogram for skredsikringstiltak er oppdatert i høve framdrift på fv.337 Bjødnabakken. Vidare har vi lagt inn 2 mill. kr til prosjektering på fv. 722 Flovegen i 2016 som er det neste prioriterte prosjektet. Ledige midlar på 150 mill. kr er lagt inn til disposisjon i Konklusjon

88 Side 8 av 8 Fylkesdirektøren rår hovudutval for samferdsle til å gjere prioriteringar på samferdslebudsjettet og investeringsbudsjettet slik det går fram av saksutgreiinga.

89

90