anger Olav Jordal Mons Aasgard " Georg Eknes

Transkript

1 N O R D H O R D L A N D T I L T A K S K O N T O R Å r s m e l d i n g Oversyn over arbeidet ved Nordhordland Tiltakskontor i tida frå forrige årsm6te som vart hal de 29. april I meldinga vil ein og pr6va å gje nokre ålmenne opplysningar om dei 6konomiske tilh6va i området. Styret har i året som gjekk hatt denne samansetnaden: Frå Austrheim styremedl. Sam. Lervåg varam. Arnt Brandtun " Lindås Asgeir Fjellri anger Bjarne Bakke " " Olav Jordal Bjarne Foss Mons Aasgard " Georg Eknes " " " Masfjorden " Leif Kvinge " Hans G. Daae fr " " " Jon Hope Magnus Stordal " Meland " Magnus Hagen " Olav Flat6y " Rad6y " Johs. B6e " Olav Marås " " Vilh. Kartveit " Georg Matland " verksemdene Olaf Ro K.L. Sellevold / Formann i styret har vore lensmann Olav Jordal, og varaformann ordf6rar Vilhelm Kartveit. Det har i perioden vore halde eit styrem6te. Oversyn over den 6konomiske utviklinga i området. Dei siste tala ein har gjeld året Ser ein på tabellane nedanfor for gjennomsnittleg inntekt pr. skattytar og - pr. ~0uar, finn ein at utviklinga i dei Ymse kommunane er svært forskjelleg samstundes som området under eit samanlikna med Hordala~d, ligg omtrent på same nivået som dei tidlegare åra. Ser ein nærare på tabell I om gjennomsnittleg inntekt pr. skattytar vil ein finna at Masfjorden som hadde ein liten inntektsauke i 1965, i 1966 igjen ligg på topp med ein inntektsauke på kroner og ei inntekt pr. skattytar kr På same måte som i dei seinaste åra ligg Meland kommune også for 1966 lengst nede i gjennomsnittleg inntekt pr. skattytar, og ser ein på auken i inntekta frå 1965 til 1966, så er også o.en...yle den lågaste.

2 (, 111 J, Tabell nr. I. Gjennomsnittieg inntekt pr. skattytar: 1963 eridr, 1964 endre 1965 endr, 1966 o Austrheim Idridås Masfjorden Meland Radoy ,, '." -:. <. ~ t \_ Gjennomsnitt for området OH?7 " Diff. mellom 3 området og Hordaland ~) , ',4519 ',' 4 Hordaland J i % av 4 70 % 69 % 68 % 69 % -', Eit noko betre bilete av inntektstilhova gjev tabell nr. - gjennomsnittleg inntekt pr. ibuar. Ser ein her på gjennomsnittet fot Nordhordland Tiltakskontor sitt område i hove til gjennomsnittet for heile Hordaland, finn ein at dette heller ikkje har forandra seg mykje i dei seinaste åra. Ser ein på dei einskilde kommunane, så ligg Masfjorden framleis best an med ei gjennomsnittleg inntekt pr. ibuar på kr Også auken i inntekt frå året for har vore svært stor, og langt over gjennomsnittet for Hordaland. Austrheim ligg framleis dårlegast. Auken i inntekta frå året for har likevel vore ganske stor, og omlag likt med gjennomsnittet for Hordaland.

3 - 3 - Tabell nr.. Gjennomsnittleg inntekt pr. ibuar: 1963 endre 1964 endre 1965 endre 1966 Au~trheim ~~ Lindås Masfjorden Meland Raday Gjennomsnitt for området Diff. mellom 3 området og Hordaland Hordaland i % av 4 72 % 73 % 72 % 74 % Det er ikkje heilt rett å vurdera desse tala utan å ta omsyn til deri inntekta som fell på s jomanns ska t tyte'rane, Desse kjem ikkje med i dei to tabellane ovanfor, og dei utgjer for til dames Austrheim kommune omlag 28 % av det samla skattytartalet. Tilhova her er vist i tabell l. Tabell l. lbuarar og skattytarar i 1966: lbuarar Skattytarar Skattytarar m/sjomannsskatt Sum skattytarar Austrheim Lindås 1 Masfjorden Meland Radoy Sum NTK Fylket 4 2 i % av ~6 % 8,1 % 9,7 % 8,3 %

4 - 4 - Som det går fram her har kommunane i området tilsaman en etter måten storre del av skat by tar-ar. med sj omanns skat t enn det folketalet skulle tilseia, når ein ser det i hove til heile fylket. Legg ein den sinskiide inntekta pr. skattytar i 1966 (tabell I) saman med brutto hyreinntekt, og finn samla gjennomsnittleg inntekt pr. skattytar og pr. ibuar, får ein desse tala~ Tabell ~V. Gjennomsnittleg inntekt pr. medrekna hyreinntekt 1966: Gjennomsn. inntekt pr. skattytar skattytar og pr. ibuar Gjennomsn. inntekt pr. ibuar Austrheim Lindås 1 Hasfjorden Meland Radoy Gjennomsnitt fo"?:' området Diff. mellom 3 området og Hordalar:.d Hordaland i % av 4 71 % 77 % Når ein ser desse tala i hove til tala i tabell I og, må ein vera merksam på at ein her har nytta tala for brutto hyreinntekt saman med tala for antatt skattbar inntekt. Denne tabellen gjev difor heller ikkje eit heilt talmessig rett bilete av tilhova. Likevel er tala interessante avdi dei syner etter måten stor2 utslag for nokon av kommunane, og avdi dei gjev eit betre bile te av korleis tilhova i området er i hove til resten av fylket. For ko~munane er det for Austrheim forandringa er storst. Samla inntekt pr. skattytar går soleis opp med omlag kr frå kr til kr

5 - 5 - Ser ein på samla inntekt pr. ibuar så går denne opp med vel kr frå kr til kr ~ slik at inntekta pr. ibuar i Austrheim vert liggande som den tredje beste av alle kommunane og tett opp under Radoy. Masfjorden ligg framleis på forste plass med ei gjennomsnittleg inntekt pr. ibuar på kr Stigninga for Masfjorden er ikkje serleg stor~ og det er verdt å merka seg at differansen mellom gjennomsnittsinntekta pr. ibuar i "beste" og "dårlegaste" kommune. er minka frå kr til kr når ein tek med sjomannsinntekta. Ein vil her igjen streka under at sjomannsinntekta er rekna som brutto hyreinntekt. Ei t cnno noke klarare bilete av t.t l.nova får ein ved å sjå på tildelinga av skatteutjamningsmidlar til området. Dette er vist i tabell V nedanfor. Tabell V. Tilskott av skatte- og utjamningsmidlar: I alt Gj.sn. I alt kr. pr. ibuar kr kr. Gj.sn. pr. ibuar kr I alt Gj.sn pr.ibuar kr. kr. Austrheim Lindås Masfjorden Meland Radoy NTK sitt område Hordaland 3 t.i.ls aman i % av 3 21 % 14-6 % 22 % 1 51 % 21 % 170 % + I line nr. 3 har ein for gjennomsnittsinntekta pr. ibuar berre rakna med ibuarane i dei kommunane som fekk slike skatteutjamningsmidlar. Folketalet i NTK sitt område er soleis omlag % av det samla folketalet i desse kommunan e,

6 - 6 - Ser ein på sysselsettinga i året 1967 så må ein kunna seia at dei verksemdene som er i gang har hatt jamn og god sysselsetting, men det har heller ikkje i ~967 vore noko serleg auke i antal arbeidsplassar. Auken har soleis ikkje på langt vore nok til å vega opp avgangen i jordbruket. Resultatet av dette syner seg i utviklinga av folketalet som er vist i tabell VI. Tabell VI. Folketalet pr. 1. januar og forandringane i året endre 1966 endre 1967 endre 1968 Austrheim Lindås Masfjorden Meland Radoy Sum ! Som ein vil sjå er det berre Meland kommune som har auke i folketalet. Området sett under eit har hatt ein nedgang i folketalet på 0,51 % i Ser ein på perioden under eit, har nedgangen i Austrheim vore 2,2 %, i Lindås 0,5 %, i Masfjorden 2,1 % og i Radoy 3,4 %, mens Meland har hatt ei auke på 1,4 %. For heile området har nedgangen i same perioden vore 1,3 %. Endringane i 1967 er komne fram slik: Tabell VII. Endringane i L,lketalet i 1967~ Folketal Fodde Dode Innflytta Utflytta Folketal pr Austrheim Lindås Masfjorden Meland Radoy Sum

7 - 7 - Samanliknar ein tabellen med tala for 1966 finn ein at: Det vart fodd 47 ferre born i 1967 enn i 1966, talet på dode var noko mindre i 1967 enn i 1966 (13), men at netto utflytting var auka frå 94 personar i 1966 til 194 i Ser ein på utflyttinga frå dei einskilde kommunane så ligg tala frå Radoy svært hogt. Ei netto utflytting på 80 personar svarer til omlag 1,9 % av folketalet. Dette er nesten dobbelt så hogt som gjennomsnittet for området sett undet eit. Grunnen til denne utviklinga i Radoy, ligg etter det ein kan sjå i det at verkningane av forandringa i jordbruket slår sterkt ut, samstundes som området i mange år no har hatt ei mengd arbeidstakarar som reiser inn til Bergensområdet kvar dag eller bur på hybel i V~~~ Det skal etter måten lite til for denne gruppa arbeidstakarar flytter med heile familien til Bergen, spesielt dersom dei også har born som går på skulen eller studerer i Bergen. Ein må sjå i augo at dersom det ikkje kjem ei utbygging av arbeidsplassar som ligg monaleg nærare og meir lagleg til, så vil denne utviklinga halda fram. Eit punkt som gjer tilhova når det gjeld nye arbeidsplassar vanskelegare, er at området på grunn av den spreidde busetnaden truleg ikkje vil få del i auken av sysselsette innafor servicenæringane i så stor grad som eit meir tettbygd område vil få det. Dette er spesielt uheldig, då det er rekna med at auken av sysselsette innafor servicenæringane vil verta storre enn innafor industrien. Dette tilhovet bor vel og koma med i vurderingane når ein diskuterar dei generalplana~e som ko~~unane skal utarbeida i tida frametter. Styret for Nordhordland Tiltakskontor ser elles utarbeidinga av generalplanane som eit svært viktig tiltak. I arbeidet med å styrka næringsgrunnlaget i kommunane, kjem ein gang på gang attende til at ein vantar oversyn og plan over kva dei einskilde områda i grunnen kan eller skal nyttast til.

8 - 8 - Av kommunane er det Radoy som er kom en lengst, men Austrheim og Lindås er og komne i gang med innsamlinga av grunnlagsmaterialet. Radoy kommune har gjeve oppgava med utarbeidinga av sjolve planen til eit privat konsulentfirma, mens Utbyggingsavdelinga skal utarbeida planen for Austrheim og truleg delvis også for Lindås kommune. Masfjordmog Meland er ikkje komne i gang med dette arbeidet enno. Då desse kommunane også på kvar sin kant vil ha stor nytte av ein generalplan, vonar styret at arbeidet vil verta sett i gang så snart som råd er. II -- Overalt der ein diskuterer generalplaner og andre planer for utbygginga av område så kjem ein alltid inn på sporsmålet om betre samband og utbygging av vegnettet. Det vert overalt havda at ei slik utbygging er grunnlaget for, og tildels eit vilkår for at eit livskraftig samfunn skal kunna haldast,.)pe i dette området. I samband med dette har året 1967 vore serdeles interessant, idet Hordaland Fylkesting har vedteke både eit program og ein prioriteringsplan for utbygginga av riksvegar i Hordaland i perioden /85 og ein prioriteringsplan for utbygginga av fylkesvegar i perioden Begge desse planane vil få stor verknad for utbygginga av vegnettet i Nordhordland. Dersom planen vert folgd opp med dei nedvendige loyvingane er det soleis meininga at det i åra skal byggjast~ Ny veg Knarrvik-Mundalsberget-Leiknestangen~ utbetring av vegen Isdalsto-Soreide, utbetring og ny veg Isdalsto- Alversund samt utbetring av vegen Risnes-Sogn og Fjordane grense. I same tidsrom er det planen at det i Lindås skal byggast fylkesveg til Lygra ( )og at ein i Masfjorden skal vera komen godt i veg med fylkesvegen Mollandseid-Krossleitet. Når no fylkesveganelgget Storheimsto-Notlevåg i Radoy er ferdig i 1968, vonar styret i NTK at ein i samband med utbygginga av parsellen Isdalsto-Alversund også vil kunna få utbetra vegen Alverstraumen-Storheimsto. Får ein gjort dette vil ein, i og med at vegen fram til Manger er oljegrust, ha fjerna i alle fall dei verste problema for trafikken frå og til det mest aktuelle utbyggingsområdet i Radoy, nemleg Manger.

9 - 9 - I åra er det i planen for riksvegbygginga gjort framlegg om at det skal byggjast veg frå Leiknestangen til Vikanes og at parsellane Alversund-Rossnes~ Soreide-Fonnes, Hosteland-Byrkjeland og Haugsdal-Matre skal utbetrast. Samstundes er det forutsetninga at det skal byggjast folgjande fylkesvegar: I Lindås Isdalsto-Sva ( ) og Åsgard-Eidsheim ( ). I Masfjorden~ Fylkesvegen Mollandseid-Krossleitet gjerast ferdig l,/~)-79). I Meland~ Bru med veg til Flatoy ( ) og begynt på Dalstovegen - Hopland - Floksand. I Radoy ~ Fylkesvegen Haugland-Myking-Sætre ( ). Dersom desse planane vert gjennomforte slik som det er lagt opp til her, vil Nordhordland i slutten av 10-års-bolken som kjem vera i ei heilt anna stode når det gjeld vegar og hove til å nytta rasjonelle transportmidlar på dei enn ein er i dag. Det sporsmålet som kan stillast er om ikkje dette kjem litt i seinaste laget. Eit er i alle fall sikkert, utbygginga kjem ikkje ein dag for tidleg, og det må gjerast alt som råd er for at arbeidet ikkje skal verta forseinka. Det har næringslivet og verksemdene i Nordhordland rett og slett ikkje råd til. -- II -- Arbeidet ved kontoret~ Arbeidet ved kontot2t har også i år halde fram etter den arbeidsplanen som har vore nytta i dei siste åra~ a) Få klårlagt resursar og naturlege foremoner i området. b) Hjelpa kommunar, verksemder og enkeltpersonar med planlegging, igangsetting og utviding av verksemder. c) Driva publisitetsarbeid og sokja kontakter med det foremålet å få i gang nye industritiltak i området. d) Utarbeida og legg ja tilrette nærmare oppgjevne utbyggingsprosjekt. e) Samarbeida med kommunane om ein aktiv tomtepolitikk, slik at ein ma.a i tide sikrar seg og klargjer hovelege industriog bustadtomter for framtidig industri- og bustadreising. f) Leggja tilhova til rettes for ei auke i turistnæringa. +++

10 Året 1967 har i stor grad vore merkt av kapitaltilstramminga, og den minkinga i aktiviteten dette har fort med seg. Kapttaltilhova har og fort med seg eit skjerpa krav om at i alle fall dei mindre verksemdene får den langsiktige kapitalen dekka frå dei l,kaie bankane. Det skal i dag ikkje så serleg stor utbygging til for det vert store summar av dette, og dei lokale bankane i området kan ikkje kvar for seg klara å skaffa den kapitalen som skal til. Det vert då ofte tale om samarbeid, og sjolv om det har luknast å skaffa kapital til vege på denne måten, så er det ein nokså tidkrevjande oppgåve. Ein har og på ymse vis fått merka kva problem verksemdene kan koma opp i når dei skal utvida~ og ligg slik at terrenget gjer dette vanskeleg eller dei ikkje har ordna med tilstrekkeleg grunn til utviding alt då dei starta opp verksemda. At terrenget er vanskeleg gjer utbygginga dyrare enn ho ellers ville blitt~ og det at eigedomstilhova ikkje er i orden kan fora til langvarige forhandlingar for ein kan starta opp bygginga. At det ofte tek lang tid å ordna slike eigedomssaker kostar og mykje pengar i tapt produksjon og tapte kunder. Dette avdi verksemdene ofte er i ei slik stode at dei alt har utnytta kapasiteten heilt ut og er n8dt til å skafta seg meire ros dersom 4.1 skal produsera meir og folgja med i konkurransen. Ein kan ikkje utan vidare kritisera verksemdene fordi dei ikkje har sikra seg norobyggegrunn alt ved starten, då tilhova den gongen verksemda starta opp i dei fleste hove var slik at det var om å gjera å koma seg i gang ein eller annan plass med minst mogeleg kapitalinnsats. Det ein kan gjera, er å prova på å leggja tilhova til rette så at ikkje slikt skal skje igjen. Dersom kommunane folgjer opp generalplanane og byggjer ut eit eller fleire passande industriområder og kanskje eit industribygg for utleige, så skulle ein kunna loysa ein del slike problem i framtida. -- II -- I året har ein notert 15 nye saker. Av desse er 3 avslutta med positivt resultat og 1 med negativt resultat. I året har ein også notert som avslutta 15 saker frå tidlegare år. Av desse er 5 avslutta med positivt resultat. I tillegg til.'_eisakene som er notert i 1967 og ikkje avslutta, arbeider ein framleis med 16 saker frå tidlegare år.

11 Som ei positiv avslutning reknar ein at Nordhordland Tiltakskontor så godt det har lete seg gjera har hjelpt til med å få oppgava loyst~ og at det oppdraget som kontoret eventuelt har fått eller har teke på seg i saka er loysto Av sakene kan ein nemna: Sak 48/17/65 som gjeld hjelp til finansiering av ei utviding og nybygg ved eit pensjonat i Alversundo Ein hjalp her til med finansieringsplanen og stotta ein saknad til Distriktenes Utbyggingsfond om eit 2opr.lån til bygget. Distriktenes Utbyggingsfond har gjeve det omsokte lånet og arbeidet er no i gang. Sak 82/30/66 gjeld skiping av ein Driftsplanring for jordbruket i Nordhordland. På initiativ frå Nordhordland Tiltakskontor vart det halde eit mote om denne saka på Nordhordland Yrkesskule i Knarrvik den 27. februar På motet hadde ein kalla inn representantar frå bondelaga~ jordstyret~ skogreisingsnemnda~ tenestemennene i jord- og skogbruket og andre interesserte i dei 5 komm~mane som er tilslutta Nordhordland Tiltakskontor. På motet vedtok ein å be om at heradsagronomane og skogreisingsleiarane skulle ta opp arbeidet med å lokalisera dei interesserte brukarane~ Seinare på året sendte Nordhordland Tiltakskontor ut eit referat frå motet med oppmoding om at Hordaland Bondelag skulle få opplyst kven som var interessert i å gå med i dette arbeidet. Ein hare seinare fått opplyst at det.ia.r meldt seg tilstrekkeleg mange til at ein slik Driftsplanring kan koma i gang~ men at Staten ikkje har bevilga midlar til driftsplanleggjar i Hordaland Bondelag vil difor prova å få Driftsplanringen i gang i 1969 o Sak 81/29/66 gjaldt ein mindre trevarefabrikk ved Osterfjorden~ der ein h~~lp til med finansiering og kjop av maskiner. Sak 94/11/67 gjaldt arbeidet med generalplanen for Austrheim~ der kontoret i samarbeid med Tiltaksnemnda i Austrheim har utarbeidd eit oversyn og framlegg til sikring av industriarealo Omlag den same oppgåva har kontoret fått i samband med sak 89/6/67 Generalplanen for Lindås, men her skal kontoret i tillegg ta seg av innsamlinga av eindel andre opplysningaro I samband med sporsmålet om generalplalane for Nordhordland

12 o kan det vera av interesse a sjå på eit oversyn over hytte- bygginga i området i dei seinare åra. Tabell nr. VL Utanbygds hytte-eigarar pr endr endra 1966 Austrheim Lindås Masfjorden Meland Radoy Sum Som ein vil sjå er det kommunane nærast Bergensområdet som har den storste auken. Av desse er det Meland som ligg hogast med ei auke på 21 ~3 %~mens den gjennomsnittlege auken for alle kommunane er 11 ~3 %. Sak 95/12/67 gjeld arbeidet med industribygg for utleige. Ein har arbeidd nokså mykje med dette sporsmålet og samla inn opplysningar om kva krav som vert stilt til slike bygg~ og kva for konstruksjonar det vil vera rettast å satsa på. I samband med dette har ein ogs vare på synfaring til stader der dei alt har reist slike bygg. Det var kjennskapet ein hadde til denne saka som leida til at ein kom i gang med sak 97/11+/67 som gjeld den utbygginga Visteds Fabrikker A/S skal til med i Knarrvik. Det bygget som Lindås kommune skal byggja for utleige til Visteds Fabrikker A/S, er monaleg storre enn det ein hadde tenkt at kommunane skulle byggja. Den teppeproduskjonen som Visteds Fabrikker A/S skal driva i Knarrvik er etter måten sers plasskrevande~ og bygget l:-lirsoleis på vel m 2. r Sjolve bygget er kalkulert til omlag 1.7 mill. kroner. Lindås kommune stiller tomten til disposisjon. Det er meininga at bygget skal finansierast ved lån, og det er eit vilkår at Visteds Fabrikker A/S skal betala ei leige som svarer til det Lindås kommune må betala sine lånegjevarar.

13 Lindås kommune subsidierer såleis ikkje fabrikken utover det at tomten vert stilt til disposisjon. Finansieringa av bygg og maskiner er enno ikkje klår, men ein vonar å koma i gang med bygginga i april måned. lllll Til sist vil ein gje eit oversyn over utviklinga av siste året i hove saka om skiping av eit fast samband over Salhusfjorden. hl lvi) Då både Prosjektering AlS, Hordaland Vegkontor og Havnefogden hadae peikt på at det var turvande å fi utfort målingar og berekningar av straum og bolgjetilhova i fjorden, vedtok Årsmotet for 1967 samroystes å be kommunane om å få forskottera kr til dette. Seinare har alle kommunane reagert positivt pe denne soknaden. Vassdrags- og Havnelaboratoriet hadde då alt i slutten av september 1966 utfort målingar av straumstyrken og teke ymse andre prover. Eit par veker seinare vart også overflatestraumen undersokt ved utlegging av fargestoff og flyfotografering. Vassdrags- og Havnelaboratoriet utforte også ein vindanalyse og berekning av bolgjedimensjonane. Rapporten om dette arbeidet vart lagt fram i begynnelsen av februar Den andre delen av målingane skulle gjerast på ei tid då tilsiget av ferksvatn var stort, og Nordhordland Tiltakskontor utforte desse målingane i juni-juli månad Etter som ein var interessert i å finna straumhastigheita på ei tid då tildiget av ferskvatn var stort, kq~ne ein ikkje finna ei betre tid enn sumaren Ein hadde denne sumaren dei storste snomengdene i fjellet på omlag 30 år. Målingane synte likevel ikkje storre hastigheit enn omlag 90 cm pr. sekund. Målingane av saltinnhaldet synte likevel at ein hadde eit lag med ferskvatn på toppen som var mellom 3 og 4 meter tjukt. I samband med målingane sumaren 1967, og med tanke på seinare målingar fekk NTK låna ein boye som Universitetet i Bergen hadde til overs. Då boya ikkje hadde noko av det utstyret det var trong for, måtte ein få lagt dette. Boya har sidan sumaren 1967 lege for anker på Klauvskallen og var sist i bruk i samband med målinga av straumhastigheita ved vårj evndo gn 19(J3 o

14 Vurderinga av straummålingane vil verta lagt fram i samband med rapporten over modellf_~s~ka som Vassdrags- og Havnelaboratoriet truleg vil kunna legga fram til sumaren Hordaland Fylkesting skulle i ekstraordinært tingset i juli måned 1967 ta stode til programmet for riksvegutbygginga i Hordaland for perioden /85. Nordhordland Tiltakskontor fann at prosjektet no var kome så langt at ein burde kunna få det inn til vurdering i samband med dette programmet. I ein s~knad til fylket som vart sendt 5. mai gjorde ein greie for prosjektet og slutta med denne konklusjonen~ " På grunnlag av dei her framlagte planane og med atterhald om : Seinare endeleg teknisk godkjenning, godkjenning frå Havnedirekt~ren og seinare godkjenning avendeleg finansieringsplan, tillet ein seg med dette å be Hordaland fylke om å gjera vedtak om: 1. At det framlagte prosjekt vert s~kt bygt som ein lekk av riksvegane 14 OE Prosjektet vert vurdert og prioritert i den prioriteringsplanen som no skal vedtakast i fylket. 11 Fylkestinget fann at saka ikkje var så utgreidd at ein kunne gjera noko endeleg prinsippvedtak., - Det 'må vel likevel med sikkerheit kunne seiast at den framlagte planen om eit fast samband over Salhusfjorden har hatt verknad for det arbeidet som vart utf~rt i samband med prioriteringsplanen for riksvegutbygginga i Hordaland. Ein skal her få sitera ein del av det som var skreve om utbyggingsprogrammet i denne planen~ " Utbyggingsprogram Resultatene av den transport~konomiske prioritering er lagt til grunn for oppstilling av det endelige utbyggingsprogram for ~iksvegnettet i Hordaland fylke. Ved utarbeidelsen av dette program er andre hensyn enn de transport~konomiske trukket inn. Dette gjelder i f~rste rekke distriktsutbyggingshensyn, sosiale hensyn og ~nsket om å få bygget ut en del hovedveier hurtigst mulig. Utbyggingsprogrammet er i prinsippet i overensstemmelse med resultatene fra den transport~konomiske prioritering, idet de viktigste fravikelser gjelder linjevalg for to hovedforbindelser. I utbyggingsprogrammet er bevilgningene flyttet fra et alternativ til et annet for samme veiforbindelse, f~rst og

15 - 15' - fremst motivert ut fra onsket om å få utbygget en av linjene snarest. I det ene tilfellet gjelder det linjevalget for ytre stamveg fra Bergen til Sogn. Den transportokonomiske prioritering resulterer i at ytre stamveg burde folge en linje over Dale- 9tamnes Arsdalen til og Modalen, frem til videre tunnelforbindelse Norddalen- Svartemyr. Dette alternativ forutsetter bla. en 6 km tunnel~ og det er på det rene at ventilasjonsproblemene i så lange tunneler er fremfor alt meget kostnadskrevende. meget Det vanskelige å lose og knytter seg således usikkerhet med hensyn til de oppsatte investeringskostnader for dette alternativ. Et annet og meget viktig moment i totalvurderingen av alternativene er at gjennomfartsvegen her fores gjennom praktisk talt folketomme distrikter. Dette sportokonomiske betraktninger kan forsvares der hensynet ut fra rene tran- til gjennomfartstrafikkens besparelser er av meget stor betydning. For fylket kan ikke n~lsetting~n fatte en transportokonomisk bjgrensest til optimal losning, utelukrende men det må å om- også taes hensyn til andre okonomiske faktorer. Det er grunn til å anta at fremforing aven gjennomfartsåre gjennom allerede bebygde områder kan stimulere til oket okonomisk aktivitet. Den nest bestebsning transportokonomisk sett~ nemlig linjen over Knarvik-Vikanes-Romarheim-Stordalen-Svartemyr, er derfor valgt som gjennomfartsåre Bergen-Sogn. Nordhordland er uten sammenligning det storste sammenhengende område i fylket med svakt utbygd næringsliv. Som et ledd i arbeidet i omredet med å stimulere utbyggingen av flere arbeidsplasser er Knarvik utpekt som provevekstsenter. Det må antaes at det 2er vil bli satt inn ulike virkemidler får å gjore dette området attraktivt for industrivirksomhet, og bedre geometrisk utforming og okt bæreevne på vegnettet i området synes å være nodvendig, dog ikke tilstrekkelig betingelse for okonomisk ekspansjon. Utbygging kanalisere av linjen trafikken over Stordalen som gjennomfartsåre vil Bergen-Sogn over ferjesambandet Knarvik- Steinesto. På lengre sikt vil dette styrke det transportokonomsike grunnlag Sk forbindelse er for utbyggingen aven ikke funnet okonomisk bruforbindelse. En forsvarlig i fylkets regi innenfor det foreliggende f'or-håpen t.lig kunne realiseres utbyggingsprogram, senere, bl.a. ved men at de vil Trafikkokonomiske grunnlag for en bru styrkes og at de tekniske problemer som knytter seg til prosjektet avklares. I! Som nemnd ovanfor kom ikkje brusambandet med i vedtaket om prioriteringsplanen, men i premissane for vedtaket skreiv Fylkesvegnemnda såleis om prosjektet~ l! Vegnerrmda meiner at dette er ei sak son er av så stor verd for desse kommunane at prosjektet må verta utgreidd. Kan eit slikt tiltak loysast teknisk og okonomisk tilfredsstillande kan det koma til nytte mange stader i landet. Det må difor vera rett at Staten yter pengal' til utgreiinga av prosjektet. l!

16 I ein freistand på å få Vegdirektoratet til å hjelpa til med prosjektet hadde ein i skriv av 5. september 1966 sakt om kr til målingar og modellforsak. I samband med dette og med saknaden til fylket hadde det vore peikt på både frå Hordaland vegkontor og Vegdirektoratet, at ein der gjerne såg at det vart utarbeidd ei nærare teknisk utgreiing der ein også gjorde greie for kva vedlikehaldet av ei slik bru ville kosta. Denne rapporten, kalt "Supplerende kommentarer", ble lagt fram av Prosjektering AlS i begynnelsen av mai I denne rapporten påviste Prosjektering AlS at den summen som i forprosjektet var rekna med for dekning av vedlikehald og drift var tilstrekkeleg. I februar 1967 vart saka så lagt fram som ei orientering til Vestlandskomiteen. ~omiteen reagerte positivt, og i skriv av 19. mai 1967 ba Nordhordland Tiltakskontor så Vestlandskomiteen om å statta arbeidet med å skaffa midlar til dei vidare undersakingane. I forprosjektet hadde Prosjektering AlS tatt med eit framlegg til alternativ laysing av gjennomseglingsproblemet. Framlegget gjekk ut på å leggja flytebrua heilt inn til Klauvneset og så skjera ein kanal tvers gjennom neset slik at båtane kunne kome gjennom kanalen samstundes som biltrafikken gjekk på ei bru over kanalen, Ein hadde ikkje arbeidd så mykje med dette alternativet då ein var i tveil om havnemyndigheitene ville tillata ei slik laysing. I ei fråsegn frå Havnedirektaren som kom i begynnelsen av september 1967 vart saka grundig gjennomgått og det vart peikt på at ein såg mange faremoner ved kanalalternativet. Ein skal her ta med nol.o av det som Havnedirektaren skreiv om saka ~ It Dersom det viser seg - når alle praver og QDdersakelser er avsluttet - at det vil være forsvarlig å bygge en flytebro over fjorden i stedet for en langt mere kostbar hengebro, byr lasningen med en kanal med de nadvendige dimensjoner og med fast bro over utvilsomt på en rekke praktiske fordeler, så vel for broens eiere og trafikkantene som for skipsfarten. Trafikken ville kunne gå uh:~dret over broen uten avbrudd som skyldes fartayers passering. Broen ville derved ble mere effektiv, kapasiteten ville ake og man ville sljjpe vakthold for lafting av bro. Det ikke minst fordelaktige ville være at man unngikk faren for beskadigelse på

17 såvel brokonstruksjonen som fart~yer. Man antar at det ville kunne by på mindre problemer for fartoyene å passere en slik kanal enn under loftebroen og det faste segllopet da str~mmen og tildels vinden ikke ville kunne virke i sideretning i selve kanalen. Det fremgår av det ~konomiske overslag i forprosjektet (side 36) at fundamenter~ loftebro samt landspenn vil alene belope seg til over 30 mill. kroner, eller nær halvparten av de totale byggeomkostninger. Sett på bakgrunn av de store omkostninger det her er tale om bor formodentlig kanalprosjektet taes opp til nærmere vurdering, dette desto mere som det ik forprosjektet er antydet en mulig besparelse ved å benytte dette prosjekt, i forhold tilloftebro og fast sidespenn. " På grunnlag av dette og for eventuelt å få med denne konstruksjonen ved modellforsokene, vart Prosjektering AlS beden om å utarbeida eit kostnadsoverslag for dette alternativet. Prosjektering AlS fann at ein med ein kanalbredde på 60 meter og fri dybde på 15 meter ville kunna byggja anlegget for ca. 69 mill. kroner (1966 priser). Til samanlikning kan nemnast at loftebrualternativet var kostnadsrekna til 70 mill. kroner (1966 priser). Kanalalternativet vil såleis ikkje verta dyrare 5 og ein vil i tillegg få med dei foremonene som er nemnd ovanfor med lettare drift og mindre vedlikehald. Kanalalternativet vil difor no også verta vurdert ved modell- " f'o rsoka i Vassdrags- og B".rie.Labor-a toriet. " _.., II Ein var no komen så langt at det måtte avgjerast om ein skulle gå vidare med arbeidet eller ikkje, og korleis det vidare arbeidet eventuelt skulle finansierast. Nordhordland Tiltakskontor kalte difor saman til eit samrådingsmote som vart halde den 28. oktober 1967 i Knarrvik. Til stades, på m~tet var foruten ordforarane Sam. Lervåg 9 Nils Herland, Gunnar Daae, Olav Åmdal og Vilhelm Kartveit, også overingenior J. Martinsen? advokat Wilhelm Haaland, direktor O. Johannessen, lensmann Olav Jordal og tiltakssjef Finn W. Henrikssen. Som grunnlag for diskusjonen på motet hadde ein sett opp at ein for å få gjennomf~rt eit fullt program med målingar og modellforsok ved Vassdragslaboratoriet i Trondheim hadde tron g for

18 tilsaman kr For å dekka dei f'or st.e ko stc.adene ved dette arbeidet hadde kommunane tidlegare loyvt kr etter oppmoding frå Nordhordland Tiltakskontor. Skulle ein få utfort det arbeidet som sto igjen hadde ein såleis trong for omlag kr Dette skulle då dekke både det som Vassdrag3- og Havnelaboratoriet hadde kalkulert deira arbeid til~ saman medæt ein meinte at Prosjektering A/S hadde trong for for å få utfort deira del av arbeidet. på motet vart ein samd om at arbeidet med denne saka ikkje måtte stoppa opp no. På motet vart ein og samd om at finansieringa av det vidare arbeidet nåtte kunna delast i to. 1. At ein i forste omgang skulle forsoka å få finansiert forsoka sl Lk: Medlemskommunane garanterer overfor NTK kvar for sin part av eit forskott stort kr NTK sokjer på vegne av Nordhordlandskom~unane? Bergen kommune om eit tilskott stort ,- li fl B.N.T. om eit tilskott stort fl og Bergensmeieriet om eit tilskott stort J Sum kr ~- Det var ein forutsetnad for tilskottet frå alle Nordhordlandskommunane og Bergens kommune at dersom ein fekk noko tilskott frå Staten så skulle dette gå til avkorting på tilskottet frå kommunane. 2. Finansiering og planlegginga vidare. På motet vart det peikt på at kommunane hadde nytta etter måten store summer til dette prosjektet (til då kr ). Det vart og peikt på at lånet for Alversundbrua truleg ville vera.i' nedbetalt i midten av med dei bompengane som vart I kravd opp på ferja Steinesto-Knarrvik. Det var full semje om at dette prosjektet direkte var ei vidareforing av den rasjonaliseringa av trafikken som tok til med bygginga av Alversundbrua. Det måtte då vera rett å

19 sokja om å få forlenga bompengeordninga ei tid etter at lånet var nedbetalt, å nytta desse midlane som då kom inn til arbeidet med ået nye brusambandet. På grunnlag av dette vart det bestemt at ein skulle be kommunane om å vedta ein saknad til Stortinget om å få halda oppe bompengane på ferja Steinesta-Knarrvik, for å nytta midlane til det vidare arbeidet med brusambandet. -- II -- Etter matet har alle medlemskommunane gjort vedtak om å ta ein del av tilskotte~ på kr ? Bergen kommune har b- vilga kr og B.:J.~o og Bergensmeieriet kr kvar. Seinare har ein og fått utbetalt eit tilskott på kr fra -Sar;f~;d;~i~-d~p;;t~me~tet. Ein del av-dette (kr-:6.400) er gått til avkorting på det Bergen kommune har bevilga~slik som forutsetninga var. Vassdrags- og Havnelaboratoriet fekk så i oppdrag å utfara modellf6rsaka, og i begynnelsen av januar 1968 vart det halde eit mote i Trondheim der ein diskuterte opplegget og arbeidsplanen for forsaka. På dette matet var også sjefen for Vegdirektoratets Brokontor, direktar Arild til stades. Ko~~ane har også alle samraystes gjort vedtak om å få foelenga bompengeordninga med minst eit år etter at Alv~rsundbrua. er nedbetalt. Vegsjefen og fylkesutvaiet i Hordaland har ' stetta saknaden, og han er no til vurdering i Vegdirektoratet. Ei t avg jernn de punk t for Vegdirektora te ts vurdering av saknaden vil truleg verta at alle kommunane står samla bak kravet. IiII Arbeidet ved Vassdrags- og Havnelaboratoriet er no kome godt i gang og ein nærmer seg no avsluttinga på dei to-dimensjonaleb 1getankforsaka. Når desse er ferdige vil det endelege programmet for bygginga av den 3-dimeJ3jonale modellen og for forsaka med denne bli satt opp. Ein vonar at desse forsoka vil verta ferdige i slutten av mai.

20 I arbeidet med denne saka har Nordhordland Tiltakskontor frå alle ~~ld m~tt på godvilje og ofte ei reint personleg innstilling frå den einskilde til å yta noko for å hjelpa til med å få oppgava l~yst og saka vidare. Ein har også i full mon fått merka kva verknad det har at alle kommunane står saman om å få dette prosjektet l~yst. Her vil ein og få takka for den positive interessa som Bergen kommune har synt ved deira l~yving til modellfors~kao Kan dette samhaldet vara i åra frametter 3 er det ikkje tvil om at denne store saka kan l~ysasto Det er imidlertid heller ikkje tvil om at l~ysinga vil krevja mykje arbeid for Nordhordland Tiltakskontor, og ein meiner difor at kontoret også i tida frametter må legga vekt på dette arbeidet. Alversund~ 22. mars 1968.

21 N R D H R D L A N D T I L T A K SKO N T R Desse er no medlemer av tiltakskontoret~ Antatt kontingent for Austrheim Lindås Masfjorden Meland Radoy kommune " ff fl fl Kr ?- l! , ,- ff , ,- Aasgard Alversund Mobelfabrikk Sparebank Bergen-Nordhordland Trafikklag Fjellstrand Mobelverkstad Flatby Industri A/S Frekhaug Metallstoperi A/S J. Sletten Hansen Hillesvåg Ullvarefabrikk Indre-Nordhordland Dampbåtlag L/L Kvinge Mobelverkstad Lindås Sparebank Manger Sparebank lviobelproduksjon A/ S Nordhordland Kraftlag Reikerås Treindustri Reknes Trevarefabrikk A/S L. K. Sellevold Plastindustri Skogen 1'1obelfabrikk Viken Mobelfabrikk A/S II 200,- " 200,- " 200,- ff 100,- ff 200,- ff 200,- fl 100? - ff 200,- It 200,- 100, - 200,- 200, ,- It 200,- It 100, - 100,- 100,- fl 100,- 200,- Sum antatt medlemskontingent 1968 Kr ,- mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm