Vedtak i klagesak som gjeld dispensasjon for riving av eldre notheng og mindre betongbygning på gbnr. 28/106, Flora kommune

Transkript

1 Sakshandsamar: Arnt Erik Nordheim Vår dato Vår referanse Telefon: / E-post: Dykkar dato Dykkar referanse / Sogn og Fjordane fylkeskommune v/kulturavdelinga Postboks FØRDE Vedtak i klagesak som gjeld dispensasjon for riving av eldre notheng og mindre betongbygning på gbnr. 28/106, Flora kommune Vi viser til oversending frå Flora kommune , som gjeld klage på administrativt vedtak frå Flora kommune , ref. 15/ Det er klaga innan fristen, og vilkåra for å handsame saka er oppfylte. Fylkesmannen tek klaga frå Sogn og Fjordane fylkeskommune til følgje. Med heimel i forvaltningslova 34, jf. plan- og bygningslova 1-9, omgjer vi vedtaket frå Flora kommune , og vi gjev ikkje dispensasjon for riving av notheng og mindre betongbygning på gbnr. 28/106. Rammeløyve datert vert oppheva. Bakgrunn for saka ivest Consult søkte den om dispensasjon for riving av notheng og mindre betongbygning på gbnr. 28/106. Søknaden er fremja på vegner av Flora kommune v/bygg og eigedom. Søknad om rammeløyve til tiltaket er datert Eigedomen gbnr. 28/106 er omfatta av reguleringsplan for Florø lufthamn, vedteken Dispensasjonssøknaden gjeld frå arealformålet «kulturelt bevaringsområde» i reguleringsplanen, og har same arealformål i kommunedelplanen for Florelandet - Brandsøy. Formålet med rivinga er å gjere eigedomen meir eigna til andre formål. Alternativ bruk av nothenget er vurdert. Tiltakshavaren meiner likevel at dette er vanskeleg på grunn av at det berre er tilkomst via sjøvegen. Det heller ikkje straum og vatn i bygningen. Søknaden er vidare grunngjeven med at eigedomen er lettare å omsette utan byggverk. Det er også høgst aktuelt å innlemme arealet ved ei utviding av Florø lufthamn. Riving vil dessutan gje ein miljømessig vinst, og rydde opp i området som i dag er lite tilgjengeleg frå anna enn sjøsida. Flora kommune handsama søknaden administrativt og gav dispensasjon og løyve til tiltaket , ref. 15/ Kommunen la vekt på fordelane ved å rydde området, og ved å unngå kostnader ved istandsetting og vedlikehald. Det vart også lagt vekt på at gbnr. 28/106 ligg innanfor restriksjonsområdet for Florø lufthamn, og at hovudintensjon i gjeldande reguleringsplan er flyplass. Kommunen viste elles til at bystyret i sak 15/798 gjorde vedtak om riving av nothenga. De klaga på vedtaket , jf. også utfyllande klageskriv I klaga meiner de det er lite i reguleringsplanen som tyder på at nothenga i Ausa kan rivast, men at formålet er å sikre bygningen mot forfall. De meiner vidare at det i denne saka er snakk om eit kulturelt verneområde, Telefon Organisasjonsnummer N Nettstad fylkesmannen.no/sfj E-post fmsfpost@fylkesmannen.no Besøksadresse Hovudkontor: Njøsavegen 2, 6863 Leikanger Landbruksavdelinga: Fjellvegen 11, 6800 Førde Postadresse Hovudkontor: Njøsavegen, Leikanger Landbruksavdelinga: Postboks 14, 6801 Førde

2 2/5 der det gjennom plan er lagt spesiell vekt på dei kulturhistoriske verdiane ved nothenga og fiskerihistoria med det store sildefisket i etterkrigstida. Ut frå ei kulturminnefagleg vurdering meiner de derfor at dei kulturhistoriske verdiane vert sett vesentleg til side ved vedtaket i sak 15/2049. Sjølv om det ikkje går direkte fram av klagen, legg Fylkesmannen til grunn at de ønskjer at kommunen sitt vedtak vert oppheva eller omgjort til avslag. Vi viser elles til klagen og høyringsfråsegna i sin heilskap. Flora kommune gav vedtaket utsett rettsverknad den , jf. forvaltningslova 42. Klagen vart realitetshandsama av utbyggingsutvalet i møte , sak 18/16. Kommunen kunne ikkje sjå at det var kome fram moment som gav grunnlag for å endre dispensasjonsvedtaket. Saka vart deretter oversendt hit for endeleg klagehandsaming. Fylkesmannen gjennomførte synfaring på gbnr. 28/106 den Representantar frå Flora kommune og Sogn og Fjordane fylkeskommune var til stades under synfaringa. I etterkant av synfaringa har kommunen også framlagt miljøsaneringsrapport utarbeidd i 2015, i tillegg til kalkyle for utbetring av hovudbygningen datert , og synfaringsrapport datert Regelverk Fylkesmannen er delegert mynde til å avgjere klager som gjeld enkeltvedtak etter plan- og bygningslova, sjå plan- og bygningsloven 1-9 femte ledd og rundskriv T-2/09 frå Klima- og miljødepartementet. Vi skal som klageinstans sjå til at kommunen under handsaminga av saka har følgt dei lovene, forskriftene og sakshandsamingsreglane som gjeld på området. Fylkesmannen kan under klagehandsaminga prøve alle sider ved vedtaket, også dei skjønnsmessige vurderingane som kommunen har gjort, jf. forvaltningslova 34. Ved prøving av det kommunale skjønnet skal Fylkesmannen leggje vekt på omsynet til det lokale sjølvstyret. Det går fram av plan- og bygningslova 12-4 at reguleringsplanen er bindande for nye eller utviding av eksisterande tiltak. Tiltak i strid med plan eller føresegner i plan- og bygningslova, kan berre godkjennast dersom det samstundes vert gjeve dispensasjon frå føresegna tiltaket strid mot, jf. planog bygningslova kapittel 19. Med heimel i plan- og bygningslova 19-2 kan kommunen dispensere frå føresegner gjevne i eller i medhald av plan- og bygningslova. Kommunen kan ikkje dispensere dersom omsyna bak føresegna det vert dispensert frå, eller omsyna i formålsføresegna i lova, vert sett vesentleg til side. I tillegg må fordelane ved å dispensere vere klart større enn ulempene etter ei samla vurdering. Vilkåra i plan- og bygningslova 19-2 er rettslege vurderingstema, ikkje eit kommunalt skjønn. Det er derfor ikkje høve til å leggje nemneverdig vekt på omsynet til det lokale sjølvstyret. Dispensasjon krev grunngjeven søknad. Etter forvaltningspraksis skal grunngjevinga for å dispensere vere spesiell og gjelde særleg for tiltaket, og kommunen skal ikkje dispensere ut frå meir generelle vurderingar. Ved dispensasjon frå planar og tiltaksforbodet i strandsona skal kommunen leggje særleg vekt på statlege og regionale rammer og mål. Kommunen bør heller ikkje dispensere frå planar når regionale eller statlege sektorstyresmakter har gjeve negativ fråsegn til dispensasjonssøknaden.

3 3/5 Fylkesmannen si vurdering Hovudspørsmålet i saka er om riving av bygningane på gbnr. 28/106 medfører at omsyna bak arealformålet «kulturelt bevaringsomåde» i gjeldande reguleringsplan vert sett vesentleg til sides. I tillegg må fordelane ved riving vere klart større enn ulempene etter ei samla vurdering, jf. plan- og bygningslova Vilkåra er naudsynte, slik at begge vilkår må vere oppfylte for å dispensere. I motsett fall vil det ikkje vere heimel for å gje dispensasjon. I reguleringsplanen for Flora luftham er eigedomen i sin heilskap regulert til kulturelt bevaringsområde. Dette arealbruksformålet er eit spesialområde fastsett i medhald av pbl nr. 6. Det følgjer av Ot.prp.nr. 56 ( ) s. 120 at 25 nr. 6 kan brukast for å regulere bygningar og anlegg som på grunn av historisk, antikvarisk eller anna kulturell verdi skal bevarast. Dersom det skal byggjast innanfor område for bygningsvern, føreset lovførearbeida at dette må gå fram av planen med føresegner. Det dåverande Miljøverndepartementet gav ut fleire rettleiarar om tolking av arealformål etter pbl. 1985, seinast ved T-1480; Plan og kart etter plan- og bygningsloven av Her heiter det om spesialområde, jf. s. 78: «Mens fredning etter kulturminneloven i første rekke brukes til å sikre kulturminner eller -miljøer som er av nasjonal verdi, kan regulering til spesialområde også brukes til å sikre objekter og områder som er verdifulle i et lokalt og regionalt perspektiv. [ ] Gjennom reguleringsbestemmelsene bør det fastsettes hva som skal bevares, hva som kan foretas av endringer innen området og under hvilke forutsetninger. For eksempel kan det stilles krav om tilpasning av eventuell ny bebyggelse eller utforming av bebyggelse som skal gjenoppføres etter brann. Dersom ikke annet er fastsatt, gjelder det er generelt endrings-, rivings- og nybyggingsforbud innen området. Det forutsettes at en er omhyggelig ved utvelgelse av det som skal bevares, og at en har faglig begrunnelse for dette. Reguleringsplanen bør derfor utformes i samråd med den aktuelle fagmyndighet.» Av bystyret sitt planvedtak framgår det at de som fagstyresmakt føreslo å utvide spesialområdet for bevaring ved nothenga. På førespurnad frå kommunen utarbeidde de også framlegg til planføresegner, inntekne i planen 6.3: «SP1a: Bygningsvern notheng Området omfattar eksisterande notheng. Bygningen skal vedlikehaldast for å sikre mot forfall. Til vedlikehald skal ein nytte opphavleg byggemåte, detaljering og materialtypar. Det blir ikkje tillete å føre opp nye bygg i området eller gjere andre inngrep som reduserer verne verdien. Vegetasjon i området kan skjøttast.» Fylkesmannen påpeiker at pbl ikkje opna for å gje vedlikehaldsplikt utover det som elles kunne fastsetjast gjennom generelle planføresegner. Slik heimel finst heller ikkje i pbl. 2008, men kommunen kan no gje enkeltvise pålegg om tiltak på bevaringsverdige bygningar, jf. forskrift om byggjesak kapittel 19. Fylkesmannen legg derimot til grunn at reguleringsføresegna ovanfor må tolkast som ein oreigningsheimel, som gav styresmaktene rett til sjølv å gjennomføre vedlikehald som planlagt. Ettersom eigedomen vart erverva av Flora kommune i 2009 er spørsmålet ikkje lenger aktuelt. Føresegna illustrerer likevel tvillaust at planstyresmakta sin intensjon har vore aktivt vedlikehald og sikring av eigedomen, også i rolla som grunneigar. Sjølv om det i søknaden no er dokumentert utvendig forfall, meiner vi derfor at det ikkje er grunn til å leggje avgjerande vekt på dette. Vi kan heller ikkje sjå at det kan ha avgjerande vekt at bygget i dag står utan leigetakar, eller at dei planane kommunen opphavleg hadde for bygningen som grunneigar, i praksis har synt seg vanskelege å gjennomføre.

4 4/5 Det følgjer av førearbeida til plan- og bygningslova 19-2 at dispensasjonsreglane er stramma noko inn samanlikna med tidlegare lovgjeving, jf. Ot.prp. nr. 32 ( ) s Innstramminga er likevel ikkje til hinder for at det «f.eks. dispenseres fra eldre planer som ikkje er fullt utbygget, og der reguleringsbestemmelsene er til hinder eller direkte motvirker en hensiktsmessig utvikling av de gjenstående eiendommene». Slik Fylkesmannen forstår førearbeida, er det her primært teke sikte på enkelteigedomar og restareal der området elles i hovudsak er utbygd, og premissane for arealbruken har endra seg vesentleg sidan planen vart vedteken. Etter vår vurdering gjeld derimot omsyna bak arealformålet «kulturelt bevaringsområde» framleis med styrke i denne saka, ettersom grunngjevinga for valet av arealformål er den same i dag som då planen vart vedteken. Dispensasjon for riving er heller ikkje ei slik utvikling av resteigedomar slik førearbeida tek sikte på, men i realiteten at premissane for heile det aktuelle planområdet, som rett nok følgjer eigedomsgrensene, vert teke ut av reguleringsplanen gjennom fjerning av dei tiltaka bevaringa er grunngjeven med. I saksutgreiinga for bystyret sitt vedtak i sak 15/798, der den overordna avgjerda om riving var teken, framgår det at Avinor er interessert i tomtearealet etter at eigedomen er rydda. Vidare la kommunen vekt på at bygningsmassen slik han er i dag, med dårleg forfatning og lause takplater, utgjer ein risiko for flytryggleiken og annan ferdsel i området. Kommunen vurderte også istandsetting av bygget, men såg dette som uaktuelt utan leigetakarar. Utover at Avinor skal ha uttrykt generell interesse for gbnr. 28/106, er det i framlegg til ny samfunnsdel for Flora også teke inn planar om utviding av terminalkapasitet, rullebane og brann/bereskap for Florø Lufthamn. 1 Det offentlege ettersynet av samfunnsdelen vart avslutta , og Sogn og Fjordane fylkeskommune v/fylkesutvalet gav innspel til dette planarbeidet , sak 46/2016. Etter det Fylkesmannen kan sjå er ikkje planane om utviding av Florø lufthamn særskilt nemnt i innspelet frå fylkeskommunen. Kommunen har opplyst at samfunnsdelen truleg blir vedteken i juni Vidare vil det truleg bli meldt oppstart av planarbeid for utviding av Florø lufthamn i løpet av inneverande år. Ifølgje kommunen vil gjennomføring av dette utvidingsarbeidet uansett føre til at bygningane på gbnr. 28/106 må rivast. Slik forholda er i dag, framstår det som heilt klart at riving er grunnleggjande i strid med det vedtekne arealbruksformålet og føresegnene for gbnr. 28/106. Idet intensjonen i planen er vern og istandsetting, vil riving innebere at denne intensjonen vert sett vesentleg til sides. Vilkåra for å dispensere er då normalt ikkje oppfylte, jf. plan- og bygningslova Når det gjeld fordelane og ulempene ved ein dispensasjon, viser Fylkesmannen til at kommunal planlegging er meint å innebere ei avveging og samordning av både lokale, regionale og nasjonale interesser, jf. pbl. 1.1 andre ledd. Vi ser at det er vesentlege samferdslesinteresser knytt til ei utviding av Florø lufthamn, og at desse interessene kan kome i konflikt med verneomsyna på gbnr. 28/106. Begge omsyn utgjer relevante og vektige fordelar og ulemper, som må vegast mot kvarandre. Klaga er i stor grad grunngjeven med lokale kulturhistoriske interesser kring det store sildefisket i etterkrigstida, som de meiner er ein vesentleg del av Florø sin identitet. Vidare ifølgje dykk vil rivinga vere med å ta bort noko av grunnlaget for verdiskaping, læring, oppleving og moglegheitene til ny utvikling for framtidige generasjonar. 1 Kommuneplanen sin samfunnsdel (2028).

5 5/5 Når ulike sektorinteresser står mot kvarandre, meiner Fylkesmannen at dette er eit moment som taler for at arealbruken bør avklarast gjennom planendring, der sektorstyresmaktene i yttarste konsekvens får høve til å prøve arealbruken gjennom motsegn. På dette tidspunktet, før det er meldt oppstart av nye planar, er det også vanskeleg å utelukke at det kan finnast alternative løysingar som tek i vare fleire interesser. Vi ser at bygningen kan vere trafikkfarleg slik han er i dag, og at dette taler for riving. Vi legg likevel til grunn at mellombels sikring inntil arealbruken er avklara er mogleg, og at kommunen ved vårt vedtak ikkje vert pålagt å setje bygningane i stand slik reguleringsføresegnene legg opp til. Plikta til sikring av farlege byggverk følgjer elles direkte av lova, jf. plan- og bygningslova 31-3 første ledd. Sjølv om det det er framlagt ein kalkulert prosjektkostnad på om lag 1,26 mill. kroner for skifte av tak på hovudbygningen, legg Fylkesmannen til grunn at det også er mogleg å sikre bygningen og særleg taket mellombels for ein lågare kostnad, dersom dette skulle vere påkravd for førebyggje trafikkfare. Fylkesmannen legg vekt på at dispensasjon frå arealplanar reiser særlege spørsmål, jf. Ot.prp. nr. 32 ( ) s. 242, og at også lovførearbeida legg opp til at endringar av betyding i utgangspunktet bør handsamast etter reglane for kommuneplanlegging og reguleringsplanar. Vi har også lagt vekt på at det er ei direkte påverka sektorstyresmakt som klagar, jf. pbl fjerde ledd, og at fylkeskommunen også medverka aktivt ved utforminga av planen i Med den tidshorisonten som er skissert av kommunen for mogleg oppstart av ny detaljreguleringsplan, kan Fylkesmannen ikkje sjå at fordelane ved å tillate riving gjennom dispensasjon, er klart større en ulempene som klagaren har vist til. Fylkesmannen legg elles til grunn at sektorstyresmaktene vil prioritere tidleg medverknad ved eventuelle planframlegg, og at interesser som kan gje grunnlag for motsegn kjem fram så tidleg som mogleg i planprosessen, jf. rundskriv H-2/14 frå Kommunal- og moderniseringsdepartementet. Vedtak Fylkesmannen tek klaga frå Sogn og Fjordane fylkeskommune til følgje. Med heimel i forvaltningslova 34, jf. plan- og bygningslova 1-9, omgjer vi vedtaket frå Flora kommune , og vi gjev ikkje dispensasjon for riving av notheng og mindre betongbygning på gbnr. 28/106. Rammeløyve datert vert oppheva. Vedtaket er endeleg og kan ikkje klagast vidare, jf. forvaltningslova 28 tredje ledd. Med helsing Gunnar O. Hæreid assisterande fylkesmann Anne Kristin Eitungjerde juridisk sjef Brevet er godkjent elektronisk og har derfor ikkje underskrift. Kopi til: ivest Consult AS 6900 FLORØ Elektronisk kopi: Flora kommune (ref. 15/2049)