Utrekning av vekter til inntekts og formuesundersøkingane 2000, 2001 og 2002

Transkript

1 : i v 2005/26 Notater 2005 rc o v 'i Oddbjørn Haugen Utrekning av vekter til inntekts og formuesundersøkingane 2000, 2001 og 2002 ofl c tz V) lalbiblioteket ojskesn for intekts- og lønstatistik

2 \

3 Innleiing 2 Vekter og kalibrering av vektene 3 Inntekts- og formuesundersøkinga for hushald (IF) 4 Populasjon 4 Utval og fråfall 4 Vekter 5 Kalibrering av vektene Vekteresultat 8 9 Inntekts- og formuesundersøkinga for personlege næringsdrivande (IFN) 12 Populasjon og stratifisering 12 Utval og fråfall 12 Vekter og kalibrering Vekteresultat Inntekts- og formuesundersøkinga for aksjeselskap (IFS) 17 Populasjon 17 Stratifisering Utval Vekter og kalibrering Vekteresultat Vurdering av utvidinga av utvalet IFS2OOI 24 Vegen vidare: Elektronisk datafangst av utvala til IFS og IFN 25 Referansar 26 Litteraturliste 26 Internert 27 Vedlegg 28 Utvalgsplan IFN2OOO 28 Utvalgsplan IFN2OOI 32 Utvalgsplan 1FN Utvalgsplan IFS2OOO 40 Utvalgsplan IFS2OOI 45 Utvalgsplan 1F De sist utgitte publikasjonene i serien Notater 55 1

4 Innleiing Dette notatet dokumenterer utrekninga av vekter til inntekts- og formuesundersøkingane for inntektsåra 2000, 2001 og Dei tre utvalsundersøkingane er: inntekts- og formues undersøkinga for hushald (IF), for personlege næringsdrivande (IFN) og for aksjeselskap (IFS). I det store og heile er metoden for utrekning av vekter i desse utvalsundersøkingane stort sett uendra frå tidlegare år, jf. Haugen (2001), (2000) og Holt m.f1.(1999). Metoden for vekting baserer seg på kalibrering der tilgjengelege registeropplysningar for heile populasjonen blir utnytta for å rekna ut og kalibrera vektene. Notatet startar med ei kort omtale av endringar frå tidlegare år for kvar av undersøkingane. Deretter kjem eit kapittel som skildrar den generelle metoden for vekting. Dei neste kapitla tek for populasjon, utval og vekteresultat for kvar undersøkinga. Til slutt nokre vedlegg. Inntekts- formuesundersøkinga for hushald (IF) Prosjektansvarleg har vore Vidar Pedersen og Frøydis Strøm. Trekking av utvala som inngår i IF er gjort ved seksjon for intervjuundersøkingar. Jon Epland, Leiv Solheim og Li-Chun Zhang, dei to sistnemnde ved seksjon for statistiske metodar og standardar, har gitt gode råd undervegs i vektinga. I forhold til IF2OOO vart utvalet til IF2OOI utvida med hushalda som vart intervjua i arbeidskraftsundersøkinga (AKU). Tilgang til data frå Folke- og bustadteljinga 2001 gjorde det dessutan muleg med ei strengare populasjonsavgrensing og ei anna imputering av fråfall og identifisering av studenthushald enn tidlegare. I 1F2002 vart denne rutina for imputeringa av fråfall og identifisering av studenthushald vidareutvikla. Som tilleggsinformasjon vart numerisk adresse (frå Bustadregisteret som er under etablering), opplysningar frå Folke- og bustadteljinga 2001 og frå utdanningsstatistikken brukt. Frå og med 1F2002 er levekårspanelet som skal inngå iif kvart år utvida frå 5000 til 8500 hushald. Inntekts- og formuesundersøkinga for personleg næringsdrivande (IFN) Berit Haveråen har vore prosjektansvarleg og trekt utvala for IFN2OOO og IFN2OOI. Ingrid Melby og Lena Wiker trekte utvala til 1FN2002. IFN er stort sett uforandra frå 2000 til 2002, men kvart år kjem ein stadig større del av datamaterialet inn via elektronisk rapportering (SLN). Dette har ført til at det samla utvalet av næringsdrivande har auka litt. Inntekts- og formuesundersøkinga for aksjeselskap (IFS) Prosjektansvarlege har vore Reidar Eriksen (2000) og Arild Langseth (2001,2002). Trond Vevle (2000), Per Morten Holt (2001) og Arild Langseth (2002) har trekt utvala til IFS. Per Morten Holt og Leiv Solheim har gitt gode råd undervegs i vektinga. Utvalet til IFS vart auka frå å omfatta vel i 2000 til foretak i 2001 ved å ta i bruk data som vart tilgjengeleg gjennom System for elektronisk likning av næringsdrivande (SLN). Dette førte til mindre kontroll med utvalet (sjølvrapportering), men storleiken på utvalet gjorde at kalibreringa kunne utvidast til å omfatta fleire sentrale registervariablar enn tidlegare. Ettersom stadig fleire foretak leverer elektroniske data er det venta at utvalet kan aukast endå meir komande undersøkingar. 2

5 Vekter og kalibrering av vektene Inntekts- og formuesundersøkingane er utvalsbaserte undersøkingar. Opplysningar frå eit utval blir brukte for å kunna seia noko om heile populasjonen. Dette skjer ved at kvar av einingane i utvalet får ei vekt. Vekta er ein oppblåsingsfaktor som seier kor mange einingar i populasjonen denne utvalseininga skal tilsvara. Grunnprinsippet er å tilordna ei vekt (w) som er lik det inverse trekkesannsynet for denne eininga gitt som forholdet mellom talet på trekkbare (N) og talet på uttrekte einingar (n): N w = n Vektinga føreset kjennskap om totalpopulasjonen. I inntekts- og formuesundersøkingane har me typisk opplysningar om talet på einingar totalt og talet på einingar i ulike grupperingar (t.d. etter næring og alder). Desse opplysningane blir i første omgang brukte til å dela populasjon og utval inn i stratum som vektene skal reknast innanfor (stratifisering). På grunn av etterslep i oppdatering av trekkeregisteret er det ikkje alltid opplysningane til dei trekkbare einingane er korrekte på trekketidspunktet. Fråfall i det trekte bruttoutvalet kan dessutan føra til at nettoutvalet blir skeivt samanlikna med dei stratuma utvalet er trekt frå. For å retta opp dette dannar me difor på vektetidspunktet ein vektepopulasjon, og utvalet blir etterstratifisert og vekter blir rekna ut på grunnlag av denne populasjonen. Desse vektene bruker me som inngangsvekter for kalibrering. For enkelte variablar har me også tilgang til totalsummar på inntekt og formue frå andre register. Slike totalopplysningar (registervariablar) blir brukte til å justera vektene slik at utvalet etter vekting gir oppblåste totaltal som samsvarer med dei utvalde registertala. Til denne kalibreringa av vektene er det utvikla eit eige kalibreringsprogram (Heidal 1992). I kalibreringa blir det på førehand definert grenser for kor mykje dei opphavlege vektene kan justerast slik at ein t.d. unngår å få vekter som har negative verdiar. Kalibreringa er ein iterativ rutine, dvs. at vektene blir rekna ut i fleire omgangar dersom dei oppblåste totaltala ikkje konvergerer mot registertotalane i første omgang. Det hender at kalibreringsrutina ikkje får justert vektene nok til at alle kalibreringsvariablane blir korrekt estimert i utvalet. I verste fall risikerer ein at rutinen ikkje konvergerer i det heile, men at vektene i staden legg seg på dei førehandsdefinerte grenseverdiane. Grunnen til at dette skjer er som regel at det er for stor spreiing i datamaterialet på dei utvalde variablane me kalibrerer på. Ein lyt vidare vera på vakt mot at kalibreringsvariablane kan vera innbyrdes avhengige (kolineære). Når kalibreringsrutina ikkje konvergerer, bør ein difor gi vektene romslegare skrankar, redusera talet på kalibreringsvariablar og eventuelt gi ekstreme observasjonar vekt lik 1 for å få eit meir tilfredsstillande vektsett. 3

6 Inntekts- og formuesundersøkinga for hushald (IF) Populasjon Populasjonen for hushaldsstatistikken er alle personar som bur i private hushald det aktuelle inntektsåret. Me tilnærmar oss denne populasjonen ved åta utgangspunkt i alle personar som er busette i Noreg pr (utgangen av året). For IF2OOO er dette identisk med den populasjonen som er brukt i vektinga. I IF2OOI og 1F2002 har me derimot avgrensa denne populasjonen ved halda personar busette i institusjonshushald og utanlandsstudentar utanfor. Til dette har me brukt informasjon frå Folke- og bustadteljinga 2001, Rikstrygdeverket (RTV) og frå Utdanningsstatistikken. Tabell 1. Tal personar i populasjonen. IF Busette FelleshushaldFoß2ool Institusjon iflg. RTV Studerer i utlandet Populasjon IF Utval Sidan det ikkje finst noko hushaldsregister i Noreg, må Inntekts- og formuesundersøkinga for hushald basera seg på utvalsundersøkingar der samansetjinga av hushalda personane som er med er kartlagde ved hjelp av intervju. Utgangspunktet her er SSB sine levekårsundersøkingar. I 2001 vart i tillegg opplysningar frå dei innsende svarskjema til Folke- og bustadteljinga (FoB) brukte til å finna hushalda til alle som deltok i arbeidskraftsundersøkinga 3. kvartal 2001 (AKU) og for tilleggsutvalet av næringsdrivande som er trekte ut spesielt til IFN2OOI. I 2002 vart det gamle levekårspanelet utvida frå 5000 til 8500 hushald for å inngå i eit europeisk levekårspanel (SILC). Tabell 2 oppsummerer talet på personar og hushald i kvart delutval som inngår iif Tabell 2. Tal hushald og personar i utval. IF Hushald Personar Hushald Personar Hushald Personar Heile utvalet Panel, IF Panel, levekår/si LC Levekår, tverrsnitt I FN AKU Fråfall og bruk av registeropplysningar til imputering av hushald I levekårsutvala er hushaldssamansetjinga bestemt gjennom intervju med ein svarprosent på 70-80%. IF utnyttar derimot heile bruttoutvalet (dei som har svart pluss fråfallet) frå desse undersøkingane. Hushaldssamansetjinga for personar som er ein del av fråfallet i levekårsundersøkingane eller som inngår i IF-panelet, AKU-utvalet (2001) eller utvalet frå IFN er bestemt ved å imputera register opplysningar om familie eller hushald for dei aktuelle personane. Det varierer kva registerkjelder som 4

7 er brukt dei ulike åra. IF2OOO og tidlegare år brukte me berre SSB sitt register over familieopplysningar (BESYS) var folketeljingsår og i IF2OOI vart difor berre hushaldssituasjonen frå Folke- og bustadteljinga (FoB) brukt. I 1F2002 kombinerte me opplysningar frå BESYS med opplysningar om numerisk adresse og registerhushald frå FoB Registeropplysningane (BESYS, FoB og numerisk adresse) gir berre opplysningar om formell (folkeregistrert) bustadadresse. Det vil seia at personar som faktisk bur på ein annan stad enn dei er folkeregistrerte, vert plasserte i feil hushald. Ei gruppe som dette spesielt slår ut for er bortebuande studentar som på denne måten typisk blir plasserte i foreldra sitt hushald i staden for i eit hushald på studiestaden. I samband med Folke- og bustadteljinga vart det gjort ei eiga gransking av faktisk bustad for studentar, og skjema vart sende ut til alle studentar som mottok bortebuarstipend i Skjema frå denne tilleggsundersøkinga er brukte til å koda om slike hushald i 1F alt vart det identifisert 650 bortebuande studentar i AKU-utvalet. For 2002 var ikkje tilsvarande opplysningar tilgjengelege, men det vart utvikla ei rutine som klassifiserte studentane i utvalet som anten heime- eller bortebuande basert på opplysningar om stipend får Lånekassen og avstand mellom studiekommune og folkeregistrert heimkommune. På bakgrunn av dette vart det identifisert 681 bortebuande studentar i den delen av 1F2002 som ikkje var ein del av svarutvalet til levekårsundersøkingane. Nokre av dei personleg næringsdrivande som blir trekt ut til å inngå i IFN-utvalet viser seg i ettertid å ikkje vera næringsdrivande (inga næringsinntekt) det aktuelle året. Hushalda til desse personane er likevel inkluderte i datamaterialet, men dei er gitt vekt lik ein og representerer difor berre seg sjølve. Totalt gjaldt dette: 146 personar i 50 hushald i IF2OOO, 276 personar i 97 hushald i IF2OOI og 253 personar i 99 hushald i 1F2002. Vekter Utrekninga av vekter er avhengig av korleis dei ulike delutvala er trekte. For levekårsundersøkingane, som er personutval, er vektene basert på det inverse trekkesannsynet til hushaldet. I tverrsnittsundersøkinga var alle personar over 15 år trekkbare og for Levekårspanelet alle personar mellom 16 og 83 år i IF2OOO og år i 2001 '. Hushaldsvektene blir N 1 W,u= - n rij som er det inverse trekkesannsynet til intervjuobjektet (IO) delt på talet på trekkbare personar i hushaldet. Dei to delutvala vart deretter samvegne. Samveging av delutvala skjer ved at personane i hushald i frå delutval u med opphavleg vekt wiu far vekta Wj u rv w iu n j der nu er talet på personar i delutval u og n er det samla talet på personar i dei to delutvala. Levekårspanelet vart trekt frå aldersgruppa pr og blir kvart år supplert med eit utval av innvandrarar og nye 16-åringar. Personar som er 80 år og eldre blir ikkje tekne ut av utvalet, ein prøver å oppnå intervju også med desse. Sjå Sundvoll (1999) side 5. Det nye levekårspanelet (SILC) som inngår frå og med 1F2002 dekker derimot heile aldersgruppa 16 år og eldre. 5

8 I hushald av næringsdrivande frå IFN-utvalet, som er konstruert ved å trekkja næringsdrivande etter næring, vart vekta rekna ut som det inverse av det samla trekkesannsynet til alle næringsdrivande i hushaldet " =é 11 a For å unngå overrepresentasjon av næringsdrivande i det samla IF-utvalet, vart deretter alle næringshushald frå IFN samvekta med næringshushalda i levekårsutvala. Dei nye vektene for hushald i levekårsutvala blir n SIF W MF=W IS]F n S,IF +n S.IFN og vektene for hushald frå IFN-utvalet n$ ifn W i,ifn = W i,s.ifn ~ n S,IF + n S,IFN der nsji- er talet på næringsdrivande i det ordinære utvalet og wisjf er hushaldsvekta før samveging. Tilsvarande er ws//.w talet på næringsdrivande i tilleggsutvalet som har vekt før samveginga. AKU-utvalet som var ein del av IF2OOI er litt spesielt fordi dette utvalet er trekt frå eit familieregister I AKU er difor vektene basert på ei etterstratifisering av familieutvalet. Utrekninga av vekter til AKU er gjort i samband med frigiving av førebelse tal til FoB 2001 og er dokumentert i Solheim (2002). Desse vektene brukt som dei er i IF2OOI, men det er justerte for eventuelle endringar i hushaldssamansetjinga frå utskiljinga av studenthushald i AKU-utvalet. I hushald med bortebuande studentar vart vektene reduserte for å ta omsyn til at trekkesannsynet er proporsjonalt med talet på familiar i hushaldet. 6

9 Tabell 3. Estimerte hushaldstal, etter tal personar i hushaldet og hushaldstype Tal personar i hushaldet > Alle hushald Hushaldstype Einsleg under 45 år Einsleg, år Einsleg, Par utan barn-45 år Par utan barn, år Par utan barn Par med barn 0-6 år Par med barn 7-17 år Par med barn 18+år Einsleg mor m/barn Einsleg far m/barn Einsleg mor/far med barn Fleirfamilie, einslege Fleirfamiliar utan barn Fleirfamiliar med barn 0-17 år Alle hushald Tal observasjonar

10 Kalibrering av vektene Kalibrering er å justera vektene ved hjelp av tilleggsinformasjon om populasjonen slik at eit sett med valde tilleggsvariablar oppblåst gir same tal som i populasjonen. Forutan demografiske kjennemerke vart opplysningar om inntekt og formue kopla på alle personane utvalet frå Likningsregisteret og frå Sjølvmeldingsstatistikken. Som for tidlegare årgangar vart det kalibrert mot aldersfordelinga i tolv aldersgrupper frå befolkningsstatistikken samstundes som det vart kalibrert mot tal på personar med beløp og sum av variablane (frå Skattelikninga): - netto formue stat som gir skatt - personinntekt pensjon - personinntekt lonn - personinntekt primærnæring - personinntekt liberal næring - personinntekt anna næring For 1F2002 tok me i tillegg inn fire nye kalibreringsvariablar (frå Sjølvmeldinga): - sum brutto renteinntekt, - sum aksjeutbytte - sum realisasjonsvinst - sum realisasjonstap Føremålet med å inkludera desse nye kalibreringsvariablane var å få nivået på kapitalinntektene for IF utvalet til å stemma betre overeins med nivået i populasjonen. Kalibreringa vart frå og med IF2OOI gjort i to steg: Først vart levekårsutvala kalibrert mot alder og inntekt. Deretter vart den oppblåste hushaldsstrukturen frå dette utvalet brukt som nye kalibreringsvariablar og heile utvalet (inklusive AKU og hushald av næringsdrivande frå IFN) kalibrert på nytt. På denne måten sikra me at hushaldsstrukturen i IF samla sett ikkje blir påverka av tilleggsutvalet av næringsdrivande og av det spesielle AKU-utvalet. Tabell 3. syner den estimerte hushaldsfordelinga i IF Ekstremobservasjonar Enkelte observasjonar kan ha så høge verdiar i inntekt og formue at dei ikkje er representative for andre enn seg sjølv og bør difor ikkje blåsast opp saman med resten av utvalet. For å unngå at slike ekstremobservasjonar skal gjera utslag i statistikken, blir det køyrt ei rekkje ekstremkontrollar og eventuelle ekstremobservasjonar blir gitt vekt lik 1 og haldne utanfor vektinga. I IF2OOO vart 4 observasjonar med høge kapitalinntekter klassifiserte som ekstreme og gitt vekt lik 1. I IF2OOI var det 1 observasjon som skilte seg ut med ekstremt høg formue og gitt vekt lik 1. I 1F2002 fekk 1 observasjon med ekstremt høgt aksjeutbytte vekt lik 1. 8

11 Vekteresultat Tabell 4, 5 og 6 syner kor store avvik det er mellom oppblåste tal for IF og ein del sentrale variablar frå Likningsregisteret og Sjølvmeldingsstatistikken for vektepopulasjonane Dei utheva variablane er dei inntekts- og formuesstorleikane som det vart kalibrert mot. Tabell 4. Vekteresultat IF2OOO. Millionar kroner. Fasittal. Estimerte Estimerte Prosent totaltal. Inverse totaltal. forbetring med Likningsregisteret trekkesannsyn Prosent Kalibrerte avvik vekter Prosent avvik kalibrering Netto formue stat (som gir skatt) % ,00% 100% Allmenn inntekt etter særfrådrag (som gir skatt) % % 98% Grunnlag for toppskatt % % 96% Personinntekt, pensjonar ,57% ,00% 100% Personinntekt, lønn ,82% ,00% 100% Personinntekt, primærnæringar % ,00% 100% Personinntekt, liberale næringar % ,00% 100% Personinntekt, andre næringar % ,00% 100% Skatt på formue kommune ,89% ,12% 98% Skatt på inntekt kommune ,47% ,50% 91% Skatt på formue stat ,84 % % 98 % Fellesskatt ,47% % 91% Toppskatt ,57% ,48% 94% Forsinkelsesavgift ,17% 47-2,08% 50% Tilleggsskatt ,35% ,55% 54% Skatt på etterbetalt pensjon ,46% ,17% 12% Sum skatt ,57% % 99% Tr.avg. lønn (mellomsats) ,81% ,02% 99% Tr.avg. lønn fra delingsforetak ,96% 91 0,00% 91% Tr.avg. pensjon (lav sats) ,58% % 100% Tr.avg. primærnæring (mellomsats) ,77% 745 0,27% 98% Tr.avg. lib. næringeru12g (høy sats) % ,29% 76% Tr.avg. lib. næringer 012G (mellomsats) ,35% ,11% 80% Tr.avg. and. næringer Ul2G (høy sats) ,26% ,39% 94% Tr.avg. and. næringer O12G (mellomsats) ,17% ,83% 8% Sum trygdeavgifter % % 96% Skattefrådrag BSU ,53% 372-2,11% -300% Nedsettelse 80% regelen ,27% ,68% -18% Skattefrådrag for utenlandsskatt % % -4% Skattefrådrag på etterbetalt pensjon ,64% 51-7,27% -100% Finnmarksfradrag ,70% ,74% -69% Skattebegrensning ,84% ,41% 93% Godtgjørelsesfradrag, anvendt % ,42% 86% Forsørgerfradrag ,62 % % 90 % Aksjeutbytte ,15% ,41% 87% Realisasjonsgevinstar ,73% % -60% 9

12 Tabell 5. Vekteresultat IF2OOI. Millionar kroner. Fasittal. Estimerte Estimerte Prosent totaltal. totaltal. forbetring Inverse med Liknings- trekke- Prosent Kalibrerte Prosent kalibrering registeret sannsyn avvik vekter avvik O -»*-» HUT il UT * HV VW I\IV1 Cl V V 1 IX Netto formue stat (som gir skatt) % ,00% 100% Allmenn inntekt etter særfrådrag (som gir skatt) % % 85% Grunnlag for toppskatt ,68% % 96% Personinntekt, pensjonar % ,00% 100% Personinntekt, lønn ,47% ,00% 100% Personinntekt, primærnæringar % ,00% 100% Personinntekt, liberale næringar ,29% ,00% 100% Personinntekt, andre næringar ,74% ,00% 100% Skatt på formue kommune % % 96% Skatt på inntekt kommune ,11 % % 81 % Skatt på formue stat % % 95% Fellesskatt ,11% ,58% 81% Toppskatt ,37% ,05% 62% Forsinkelsesavgift ,33 % 42-2,33 % 0 % Tilleggsskatt ,22% ,31% -3% Skatt på etterbetalt pensjon ,61% % 67% Sum skatt ,39% ,48% 86% Trygdeavg. pensjon (låg sats) ,47% ,00% 100% Trygdeavg. lønn (mellomsats) ,42% % 99% Trygdeavg. andre næringar Ul2G (høg sats) ,90 % % 74 % Trygdeavg. andre næringar O12G (mellomsats) % 86 26,47% 53% Trygdeavg. lib. næringar Ul2G (høg sats) ,79% % 96% Trygdeavg. lib. næringar O12G (mellomsats) % 282 2,17% 89% Trygdeavg. primærnæring (mellomsats) ,79 % % 67 % Sum trygdeavgifter % ,13% 97% Finnmarksfrådrag ,52% 562-2,60% -400% Skattefrådrag BSU ,92% % 73% Skattefrådrag på etterbetalt pensjon ,04% 66 40,43% -19% Skatteavgrensing % % -17% Godtgj øre lsesfradrag, anvendt ,57% ,77% -33% Aksjeutbytte ,66% ,21% 26% Realisasjonsgevinstar ,29% ,39% 30% Realisasjonstap ,85 % ,07 % 20% 10

13 Tabell 6. Vekteresultat 1F2002. Millionar kroner. Fasittal. Estimerte Estimerte Prosent totaltal. Inverse totaltal. forbetring med Likningsregisteret trekkesannsyn Prosent Kalibrerte avvik vekter Prosent avvik kalibrering Netto formue stat ,05% ,00% 100% Allmenn inntekt etter særfrådrag ,22% ,04% 82% Grunnlag for toppskatt ,22% % 90% Personinntekt, pensjonar % ,00% 100% Personinntekt, lønn ,36% ,00% 100% Personinntekt, primærnæringar ,85% ,00% 100% Personinntekt, liberale næringar ,88% ,00% 100% Personinntekt, andre næringar ,70% ,00% 100% Skatt på formue kommune ,95% ,02% 98% Skatt på inntekt kommune % % 59 % Skatt på formue stat ,51% % 67% Fellesskatt ,19% ,08% 59% Toppskatt % ,01% 100% Forsinkelsesavgift ,36% % 60% Tilleggsskatt ,02% % -200% Skatt på etterbetalt pensjon Sum skatt ,24% 1,62% ,62% 0.18% -12% 89% Tr.avg. lønn (mellomsats) ,33% ,04% 97% Tr.avg. lønn fra delingsforetak ,65% 128-5,88% 67% Tr.avg. pensjon (lav sats) ,80% ,00% 100% Tr.avg. primærnæring (mellomsats) ,40% 788 0,51% 64% Tr.avg. lib. næringer U12G (høy sats) ,40 % % -480 % Tr.avg. lib. næringer 012G (mellomsats) % % 19% Tr.avg. and. næringer Ul2G (høy sats) ,58% ,39% 44% Tr.avg. and. næringer O12G (mellomsats) ,51 % % 83 % Sum trygdeavgifter % % 74% Skattefrådrag BSU ,77% % 67% Nedsettelse 80% regelen ,02% % -1000% Skattefrådrag for utenlandsskatt ,38% ,79% -198% Skattefrådrag på etterbetalt pensjon ,74% % 0% Finnmarksfradrag ,01% % -15% Skattebegrensning ,29% ,06% 78% Godtgjørelsesfradrag, anvendt % ,19% 99% Brutto renteinntekt (SA) ,15% ,00% 100% Aksjeutbytte (SA) ,92% ,00% 100% Realisasjonsgevinster (SA) ,69% ,00% 100% Realisasjonstap (SA) ,64% ,00% 100% 11

14 Inntekts- og formuesundersøkinga for personlege næringsdrivande (IFN) Populasjon og stratifisering Populasjonen til IFN er personlege næringsdrivande, definert som fysiske personar som driv næringsverksemd for eiga rekning og risiko. Populasjonen omfattar alle personar som i sjølvmeldings statistikken har næringsinntekt, underskot frå næring og/eller utrekna personinntekt frå nærings verksemd, eller sjukepengar for næringsdrivande. Også lottfiskarar og kommanditistar er med. Populasjonen er stratifisert etter kva type næringsverksemd den næringsdrivande får hovuddelen (meir enn 50%) av inntekta si frå. Stratum for lønn og pensjon omfattar næringsdrivande der næringsinntekta er mindre enn inntekta frå lønn/pensjon. For dei andre stratuma er kjennemerket hovudinntekt avleidd av næringskoden for verksemda. Denne næringskoden blir funnen ved å kopla dei næringsdrivande med opplysningar frå Einingsregisteret i Brønnøysund og Meirverdiavgiftsregisteret2. Det blir først etablert ein trekkepopulasjon hovudsakleg på bakgrunn av registeropplysningar frå året før. På vektetidspunktet er det tilgjengeleg oppdaterte registeropplysningar med årets tal frå sjølvmeldingsstatistikken, og desse blir brukte til etterstratifiseringa. Kor mange personlege næringsdrivande som inngår i vektepopulasjonen kvart år er vist i tabell 7. Tabell 7. IFN. Talet på personar i populasjonane Hovudinntekt Primær Handverk Handel Industri Frie yrke' Lønn og pensjon Totalt Utval og fråfall Basisutvalet er dei personlege næringsdrivande som inngår i hushaldsundersøkinga IF. For å sikra god nok næringsvis fordeling vart det frå dei mest underrepresenterte næringane trekt tilleggsutval av næringsdrivande blant næringsdrivande som var i fjorårets utval eller fjorårets populasjon. Framgangsmåten for trekking av utvalet går fram av utvalsplanen for IFN (sjå vedlegg). Tabell 8 viser nettoutvalet for IFN fordelt etter hovudinntekt. -) 3 For 1FN2002 vart ikkje meirverdiavgiftsregisteret brukt for å tlnna næringskoden. Frie yrke inkluderer også uoppgitt næring (IFN2000: , 1FN2001: FN2002: ). 12

15 Tabell 8. IFN. Talet på personar i datagrunnlaget (netto-utvala) Hovudinntekt Primær Handverk Handel Industri Frie yrke Lønn og^g n^jon Totalt Vekter og kalibrering I ekstremkontrollen vart det avdekka observasjonar med store avvik mellom postar med ein nær samanheng (t.d. mellom næringsinntekt og personinntekt) og observasjonar som hadde ekstremt høge beløp på postar sett i forhold til utvalet under eitt. I 2000 vart 14 personlege næringsdrivande såleis klassifiserte som ekstremar og gitt vekt lik 1. I 2001 hadde 13 ekstremobservasjonar med vekt lik 1 og i 2002 vart 11 observasjonar gitt vekt lik 1. Utvalet vart etterstratifisert etter hovudinntekt, og det vart rekna ut vekter definert som forholdet mellom talet på personar i populasjonen og talet på personar i utvalet innanfor kvar av næringane. Alle personane i same næring far såleis lik vekt. Desse vektene vart deretter brukte som inngangsvekter i kalibreringa. Kalibreringsvariablane var dei same som er brukte kvart år sidan IFN Det vart kalibrert på tal personar og sum av følgjande variablar: - netto formue stat som gir skatt - personinntekt lønn - personinntekt pensjon - personinntekt primærnæring - personinntekt anna næring - personinntekt liberale yrke I tillegg vart det også kalibrert på tal personlege næringsdrivande innan kvar næring, sidan det er grunn til å gå ut i frå at det er ein sterk samanheng mellom inntekta og den næringa den personlege næringsdrivande tilhøyrer. Tidlegare (fram til IFN 1999) vart det berre kalibrert slik at desse tala stemte for alle næringar samla. I IFN2OOO vart det for første gong kalibrert mot nettoformuen i kvar stratum (hovudinntekt) for seg. Det same er gjort for IFN2OOI og 1FN2002. Tabellane viser oppblåste tal og fasittal frå register for nokre sentrale variablar frå skattelikninga 13

16 Vekteresultat Tabell 9. Vekteresultat IFN2OOO. Millionar kroner. Fasittal frå Estimerte totaltal. Prosent avvik Likningsregisteret Kalibrerte, v?!sieii Netto formue kommune som gir skatt % Netto formue stat som gir skatt ,00% Allmenn inntekt etter særfrådrag, som gir skatt ,60 % Grunnlag for toppskatt ^88% Sum pensjonar ,00 % Sum lønn ,00 % Sum personinntekt primærnæring q qq o/o Sum personinntekt andre næringar % Sum personinntekt liberale yrke ,00 % Skatt på formue kommune % Skatt på inntekt kommune % Skatt på formue stat q 6S o/o Fellesskatt ,70% Toppskatt ,99% Forsinkelsesavgift % Tilleggsskatt % Sum skatt ,70% Trygdeavgift pensjon (låg sats) ,00 % Trygdeavgift lønn (mellomsats) % Trygdeavgift lønn frå delingsforetak % Trygdeavgift anna næring (høg sats) ,24 % Trygdeavgift anna næring over 12G % Trygdeavgift jord, skog fiske (mellomsats) ,00% Trygdeavgift liberale yrke (høg sats) ' 10 % Trygdeavgift liberale yrke over 12G % Sum trygdeavgifter ,32% Forsørgjarfrådrag ,30% Finnmarksfrådrag % Skattefrådrag BSU % Nedsettelse 65%-regelen % Skatteavgrensning etter q qq o/o Godtgjørelsesfradrag (anvendt) ,79% Allmenn inntekt kommune som på SA % 14

17 Tabell 10. Vekteresultat IFN2OOI. Millionar kroner. Fasittal frå Estimerte totaltal. Prosent avvik Likningsregisteret Kalibrerte vekter Netto formue kommune som gir skatt ,04 % Netto formue stat som gir skatt ,00% Allmenn inntekt etter særfrådrag, som gir skatt ,62% Grunnlag for toppskatt ,82 % Sum pensjonar ,00 % Sum lønn ,00 % Sum personinntekt primærnæring ,00 % Sum personinntekt andre næringar ,00 % Sum personinntekt liberale yrke ,00 % Skatt på formue kommune ,39 % Skatt på inntekt kommune ,61% Skatt på formue stat ,63 % Fellesskatt ,57% Tilleggsskatt ,39% Sum skatt ,85 % Trygdeavgift pensjon (låg sats) ,00 % Trygdeavgift lønn (mellomsats) ,21 % Trygdeavgift lønn frå delingsforetak ,00 % Trygdeavgift anna næring (høg sats) ,93 % Trygdeavgift anna næring over 12G ,56% Trygdeavgift jord, skog fiske (mellomsats) ,52% Trygdeavgift liberale yrke (høg sats) ,13% Trygdeavgift liberale yrke over 12G ,61% Sum trygdeavgifter ,15% Finnmarksfrådrag ,46% Skattefrådrag BSU ,50% Nedsettelse 65%-regelen ,58% Skatteavgrensning etter ,74 % Godtgjørelsesfradrag (anvendt) ,75 % Allmenn inntekt kommune som på SA ,66% 15

18 Tabell 11. Vekteresultat 1FN2002. Millionar kroner. Fasittal frå Estimerte totaltal. Prosent avvik Likningsregisteret Kalibrerte vekter Netto formue kommune som gir skatt ,04 % Netto formue stat som gir skatt % Allmenn inntekt etter særfrådrag, som gir skatt ,71% Grunnlag for toppskatt % Sum pensjonar ,00 % Sum lønn ,00 % Sum personinntekt primærnæring % Sum personinntekt andre næringar % Sum personinntekt liberale yrke ,00 % Skatt på formue kommune % Skatt på inntekt kommune % Skatt på formue stat % Fellesskatt ,86% Tilleggsskatt ,14% Sum skatt ,10 % Trygdeavgift pensjon (låg sats) ,00 % Trygdeavgift lønn (mellomsats) gø 0,25% Trygdeavgift lønn frå delingsforetak % Trygdeavgift anna næring (høg sats) ,64% Trygdeavgift anna næring over 12G % Trygdeavgift jord, skog fiske (mellomsats) ,38% Trygdeavgift liberale yrke (høg sats) ,64% Trygdeavgift liberale yrke over 12G ,93% Sum trygdeavgifter ?63 o/o Finnmarksfrådrag 93 gl % Skattefrådrag BSU % Nedsettelse 65%-regelen % Skatteavgrensning etter _5 22 % Godtgjørelsesfradrag (anvendt) % Allmenn inntekt kommune som på SA % 16

19 Inntekts- og formuesundersøkinga for aksjeselskap (IFS) Populasjon Populasjonen til IFS var alle skattepliktige aksjeselskap eksklusive bestemte delpopulasjonar (kraftverk, reiarlag og finansielle foretak) som har eigne undersøkingar. Grunnlaget for å laga trekkepopulasjon var likningsregisteret for etterskotspliktige skattytarar (Etterskotsregisteret) året før og lister over nyetablerte foretak henta frå Einingsregisteret i Brønnøysund. Stratifisering Trekkepopulasjonen vart stratifisert med omsyn på næring, delingsforetak/ikkje-delingsforetak, storleiken på foretaka og om dei var børsnoterte eller ikkje. Som mål på storleiken vart sysselsetjing, aksjekapital, allmenn inntekt og driftsresultat brukt. I tillegg vart det laga eigne stratum for dei nyetablerte foretaka. Store foretak og børsnoterte selskap vart totaltalde, blant dei andre selskapa vart det henta inn eit utval. Populasjonen og inndelinga i næringsgrupper og stratum er nærare omtala i utvalsplanen (sjå vedlegg). Utval Utvalet til IFS2OOI og 1F52002 vart kraftig utvida samanlikna med tidlegare årgangar. I undersøkingane til og med IFS2OOO har utvalet vore eit tilfeldig trekt utval som omfatta om lag foretak. Frå og med IFS2OOI vart det i tillegg også henta inn opplysningar frå alle foretak som hadde valt å levera elektroniske skjema til skattestyresmaktene via system for likning av næringsdrivande (SLN). Det ordinære trekte bruttoutvalet består av om lag store foretak som skal fullteljast, og eit utval mindre foretak: 5% av alle andre delingsforetak og 2,2% av andre ikkje-delingspliktige foretak. I 2000 var bruttoutvalet på foretak og av dette vart det lagt til rette eit nettoutval på I 2001 var bruttoutvalet på foretak. Av dette vart det eit nettoutval på foretak av foretaka i populasjonen (24%) hadde også levert dei nødvendige skjema elektronisk av desse var ikkje med i det trekte utvalet. I tillegg vart det imputert verdiar for 34 foretak. Det samla talet foretak i nettoutvalet vart såleis til slutt I 2002 vart det trekt eit bruttoutvalet på om lag foretak og av desse hadde levert skjema elektronisk. I tillegg vart vel andre foretak som også hadde levert dei nødvendige skjema elektronisk tekne med i datagrunnlaget. Samla tal foretak i nettoutvalet 1F52002 vart Sidan det var foretaka sjølve som valde innrapporteringsform (elektronisk eller på papirskjema), kunne ein risikera at utvalet var skeivt samansett med omsyn på sentrale kjenneteikn. Det vart difor på førehand gjort ein analyse der ein samanlikna bruttoutvalet med tilsvarande like store simulerte utval der alle foretak var trekte tilfeldig etter utvalsplanen. Fordelinga for sentrale registervariablar i populasjonen vart samanlikna med dei simulerte utvala for å sjå om utvalet vårt hadde andre eigenskapar enn det ein kunne forventa av eit tilfeldig trekt utval. Det vart sett på fordelinga etter næring, etter deling/ikkje-deling og på variablane driftsinntekter, allmenn inntekt og personinntekt. Tabell 12 og 13 viser dekningsgrad og fordelinga for driftsinntekter etter næring i 2001 og Dei største foretaka, som uansett skal totalteljast, er ikkje med i tabellane. Sjå Langseth (2003) for ein grundigare gjennomgang av alle registervariablane som vart samanlikna i samband med IFS2OOI. 17

20 Konklusjonen var at utvalet skilde seg så pass lite frå eit tilfeldig trekt utval at det vart sett på som tilrådeleg å bruka heile det nye utvalet og utarbeida vekter på same måte som tidlegare. Tabell 12. IFS Populasjon, utval og simulert utval. Tal foretak og dekningsgrad for driftsinntekter i prosent av populasjonen. Tal foretak Driftsinntekter Næring Populasjonen Utvalet Simulert utval Populasjonen Utvalet Simulert utval Tal foretak Dekning i % Dekning i % Mill, kr. Dekning i % Dekning i % I alt % 28% % 28% Primærnæring % 28% % 26% Industri % 27% % 25% Kraft 79 19% 19% 191 4% 16% Bygg og anlegg % 32% % 33% Varehandel % 29% % 28% Samferdsel % 28% % 28% For. tenesteyting % 25% % 26% Andre tenester % 29% % 29% Uoppgitt % 22 % VT% 23% Tabell 13. IFS Populasjon, utval og simulert utval. Tal foretak og dekningsgrad for driftsinntekter i prosent av populasjonen. Tal foretak Driftsinntekter Næring Populasjonen Utvalet Simulert utval Populasjonen Utvalet Simulert utval Tal foretak Dekning i % Dekning i % Mill, kr. Dekning i % Dekning i % I alt % 45 % % 47 % Primærnæring % 45% % 41% Industri % 46% % 46% Kraft 97 29% 36% % 36% Bygg og anlegg % 52% % 54% Varehandel % 48% % 48% Samferdsel % 46% % 43% For. tenesteyting % 42% % 42% Andre tenester % 48% % 48% Uoppgitt % 38 % % 60% Vekter og kalibrering På vektetidspunktet var Etterskotsregisteret og ein førebels versjon av registerbasert rekneskaps statistikk det gjeldande året klar. Ut frå dette vart vektepopulasjonen etablert og etterstratifisert. Utvalet vart først etterstratifisert etter storleik, næring og etter delingsforetak/ikkje-delingsforetak. I etterstratifiseringa justerer ein for at fråfallet kan vera skeivt fordelt mellom stratuma og for at foretak i den endelege populasjonen kan tilhøyra andre stratum enn dei gjorde då utvalet vart trekt. Alle foretak blir deretter gitt vekter som tilsvarer det inverse trekkesannsynet i stratumet. 18

21 Utvalet og populasjonen vart delt inn i følgjande delutval og delpopulasjonar: Totalteljing Foretaka er totalteljingsforetak både på trekke- og vektetidspunktet Tilgang/overgang totalteljing Foretak er totalteljingsforetak på vektetidspunktet, men var anten nyetablerte eller klassifiserte som utvalsforetak på trekketidspunktet. Utvalsdel, store Foretaka er store utvalsforetak på vektetidspunktet Utvalsdel, tilgangar Foretaka er nyetablerte utvalsforetak Utvalsdel, små Foretaka er små utvalsforetak på vektetidspunktet Tabell viser delpopulasjonane og delutvala for IFS2OOO, IFS2OOI og 1F Me ser at auken i utvalet frå 7000 foretak i 2000 til i 2001 og til foretak i 2002 førte til at dekningsgraden i delutvalet av små foretak auka frå omlag 3% i 2000, til 27% i 2001 og til 45% i For delutvala av dei største foretaka (totalteljing og store i utvalsdelen) skjedde det mindre. Tabell 14. Utval Totalteljing Tilgang totalteljing Utvalsdel, store Utvalsdel, tilgangar Utvalsdel, små Til saman IFS2OOO. Delpopulasjonar og delutval Tal på foretak i Tal på foretak i Vektmetode Jl?i?.» utvalet Vekt = Etterstratifisering etter stratumkode Kalibrering på sum allmenn inntekt i kvar?? næringsgruppe og på totalsummar frå den HQ 97R regi sterbaserte rekneskapsstatistikken

22 Tabell 15. Utval Totalte lj ing Tilgang totalteljing Utvalsdel, store Utvalsdel, tilgangar Utvalsdel, små Til saman IFS2OOI. Delpopulasjonar og delutval Tal på foretak i Tal på foretak i Vektmetode populasjonen "ix?l t utvalet Vekt= Etterstratifisering etter stratumkode Kalibrering på sum allmenn inntekt i kvar næringsgruppe og på totalsummar frå den registerbaserte rekneskapsstatistikken Tabell 16. 1F Delpopulasjonar og delutval Utval Tal på foretak i Tal på foretak i Vektmetode lopulasionen utvalet Totaltelj ing Vekt = 1 Tilgang totaltelj ing Etterstratifisering etter stratumkode. Utvalsdel, store Kalibrering på sum allmenn inntekt i kvar Utvalsdel, tilgangar næringsgruppe og på totalsummar frå den Utvalsdel, små Til saman reg* ster^aserte rekneskapsstatistikken. Etter at populasjon og utvalet hadde blitt delt inn i desse gruppene vart det kalibrert mot totalsummar som er henta frå den registerbaserte skatte- og rekneskapsstatistikken. Gruppene "tilgang totalteljing" og "utvalsdel store" vart slått saman i kalibreringa. I totalteljingsstratumet skal alle foretaka ha vekt lik 1.1 kvar enkelt av dei andre ulike utvalsdelane vart det kalibrert mot talet på foretak med negativ, positiv og null i allmenn inntekt og i tillegg mot fasittala for ulike registervariablar som er kjende for heile populasjonen. Resultatet av vektinga for IFS2OOO, IFS2OOI og 1F52002 er vist i tabellane Ein del foretak vart definerte som ekstremar og gitt vekt lik 1 og haldne utanom vektinga. Ekstremane vart funne dels ved inspeksjon av datasettet og dels ved hjelp av å vekta opp hovudvariablane og returnera foretak som representerer ein forholdsvis stor del av totalsummen for desse variablane. For IFS2OOI var det 54 slike foretak. Vekteresultat Tabell 17 syner utviklinga i populasjon og utval dei siste åra. Tabellen viser kva variablar det er kalibrert mot i IFS frå 1998 til 2002 saman med prosentavviket mellom populasjonsverdien og den oppblåste verdien frå utvalet. Skråstilt feit skrift for avviket tyder at variabelen er valt som kalibreringsvariabel dette året. Fokuset i vektinga har tradisjonelt vore å treffa nivået for skattbar inntekt (allmenn inntekt). Denne variabelen blir kalibrert på næringsnivå, jamfør tabell Betre registerkjelder på rekneskapssida saman med eit større utval har gjort det mogeleg å inkludera også andre variablar, og dei mest bruttoprega kalibreringsvariablar for høvesvis balansetal (t.d. sum eigedeler) og strømningstal (t.d. driftsinntekter) er då valde. 20

23 Tabell 17. IFS Vekteresultat. Tal foretak i populasjon og nettoutval og prosentavvik for utvalde registervariablar Populasjon Nettoutval Sum vekter Avvik (%) kalibibreringsvar. Etterskotsregisteret Allmenn inntekt 3,78-1, Rekneskapsregisteret Driftsinntekter Driftsresultat Årsresultat Sum eigedeler Aksjekapital -1,44-0,26 38,22 8,93 3,25 14,18 7,98 20,35 0,90 10,24 Bedrifts- og Foretaksregisteret Sysselsette 24,33 50,52 0,00 0,00 0,00 Omsetjing 9,23-98,65-2,34-3JH -2,23 'Tal i kursiv tyder at det er kalibrert mot denne variabelen. 21

24 Tabell 18. Vekteresultat IFS2OOO. Millionar kroner. Fasittal frå Estimerte Prosent Kalibrert mot register totaltal avvik"~~l:h^^ (oppblåst total/ tii gangar små frå register) utvalsdel, store Allmenn inntekt ,00% X X "IT" Positiv allmenn inntekt ,00% XXX Negativ allmenn inntekt ,00% XXX Driftsinntekter ,00% XXX Driftsresultat ,27% Årsresultat ,02% XXX Ei 8edeler ,44% Aksjekapital ,61 % Omsetning (BoF) j _234 o/o Tal sysselsette (BoF) j ,00 % X X X Positiv allmenn inntekt, næring ,01% XXX Positiv allmenn inntekt, næring ,00 % X X X Positiv allmenn inntekt, næring _o,ol % XXX Positiv allmenn inntekt, næring ,01% XXX Positiv allmenn inntekt, næring 4 \ \ ,10% X X X Positiv allmenn inntekt, næring ,01% XXX Positiv allmenn inntekt, næring ,00% XXX Positiv allmenn inntekt, næring ,08% XXX P_ositiv allmenn inntekt» "æring ,01 % XXX 22

25 Tabell 19. Vekteresultat IFS2OOI. Millionar kroner. Fasittal frå Estimerte Prosent Kalibrert mot register totaltal avvik' Tilgang Utvalsdel UtvaTsdelT (oppblåst tota / tilgangar små frå register) utvalsdel, store Allmenn inntekt ,02 % X X X Positiv allmenn inntekt ,01% XXX Negativ allmenn inntekt ,00% XXX Driftsinntekter ,00 % X X X Driftsresultat ,00% XXX Årsresultat ,00% XXX Eigedeler ,00% XXX Aksjekapital ,76% Omsetning (BoF) ,81 % Tal sysselsette (BoF) ,00 % X X X Positiv allmenn inntekt, næring ,05 % X X X Positiv allmenn inntekt, næring ,00% XXX Positiv allmenn inntekt, næring ,04 % X X X Positiv allmenn inntekt, næring ,01% XXX Positiv allmenn inntekt, næring ,12% XXX Positiv allmenn inntekt, næring ,01% XXX Positiv allmenn inntekt, næring ,00 % X X X Positiv allmenn inntekt, næring ,07% XXX Positiv allmenn inntekt, næring ,07 % X X X 23

26 Tabell 20. Vekteresultat 1F Millionar kroner. Fasittal frå Estimerte Prosent Kalibrert mot register totaltal awik Tilgang Utvalsdel, Utvalsdel, (oppblåst total/ tilgangar små frå register) utvalsdel, store Allmenn inntekt ,03% XXX Positiv allmenn inntekt ,01% XXX Negativ allmenn inntekt ,00% XXX Driftsinntekter ,00 % X X X Driftsresultat ,00% XXX Årsresultat ,00% XXX Eigedeler ,00% XXX Aksjekapital ,42 % Omsetning (BoF) ,23 % Tal sysselsette (BoF) ,00% XXX Positiv allmenn inntekt, næring ,04% XXX Positiv allmenn inntekt, næring ,01% XXX Positiv allmenn inntekt, næring ,04% XXX Positiv allmenn inntekt, næring ,01% XXX Positiv allmenn inntekt, næring ,18% XXX Positiv allmenn inntekt, næring ,03% XXX Positiv allmenn inntekt, næring ,00% XXX Positiv allmenn inntekt, næring ,04 % X X X Positiv allmenn inntekt, næring ,08 % X X X Vurdering av utvidinga av utvalet IFS2OOI Når utvalet blir nær seksdobla, frå til foretak, fører dette også til at vektene blir tilsvarande mindre. Gjennomsnittsverdien på vekta gjekk frå til 2001-undersøkinga ned frå kring 21 til hadde me opplysningar om nesten halvparten av alle foretaka i populasjonen og gjennomsnittsverdien på vekta gjekk difor endå lenger ned til omlag 2. Utvalsvarians og problemet med høge vekter for ekstreme foretak blir mindre viktig når utvalet aukar, medan det blir relativt viktigare å unngå skeivheiter mellom populasjon og utval. Ein enkel måte å vise konsekvensen av det auka utvalet isolert sett er å samanlikna vekteresultatet for IFS2OOI basert på foretak med ei tilsvarande vekting av på det ordinære utvalet av trekte foretak. Utrekninga av vekter er gjort på same måte som omtala i avsnitt 6.4, men på grunn av at utvalet no er mindre, let det seg ikkje gjera å kalibrera mot variabelen sum eigedeler. Denne variabelen vart difor overestimert med 40,73% i forhold til totalsummen i populasjonen. Næringsvise skilnader i gjennomsnittleg vekt, og avvik for driftsinntekter og sum eigedeler er vist i tabell 21 under. 24

27 Tabell 21. Vekteresultat IFS2OOI. Faktisk utval og berre det ordinære utvalet Faktisk utval IFS2OOI Berre ordinært trekt utval IFS2OOI Næring Vekt Driftsinntekter Sum eigedel sdel Vekt Driftsinntekter Sum eigedel Gj.snitt Avvik pop. % Avvik pop. p. % Gj.snitt Avvik pop. % Avvik pop. % Alle næringar 3,53 0,00 0,00 20,90 0,00 40,73 Primær Industri Bygg og anlegg Varehandel Hotell og rest. Samferdsel Forr. ten.yting Anna ten.yting Uoppgitt 4,60 22,08 3,36-0,46 3,10-0,22 3,41 0,91 3,37 16,89 3,54-0,25 3,78-8,00 3,04 2,22 4,60-3,10 11,17 19,30 28,23 32,99-0,75 12,07-2,39 13,01 1,31 20,84 0,57 38,54-1,07 20,81-3,24 19,98 14,40 16,86 41,92 46,72-1,64 14,78 7,43 10,72-0,18 27,43-2,27 77,48-0,13 24,75 14,45 124,00 4,161 20,10-18,99 124,89 Vegen vidare: Elektronisk datafangst av utvala til IFS og IFN Frå og med skatteåret 2003 innførte Skattedirektoratet ein ny innrapporteringskanal ALTINN for data som går inn i databasen for SLN. Denne erstattar SKD si eiga avgivarløysing som vart utnytta i datafangsten til IFS2OOI og 1F I åra framover forventar me at mengda av elektronisk innrapporterte data vil halda fram med å auka. Auka elektronisk datafangst vil bli utnytta til å redusera innhenting av skjema på papir som er ressurskrevjande å dataregistrera. Om nokre år, kanskje alt i 2006, vil sannsynlegvis opplysningar om alle skattytarar vera tilgjengeleg elektronisk hjå skatteetaten og SSB kan då utnytta eit datamateriale for heile populasjonen og ikkje berre frå eit utval som i dag. Dei mellomliggjande åra (sannsynlegvis 2003, 2004, 2005) vil me derimot ha ein fase der ikkje alle leverer elektronisk. Både IFN og IFS er i omlegging og det blir planlagt ei omlegging av datafangst og utvalsplan / stratifisering. 1FN2003-: Arbeider med å undersøkja om me frå og med 2003 kan basera undersøkinga berre på det utvalet som har levert skjema elektronisk via ALTINN. Dette er mellom anna avhengig av at det dei relevante skjematypane finst tilgjengeleg elektronisk og at det blir laga eit estimeringsopplegg med vekting/kalibrering som kan retta opp eventuelle skeivheiter i det sjølvselekterte utvalet. 1F52003-: For 2003 vil estimeringsopplegget bli lagt om slik at det blir ei reell fullteljing (eventuelt supplert med imputering) av alle store foretak. Oppdatert skatte- og rekneskapsinformasjon og informasjon om kven som har levert skjema elektronisk skal brukast for å sikra at stratifiseringa på trekketidspunktet er oppdatert. Elles vil i stor grad dagens vekt/kalibreringsopplegg innanfor det som er utvalsstratum bli vidareført, men ein går bort frå tilfeldig utvalstrekking og baserer heile undersøkinga blant små og mellomstore foretak på dei som har levert elektroniske skjema. 25