Referansedata Fylke: Rogaland Prosjekttilhørighet: Kystfuruskog Rogaland/Hordaland 2014

Transkript

1 Botnsheia 2 Referanse: Langmo S. H Naturverdier for lokalitet Botnsheia, registrert i forbindelse med prosjekt Kystfuruskog Rogaland/Hordaland NaRIN faktaark. BioFokus, NINA, Miljøfaglig utredning. (Weblink: Referansedata Fylke: Rogaland Prosjekttilhørighet: Kystfuruskog Rogaland/Hordaland 2014 Kommune: Forsand, Strand Inventør: SHL Kartblad: Dato feltreg.: H.o.h.: moh Vegetasjonsone: sørboreal 50% mellomboreal 50% Areal: 1003 daa Vegetasjonseksjon: O2-Klart oseanisk Sammendrag Botnesheia er eit område med for det meste middelaldrande furuskog, samt innslag av ein del boreal lauvskog. Det er tidlegare registrert ein lokalitet med gamal boreal lauvskog av verdien lokalt viktig C her. Særleg i dei nedre delane av liene er det ymse spor etter menneskelege aktivitetar, mens lenger opp mot fjellet er innslaget av kontinuitetselement høgare. Fleire råmekrevjande mosar og lav vart registrerte, men alle er vidt utbreidde artar. Det er naturleg å sjå området i samanheng med Gitlandsåsen NR i vest. Området oppnår difor 2 poeng. Feltarbeid Området er kartlagt av Solfrid Helene Lien Langmo den i forbindelse med kystfuruskogsprosjektet i Rogaland. Undersøkingsområdet er tidlegare delvis kartlagd av Tom H. Hofton (BioFokus) den Dette gjeld for det meste områda ned mot Heiatjørna. Resten av området er ikkje særleg godt kartlagd, men det er likevel svært truleg at variasjonar i naturkvalitetar og potensialet for sjeldne og raudlista artar innan ulik artsgrupper er fanga opp gjennom undersøkingane. Området er undersøkt sumar og haust slik at alle relevante artsgrupper har vore moglege å fange opp. Begge undersøkingane har konsentrert seg om skogsområda, og ikkje om dei høgareliggjande områda over tregrensa Tidspunkt og værets betydning Ein vurderer det slik at verken tidspunktet for undersøkinga eller veret hadde innverknad på resultatet av under-søkingane. Området er undersøkt sumar og haust slik at alle relevante artsgrupper har vore moglege å fange opp. Utvelgelse og undersøkelsesområde Lokaliteten er valt ut til kartlegging i samband med et kystfuruskog i regi av Miljødirektoratet i Området er valt ut av fylkesmannen i Rogaland, og dette baserer seg på tidlegare kartlegging som indikerer at området har viktige kystfuruskog-/ regnskogkvalitetar. Tidligere undersøkelser Undersøkingsområdet er tidlegare delvis kartlagd av Tom H. Hofton (BioFokus) den i samband med naturtypekartlegging. Dette gjeld for det meste områda ned mot Heiatjørna. Dette resulterte i funn av ein naturty-pelokalitet med gamal boreal lauvskog, verdi lokalt viktig C. Det ligg også ein del registreringar frå området i Artskart. Beliggenhet Undersøkingsområdet ligg nesten ytst og heilt sør på halvøya mellom Idsefjorden og Lysefjorden, og omfattar eit relativt bratt skogområde kaldt Botnsheia, på grensa mellom Forsand og Strand kommunar. I vest grensar området til Gitlandsåsen NR. Naturgrunnlag Topografi Området inkluderer ein del bart fjell i vest mot Gitlandsåsen NR. Lenger aust går det bratt utfor ned mot Heiatjørna. I nord der det noko slakare. Heile området vender i hovudsak mot aust, og det finst nokre mindre dalar og søkk, samt nokre bergveggar og mindre kollar. Sentralt i området, nede ved vegen, ligg Heiatjørna. Geologi Berggrunnen består av augnegneis og bandgneis, i dei nedre delane stadvis dekka av tynne morenemassar, men for det meste er det veldig grunnlendt. Klima Mindre parti innanfor området er prega av stabilt høg luftråme der topografien legg til rette for det. Det fins nokre mindre område med nordaustvendte skogslier og berg. Elles er det lågare luftråme i det meste av området.

2 Vegetasjon og treslagsfordeling Sidan heile området ligg på fattig berggrunn med gneis, er fattige vegetasjonstypar heilt dominerande. Røsslyng-blokkebærskog (A3), blåbærskog (A4) og knausskog (A6) er heilt dominerande i knauspartia, og i andre områder dominert av furu og bjørk. Langs eit par bekkar et det små innslag av sumpvegetajson. Elles finst små innslag av småbregneskog (A5) på friskare mark. Her er innslaget av lauvtre noko større. I fuktigare parti er det overgang til fattigmyr, og dette gjeld særleg i nord. For det meste er dette er dette skog-/krattbevokst fattigmyr (K1). Treslagsmessig er det furu som dominerer i det aller meste av dei høgareliggjande områda. Lenger ned i liene er det overgang til stadvis reinare bjørkeskog. Stadvis finst noko rogn og selje, men aldri store førekomstar. Ved bekkane veks enkelte svartor. I myrområda i nord dominerer furu. Vegetasjonen i deile området, og særleg sør for Heiatjørna og inne under dei brattaste bergveggane, ber preg av høg luftråme. Skogstruktur og påvirkning Botnesheia og områda vest for denne utgjer eit mindre, samanhengande skogsområde. Det er rimeleg stor variasjon i skogalder og skogstruktur innanfor området. Dei vestlege og høgareliggjande områda er dominert av eldre skog i aldersfase med stadvis god alderssamansetning og noko dødved i enkelte parti. Kontinuiteten er truleg ikkje særleg god, men skogen er i alle fall stadvis å rekne som gamal, i alle fall i regional samanheng. Den eldste skogen er å finne i dei høgareliggjande områda og brattaste partia i vest. Dødved består for det aller meste av furu, men også enkelte seljer. I dei lågareliggjande delane av området som er lett tilgjengeleg, er det spor etter plukkhogst, og også enkelte mindre flatehogstar som er inkludert i avgrensinga av arronderingsmessige årsakar. Her er det fleire stader spor etter traktorkøyring. I dei bratte partia sør for Heiatjørna er skogen eldre, og utan spor etter nyare påverknadar. Kjerneområder I det følgende listes informasjon om de avgrensede kjernelokalitetene i området Botnsheia. Nummereringen referer til inntegninger vist på kartet. 1 Heiatjørna S Naturtype: Regnskog - Boreal regnskog med lauvtrær BMVERDI: C Areal: 29daa Innledning: Undersøkt av Tom H. Hofton (BioFokus) i samanheng med naturtypekartlegging. Beliggenhet og naturgrunnlag: Lokaliteten ligg på sør-sørvestsida av Heiatjørna litt aust for Gitlandsåsen naturreservat og vest for Rv13. Lokaliteten består av ei smal stripe brattlendt skog innunder ein langstrekt nordvendt låg bergskrent, avgrensa av skrinnare og tørrare skog omkring. Berggrunn: augegneis og granitt (NGU 2013). Bioklima-region: sørboreal klart oseanisk (SB-O2). Naturtyper, utforminger og vegetasjonstyper: Skogen står i ei humid nordvendt skråning/svak gryte, med overrisla våte bergskrentar bak. Det er bjørk-furu blandingsskog, med sparsamt innslag av småvaksen rogn. Fleire stader er det mykje større og mindre mosegrodde steinblokker. Av bjørk fins ein del gamle tre, mens andre treslag ikkje er særskilt gamle. Det er lite daud ved. Artsmangfold: Skogen er humid, og fleire råmekrevjande kryptogamar i det boreonemorale regnskogselementet vart funne, men elementet verkar berre ganske svakt utvikla, og sjeldsynte/krevjande artar er ikkje påvist. På berg og stein veks hinnebregne, pelssåtemose (Campylopus atrovirens), grannkrekmose (Lepidozia pearsonii) og purpurmose (Pleurozia purpurea), på gammal bjørk m.a. Arthonia arthonioides, kattefotlav (A. leucopellea), gammalgranlav (Lecanactis abietina) og vanleg rurlav (Thelotrema lepadinum). Bruk, tilstand og påvirkning: Eldre skog som ikkje er påvirka i nyare tid Del av helhetlig landskap: Lokaliteten må sjåast i samanheng med likande verdiar i inntilliggjende verneområde og i Svinesmarka lenger nord. Verdivurdering: Området har eldre kystskog som kan klassifiserast som kjøleg boreonemoral regnskog, men berre svakt utvikla og det er ikkje påvist sjeldsynte/krevjande artar, og lokaliteten er vurdert difor som lokalt viktig (verdi C). Skjøtsel og hensyn: Fri utvikling (ingen inngrep) vil vere optimalt for ivaretaking av naturverdiane. Artsmangfold For det meste består artsmangfaldet i området av vanlege artar, og det er ikkje påvist raudlisteartar. Fleire råmekrevjande artar vart påvist. På stein og berg finst mellom anna storstylte, småstylte, fjordtvibladmose, pelssåtemose, grannkrekmose og purpurmose, i tillegg til hinnebregne. På gammal bjørk vart det mellom anna registrert m.a. Arthonia arthonioides, kattefotlav, gammalgranlav og vanleg rurlav. Dei fleste av desse artane vart registrert både i 2012 og 2014, og difor både innanfor den allereie eksisterande naturtypelokaliteten, og høgare opp i terrenget. Også noko meir basekrevjande artar som stivkulemose og putevrimose vart registrert svært sparsamt. I Artskart er det frå tidlegare registrert mellom anna storkurlemose, gullhårmose og blåmoe saman med karplantar som svartburkne og gulsildre. Lungeneversamfunnet er svært sparsamt utvikla, med enkelte funn av mellom anna lungenever og skrubbenever i dei sørlege høgareliggjande delane av området. Elles er det for det meste blåbær som dominerer i feltsjiktet, saman med spreidde innslag av småbregner som hengeveng og fugletelg. I myrområda finst mykje blåtopp og rome.

3 Tabell: Artsfunn i Botnsheia. Kolonnen Totalt antall av art summerer opp antall funn innenfor området. 0 betyr at artsfunnet ikke er tallfestet, men begreper som mye, en del, sparsomt, spredt o.l. er brukt. Det store tallet i kolonnen Funnet i kjerneområde henviser til hvilke kjerneområder arten er funnet. Det lille tallet angir hvor mange funn som er gjort i hvert kjerneområde. 0 betyr tekstlig kvantifisering. Små tall uten kjerneområdenummer angir funn utenfor kjerneområder. Gruppe Vitenskapelig navn Norsk navn Rødlistestatus Totalt antall av art Funnet i kjerne-område (nr) Karplanter Hymenophyllum peltatum hinnebregne 1 Moser Pleurozia purpurea purpurmose 1 Avgrensing og arrondering Avgrensing av biologisk viktige areal innanfor undersøkingsområdet omfattar områda sør og aust for Heiatjørna, samt dei høgareliggjande områda nord for denne opp mot grensa til Gitlandsåsen NR. Også eit mindre parti med snaufjell er inkludert av arronderingsmessige årsakar. Her er det potensiale for utvikling av naturkvalitetar som er tilstrekkelege til i innlemme i tilgrensande NR, og området utgjer såleis ei naturleg utviding av dette mot aust. Lenger ned mot vatnet nord i undersøkingsområdet er det tydelege spor etter nyare hogst, planting og beite, samt at det er fleire eldre og nyare hytter her. Denne delen er såleis halden utanfor avgrensinga. Den føreslegne avgrensinga er på om lag 1,6 km2. Arronderinga til området er noko svak då den inneheld område med spor av ein del hogst. Vurdering og verdisetting Botnesheia er eit lite skogområde med enkelte område med svakt utvikla fattig boreonemoral regnskog, og med innslag av fleire råmekrevjande artar. Den viktigaste delen av området er områda sør og vest for Heiatjørna. Om-rådet ligg også i eit viktig kjerneområde for denne naturtypen i Noreg som også har velutvikla førekomstar i nabo-kommunane Sandnes, Gjesdal og Hjelmeland. Særleg områda aust og nord for Heiatjørna er påverka av gamle og nyare inngrep som hogst og vegbygging. I dei høgareliggjande og sørlege delane finst ein del eldre skog. Her finst også noko dødved i nyare stadium, men det er ikkje snakk om store mengder. Det finst heller ikkje særleg mange biologisk gamle tre, sjølv om skogen i dei høgareliggjande partia truleg er relativt gamal. Skogen er for det meste sterkt dominert av furu, og vegetasjonen er for det meste fattig og utan stor variasjon totalt sett. Heller ikkje artsmangfaldet er særleg rikt. Området scorer heller ikkje høgt på storleik, men arronderinga er middels god. Det er likevel naturleg å sjå dette området i samanheng med Gitlandsåsen NR i vest. Reservatet er noko meir høgareliggjande, og representerer saman med Svinesmarka lenger nord eit lite berørt område med ei samling av fleire skogtypar typiske for fylket. Botnesheia representerer eit mindre område med svakt utvikla kystfuruskog som er naturleg å sjå i samanheng med større område av same type i nærleiken. Området oppnår alene 1 poeng, men sett i sammenheng med områda rundt er dette området del av ein større heilskap med langt høgare verdi. Tabell: Kriterier og verdisetting for kjerneområder og totalt for Botnsheia. Ingen stjerner (0) betyr at verdien for kriteriet er fraværende/ ubetydelig. Strek (-) betyr ikke relevant. Se ellers kriterier for for verdisetting i metodekapittelet. Kjerneområde Urørthet Død ved mengde Død ved kontin. bartrær løvtrær Treslagsfordeling Topografiskvariasjon Vegetasjonsvariasjon Rikhet Arter edelløvtrær Størrelse Arrondering 1 Heiatjørna S *** * * * ** ** * * * * - * Samlet verdi Samlet vurdering ** * * * * ** * * * * * ** 2 Referanser Høitomt, T. & Hofton, T.H Naturtypekartlegging i Forsand kommune BioFokus-rapport s. NGU Berggrunnskart på nett, Norges Geologiske Undersøkelse.

4 Botnsheia (Forsand, Rogaland). Areal 1.472daa, verdi en 267 vatnet 6 Mjåvatn Botnsheia Heiatjørna R0 475 Stemtjørna 244 jørnalitjørna Skjerafjell mN Naturfaglige registreringer av kystfuruskog 2014 Avgrensningsforslag Rødlistet NIN Målestokk 1: Alternativ Tidligere Ekvidistanse 20m avgrensning registreringer Rutenett 1km Omr. for vurdering Pri. naturtype Verneområder (Mdir/FM 2014) WGS84, sonebelte 32 Viddasfjellet mE Hamnen Kartgrunnlag N50 Produsert mE

5 Bilder fra området Botnsheia Innslag av eldre furu i høgareliggjande område sør for Heiatjørna Øvre delar av skogsområdet i sør, like nedanfor der det går over til nakne bergknausar