SULA KOMMUNE Administrasjonsutvalet

Transkript

1 SULA KOMMUNE Administrasjonsutvalet INNKALLING MØTE NR. 1/15 Møtedato: Møtestad: Rådhuset, møterom 4. etg. Møtetid: Kl. 16:00 Eventuelt forfall skal meldast til servicetorget, tlf Varamedlemmer møter berre etter nærare innkalling frå administrasjonen. Møtet er ope for publikum. Formannskapet held fram med sitt møte straks etter administrasjonsutvalet. Sula kommune Jim Arve Røssevoll utvalsleiar

2 Sakliste Saksnr. Sakstittel Gradering 001/15 Godkjenning av møtebok nr. 5/14 002/15 Budsjett 2016 og økonomiplan

3 SAKSFRAMLEGG Saksbehandlar: Anne Lise Engkrog Salen Arkivsaksnr: 15/ /18354 Arkiv: Godkjenning av møtebok nr. 5/14 Utval: Møtedato: Saksnr.: Administrasjonsutvalet /15 Rådmannen si innstilling: Møteprotokollen vert godkjent. Tittel Dok.ID Møteprotokoll Administrasjonsutvalet ADM

4 SULA KOMMUNE MØTEPROTOKOLL ADMINISTRASJONSUTVALET MØTE NR.5/14 Møtedato: Møtetid: Kl. 19:00 19:10 Møtestad: Rådhuset - Møterom i 4. etasje Medlemmer: H - Geir Ove Vegsund (Ordførar) AP - Trygve Holm (Varaordførar) FRP - Hallstein Skår (Medlem) FRP Ronny H. Blomvik KRF - Jostein Molvær (Medlem) SUL - Jan Magnar Sandvik (Medlem) V - Liv Kjersti Finholt (Medlem) NSF Åse Petrin Vegsund (Medlem) Forfall: Karoline Antonie Slinning, ingen vara møtt Møteleiar: Geir Ove Vegsund Frå administrasjonen: Rådmann Leon Aurdal, Økonomisjef Britt Blindheim, formannskapssekretær Åge Erstad Remvik Innkalling: Ingen merknad. Sakliste: Ingen merknad. Utlevert i møtet: Til sak 011/14 vart føljande dokument utdelt: - Uttale frå Delta datert Uttale frå Nausthaugen bustadstifting datert uttalar frå Utdanningsforbundet datert Hefte med vedtak frå råds- og utvalsbehandlingane Behandla saker: 010/14-011/14 Orientering: Ingen. Sp.mål/interpell.: Ingen. Diverse: Ingen. Underskrifter:

5 Liv Kjersti Finholt Geir Ove Vegsund Åse Petrin Vegsund Åge Erstad Remvik referent

6 SAKLISTE Saksnr. Sakstittel Gradering 010/14 Godkjenning av møtebok 011/14 Budsjett 2015 og økonomiplan

7 010/14: GODKJENNING AV MØTEBOK Rådmannen si innstilling: Administrasjonsutvalet godkjenner møtebok frå møte Behandling i Administrasjonsutvalet Rådmannen si innstilling vart samrøystes vedtatt. ADM-010/14 Vedtak: Administrasjonsutvalet godkjenner møtebok frå møte /14: BUDSJETT 2015 OG ØKONOMIPLAN Rådmannen si innstilling: A. Årsbudsjett for Kommunestyret i Sula vedtek årsbudsjett for 2015 i samsvar med budsjettskjema 1 og 2 samt 1A, 1B, 2A og 2B, med følgjande endringar: Dette gir følgjande netto driftsrammer: Ansvar 1, Sentraladministrasjonen: Netto driftsramme kr inkludert avsetningar til disposisjon. Av dette er kr overføring til Soknerådet. Ansvar 2, Oppvekst: Netto driftsramme kr , ramma er inklusiv: Barnevern kr og Helsestasjon kr Ansvar 3, Helse og sosial: Netto driftsramme kr Barnevern kr og Helsestasjon kr er då overført til oppvekst. Ansvar 4, Kultur: Netto driftsramme kr Prosjektering, bygg og drift: Ansvar 5, PBD Netto driftsramme

8 Ansvar 6, VAR Netto driftsramme kr Ansvar 7, Plan, bygg og oppmåling: Netto driftsramme kr All mva.- kompensasjon knytt til soknerådet sine investeringar skal førast tilbake til investeringsrekneskapen. 3. Den kommunale skattøyren skal vere høgste lovlege sats for alle grupperingar. Formuesskatten skal reknast etter høgste lovlege sats. 4. For år 2015 vert ordførarombodet 100 % årsverk, godtgjersla vert kr jf. Sak 071/13. Varaordførarombodet får 10 % årsverk løn i samsvar med ordførarløna. 5. Møtegodtgjersle til folkevalde vert i samsvar med vedtak i sak 071/ Kommunestyret vedtar følgjande låneopptak: Samlelån på til saman kr ,- med maksimal avdragstid etter rekneskapsforskriftene. 7. Rådmannen får fullmakt til å fordele sentralt avsett pensjonspremie og lønnsmidlar. 8. Kommunestyret godkjenner ei trekkramme på konsernkontoen på kr ,-. 9. Sula kommunestyre vedtek at det beløpet som er til langsiktig forvaltning ved årsskiftet skal stå uendra. 10. Kapasitetsbehovet ved skulane vil bli nærare utgreidd i forbindelse med rullering av skulebruksplanen. B. Økonomiplan for Sula kommunestyre vedtar økonomiplanen for perioden slik han går fram av budsjettskjema 1 og 2 for økonomiplanperioden, med følgjande endringar: Behandling i Administrasjonsutvalet Vedtaket frå behandling i arbeidsmiljøutvalet vart lagt fram og referert i møtet. Geir Ove Vegsund sette fram slikt forslag til vedtak: Administrasjonsutvalet syner til behandling og vedtak i arbeidsmiljøutvalet. Administrasjonsutvalet deler arbeidsmiljøutvalet sitt syn på ressurssituasjonen i Sula kommune, og sluttar seg til arbeidsmiljøutvalet sin uttale. Forslaget vart samrøystes vedtatt. ADM-011/14 Vedtak: Administrasjonsutvalet syner til behandling og vedtak i arbeidsmiljøutvalet. Administrasjonsutvalet deler arbeidsmiljøutvalet sitt syn på ressurssituasjonen i Sula kommune, og sluttar seg til arbeidsmiljøutvalet sin uttale..

9

10 SAKSFRAMLEGG Saksbehandlar: Åge Erstad Remvik Arkiv: K1-150 Arkivsaksnr: 15/685 15/18387 Budsjett 2016 og økonomiplan Utval: Møtedato: Saksnr.: Administrasjonsutvalet /15 Formannskapet /15 Rådmannen si innstilling: A. Årsbudsjett for Kommunestyret i Sula vedtek årsbudsjett for 2016 i samsvar med budsjettskjema 1 og 2 samt 1A, 1B, 2A og 2B, med følgjande endringar: Dette gir følgjande netto driftsrammer: Ansvar 1, Sentraladministrasjonen: Netto driftsramme kr inkludert avsetningar til disposisjon. Av dette er kr overføring til Soknerådet. Ansvar 2, Oppvekst: Netto driftsramme kr Ansvar 3, Helse og sosial: Netto driftsramme kr Ansvar 4, Kultur og folkehelse: Netto driftsramme kr Ansvar 5, Tekniske tjenester og eigedom. Netto driftsramme Ansvar 6, VAR Netto driftsramme kr Ansvar 7, Plan, bygg og oppmåling: Netto driftsramme kr

11 1. All mva.- kompensasjon knytt til soknerådet sine investeringar skal førast tilbake til investeringsrekneskapen. 2. Den kommunale skattøyren skal vere høgste lovlege sats for alle grupperingar. Formuesskatten skal reknast etter høgste lovlege sats. 3. For år 2016 vert ordførarombodet 100 % årsverk, godtgjersla vert kr jf. Sak 071/13. Varaordførarombodet får 10 % årsverk løn i samsvar med ordførarløna. 4. Møtegodtgjersle til folkevalde vert i samsvar med vedtak i sak 071/ Kommunestyret vedtar følgjande låneopptak: Samlelån på til saman kr ,- med maksimal avdragstid etter rekneskapsforskriftene. 6. Rådmannen får fullmakt til å fordele pensjonspremie og sentralt avsette lønnsmidlar. 7. Kommunestyret godkjenner ei trekkramme på konsernkontoen på kr ,-. 1. Sula kommunestyre vedtek at det beløpet som er til langsiktig forvaltning ved årsskiftet skal stå uendra. A. Økonomiplan for Sula kommunestyre vedtar økonomiplanen for perioden slik han går fram av budsjettskjema 1 og 2 for økonomiplanperioden, med følgjande endringar: Tittel Dok.ID Budsjett og økonomiplan Vedleggshefte til Budsjett Driftsbudsjettet for Sula fellesråd for Økonomiplan for Sula fellesråd - perioden Merknadar og innspel til budsjett 2016 og økonomiplan Solevåg skule - Budsjettkommentar frå Samarbeidsutvalet Solevåg skule - Budsjettkommentar frå tilsette Langevåg skule - Utdanningsforbundet Langevåg skule- budsjettkommentarar frå samarbeidsutvalet Varsel om ueigna arbeidslokale Merknad frå vaktmeister og driftsteknikarar - Avvik på bemanningssituasjon NSF - Kommentar til Budsjettforslag Fagforbundet - innspel til budsjett Toaletter ved Sunde Barnehage - føresette i SU Utdanningsforbundet - budsjett t Utdanningsforbundet - uttale - hjartesukk Bakgrunn for saka: Saksopplysningar: 2

12 Vurdering: 3

13 BUDSJETT Forslag frå Rådmann

14

15 INNHALD 1. Innleiande kommentar side 4 2. Økonomisk situasjon side Kultur og oppvekst side Helse og sosial side Teknisk side Økonomiplan , Drift side Økonomiplan , Investeringar side Obligatoriske tabellar: Økonomisk oversikt drift side 67 Økonomisk oversikt investering side 68 Budsjettrapport 1A og 1B driftsbudsjett side 69 Budsjettrapport 2A/B investeringsbudsjett side Budsjett driftseiningane side Tiltak som ikkje er innarbeidd side 83

16 Budsjettforslag frå rådmann Budsjett Innleiande kommentarar Økonomiplanen er kommunen sitt langtidsbudsjett, og skal gi eit realistisk bilete av inntekter og utgifter for dei komande fire åra. God økonomistyring og økonomisk handlefridom er nødvendig for gode kommunale tenester og god utvikling av Sulasamfunnet. Budsjettforslaget frå rådmannen vert saldert ved følgjande disposisjonar og føresetnader: bruk av vel 34 million kroner frå disposisjonsfond i løpet av fireårsperioden. ved å nytte berekningane til KS om gjennomsnitleg skattevekst dei siste tre åra ved å legge til grunn ei årleg auke i frie inntekter på 0,5 prosent som følgje av forventa folketalsauke i Sula. Både skatt og folkevekst er usikre tal. Situasjonen i arbeidsmarknaden gjer sysselsetting og prognose på skatteinngang meir usikkert i tida framover. Den sterke folketalsveksten som Sula har hatt dei siste åra, kan også synest å ha stoppa noko opp i Den historiske folketalsutviklinga i Sula viser at veksten varierer ganske sterkt frå år til år sjølv om den langsiktige trenden har vore jamn vekst: Folketalsutvikling i Sula sidan ,5 % 3,0 % 2,5 % 2,0 % 1,5 % 1,0 % 0,5 % 0,0 % -0,5 % -1,0 % Folketal Årleg auke I avsnittet økonomisk situasjon gir rådmannen eit oversyn over forslag til statsbudsjett frå regjeringa Solberg. I skrivande stund kan enkelte av føresetnadane i rådmannen sitt budsjettforslag måtte justerast som følgje av den endelege behandlinga av statsbudsjettet i Stortinget. 4

17 Budsjettforslag frå rådmann Budsjett Kommunen har klart å få gode driftsresultat siste åra, og resultata for 2013 og for 2014 har gjort det mulig å fylle på fonda igjen. Prognosen for 2015 er også positiv. Fire forhold pregar den økonomiske situasjonen i Sula kommune: lave frie inntekter samanlikna med andre kommunar lave kostnader på så godt som alle tenesteområda ift behov og samanlikningskommunar sterk folkevekst gir stort press på dei kommunale tenestene høg og aukande gjeld gir auka utgifter til renter og avdrag Sula kommune har like fullt makta å ha god kontroll, handlefridom og økonomisk styring. Dette skuldast fleire faktorar. God budsjettdisiplin i einingane er kanskje den aller viktigaste enkeltfaktoren. Figuren under viser kommunen sin ressursbruk når vi korrigerer for forskjeller i utgiftsbehov (KOSTRA): Figuren viser at Sula kommune gjennomgåande bruker mindre ressursar på dei ulike tenesteområda samanlikna med landsgjennomsnitt men også samanlikna med nabokommunane. Framskrivinga av driftsresultatet i økonomiplanperioden viser at vi har store utfordringar i åra som kjem. 5

18 Budsjettforslag frå rådmann Budsjett Gjeld Sjølv om Sula kommune i alle år har vore svært varsom med å ta opp ny gjeld, og berre gjort nøkterne investeringar i nødvendig infrastruktur, begynner lånegjelda no for alvor å tynge. Lånegjelda har auka kraftig dei siste åra, særleg som følgje av dei nye skulane i Solevåg og i Langevåg, samt ny barnehage i Langevåg. Likevel er nye nødvendige investeringar foreslått lagt inn i økonomiplanperioden. Bukollektiv for personar med demens og gjennomføring av kommunedelplanen for avløp er døme på slike nye nødvendige investeringar. Lånegjelda har auka frå 324 million kroner i 2010 til 718 million kroner i I rådmannen sitt forslag til økonomiplan vil lånegjelda auke til i omlag 947 million kroner i siste del av økonomiplanperioden. Det er imidlertid verdt å merke seg at mykje av denne auken er lån knytt til sjølkost, jf. m.a. kommunedelplanen for avløp. Etterfølgjande figur viser utviklinga i lånegjeld: Auka lånegjeld kjem også til uttrykk når vi ser på lånegjelda i prosent av brutto driftsinntekter: 6

19 Budsjettforslag frå rådmann Budsjett I 2012 var talet 94,2%, i ,8%, og i % av brutto driftsinntekter. Sula har hatt kraftig auke i lånegjeld som andel av brutto driftsinntekter dei siste tre åra, og ligg klart over gjennomsnittet i KOSTRA-gruppe 7, gjennomsnittet i Møre og Romsdal, og landsgjennomsnittet. Vi ligg på nivå med Ålesund. Giske kommune ligg langt over. Så sjølv om mykje av auken i gjeld er lån knytt til sjølkost og rentekompensasjon, bør Sula kommune vere varsom med nye tunge investeringar. Inntekter Sula kommune er i 2016 ein av kommunane i Møre og Romsdal med sterkast vekst i frie inntektekter (5,1%). Sula kommune vil også i 2016 få veksttilskot. Kommunar som har hatt ein årleg gjennomsnittleg befolkningsvekst dei tre siste åra som er høgare enn 1,5 % får kr pr. ny innbyggar over vekstgrensa. Dette gir Sula kommune om lag 4,3 mill. kr. i Vi kjem betre ut i forslaget til statsbudsjett for 2016 enn det som ligg i vedtatt økonomiplan for Utan denne veksten i frie inntekter, hadde kutt i tenesteapparatet vore vanskeleg å unngå. Inntektssida er gjort nærare greie for i kapittel 2. Befolkningsutvikling Sula har over tid hatt sterk folkevekst. Dette er grunnleggande positivt, men det fører samtidig til stort behov for kommunale tenester og medfølgande utgifter for å finansiere desse tenestene. 7

20 Budsjettforslag frå rådmann Budsjett I åra frå 2010 til 2015 har Sula hatt sterk vekst i dei yngste aldersgruppene, og dermed sterkt aukande barnetal i skular og barnehage. Gjennom strukturendring og utbygging på barnehageområdet dei siste åra, har Sula kommune lykkast med å effektivisere drifta og innfri barnehageretten. Etter prognosane vil veksten i desse aldersgruppene flate ut i økonomiplanperioden. Sjå meir om dette i kapittelet om kultur og oppvekst. Den første eldrebølga (alder 80+) slo inn over Sula i perioden Sula satsa bevisst og sterkt på heimebasert omsorg. Talet på plassar for heildøgns omsorg er ikkje auka i desse åra. Frå 2015 til 2025 aukar aldersgruppa år svært sterkt. Og frå 2025 slår den neste eldrebølga inn for fullt. Sjå nærare om dette i kapittelet om helse og omsorg. Vedlikehald og investeringar i bygg og anlegg Sula kommune eig og forvaltar ei stor bygningsmasse, og mange kommunale anlegg og vegar. Det er foreslått ei årleg samleløyving til vegar på kroner 2,2 million. I økonomiplanperioden er det foreslått til saman 172 million kroner til investeringar i vassforsyning og avløp. Dette utgjer ein stor del av veksten i gjelda i økonomiplanperioden, og vil realisere vedtatt kommunedelplan for avløp. Av andre viktige investeringstiltak kan nemnast: Nytt bukollektiv for personar med demens har lenge vore eit høgt prioritert tiltak. Midlar til investering er vedtatt i budsjettet for Det er lagt inn midler i økonomiplanen med bygging i , og drift frå Utviding av gravplassen på indre med 3 mill kroner i Brann- og redningsbil med 2,5 mill kroner i Auke i undervisningskapasitet Solevåg skule med kr. 1,5 mill kroner. Ny garderobe Måseide skule 1,5 mill kroner. Digitale trygghetsalarmar med kr. 750 tusen i Overordna styring og organisasjonsutvikling Sula kommune deltok i 2015 i eit KS-nettverk om overordna styring og effektivisering, med ordføraren og leiargruppa til rådmannen som deltakarar frå Sula. Fokus for samlingane var: Å styrke den operative arbeidsdelinga mellom politisk og administrativt nivå Finne handlingsrom og gjennomføre endringar i tråd med ønska utvikling Systematisk oppfølging av vedtatte mål, resultat og avvik På bakgrunn av desse tre punkta vil rådmannen arbeide vidare med å utvikle eit enkelt målstyringssystem, der bruken av mellom anna brukarundersøkingar vil inngå. 8

21 Budsjettforslag frå rådmann Budsjett Ei viktig side ved målstyring er å fremme heilskapstenkinga i organisasjonen. Målstyring kan altså vere eit viktig verktøy for både politikarane og administrasjonen til å sjå heile verksemda, og å bidra til ei best mulig fordeling og fokusering av innsatsen. Hovudmålet er å utvikle tilnærmingsmåtar og system for å gi effektive og kvalitativt gode tenester til innbyggjarane. Enkelte av einingane er no i ferd med å utabeide forslag til indikatorar for målstyring. Dette vil vi arbeide vidare med i Lean er ein arbeidsmetode for å forenkle og forbetre arbeidsprosessar, der ein også oppnår auka involvering og medbestemming. Lean som arbeidsmetode gir grunnlag for både innovasjon og forbetringskultur. I 2014 blei det gjennomført to pilotprosjekt som konsulentoppdrag. Rådmannen har ikkje funne å kunne prioritere konsulentutgifter i same grad som tidlegare, og dette gir utfordring i å følgje opp med nye Lean-prosjekt i Rådmannen vil gjennomføre ei organisasjonstilpasning av støttefunksjonane i Kommunen sine administrative fellesfunksjonar er delt i einingane servicekontor/arkiv, økonomi/løn og støttestaben. Rådmannen ønsker å samle servicekontoret/arkivet og støttestaben under felles leiing med verknad frå Resultatframskriving i økonomiplanperioden Det er svært nøkterne driftstiltak som er lagt inn i økonomiplanperioden, og det er berre prioriterte investeringar som er foreslått. Likevel går netto driftsresultat ned. Sjølv om dei tyngste investeringane i denne perioden er innanfor VAR-området, må det som tidlegare omtalt - visast varsemd med nye låneopptak. Når vi skriv fram netto driftsresultat for økonomiplanperioden, kjem dette tydeleg fram. Særleg dei tre siste åra i økonomiplanperioden er utfordrande. Oppsummering Sula kommune kjem relativt godt ut i forslag til statsbudsjett for Dette skuldast særleg at veksttilskotet kompenserer for noko av utfordringane med aukande folketal. Likevel har Sula lave totale inntekter samanlikna med landsgjennomsnittet. Utgiftene er også lave i forhold til store og aukande behov i tenestene. Sula kommune har over tid hatt sterk vekst i aldersgruppa 0-15 år. Dette har ført til aukande behov for barnehageplassar og skuleklasser. Det aukande talet på eldre i perioden har ført til auka press på heimetenestene og behov for omsorgsbustader og heildøgns omsorgsplassar. Med aukande låneopptak dei seinare åra, fører dette i sum til press i økonomien i økonomiplanperioden. Rådmannen sitt forslag til økonomiplan er saldert ved å bruke om lag 34 million kroner av opparbeidde disposisjonsfond. Det er foreslått viktige investeringstiltak i økonomiplanperioden. Realiseringa av kommunedelplanen for avløp utgjer ein stor del av desse investeringane. I dei påfølgjande kapitla ser vi først nærare på den økonomiske situasjonen i kapittel 2. Så blir kultur og oppvekst, helse og sosial og teknisk område nærare omtalt i eigne kapittel. 9

22 Budsjettforslag frå rådmann Budsjett Økonomisk situasjon Utviklingstrekk I 2014 hadde Sula kommune eit positivt nettodriftsresultat på 0,5 %, 0,5 mill. kroner. Nettodriftsresultat er dei midlane ein har til avsetning og eigenfinansiering av investeringar. Det ideelle er eit nettodriftsresultat på minst 1,75 % av bruttoinntekter. RESULTATUTVIKLING: Sula kommune har store investeringar og dermed auka låneopptak. I 2014 er også nettodriftsresultat påverka av at eigedomsavgiftene er under sjølvkost for å kunne bruke av bunde fond, det er inntektsført om lag 5 mill. kroner frå bunde fond. faktoren som varierer mest. Nettodriftsresultatet varierer sterkt i kommunen, og avkastning/tap på finansielle instrumenter er den Renter og utbytte Sula kommune er ei vekst kommune med låge frie inntekter, men avkastning på finansielle instrumenter, skatteinntekter og ikkje minst god budsjettdisiplin i driftseiningane er med på å gi gode resultat. Dette har medført at vi har satt av midler på fond, disposisjonsfondet er berekna til 70,6 mill. kroner pr Av dette er det avsett 57,2 mill. kroner på overskotsfondet som er avsetning meint for å ta svingninger i driftsresultatet. KOSTRANØKKELTAL Kostra nøkkeltal Brutto driftsresultat i prosent av brutto driftsinntekter -0,8 2,6 4,4 5,1 2,7 Netto driftsresultat i prosent av brutto driftsinntekter 0,1 3,6 5,3 4,5 4,1 Mva-kompensasjon påløpt i investeringsregnskapet, i % av brutto driftsintekter 0 1,2 4,7 3,1 0,5 Nto. Finans og avdrag, i % av brutto driftsinntekter 3,9 3,6 3,2 4,6 3 Netto lånegjeld i prosent av brutto driftsinntekter ,3 80,8 72 Arbeidskapital i prosent av brutto driftsinntekter 24,2 34,4 33,6 30,1 31,5 Skatt på inntekt og formue (inkludert naturressursskatt) i % av brutto driftsinntekter 32 31,9 31,5 32,2 37,6 Statlig rammeoverføring i % av brutto driftsinntekter 44,8 43,6 42,4 42,3 25,9 Frie inntekter i kroner per innbygger Netto lånegjeld i kroner per innbygger Alle kostra nøkkeltala er frå konserntala, då er KS og IKS med, dette for å kunne samanlikne oss med andre kommuner med mange KS og IKS. 10

23 Budsjettforslag frå rådmann Budsjett Bruttodriftsresultatet viser kva kommunen har igjen av inntekta når dei løpande driftsutgiftane er betalt. Dette tallet blir også feil når vi tek omsyn til mva kompensasjon påløpt i investeringsrekneskapen, for 2013 var mva kompensasjonen 1,2 % av bruttodriftsinntekter og for 2012 var den 4,7 %. Tek ein omsyn til dette var bruttodriftsresultat betre i 2013 enn i For 2014 så vartr ikkje mva kompensasjon påløpt i investeringsrekneskapen ført via driftsrekneskapen. Netto driftsresultatet er resultatet etter netto renter og avdrag, utbytte og korrigert for avskrivninger. Interne transaksjoner som bruk og avsetning fond, føring av tidlegare års meir/mindreforbruk samt overføring til investeringsrekneskapen er ikkje med i berekninga av nettodriftsresultatet. Arbeidskapitalen er differansen mellom omløpsmidler og kortsiktig gjeld og skal gi eit uttrykk for likviditeten til kommunen. Vi ser også at langsiktig gjeld auker sterkt både i % av brutto driftsinntekter, 72 % i 2010 og 101 % i 2014, og lånegjeld i kroner pr. innbyggar kr til kr Denne utviklinga vil halde fram i økonomiplanperioden. Indikatoren netto finans og avdrag i % av brutto driftsinntekter viser kor mykje av driftsinntektene som går til avdrag og netto renter/utbytte. Rentebelastninga vil variere avhengig av rentenivå og avkastning på likvide midlar og midlar til langsiktig forvaltning. Med aukande lånegjeld vil stadig meir av driftsinntektene gå til renter og avdrag Sula Åle sund Giske Gruppe 7 Møre og Romsda l La nde t u/ oslo Brutto driftsresultat i prosent av brutto driftsinntekter - 0,8-1, ,9 0,8 Netto driftsresultat i prosent av brutto driftsinntekter 0,1-1,9-2 1,5 0,4 1,3 Netto finans og avdrag i % av brutto driftsinntekter 3,9 5,3 8 3,8 4,8 3,7 Netto lånegjeld i prosent av brutto driftsinntekter ,6 164, ,3 78,7 Langsiktig gjeld i prosent av brutto driftsinntekter 220,7 252,4 300,1 198,9 237,2 215,8 - Herav pensjonsforpliktelse 115,3 115,7 111,5 106,4 125,9 118,1 Arbeidskapital eksl. Premieavvik i % av brt.driftsinnt. 24,2 7,5 35,8 17,6 17,2 17,1 Disposisjonsfond i % av brutto driftsinntekt 12,3 0,6 2,9 8,4 3,9 6,2 Skatt på inntekt og formue i % av brt.driftsinntekt 32 37,4 33,7 34,4 29,7 32,7 Statlig rammeoverføring i % av brt.driftsinntekt 44,8 28,5 38,8 36,5 34,9 33,7 Netto driftsutgifter i kroner per innbygger, konsern Frie inntekter i kroner pr. innbyggar Netto lånegjeld i kroner pr. innbyggar Pensjonsforpliktelse i kroner pr. innbyggar Sula kommune tilhøyrer gruppe 7 som er mellomstore kommuner med lave bundne kostnader pr. innbyggar, og lave frie disponible inntekter. Lånegjelda auker sterkt i Sula kommune, måler ein det i % av bruttodriftsinntekt er det berre Giske og Ålesund av samanlikningsgrunnlaget som har høgre gjeld. Målt i netto lånegjeld pr. innbyggar så har vi hatt ei sterkt auke, men er fortsatt under gjennomsnittet i Møre og Romsdal. 11

24 Budsjettforslag frå rådmann Budsjett Tabellen under viser utviklinga i netto lånegjeld pr. innbyggar dei siste 10 åra. Kommunesektoren i statsbudsjettet for 2016 Statsbudsjettet legg opp til ein nominell vekst i kommunane sine frie inntekter på 4,7 mrd. Det er ein realvekst på om lag 1,4 %, av dette får primærkommunane 4,2 mrd. Gjennomsnittleg løns- og prisstigning vert anslått til 2,7 % neste år og lønsvekstanslaget er på 2,7 %. Realvekst i kommunesektoren i mrd. Kroner (tal frå KS) Frie inntekter 4,2 Vidareføre tenestetilbodet: Demografi 1,7 Pensjonskostnader utover lønsvekst 0,9 Underliggande vekst i diverse ressurskrevjande tenester og barnevern 0,4 Nye satsingar innanfor frie inntekter: Økte kostnader til fleire psykologar og dagaktivitetstilbod demens 0,3 Sum inntektsvekst 0,9 Sula kommune sine frie inntekter. KRD nyttar folketal pr til berekning av inntektsutjamninga, og for utgiftsutjamning. Folketalet pr skal til slutt brukast til berekning av inntektsutjamning. Tabellen under viser berekna frie inntekter for Sula kommune i statsbudsjettet. 12

25 Budsjettforslag frå rådmann Budsjett Auke %-auke Rammetilskot Vekstkommune Skjønsmidlar Korrigeringer i ramma 924 Sum rammetilskot Skatt Inntektsutjamning Sum frieinntekter ,13 4,2 mill. kroner i sentralt fordelt skjønn pga. tap ved nytt inntekstssystem (innlemming av barnehagane) vil ligge flatt til gjenomgang av kostnadane. Endringane skulle skje 2015, men er blitt utsatt. Det vil komme nytt inntektssystem frå Skjønn fordelt av fylkesmannen vert endra kvart år vil vi få kr , løyvinga er gitt på bakgrunn av kostnadane i barnevernet. Sula kommune vil også i 2016 få veksttilskot. Kommunar som har hatt ein årleg gjennomsnittleg befolkningsvekst dei 3 siste åra som er høgare enn 1,5 % får kr pr. ny innbyggar over vekstgrensa. Sula kommune har dei siste åra hatt ein gjennomsnittleg årlig befolkningsvekst på 2,36 %. Kommunen har også auke i innbyggartilskotet pga auke i folketalet, og utgiftsutjamningsdelen har auka av fleire årsaker: Talet på PU klientar over 16 år har auka med 2 personar, dette gir ein samla auke på 1,2 mill. kroner i rammetilskotet. Vi har også ei auke i rammetilskotet pga fleire born mellom 2 5 år, 1,2 mill. kroner. I rammetilskotet er det også lagt inn forventningar om nye oppgåver eller endring i eksisterande oppgåver for kommunane. Tabellen nedanfor gir ein oversikt over slike tiltak (oppgåvekorrigeringar). 13

26 Budsjettforslag frå rådmann Budsjett Sula 2015 priser Valkort, heilårseffekt Auka makspris foreldrebetaling barnehage, heilårseffekt Nasjonalt minstekrav foreldrebetaling barnehage, heilårseffekt Adopsjonsutreiing i barnevernet, heilårseffekt -915 Brukarstyrt personleg assistanse, heilårseffekt Gratis kjernetid i barnehage, heilårseffekt Adm. utgifter innføring nasjonalt minstekrav foreldrebetaling barnehage Representantskapsforslag om auka norsk innsats ifm. krisa i Syria Likeverdig behandling kommunale og private barnehagar Endring finansiering av ikkje-kommunale barnehagar Ny naturfagstime Overføring av skatteinnkrevjingsfunksjon til staten IKT-modernisering i Husbanken (SIKT) Auke i elevtal statlege og private skular Sum endringar Inntekter som er lagt direkte inn i rammetilskotet: Auke frå 2015 Helsestasjon og skulehelse teneste, psykiatri og rus Utdanning av deltidsbrannpersonell I 2014 vart midlane brukt til auke i helsesøstertenesta, i 2015 vart midlane brukt til delfinansiering av ny einingsleiar TBU. For 2016 er det avsett til fordeling på TBU. Det er også tilsett psykolog i 2015 og, tilskotet til psykolog er endra nå blir det gitt flatt kr pr. år, resten må kommunen dekke sjølv. Innlemming av augeblikkeleg hjelp Midlane er avsett på legekontoret og interkommunal akutteining er under utbygging på Åse. Frie inntekter i økonomiplanen: Frie inntekter (ikkje prisjustert) i økonomiplanperioden Rammetilskot som forslag i statsbudsjettet Skatt Inntektsutjamning Sum frieinntekter 2015/2016 priser Inkludert i rammetilskotet Skjønn fordelt av fylkesmannen Skjønn pga tap ved nytt inntektssystem Veksttilskot Vi har oppjustert dei frie inntektene slik: Overføring av skatteinnkrevjer funksjon til staten Ks alternative berekning, basert på gjennomsnittleg skatt 3 siste år og gj.sn. folketalsendringer 3 siste år (veksttilskotet) ,5 % årlig auke i frieinntekter pga befolkningsvekst

27 Budsjettforslag frå rådmann Budsjett Uttrekk knytta til skatteinnkrevjer funksjonen har vi lagt tilbake i rammetilskotet. Det er sterke signaler frå stortinget om at overføring av skatteinnkrevjer funksjonen til staten frå 1. juni ikkje vert vedtatt. Det er eit svært høgt uttrekk og KS har varsla at berekningane må kontrollerast om framlegget vert vedtatt. For Sula kommune vil det på heilårsbasis gi 1 mill. kroner meir i uttrekk enn sparte utgifter. Vi har budsjettert med ei årleg auke i frie inntekter på 0,5 %, dette er ikkje urealistisk utifrå forventa befolkningsauke. Vi har dessutan i økonomiplanen tatt høgde for fleire barnehageplassar i 2015 og auka behov i pleie- og omsorg gjennom utbygging av bukollektiv for personar med demens. Veksttilskotet er lagt inn i 2017 etter KS sine berekningar basert på gjennomsnittleg folketalsvekst dei 3 siste åra, frå 2018 er det ikkje lagt inn veksttilskot. Folketalsauka i 2015 har hittil vert den lågaste på fleire år så dette er ei usikker inntekt. Skjønnsmidlane er tatt med vidare sjølv om dei er svært usikre. Skattenivået er likt forventningane i statsbudsjettet med ei auke på 7,9 % i Dette er svært usikkert. Føresetnader i framlegg til budsjett og økonomiplan Løns- og prisauke Lønns- og prisføresetnad Kommunaldeflator 2,7 3,00 3,00 3,00 Vi har bruk 2,7 % som pris- og lønsforutsetning i 2016 og 3 % Den kommunale deflator i statsbudsjettet for 2016 er 2,7 %, lønsauke 2,7 % og andre utgifter 2,7 %. Forventa lønsauke i 2016 og resultatet av dei lokale forhandlingane for 2015 til saman 8,3 mill. kroner er budsjettert som til disposisjon og vil bli fordelt på sektorane når resultatet av lønsoppgjeret er klart. Regulering av betalingssatsane kjem opp som eigne saker, med unntak av husleiger som er regulert i forhold til konsumprisindeksen, dette er delegert til administrasjonen. Pensjonsutgifter Utgifter til KLP (Kommunal pensjonskasse) og SPK(statens pensjonskasse) er ført med høvesvis 17 % og 12 % (+2 % frå arbeidstakar). Eigenkapitalen til KLP er budsjettert med kr Sula kommune er sjølvassurandør for AFP (avtalefesta pensjon) år for medlemmer i KLP. Det er forventa ein utbetaling på 1,5 mill. kroner pluss arbeidsgivaravgift i 2015, etter den siste tids gunstige utvikling i utbetaling av AFP så kan dette sjå litt høgt ut. 15

28 Budsjettforslag frå rådmann Budsjett Prognose - KLP Bud Progn Innbetalt premie/tilskot(inkl. adm.) % betalt av arbeidstakar Utgift til føring på driftseiningane (tenesteområda) Samla kostnad Premieavvik skal føres på funksjon Sum amortisert premieavvik skal føres på funksjon Bud Progn Innbetalt premie/tilskot(inkl. adm.) % betalt av arbeidstakar ( ) ( ) Utgift til føring på driftseiningane (tenesteområda) Avregning for tidligere år Samla kostnad Premieavvik ( ) ( ) Amortisering premieavvik ( ) ( ) Pensjonspremien er det beløpet vi skal betale til pensjonskassen, og endeleg betaling kan avvike frå dei foreløpige berekningane dersom lønsutvikling og talet på tilsette avvik sterkt frå det estimerte. Pensjonspremien med frådrag av arbeidstakarane sine 2 % er fordelt på dei ulike tenesteområda. Ser ein på KLP for 2015 så er det stor forskjell mellom betalt premie i prognose frå september 2014 til september Dette skuldast høgare avkastning og lågare lønsauke enn berekna. Samstundes vert premieavviket nedjustert slik at samla kostnad aukar med 0,7 mill. kroner, endeleg berekning vil vi få i januar For SPK har det skjedd ei stor endring frå budsjett til ny prognose, samla kostnader er redusert med 3,3 mill. kroner og det vert forklart med Pensjonskostnaden vert berekna utifrå prinsipp fastlagd i ein rekneskapsstandard og skal forsøke å gi ein fornuftig og jamn fordeling av pensjonskostnadane over tid. Avviket mellom pensjonspremien og den berekna pensjonskostnaden vert kalla premieavvik og skal reverserast. Premieavviket vart fram til 2012 amortisert (nedbetalt) over 15 år, frå 2013 over 10 år og frå 2015 over 7. Berekna premieavvik for Sula kommune vil vere 19,4 mill. kroner pr og 27,3 mill. kroner pr Renter og utbytte Lånerenta: Flytande renter Forslag Bergen Capital Management 1,49 1,78 2,35 2,77 16

29 Budsjettforslag frå rådmann Budsjett mill. kroner av låna er knytt til swap avtalar, 100 mill. av desse vert innfridd i ,5 mill. kroner har fastrenteavtale og ytterlegare 209 mill. kroner er knytt til lån med rente og avdragskompensasjon. Inntekter knytt til husbankrente er budsjettert med rente lik flytande rente. Utbytte på midlar til langsiktig forvaltning og bankinnskot er budsjettert lik flytande rente, men med 1 % pluss i Det er også forventningar om bruk av likviditet og fond utover i økonomiplanen. Fondsforvaltning Pr har vi 74,1 mill. kroner til aktiv forvaltning. Det er forventa ein reduksjon i fond og likvide midlar i løpet av økonomiplanperioden. Pkt. 8.1 i finansforvaltningsreglementet gir denne definisjonen av langsiktige finansielle aktiva: Langsiktige finansielle aktiva er aktiva som ikkje skal nyttast til drifts- eller investeringsformål i rekneskap og budsjettåret samt økonomiplanperioden. Beløp til langsiktig forvaltning vert fastsett i årsbudsjettet og eventuelt i samband med enkeltsaker. Det er forventa å ha 84 mill. kroner i fond på slutten av økonomiplanperioden, utifrå dette så foreslår vi at beløp til aktiv forvaltning frå vert uendra, men må vurderast på nytt ved budsjett Avdrag Vi har for alle år budsjettert med lengste lovlege nedbetalingstid etter rekneskapsforskriftene, dvs. eit gjennomsnitt på 31 år på gamle lån. Minimums avdragstid er lik gjennomsnittleg attståande avskrivingstid på realaktiva. Låneopptak og utvikling av samla gjeld Investeringane i økonomiplanperioden er tilnærma 100 % lånefinansiert med unntak av bruk av mva kompensasjon. I tabellane nedanfor er lån til vidareutlån trekt ut, men ubrukte lånemidlar er med. Utvikling i lånegjeld

30 Budsjettforslag frå rådmann Budsjett Forventa utvikling i lånegjeld IB lån til investeringar Låneopptak VAR Låneopptak andre investeringer Avdrag (18 145) (24 906) (28 162) (29 125) (30 749) UB lån til investeringar Gjeld pr innbyggar, heile gjeld med inntekter knytt til husbankrente - og 5 års Nibor (VAR) Lån utan rente- og avdragskompensasjonar: Som ein ser at tabellane så er mykje av låneauken ein konsekvens av investeringane innan vatn og avløp. Renter og avdrag på desse investeringane skal finansierast gjennom auke i årsgebyr. Avsetningar og bruk av avsetningar i økonomiplanperioden Vatn- og avløp Omsorgsbustader Reform skulepakken Skulepakke II Kyrkjelege formål Sum Disposisjonsfond Risikoregulerings fond Overskotsfond Andre disposisjonsfond Sum disposisjonsfond pr Budsjettert brukt i budsjettert avsett i Overskotsfond pr Av dette er overskotsfondet Bruk av overskotsfondet i økonomiplanperioden Overskotsfond pr

31 Budsjettforslag frå rådmann Budsjett Bundne driftsfond Saldo pr Budsjettert brukt i Budsjettert avsett i økonomiplanperioden 1013 Budsjettert brukt i økonomiplanen -767 Saldo pr Dette er fond bunde til ulike formål og vil bli bruk etter kvart som utgiftene oppstår sjølv om dei ikkje er budsjettert. Bundne investeringsfond Saldo pr Budsjettert brukt i økonomiplanen Saldo pr Bunde investeringsfond er innbetalte startlån som skal betalast tilbake til husbanken. Ubundne investeringsfond Saldo pr Budsjettert avsett Budsjettert brukt i Budsjettert brukt i økonomiplanen Saldo pr Bruken er eigenkapital KLP og forskotering av idrettsanlegg. Likviditet Likviditeten er god, men korrigert for fondsmidlar og unytta lånemidlar vært likviditeten svekka. Difor kan ein ikkje anbefale å bruke opp heile kapitalfondet. Av disposisjonsfondet er det budsjettert brukt 34,7 mill. kroner. Det er berekna at vi må ha mellom 25 og 30 millionar kroner for å kunne betale ut lønn, skatt og sosiale utgifter. 19

32 Budsjettforslag frå rådmann Budsjett KULTUR OG OPPVEKST Visjon Barn, unge og tilsette i barnehagane, skulefritidsordningane, skulane og kulturverksemdene i Sula skal kvar dag oppleve at dei lukkast med noko. Barn som veks opp i Sula skal fullføre vidaregåande skule. Kommuneplan Frå Samfunnsdel (K-sak 35/11) kap 3.2: Førebyggjande innsats samt trygge og gode oppvekstvilkår. Ein må oppretthalde og vidareutvikle førebyggjande tilbod til barn og unge i kommunen, både i form av fritidstilbod, helserelaterte og pedagogisk tiltak. Lovgrunnlag Innbyggjarane sine rettigheiter inn mot KO-sektoren er heimla i Lov om barnehagar (barnehagelova), Lov om grunnskolen og den vidaregåande opplæringa, Lov om helse- og omsorgstenestene (helsesøster/skulehelsetenesta), Lov om barnevern, Lov om introduksjonsordning og norskopplæring for nyankomne innvandrere. Lov om offentlege styresmakters ansvar for kulturverksemd (Kulturlova) og Lov om folkebibliotek. I tillegg ei rekke forskrifter (t.d. fag- og timebyteplan, læreplanane for fag, rammeverk for digital kompetanse) og ei mengd med rundskriv. Organisering 20

33 Budsjettforslag frå rådmann Budsjett Ressursar Stillingar STILLINGAR OPPVEKST SUM 234,33 228,06 203,10 Kultur- og oppvekstadministrasjonen 1,00 1,00 1,00 Solevåg skule 20,78 19,54 18,88 Måseide skule 11,01 11,07 11,16 Fiskarstrand skule 15,85 15,90 15,17 Langevåg skule 38,05 37,00 37,70 Sula ungdomsskule 37,29 37,20 35,47 Solevåg SFO 3,96 3,96 3,84 Måseide SFO 1,66 1,66 1,61 Fiskarstrand SFO 3,55 3,55 3,55 Langevåg SFO 6,16 6,16 6,30 Sunde Barnehage 9,00 9,50 9,35 Måseide Barnehage 16,00 15,00 15,00 Langevåg Barnehage 24,50 21,50 17,20 Molvær Barnehage 16,00 16,00 16,00 Styrka barnehage 0,50 0,50 0,50 Spesialundervisning barnehagar 3,45 3,45 3,45 Vaksenopplæring etter Opplæringslova, kap 4A -2 (Mylna) 2,92 2,92 2,92 TBU 22,65 22,15 4,0 Oversikt over årsverk i KO per Idet vidare vil Oppvekst verte omtalt først, deretter Kultur. Kommentar til stillingsplanen I barnehagen, der kommunen følgjer minstekravet for grunnbemanning, er talet på årsverk justert i tråd med veksten; 184 nye plassar. Talet på årsverk til spesialpedagogiske tiltak i barnehagen (ligg i TBU) er uendra sidan 2011 og omfattar arbeidet med born med ulike vanskar i både kommunale og private barnehagar. Tiltaka er lovpålagte og ramma står ikkje i høve til behova. For nokre få born er tiltak så omfattande og vedvarande at det bør lagast eigne saker der ein planlegg innsatsen over tid og på tvers av sektorane. I grunnskulen var der ved inngangen til 2015 om lag same tal på årsverk som i 2010/2011 (korrigert for opplæring til born frå andre kommunar som bur i fosterheim i Sula). I samme periode er veksten på 8 nye klassar i Sulaskulen og det er mellom anna innført valfag på alle trinn i ungdomsskulen. Veksten har overgått alle prognoser utan at rammetimetalet er auka. Kvar gruppe/klasse skal minimum ha lærar i kvar time. Deretter kjem timar til enkeltvedtak og timar til å dele klassen i praktiske fag. I snitt trengs 21

34 Budsjettforslag frå rådmann Budsjett minimum 1,4 årsverk for å dekke oppgåvene i ein ny klasse. For å ha lærar til dei nye 1.klassingane, måtte dei største skulane tilsette lærar ved skulestart i august Ein oversikt over rammetimar som er naudsynt for å oppretthalde minstekrav i lov- og avtaleverk, samt ressursbruk knytt til enkeltvedtak spesialundervisning og norsk2-opplæring, er utarbeidd hausten Oversikten syner ei rimeleg fordeling av bevilga ramme mellom einingane og svært stram drift i alle skulane. Trass i at elevsjekken vart styrka med eit årsverk i 2015 (øyremerka Langevåg skule ) har innstrammingane i drifta over fleire år i skulane, parallelt med den auka klassetal, ført til kraftig reduksjon i arbeidstimar som kan disponerast til styrking og enkeltvedtak. Ressursknappheit i skulen går først og fremst ut over opplæringa til dei mest sårbare borna, men det påverka og kvaliteten på opplæringa generelt. (Merk: Kostratala er basert på regnskapstal 2014 med eit betydeleg meirforbruk på løn). I 2016 skal det innførast ein ekstra naturfagtime på mellomtrinnet Vaksenopplæring. Stillingane er knytt til opplæringa på Mylna (rehabiliterande og habiliterande opplæring etter opplæringslova kap 4A-2 ). Tiltakseining for barn og unge. I samband med etablering av eininga frå 1.januar 2015 vart 17,15 årsverk overført frå HS til KO. Den nye eininga samlar fagområda PPT, Barnevern og Helsestasjon/ Skulehelsetenesta. Kapasiteten er auka ved tilsetting av einingsleiar, samstundes er eininga midt i ei omstillingsfase og det er auke i etterspurnad (t.d. SamBa som alle barnehagar og skular har god nytte av), tilmeldingar og tidkrevjande nye og lovpålagte oppgåver, slik at arbeidspresset i eininga totalt sett heller er auka enn minka. Ser ein på utvikling i bemanninga frå er biletet slik: PPT Ingen endring. Fagleiar har over år hatt om lag like mange saker til utgreiing som sakshandsamarane elles på området, har teke på seg fleire. Tenesta er sårbar og det er no auka ventetid grunna sjukdom. Barnevern er tidlegare år styrka med to stillingar gjennom statleg finansiering (mellom anna familierettleiar) og ei kommunalt finansiert. Helsestasjon fekk 75% stillingsauke til oppretting av helsestasjon for ungdom i 2014-budsjettet. I siste tilsyn frå Fylkesmannen er Sula kommune pålagt å lage tiltaksplanar for å få vekk alle fristbrota, og mellom anna få på plass Internkontrollsystem i barnevernet. Det er lågare andel av innbyggjarane i aldersgruppa 0-17 år som har tiltak i Sula enn dei vi samanliknar oss med, men Fylkesmannen har likevel påpeikt at barnevernet har dobbel saksmengd samanlikna med andre kommunar og sett det som ein kritisk suksessfaktor at bemanninga i barnevernet vert styrka og har tilført statlege midlar til 50% stilling med verknad frå Gevinsten ved samorganisering og ikkje minst samlokalisering ligg i betre kvalitet for brukarane gjennom utvida repertoar av tiltak og tettare samarbeid mellom dei tre fagområda. Men det er forventningar om at dei tilsette skal skape endringane - og fagfolka slit framleis med kapasiteten. Forventningane er og knytt til tettare samarbeid med andre instansar i og utanfor kommunen. Det er difor, under ny einingsleiar, sett inn tiltak for å sjå etter forbetringspotensiale i dei interne arbeidsprosessane, og samstundes sjå nærare på nokre grenseoppgangar mellom t.d. barnevern og andre tenester for å sikre at rett teneste sett inn tiltaka. 22

35 Budsjettforslag frå rådmann Budsjett Den økonomiske vinsten ved å styrke innsatsen i førebyggjande arbeid vil ein naturleg nok først sjå over tid og kan hende like gjerne i ein annan sektor; nemleg på NAV og i helse- og sosialsektoren. Bygningar Molvær barnehage - 4 avdelingar: Eldre bygg, manglar arbeidsplassar til barnehagelærarane og vognrom. Behov for oppgradering av mellom anna kjøkken og uteområde. Langevåg barnehage - 6 avdelingar: Nybygg, opna hausten Strøkent inne og ute. Behov for kameraovervaking på kveldstid. Måseide barnehage - 4 avdelingar: Eldre bygg med nytt påbygg og oppgradert uteområde som opnar i desember Sunde barnehage - 2,5 avdeling: Eldre, litt slitent bygg og uteområde, manglar vognrom og arbeidsplassar, toalettforholda er dårlige. Står på «neste steg»-lista med tanke på å få ein kostnadseffektiv struktur på kommunale barnehagar (grunnlag for overføring til private). Kan ikkje utvide kapasiteten der dei ligg, men det er sett av tomt i arealplanen med tanke på nybygg. Solevåg skule skule: Nytt bygg til småskulen og flott hall opna hausten Gammalt bygg til mellomtrinnet, godkjent av kommunelegen som ok, men skulen har for liten kapasitet frå skulestart Uteområdet er fantastisk, og elevane ynskjer seg amfi for å kunne samlast i støypt skråning mellom bygningane. Måseide skule Fådelt barneskule: Eit av dei to eldste skulebygga. Generelt slitent. Gymsalen kan nyttast til dei yngste, dei eldre bussast til kroppsøvingsundervisning i Solevågshallen/ute. Garderoben til dei yngste er for liten når vaksne skal hjelpe born. Ikkje nok klasserom til å bli fulldelt. Uteområdet sterkt prega av byggeverksemd i Måseide barnehage. Treng utstyr til aktivitetar på ulike alderssteg i friminutta. Fiskarstrand skule 1-7 skule. Gammalt bygg, men fekk ei generell oppgradeing etter at Dagmar tok taket romjula Pålegg om vedlikehald av brakker og utskifting av kjøkken. Manglar arbeidsplassar. Langevåg skule 1-7-skule: Nybygg opna i mars Manglar framleis mobiltilgang i heile bygget. Uteområda ferdigstilt våren Tek midlertidig i bruk skulekjøkkenet i vgs-bygget til undervisning hausten Kapasitet til tre parallellar, hausten 2016 ligg det an til eit kull på fire klassar (88 førsteklassingar). Det er meldt behov for fleire aktivitetar (disser) for dei yngste grunna den sterke veksten i skuleborn i krinsen. Sula ungdomsskule skule: Relativt nyoppussa og oppgradert. Behov for skulekjøkken og naturfagrom for å kunne ha undervisning med to grupper samtidig. Behov for kapasitetsauke frå Uteområdet er påbegynt i tråd med anbefalingar frå arbeidsgruppe nedsett av Oppvekstutvalet. TBU (barnevern, PPT og helsesøster-/skulehelsetenesta): Foreløpig lokalisert som før omorganiseringa. Gler seg til å utforske potensialet for tettare samhandling på tvers av fag i felles lokalitetar. Budsjettprosessen Budsjett 2016 vert i hovudsak utarbeida innanfor ramma av 2015-budsjettet, justert for løns- og prisvekst og pensjonskostnader. Unnataket er barnehage og barnevern, der budsjetta vert utarbeidd ved hjelp av eigne rekneark på samme måte som tidlegare år. Her er det talet på barnehageplassar og enkeltvedtak om tiltak i og utanfor heimen som styrer kostnadsbiletet. Totalkostnader til undervisning i alle skulane vert også lagt innanfor 2015-ramme. Denne endelege ramma vert fordelt på skulane etter gitte nøklar og budsjettvedtaket i kommunestyret i desember. Sjølve fordelinga mellom skulane (elevsjekken) vert imidlertid kvar haust. Ein startar med å legge inn nye nøkkeltal ved skulestart ( ). Endringa som kjem fram i bunnlinja gir eit bilete av den reelle auken i behovet for rammetimar og ressurskrevjande tiltak ved skulestart i august. For å tilpassa budsjettet til 2015-ramma, strammar ein så inn på alle skulane til bunnlinja for all undervisning er som 23

36 Budsjettforslag frå rådmann Budsjett ved skulestart året før. I praksis inneber dette ei innstramming på fleire millionar kvart år. Differansen er meldt inn i form av framlegg til tiltak. Nye tiltak som er meldt inn frå einingane, er ikkje lagt inn i budsjetta, men er framstilt i eigne vedlegg og sortert etter om dei er innarbeid i rådmannen sitt framlegg eller ikkje. For barnehagane er rammene justert for konsekvensar av siste barnehageopptak i tråd med regelverket. For barnevernet vert det budsjettert ut i frå vedtekne klienttiltak i 2016, som er kjent per september Ingen nye tiltak eller pågåande saker utan vedtak er tekne med. Auken i utgifter er på vel 3 mill og er utelukkande knytt til klienttiltak. Den synleggjer at det mellom anna er 2 og 3 gonger så mange born i institusjon som ved inngangen til 2015 (kvar institusjonsplass har ein eigenandel på kr / månad). Behov for å styrke drifta i oppvekstsektoren Innmelde behov er svært nøkterne. Ein har teke inn over seg at kommunebudsjettet er stramt, og at Sula jamt over ligg lågt på driftsutgifter samanlikna med andre kommuner og fylket/nasjonen. Samstundes er drifta i barnehagar og undervisning gjennomregulert av lover og forskrifter. Ein elev skal ha så og så mange undervisningtimar i året med kvalifisert lærar, kva elev har krav på utbytte gjennom tilpassa opplæring med spesialundervisning dersom ein ikkje har utbytte av det ordinære tilbodet osv. Alle med nyfødte skal ha besøk av helsesøster og etter kvart skal dei ha vaksiner og meir informasjon som dei kan forstå. Når barnevernet og PPT får ei melding skal meldingane følgjast opp og rett kompetanse må inn (t.d. rettleiing eller logoped). Handlingsrommet for «smarte grep» er såleis avgrensa og ligg helst i at andre tenester kan bidra til at færre born treng ressursar på dette nivået. Berre dei mest prekære behova er meldt inn frå einingane (sjå eige oppsett bak i budsjettframlegget). I barnehagen strekk ikkje midlane som er sett av i PPT si ramme til i arbeidet med dei mest sårbare og ressurskrevjande borna. Når det kjem born med 1:1 behov vert utgiftene større enn tildelte kroner. Dette same ser ein i SFO. Oppdaterte nøkkeltal for undervisning per august 2015 dokumenterer ein reell auke i bunnlina på 2,1 million, knytt til auken i rammetimar. Rektorane anstrengar seg for å tilpasse auken i undervisningstimar og naudsynt utstyr til kvar elev innanfor ei stadig strammare ramme. For å få dette til er timane til klassedeling og gjennomføring av enkeltvedtak redusert betydeleg. Det vert fira på kravet til kompetanse for å få kvardagen til å gå rundt. I TBU er det eit paradoks i budsjettarbeidet at auken i kostnadar til klienttiltak, gjer at handlingsrommet for å auke kapasiteten i tenesta vert lite. Totalt er det frå einingane i oppvekst meldt inn behov for nye driftstiltak på vel 5 mill (eks barnehagedrift). I hovudsak er behova knytt til utvida kapasitet/ fleire stillingar. Det har eit stykke på veg vore råd å imøtekomme behovet for styrking av tenestene (kva som er med rådmannen sitt framlegg, vert omtalt under overskrifta Budsjettframlegget frå rådmannen.) Behov for investering i sektoren Investeringsbehova er, forutan inventar og alminnelig vedlikehald (teknisk på bygningane), knytt til tema som ein finn grundig handsama i vedtekne strategi- og handlingsplanar for oppvekstsektoren: Dette gjeld 1) Strategi for digital kompetanse (K-sak 022/13 og 061/15) og det gjeld 2)Skulebruksplanen for dei kommande åra (K-sak 029/15). 24