Han har ikkje stund til å stogge og ikkje tid til å sjå. Menneske som han møter, dei ansar han aldri på.

Transkript

1 Nr Redaktør: Gunnbjørg Ljusnes Årgang 29 ~ laussal kr 20.- ~ Klyp lype peepostten ynskjer kjer allle lesarane ei god jul og eitt godt n nyyttt år! å

2 Den annsame Han har ikkje stund til å stogge og ikkje tid til å sjå. Menneske som han møter, dei ansar han aldri på. Mangt har han rekkje over. Det gjeld um å fara fort. Mykje var det å gjera. Det auka dess meir han fekk gjort. Så lid det til endes med dagen. Han står der, studd over stav og spør: Kva har livet gjeve og kvar er det vorte av? Slik jaga han gjennom livet utan å få det fatt. Ei glede sprang etter på vegen men nådde han aldri att. Jan-Magnus Bruheim frå "Mennesket og tida" 2

3 Det første juletreet i Etne Dette er eit stykke som er henta frå Etne Mållag sitt årsskrift frå Kjelde er P.Reinertsen: Utenfor og i fengslet. Træk fra mit liv Per Reinertsen vart fødd i 1849, og han vaks opp på Nernes i Stordalen. Faren var husmannsgut frå Brandvik på Huglo (Stord Prestegjeld). Mora var frå Lønning på konfirmert, og det synte seg seinare å vera eit godt val, for han likte godt å omgåast fylgde undervisninga ei tid som hospitant. Då han seinare gifte seg, vart lærarløna for snau, og han kjøpte seg gard på Nernes. Men han gav ikkje heilt opp skulen. Han reiste rundt i distriktet og heldt skrivekurs, han var privatlærar/huslærar i velståande familiar og elles tok han vikariat i folkeskulen. På Nernes dyrka faren opp meir jord og bygde nytt hus. Og han tente litt ekstra på vedsal. Ein vinter hogde han ut 100 famnar bjørkeved, og for å letta transporten, ville han la vatnet gjera arbeidet. Han kasta veden på Stordalsvatnet og fløytte han til Vassenden og vidare med elva. Men det synte seg at denne transporten var lite lønsam. Mesteparten av veden gjekk under bommen og fòr til sjøs. Berre 18 famnar vart berga. Her på Nernes vaks då eldsteguten Per opp og deltok i gardsarbeidet. Som andre born på den tida gjette Per buskapen om sommaren, i liene og på fjellet. Då gjekk dei berrføtte. Per var gjetargut på Øvernes fleire føresomrar medan buskapen gjekk i buhagen. Han fortel at i denne tida gret han meir enn nokon gong før eller seinare i livet, for han lengta så etter mor. Men dette sa han ikkje noko om. Per gjekk i omgangsskulen i Stordalen. Han hadde den store føremon at faren hjelpte han med heimearbeidet. Dessutan var Per ofte med faren når han hadde arbeid som lærar. Då fekk han vera med i undervisninga. Per hadde lang veg til konfirmantførebuinga. I lag med dei andre gutane i Stordalen rodde han til Vassenden og gjekk derifrå til prestegarden. Jentene gjekk ein annan dag. Han fortel at dei hadde det morosamt desse dagane, og at dei gledde seg til kvelden og ned att neste morgon og bar ned mjølka. I 1865, etter konfirmasjonen, skulle Per vera huslærar på Sunde i Kvinnherad. Det vart avgjort mellom faren og kjøpmann Thorsen. Då var Per 15 år gammal. Her vart 3

4 han i halvtanna år, i lag med familien Thorsen og arbeidsfolket hans, krambugut, bakar, smed, bøkker og andre handverkarar. Han fortel om ein spøk ved frukostbordet. Ein eller annan hadde lurt inn ei tjukk bjørkeskive med smør og ost mellom brødskivene på den store brødbakken. Ein av arbeidarane hadde nemleg for vane å ta dei tjukkaste brødskivene han såg. Dei andre gjorde mykje moro av denne hendinga. Men det vart noko hardt å tyggja for stakkaren denne gongen. Her på Sunde kom Per over eit dansk tidsskrift der det vart fortalt om ein juletrefest i Danmark. Denne artikkelen las han med stor interesse fleire gonger, og han bestemte seg for å prøva dette nye. Frå Thorsen på Sunde kjøpte han med seg det som skulle til: Lys, pynt og frukt. Og så reiste Per heim på juleferie. Julafta drog han til skogs åleine med øks på armen. Ingen måtte få vita noko om det som føresto, før alt var klart. Per hadde fått lykelen til bestestova og ingen fekk sjå kva han stelte med der inne. Spenninga auka utover dagen. Klokka seks på ettermiddagen opna han døra og innbaud heile familien til å gå rundt juletreet og syngja julesalmar., især for mine 7 søskende. Og hver eneste jul siden strævet jeg med juletræ i hjem og skole, der hvor jeg for frem, især de første aar, saalenge juletræet var en nyhet, bidrog det meget til Hausten 1866 gjekk Per på ski over fjellet til Sauda for å ta eit lærarvikariat i Svandalen. Etterpå tok han seg jobb på landhandel i Sauda og Nedstrand. På føresommaren fekk han brev frå faren at han måtte koma heim og førebu seg til opptaksprøva på lærarskulen på Stord. Etter 2-årig lærarskule vart Per atter privatlærar i Kvinnherad for eit halvt års tid. 20 år gammal vart han tilsett i den offentlege skulen på Karmøy og var der i mange år. Men det meste av sitt virke fekk Per Reinertsen som fengselslærar og sosialarbeidar i Oslo. 4

5 Frå nordsida av Åkerfjorden ~ Av: Gunnar Bjelland ~ Nader Nerk Nogg Nøvert Opphyst Oppeseta Oskefis/skrapekake Ein pondar Ei jovippe Ein skjevel Eit skoratre Eit sliberg Å spøyna Stelp Å sjødna Ein strongje (strange) Eit stykkbarn Ein telås Ein torvhaldskrok Eit tøkje Austavindspræta t.d. lite att ikkje naderen att av sjokoladen det er nerk i geitemjølk lite sår på huda t.d. på kanten av stupet(nova) er det nøvert/farleg husa i tunet er velstelte ungdomar sat oppe utover kvelden/natta den yngste i syskenflokken ein ung ver/saubukk lita stang med fille i enden til å smørja løfser på ein kjepp der borken er skoven av til kumat ein tjukk planke m hakk/skorer for foten/stige eit vått, sleipt berg å laga hol i bakken med hælen under springing hinder: det var korkje til stelp eller help å stella i huset, i fjosen, eller den sjuke liten stokk/trestamme barnet til éin av foreldra ein bjelke under golvet/telet brakakrok til å halda ufsastokken på plass/torv eit kar til å ha noko oppi linn austavind frå Bråskot og ut fjorden 5

6 Å blengja Årvelta Vertskap Eit va (vad) Vågamat Ein bong Å bæja Farg Aldetre Bandastakje Ei fiskakoka Å setja seg innar/hega Ein dalt å varma mjølk så det blir kost og møse/myse ein sau ligg på rygg og vinn ikkje reisa seg gjestebod bryllaup gravferdssamver ein stad å vassa over elva t.d. liten stein under våga bulk i t.d. spannet å møte, leia dyra i ein annan retning frukttre emne til tønneband (hassel) eit måltid med fisk var heile fangsten sitja lenger inne ved bordet, eller nærare hit ein mammadalt/avhengig av mamma Klypeposten seier tusen takk til denne heidersmannen. Desse ord og uttrykk har Gunnar Bjelland frå Bjelland i Åkerfjorden skrive ned på bestilling frå Klypeposten. Dei vart nedteikna 19. oktober Gunnar er fødd i 1921på den inste av dei tre gardane på Bjelland i Åkrafjorden. Han bur no på Os ved Bergen. Så oppmodar Klypeposten alle lesarane til å finna fram papir og blyant, eller PC. Så skriv du ord og uttrykk du kjenner til, som ikkje er med her. Dagens Hjallis Olaf Fjøsna og Sigve Rafdal var på Sørlandet - dei skulle henta brisling til fabrikken i Skånevik - det var nemleg stengt over Haukeli. Ein austlending var hisssig i bilen bak, og pressa seg forbi dei. Han køyrde forbi, hoppa ut av bilen og hoppa opp på stigbrettet og skjelte dei ut fordi dei ikkje hadde slept han forbi. Då seier Olaf som køyrde: -..du kunne no ha køyrd forbi då me var inne og åt 6

7 Frette Bedehus har fått nytt toalett. Toalettet i bedehuskjellaren har lenge vore i dårleg stand. Arbeidet med å utbetra dette starta dei siste dagane i september. Heile toalettet er nå renovert. Vegger og tak er nye, og så er det lagt varmekablar i golvet. Eivind Frette har utført snekkerarbeidet. varmt vatn også til håndvasken på toalettet. Sveinung Steine har utført godt dugnadsarbeid med dette. I august vart det halde basar til inntekt for huset øyremerkt til oppussing av toalettet. Det kom inn i overkant av på basaren. I tillegg har ein dei siste to åra motteke gåver på tilsaman kr frå Etne Sparebank og frå privatperson. Ein har såleis kr å rutta med. Når dette vert skrive, er ikkje alle rekningane mottekne, med summen vil kanskje halda. Første samkoma på Bedehuset etter at det nye toalettet vart teke i bruk var stor fødselsdag. Då feira den spreke 95 åringen Ingeborg Stålesen den store dagen saman med mange slektningar og gode venner. Etterpå har det vore basar til inntekt for Sjømannsmisjonen med over 60 frammøtte, og gudsteneste første søndag i advent med over 20 deltakarar. Neste store samkome på bedehuset er venta 4. juledag. Då tek ein sikte på å føra tradisjonen vidare med julatrefest både for små og store. Folket i Frette krins er glade for standardhevinga som nå er utført på bedehuset. Juletrefest på bedehuset 7

8 8

9 9

10 10

11 11

12 12

13 JULAMAS Å JULAVAS Eg trur eg lyte få meg ein nye kalender. Den eg har, har fått de for seg at an ska gå så frøktele fort. Å når eg då ikkje henge me kan de fort bli litt knåve. Når eg såg føste nissen utstilde i butikkjen herom dajen, va de føsta eg tenkte på atte eg måtte ta inn julalyso mine frå i fjor. Sist eg tok i dei va i sommar ein gång, når eg sånn diskre putta di så långt inni busjen så de gjekk an, ein dag eg fekk besøk. Ja ja, virka di endo, så e de injenting så e bere. Vaskebøtto må eg vel og torka støv tå. Eg plar få ein påminnelse å ti ifrå eldre hald om atte abselutt alt ska varra reint te jul. De e nå litt felt å plaga adle dei kjekke hybelkanine mine me sånt tøkje eg men.. Å så den forferdele salmiakk-bakrusen så kjeme snikanes dajen ittepå.. Nei, te nå har eg endo ikkje fonne ein einaste pitteliten ting så e kjekt me vasking. Jo, forressen. De e frøktele kjekt når de e ferigt, men de kan ha litt me atte eg plar varra litt høge på grønnsåpa og. Så e de fram me julagardinene. I fjor hadde di honje oppe i et par veker, då eg fekk besøk åv ei så visstnok hadde litt meir peiling på slikt enn meg. Rønkehåve sko varra øverst fekk eg veta..å de ville visst sei at julagardinene mine hång opp ner.. Te mitt spea forsvar så va de IKKJE nissar på di! Ja,ja.. samma ka vei du snur deg så e nå revo bak i adle fall. Julapakkar må vel og handlast inn. Les i Grannar herom dajen atte de va frøktele viktigt å handla lokalt. Kan veta eg ska de, tenkte eg, å sette meg godt te rette føre dataen. Me de eina tastetrøkkje itte de andra, fekk eg heile julahandelen i boks å va umåtele godt fornødde. Meir lokalt blir de nå vel ikkje, trång jo kje utom nåvo ein gång! Å så e de denna maten då. Me ska jo eta oss ner å nerføre. Dei sju sortene e de kje så nøye me, småfuglane kan nå vel ikkje telja når di får di serverte ei stond itte jul. Eg pleie i adle fall ikkje å få plass te julakjeks itte å ha mørt i meg pinnasier, tallause diserar å mångfåldige mektige kaker jøno heila julo. Brunostsjevo itte nyttår e nå helste de kulinariska høgdeponkte meina nå eg. Nei du ska sjå de blir jul i år og, om o kjeme aldri så svinte på kjerinjo. Å om ikkje fjoskjetto ete opp grauten te nissen, så teke jedna han turen og, om du har vore snille då vel å merkja. Ei rektigt go jul ifrå kjerinjo te han oppante bakevjo. 13

14 Når vart Me fortset med intervjua våre med utflytta Klypetussar, o g denne gonggen har me snakka med Bent e Håland. du medlem i IF Klypetussen? KOR E` DEI N O? Eg vart medlem i IF Klypetussen same å ret som laget vart starta, i1982. Hugsar ennå kor stolt eg var då eg fe kk IF Klypetussen lagdrakt, blå med kvite striper og IF Klypetussen duskelua t il å b ruka om vint eren. Kva aktivitetar var du med på? Trur eg var innom dei fleste aktivitetar, ikkje alle lika suksessfulle akkurat men eg trur me gjorde så godt me kunne. Var med på sk irenn, løp, høgde- og lengdekarusellar. Har du nokonon spesielle minne/opplevingar frå denne tida? Har mange kjekke minner, hugsar spesielt Oslo turane for å springa Holmenkollstafetten, det var s kikkel eg stas. Ellers var det jo stas å re eisa rundt til nabobygdene fo or å konkurrera. Hugsar også veldig godt då onkel Terje køyrde rundt på Agnete og meg for at me skulle delta på diversee skirenn som me eigentleg ikkje hadde så veldig lyst å vera med på, me sa tt bak i tosetar-suzukien hans på ein sakkosekk og humpa og rista, god oppladning før skirenn... Når flytte du frå Etne, kva jobbar du med og kvar bur du i dag? I 1993 flytta eg frå Etne for å gå på Tannpleiarskulen i Oslo, dereetter flytte eg først til Bo dø, så til Mandal og de retter til Stavanger, kor eg bur nå. Begynte å jobba på Tannlegesenteret Sol akrossen 14, var der frå I 2007 startt a eg som sjølvstendig næringsdrivande ved Apolloni a T annlegesentee r og er der den dag i dag. Har kjæraste, b onusbarno g eige barn på vei. alle S porty Bente har ikkje endra seg sida ho bud deheime. Venstre biletet: Stølan uten ved Nedstrand. T.h. Prei kestolen. 14

15 N UT TJ JAKT TA på topp Erling Åkra Magne Berge Evy Anne Tje jelmeland Randi N Håland K aren Johann e Baalsrud Leif Arne Løvereide Gunnhild Øvernes Svein Ann e Erik Sævareid Gunvor Nedreskår Reidar Frette Lars W Haaland Terje Håland Jarle Løvereide Nils Rullestad Leif Halleland Harald Lindevik Harald Måge Gi sle Sellevo ld Ståle Tungesvik P aul Tunges vik

16 Hålandshovda K onge: Leif Arne Løverei de 13 nuteringar Nordfjellet K onge: Magne Berge 2 nuteringar Nils Rullestad 2 nuteringar Bjarte Aastvedt 2 nuteringar Dronning: Berit Rafda l 2 nuteringar Skredkollen Konge : Erling Åkra 7 nuteringar Håfjellet Konge: Magne Berge 10 nuteringar Sauanuten Konge: Magne Berge 5 nuteringar Farande Fant (Krokavatne t) Konge: Magne Berge 3 nuteringar Hellaug Prins: Svein Erik Sævare id 12 nuteringar Nesestølen Prinsessee: Randi N. Håland 10 nuteringar Ljusneshovda Prins: Erling Åkra 135 nuteringar Me gratu tulere lerer desse spreke nu ti stane! og går fra enhver sygdom; jeg har gået mig mine tanker til, og jeg kender ingen tanke så tung, at man ikke kan gå fra den. Når man således s bliver ved at gå, så går det Søren Kierkegaard 16

17 17

18 13. august 2008 ~ av Lars E. Lundal ~ Vegen til Viskjerstølen svingar seg opp den bratte lia på vestsida av elva, i skiftet mellom grov furuskog og fjellbjørk går eg forsiktig over furustokkane som ligg over elvejuvet. Straks ovanfor brua er det restar etter ei uteløa. Ein løypestreng vitnar om større aktivitet i tidlegare år. Det har vore mykje arbeid å laga veg i den bratte fjellsida som ligg framføre meg. Minnast ein marsdag tidleg på sekstitalet. Eg hadde bore opp proviant til påsketuristar som låg på stølen. På heimveg kom eg rennande på ski ned denne bratte fjellsida då eg løyste ut eit snøskred. Eg rek ned fjellsida seksti til åtti meter før eg hamna i elvejuvet. Eg klarte å halda skistaven høgt opp, sjølv om eg låg under raset ei stund, var eg heldig. Eg var ung og fekk meg ein lærepeng. Eg rusla forbi Viskjerstølen, tar ein munnfull av dei litt sure tyttebera, før eg føl hjortevegen innover. Eg tar ikkje mykje feil når eg seier at åtti prosent av hjorten brukar denne vegen til og frå sumarbeite. Det er multeber på dei mange myrane kring meg. Når eg er komen opp og ser ut over Seterdalen og vatnet som ligg der, er sekken blitt litt tyngre. Minnast med glede då eg i 1957 var med på å bera 128 fiskar herfrå. Me slepte dei ut i Langvatna. Mine onklar frå Stavanger hadde teke meg med. Rusla vidare inn i Seterdalsbotten eit fint dalføre opp mot høgfjellet. Litt lenger mot aust ligg murane att etter Mjølkestølen. Komen opp mot Vaulavatnet og Valdresvarden, varden vart mura opp av Ola frå Valdres for om lag hundre og sytti år sidan. Då vart det meir liv i meg. Det er berre nokre dagar sidan me skaut rev i dette området, det minnast ho nok. Som eg visste frå tidlegare turar, var det lite multeber på dei store myrane i år. Eg sette meg ned ved steinen der minnetavla over dei som låg i fjellheimen her under krigen er festa. Det er positivt at ein set pris på dei som gjorde ein innsats for at me skulle få bevara vårt sjølvstyre. I kikkerten ser eg bortover dei store fjellområda i sydaust, eg minnast dei mange jaktturar, og tenkjer på noko som eg har lese. I Skottland vart du 18

19 rekna som ein god jeger når du hadde felt ein hjort, ei rype og fanga ein laks på ein dag. Eg har i mi jaktbok vore nøgd når eg har fått rev, hare og rypa på ein dag. Tre gonger har eg klart det i mitt lange jegerliv. Turen innover Vaulaheio er fin og eg rusla ned via Multeskår. Som vanleg var det bra med ber der. Bratthenget ned mot Langfossdalen går fint. Eg tek i dag turen ut og ned mot Krolia og Bjørkestrand. Det er stillheiten som rår ned lia. Berre storhjorten har sitt område her nokre sumarmånadar. Eg tenkjer tilbake på nyttårsafta Dagen før hadde eg vore opp Langfossdalen og leita etter sauer som dei mangla i Skjold beitelag. Eg såg spor etter dei. Nyttårsafta gjekk Arne, min ven og broder og eg opp stølsvegen på austsida av Langfoss. Midtvegs i lia gjekk me over fossen og klauv oss opp på vestsida av fossen. Det var 15 kuldegradar og sterk austavind. Me fann sauer og lamb på innsida av Krolia. Fekk dei ned til Bjørkestrand. Denne fine augustdagen kjem eg ned til Bjørkestrand med mange gode minne frå ein fin dag i eit fjellområde eg er så uendeleg glad i. ************************************************************ Quiz 2012 Det blir nok quiz-kveldar til neste år også. Nå er vel alle som har sett på Quiz-Dan med Dan Børge Akerø på tv blitt ekstra inspirerte? Det har i allefall vore koselege, Som tidligare vert det ein kveld på kvar plass, Fjæra/Rullestad, Markhus, og Sævareid. Kor me startar og datoane er ikkje klare ennå, fylg med på oppslag. Og ingen treng ha prestasjonsangst- ingen veit alt, men alle veit litt!! Så kom og bli med på uhøgtidelig moro! Stakkars Ole Ole kom ein dag på skulen med ein stor bandasje på hovudet. Kva har skjedd med deg då Ole, spurde lærarinna medfølande. Eg har fått vepsestikk. Men treng du ha ein så stor bandasje på grunn av eit vepsestikk, då? Ja, fordi bror min slo i hel vepsen med eit balltre. 19

20 20

21 21

22 BALLBINJE-EVENTYRET!! De va ein gång ein bank, ein frøktele kjekke ein og faktisk, så hadde 150-års-jubileum. I det høve fant bankjen ut atte an ville dela ut ein masse penger. Om ikkje de va nok, fant an og ut atte et par-tri ballbingar uti grendene og konne vara på sin plass. Representantar frå grendalaje blei storleg øverraska å veldigt gla, då me på jubileumsfesten blei tedelt ein tå disse flotte ballbingane. Å tenk så kjekt de sko bli for adle dei flotte bådno og ongdommane me har her oppi Stordalen!! Ja, jedna for ås så e større og!! Ballbinjen sko plasserast på skuleplassen på Sævareid. Kommunen måtte barre få adle nødvendige papirer ijøno møllo si føsste, så me måtte barre tolma oss litt, ivrige så me va. Men te slutt va alt på plass, å adle naboane va positive og! Då va de ti for ei lito synfaring på byggjeplassen for å sjå koss me sko gripa de ann. Ein gång i tio hadde di lagt skuleplassen akkorat et par meter for smale.. Men me klødde ås ikkje i håve så frøktele lenje for de...de va injen sak å korta binjen ner litegrande, sa han så hadde greia på de. Så sko me sjekka atte de va beint der me sko bjynda å forskala. De såg nå sånn ut, men ifølje moderanes laserteknologi va øgnamåle te ondetegna snøtt å vel tredeve centimetrar ute åv kurs. De va barre å bretta opp armane! Elle eventuelt ta kontakt me ein tå dei så eigde ein gravemaskin. I Stordalen va kje de vansjele. Eg vil tora å påstå at me må ha den støsste tettleiken åv anleggsmaskiner, lastebilar, traktorar me lesseapparat, hoppetusser å allslags moderanes utstyr, i heile kommunen. Ikkje va de mangel på trillebårer, grafser, steinriver å hammerar helle. Å de besta av alt, va jo atte me hadde så utruligt mången handymannar så va nokon hylerar te å løysa kvar einaste oppgåva så blei lagde føre di. Nei, de e ikkje vansjele når folk e positive. Avrettinjo, forskalinjo, støypinjo, fødlinjo åv massar, å te slutt sjølva oppsette åv ballbinjen g jekk så de kosta itte. Me damene, så jedna følte me mangla litt kompetanse på akkorat de område, konsentrerte oss om organisering og matlaging. For me vett atte mette å fornødde mannar, dei e veldigt greie å ha me å jera.. Å de sosiala oppi alt detta her, ja de e meste viktigaste åv alt!! Nå e binjen kommen opp, å den va et syn for aua. Me har barre pittelitt sveising og småputl ijen før an kan takast i brok. Å då kan me bjynda å ala fram proff itte proff kan du veta! Eg ser ikkje vekk ifrå at det om nokon år står ein kar på Old Trafford elle deromkring, å fortele at heila eventyre starta i ballbinjen på Sævareid! Ei store takk vil me i grendalaje i adle fall retta te Etne Sparebank og Etne Kommune. Me vil og jedna seia at me sete umåtele store pris på adle dei flinke dugnadsfolkjo så har stilt opp kvell itte kvell og dag itte dag. Me har sitt atte dugnadsåndo leve i beste velgåande, å då e de ikkje måte på ka me får te! Snipp snapp snute, detta eventyre e aldeles ikkje ute... Trivselsgrenda Stordalen og Sævareid 22

23 Bal lbing en f rå start til mål 23

24 24

25 Røyefiske i Stordalsvatnet For nokre av oss fiskepuddingar er årleg røyefiske med garn på hausten ein fin tradisjon. Skodda så tett som jarlsbergost er ingen hindring. Erling har kompass. Ei stund stilte me kompasset i tvil, men det hadde rett. Stordalsrøya er like fin og smakar like godt enten det er skodde eller klarver. -Løye at det ikkje er fleire på røyefiske i dag, undrast me. Me hadde høyrt at Lindevikjen og noken lenger nerøve i vassdraget hadde fått fint med røye sist helg og me var einige om at var det ikkje fisk i garna i dag så måtte det vara underjordiske på ferde. 25 fine røyer og 2 hausttrøtte aurar vart fangsten. Moro! Kvart år når fangsten er om bord, så undrast me oss øve disse kånene våre så har ein slik fortvila gamaldags holdning te det å påta i seg stordalsrøye til middag. Det er fordi dei alltid kokte røyene før i tio det, momla me i kor. Å då smaka det ikkje betre enn halvslarven fastfood. -Dei må steikjast kan du veta, eller varmrøykjast, vert me samde om. Får omsider start på påhengsen og set kursen inn i skoddehavet i håp om å komma ut or skodda omtrent der me skal på land for å sløya, greia garn og nyta velværet det er å ha ein slik flott innsjø til hagedam! Flott fisk opp i halvkiloen. Leif Arne Løvereide 25

26 Josef og Maria Jeg har fundert endel på denne unge mannen vi møter i julen, Josef. Han i "Josef og Maria". Som altså ikke var far til Jesus likevel. Som fant ut at hans trolovede var gravid. Bare at det ikke var med ham. Skal tro åssen jeg hadde reagert? Kjære, jeg vet du elsker meg overmåte mye, jeg vet at jeg har lovet å være tro til døden, du vet at jeg elsker bare deg; men nå skal du høre: Jeg er visst gravid, men du er ikke faren. Jo takk. Jeg har nok en formening om hvordan man reagerer på slikt. Jeg har fundert på hva Josef gjorde. I Bibelen står det at "han var en rettskaffen mann, derfor ville han skille seg fra Maria i stillhet." Mon tro om det var hans første reaksjon? Ja, ja, vi får vel skilles da. Eller er det mer sannsynlig at han dypt skuffet og såret bebreidet henne: Hvordan kunne du...! Jeg tror nok det er mer sannsynlig. Her hadde han gått og gledet seg, før nyttår skulle de være gift og lykkelige, han skulle stå i snekkerboden og sage og høvle, helt til det han lagde så ut slik det skulle. Og når dagens arbeid var avsluttet, da skulle han lukke døra og gå hjem til sin kone, nydelige Maria, som var kommet så langt på vei at man nok så det, men uten at det hemmet henne noe særlig. Og etter middag og kveldstur, når han krøp inntil henne, skulle han legge hånden på magen: Jeg kjente nok at det sparket...! Jovisst, jeg tenker nok at han ble såret. Og grundig skuffet: Hvordan kunne du...? Etter alt jeg hadde planlagt, etter alt vi har hatt? Rett nok ikke mer enn øyekast, (man omgikkes litt mer diskret på den tiden...) men jeg kan ikke tro at du har sett på andre på den måten - eller har du? Så var nok tiden kommet for Maria til å få sagt litt, endelig, - Josef, det er ikke som du tror! Jeg forstår raseriet, jeg ynkes med deg i skuffelsen, men det er ikke som du tror. Det kom en engel og sa -. Ja, ja, det kan nok ikke ha vært enkelt for Maria heller. Tenk å måtte servere den forklaringen: Det kom en engel og sa! Sa at Gud kommer til å gjøre det slik at jeg er gravid. Gud! Josef er vel ikke mindre mannfolk enn at han har hørt historier om dette og hint, - "jeg var så ensom, det bare skjedde, og så videre". Men at Gud skal ha skylden! Fantasi har hun iallfall, stakkars jenta, ingen tvil om det. Josef har kanskje utbrutt: Kjære deg, du kan da i det minste si sannheten! Jeg tåler vel å høre den! Hvem var det du fant så fristende at du ikke kunne la være? Eller var det kanskje slik, at noen fant deg så fristende at de ikke kunne la være? Var det slik? La meg få navnet, jeg kan nok banke opp fyren! 26

27 Men Maria sier: Josef, hør på meg! Gud har skapt dette livet inne i meg, uten hjelp av noen, Gud har gjort det slik. Og Josef: Ja da, Gud har skapt livet inni deg, jeg vet vel det, det er klart Gud har skapt livet, han skaper alt liv. Men ikke vri deg unna, si meg sannheten! Men Maria gjentar, og Josef innnvender, og hun gjentar og han innvender, inntil resignasjon er det eneste han klarer å uttrykke, da går han: vi får skilles, men for din skyld skal vi gjøre det i det stille. Jeg tror de gråt den kvelden, hver på sin kant. Det var det livet, nå må vi begynne på nytt og planlegge et annet. Ja, jeg tror de gråt. Og med saltrenner nedover kinnene og hodet fullt av alle slags tanker sovnet Josef. Bibelen kaller det en åpenbaring, og slik sakene må ha sett ut kvelden før for Josef, kan jeg ikke tro annet enn at den har rett. For da han våknet var all tvil borte, alle mugne følelser og bitre tanker, kun tillit, men den var til gjengjeld stor. Han eide tillit til det Maria fortalte, tillit til at det virkelig skulle hete "Josef og Maria". Og tillit til at det engelen fortalte ham i drømmen var sant: De fikk en gutt, som engelen sa, de kalte ham Jesus, som engelen sa. "Gud frelser", betyr det. Det var det han gjorde. Og Josef fikk være med på det. Far til Jesus. Men likevel ikke Jesu far. Per Hjemdal Skanna barne-teikning inn her Teikna av Martine Gursli Tjelmeland (5 år) 27

28 kl Ein særs spesiell dag. På Ljusneshovda (454 m.o.h.) går Erling Åkra ofte. Denne dagen trefte han Evy Anne Tjelmeland som også er ofte på denne flotte nuten. Ho har teke biletet. Dagen var kl Erling var ikkje merksam på det med datoen før Evy Anne minte han på det. Veldig spesiell når ein tenkjer på dato og tidspunkt. Erling Åkra er Nutisten med stor N. Dei fire siste åra er han den som har skrive seg inn flest gonger på nutpostane til IF Klypetussen. I 2011 var det heile 151 gonger. Det mange ikkje veit, er at den same Erling i fleire år har gjort eit stort arbeid saman med Harald Lindevik når nutsesongen skal oppsummerast. Det er ni nutar og over 1000 nuteringar som skal inn på rett plass i det sinnrike Excelsystemet som Harald Lindevik har fått laga til. Etterpå var det tur til Skredkollen 907 m. o. h. 28

29 29

30 IRLAND NORD-IRLAND 24. mai 25. juni 2011 ~ av Frank Ivan Knutsen ~ Frank Ivan Knutsen bur i Tyssedal, og jobbar på politikontoret der. Han er ein av dei som mest trufast stiller opp på store og små løp i distriktet, som t.d. Trongjo Opp. Under planleggingen av en Skottlandstur i 2008, kom jeg tilfeldigvis over boka Cycling Ireland fra Lonely Planet. Den havnet i handlekurven, og under Nordkapp-Lindesnesturen jeg hadde i 2009 (som har stått i Klypeposten tidlegare, red anm.) begynte tankene for alvor å leke med ideen om en tur Irland og Nord-Irland rundt. Kjekt å planlegge Bare det å planlegge turen er i seg selv et lite høydepunkt. Sjelden har jeg studert kartene så nøye på forhånd. Det var mange ruter å velge blant. På nettet fant jeg noen gode fortellinger om deler av turen. Jeg forstod at irene var åpne, hjelpsomme og imøtekommende. Kom etter hvert fram til en løype som jeg ville følge. Bare man vet sånn noenlunde hvor en vil, er det ikke så farlig med detaljplanleggingen. Jeg vet at det er store muligheter for ruteendringer underveis. Det har jeg erfart fra tidligere turer. I år ble ruten endret noen få ganger på grunn av dårlig vær, og anbefalinger fra andre. Brukte min kjære Bros, Sonic, X.light sykkel. Hadde lite oppakning - kun sidevesker bak, samt en veske på styret. Hadde også med en liten sjømannsekk med plass til ekstra dekk, slanger, verktøy og litt mat. Jeg skrev logg for hver dag. Her har jeg valgt ut beskrivelser fra noen få plasser, samt at jeg nevner andre steder jeg vil anbefale. Sykkelen ble skrudd fra hverandre og pakket sirlig ned i en 134 cm lang sykkeleske som jeg hadde fått av Bike brothers i Haugesund. Denne esken var for stor for SAS, men heldigvis har vi Norwegian. Var heldig, og kom akkurat av gårde med et fly før askeskyen fra Island stanset hele luftrommet over Norge. Jeg fikk veldig god hjelp av reisebyrået i Odda, med bestilling av flybilletter m/ sykkel. Fremme i Dublin Da jeg kom fram til hotellet i Dublin, var det bare å finne fram verktøyet og skru sammen sykkelen igjen. Den hadde fått seg noen smeller, men det fikset jeg lett. Etter at jeg hadde pakket sykkelveskene, hadde jeg en del utstyr og en kjempestor bag som jeg ikke kunne ha med meg videre på turen. Selv om hotellet jeg bodde på i Dublin var fullbooket framover, stilte de villig opp og oppbevarte tingene mine mens jeg tråkket 30

31 øyen rundt. En måned seinere hadde jeg tilbakelagt over 2400 km og fått sett et land som vanskelig lar seg beskrive med ord. Har ikke nok superlativer som kan brukes. Folk vinker, hilser, stanser bilene sine, krysser gaten og spør om jeg trenger hjelp. Jeg trodde det skulle bli vanskelig å slå skottene, men en mer vennlighetens øy skal du leite lenge etter. Før reisen hadde jeg lest at det var en stor risiko å ferdes langs veiene i Irland, bilene skulle visstnok ikke ta hensyn i det hele tatt. Men det kan jeg ikke skjønne, mer tålmodige bilister har jeg kun opplevd en gang før, og det var i Skottland. De aller, aller fleste ventet tålmodig bak deg før de passerte. Her har norske bilister veldig mye å lære. Jeg diskuterte dette med noen tyskere som jeg traff, og de hadde samme opplevelse. Mulig det har noe med at vi var her før sommertrafikken slo skikkelig igjennom. Det var en fryd å ferdes langs veiene, for her hjemme i Norge er det nesten dagligdags å komme opp i farlige situasjoner der bilene presser seg forbi uten å ta hensyn i det hele tatt - skulle nesten tro at det brant et sted. Litt informasjon: 31