Samhandling for Grønt Skifte

Transkript

1 Samhandling for Grønt Skifte Innlegg på Klimadag i Fylkestinget Leikanger 21. november 2016 Carlo Aall (forskingsleiar Vestlandsforsking) Justering av samfunnet? Omstilling av samfunnet

2 Samhandling

3 Mål og arbeidspakkar Hovudmål Styrke kunnskapen om vilkår for, og utvikle nye metodar for lokal klimaomstilling

4 Hovudpoeng med prosjektet 1. Utvikle nye og betre samarbeidsformer i klimaarbeidet mellom forsking, regional forvaltning og lokal forvaltning 2. Bli betre på det «tradisjonelle» klimaarbeidet 3. Avklare kva nytt Det grøne skiftet og klimaomstilling inneber samanlikna med det «tradisjonelle» klimaarbeidet

5 Klimahistoria på 1 minutt! Globale utslepp av klimagassar Den svenske kjemikaren Svante Arrhenius var den som oppdaga drivhuseffekten Alt i 1912 tok ei regionavis i Australia inn ei melding som varsla dagens klimaproblem!

6 Bodskapen frå FNs klimapanel sin siste hovudrapport (2013) + ny kunnskap For å unngå +2 C innan 2100 må: De globale utsleppa vere «netto null» innan % av kjende reserver med fossil energi bli verande i bakken nye studiar frå 2016 tyder på at denne delen må aukast til 100% ( Sjølv med +2 C vil verda måtte tilpasse seg store og delvis ukjende konsekvensar

7 Bodskapen frå Parismøtet Alle landa er no «med» Også «u-land» og USA 2 gradersmålet blei forsterka Oppmodinga om at partane også skal arbeide for å nå eit mål om å halde verda under 1.5 grader global oppvarming Ovanfrå-og-ned strategien er lagt på vent Den opphavlege tanken om ein juridisk bindande global avtale som landa «må» følgje er ikkje lagt bort Nedanfrå-og-opp er inntil vidare hovudstrategien Nasjonale planar skal rapporterast inn og dei som ikkje føl opp blir «sett i gapestokken». Difor (enno) viktigare med lokale og nasjonale tiltak

8 MEN - vil klimaavtalen overleve? USA kan trekke seg frå avtalen (Trump har sett ned ei gruppe som skal utgreie korleis det kan gjerast) Sidan avtalen er ratifisert vil det at USA trekkjer seg ikkje påverke sjølve avtalen reint formelt Faren er at dette kan føre til styrka «klimaskepsis» og redusert innsats frå andre land

9 Utfordringa: Ei verd på gal kurs Faktiske utslepp C Faktisk utvikling +1,2 C ved utgangen av b.html Kjelde: Ønska utvikling

10 Og akkurat no (17.11) er det 36 grader varmare enn normalt på Nordpolen 36-degrees-warmer-than-normal-as-winter-descends/?utm_term= d8386

11 Er utviklinga likevel i ferd med å snu (litt)? Redusert bruk av kol i Kina den viktigaste årsaka til starten på ei utflating Kjelde:

12 Men vi kjem kanskje ikkje utanom «negative klimagassutslepp» Kva verdas nasjonar så langt har forplikta seg til Naudsynt utvikling av netto utslepp om verda skal klare 2 gradersmålet Utslepp verda truleg ikkje vil klare å bli kvitt Netto negative utslepp Direct air capture (DAC) Faktiske historiske utslepp Brutto negative utslepp: karbonfangst av ulike slag

13 Den mest fornuftige strategien: Håpe det beste og førebu seg på det verste? Norge 0 C 2016 Kjelde: FNs klimapanel Inga tiltak Tilpassing Omstilling

14 Klimaomstilling Definisjon «Endringar av dei grunnleggjande eigenskapane til eit system (inkludert verdisystem; regulatoriske, lovgjevande eller byråkratiske regime; finansinstitusjonar; og teknologiske eller biologiske system» (mi omsetting) Det ubehagelege spørsmålet Klarer vi å omstille samfunnet eller blir samfunnet omstilt?

15 Utfordring 1: Vi må redusere utsleppa fort og mykje! MEN

16 Utfordring 2: Vi må skape ei fossilfri og lågenergi framtid OG

17 Utfordring 3: Det lokale klimaet vil bli meir krevjande Prosentvis venta endring i dagar med ekstremnedbør i 2050 samanlikna med perioden for Vestlandet (nedbørsregion 6) Haust 21% 62% Sommar 11% 68% Vår 23% 94% Nedre verdi Øvre verdi Vinter 3% 53% ÅRSGJENNOMSNITT 12% 56% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 120%

18 Utfordring 4: Det globale klimaet vil òg bli meir krevjande Indicator 1: Transboundary water dependency ratio Indicator 2: Bilateral climate-weighted foreign direct investment Indicator 3: Remittance flows Indicator 4: Openness to asylum Indicator 5: Migration from climate vulnerable countries Indicator 6: Trade openness Indicator 7: Cereal import dependency ratio Indicator 8: Embedded water risk Indicator 9: KOF Globalization Index

19 I dag Det Grøne Skiftet I framtida Høg produksjon av fossil energi Stanse all leiteaktivitet og unngå ny produksjon Netto null utslepp av Høge utslepp av klimagassar 1. Redusere utslepp meir og fortare 2. Også redusere utslepp frå internasjonal luft- og sjøfart og forbruk av importerte tenester og varer 3. Gjennomføre tiltak for negative utslepp Netto null utslepp av klimagassar Høgt forbruk av energi Sterkare satsing på energisparing Lågt forbruk av energi Moderat produksjon av fornybar energi Eit klima i endring 1. Sørge for at ny fornybar energi kjem i staden for ikkje i tillegg til eksisterande bruk av fossil energi Fokus i debatten så langt 2. Byggje ut ny fornybar energi som ikkje er i konflikt med biologisk mangfald Tilpasse samfunnet til lokale og globale klimaendringar All energibruk frå fornybare kjelder Eit samfunn tilpassa eit annleis klima

20 Ei dyster eller positiv framtid? «Vegar inn i framtida med drastiske kutt i utslepp av klimagassar kan bli ein stor mogelegheit for internasjonalt samarbeid, vekst, forteneste, sysselsetting, berekraftig forbruk og livskvalitet, under føresetnad av at ein innovative økonomiske politikk blir vedteke og brakt til suksess» (Piana mfl, 2012) cies% pdf

21 Ei dyster eller positiv framtid? «Vegar inn i framtida med drastiske kutt i utslepp av klimagassar kan bli ein stor mogelegheit for internasjonalt samarbeid, vekst, forteneste, sysselsetting, berekraftig forbruk og livskvalitet, under føresetnad av at ein innovative økonomiske politikk blir vedteke og brakt til suksess» (Piana mfl, 2012) cies% pdf

22 Campus seminar i Sogndal : Om negative klimagassutslepp Korleis kan ei naudsynt satsing på «negative klimagassutslepp» påverke Sogn og Fjordane? Hovudinnleiar seniorforskar Glen Peeters frå CICERO Har publisert fleire internasjonale artiklar om temaet Gjenstår å utvikle eit endeleg program Innlegg frå næringslivet Innlegg frå friviljuge organisasjonar Innlegg frå offentleg forvaltning Innlegg fra regionale forskingsinstitusjonar Politisk ordskifte

23 Kontaktinformasjon Carlo Aall: Forskingsleiar ved Vestlandsforsking Carlo Aall