Bergen, 25.oktober Måndag kl i Formannskapssalen

Transkript

1 Stord kommune Sekretariat for kontrollutvalet OBS at nokre saker kan vera U. off. Det er avmerka øverst til høgre på dei sakene det gjeld Kontrollutvalet Bergen, 25.oktober 2010 Innkalling til møte i kontrollutvalet Det vert med dette kalla inn til møte i kontrollutvalet Måndag kl i Formannskapssalen Dersom nokon av medlemmene ikkje kan møte og må melde forfall, vert dei bedne om å gjere dette så tidleg som råd er til Kari Nygard, tlf / , kari.nygard@post.hfk.no, eller til Hogne Haktorson, tlf / , hogne.haktorson@post.hfk.no. Det er planlagt at Kari Nygard møter frå sekretariatet på dette møtet. Til varamedlemmer er denne innkallinga å sjå på som ei orientering. Dersom det vert aktuelt at varamedlemmer må møta, vil det bli gjeve nærmare beskjed. Amram Hadida (s) -kontrollutvalsleiar- Hogne Haktorson Kontrollsjef Kari Nygard Seniorrådgjevar Vedlegg: Sakliste Kopi: Varamedlemmer til kontrollutvalet Ordførar i Stord kommune Deloitte AS Rådmannen i Stord kommune (har møte- og talerett) (har møte- og talerett) Besøksadresse: Agnes Mowinckelsgt. 5 - Postadresse: Postboks Bergen - Telefon Direkte telefon Mobil E-postadresse: kari.nygard@post.hfk.no Bankgironr Foretaksnr. NO mva.

2 Sakliste: Saknr. Sak 32/10 Godkjenning av innkalling og sakliste Merknad 33/10 Godkjenning av protokoll frå møte Vedlegg 34/10 Orienteringssaker Vedlegg 35/10 Meldingar Vedlegg 36/10 Vurdering av om Deloitte er uavhengig i høve Stord Vedlegg kommune 37/10 Rekneskapsrevisjon Vedlegg 38/10 Gjennomgang av møteprotokollar Møteprotokollar kan lastas ned og lesast på Stord kommune si heimeside 39/10 Konkurranseutsetting av revisjonstenester for ny avtaleperiode godkjenning av konkurransegrunnlag Utkast til konkurransegrunnlag vil bli delt ut i møtet Ymse 2

3 Sttorrd kommunee MØTEPROTOKOLL Kontrollutvalet Dato: Kl.: Stad: Formannskapssalen Saknr.: 23/10 31/10 MØTELEIAR Amram Hadida (Ap) DESSE MØTTE Odd Martin Myhre (FrP) Torill Knudsen (Ap) FORFALL Ola Malvin Lomheim (KrF) vararepresentantar var innkalla men ingen av dei hadde høve til å møta Grethe Søyland (H) forfall ikkje meldt, så vararepresentant var ikkje innkalla. DESSUTAN MØTTE Deloitte AS v/ Line Margrete Johansen møtte til og med sak 28/10. Frå administrasjonen møtte: Rådmann Magnus Mjør i sak 25/10, dagleg leiar i Sunnhordland Interkommunale Barnevernsteneste (SIB) Trine Hjertholm i sak 25/10 orientering om SIB og kommunalsjef Knut Gram og avdelingsleiar Nina Steinsbø Walquist i sak 25/10 om orientering vedr. tilsynsrapport frå Fylkesmannen. Hordaland fylkeskommune, sekretariat for kontrollutvalet v/ Kari Nygard. Sakliste: Saknr. Sak 23/10 Godkjenning av innkalling og sakliste 24/10 Godkjenning av protokoll frå møte /10 Orienteringssaker 26/10 Meldingar 27/10 Rapport etter forvaltningsrevisjon av sal av kommunal eigedom i Stord kommune 28/10 Godkjenning av evaluerte planar for forvaltningsrevisjon og selskapskontroll 29/10 Konkurranseutsetting av revisjonsteneste for ny avtaleperiode 30/10 Framlegg til budsjett for kontroll- og tilsynsarbeidet for /10 Gjennomgang av møteprotokollar Ymse 1

4 23/10 GODKJENNING AV INNKALLING OG SAKLISTE HANDSAMING I MØTET Det er skreve feil vekedag på innkallinga (torsdag i staden for måndag). Det framkom elles ikkje merknader til innkalling og sakliste. VEDTAK Innkalling og sakliste vart samrøystes godkjend. 24/10 GODKJENNING AV PROTOKOLL FRÅ MØTE HANDSAMING I MØTET Det framkom ikkje merknader til protokoll frå møte VEDTAK Protokollen frå møte vart samrøystes godkjend. 25/10 ORIENTERINGSSAKER Desse orienteringssakene var lagt fram: Nr. Frå: Orientering vedr.: 1 Rådmann og evt. SIB Forvaltningsrevisjonsprosjekt vedr. Sunnhordland Interkommunale Barneversteneste (SIB) 2 Rådmann / administrasjonen Om tilsynsrapport frå Fylkesmannen vedr. rettstryggleik ved bruk av tvang og makt overfor personar med psykisk utviklingshemming 3 Rådmann / administrasjonen Orientering om oppfølging etter forvaltningsrevisjon vedr. Sjukefråvær innan pleie og omsorg i Stord kommune 4 Sekretariatet / Deloitte Ressursbruk i samband med forvaltningsrevisjon Ymse FORSLAG TIL VEDTAK: Kontrollutvalet tek orienteringssakene til orientering. HANDSAMING I MØTET Nr. Frå: Orientering vedr.: 1 Rådmann og evt. SIB Dagleg leiar Trine Hjertholm orienterte om Sunnhordland Interkommunale Barnevernsteneste. Dei er nå på plass i SKE-bygget og held på med renovering av lokala som skal vera ferdig no i oktober, inkludert tilfredstillande arkiv. Saksmengda har auka og er stor pr. ansatt. Internkontroll er no i ferd med å bli innarbeidd og teke i bruk. Rådmann Magnus Mjør deltok og under orienteringa med suppleringar. Kontrollutvalet stilte spørsmål som blei svara på. Dei sa seg nøgde med orienteringa, og vil vurdera om ein skal koma attende til ei vidare 2 Rådmann / administrasjonen orientering på eit seinare tidspunkt. Kommunalsjef Knut Gram og avdelingsleiar Nina Steinsbø Walquist orienterte om oppfølgingsarbeid etter tilsynsrapport frå Fylkesmannen vedr. rettstryggleik ved bruk av tvang og makt overfor personar med psykisk utviklingshemming. Definisjon på kva ein legg i omgrepet tvang og avgrensing av friheit i denne samanheng vart forklara. Det vart og trekt fram at det er nyttig å ha tilsyn for å få forbetra tenesta, men at det er ressurskrevjande å gjennomføra alle tiltak. Det vart delt ut dokumentasjon på og orientert om kva oppfølgingsarbeidet etter tilsynsrapporten omfattar. Det skal gjevast tilbakemelding / rapport til 2

5 3 Rådmann / administrasjonen 4 Sekretariatet / Deloitte Fylkesmannen innan om oppfølgingsarbeidet. Kopi av dette vert sendt til kontrollutvalet. Kontrollutvalet gav kommentarar til orienteringa og fekk stilla spørsmål, som blei svara på. Rådmann orienterte om kva som er gjort etter at rapport vedr. forvaltningsrevisjon om Sjukefråvær innan pleie og omsorg i Stord kommune vart lagt fram. Det vart påpeika at rapporten har vore nyttig for oppfølgingsarbeidet når det gjeld sjukefråvær. Av tiltaka som er sett i verk er oppretting av stilling som HMT-leiar i kommunen, og tilsett person tok til i stillingen i juni. Vidare vert og tiltak følgde opp gjennom Kvalitetskommuneprosjektet. Kontrollutvalet stilte spørsmål og gav kommentarar til orienteringa. Utvalet vil følgja utviklinga av sjukefråværet innan pleie- og omsorgssektoren. Ein vil og legga opp til å få ei orientering frå HMT-leiaren når vedkomande har vore i funksjon ei tid. Sekretariatet la fram notat vedr. ressursbruk i samband med forvaltningsrevisjon, og det vart gjort greie for årsak til auka ramme for arbeid med prosjektet. Kontrollutvalet godkjende auke i timeramme for Deloitte sitt arbeid med forvaltningsrevisjonsprosjektet. Ymse - ingen fleire orienteringssaker. VEDTAK Vedr. orienteringssak nr. 3 Sjukefråvær innan pleie og omsorg i Stord kommune: Kontrollutvalet vil følgja med når det gjeld utvikling av sjukefråværet innan pleie- og omsorgsektoren. Ein vil vidare be om ei orientering ved HMT-leiar på eit seinare møte. Vedr. orienteringssak nr. 4 Ressursbruk i samband med forvaltningsrevisjon av sal av kommunal eigedom i Stord kommune: Kontrollutvalet godkjenner den framlagde timeramma i samband med gjennomføring av forvaltningsrevisjonsprosjekt vedr. sal av kommunal eigedom i Stord kommune. Dei øvrige orienteringssakene vart teke til orientering. 26/10 MELDINGAR Desse meldingane vart lagt fram: Nr. Frå: Melding vedr.: 1 Kommunestyret Meldingar om vedtak 2 Sekretariatet Budsjett for kontrollutvalet sitt ansvarsområde for resten av året Sekretariatet Om forvaltningsrevisjonsprosjekt i fylkeskommunen om Fråfall og bortval i vidaregåande opplæring. 4 Deloitte Notat om revisors uavhengighet 5 Sekretariatet Møteplan for kontrollutvalet for 2.halvår 2010 Ymse FORSLAG TIL VEDTAK: Kontrollutvalet tek meldingane til orientering. HANDSAMING I MØTET Nr. Frå: Melding vedr.: 1 Kommunestyret Meldingar om vedtak i kommunestyret vart gjennomgått og kommentert 2 Sekretariatet Budsjett for kontrollutvalet sitt ansvarsområde for resten av året 2010 vart gjennomgått og drøfta. Kommunestyret gav ekstraløyving på kr til kontrollutvalet i juni-møtet. Det syner seg at sjølv med denne løyvinga er det ikkje midlar til fleire bestillingar i inneverande år. 3 Sekretariatet Sak vedr. forvaltningsrevisjonsprosjekt i fylkeskommunen om Fråfall og bortval i vidaregåande opplæring vart ikkje kommentert. Sidan det var 3

6 forfall frå to av kontrollutvalsmedlemmane til dette møtet, vil ein ta gjennomgang av denne meldinga på neste møte 4 Deloitte Notat om revisors uavhengighet vart gjennomgått og drøfta. Kontrollutvalet merka seg innhaldet og tok denne meldinga til orientering. 5 Sekretariatet Møteplan for kontrollutvalet for 2.halvår 2010 vart drøfta. Kontrollutvalet vil halda fast på den møteplanen som er oppsett, med møter i kontrollutvalet og Møteplanen vert oversendt til kommunen for å koma med på oversyn over politiske møter. Ymse ingen meldingar under ymse VEDTAK: Vedr. melding nr. 2 Budsjett for kontrollutvalet sitt ansvarsområde for resten av året 2010: Kontrollutvalet tek rekneskapsstoda for sitt budsjett-område til orientering. Ein merkar seg at det ikkje er rom for fleire prosjekt innan forvaltningsrevisjon eller selskapskontroll resten av Vedr. melding nr. 3 Om forvaltningsrevisjonsprosjekt frå fylkeskommunen: Gjennomgang vert utsett til neste møte. Vedr. melding nr. 4 Om møteplan for kontrollutvalet 2.halvår 2010: Møter i kontrollutvalet 2.halvår 2010 vert og Møteplanen vert oversendt kommunen for å koma med på oversyn over politiske møter. Øvrige meldingar vart teke til orientering. 27/10 RAPPORT ETTER FORVALTNINGSREVISJON AV SAL AV KOMMUNAL EIGEDOM I STORD KOMMUNE FORSLAG TIL INNSTILLING Ut frå rapport etter forvaltningsrevisjon av sal av kommunal eigedom i Stord kommune ber kommunestyret rådmann syta for at følgjande tiltak vert følgde opp: 1. Etablere rutinar og retningsliner knytt til sal av eigedom, som tar omsyn til relevant regelverk og ESA sine retningsliner. 2. Sørgjer for at tilsette som er involverte i sal av kommunal eigedom, er kjent med relevant regelverk. 3. Etablerer arkiveringsrutinar som sikrar at relevant dokumentasjon knytt til prosessen ved sal av eigedom blir arkivert. 4. Sørgjer for at delegeringsreglementet blir oppdatert. 5. Sikrar at politiske organ er orientert om relevant regelverk i saker der dette har betyding for dei vedtak som skal fattast. HANDSAMING I MØTET Line Margrete Johansen frå Deloitte presenterte rapporten og gav ein grundig gjennomgang av innhald og vurderingar som er kome fram. Kontrollutvalet stilte spørsmål, kommenterte ting og drøfta dei tilrådingar som er gjeve. Det vart peika på at det er ein klar og tydeleg rapport som gjev tilbakemelding på dei spørsmålstillingar ein sette i prosjektet. Kontrollutvalet vil og at vedtaket skal innehalda ein frist for rådmannen når det gjeld å gje melding tilbake til politisk hald om kva som skjer i oppfølgingsarbeidet. 4

7 Forslag til innstilling med tillegg av frist for rådmannen, vart samrøystes vedteke. INNSTILLING Ut frå rapport etter forvaltningsrevisjon av sal av kommunal eigedom i Stord kommune ber kommunestyret rådmann syta for at følgjande tiltak vert følgde opp: 1. Etablere rutinar og retningsliner knytt til sal av eigedom, som tar omsyn til relevant regelverk og ESA sine retningsliner. 2. Sørgjer for at tilsette som er involverte i sal av kommunal eigedom, er kjent med relevant regelverk. 3. Etablerer arkiveringsrutinar som sikrar at relevant dokumentasjon knytt til prosessen ved sal av eigedom blir arkivert. 4. Sørgjer for at delegeringsreglementet blir oppdatert. 5. Sikrar at politiske organ er orientert om relevant regelverk i saker der dette har betyding for dei vedtak som skal fattast. Kommunestyret ber rådmannen legga fram skriftleg rapport innan om korleis tiltaka vert følgde opp. Rapporten skal leggast fram for kommunestyret i første møte i 2011, og det skal sendast kopi til kontrollutvalet. 28/10 GODKJENNING AV EVALUERTE PLANAR FOR FORVALTNINGSREVISJON OG SELSKAPSKONTROLL FORSLAG TIL VEDTAK 1. Kontrollutvalet godkjenner justert plan for forvaltningsrevisjon slik den ligg føre. 2. Kontrollutvalet godkjenner justert plan for selskapskontroll slik den ligg føre. 3. Dei to justerte planane vert sendt til kommunestyret til orientering. HANDSAMING I MØTET Kontrollutvalet gjekk gjennom dei evaluerte planane og drøfta dei forvaltningsrevisjonsprosjekta som er kome fram. Forslag til vedtak vart samrøystes vedteke. VEDTAK 1. Kontrollutvalet godkjenner justert plan for forvaltningsrevisjon slik den ligg føre. 2. Kontrollutvalet godkjenner justert plan for selskapskontroll slik den ligg føre. 3. Dei to justerte planane vert sendt til kommunestyret til orientering. 29/10 KONKURRANSEUTSETTING AV REVISJONSTENESTE FOR NY AVTALEPERIODE FORSLAG TIL VEDTAK 1. Stord kommune ønskjer å samordna arbeid relatert til konkurranseutsetting av revisjonstenester med dei andre Sunnhordlandskommunane som skal konkurranseutsetja revisjonstenestene no. 2. Kontrollutvalet ber Sunnhordland Interkommunale Innkjøpsforum om å stå for prosessen. 3. Bistand, jmf. pkt. 2, omfattar utarbeiding av utkast til kravspesifikasjon, utkast til konkurransegrunnlag, kunngjering, protokollføring, evaluering av innkomne tilbod, varsel om tildeling, utarbeiding av utkast til kontrakt og deltaking i naudsynte samrådingsmøte, samt aktuelle møte i kontrollutvalet og kommunestyret. HANDSAMING I MØTET Kontrollutvalet drøfta saka. Framlegg til vedtak vart samrøystes vedteke. 5

8 VEDTAK 1. Stord kommune ønskjer å samordna arbeid relatert til konkurranseutsetting av revisjonstenester med dei andre Sunnhordlandskommunane som skal konkurranseutsetja revisjonstenestene no. 2. Kontrollutvalet ber Sunnhordland Interkommunale Innkjøpsforum om å stå for prosessen. 3. Bistand, jmf. pkt. 2, omfattar utarbeiding av utkast til kravspesifikasjon, utkast til konkurransegrunnlag, kunngjering, protokollføring, evaluering av innkomne tilbod, varsel om tildeling, utarbeiding av utkast til kontrakt og deltaking i naudsynte samrådingsmøte, samt aktuelle møte i kontrollutvalet og kommunestyret. 30/10 FRAMLEGG TIL BUDSJETT FOR KONTROLL- OG TILSYNSARBEIDET FOR FORSLAG TIL INNSTILLING Kommunestyret godkjenner budsjett for kontroll- og tilsynsarbeidet for 2011, slik det ligg føre. HANDSAMING I MØTET Kontrollutvalet drøfta framlegget til budsjett for Kontrollutvalet peika på at saksopplysningar som forklarar nærmare innhaldet i budsjettforslaget og dei einskilde budsjettpostane må følgja saka heilt fram til handsaming i kommunestyret, og at det er kommunestyret som har ansvar for kontrollutvalet sitt budsjett. Forslag til innstilling vart samrøystes vedteke. INNSTILLING Kommunestyret godkjenner budsjett for kontroll- og tilsynsarbeidet for 2011, slik det ligg føre. 31/10 GJENNOMGANG AV MØTEPROTOKOLLAR FORSLAG TIL VEDTAK Kontrollutvalet tar møteprotokollane til orientering. HANDSAMING I MØTET Sidan det berre var tre kontrollutvalsmedlemmar tilstades vart det vedteke å utsetje denne saka til neste møte. VEDTAK Gjennomgang av møteprotokollar vert utsett til neste møte. YMSE På neste møte vil kontrollutvalet be om at følgjande tema vert sett opp under orienteringssaker: Stord Kommunale Eigedomsselskap KF Oppfølging etter prosjekt innan selskapskontroll eigarskapsforvaltning i Stord kommune. Amram Hadida Leiar Kari Nygard Sekretær 6

9 Stord kommune Sekretariat for kontrollutvalet SAKSFRAMLEGG Til: Kontrollutvalet Dato: 01.november 2010 Sakshandsamar: Nygard, Kari Kopi til: Sak: 34/10 34/10 ORIENTERINGSSAKER Nr. Frå: Orientering vedr.: 1 Rådmann / administrasjonen Oppfølging etter prosjekt selskapskontroll / eigarskapsforvaltning og om rullering av Eigarskapsmelding for Stord kommune. 2 Fylkesmannen Tilsynsrapport om det psykososiale skulemiljøet 3 Stord kommune / Hordaland fylkeskommune Orientering om og drøfting av sak vedr. Sunnhordland Lufthamn AS søknad om lån. 3 Sekretariatet Revisjonsrapportar til Forum for Kontroll og Tilsyn (FKT) si heimeside Ymse FORSLAG TIL VEDTAK: Kontrollutvalet tek orienteringssakene til orientering. Hogne Haktorson Kontrollsjef Kari Nygard Seniorrådgjevar Vedlegg: Rapport etter tilsyn med Stord kommune frå Fylkesmannen I sak vedr. Sunnhordland Lufthamn AS søknad om lån: o Vedtak i Kommunestyret Stord o Vedtak i Fylkestinget Hordaland Besøksadresse: Agnes Mowinckelsgt. 5 - Postadresse: Postboks Bergen - Telefon Direkte telefon Mobil E-postadresse: kari.nygard@post.hfk.no Bankgironr Foretaksnr. NO mva.

10 Sakshandsamar, innvalstelefon Hanne Melander, Vår dato Dykkar dato Vår referanse 2010/ Dykkar referanse Stord kommune Postboks STORD Tilsyn med Stord kommune - sluttrapport Vi viser til tilsyn med Stord kommune med tema det psykososiale skolemiljøet til elevane, og til varsel om vedtak av som pålegg kommunen å rette opp tilhøve som ikkje er i samsvar med lovkrav. Vedlagt er rapport frå tilsynet med enkeltvedtak som pålegg kommunen å rette opp tilhøve som ikkje er i samsvar med lovkrav, jf. opplæringslova 14-1 tredje ledd. Enkeltvedtaka kan påklagas etter forvaltningslova 28. Fristen for å klage er etter forvaltningslova 29 tre veker frå det tidspunktet underretninga om vedtaket er kome fram til kommunen. Utdanningsdirektoratet er klageinstans, men klage skal sendast Fylkesmannen i Hordaland, Utdanningsavdelinga. Vi takkar Stord kommune for eit særs godt samarbeid i samband med tilsynet. Med helsing Hjalmar Olseth ass.utdanningsdirektør Hanne Melander seniorrådgjevar Vedlegg: Tilsynsrapport Statens hus Kaigaten 9, 5020 Bergen Telefon: Telefaks: Utdanningsavdelinga Postboks 7310, 5020 Bergen Telefaks: Org.nr: E-post: postmottak@fmho.no Internett:

11 Rapport Tilsyn med Stord kommune TILSYNSPERIODE: - Varsel blei sendt kommunen Skriftleg dokumentasjon frå kommunen til Fylkesmannen: 3. mars og 18. mars Intervju og samtalar blei haldne 7., 13. og 14. april Sluttmøtet blei halde 28. april 2010 FYLKESMANNEN SI TILSYNSGRUPPE: Tilsynsleiar Hanne Melander Seniorrådgjevar Eva Bendiksen Rådgjevar Johan Sverre Rivertz KONTAKTPERSON I KOMMUNEN: Skulekonsulent Mari Espeland Regelverk: - Lov av 17. juli 1998 nr 61 om grunnskulen og den vidaregåande opplæringa (opplæringslova) - Forvaltningslova Tema: Temaet for tilsynet var skulane sitt arbeid med det psykososiale miljøet til elevane. Tilsynet har kontrollert at skuleeigar sikrar elevane sin rett til eit godt psykososialt skulemiljø og undersøkt om skulane driv eit aktivt arbeid som er eigna til å sikre elevane denne retten. Fylkesmannen har også vurdert om kommunen oppfyller opplæringslova sine krav til forsvarleg system når det gjeld arbeidet med det psykososiale miljøet, jf opplæringslova andre ledd. Føremål Det er eit mål at tilsynet skal føra til styrking av arbeidet med det psykososiale skulemiljøet og skulane si evne til å førebyggja og handtera krenkande åtferd. Der tilsynet avdekker forhold i strid med lov og regelverk, må dette rettast opp slik at det skjer ei endring. Vedtak som pålegg kommunen å retta opp tilhøve som ikkje er i samsvar med lovkrav: 1. Stord kommune må sikra at Nordbygdo ungdomsskule og Huglo skule arbeider i samsvar med kontrollpunkta Fylkesmannen vektlegg på tilsynstemaet, jf. oppll. 9a Stord kommune må sikra at alle skulane har skulemiljøutval etter føresegnene. Kommunen må syta for at utvala får informasjon og opplæring og medverkar aktivt i skulemiljøarbeidet, jf. oppll. 11-1a. 3. Stord kommune må sikra at alle elevar og føresette får informasjon om retten til å be om tiltak, og retten til å klage dersom skulen ikkje gjer vedtak, jf. oppl 9a 3 tredje ledd. 2

12 4. Stord kommune må sikra at alle skulane har eit ordensreglement i samsvar med opplæringslova 2-9, jf. rundskriv Udir og brev frå Utdanningsdirektoratet av Kommunen må ha eit system som sikrar kunnskap om og forvaltning av lov og regelverk på skulane. Innhenta informasjon frå skulane må vurderast opp mot lovkrav, jf. oppll andre ledd. 3

13 1. Innleiing Rapporten er utarbeidd etter tilsyn med Stord kommune. Tilsynet retta merksemda mot kommunen si oppfylling av krav innan det oppgitte emnet, og rapporten viser brot på lova som blei avdekka under tilsynet. Rapporten gir såleis inga fullstendig tilstandsvurdering av kommunen som skolemynde. PÅLEGG er ei følgje av at kommunen ikkje følgjer krav fastsett i eller i medhald av lov eller forskrift Dokumentunderlaget for tilsynet var korrespondanse mellom kommunen og Fylkesmannen, jf. vedlegg 1 Temaet for tilsynet er skulane sitt arbeid med det psykososiale miljøet til elevane. Tilsynet kontrollerte at skuleeigar sikrar elevane sin rett til eit godt psykososialt skulemiljø. Tilsynet undersøkte også om skulane driv eit aktivt arbeid som er eigna til å sikre elevane denne retten. 2. Grunnlaget for fylkesmannens vurderingar Stord kommune har 11 skular. Tilsynet vart gjennomført som ein kombinasjon av skriftleg tilsyn og systemrevisjon. Dette skjedde ved gransking av innsendt dokumentasjon, ved intervju av tilsette i ansvarslina i kommunen og samtale med elev- og foreldrerepresentantar ved tre skular i kommunen. Kommunenivået har gitt ei skriftleg utgreiing om kommunen sitt arbeid på tilsynsområdet. Alle skulane v/rektor har sendt inn til tilsynet ei eigenvurdering av arbeidet med det psykososiale miljøet på skulen sin. Hystad skule, Langeland skule og Stord ungdomsskule hadde utvida tilsyn. Desse skulane blei bedne om å sende til Fylkesmannen: Planar og tiltak skriftlege rutinar for skulemiljøarbeidet/ internkontrollen Eventuelle lokale undersøkingar om skulemiljøet Referat frå dei tre siste møta i skulemiljøutvalet/samarbeidsutvalet Referat frå dei tre siste møta i elevrådet Døme på eventuelle enkeltvedtak (anonymiserte) Døme på eventuelle klager (anonymiserte) Fylkesmannen gjennomførte intervju med assistentar, leiarar for SFO, kontaktlærarar, sosialpedagogisk rådgjevarar og rektorar ved skulane som hadde utvida tilsyn. Vidare hadde fylkesmannen intervju med leiar for PPT, skulekonsulent og kommunalsjef i Stord kommune. Det blei også gjennomført samtale med representantar for elevrådet og FAU ved skolane som hadde utvida tilsyn. 3. Lovgrunnlag Lovgrunnlaget er relevante føresegner i opplæringslova med forskrift, med særleg vekt på kap 9a. I tillegg er kap 11 om brukarmedverknad, 2-9 om ordensreglement, om skuleigars forsvarlege system og forskrift til opplæringslova 12 1 om forsvarleg tilsyn grunnlag for tilsynet. 9a-1. Generelle krav Alle elevar i grunnskolar og vidaregåande skolar har rett til eit godt fysisk og psykososialt miljø som fremjar helse, trivsel og læring. 4

14 Lovkommentar Lova gjev alle elevar rett til eit godt skulemiljø som fremjar helse, trivsel og læring. Dette er ein rett som er gitt den einskilde eleven, og det er verknaden på eleven si helse, trivsel og læring som er avgjerande for om skulen har oppfylt retten. Det står vidare at elevane skal oppleve tryggleik og sosialt tilhør, jf 9a 3 første ledd. Uttaler frå lovgjevar tydar på at retten til eit godt skulemiljø skal forståast bokstaveleg. Stortingsskomiteen uttala at «alle elever har rett til et skolemiljø fritt for mobbing, vold, seksuell trakassering, rasisme og annen krenkende atferd» og omtala retten som «en individuell rettighet». Det vart vidare slått fast at «skoleelever må ha minst like klare rettigheter til et godt fysisk og psykososialt arbeidsmiljø som voksne arbeidstakere.» Det er skulen som skal sikre at den einskilde eleven får oppfylt retten sin til eit godt skulemiljø, sjå 9a 1 samanheldt med 9a 3 første ledd. Samstundes har skuleeigar eit overordna ansvar for at krava i lovverket vert etterlevd, sjå Kravet er at skulemiljøet skal vere fritt for alle formar for krenkjande åtferd. Dersom ein elev likevel blir utsett for negative handlingar, skal skulen gjere alt den kan for å hindre at noko liknande skjer igjen. At skulemiljøet skal fremje helse, trivsel og læring betyr at skulemiljøet skal bidra positivt til eleven si helse, trivsel og læring. Skulen må arbeide aktivt for å skapa eit godt miljø. For å gje betre oversyn har tilsynet delt føresegnene i kapittel 9a i tilsynet i tre, men alle tre punkta inngår i skulen sin internkontroll: 1. Skulen si plikt til å arbeida aktivt og systematisk for å fremja eit godt psykososialt miljø ( 9a 3 første ledd og 9a 4 ff.) 2. Handleplikta dei tilsette har ved mistanke/kunnskap om krenkjande åtferd ( 9a 3 andre ledd) 3. Brukarane sin rett til å be om tiltak og til å klaga dersom retten ikkje blir oppfylt ( 9a 3 tredje ledd) Ordensreglementet er vurdert i den grad det er relevant i høve til kapittel 9a. I tillegg har opplæringslova andre verkemiddel som er relevante for skulemiljøarbeidet. Dette gjeld mellom anna 2 10 om sanksjonar 8 1 tredje ledd om flytting av elev 8 2 om organisering av elevane i grupper forskrift til opplæringslova 12 1 om forsvarleg tilsyn Det vart ikkje ført eigne tilsyn med desse føresegnene, men tilsynet vurderte om reglane vart nytta i skulemiljøarbeidet. Tilsynet omfatta ikkje det fysiske skulemiljøet til elevane. 4. Fylkesmannens vurderingar og konklusjonar 4.1 Aktivt og systematisk arbeid internkontroll Aktivt og systematisk arbeid Lovkrav 9a 3 første ledd: Det psykososiale miljøet 5

15 Skolen skal aktivt og systematisk arbeide for å fremje eit godt psykososialt miljø, der den enkelte eleven kan oppleve tryggleik og sosialt tilhør 9a 4. Systematisk arbeid for å fremje helsa, miljøet og tryggleiken til elevane (internkontroll) Skolen skal aktivt drive eit kontinuerleg og systematisk arbeid for å fremje helsa, miljøet og tryggleiken til elevane, slik at krava i eller i medhald av dette kapitlet blir oppfylte. Skoleleiinga har ansvaret for den daglege gjennomføringa av dette. Arbeidet skal gjelde det fysiske så vel som det psykososiale miljøet. Lovkommentar Desse to føresegnene understrekar skulen sitt ansvar for å sikre at elevane får oppfylt retten sin etter 9a 1. Skulen skal arbeide aktivt, kontinuerleg og systematisk for å fremje eit godt psykososialt skulemiljø. Paragraf 9a 4 har krav om internkontroll. Internkontrollplikta gjeld ikkje berre førebyggjande tiltak for å sikre retten i 9a 1, men òg føresegnene om handtering av brot på lova, som til dømes handlings- og varslingsplikta i 9a 3 andre ledd og føresegnene om enkeltvedtak og klage i 9a 3 tredje ledd. Arbeidet skal såleis fremje eit godt miljø, førebyggje problem og handtere problem dersom dei likevel oppstår. Internkontroll er «å omsetje krava i lov og forskrift til konkrete mål for skulemiljøet, kartleggje utfordringane, og planleggje og setje i verk tiltak for å nå måla og handtere både daglege og ekstraordinære utfordringar.» 1 Føresegnene om skulemiljøarbeid/internkontroll inneber mellom anna at skulen må setje seg konkrete mål for skulemiljøet og skulemiljøarbeidet, og arbeide systematisk og planmessig for å nå desse. Skulen må ha rutinar for følgje aktsamt med på skulemiljøet og den enkelte eleven si oppleving av det, og kontrollere at rutinane vert følgde. Førebyggjande tiltak kan gjerast både på skule- og på klasse eller gruppenivå, og det er viktig at elevane sjølve får delta i utforminga av dette arbeidet. Det er det aktive arbeidet, sjølve gjennomføringa av tiltaka, som er det viktigaste. Det systematiske skulemiljøarbeidet,internkontrollen med elevane sitt skulemiljø, må kunne dokumenterast, og delar av det må kunne dokumenterast skriftleg. Skriftleg dokumentasjon skal mellom anna bidra til å gjere dei tilsette kjende med skulemiljøarbeidet og dei pliktane dei er pålagde i dette, og at leiinga er orientert om kva som skjer og kva som blir gjort med det som skjer. Skriftleg dokumentasjon er og ein føresetnad for effektivt kontroll frå skuleeigar og statleg tilsyn. Kontrollpunkt Skulane må kunne leggje fram skriftleg dokumentasjon for internkontrollen: - Konkrete mål for skulemiljøet og skulemiljøarbeidet, jf 9a 1 og 9a 3 første ledd - Organisering og ansvarsfordeling - Planar og tiltak for å sikre eit godt skulemiljø som fremjar helse, trivsel og tryggleik - Vurdering av særlege utfordringar (kartleggingar) - Rutinar for å avdekke, rette opp og førebygge avvik, jfr pkt 2 om handlingsplikta - Evaluering av skulemiljøarbeidet Dei tilsette skal kjenne regelverket om skulemiljøet Mål, planar og rutinar skal vere kjende og forstått i organisasjonen 1 Ot.prp. nr. 72 ( ) s. 23 6

16 Dei tilsette skal ha tilstrekkeleg kompetanse om skulemiljø og handtering av skulemiljøproblem og hendingar Skulen skal sikre at dei tilsette og elevane medverkar i skulemiljøarbeidet Kravet til skriftleg dokumentasjon vil variere ut i frå storleik til kvar skule. Praksis må likevel kunne etterprøvast ved at skulen kan gjere greie for det systematiske arbeidet. Observasjonar Alle skulane i Stord kommune har konkrete mål for det psykososiale arbeidet. Alle barneskulane, med unntak av Huglo skule, brukar program mot mobbing i skulen, og det gjer også Stord ungdomsskule. Det er politisk vedtak om at alle barneskolane er forplikta til å nytta eit antimobbeprogram. Skulane legg vekt på rutinar, ansvarsfordeling og organisering av arbeidet. Innsendt eigenvurdering viser at alle skulane med unntak av Huglo og Nordbygdo, har skriftlege planar for å sikra eit godt skulemiljø, rutinar og årleg evaluering av arbeidet. Huglo skule viser til at få elevar gjer at alle er med og saman om det meste. Skulen seier dette fremjer det psykososiale miljøet, der enkelteleven opplever tryggleik og trivsel. Nordbygdo ungdomsskule er ny av året og starta opp januar Skulen manglar ein skriftleg plan og rutinar for arbeidet med det psykososiale miljøet, men opplyser å vere i gang med å utarbeida dette for å trygga det psykososiale miljøet for elevane. Det kom fram i intervjua at Elevundersøkelsen blir drøfta på fagmøta for rektorane og resultata blir også lagt fram for politikarane. Det kom fram i intervju og innsendt dokumentasjon at dei tilsette i varierande grad er kjent med regelverket om elevane sitt psykososiale miljø og at dei ikkje har fått eiga opplæring i dette regelverket. Lærarane og andre tilsette har etter opplæring i antimobbeprogram tilstrekkeleg kompetanse om skulemiljø og handtering av skulemiljøproblem og hendingar. Mål, planar og rutinar er kjende og forstått i skulane som hadde utvida tilsyn. Barneskulane som hadde utvida tilsyn har vurdering av særlege utfordringar, mellom anna ved at uteareal er delt i ein plass for dei minste elevane og ein plass for dei største. Ungdomsskulen hadde til dømes særskilt vakthald også innandørs og ekstra overvaking/kameratstøtte gjennom VOKT arbeidarane. Konklusjon Nordbygdo ungdomsskule hadde vore i drift i sju veker då Fylkesmannen gjennomførte kartlegginga, og manglar ein skriftleg plan og rutinar for arbeidet med det psykososiale miljøet. Fylkesmannen finn at Stord kommune må følgje opp Nordbygdo ungdomsskule i samsvar med kontrollpunkta Fylkesmannen vektlegg på tilsynstemaet. Pålegg: Stord kommune må sikra at Nordbygdo ungdomsskule og Huglo skule arbeider i samsvar med kontrollpunkta Fylkesmannen vektlegg på tilsynstemaet Brukarmedverknad Lovkrav 11 1a. Skolemiljøutval ved grunnskolar Ved kvar grunnskole skal det vere eit skolemiljøutval. I skolemiljøutvalet skal elevane, foreldrerådet, dei tilsette, skoleleiinga og kommunen vere representerte. Skolemiljøutvalet skal vere sett saman slik at representantane for elevane og foreldra til saman er i fleirtal. 7

17 Samarbeidsutvalet kan sjølv vere skolemiljøutval. Når samarbeidsutvalet fungerer som skolemiljøutval, må det oppnemnast tilleggsrepresentantar for elevane og foreldra, slik at dei samla får fleirtal. (..) Skolemiljøutvalet skal medverke til at skolen, dei tilsette, elevane og foreldra tek aktivt del i arbeidet for å skape eit godt skolemiljø. Skolemiljøutvalet har rett til å uttale seg i alle saker som gjeld skolemiljøet, jf. kapittel 9a. 9a 5. Elevdeltaking i skolemiljøarbeidet (.) Elevrådet kan nemne opp skolemiljørepresentantar til å vareta elevane sine interesser overfor skolen og myndigheitene i saker som har med skolemiljøet å gjere. Skolemiljørepresentantane deltek i planlegginga og gjennomføringa av det systematiske helse-, miljø- og tryggingsarbeidet ved skolen i den grad det vedkjem skolemiljøet for elevane. (.) Skolemiljørepresentantane har rett til den informasjon som trengst for oppdraget, så langt informasjonen ikkje er omfatta av teieplikt etter lover eller forskrifter. Skolemiljørepresentantane har rett til den opplæring og det fritak frå undervisningstimar som trengst for å skjøtte oppgåvene. Lovkommentar Skulemiljøutvalet skal arbeide for auke deltaking frå elevane, foreldra, skulen og dei tilsette i arbeidet med skulemiljøet. Mange skular vel å la samarbeidsutvalet fungera som skulemiljøutval. Lova opnar for dette. Det bør da gå klart fram av møtereferata når samarbeidsutvalet fungerar som skulemiljøutval, eventuelt bør det lagast separat referat. Det er ikkje tilstrekkeleg at skulemiljøutval er oppretta. Skulemiljøutvalet må ha ein reell funksjon i skulemiljøarbeidet, og få konkrete oppgåver. Her må 11 1a sjåast i samanheng med kravet i 9a 6 andre ledd om at råda og utvala skal «takast med i planlegginga og gjennomføringa av miljøtiltak ved den enkelte skolen, og har rett til å uttale seg og komme med framlegg i alle saker som har betydning for skolemiljøet.» Lova seier ikkje noko om møtefrekvens i skulemiljøutvalet, men det er eit krav om regelmessige møte. Kontrollpunkt Skulen skal ha eit skulemiljøutval i samsvar med krava i lova, og syte for at dette medverkar aktivt og planmessig i skulemiljøarbeidet Skulemiljøutvalet må ha regelmessige møte og haldast løpande orientert om skulemiljøarbeidet Skulen skal sikre at skulemiljørepresentantane får informasjon og opplæring som trengst for å skjøtte oppgåvene Observasjonar Alle skulane med unntak av Nordbygdo og Huglo opplyser at det er oppretta skulemiljøutval. Langeland, Hystad og Nysæter har ikkje hatt møte i inneverande skuleår før tilsynet. Rommetveit, Sagvåg og Stord ungdomsskule har hatt eitt møte, medan Litlabø og Leirvik har hatt 3 møte dette skuleåret og Tjødnalio har hatt 5 møte. Huglo skule er liten og rektor viser til at råd og utval er noko forenkla: Foreldrerådet er også arbeidsutval der alle føresette er med og samarbeidsutvalet, med foreldre og elevar i fleirtal, er også miljøutval. 8

18 Det gjekk fram av intervju, samtalar og skriftlege planar/rutinar at foreldre og elevar ikkje har fått informasjon og opplæring for å kunne skjøtte oppgåvene i skulemiljøutvalet. Elevråda ved skolane som hadde utvida tilsyn, viste til fleire gjennomførte møte dette skuleåret og elevane hadde mange sjølvstendige oppgåver. Konklusjon Skulemiljøutvala ved fleirtalet av skulane i Stord kommune har ikkje regelmessige møte og kan såleis ikkje medverke aktivt og planmessig i arbeidet med elevane sitt psykososiale miljø. Elevar og føresette har ikkje fått informasjon og opplæring som trengst for å skjøtte oppgåvene i skulemiljøutvala. Pålegg: 1. Stord kommune må sikre at alle skulane har skulemiljøutval etter føresegnene. 2. Kommunen syte for at utvala får informasjon og opplæring og medverkar aktivt i skulemiljøarbeidet Handlingsplikt ved krenkjande handlingar Lovkrav 9a 3, 2. ledd: Dersom nokon som er tilsett ved skolen, får kunnskap eller mistanke om at ein elev blir utsett for krenkjande ord eller handlingar som mobbing, diskriminering, vald eller rasisme, skal vedkommande snarast undersøkje saka og varsle skoleleiinga, og dersom det er nødvendig og mogleg, sjølv gripe direkte inn. Lovkommentar Dette ikkje berre er ei føresegn om mobbing. Alle formar for krenkjande åtferd er omfatta. Utgangspunktet er at ord og handlingar er krenkjande når dei blir oppfatta slik av den som blir utsett for dei. Det har ingenting å seie om det er ein medelev eller ein tilsett som krenkjar eleven. Lova forbyr «fysisk refsing og anna krenkjande behandling», jf. 2 9 og 3 7, men dei tilsette får heller ikkje krenkje elevar med til dømes spydige og sarkastiske utsegn. Plikta oppstår når ein tilsett får mistanke om at ein elev blir utsett for krenkjande åtferd. Dei tilsette bør vere aktsame på teikn til mistrivsel hos elevane, eller at ein elev t.d. trekk seg unna dei andre eller ikkje blir tatt med i leik eller fellesskapen. Dersom det fell ord som kan vera egna til å krenkje, bør ein få greie på korleis dette vert oppfatta av den som blei råka av ordbruken. Noko anna er om slike talemåtar i det heile bør tillatast av omsyn til skulemiljøet. At plikta gjeld alle som er tilsette ved skulen og SFO, betyr at ikkje berre lærarar, men også assistentar, miljøarbeidarar, vaktmeister, reinhaldhaldarar og kontorpersonale må kjenne til at dei har ei slik plikt. Sjølv om plikta gjeld alle ved skulen, vil kontaktlærar ha eit særleg ansvar. Etter 8 2 andre ledd har kontaktlærar eit «særleg ansvar for dei [ ] sosialpedagogiske gjeremåla som gjeld klassen eller basisgruppa og dei elevane som er der, mellom anna kontakten med heimen. Det er ein føresetnad at leiinga og dei tilsette har tilstrekkeleg kunnskap om korleis ein avdekkar og handterar problem som t.d. mobbing, og då særleg om korleis ein kan avdekka 9

19 skjult mobbing. Skulen pliktar etter 9a 4 å ha internkontroll med at dei tilsette er klar over og handhevar undersøkings-, varslings- og handlingsplikta, og at skulen følgjer opp hendingar med tiltak for å stanse negativ åtferd og hindre gjentakingar. Det bør alltid vurderast om tiltak skal fastsettast som enkeltvedtak. Varslings- og handlingsplikta i 9a 3 andre ledd er straffesanksjonert. Skulen bør gjera dei tilsette klar over dette. Kontrollpunkt Skulen må sørgje for at dei tilsette kjenner plikta til å undersøke, varsle og gripe inn mot krenkjande åtferd ha rutinar for varsling og handtering av krenkjande åtferd og sikre at alle tilsette kjenner desse rutinane ha drøfta ei felles forståing for når dei tilsette skal varsle og gripe inn (terskel for åtferd) ha rutinar for å følgje opp varsel frå dei tilsette ha rutinar for å setje i verk tiltak for å stanse krenkjande åtferd Observasjonar Gjennom intervju kom det fram at skulane har innarbeidd praksis slik at personalet har ansvarsforhold til alle elevane, og at dei er raske til å gripa inn når dei oppdagar krenkjande ord eller handlingar. Konklusjon Tilsynet har ikkje avdekka lovbrot på handlingsplikta i 9a-3, andre ledd Retten til vedtak om tiltak og klagerett dersom retten ikkje blir oppfylt Lovkrav 9a 3 tredje ledd: Dersom ein elev eller forelder ber om tiltak som vedkjem det psykososiale miljøet, deriblant tiltak mot krenkjande åtferd som mobbing, diskriminering, vald eller rasisme, skal skolen snarast mogleg behandle saka etter reglane om enkeltvedtak i forvaltningslova. Om skolen ikkje innan rimeleg tid har teke stilling til saka, vil det likevel kunne klagast etter føresegnene i forvaltningslova som om det var gjort enkeltvedtak. Lovkommentar At saka skal handsamast etter reglane om enkeltvedtak, inneber at: saka skal opplysast best mogleg (fvl 17), vedtaket skal vere skriftleg, og den eller dei som har bede om tiltak skal få melding om vedtaket (fvl 27) det saman med vedtaket skal følgje ei grunngjeving, med mindre det er grunn til å tru at ingen vil vera misnøgd med avgjerda (fvl 24) det skal opplysast om at ein kan klage på vedtaket dersom ein meiner at tiltaka ikkje er tilstrekkelege (fvl 27) Dersom skulen ikkje gjer vedtak, kan det likevel klagast som om det var gjort enkeltvedtak. Kontrollpunkt Skulen skal informere elevane og foreldra om retten til å be om tiltak etter 9a 3 tredje ledd, og retten til å klage dersom skulen ikkje gjer vedtak Skulen må ha rutinar for å behandle oppmodingar om tiltak etter 9a 3 tredje ledd 10

20 Skulen skal handsama saka etter føresegnene om enkeltvedtak, og ha naudsynt forvaltningskompetanse til å behandle slike saker Skulen må ha rutinar for eventuell vidaresending av klager til klageinstansen Observasjonar Det går ikkje fram av tilsendt dokumentasjon, intervju og samtalar at skulane har informert elevar og foreldre om retten til å be om tiltak og retten til å klage, dersom skulen innan rimeleg tid ikkje har teke stilling til saka. Slik informasjon finst heller ikkje på kommunen sine heimesider. Fire skular oppgir å ha fatta enkeltvedtak med heimel i 9a-3. Døme på slike vedtak frå Stord og Nysæter ungdomsskular gjeld bortvisning etter hending som bryt med ordensreglementet, ikkje tiltak etter at foreldre har bede om det. Vedtaka frå Stord ungdomsskule viser ikkje til heimel i lov/forskrift. Enkeltvedtak frå skulane har formelle manglar, som tydeleg overskrift, rett heimel, rett klageinstans. Konklusjon Det har ikkje kome fram gjennom skriftleg dokumentasjon, intervju eller samtalar at elevar og foreldre får informasjon om rettar knytt til oppl. 9a-3. Slik kunnskap om desse rettane er ein føresetnad for at retten til å be om tiltak og klageretten skal vere reell. Pålegg: Stord kommune må sikre at alle elevar og føresette får informasjon om retten til å be om tiltak etter 9a 3 tredje ledd, og retten til å klage dersom skulen ikkje gjer vedtak Ordensreglement Lovkrav 2 9 Ordensreglement og liknande Kommunen skal gi forskrifter om ordensreglement for den enkelte grunnskulen. Reglementet skal gi reglar om rettane og pliktene til elevane så langt dei ikkje er fastsette i lov eller på annan måte. Reglementet skal innehalde reglar om åtferd, reglar om kva tiltak som skal kunne brukast mot elevar som bryt reglementet og reglar om framgangsmåten når slike saker skal behandlast. Lovkommentar Skulen sitt ordensreglement vil vere eit sentralt verkty for å sikre eit godt skulemiljø. Ordensreglementet vil vere grunnlaget for dei sanksjonar skulen kan nytta mot krenkjande åtferd. Det må gå klart fram kva slags åtferd som er forventa og kva som er forbode, og kva følgjer brot på reglementet kan få, sjå t.d Ordensreglementet med sanksjonar må vere gjort kjent for elevane og foreldra. Lovkommentar frå rundskriv Udir Om ordensreglement i grunnskoler og videregående skoler: Arbeidet med å utvikle, iverksette og håndheve regler har ikke primært til hensikt å disiplinere og kontrollere elevene, men bør inngå som et viktig element i utviklingen av sosiale ferdigheter og bygging av positive relasjoner mellom elevene og mellom lærerne og elevene. Reglene skal bidra til trygge rammer i læringsmiljøet. ( ) Ordensreglementet skal ha regler om fremgangsmåten når saker om brudd på reglementet skal behandles (saksbehandlingsregler). ( ) De mest alvorlige refsingstiltakene vil innebære at det blir fattet enkeltvedtak etter forvaltningsloven 2. Avgjørelse om bortvisning for en eller flere dager, samt bortvisning for 11

21 resten av et kurs eller tap av rett til videregående opplæring, er enkeltvedtak etter forvaltningsloven 2, og saksbehandlingsreglene i forvaltningsloven kap III VI gjelder Kontrollpunkt Ordensreglementet må: ha reglar om tiltak ved brot på reglementet ha lovlege refsingstiltak ha reglar om framgangsmåten for behandling av saker vere gjort kjent for elevar og foreldre skilje mellom orden og åtferd som grunnlag for vurdering Observasjonar Alle skulane har reglar om tiltak ved brot på ordensreglementet. Skulane Stord ungdomsskule, Tjødnalio, Nordbygdo og Rommetveit, har refsingstiltak om utestenging frå skuleturar. Ingen av skulane har reglar om framgangsmåten for behandling av sakar. Det gjekk fram av intervju at ordensreglement på skulane med utvida tilsyn blir gjort kjent for foreldre og elevar ved byrjinga av kvart skuleår. Konklusjon Refsingstiltak om utestenging frå skuleturar er ikkje i samsvar med avgjerd frå Utdanningsdirektoratet av om utestenging frå skuletur som sanksjon i skolens ordensreglement. Pålegg: Stord kommune må sikre at alle skulane har eit ordensreglement i samsvar med opplæringslova 2-9, jf. rundskriv Udir og brev frå Utdanningsdirektoratet av Kommunens forsvarlege system Lovkrav andre ledd: Ansvarsomfang Kommunen/fylkeskommunen og skoleeigaren for privat skole etter 2 12 skal ha eit forsvarleg system for vurdering av om krava i opplæringslova og forskriftene til lova blir oppfylte. Kommunen/fylkeskommunen og skoleeigaren for privat skole etter 2 12 skal ha eit forsvarleg system for å følgje opp resultata frå desse vurderingane og nasjonale kvalitetsvurderingar som departementet gjennomfører med heimel i 14 1 fjerde ledd. Som ein del av oppfølgingsansvaret skal det utarbeidast ein årleg rapport om tilstanden i grunnskoleopplæringa og den vidaregåande opplæringa, knytt til læringsresultat, fråfall og læringsmiljø. Den årlege rapporten skal drøftast av skoleeigar dvs. kommunestyret, fylkestinget og den øvste leiinga ved dei private grunnskolane. Kontrollpunkt Ansvarslinene og fordelinga av mynde mellom dei ulike ansvarsnivåa må vere klargjort. Rutinar for å sikre at alle i kommunen har kompetanse til å vurdere regelverket og til å ivareta oppgåver dei er gitt i systemet Oversyn over relevant regelverk, under dette rutinar for å setje seg inn i endringar av regelverket Kommunen må ha rutinar for å innhente og analysere informasjon frå aktuelle einingar og vurdere denne informasjonen opp mot lovkrav Kommunen må ha rutinar for å rette opp eventuelle lovstridige tilhøve. 12

22 Kommunen må sikre at systemet er robust mot personellmessige og organisatoriske endringar i organisasjonen Observasjonar Det går fram av kommunen si utgreiing og av intervju at det er fagmøte for rektorane om lag ein gong pr. månad. Endring i regleverk blir tatt opp her og Utviklingsgruppa på kommunenivået orienterer skuleleiarane om endringar, men det er ikkje systematisk opplæring i opplæringslova. Skuleleiarane har hatt opplæring i forvaltningslova, om formelle krav til enkeltvedtak. Det gjekk fram av intervju og skriftleg dokumentasjon frå kommunen at det ikkje har vore særskilt opplæring om kap.9a Elevane sitt skolemiljø. Tilsynet har avdekka mangelfulle rutinar i forvaltninga av regelverket, jf. varsel om pålegg knytt til 9a-3 tredje ledd. Det går fram av skriftleg dokumentasjon frå kommunen at som del av målstyringsdokumentet i økonomiplanen for kommunen er det politisk vedtatt ein handlingsplan med satsingsområde. Skulane fyller ut planen med eigne tiltak og melder tilbake til kommunen om måloppnåing. Dette er ein del av årsrapporten. Denne informasjonen blir ikkje vurdert opp mot lovkrav. Konklusjon Kommunen sikrar ikkje på ein systematisk måte skulane sin kunnskap om og forvaltning av regelverket. Informasjon frå skulane til kommunenivået blir ikkje vurdert opp mot lovkrav. Pålegg: 1. Kommunen må ha eit system som sikrar kunnskap om og forvaltning av lov og regelverk på skulane. 2. Innhenta informasjon frå skulane må vurderast opp mot lovkrav. 13

23 VEDLEGG 1 Dokumentunderlag frå Fylkesmannen sitt tilsyn med Stord kommune Kommunenivået: Ei utgreiing om kommunen sitt arbeid på tilsynsområdet, jf. opplæringslova andre ledd Alle 11 skolane: Eigenvurdering av arbeidet med elevane sitt psykososiale skulmiljø Hystad skule: Handlingsplan for positivt skulemiljø Plan for sosial kompetanse Sanksjonar. Plan mot mobbing/antisosial åtferd Referat frå møtet i samarbeidutvalet Trivselsundersøking Langeland skule: Om skulen sine system, planar og tiltak Skulen si tiltakstrapp, uønska åtferd Felles grensesetting Rutiner i arbeid med mobbesaker Referat frå skulemiljøutval Referat frå dei tre siste møta i elevrådet Stord ungdomsskule: Arbeid med det psykososiale miljøet til elevane Kartlegging. Spørjeskjema for eleven Referat frå møte foreldrekontaktar, møte i samarbeidsutval og skulemiljøutval Referat møte i elevrådet To døme på enkeltvedtak Tydelege føringar for å hindra og avdekka mobbing ved skolen Slik lagar me eit godt klassemiljø ved Stord ungdomsskule 14

24 VEDLEGG 2 Oversyn over personar frå kommunen som var direkte involvert i tilsynet. Adminstrasjon på kommunenivå Reidunn Myklebust, kommunalsjef Mari Espeland, skulekonsulent PPT Toril Blokhus, leiar Hystad skule Kontaktlærarar trinn: Anita Bjordal, Per Nes Valvatne, Ragnhild Titlestad Kontaktlærarar trinn: Kari Mette Søreide, Anne Karin Førland, Oddvar Naustdal Assistentar: Marte Haugland, Tonje Halstensen Renathe Weiby, SFO-leiar Gro Drægelid, sosiallærar Liv Skjønberg, rektor Madli Eikehaugen, sosiallærar Øyvind Nordlie, rektor Marte Johanne Tangedal Medhus, elevrådleiar Erik Hystad, skulemiljøutvalet Foreldrerepresentantar: Vigdis Golden Sæther, Tor Koppang, Wenche Øyehaug Langeland skule Assistentar: Åse Madsen, Edith Saue Bjarte Sørestand, SFO-leiar Kontaktlærarar 1.-4.trinn: Brita Bjørlykke, Marit Vatne, Wenche Folgerø Kontaktlærarar 5.-7.trinn: Oddbjørg Løkling, Trond Sandvik, Martin Bru Elevrepresentantar: Camilla Kirkeli, Maria Grindevik, Sara Hjartåker, Olav Skaar, Foreldrerepresentantar: Bjørg Marit Notland, Monica Ann Eikeset, Birte Treech Stord ungdomsskule Kontaktlærarar trinn: Edmund Lande, Anneli Mæhle, Ellen Tanggaard Arve Nyhammer, sosialpedagogisk rådgjevar John Karsten Raunholm, rektor Vilde U. Johnsen, elevrådsleiar Andreas Nylund, skulemiljøutvalet Hege Etterlid, foreldrerepresentant 15

25 Saksprotokoll i Kommunestyret /10 - SUNNHORDLAND LUFTHAMN AS (SL) - SØKNAD OM LÅN Vedtak: Kommunestyret viser til saksutgreiinga og innvilgar lån på inntil kr ,-til Sunnhordland Lufthamn AS. Lånet skal inntil vidare finansierast over kraftsalsfondet. Rådmannen får fullmakt til å godkjenna lånevilkåra. Kommunestyret føreset at det vert kalla inn til ekstraordinær generalforsamling. Representantar frå eigarane, Stord kommune og Hordaland fylkeskommune, skal fram til ekstraordinær generalforsamling evaluera styret sitt arbeid. Kommunestyret forutsetter ein tettare kontakt mellom styre og eigarar med gjevnlege eigarmøte. Ordføraren ivaretek Stord kommune sine interesser i denne prosessen. Handsaming Habilitet: Representanten Jan Arild Nesse, H stilte spørsmål om eigen habilitet då han som banksjef har vore med å avslå lånesøknaden frå Sunnhordland Lufthamn AS. Nesse gjekk frå under handsaminga av spørsmålet. Vara var ikkje kalla inn. Saka vart handsama med 33 røyster. Habilitetsspørsmålet vart diskutert og kommunestyret fatta slikt vedtak: Kommunestyret finn at representanten Nesse er habil i saka, jf forvaltningslova 6 andre ledd bokstav e. Røysting: Vedteke med 27 mot 6 røyster (D, Nils Magne Blålid, Sv, Bjørg Brattetaule, Sv, Kristoffer Valland, H og Jan Arild Nesse, H røysta mot) ********* Jakob Bjelland, Sp kom med følgjande framlegg til endring i pkt 1:.. og innvilga lån på inntil kr ,- og til nytt avsnitt 2, slik det ligg føre i vedtaket. ********* David Stutlien, D kom med følgjande framlegg: Kommunestyret avslår søknad om lån. Framlegget fekk 12 røyster (Frp, D, Nils Magne Blålid, Sv, Bjørg Brattetaule, Sv, Kristoffer Valland, H og Jan Arild Nesse, H røysta for framlegget) Rett utskrift: møtesekretær