Монгол орны биологийн олон янз байдалд мониторинг хийх нь: Зэрлэг Амьтдын Зурган Индекс (WPI)

Transkript

1 Монгол орны биологийн олон янз байдалд мониторинг хийх нь: Зэрлэг Амьтдын Зурган Индекс (WPI) Сюсэн Таунсэнд, Г.Батбаяр, М.Мөнхжаргал WPI/ZSL

2 Монгол орны биологийн олон янз байдалд мониторинг хийх нь: Зэрлэг Амьтдын Зурган Индекс (WPI) NEMO2/Дэлхийн Банк болон Лондонгийн Амьтан Судлалын Нийгэмлэгээс НҮБХХ-ийн Алтай Соёны Төсөл, Тусгай Хамгаалалттай Газар Нутгийн Захиргаадтай хамтран хэрэгжүүлж буй төсөл WPI/ZSL

3 Биологийн Олон Янз Байдлын тухай Конвенц Зорилт: 2010 онд биологийн олон янз байдлын бууралтыг өнөөгийн түвшнээс багасгах ЗЭРЛЭГ АМЬТДЫН ЗУРГАН ИНДЕКС нь бид энэ зорилтод хэрхэн хүрч байгааг хянах боломж олгох юм WPI/ZSL

4 Зэрлэг Амьтдын Зурган Индекс биологийн олон янз байдлын хэмжүүр Арви элбэгшлийн үнэлгээний оронд тохиолдоцын статистикийг түлхүү ашигладаг Зэрлэг амьтдыг судлах хүчирхэг хэрэгсэл Томоохон талбайг хамруулах боломжтой, камер ашиглах технологийг авч хэрэглэдэг ЛАСН болон ЗАХН, мөн ДБХС, Conservation International, Flora and Fauna International зэрэг байгууллагуудын дэлхийд тэргүүлэх мэргэжилтнүүд боловсруулан гаргасан WPI/ZSL *Obrien et al. 2010

5 WPI: гэж юу вэ? Дундаас том хэмжээтэй биетэй хуурай газрын сээр нуруутан амьтдыг камер ашиглан судлаж, биологийн олон янз байдлын индэксийг гаргадаг.

6 Тус арга зүйн давуу талууд Эхлэлийн зардал ихтэй боловч жил ирэх тусам зардал багасдаг Бэлтгэгдсэн 100 биологчийг 24 цагаар зуны турш ажиглалт хийлгэсэнтэй тэнцэх Чиг хандлагыг илрүүлэхүйц үндэслэлтэй арга зүй болдог Шинэлэг технологи ашиглан Монгол орны зэрлэг амьтдын гэрэл зургийг цуглуулна WPI/ZSL

7 Зорилтууд Зэрлэг Амьтдын Зурган Индекс судалгааг урт хугацааны мониторинг судалгаа болгон үргэлжлүүлэх биологичдын багийг сургаж бэлтгэх Судалгаа хийгдсэн газруудын талаарх суурь мэдээлэл бий болгох Зэрлэг Амьтдын Зурган Индекс судалгааг манай оронд хэрэгжүүлэхэд тохиромжтой арга замыг бий болгох WPI/ZSL

8 Scoutguard 550* Trigger time s 50 ft sensor range Wide detection width 4-6 month battery range Uses 4 or 8 AA batteries *see for camera reviews

9 Камеруудыг бэлдэж суурилуулах

10 Камеруудын хэвийн үйл ажиллагааг хангах

11 Өнөөг хүртэл явуулсан үйл ажиллагаа 1. Туршилт судалгаа (Мянган Угалзат 2009) 2. Камер байрлуулах дэлгэрэнгүй арга зүй болон Мониторинг судалгааны арга зүй (Монгол, Англи) 3. МУИС-д дэлхийн хэмжээний мэргэжилтэн, Зэрлэг Амьтан Хамгаалах Нийгэмлэгийн судлаач Tim O brien-г урьж Камер ашигласан судалгаа сургалт семинар зохион байгуулан 54 хүн оролцсон (2010 оны 5 сар) 4. Гурван газарт судалгаа явуулж байна (300 гаруй км кв талбайг хамруулан ойролцоогоор 20,000 камер ажилласан өдөр) 2010 оны зун оны зун талбай тус бүрт шувууны цэгэн тооллого, жижигхөхтөнамьтдынамьдбаригч, гар далавчтаны дуу авианы мониторинг болон шувууны тор тавих зэрэг бусад мониторинг судалгааг хийж гүйцэтгэсэн WPI/ZSL

12 Myangan Ugalzat NP

13

14 Avian Point Count Grids

15 Results: Avian Point Count d per sq km GrIA GrIB GrIIA GrIIB

16 2009, судалгааны үр дүн site pics events empty Wildlife Livestock & Human In 8,155 2, ,588 Park (0.36) (0.05) Buffer Zone 6,255 2,085 1,585 (0.76) 302 (0.15) 121 Number of trap nights: BZ = 561, In Park = 349 Rates of Detecting Wildlife: BZ - 54 per 100 trap nights In park 41 per 100 trap nights

17 2009, судалгааны үр дүн

18 2009, судалгааны үр дүн Онцгой бүс болон орчны бүс дэх шувууд болон хөхтөн амьтдны зүйлийн тоо адил (33 & 34) боловч зүйлийн бүрэлдэхүүн эрс ялгаатай Онцгой бүсэд 6 зүйл хөхтөн, орчны бүсэд 9 зүйл Харьцангуй элбэгшилээр, орчны бүсэд туулай хэлбэртэн (огдой) хамгийн өндөр (52%); шувууд (51%) онцгой бүсэд Махчдын хувь ойролцоо 4% Аргаль хонь зөвхөн орчны бүсэд илэрсэн.

19 Санал 1. Тэмдэг, тэмдэглэгээ хүмүүс өргөн ашигладаг замын дагуу цогцолборт газрын бүсүүдийн хилийг тэмдэглэсэн замын тэмдэг тавих, мөн бүс тус бүрт хориглосон үйл ажиллагааг тайлбарласан самбар, таних тэмдгийг байршуулах 2. Хууль сахиулах хориотой хэсэгт буусан мал бүхий айл өрхөөс нүүхийг шаардах, мөн хууль бус анчдыг хянах 3. Орон нутагт түшиглэсэн (агнуурын бус) аялал жуулчлалыг дэмжих хөнөөлт бус аргаар байгаль орчин, амьтдыг үзүүлэх байгалийн аялал жуулчлалыг хөгжүүлснээр нутгийн иргэдэд цогцолборт газрын үнэ цэнийг илүүтэй ойлгуулах. Одоогийн байдлаар тус газарт ан агнуур нь гадаадын жуулчдыг татах гол хэрэгсэл болоод байна. Энэ төрлийн үйл ажиллагаа нь зэрлэг амьтад дайжин, тухайн газраас үргэн холдох шалтгаан болж байгаа бололтой. Энэ нь зэрлэг амьтад харахаар ирсэн жуулчдын үзэх харах зүйлс багасна гэсэн үг юм. Сүүлчийн 10 хүрэхгүй жилийн хугацаанд зэрлэг амьтад ховор үзэгдэх болсон тухай нутгийн иргэдийн ярианаас дүгнэвэл ан агнуур тогтвортой, зохистой хэмжээнд байгаагүйг харуулж байна. 4. Орон нутгийн нөхөрлөлийг дэмжих, сургах биднийг тус газарт байх хугацаанд малчдын нөхөрлөлийн тэргүүнүүд, баг, сумын удирлагууд оролцсон уулзалт болсон бөгөөд тус уулзалтаар WPI төслийн туршилт судалгаа болон бусад холбогдох асуудлыг хэлэлцэв. Энэ үеэр бид судалгааны зорилго, арга зүйгээ тэдэнд танилцуулсан юм. Малчдын нөхөрлөлийн гишүүд нутаг орон, ан амьтдаа хамгаалах ажлыг дэмжиж байгаагаа илэрхийлэхийн сацуу илүү мэдээлэл солилцохыг хүсэж байв.

20 Санал 5. Зэргэлдээх сумдтай хамтран ажиллах хил залгаа сумд, тэрдундааорчны бүсэд орших сумдтай хамтран ажиллах шаардлагатай. Учир нь онцгой бүсэд мал бэлчээж, отор хийж буй айл өрхүүдийн цөөнгүй хувь нь Алтай сумын иргэд байв. Сумдын удирдлагууд харилцан тохиролцож, цогцолцорт газрын хамгаалалтын захиргаатай хамтран дээрх иргэдэд зохих мэдээлэл өгөх шаардлагатай юм. 6. Туршлага солилцох цогцолборт газрын удирдлагын зүгээс зохистой менежмент сонгон хэрэгжүүлэхийн тулд байгалийн аялал жуулчлал, хамгааллын арга хэмжээг хослуулан амжилттай үйл ажиллагаагаа явуулж буй жишиг тусгай хамгаалалттай газарт очиж ажиллах, харилцаа тогтоох замаар туршлага солилцох, улмаар менежментээ сайжруулах боломжтой юм. 7. Судалгааны байгууллагууд болон төсөл хөтөлбөрүүдэд мэдээлэл өгөх тус газар нарийвчилсан судалгаа, мониторинг тэр бүр хийгдэж байгаагүй, цаашид хамгааллын зохистой арга хэмжээ авах, нутгийн иргэдэд түшиглэсэн байгаль хамгааллын үйл ажиллагааг явуулахад дэмжлэг туслалцаа шаардлагатай байгаа талаар төрийн, төрийн бус байгууллагууд, судалгаа шинжилгээний байгууллага, хөрөнгө оруулагчдад мэдээлэн тэдний анхаарлыг татах нь зүйтэй юм.

21 Camera Trapping Workshop NUM, UB May 2010

22 2010 WPI Site Locations

23 2010 судалгааны цар хүрээ Location Myangan Ugalzat 2009 Khonin Nuga 2010 Camera stations Area covered sq km 910 Number of trap nights sq km ~9000 Onon Balj 2010 Myangan Ugalzat sq km ~ sq km ~ Total sq km ~20,000

24 Myangan Ugalzat Habitat

25 Myangan Ugalzat Buffer Zone Ibex

26 Myangan Ugalzat Buffer Zone Argali

27 Myangan Ugalzat Grid I Corsac Fox Vulpes corsac

28 Myangan Ugalzat Core Area Wolves

29 Myangan Ugalzat Red Fox Vulpes vulpes

30 Myangan Ugalzat Wild Cat Felis silvestris?

31 Myangan Ugalzat Grid I Manul

32 Myangan Ugalzat Core Area Marmot

33 Myangan Ugalzat Black vulture

34

35

36 Khonin Nuga Habitat

37 Khonin Nuga Grid I

38 Khonin Nuga Lynx lynx

39 Khonin Nuga Ursus arctos

40 Khonin Nuga Grid I A3a

41 Khonin Nuga Sus scrofa

42 Khonin Nuga Grid I A3a

43 Khonin Nuga Cervus elaphus

44 Khonin Nuga Red Deer

45 Khonin Nuga Red Deer

46 Khonin Nuga Alces alces

47 Khonin Nuga Musk Deer

48 Khonin Nuga Capreolus pygargus

49 Khonin Nuga Roe Deer

50 Onon Balj Habitat

51 Onon Balj Damoiselle Crane & Young

52 Onon Balj Red Fox

53 Onon Balj Miscellaneous

54 Улаан Дансны Зүйлүүд Латин нэр Зүйлийн нэр Улаан Дансны Статус WPI/ZSL Илрүүлсэн эсвэл илэрч болзошгүй Cervus elaphus Халиун буга Устаж байгаа Илрүүлсэн OB & KN Marmota sibirica Монгол тарвага Устаж болзошгүй Илрүүлсэн OB Panthera uncia Цоохор ирвэс Устаж болзошгүй Илрүүлээгүй (зөвхөн MU) Ovis ammon Аргал хонь Устаж болзошгүй Илрүүлсэн MU Орчны Бүс Gazella subgutturosa Хар сүүлт зээр Эмзэг Илрүүлээгүй (MU) Lynx lynx Шилүүс мий Ховордож болзошгүй Илрүүлсэн KN Otocolobus manul Мануул мий Ховордож болзошгүй Илрүүлсэн MU Canis lupus Саарал чоно Ховордож болзошгүй Илрүүлсэн MU Vulpes corsac Хярс үнэг Ховордож болзошгүй Илрүүлсэн MU & OB Vulpes vulpes Шар үнэг Ховордож болзошгүй Илрүүлсэн MU & OB Capra sibirica Янгир ямаа Ховордож болзошгүй Илрүүлсэн MU Орчны Бүс

55 Хамтын ажиллагаа

56 Хамтын ажиллагаа

57 Зорилго Монгол оронд Тусгай Хамгаалалттай Газар нутаг биологийн олон янз байдлыг хэрхэн хамгаалж байгааг үнэлэх Монгол орны биологийн олон янз байдлын чиг хандлагыг үнэлэх шинжлэх ухааны үндэслэлтэй урт хугацааны мониторинг судалгаа явуулах Дэлхийн бусад оронд хийгдэж байгаа WPI судалгаатай харьцуулах Ховор шувууд болон хөхтөн амьтдын тохиолдоц ба тархалтыг баримтжуулах WPI/ZSL

58 Бидний ажилд тусалсан: Мянган Угалзатын Байгалийн Цогцолборт Газрын хамгаалалтын захиргаа: Дарга Ж.Хайсдаваа Мэргэжилтэн Галцог Байгаль хамгаалагчид Ч. Галбадрах, Д.Төмөрхуяг, Б.Барсүрэн Хар Ус Нуур орчмын ТХГНЗ-ны дарга Д.Чинбат Цэцэг сумын засаг дарга Д.Мөнхтөр WPI/ZSL

59 Бидний ажилд тусалсан: ДБХС-ын Монгол дахь Хөтөлбөр: УБ дахь салбар Байгаль хамгаалал хариуцсан захирал Б.Лхагвасүрэн Монгол дахь хөтөлбөрийн менежер Б.Батхуяг Дадал суман дахь салбар Захирал Ч.Чинбат Захиргааны ажилтан П.Даваацэцэг Онон-Балжийн Байгалийн Цогцолборт Газрын хамгаалалтын захиргаа: Дарга О.Цэндгомбо Мэргэжилтэн Од Байгаль хамгаалагчид Сүхбаатар, Наранболд, Гансүх Дадал сумын засаг дарга Жамсранжав WPI/ZSL

60 Мянган Угалзатын БЦГ судалгаа хийхэд багаж хэрэгсэл болон бусад туслалцаа үзүүлсэн: НҮБХХ: Биологийн олон янз байдлын хамгааллын асуудал хариуцсан ажилтан Онно ван дэн Хэйвл Монголын Алтай-Соёны экобүсийн уулархаг нутгийн биологийн төрөл зүйлийг ард иргэдийн оролцоотойгоор хамгаалах төсөл: Төслийн үндэсний менежер Н.Батнасан Биологийн олон янз байдлын хамгааллын асуудал хариуцсан ажилтан Ц.Мөнхбат Орон нутгийн зохицуулагч Ү.Сувдчимэг WPI/ZSL