Finnøy kommune BUDSJETT 2015 OG ØKONOMIPLAN

Transkript

1 Finnøy kommune BUDSJETT 2015 OG ØKONOMIPLAN Forslag frå rådmannen 6. november 2014

2 Innhald 1 Utgangspunkt og føringar Vedtak i gjeldande økonomiplan Økonomiske måltal Mål og omstillingstiltak Langsiktige mål Økonomisk situasjon Omstillingstiltak Omdisponering og nedbemanning Drift i Føresetnader Hovudoversikter Finansiering driftstiltak Økonomiske måltal Avdelingane driftsrammer Drift i Fellestenester Ansvar og hovudutfordringar Rammer Driftstiltak Driftstiltak ymse Drift i Oppvekst Ansvar og hovudutfordringar Ramme Driftstiltak Drift i Helse og omsorg Ansvar og hovudutfordringar Rammer Driftstiltak Drift i Plan og forvaltning Plan og forvaltning Ansvar og hovudutfordringar Rammer Driftstiltak Side 2 av 52

3 7.2 Drift og utbygging Ansvar og hovudutfordringar Ramme Driftstiltak Omorganisering av byggforvaltninga i kommunen Investeringar i Vedtekne investeringar Investeringar i Hovudoversikter Trussamfunn Vedlegg Vedlegg: Vedlegg 1 Vedlegg 2 Vedlegg 3 Vedlegg 4 Vedlegg 5 Vedlegg 6 Gebyrregulativ. Plan og forvaltning/drift og utbygging Brukarbetaling oppvekst Brukarbetaling helse og omsorg Søknad om driftstilskott 2015, Kyrkjeleg fellesråd Søknad om investeringsstøtte frå Ryfylke Friluftsråd Budsjettrapport - tal Side 3 av 52

4 1 Utgangspunkt og føringar Budsjett 2015 og økonomiplan Vedtak i gjeldande økonomiplan Formannskapet gav i vedtak FSK-072/14 følgjande utgangspunkt/føringar for budsjett 2015 og økonomiplan : 1. Arbeidet tek utgangspunkt i vedtatt budsjett 2014 og økonomiplan , økonomirapport 1. tertial 2014, analyse av rekneskap 2013 for Helse og omsorg, og føringar frå Stortinget si behandling av kommuneproposisjonen for Økonomiske måltal om netto driftsresultat og gjeldsgrad skal liggje til grunn for arbeidet. Eigedomsskatten skal ikkje aukast i perioden. 3. Driftstiltak i gjeldande økonomiplan skal liggje til grunn for arbeidet. 4. Rådmannen følgjer elles opp signal gitt i rammesaka når det gjeld nye driftstiltak. Utgangspunktet for budsjett 2015 og økonomiplan er altså rammer og tiltak i gjeldande økonomiplan. Dette inkluderer vedtak i løpet av Det vil seie at tiltak i gjeldande økonomiplan i prinsippet skal vidareførast/konsekvensjusterast inn i ny økonomiplanperiode. Endringar i økonomiplan-tiltak (ØP-tiltak) er i hovudsak knytt til heilårsverknad av tiltak frå i år, tiltak som er ferdig i år eller vedteke iverksett i I gjeldande økonomiplan ligg det òg vedtak knytt til driftstilpassing (DT-tiltak), med endring i 2015: - Driftstilpassing fase 1: -0,9 mill. kroner - Reduksjon spes. ped. skule: -0,2 mill. kroner - Ressurstildeling skule: -0,8 mill. kroner - Driftstilpassing fase 2: -1,5 mill. kroner Av budsjett-tekniske årsaker er regulert budsjett 2014 per lagt til grunn i alle tiltak og tabellar. Det vil seie at budsjettregulering av i sak om mindre-/meirutgifter ikkje ligg i tala for budsjett Økonomiske måltal I samband med vedtak av budsjett 2013 og økonomiplan for vart det vedteke følgjande økonomiske måltal for Finnøy kommune: 1. Netto driftsresultat skal vere 3 % eller høgare. 2. Langsiktig gjeld i prosent av brutto driftsinntekter skal ikkje vere høgare enn 85 %. 3. Eigenkapital ved investeringar skal vere minimum 40 %. Måltal om netto driftsresultat og gjeldsgrad gjeld frå 2013, medan måltal om eigenkapital ved investeringar skal først gjelde i frå Føremålet med måltala er å sikre ein langsiktig, heilskapleg og berekraftig økonomiforvaltning i kommunen. Økonomisk måltal om netto driftsresultat på 3 % eller meir, skal sørgje for kapitaloppbygging. Dette måltalet vil igjen støtte opp om måltal om gjeldsgrad og måltal om bruk av eigenkapital ved investeringar. Måltalet er i tråd med tilråding frå KS/KMD. TBU (teknisk berekningsutval for kommunal sektor) vil i haust leggje fram ny vurdering av tilrådd netto driftsresultat for kommunar. Dette er på bakgrunn av at ein ikkje lenger kan nytte meirverdikompensasjon frå investeringar i Side 4 av 52

5 drifta. Rådmannen forventar at tilrådinga frå TBU vil liggje ein stad mellom 1,5 og 2,0 %. Rådmannen tilrår at økonomisk måltal netto driftsresultat vert lagt på same nivå som tilrådd av TBU. Økonomisk måltal om at langsiktig gjeld i prosent av brutto driftsinntekter ikkje skal vere høgare enn 85 %, er berekna ut i frå langsiktig gjeld med fråtrekk av pensjonsforpliktingar og lån til vidare utlån Økonomisk måltal om at eigenkapitalen ved investeringar skal vere minimum 40 % gjeld frå og med Eigenkapitalen kan kome frå drifta eller i frå disposisjonsfond. Dei siste åra har Finnøy kommune lånefinansiert 100 % av investeringane. Side 5 av 52

6 2 Mål og omstillingstiltak Budsjett 2015 og økonomiplan Med bakgrunn i føresetnadene og den økonomiske ramma som Finnøy kommune vil ha i den komande økonomiplanperioden vil det vere naudsynt med ei gjennomgripande omstilling i heile kommunen. Samstundes må kommunen òg finne rom for utvikling og nyskaping både for å halde på og rekruttere dyktige medarbeidarar, noko som igjen er ein føresetnad for at kommunen skal kunne yta tenester til innbyggarane av god kvalitet. Rådmannen har saman med leiarar, medarbeidarar og deira tillitsvalde forsøkt å snu på steinar, finne nye løysingar, og få fram kreative forslag til endringar som til saman kan bidra til at kommunen òg i åra framover kan vere ein god og trygg kommune å bu og leve i. 2.1 Langsiktige mål Kommunestyret vedtok no i haust den nye samfunnsdelen til kommuneplanen, der hovudmåla i planen omhandlar nettopp tema som at Finnøy skal være ein trygg og god kommune i alle livsfasar, ein skal leggje til rette for eit vekstkraftig næringsliv, ein skal styrka busettingsmønsteret, fremje folkehelsearbeid, og syte for at natur og kultur, miljø og klima vert tatt med og teke omsyn til i den vidare utviklinga i kommunen. Dette er omfattande målsettingar, som det er naudsynt å arbeida med i eit langsiktig perspektiv. Det er rådmannen si vurdering at dette arbeidet skjer på mange nivå. Det skjer kvar dag i møtet mellom kommunen, frivillige lag og organisasjonar, næringsliv og innbyggarane. Ein er avhengig av denne samla innsatsen for at kommunen skal nå målsettingane både på kort og lang sikt. Samstundes er det strategiske utviklingsarbeidet som skjer viktig for å peike ut ei retning, kor skal me gå, kva er målet og kva er oppgåva. Etter rådmannen si oppfatning er det dette nivået ein ligg på når dei folkevalde vedtek budsjett og økonomiplan, og andre langsiktige kommunale planar. I ei tid med særs begrensa rammer i kommunesektoren, vert det meir og meir tydeleg at det strategiske arbeidet krev konsekvente og tydelege styringsdokument. Prioriterte område og handlingspunkt henta frå målsettingane i kommuneplanen sin samfunnsdel: Rådmannen er opptatt av at det skal vere samsvar mellom visjon, mål og strategiar i samfunnsdelen og dei konkrete prioriteringane i budsjett og økonomiplan. I ein liten kommune som Finnøy er det lite føremålstenleg å bruke tid på å utarbeide eit eige handlingsprogram. I tråd med samfunnsdelen legg rådmannen i staden opp til at den årlege økonomiplanen også skal ha funksjon som handlingsdel i kommuneplanen. Samordning av økonomiplan og handlingsdel i kommuneplanen vil innebere nye utfordringar i samband med utforming av økonomiplanen. I og med at ny samfunnsdel først vart vedteke av kommunestyret , har rådmannen i arbeidet med økonomiplan for 2015 ikkje hatt tid eller ressursar til å innarbeide føringane i samfunnsdelen i økonomiplandokumentet i den grad som ville vore ønskeleg. Rådmannen vil gi ei slik samordning høgare prioritet i økonomiplan- og budsjettprosessen hausten I arbeidet med budsjett og økonomiplan har rådmannen hatt som overordna ambisjon at prioriteringar av økonomi og tiltak skal skje i lys av dei overordna føringane som er gitt gjennom vedteke visjon og hovudmål i samfunnsdelen i kommuneplanen: Side 6 av 52

7 Visjon: «Dei lyse og levande øyane. Saman for folk i Finnøy» Hovudmål: Finnøy skal oppretthalda busettingsmønsteret og fremja bulyst, livskvalitet og lokal utviklingskraft i alle delar av kommunen. Folkehelse Oppvekst Næringsliv Natur, kultur og miljø/klima Kommunen som organisasjon Rådmannen har i budsjettprosessen vore opptatt av at årsbudsjett og økonomiplan skal synleggjere dei langsiktige føringane i kommuneplanen. Samstundes viser det framlagde forslaget korleis økonomien er med på å avgrense handlingsrommet når det gjeld realisering av overordna mål og strategiar. Følgjande føringar frå vedtatt kommuneplan har vore vurdert som grunnlag for arbeidet med økonomiplanen/budsjettet: Helse og omsorg: Hovudmål: Finnøy skal legga eit breitt folkehelseperspektiv, trivsel og bulyst til grunn for all kommunal planlegging og tenesteyting - i alle fagsektorar, for alle aldersfasar og på alle område i lokalsamfunnet. Prioriterte strategiar: Kommunen skal kvart 4. år oppdatera den lokale oversikta over folkehelse og levekår i Finnøy. Dokumentet skal inngå som del av grunnlaget for arbeid med kommunal planstrategi og brukast aktivt som utgangspunkt for vurdering og prioritering av konkrete folkehelseaktivitetar/-tiltak i samband med det løpande budsjett- og økonomiplanarbeidet. Det skal innan 2015 utarbeidast lokal sektorplan for tenesteområdet Helse/omsorg. Lokalt folkehelsearbeid skal skje i samarbeid mellom kommune, grendelag, frivillige organisasjonar og pårørande. Alle lokalsamfunn skal ha møteplassar og aktivitetar som er med på å styrkja det sosiale samhaldet og engasjementet og inkludera nye innbyggjarar. Frivilligsentralen skal vera koordinerande nøkkelinstans. Førebygging og helsefremmande tiltak skal vera ein berebjelke i kommunen sin folkehelseinnsats. Det skal opprettast kommunal frisklivsentral innan Satsing på fysisk aktivitet og kosthald skal vidareførast, med barn og ungdom som prioritert målgruppe. Kommunen skal ha nulltoleranse i forhold til alle former for mobbing. Kommunen skal ha auka fokus på utfordringar knytta til rus og psykiatri. Ruspolitisk handlingsplan skal oppdaterast i kvar kommunestyreperiode. Bistand og rettleiing i forhold til sysselsetting, bustad og privat økonomi skal vera prioriterte oppgåver i den førebyggjande innsatsen. Organiseringa av kommunale helse- og omsorgstenester skal fortsatt ha basis i eksisterande pleie og omsorgstilbod på Judaberg. Med grunnlag i oppdatert statistikk pr 2017 skal det innan 2019 setjast i gong planlegging av nye heildøgns plassar. Utbygginga skal sikra god nok Side 7 av 52

8 kapasitet til å møta utfordringane med svært stor auke av eldre over 80 år frå tidleg på talet og fram mot Kommunen skal på ulike måtar medverka til at eldre kan bu så lenge som råd er heime/i sitt eige lokalsamfunn, for å utsetja behovet for institusjonsopphald. Ein skal m.a. satsa på supplerande heimebasert hjelp og støtte, aktivitetstilbod, målretta satsing på rehabilitering, utvikling av velferdsteknologi og tilrettelegging for alternative og alders-/funksjonstilpassa buformer. Det tverrfaglege samarbeidet mellom fagområde og einingar skal vidareutviklast. Folkehelsekoordinator skal ha ei nøkkelrolle som sektorovergripande bindeledd. Alle fagområde skal bidra med kompetanse og ressursar i ein samla tverrfagleg innsats for å ta imot og integrera/inkludera arbeidsinnvandrarar og flyktningar i kommunen. Flyktningkonsulenten skal fungera som bindeledd mellom sektorane. Oppvekst: Hovudmål: Finnøy skal ha positivt omdømme som «oppvekstkommune» og prioritera forhold som er viktige for å fremje barns og unges personlege utvikling, læring og livsutfalding. Prioriterte strategiar: Det skal innan 2015 utarbeidast lokal sektorplan for tenesteområdet Oppvekst. Kommunen skal vurdera barn og unge sine interesser spesielt i all planlegging, utvikling, og utbygging. Det kommunale ungdomsrådet skal vera eit viktig kontaktpunkt mot Kommunen. Barnehage og skule skal fremja god læring og danning, ha hovudfokus på kvalitet og kompetanse og arbeida ut frå eit mål om nulltoleranse mot mobbing. Kompetanseutviklinga skal ha basis i ein lokal strategi for kompetanse og kvalitet. Det skal leggjast særleg vekt på å rekruttera og halda på kvalifisert personale i oppvekstsentra. Kommunen skal gjennom god langtidsplanlegging sikra at kapasiteten i barnehage og skule er i samsvar med forventa vekst i barne-/elevtalet. Det skal innan 2015 gjerast ein gjennomgang av status og utbyggingsbehov på barnehageområdet. Kommunen skal fortsatt ha tverrfagleg tidleg innsats som satsingsområde. Aldersfasen 1-7 år, herunder overgangsfasen barnehageskule, skal ha særleg merksemd. Det faglege og organisatoriske samarbeidet mellom dei forskjellige einingane i kommunen skal vidareutviklast. Gjennom konstruktivt samarbeid med frivillig sektor vil kommunen bidra til å vidareføra eit allsidig tilbod av fritidsaktivitetar for barn og ungdom. Finnøy skal fortsatt ha eit livskraftig kommunalt musikk- og kulturskuletilbod. Kommunen vil støtta opp under initiativ for å få til eit rusfritt fritidstilbod til ungdom på alle øyane, lokalisert til Judaberg. For å førebyggje problem og fråfall i vidaregåande opplæring skal utviklinga i aldersfasen frå slutten av barnetrinnet og gjennom heile ungdomstrinnet følgjast tett. Ungdomsskulen skal leggja til rette for god kombinasjon av teoretiske og praktiske læringsformer, og tilbodet om skulehelseteneste på dei høgste klassetrinna skal gradvis styrkjast. Side 8 av 52

9 For å møte nye utfordringar i samband med arbeidsinnvandring og integrering av flyktningar skal barnehage og skule prioritera kompetanseutvikling og utviklingstiltak med fokus på språkopplæring og kulturbygging. Næringsliv: Hovudmål: Finnøy skal vera i front i Rogaland når det gjeld verdiskaping med grunnlag i lokale ressursar, vidareutvikling av primærnæringane og annan næringsaktivitet og etablering av ny verksemd i heile kommunen. Prioriterte strategiar: Kommunen skal, i eit gjensidig forpliktande samarbeid med Finnøy Næringsforening, bidra til utarbeiding av ein strategisk næringsplan for Finnøy. Planarbeidet skal starta opp hausten 2014 og leggjast fram til politisk behandling seinast innan september I samarbeid med næringa sjølv og andre aktørar skal kommunen arbeida for å styrkja grunnlaget for langsiktig og berekraftig vekst og vidareutvikling av landbruk og havbruk som basisnæringane i Finnøy. Samarbeid mellom kommunen og Ryfylke Næringshage skal medverka til at Finnøy kan ha ambisjonar om å vera i utviklings- og kunnskapsfronten og vidareutvikla satsinga på spisskompetanse og høg kvalitet innanfor følgjande omåde: Blågrøne næringar, lokal matproduksjon Kombinasjon av unik kystnatur og kulturbasert reiseliv Gjennom arbeid med revisjon av kommuneplanen sin arealdel skal det setjast av nok areal til å møta framtidige behov for utviding av eksisterande næringsaktivitet og/eller nyetableringar i heile Finnøy. Det skal vera eit mål å gjera kommunen attraktiv som lokaliseringsstad for verksemder med behov for sjønære areal. Kommunen skal vera løysingsorientert i møte med omstillingsinitiativ som kan bidra til nyskaping og styrking av eksisterande landbruksnæring, herunder omdisponering av LNFareal som tilleggsnæring til landbruk (Landbruk Pluss). I samband med revidering av arealdelen er det eit prioritert mål å vidareutvikla Judaberg som livskraftig handels- og servicesenter basert på lokalt særpreg, identitet og karakter. Ein vil samtidig leggja forholda til rette for naturleg utvikling av/rundt mindre lokale bygdesentra. Ved vidare utbygging av mobildekning, fibernett og annan infrastruktur skal næringslivet sine behov vektleggjast. Finnøy kommune skal, innan rammene av tilgjengeleg kapasitet og kompetanse, yta god service og vera støttespelar, tilretteleggjar og samarbeidspartnar for det lokale næringslivet. Kommunen vil vidareføra innsatsen retta mot etablerarteneste og utvikling/bruk av verktøy for å styrkja eksisterande næringsliv. Finnøy kommune skal i samarbeid med næringsliv og lokale grendelag styrkja satsinga på profilering og omdømmebygging. Materiale og tilrådingar frå utviklingsprosjektet «Levande bygder» skal vera eit viktig grunnlag for arbeidet knytt til utvikling av omdømmet til Finnøy som samfunn. Side 9 av 52

10 Natur, kultur og miljø/klima: Hovudmål: Finnøy skal vera ein opplevings- og miljøkommune med unik og variert kystnatur, sunn kombinasjon av busetnad og friluftsliv og mykje lokalt forankra kultur som varemerke. Prioriterte strategiar: Natur: Finnøy skal ut frå nærings- og klimaomsyn framleis praktisera eit sterkt jordvern. Kommunen skal gjennom si rolle som landbrukspolitisk aktør medverka til langsiktig tryggleik for at produktive landbruksareal ikkje blir omdisponerte til andre føremål. Kommunen skal gjennom forvaltning av lokale naturressursar leggja til rette for den allmenne ferdselsretten langs strandsona. Områda langs sjøen skal vera ein viktig ressurs for både fastbuande og hyttefolk/båtturistar i forhold til folkehelse, landskap, naturoppleving og biologisk mangfald. Gjennom samarbeid mellom kommune, grunneigarar, grendelag, andre lokale aktørar og regionale instansar som Ryfylke friluftsråd skal det leggjast til rette for aktiv bruk av turstiar og andre natur- og friluftsområde i alle delar av kommunen. All tilrettelegging skal skje med basis i prinsippet om universell utforming. Kultur: Kommunen skal gjennom godt samarbeid og praktisk og økonomisk støtte vera ein ressurs for forskjellige frivillige organisasjonar, den lokale kyrkja og andre trus-/livssynssamfunn i Finnøy. Forholda skal leggjast praktisk og økonomisk til rette for at folk framleis skal ha eit godt utvikla tilbod av folkekyrkjelege tenester. Kommunen si rolle som kulturaktør skal gradvis utvidast, med fokus på kulturformidling gjennom biblioteket og kulturminneoppgåver. Utarbeiding av lokal kulturminneplan skal vurderast tidleg i planperioden. Miljø/klima: Som ledd i lokalt trafikktryggleiks- og miljøarbeid skal det leggjast vekt på planlegging og til rette- legging for mjuke trafikantar (syklistar og gåande). Utbygging av gang- og sykkelstiar skal realiserast i tråd med prioriteringar i kommunal plan for trafikktryggleik. Kommunen skal styrkja miljøprofilen og i større grad vera ein pådrivar i energi- og klimaspørsmål. Gjennom praktisk handling, forvaltning og haldningsskapande arbeid vil ein medverka til at kommuneorganisasjonen, næringslivet og innbyggjarane kan ta miljøvennlege val og fremja ei meir berekraftig samfunnsutvikling. Finnøy skal innan 2015 utarbeida ein lokal miljø-/klimaplan, med særleg fokus på følgjande mål: reduksjon av energibruk i kommunale bygg og anlegg reduksjon av klimagassutslepp og meir bruk av fornybar energi i landbruks- og veksthusnæringa Kommunen skal vidareføra utbygging av god vassforsyning i alle delar av kommunen, i tråd med prioriteringar og framdrift vedtatt av kommunestyret. Side 10 av 52

11 Kommunen som organisasjon: Hovudmål: Finnøy kommune skal vera ein veldriven og samarbeidsopen organisasjon som prioriterer: Kompetanse - ein lærande og utviklingsorientert organisasjon Optimal bruk av ny teknologi Kvalitet og service/omdømme Tydeleg leiing og positivt arbeidsmiljø Ansvarleg og berekraftig økonomiforvaltning Prioriterte strategiar: Kompetanse ein lærande og utviklingsorientert organisasjon: Finnøy kommune skal innan 2015 utarbeida ein lokal strategisk kompetanseplan. Hovudmålet er å sikra alle fagområde kompetanse som er naudsynt for å kunne utføra kommunen sitt samfunnsoppdrag. Kommunen skal ha kultur for omstilling og endring og på alle nivå og fagområde ha fokus på etter- og vidareutdanning, refleksjonsutvikling og læring i kvardagen/på arbeidsplassen. Optimal bruk av ny teknologi: Finnøy kommune skal betra internkompetansen og auka bruken av teknologi som alt er tilgjengeleg i kommuneorganisasjonen, og investera i og ta i bruk nye IKT-system og verktøy som kan gi betre og meir effektiv utnytting av ressursar, kapasitet og kompetanse. Kommunen vil medverka til investering i utbygging av fibernett for å gi alle tilsette same høve til optimal bruk av teknologien i jobbsituasjonen. Kvalitet og service/omdømme: Kommunen vil ta i bruk innbyggjar-/brukarundersøkingar i arbeidet for å oppnå positiv utvikling av tenestekvaliteten innanfor alle tenesteområde. Finnøy kommune skal vidareutvikla ein «service- og omdømmekultur» prega av at kvar enkelt tilsett er opptatt av å yta god service og byggja positivt omdømme for kommunen. Tydeleg leiing og positivt arbeidsmiljø: Finnøy kommune skal ha fokus på god og effektiv oppgåveløysing og bygging av arbeidsmiljø prega av samarbeid, trivsel og arbeidsglød. Kommunen skal ta i bruk medarbeidarundersøkingar og vidareutvikla bruken av medarbeidar-samtalar som verktøy i jamleg arbeidsmiljø- og organisasjonsutviklingsarbeid. Ansvarleg og berekraftig økonomiforvaltning: Finnøy kommune skal forvalta ressursane i samsvar med anerkjent og god praksis for økonomistyring. Følgjande måltal skal leggjast til grunn for økonomiforvaltninga: Netto driftsresultat i samsvar med tilråding frå KS/ KMD (pr. i dag 3 % eller høgre) Langsiktig gjeld i prosent av brutto driftsinntekter: ikkje høgre enn 85 %. Side 11 av 52

12 2.2 Økonomisk situasjon Budsjett 2015 og økonomiplan Den økonomiske situasjonen for Finnøy kommune vil i 2015 vere strammare enn kva den har vore dei siste åra. I 2016 vert situasjonen forbetra då ein får heilårseffekt av omstillingane i 2015, før det igjen vert strammare i 2017 og 2018 som følgje av at småkommunetilskottet fell bort. Rådmannen viser til ytterligare forklaringar om føresetnadene for drift i kapittel 3. Tabell i kapittel 3 viser at Finnøy kommune i 2015 får 2,8 mill. kroner meir i frie inntekter (skatteinntekter (formue- og inntektsskatt) rammetilskott og inntektsutjamning ) enn rekneskapsprognosen for Ifølge statsbudsjettet vil Finnøy kommune i 2015 få ein oppgåvekorrigert vekst i frie inntekter frå 2014 på 3,0 %, som er langt under snittet i Rogaland på 5,5 % og snittet i heile landet på 4,8 %. Dette skuldast fleire forhold. Frie inntekter i høve til kommunal medfinansiering vert redusert med i overkant av 3,8 mill. kroner, mens utgiftene har vore om lag 2,4 mill. kroner. Vidare vert skjønnstilskottet redusert med kr ,- Utover dette er storleiken på veksttilskottet auka, og dette gjer at kommunar som ikkje får veksttilskott får lågare inntekter. Ved justering for konsekvensar av tidligare vedtak, sentrale krav og auke i løn aukar kostnadene med om lag 6,7 mill. kroner. Vidare aukar finanskostnadene (avdrag og renter) med kr 3,4 mill. kroner frå 2014 til I regulert budsjett er det satt av under kr ,- i avsetning til disposisjonsfond (overskot), medan det er naudsynt med 3,0 til 3,5 mill. kroner for å sikre netto driftsresultat i tråd med vedteke økonomisk måltal. Samla sett gjer dette at inntektene i 2015 vil vere i overkant 13 mill. kroner lågare enn kva som ville vere naudsynt for å oppretthalde same drift som i 2014, når ein òg tek omsyn til eit forsvarleg netto driftsresultat. 2.3 Omstillingstiltak Det vart tidlig i budsjettprosessen klart at det ikkje var høve til å tilpasse drifta til inntektsnivået ved hjelp av enkle korrigeringar og «ostehøvelprinsippet». Inntektsreduksjon i denne størrelsesorden må medføre omstillingar i drift og vil få konsekvensar for tenesteproduksjon. Rådmannen har i budsjettforslaget lagt til grunn omfattande omstillingstiltak. Tiltaka er både knytt til struktur på tenesteproduksjonen, rammereduksjonar på nokre tenesteområde og omorganisering. Fleire av omstillingstiltaka legg til grunn reduksjon i årsverk. Heilårsverknaden av desse er 14,9 årsverk. I tillegg kan også andre av tiltaka ha som konsekvens nedgang i årsverk. Omstillingstiltaka vil ha vesentlege konsekvensar for organisasjonen og for tilsette. Omstillingstiltaka er likevel foreslått og tilrådd av rådmannen fordi Finnøy kommune per dato ikkje kan vidareføre drifta som før. Omstilling er heilt naudsynt for at Finnøy kommune skal ha ein berekraftig og forsvarleg økonomisk utvikling i økonomiplanperioden, og for å sikre naudsynt handlefridom, også utover planperioden. Dei to største av omstillingstiltaka, i årsverk og budsjetteffekt, er ny organisering av sjukeheimen og heimetenesta, og innføring av ny organisasjonsmodell, to-nivå/flat struktur. Ny organiseringa av sjukeheim og heimeteneste er omtalt i kapittel 6. Omorganisering til to-nivå modell/flat struktur betyr at tal leiarnivå i kommunen vert redusert frå tre til to nivå. Toppleiinga, som i den organisasjonsmodellen ein har i dag er satt saman av to leiarnivå (rådmann og kommunalsjefar) vert samla i eitt nivå, «strategisk leiing» eller «rådmannsnivå». Nivå 1, Strategisk leiing, er rådmann i saman med vanlegvis minst 2 til X tal toppleiarar. Rådmannsnivået har ansvaret for overordna strategisk leiing av kommunen, gjennom budsjett, planlegging, samordning, Side 12 av 52

13 utviklingstiltak og gjennom verksemdstyring. Rådmannsnivået arbeider i et arbeidslag, men med ei klar ansvars- og arbeidsdeling. Nivå 2 er einingsleiarar, med driftsansvar for eininga, med delegerte fullmakter og heilskapleg ansvar for økonomi, medarbeidarar og fag i eininga. To-nivå modellen inneber òg sentralisering av stab- og støttefunksjonar, både funksjonar knytt til fag og til personal, økonomi, løn, IT osb. Når det gjeld to-nivå modell legg ein i dette tiltaket til grunn eit innsparingsmål på 6 årsverk. Dette betyr at det vil verte reduksjon i talet på både toppleiarar, einingsleiarar og stab/støtte. Ein slik omorganisering må skje etter nøye kartlegging av kva område det er høve til å slå saman, vurdert etter både kva tenester som det er naturleg å slå saman, og kor det er mogleg å hente ut synergiar. Ein må òg kartlegge og gjennomgå oppgåver, funksjonar og kompetansebehov på stab/støtte, i Fellestenester og i tenesteavdelingane. Denne gjennomgangen vil verte utført i samanheng med den gjennomgang som uansett følgjer ved at stab/støtte i Fellestenester skal verte redusert med over 25 %. I dette arbeidet vil ein òg vurdere kva arbeidsoppgåver ein kan og bør digitalisere og effektivisere. Førebels vurdering i frå rådmannen er at ein naturleg i ein to-nivå modell kan redusere tal toppleiarar frå 5 til 3. Fordeling mellom leiarar og stab/støtte for å nå innsparingsmålet kan ein først sei noko om etter gjennomført kartlegging. I innsparingsmålet, som altså er talfesta til å vere lik budsjettverknad av ein reduksjon på 6 årsverk, har ein tatt omsyn til pårekna kostnader til digitalisering av arbeidsoppgåver- og prosessar. Følgjande omstillingstiltak er tilrådd frå rådmannen: Fellestenester Reduksjon på 3,0 årsverk Oppvekst Vidareføring av driftstilpassingstiltaket på Finnøy sentralskule Vidareføring av reduksjon i utgifter til spesialpedagogikk Nedlegging av barnehageavdeling på Halsnøy. Nedlegging av skuledelen på Ombo Rammereduksjon barnehage på 4,4 % Rammereduksjon oppvekstsentre på 4,4 % Helse og omsorg Ny organisering drift sjukeheim/heimeteneste. Reduksjon på 6,8 årsverk. Omstillingstiltak og ekstern gjennomgang drift Faatunet. Reduksjon 1,0 årsverk Psykiatrisk sjukepleiar. Reduksjon 0,6 årsverk Reduksjon stab Helse og omsorg 0,5 årsverk Rammereduksjon ansvar 310 Helse 1,0 % Plan og forvaltning Ny organisering byggforvaltning. Reduksjon 0,5 årsverk Organisasjonsmodell 2-nivå modell / flat struktur. Reduksjon 2,5 årsverk (i tillegg 3,0 årsverk på fellestenester og 0,5 årsverk stab Helse og omsorg. Totalt 6,0 årsverk) Side 13 av 52

14 2.4 Omdisponering og nedbemanning Dei nemnda omstillingstiltaka inneber samla ei nedbemanning på 14,9 årsverk i heilårseffekt. Finnøy kommune har pr. i dag ca 241 årsverk, det vil seie at rådmannen i perioden tilrår å kutte vel 6 % av det samla årsverktalet. Det er omfattande, og det vil få konsekvensar for drifta i kommunen, både på kort og lang sikt. Når ein gjer slike omstillingar som det her vert lagd opp til, er det fordi rådmannen har vurdert at det både er naudsynt, men òg klokt å foreta ein overordna gjennomgang av kommunen som organisasjon. Dette inneber ikkje at rådmannen meiner Finnøy kommune driv lite effektivt på alle områder, men det er faktorar og erfaringar som tyder på at det innanfor nokre tenesteområder kan finnast andre og mindre kostnadskrevjande løysingar. Det er slik rådmannen vurderer det og mogeleg at ein i prosessen som ei omstilling er kan få fram positive synergiar og effektar ein ikkje på førehand hadde tenkt på. Rådmannen er av den oppfatning at det er administrasjonen sitt ansvar å syte for at kommunen sine ressursar nyttast på den best mogelege måten. Det inneber òg at ein gjennom strategisk arbeid og fortløpande evalueringar skal syte for at kommunens tenestenivå har ein kvalitet som er «god nok» samstundes som ein har utgifter svarar til dei politisk vedtekne rammene. Rådmannen er oppteken av at konsekvensane av omstillinga ikkje skal underkommuniserast. Det vil vere slik at nokre tenesteområde får ein lågare kvalitet på tilbodet. Det vil òg medføre at ein innafor einskilde område vil oppleve at dei tilsette må arbeide på ein annan måte eller med andre oppgåver. Det vil òg bety at omdisponmerings-/nedbemanningsprosessar. Mange kommunar, òg Finnøy, har erfaring frå tidlegare omstillingsprosessar, på godt og vondt. Rådmannen er bevisst dette, og innstilt på å ha ein tett dialog med dei tilsette og brukarane av dei kommunale tenestene. I tillegg har rådmannen lagd til grunn i budsjettet at det er behov for nytte ekstern hjelp til å gjennomføre nokon av prosessane. Tiltaka knytt til omorganisering og omstilling er underlagt krav i lov- og avtaleverket om drøftingar med organisasjonane. Rådmannen viser til at desse tiltaka i hovudsak er lagt med halvårig verknad i Dette vil sikre nok tid til å gå dei naudsynte prosessane med dei tilsette og deira organisasjonar. Rådmannen vil leggje vekt på å få eit godt samarbeid med organisasjonane i dei prosessane som ein må gå i tida framover. Rådmannen understrekar til slutt at nedgang i tal årsverk ikkje automatisk vil føre til nedbemanning/ oppseiingar. Ein vil i første omgang løyse dette ved naturleg avgang, ved å la vere å fylle opp vakante stillingar osb. Ein vil òg vurdere omdisponering av arbeidstakarar, internt i kommunen, før ein ev. må gå over på nedbemanning. Side 14 av 52

15 3 Drift i Budsjett 2015 og økonomiplan Føresetnader Nedanfor vert føresetnadene for inntekter og utgifter som er lagde til grunn i forslag til budsjett 2015 og økonomiplan kommentert. I statsbudsjettet er frie inntekter i 2015 for Finnøy kommune anslått til om lag 185,7 mill. kroner. Anslag frie inntekter i 2014 er på om lag 184,2 mill. kroner, mens anslag på oppgåvekorrigert frie inntekter 2014 er på om lag 180,3 mill. kroner. Statsbudsjettet legg med dette opp til ein oppgåvekorrigert auke i frie inntekter for Finnøy kommune frå 2014 til 2015 på 5,4 mill. kroner, lik 3,0 %. Skatteauken i landet for 2015 er i statsbudsjettet anslått til 4,7 %. Rådmannen har berekna frie inntekter i 2015 med utgangspunkt i prognose rekneskap 2014, for skatt og rammetilskott. Vidare har ein lagt til grunn anslått skatteauke i landet. I anslaget på skatteinntekter har ein lagt til grunn at Finnøy i 2015 vil ha same auke som i 2014, det vil seie ein skatteauke på 7,5 %. Tabell 1 viser at frie inntekter for Finnøy kommune i 2015 er berekna til om lag 188,4 mill. kroner, fordelt på om lag 89,6 mill. kroner i skatteinntekter og om lag 98,7 mill. kroner i rammetilskott, korrigert for inntektsutjamning. Tabell 1: Frie inntekter 2014 og 2015 Frie inntekter (tal i heile tusen) Prognose R-2014 Budsjett 2015 Skatt (formues- og inntektsskatt) Rammetilskott inkl. inntektsutjamning: Rammetilskott Inntektsutjamning Delsum Sum frie inntekter Kommunen vil òg i 2014 få tilskot frå staten til rente- og avdragskompensasjon i samband med reform 97, eldre- og psykiatriplan og rentekompensasjon for skulebygg. Det er i budsjett 2014 budsjettert med tilskottsbeløp på kr ,- i tråd med oppdaterte opplysningar frå Husbanken. Rådmannen har i framlegg til budsjett 2015 auka eigedomsskatten med 1 promille, denne auken utgjer 2,85 mill. kroner. Ein har dessutan auka anslaget på eigedomsskatt med kr ,- i tillegg som følgje av auke i bygningsmasse og av den grunn auka skattegrunnlag. Brukarbetaling innafor helse og omsorg og oppvekst er i hovudsak justert i tråd med anslag på kommunal deflator (pris- og lønsauke) på 3 %. Unntaket er brukarbetaling i barnehage, som er justert opp i tråd med ny maksimalsats, jf. kap. 5 Oppvekst. I tillegg foreslår ein å leggje om til «gjengs leige» for trygdebustader, omsorgsbustader og bueiningar på Faatunet, jf. kap. 6 Helse og omsorg. Gebyr på vatn og avløp er foreslått vesentleg redusert, med om lag 10 %. Jf. kap. 7 Plan og forvaltning. Gebyr etter plan- og bygningslova er halde fast på same nivå som i Side 15 av 52

16 I statsbudsjettet er kommunesektoren kompensert for anslått pris- og lønsvekst (kommunal deflator) i 2015 på 3 %. Auken i lønskostander er isolert sett anslått til 3,3 %. I tråd med dette har ein i forslag til budsjett lagt til grunn ein lønsauke i 2015 på 3,3 %. Lønsauken i 2015 ligg som lønsreserve på ansvar 140, ymse. Heilårsverknad av lønsoppgjeret 2014 er i hovudsak budsjettert på avdelingar/ansvar. Finansutgifter er berekna med utgangspunkt i gjeld per oktober 2014 og lagt inn med faktiske avdrag og rentenivå. Avdrag og renter på nye lån er berekna etter planlagde låneopptak, i tråd med forslag til investeringsplan for For nye lån har ein lagt til grunn ein rente på 2,45 %. Ein har ikkje budsjettert med renteauke, verken for eksisterande eller nye lån. 3.2 Hovudoversikter Tabell 2 viser budsjettføresetnadene inntekter for drift i 2015 (budsjettskjema 1A Drift). Tabell 3 viser heile den økonomiske oversikt for drifta frå rekneskap 2013, budsjett 2014 og ut heile økonomiplanperioden Her framkjem også netto driftsresultat i prosent. Tabell 2: Budsjettskjema 1A R-13 B-14 B-15 B-16 B-17 B-18 Skatt på inntekt og formue Ordinært rammetilskudd Skatt på eiendom Andre generelle statstilskudd Sum frie disponible inntekter Renteinntekter og utbytte Renteutgifter provisjoner og andre finansutgifter Avdrag på lån Netto finansinntekter/-utgifter Til bundne avsetninger Til ubundne avsetninger Bruk av tidl års regnskm mindreforbruk Bruk av ubundne avsetninger Bruk av bundne avsetninger Netto avsetninger Overført til investeringsbudsjettet Til fordeling drift Sum fordelt til drift fra skjema 1B Merforbruk/mindreforbruk Side 16 av 52

17 Tabell 3: Økonomisk oversikt drift R-13 B-14 B-15 B-16 B-17 B-18 Brukerbetalinger Andre salgs- og leieinntekter Overføringer med krav til motytelse Rammetilskudd Andre statlige overføringer Andre overføringer Skatt på inntekt og formue Eiendomsskatt SUM DRIFTSINNTEKTER (B) Driftsutgifter Lønnsutgifter Sosiale utgifter Kjøp av varer og tjenester som inngår i komm tjenesteprod Kjøp av varer og tjenester som erstatter komm tjprod Overføringer Avskrivninger Fordelte utgifter SUM DRIFTSUTGIFTER (C) BRUTTO DRIFTSRESULTAT (D = B-C) Renteinntekter, utbytte og eieruttak Mottatte avdrag på utlån SUM EKSTERNE FINANSINNTEKTER (E) Renteutgifter, provisjoner og andre finansutgifter Avdrag på lån Utlån SUM EKSTERNE FINANSUTGIFTER (F) RESULTAT EKSTERNE FINANSIERINGSTRANSAKSJONER Motpost avskrivninger NETTO DRIFTSRESULTAT (I) Netto driftsresultat % 3,24 % 1,00 % -0,11 % 3,96 % 1,47 % 1,57 % Bruk av tidligere års regnskapsmessig mindreforbruk Bruk av disposisjonsfond Bruk av bundne fond SUM BRUK AV AVSETNINGER (J) Overført til investeringsregnskapet Avsetninger til disposisjonsfond Avsetninger til bundne fond SUM AVSETNINGER (K) REGNSKAPSMESSIG MER- MINDREFORBRUK (L = I+J-K) Side 17 av 52

18 Tabell 4: Driftsrammer per ansvar Beskrivelse Budsjett 2015 Budsjett 2016 Budsjett 2017 Budsjett 2018 Rekneskap 2013 Budsjett Politisk utval Rådmannen Ymse SUM FELLESTENESTER Tenesteleiar Barnehage og vaksenopplæri Finnøy sentralskule Fogn oppvekstsenter Ombo oppvekstsenter Sjernarøy oppvekstsenter Talgje barnehage Hagatoppen barnehage Musikk og kulturskule Kultur og kunst Bibliotek og bygdebok SUM OPPVEKST Tenesteleiar NAV Barnevern Heimetenesten Pleie og omsorg Helsetenester Service og vedlikehald Faa-tunet SUM HELSE OG OMSORG Plan og forvaltning Drift og utbyggging Side 18 av 52

19 3.3 Finansiering driftstiltak Følgjande tiltak er tilrådde frå rådmannen: Nr Kva FIN-1 Auke i eigedomsskatt (1 promille - til 5 promille) FIN-2 Sal av næringsareal Ladstein - reduksjon i fin.kostn FIN-3 Fjerning av rentebuffer på 0,20 % FIN-4 Utvikling i finanskostnader ØP FIN-5 Bortfall av småkommunetilskott FIN-6 Antatt auke i utbytte frå Lyse AS SUM Omtale av tiltaka FIN-1: Auke i eigedomsskatt (1 promille - til 5 promille) Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i Rådmannen har på bakgrunn av vedtak FSK- 072/14, om utgangspunkt/føringar for budsjett 2015 og økonomiplan , som sa at «Eigedomsskatten skal ikkje aukast i perioden.» (punkt 2, 2. setning), søkt å unngå å foreslå å auke eigedomsskatten. Men rådmannen at for å sikre ein langsiktig, heilskapleg og berekraftig økonomiforvaltning i kommunen bør eigedomsskatten aukast allereie i år 1 i perioden. Kommunen vil seinare i perioden få redusert økonomisk handlingsrom pga. auke i finanskostnader, budsjettkonsekvensar av vedtekne tiltak og bortfall av småkommunetilskottet. Rådmannen viser òg til pkt. 2 vedtak FSK-072/14, 1. setning: «Økonomiske måltal om netto driftsresultat og gjeldsgrad skal liggje til grunn for arbeidet.» Rådmannen tilrår at ein legg til grunn eigedomsskatt på 5 promille i heile økonomiplanperioden. FIN-2: Sal av næringsareal Ladstein reduksjon i finanskostnader Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i Rådmannen legg til grunn at næringsarealet på Ladstein vert delvis seld i løpet av Ein har lagt til grunn salsinntekter på om lag 15 mill. kroner, med halvårsverknad i FIN-3: Fjerning av rentebuffer på 0,20 % Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i Tiltaket betyr at ein i 2015 ikkje vil ha budsjettdekning for ein ev. renteauke på eksisterande eller nye lån. FIN-4: Utvikling i finanskostnader ØP Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr 0,- i Kostnader knytt til lånefinansiering av investeringar. Auken i finanskostnader er berekna med investeringar som foreslått av rådmannen i økonomiplan FIN-5: Bortfall av småkommunetilskott Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr 0,- i I 2017 og 2018 vil tiltaket ha ein budsjetteffekt på kr ,- (tilskott 2014). Tilskottet vert gitt til kommunar med under 3200 innbyggarar, og per 2017 vil Finnøy kommune ikkje lenger vere i målgruppa til ordninga. FIN-6: Antatt auke i utbytte frå Lyse AS Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i Ein legg til grunn at samla utbytte frå Lyse på går opp frå 382 mill. kroner til 413 mill. kr, og vidare opp 25 mill. kroner dei neste tre åra. Forventa utbytte for Finnøy kommune i 2015 kr ,- Side 19 av 52

20 3.4 Økonomiske måltal Budsjett 2015 og økonomiplan Forslag til budsjett 2015 og økonomiplan gir følgjande netto driftsresultat i %: Tabell 5: Netto driftsresultat i % R-2013 B-2015 B-2016 B-2017 B-2018 Netto driftsresultat i % 3,24 % -0,11 % 3,96 % 1,47 % 1,57 % Økonomisk måltal om netto driftsresultat er på 3 % eller meir. Ein forventar at ny tilråding frå TBU vil liggje ein stad mellom 1,5 og 2,0 %. I 2015 vil netto driftsresultat vere på -0,11 %. Dette til tross for at ein har eit rekneskapsmessig mindreforbruk (som vert avsett til disposisjonsfond) på 3,55 mill. kroner. Det negative netto driftsresultatet skuldast tiltak i 2015 knytt til reduksjon av bundne fond på vatn. I 2016 ligg netto driftsresultat på 3,96 %, mens netto driftsresultat i dei to siste åra av perioden er på omkring 1,5 %. Denne nedgangen skuldast i hovudsak bortfall av småkommunetilskottet i frå og med Forslag til budsjett 2015 og økonomiplan gir følgjande gjeldsgrad i %: Tabell 6: Gjeldsgrad i % R-2013 B-2015 B-2016 B-2017 B-2018 Gjeldsgrad 65,79 % 102,32 % 108,15 % 111,34 % 107,63 % Økonomisk måltal er at langsiktig gjeld ikkje skal vere høgare enn 85 %. Ein ser av tabellen at Finnøy kommune allereie i 2015 vil ha ein gjeldsgrad på 102,3 %, og at denne vil liggje ennå høgare seinare i perioden. Rådmannen viser til at måltalet på gjeldsgrad er relativt høgt. Gjeldsgraden utover i økonomiperioden er urovekkande høg. Auken skuldast investeringar gjennomført dei siste åra og foreslått i økonomiplan Finnøy kommune er i ein økonomisk situasjon der investeringar må lånefinansierast, og investeringar slår difor direkte ut i høgare gjeldsgrad. 3.5 Avdelingane driftsrammer Utgangspunktet for fordeling av rammer til avdelingane har vore budsjett 2014 og økonomiplan Ein har deretter konsekvensjustert rammene for oppgåveendringar og konsekvensar av vedtekne tiltak. Ein berekna samstundes samla ramme for Finnøy kommune, det vil seie ramme til fordeling. Berekna ramme for Finnøy kommune låg vesentleg lågare enn samla konsekvensjustert ramme. Alle avdelingane har difor i arbeidd ut frå ein ramme som låg under konsekvensjustert ramme. Til slutt har ein etter ein samla vurdering av heile kommunen fastsett driftsrammer for avdelingane i 2015 og i resten av planperioden. Side 20 av 52

21 Tabell 7: Driftsrammer per tenesteavdeling Budsjett 2015 og økonomiplan Ansvar Budsjett 2015 Budsjett 2016 Budsjett 2017 Budsjett 2018 Rekneskap 2013 Budsjett /110/140 Fellestenester Oppvekst Helse og omsorg Plan og forvaltning Drift og utbyggging Sum netto driftsutgifter Tabell 8 viser endring i driftsrammer frå 2014 til Endringa er vist i forhold til regulert budsjett 2014, men òg i forhold til konsekvensjustert ramme til Det er endring frå konsekvensjustert ramme som etter rådmannen si oppfatning gir det beste bilete av i kva grad kommunen og dei einskilde avdelingane har fått redusert driftsnivå. Til dømes er konsekvensjustert ramme for Helse og omsorg redusert med 2,2 mill. kroner knytt til uttrekk av kommunal medfinansiering, men samstundes justert opp knytt til heilårsverknad av vedtekne tiltak som flyktningekonsulent. Finnøy kommune samla har ein nedgang i ramma på 1,55 % i frå budsjett 2014 men nedgangen er på 4,4 % i forhold til konsekvensjustert ramme. Ramma for ansvar 140, Ymse har ein endring på -11 % (regulert budsjett) og -13,9 % (konsekvensjustert ramme). Dette skuldast dels at ymse vil variere frå år til år, fordi at her ligg fellestiltak som lønsreserve, seniortiltak og lærlingar. Men den store nedgangen i 2015 skuldast i hovudsak at fleire omstillingstiltak er budsjettert her. FT ligg med positiv endring. Dette skuldast i hovudsak tiltak knytt til at 2015 er valår, og tiltak knytt til beredskap og skatt. Tabell 8: Driftsrammer endring 2014/2015 Tenesteavdeling Regulert budsjett pr Konsekvensjustert ramme til 2015 Ramme 2015 Endring ramme Reg.b Endring frå konsekvensjustert budsjett Finnøy kommune ,55 % -4,39 % Fellestenester (100,110) ,86 % 2,43 % Ymse (140) ,97 % -13,85 % Oppvekst ( ) ,90 % -5,86 % Helse og omsorg ( ) ,78 % -2,69 % Plan og forvaltning (600) ,77 % -4,96 % Drift og utbygging (610) ,23 % -30,20 % Side 21 av 52

22 4 Drift i Fellestenester 4.1 Ansvar og hovudutfordringar Fellestenester har ansvar for politisk sekretariat, servicetorg, kommunalt arkiv, IKT, informasjon, rekneskap og løn, skatt, budsjett- og økonomistyring og personal- og organisasjonsutvikling og verksemdstyring. Fellestenester leverar stab- og støttefunksjonar for heile kommunen. Per har Fellestenester 11,9 årsverk fordelt slik: Kva Årsverk Kommentar Rådmannen 1 Kommunalsjef organisasjon og utvikling 1 Stab - Økonomi 2 Stab - Personal- og organisasjonsutvikling 2 1 årsverk har 3/12-effekt Stab - Informasjon 1 Støtte - Servicetorget 2,9 Støtte - IKT 1 Støtte - Økonomi 1 SUM 11,9 Ved utgangen av budsjettåret 2014 vil Fellestenester, i høve til rådmannen sitt budsjettforslag, ha vesentleg færre årsverk enn oversynet over. Dette skuldast at drifta blir tilpassa nye rammer. Per 1. juli vil 3 årsverk på stab og støtte forsvinne. Rådmannen kjem nærmare attende til omtale av dette under tiltak. Årsverka knytt til folkevalde er held utanfor oppstillinga. Kommunal oppgåveløysing krev meir og meir spisskompetanse, knytt til fag, sakshandsaming, utgreiing og analyse. Finnøy kommune har, samanlikna med andre kommunar, låg bemanning på stabs- og støtteoppgåvene. Rådmannen har tidligare varsla at kapasiteten i stab er sprengt, og tilsettinga av kommunalsjef organisasjon og personal er gjort for å bøte på dette. Rådmannen vil likevel gjere merksam på at dette betrar den generelle kapasiteten på sakshandsaming, men at det i høve til spisskompetanse ikkje auka kompetanse/kapasitet. I 2015 vil hovudfokus til fellestenester være å tilpasse drifta til nye økonomiske rammer. Det vil bli satt i verk eit eige prosjekt kor ein skal gjennomgå dei fleste arbeidsoppgåver med tanke på kva oppgåver som skal kuttast ut, kva oppgåver som kan digitaliserast, kva oppgåver som ein kan få andre til å gjere, og kva oppgåver ein må utføre sjølv. Prosjektet vil føre til vesentlege endringar i arbeidsflyt og servicenivå. Arbeidet med kommunereforma har starta opp. Fellestenester vil ikkje vere involvert i dette arbeidet 1. halvår 2015, men deretter må avdelinga vere førebudd på å ta over arbeidet med bistand og utgreiing av spørsmål knytt til kommunestruktur Dette får konsekvensar for andre arbeidsoppgåver. På ansvar Ymse 140 ligg sentrale tiltak og avsettingar som det ikkje er naturleg å plassere på ansvar 150 Finansiering eller ansvar 100 Rådmann. T.d. gjeld dette seniortiltak, sentral pott for lærlingar, lønsreserve osb. I 2014 tok ein ikkje opp nye lærlingar. I budsjettforslaget ligg det inne midlar til opptak av tre nye lærlingar. Opptak av lærlingar vil verte styrt av stab i fellestenester. Side 22 av 52

23 Forslag til budsjett 2015 er på ein del område uendra. Dette skuldast at ein har inngått avtale som gir langsiktige utgifter. Uavhengig av reduksjon i drift må ein framleis ha eit økonomisystem, saks- og arkivssystem, serviceavtale på multifunksjonsmaskinar osb. Politiske utval Budsjett for kommunestyret, utval og råd er lagt med utgangspunkt i budsjett 2014, gjeldande regelverk for godtgjersle og godkjent møteplan. Rådmannen har lagt inn tre driftstiltak på politiske utval som ein kjem nærmare attende til. 4.2 Rammer Fellestenester er tildelt ei ramme med utgangspunkt i konsekvensjustert budsjett Avdelinga si ramme er korrigert i høve til vidareføring og endring av drift frå 2013 til 2014, og i høve til den generelle økonomsike situasjonen for Finnøy kommune. Fellestenester er i forslag frå rådmannen i 2015 gitt ei netto driftsramme på 24,495 mill. kroner, der ansvar 140 Ymse utgjer 8,795 mill. kroner. Beskrivelse Budsjett 2015 Budsjett 2016 Budsjett 2017 Budsjett 2018 Rekneskap 2013 Budsjett Politisk utval Rådmannen Ymse SUM FELLESTENESTER Driftstiltak I gjeldande økonomiplan ligg følgjande tiltak under fellestenester: Nr Kva Tiltak 2014 Endring 2015 Totalt 2015 FT-1 Utmelding Ryfylke IKS SUM FT-1: Utmelding Ryfylke IKS Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i I samband med vedtak av budsjett for 2014 vedtok kommunestyret utmelding av Ryfylke IKS med effekt frå Følgjande tiltak er tilrådde frå rådmannen: Nr Kva FT-2 Etterlønn ordførar FT-3 Opplæring av folkevalde FT-4 Bortfall av "ordførarpenger" FT-5 Arbeidsgjevarkontroll - auke FT-6 Beredskapskoordinator - 40 % stilling FT-7 Kutt i kursbudsjett FT-8 Omstillingsprosjekt "Nye FT" FT-9 Val 2015 (og 2017) SUM Side 23 av 52

24 Omtale av tiltaka: FT-2: Etterløn ordførar Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i Ved vedtak av regelverk for godtgjersle til folkevalde vart det lagt inn ordning som sikrar eventuelt avtroppande ordførar etterløn. Budsjettreguleringa i 2014 tok ikkje høgde for desse utgiftene. FT-3: Opplæring av folkevalde Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i Rådmannen ser det som ei prioritert oppgåve å tilby opplæring for folkevalde etter kommunevalet hausten FT-4: Bortfall av «ordførarpenger» Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i I denne perioden har ordførar hatt ein ordning kor ordførar disponerer ein budsjettpost til utdeling. Denne vart redusert frå kr ,- til kr ,- i Sett i lys av den økonomiske situasjonen til Finnøy kommune foreslår rådmannen at ordninga vert avvikla. FT-5: Arbeidsgjevarkontroll Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i Finnøy kommune kjøper tenesta «arbeidsgjevarkontroll» frå Stavanger kommune. I fleire år har revisjonen pekt på ta det ikkje vert utført nok kontrollverksemd. Frå og med 2015 har Stavanger kommune bemanna opp avdelinga slik at ein kan utføre minstekrav i loven. FT-6: Beredskapskoordinator 40 % stilling Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- årleg i heile økonomiplanperioden. Rådmannen omdisponerte internt ressurs til 40 % stilling som beredskapskoordinator i juni 2014 som følgje av tilsynsrapport og behov for styrking av beredskapsfunksjonane. FT-7: Kutt i kursbudsjett Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- budsjettet for Det er uheldig at ein ikkje prioriterer kompetansebygging av medarbeidarar. Kuttet gjeld difor berre i FT-8: Omstillingsprosjektet «Nye FT» Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i Den økonomiske situasjonen til Finnøy kommune gjer at det ikkje er mogleg å fortsette drifta slik den er i dag. Driftstiltaket reduserer tal tilsette i Fellestenester med over 27 %. Ein reduksjon av en slik art vil påverke tenestetilbodet vesentleg. For å gjere kuttet i utførte tenester mest mogleg fornuftig tar rådmannen mål av seg å gjennomgå alle arbeidsprosesser i Fellestenester med tanke på effektivisering, digitalisering og rasjonalisering. Gjennomgangen skal gjerast så tidleg som mogleg i 2015, og «nye fellestenester» skal vere i drift i Tiltaket vil vere ein del av omstillingstiltaket ny organisasjonsmodell (2-nivå/flat struktur), jf. kap. 2 og tiltak under ansvar 140, ymse. FT-9: Val 2015 Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i Kommune- og fylkestingsvalet 2015 vert arrangert 14. september Valavvikling har ein kostnad. I år vert førebuingane til valet dyrare enn tidligare då departementet har bestemt at all opplæring skal skje i Oslo. I tiltaket ligg også inne kostnader til stortingsval Side 24 av 52

25 Rådmannen har vurdert, men tilrår ikkje, følgjande tiltak: Nr Kva FT-10 Ingen møtemat FT-11 Kutt kursbudsjett - politikk FT-12 Reduksjon i godtgjersle - politikk FT-13 Flytting av løn FT-14 Kutt vedlikehald administrasjonsbygg SUM Driftstiltak ymse I gjeldande økonomiplan ligg følgjande tiltak under ymse: Nr Kva Tiltak 2014 Endring 2015 Totalt 2015 Ymse-1 Drift nye bueiningar Faatunet Ymse-3 Driftstilpassingsprosjektet Ymse-3 Frivilligsentral Ymse-4 Driftstilpassing fase II SUM Tiltaket knytt til nye bueiningar Faatunet, vert vurdert og omtalt i kap. 5 Helse og omsorg. Tiltaket Frivilligsentral er innarbeidd i forslag til budsjett på helse og omsorg. Tiltaka knytt til driftstilpassing 1 og 2 er innarbeidd i forslag til budsjett og økonomiplan frå rådmannen. Følgjande tiltak er tilrådde frå rådmannen: Nr Kva YMSE-5 Flyktningar YMSE-6 Kutt leasing - bilpool YMSE-7 Seniortiltak nivå som YMSE-8 Organisasjonsmodell 2-nivå modell YMSE-9 Omorganisering av bygg-/drift -oppgåver YMSE-10 Kutt støtte tomatfestivalen SUM Omtale av tiltaka Ymse-5: Flyktningar Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i Her legg ein til grunn at ved oppstart og mottak av flykningar vil motta tilskot av ein storleik som vil dekka inn lønskostnader til flyktningkonsulent, som ligg i budsjettet hjå tenesteleiar helse og omsorg, i første driftsår. Ymse-3: Kutt leasing - bilpool Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i Ein ynskjer ei organisering av bilpark i ein bilpool. Halvårsverknad for 2015, deretter fullårsverknad. Ymse-7: Seniortiltak 2015 nivå som Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i 2015 som er på nivå med bruken av ordninga i Side 25 av 52

26 Ymse-8: Organisasjonsmodell; 2-nivå modell/flat struktur Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i Nærare omtale er gitt i kapittel 2. Ymse-9: Omorganisering av bygg-/drift-oppgåver Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i Hovudprinsippet her er å samla forvaltning og drift av bygg under ei leiing, både i høve til å samla fagkompetanse og å kunna disponera ressursane betre. Tiltaket vil bety ein innsparing på 0,5 årsverk i heilårsverknad. Ein viser til omtale i kapittel Ymse-10: Kutte støtte tomatfestivalen. Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i Rådmannen har vurdert, men tilrår ikkje, følgjande tiltak: Nr Kva Ymse-11 Ingen opptak av lærlingar SUM Side 26 av 52

27 5 Drift i Oppvekst 5.1 Ansvar og hovudutfordringar Tenesteavdeling for oppvekst har ansvar for barnehagar, SFO, skular, vaksenopplæring, kultur- og musikkskule og kultur- og bibliotek. Tenesteavdelinga er delt inn i sju einingar med einingsleiar, mens kultur og bibliotek ligg direkte under tenesteleiar. Avdelinga har ved inngangen til 2015 i overkant av 130 stillingar. Det er i dag seks barnehagar innanfor kommunegrensene til Finnøy. Av desse er fem kommunale og ein privat. Det er stor etterspurnad etter barnehageplassar. Spesielt er det stor pågang til barnehageplass i samband med arbeidsinnvandring og tilflytting. Det aukande folketalet er ei utfordring for barnehagesektoren, særleg på dei øyane som har fastlandsforbinding. I budsjettforslaget ligg det ein prognose for barnehageopptaket i I investeringsbudsjettet er det lagt inn ombygging av Hesby skule til barnehage. Det er vanskeleg å sette eksakte prognosar for talet på nye barnehageplassar i åra som kjem, og budsjettforslaget bygger difor på at ein forventar same utvikling som ein har hatt dei siste åra, dette er tal som og står i samfunnsdelen til den nye kommuneplanen. Det er eitt barnehageopptak i året. Opptaket blir gjort på bakgrunn av søknadar innan 1. februar kvart år. I det opptaket får alle barn med rett til plass etter barnehagelova 12a plass. Dersom ein har ledig kapasitet etter den bemanning ein har fått innafor vedteke budsjett, kan ein, etter nærare vurdering, ta inn barn for å fylle opp avdelingane i barnehagen. Innanfor skulesektoren skal ein etter planen starte opp med rehabilitering av Finnøy sentralskule i Når det gjeld barnehage, er ein i gang med utgreiing av etterbruk for Hesby. 5.2 Ramme Tenesteavdeling Oppvekst er tildelt ei ramme hovudsakleg med utgangspunkt i konsekvensjustert budsjett Ramma er prega av mindre frie inntekter til kommunen. Avdelinga si ramme er korrigert i høve til vidareføring og endring av drift frå 2014 til 2015, og i forhold til dei driftstiltaka som er lagt inn. Oppvekst er i forslag frå rådmannen i 2015 gitt ei netto driftsramme på 79,628 mill. kroner. Beskrivelse Budsjett 2015 Budsjett 2016 Budsjett 2017 Budsjett 2018 Rekneskap 2013 Budsjett Tenesteleiar Barnehage og vaksenopplæri Finnøy sentralskule Fogn oppvekstsenter Ombo oppvekstsenter Sjernarøy oppvekstsenter Talgje barnehage Hagatoppen barnehage Musikk og kulturskule Kultur og kunst Bibliotek og bygdebok SUM OPPVEKST Side 27 av 52

28 5.3 Driftstiltak I gjeldande økonomiplan ligg følgjande tiltak under oppvekst: Nr Kva Tiltak 2014 Endring 2015 Totalt 2015 OPP-1 Reduksjon spes.ped.skule OPP-2 Barnehageopptak OPP-3 Ressurstildelingsmodell skule OPP-4 Tidleg innsats OPP-5 Auke i vaksenopplæring SUM OPP-1: Reduksjon i spes.ped. skule Tiltaket er vidareført i tråd med gjeldande økonomiplan. Tiltaket har ein budsjetteffekt på ,- for OPP-2: Ressurstildelingsmodell Tiltaket er vidareført i tråd med gjeldande økonomiplan. Tiltaket har ein budsjetteffekt på ,- for OPP-3: Prognose barnehageopptak 2014 Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i 2015 I gjeldande økonomiplan vart det sett av ,- og ,- for barnehageopptak Opptaket i haust utgjorde i praksis ,- i 2014 og ,- for OPP-4: Tidleg innsats Tiltaket er vidareført i tråd med gjeldande økonomiplan. OPP-5: Auke i vaksenopplæring. Tiltaket er vidareført i tråd med gjeldande økonomiplan. Følgjande tiltak er tilrådde frå rådmannen: Nr Kva OPP-6 Nedlegging av skuledel Ombo OPP-7 Nedlegging av avd. Halsnøy - Barnehage OPP-8 Auka eigenbetaling i barnehagane OPP-9 Prognose barnehageopptak OPP-10 Energiforbruk symjehall OPP-11 Støtte til leirskule OPP-12 Alfred Hauge-jubileum OPP-13 Rammereduksjon - Oppvekstsentera OPP-14 Rammereduksjon - barnehagar OPP-15 Skyss av elevar frå Ombo SUM Side 28 av 52

29 Omtale av tiltaka OPP-6: Nedlegging av skuledel Ombo Tiltaket har ein budsjetteffekt på ,- for Skulen blir i dag drifta av Finnøy kommune. Hjelmeland betalar ut frå elevtal, men aldri for mindre enn fem elevar. Dette som følgje av ein avtale frå Skuleåret er det 13 elevar på skulen. Ut frå tal på barn i barnehagen ser ein at elevtalet vil ligge om lag på same nivå i nær framtid. Samstundes er det slik at om lag halvparten av elevane vil være busette i Finnøy og halvparten i Hjelmeland kommune. Det har kome signal frå Hjelmeland om at dei ønskjer å sjå på løysingar for å transportere elevane sine til Hjelmeland skule i buss. Alternativt vil dei reforhandle avtalen med Finnøy om kor mykje dei skal betale for elevplassane på Ombo. Det første alternativet vil medføre at det i snitt blir ein elev per trinn på Ombo, mens det andre sannsynlegvis vil gje auka kostnader for Finnøy kommune. Rådmannen ønskjer at elevane blir frakta i båt frå Eidssund direkte til skulekaia like ved Sjernarøy oppvekstsenter, og at dei blir elevar her. På denne måten får elevane best mogleg reiseveg til skulen, samstundes som ein vil ha to livskraftige oppvekstsenter i kommunen i åra som kjem. Viss tiltaket blir vedtatt, vil Rådmannen leggje barnehagen på Ombo inn som ei avdeling under Hagatoppen barnehage. Rådmannen legg vekt på økonomien i denne saka. Gjennomsnittlige utgifter per elev i kommunen ligg på om lag ,- kroner, mens ein elev på Ombo kostar i snitt ,- kroner. Ved å legge ned skuledelen på Ombo oppvekstsenter vil ein spare om lag per år. 5/12 av dette vil kunne sparast inn i 2015, om lag ,-. I utdanningsdirektoratet sitt rundskriv av går det fram at avgjersler knytt til skulestruktur ligg innanfor den kommunale handlefridomen. Imidlertid er det presisert at det i slike tilfelle skal leggast opp til ei brei høyringsrunde. Rådmannen legg difor opp til ein prosess med høyring fram til kommunestyremøtet i desember, slik at alle involverte partar får høve til å uttale seg. OPP-7: Nedlegging av barnehageavdeling på Halsnøy Tiltaket har ein budsjetteffekt på ,- for Hausten 2014 er det fem barn i barnehagen på Halsnøy. Det blir sju barn våren Då det blei bestemt at ein skulle opprette avdelinga på Halsnøy, var prognosen at det skulle være barn tilsvarande ei avdeling. Når barnegruppa er så lita som no, kan det være ei utfordring å skape gode leike- og læringssituasjonar. I haust er det to tilsette i full stilling i Svalene, i tillegg er det ein tilsett som er pauseavløysar. Det inneber at det er ein vaksen er åleine opp til to timar morgon og ettermiddag. Det er ei utfording å få vikarar til avdeling Svalene sidan arbeidstidene ikkje passar inn med rutetidene. Rådmannen føreslår ei overflytting av desse barna til andre barnehagar i kommunen. Dette vil innebere ei innsparing på om lag to og ei halv stilling. Dette vil utgjere om lag ,- i 2015 og ,- i åra etter det. Ein legg opp til at føresette sjølve må hente og bringe barna til barnehagen dei blir tildelt. OPP-8: Auka eigenbetaling i barnehagane Tiltaket har ein budsjetteffekt på ,- for Maksgrensa for betaling for plass i barnehage har gått opp til 2405,-. Ein foreslår difor å auke foreldrebetaling for fulltidsplass frå 2330,- til 2405,- pr. månad. Side 29 av 52

30 OPP-9: Prognose barnehageopptak 2015 Tiltaket har ein budsjetteffekt på ,- for Det er ei auke i barnetalet i kommunen. Ein må truleg tilsette ein pedagog og ein fagarbeidarar/assistent for å fylle opp den siste avdelinga på Talgje med barn som har rett på plass. Dette vil utgjere om lag ,- hausten 2015 og om lag ,- i årseffekt dei komande åra. OPP-10: Energiforbruk symjehall Tiltaket har ein budsjetteffekt på ,- for Symjehallen er klar til bruk igjen før årsskiftet. Då den var ute av drift, blei budsjettet for energibruk minka tilsvarande. Dette må opp igjen på om lag same nivå som i 2011, då symjehallen var i drift. Dette vil seie ei auke på om lag ,- i året. OPP-11: Støtte til leirskule Tiltaket har ein budsjetteffekt på ,- for Foreldreutvalet ved Finnøy sentralskule har søkt om ei årleg støtte til leirskuleopphald for 8. klasse på ,-. I følgje opplæringslova og gratisprinsippet er det strenge reglar for finansiering av turar i skulen sin regi. Rådmannen ser at leirskuleopphald er viktig for læringsmiljøet på skulen og legger difor inn tiltaket. OPP-12: Alfred Hauge-jubileum Tiltaket har ein budsjetteffekt på ,- for I 2015 ville Alfred Hauge vore 100 år. Det skal være jubileum i samarbeid med Rogaland fylkeskommune, Stavanger kommune og fleire kommunar der han har sett spor. Det er eit stort arrangement på Sjernarøy under planlegging for å markere dette. Rådmannen tilrår tiltaket, men set som ein føresetnad at midlane frå Finnøy kommune i sin heilhet skal nyttast til dette arrangementet. OPP-13: Rammereduksjon oppvekst Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i Tiltaket er ein generell rammereduksjon. OPP-14: Rammereduksjon barnehage. Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i OPP-15: Skyss av elevar frå Ombo. Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i Der er her lagt til grunn at elevane skal reise til Sjernarøy på skule. Rådmannen har vurdert, men tilrår ikkje, følgjande tiltak: Side 30 av 52

31 6 Drift i Helse og omsorg 6.1 Ansvar og hovudutfordringar Tenesteavdeling for helse og omsorg har ansvar for pleie og omsorg, helse og rehabilitering, barnevern og NAV. Helse og omsorg har 104,5 årsverk som yt tenester til personar som bur eller oppheld seg i kommunen. Dette omfattar heildøgnspleie, heimesjukepleie, avlastning, helsesøster, jordmor, legekontor, praktisk bistand i heimen, miljøarbeid, fysio- og ergoterapi, psykiatrisk sjukepleie, psykologteneste, barnevernstenester og tenestar frå NAV. Målet for tenesteavdelinga er å yte så gode tenester som mogleg, innafor den økonomiske ramma som er tildelt. Kvaliteten på tenesta er gjennomgåande bra, men ein ser eit aukande press i form av nasjonale krav og føringar. Auka fokus på krav til dokumentasjon er naudsynt, men svært arbeidskrevjande. Samhandlingsreforma har gitt kommunehelsetenesta fleire og meir ressurskrevjande oppgåver. Dette viser seg særleg i heimetenesta og på sjukeheimen. Finnøy kommune har til nå teke i mot pasientar frå spesialisthelsetenesta den dagen dei er meldt utskrivingsklare. Hovudutfordringa til helse og omsorg er å yta lovpålagte tenester med dei økonomiske ressursane som ligg føre. Arbeidspresset på avdelingane er jamt over høgt. Helse og omsorg har tidvis store utfordringar i å rekruttere og behalde naudsynt fagkompetanse. Mest krevjande er det å få saksbehandlarar innanfor barnevernet og sjukepleiarar innan pleie- og omsorgstenesta. Samtidig driv nokon av tenesteområda i lokale som ikkje er særskilt godt tilrettelagde. Fleire små avdelingar er meir ressurskrevjande å drifte. 6.2 Rammer Helse og omsorg er tildelt ei ramme med utgangspunkt i konsekvensjustert budsjett Avdelinga si ramme er korrigert i høve til vidareføring og endring av drift frå 2014 til 2015, og i forhold til dei driftstiltaka som er lagde inn. Ramma er justert i forhold til regulert budsjett, jf. sak KS-053/14. Helse og omsorg er i forslag frå rådmannen i 2015 gitt ei netto driftsramme på om lag 79,2 millionar kroner. Beskrivelse Budsjett 2015 Budsjett 2016 Budsjett 2017 Budsjett 2018 Rekneskap 2013 Budsjett Tenesteleiar NAV Barnevern Heimetenesten Pleie og omsorg Helsetenester Service og vedlikehald Faa-tunet SUM HELSE OG OMSORG Side 31 av 52

32 6.3 Driftstiltak I gjeldande økonomiplan ligg følgjande tiltak under avdeling Helse og omsorg: Nr Kva Tiltak 2014 Endring 2015 Totalt 2015 HO-4 Meldingsutveksling HO-8 Økt bemanning skjerma SUM Tiltak knytt til meldingsutveksling og økt bemanning skjerma er innarbeidd i forslag til budsjett på avdeling Helse og omsorg. Følgjande tiltak er tilrådde frå rådmannen: Nr Kva HO-1 "Øyeblikkeleg-hjelp - senger" HO-2 Kommunale bustadar - auke i husleige HO-3 Reduksjon stab - 50 % årsverk HO-4 Ny organisering - ansvar 304/ HO-5 Nødnett/telefonsentral HO-6 Reduksjon i psykiatritenestar - 60 % årsverk HO-7 Rammereduksjon - Helsetenester HO-8 Omstillingstiltak Faatunet HO-9 Ansvar 300 K-sjef - uspesifisert kutt SUM Omtale av tiltaka HO-1: «Øyeblikkeleg-hjelp senger» Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr 0,- i 2015, og kr ,- i frå Alle kommunar er pålagde å få på plass et tilbod om «øyeblikkeleg hjelp-senger» innan januar Finnøy tenkjer seg eit samarbeid med Rennesøy og Stavanger kommune om denne oppgåva. Finnøy kommune vil mest sannsynlegvis få eit rammetilskott tilsvarande ei halv seng. Utgiftene vil verte styrte av det faktiske behovet og kostnadar knytte til avtalen som ein eventuelt inngår med Stavanger kommune. HO-2: Kommunale bustadar - auke i husleige Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i Verknaden i 2016 og framover vil vere på kr ,-. Husleiga er ikkje auka i takt med privat marknadspris i Finnøy kommune. Avdelinga ønskjer ein gjennomgang på satsane og ein auke av desse i tråd med utviklinga i samfunnet. Har eit leigeforholdet vart i minst 2 1/2 år, kan utleigar krevje at leiga blir tilpassa gjengs leige. Samtidig kan endringa i husleiga tidlegast skje seks månader etter at utleigar har sendt skriftleg krav. Leigaren må altså ha budd i bustaden i minst tre år før hus leiga blir tilpassa gjengs leige. Gjengs leige for vårt område vil i 2015 vere ca kroner per månad. Tiltaket er justert etter dette og nye leigetakarar vil få ei husleige tilsvarande 6500 kroner i månaden med verknad frå 1. juni Konsekvensane for bebuarane trenger ikkje å bli så store, fordi dette kan utløysa bustøtte. Side 32 av 52

33 HO-3: Reduksjon - 50 % stab Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i Tiltaket er lagt med halvårsverknad i Det er i dag to rådgivarar i høvesvis 100 % og 50 % stilling i stab i avdeling Helse og omsorg. Dersom ein seier opp delar av desse stillingane vil dei sparte utgiftene vere omlag ,- kroner. Dette vil auke arbeidspresset på einingsleiarar og kommunalsjef. Tiltaket vil vere ein del av omstillingstiltaket ny organisasjonsmodell (2-nivå/flat struktur), jf. kap. 2 og tiltak under ansvar 140, ymse. HO-4: Ny organisering ansvar 304/305 Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i I frå og med 2016 vil budsjettverknaden vere kr ,- Tiltaket inneber ein endring i strukturar knytt til både personale og bebuarar ved dei ulike einingane. Pleiefaktor vil vere avgjerande for kva hjelp pasienten treng til ei kvar tid. Denne vil igjen gjere seg gjeldande i pleietyngda dei tilsette må ta seg av. Ingen av avdelingane vil ha høg bemanningsfaktor. Bemanningsfaktor med nattevakter vil ligge på om lag 0,8-0,9 på langtidsavdelingane, noko som er i nedre akseptable sjikt. Forslag til ny organisering av teneste 304 og 305 ser slik ut: Omsorgsbustad noverande 1. etasje: Avdelinga ligg i dag under ansvar 305. Denne vil bli lagt under ansvar 304 og driftast av heimetenesta. Her skal pasientar som i utgangspunktet klarer seg sjølve med støtte og tilrettelegging bu i sin eigen heim. Avdelinga skal i utgangspunktet ikkje ha fast pleie-personale på dagtid, men alle bebuarane skal få vedtak på heimesjukepleie og heimehjelp. Dei vil då få hjelp til daglege gjeremål, og om natta vil dei ha moglegheit for å tilkalle nattevakta, men avdelinga vil ikkje ha heildøgns-bemanning. Dette inneber at kommunen må vedta 8 omsorgsbustadar utan heildøgns-bemanning. Dei som bur her kan nytte seg av det tilbodet pleie- og omsorgssenteret har til ein kvar tid, men må betala for desse tenestane sjølve. Bebuarane skal ha mat i bustaden, og med eventuell moglegheit for fellesmåltid dagleg/kvar veke. Arbeidsstova flytter inn i fellesarealet her, og tilbyr samtidig dagplass for dei som treng det. Dei fastbuande nyttar seg av fastlege og betaler medisinar, behandlingar og husleige sjølve. Avdelinga vil få fagleg og administrativ leiing i form av sjukepleiar 1 i 40 % stilling som og skal dekkja noverande heimetenesta. Omsorgsbustad noverande 2. etasje: Ligg framleis under ansvar 305. Her skal det i utgangspunktet bu personar med ein moderat demens som treng hjelp og tilrettelegging frå fast personale til daglegdagse gjeremål. Det er tenkt at her skal jobbe 2 personar på dagtid og 2 personar på kveldstid totalt 5,6 årsverk. Avdelinga vil ha moglegheit for å ha ein nattevakt med base her. Bebuarane her kan ete alle måltider i fellesareal, og kjøkkenpersonalet vil kunne hjelpe til med matsituasjonar om det er behov. Heimehjelp syter for reinhald av bustadane, medan reinhald av fellesareal ligg under kjøkken. Denne avdelinga krev ein fagleg og administrativ drift i form av sjukepleiar 1 i 20 %. «Pleieavdelinga» noverande: Ligg framleis under ansvar 305. Avdelinga skal brukast til pasientar som har rett og krav på institusjonsplass. Her gjeld vederlagsbetaling for inntil 9 pasientar. Dette er ei krevjande fysisk avdeling for dei som jobbar her, og ein må bruke hjelpemidlar for å lette påkjenninga. Personalet i avdelinga vil bli fordelt med 3 på dagtid og 2 på kveldstid - totalt 7 årsverk. Avdelinga må ha tilsynslege jamnleg. For å sikre forsvarleg drift i denne avdelinga må ein ha ein avdelingssjukepleiar som arbeider dagtid og i vekedagane. Denne kan og brukast til å styrke personalet i stellesituasjonane og skal vere felles med «skjerma». Nattevakter vil vere innom denne avdelinga i løpet av vakta. Side 33 av 52

34 «Skjerma» avdeling noverande: Ligg framleis under ansvar 305. Avdelinga skal brukast til pasientar med omfattande hjelpebehov og alvorlige demensdiagnosar. Her gjeld vederlagsbetaling for inntil 8 pasientar. Også dette er ei fysisk krevjande avdeling for dei tilsette, og belastninga her kan i tillegg auka periodevis med utagerande demente. Personalet i avdelinga her må vere 2 til 3 på dagtid og 2 på kveldstid- totalt 5,6-7 årsverk, og styrke frå avdelingssjukepleiar på dagtid. Pleiefaktoren vil vere avgjerande for bemanninga. I 2015 kan det vere aktuelt å halde nokre rom ledige for å ha forsvarleg pleie. Pasientane må ha jamnleg tilsyn av lege. Her vil og vere ei fast nattevakt slik som i dag. Det personalet som er utrekna i forhold til avdelingane omsorg 2. etasje, pleie og skjerma vil ha ein bemanningsfaktor på om lag 0,7 og med nattevakter 0,8. Dette er i nedre grense for kva som er akseptabelt, men kan fungere. Periodevis må ein pårekna innleie ved økt pleiebehov. Heimetenesta og «Rehab» noverande: Skal driftast som før. Tenesta skal no betena omsorgsbustad første etasje i tillegg. Det vil periodevis vere aktuelt med høgare bemanning alt etter kva pasientar/pleiefaktor som er. Tenesta har hatt mindre tal på pasientar i 2014, og dette gjer moglegheit for å drifte som før sjølv om ein aukar belastninga tilsvarande 8 brukarar. Tiltaket vil medføra eit kutt på ca. 7 årsverk. HO-5: Nødnett Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i Nytt digitalt nødnett er eit kommunikasjonsnett for nød- og beredskapstenester i Norge. Det skal sikre effektiv og sikker kommunikasjon internt i brann, politi og helse, som tidligare har hatt kvar sine kommunikasjonsnett. Det analoge nødnettet har fleire stader hatt dårleg dekning. Etablering av nasjonalt digitalt nødnett er sterkt forseinka. Rogaland er med i fase 3 Vest, som er planlagt ferdigstilt innan første kvartal Alle som skal bruke Nødnett må ha eigne godkjente Nødnettradioar. Stavanger legevakt ønskjer å inngå ein avtale med Finnøy kommune der Stavanger legevakt går frå å ha telefonsentral på helg/natt til å ha kontinuerlig døgnvakt. Innhaldet i avtalen er ennå ikkje endeleg avklart, så summen er dermed usikker. Anslagsvis kostnad på ,-. Tiltaket ligg i Økonomiplan med kr ,- HO-6: Reduksjon i psykiatritenestar - 60 % årsverk Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i Finnøy kommune har 1,4 årsverk tilknytt psykiatrisk sjukepleie og kommunepsykolog i 0,5 årsverk. Denne tenesta er ikkje lovpålagt, men ei prioritert satsing frå regjeringa i det siste knytt opp mot samhandlingsreforma. Psykiatritenesta har fokus på førebygging og tidleg intervensjon. Utfordringane på dette feltet vil mest sannsynligvis bli større i åra som kjem for Finnøy kommune sin del, men etter ei samla vurdering av tenesta tilrår ein å redusere psykiatrisk sjukepleie med 0,6 årsverk. HO-7: Rammekutt - Helsetenester Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i Tiltaket er ein uspesifisert reduksjon i ramma til ansvar 310, Helsetenester. Avdelinga må vurdere korleis tiltaket skal setjast i verk. HO-8: Omstillingstiltak Faatunet Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i Rådmannen viser til vedteke tiltak i driftstilpassingsprosjektet (DT-Nye bustader Faatunet) og tiltak i gjeldande økonomiplan (Ymse-1: ØP: Drift nye bueiningar Faatunet). Frå rapport driftstilpassing, mai 2013: Nye bustadar - Faatunet Side 34 av 52

35 «Faatunet vil i løpet av 2013 få tre nye bustader og nytt fellesareal. Dette inneberer ein stor %-vis auke i forhold til det tilbodet som Faatunet i dag gir til fastbuande. I budsjettet for 2013 og økonomiplanen for har det politiske fleirtalet lagt til grunn at kostnadene knytt til desse bustadene er kr ,- i 2013 og kr ,- i Prosjektgruppa viser til at kostnadar knytt til dei nye bustadane er avhengig av kva behov dei nye bebuarane har, og organiseringa av tenestene. Også nytt fellesareal kan ha konsekvensar for organisering av tenestene, og kostnader per bebuar. Prosjektgruppa tilrår at ein i samband med utviding av tal på bebuarar og nytt fellesareal, tek ein gjennomgang av organisering og arbeidsprosessar på Faatunet, ved å samanlikne Faatunet med like verksemder (statistisk analyse og case-samanlikning). Gjennomgangen må vere godt forankra hjå tilsette, tillitsvalde, pårørande, brukarar og leiinga.» I gjeldande økonomiplan er det lagt til grunn innflytting i to av tre nye bueiningar på Faatunet. Heilårskostnaden er berekna til kr ,- Nye berekningar frå avdeling Helse og omsorg viser kostnader på 1,2 mill. kr for å drifte to nye bueiningar / to bebuarar til. Rådmannen viser til at kostnader på denne typen tenester har samanheng med kva behov bebuarane har og med korleis tenestene er organisert. Ein hadde i 2012 ein gjennomgang av behov bebuarar hadde, og tal årsverk på eininga vart satt ut i frå dette. Rådmannen viser til at Faatunet i 2013 hadde eit vesentleg meirforbruk, og at meirforbruket vil verte ennå større i Meirforbruket er i stor grad knytt til variabel løn, pga. overtid, sjukefråvær osb. Behov hjå bebuarane er ikkje endra i vesentleg grad. Rådmannen setter spørsmålsteikn ved organisering og drift av Faatunet. På den bakgrunn vil ein tidleg i 2015 gjennomføre ein ekstern gjennomgang av drifta på Faatunet. Føremålet vil vere å sikre at Faatunet er organisert, leia og drifta på ein måte som sikrar best mogleg tenester til bebuarane for dei ressursane ein har. Det er også eit mål å tilby bustad/tenester til to nye brukarar. Rådmannen ønskjer òg å sjå Faatunet i samanheng med drift av ARAK, inkl. ev. sambruk av tilsette og/eller utviding av tilbodet på ARAK til bebuarane på Faatunet. Rådmannen legg til grunn at tiltaket skal ha budsjetteffekt lik 1 årsverk, kr ,- I 2015 er tiltaket lagt med halvårsverknad. HO-9: Ansvar 300 K-sjef - uspesifisert kutt Tiltaket har ein budsjetteffekt på kr ,- i Ved siste kvalitetssikring av talbudsjettet vart det oppdaga at to tiltak låg feil. Det var lagt inn eit kutt på kr ,- på ansvar 300 K-sjef, og ein auke på ansvar 310 Helsetenester på kr ,- Rådmannen tilrår at dette vert handtert som eit uspesifisert kutt på kr ,- på ansvar 300 K-sjef. Side 35 av 52

36 Rådmannen har vurdert, men tilrår ikkje, følgjande tiltak: Nr Kva HO-11 Barnevern - buffer 2 barn utafor heimen HO-12 Mottakskontor HO-13 Arak - nedlegging - ikkje lovpålagt del av drifta HO-14 Oppseiing av flyktningkonsulent HO-15 Økonomisk sosialhjelp - auke HO-16 Avvikle Sjukepleiar1-funksjon HO-17 Stenging/flytting av pleieavd. 2. etg. Sjukeheimen HO-18 Innleige av ekstern fagkompetanse HO-19 Nedlegging av arbeidsstova HO-20 Nedlegging av avd. omsorg - 16 plassar HO-21 Stening av 2. etasje avd omsorg HO-22 Fysioterapistilling 80 % - auke HO-23 Helsesøster - auke 60 % HO-24 Oppseiing av kommunepsykolog HO-25 Samhandlingsreform - oppstart frisklivsentral HO-26 Dagleg leiar frivilligsentral HO-27 Drift av 2 nye bueiningar - Faatunet Side 36 av 52

37 7 Drift i Plan og forvaltning 7.1 Plan og forvaltning Ansvar og hovudutfordringar Tenesteavdelinga Plan og Forvaltning har ansvar for forvaltningsoppgåver og tilskottsordningar innanfor kommunal planlegging som kommuneplan og reguleringsplaner, byggesak, kart og oppmåling, landbruk og deling, naturforvaltning, og næringsutvikling. I tillegg kjem ordinære administrative oppgåver som omhandlar økonomi, leiing og utvikling. Pr har avdelinga 9,2 årsverk fordelt slik: Dei tilsette i avdelinga arbeidar på tvers av dei ulike fagområda, og stillingane er difor fordelt i driftsbudsjettet fordelt på ulike tenesteområder. Lange periodar med fleire vakansar, og eit relativt høgt tal på saker pr. sakshandsamar kan sjåast igjen blant anna i talet på reguleringsplaner som vert utarbeida. Dette saman med lågare kapasitet på byggesaksbehandling bidreg til at kommunen sine inntekter på gebyr og avgifter knytt til avdelinga er synkande. Det er lagt opp til ein reduksjon på inntektsida for budsjettåret Dei tilsette i avdelinga har over tid hatt eit særs høgt arbeidspress, og dei lovpålagde fristane for handsaming av saker har tidvis vore ei utfordring. Dette igjen har konsekvensar for tenestetilbodet og sørvisen som gis til innbyggjarane. Sjukefråveret i avdelinga har til tross for det høge arbeidspresset vore stabilt, avdelinga er prega av at dei tilsette gjer det dei kan for å yte et godt tilbod til innbyggjarane og halde tidsfristane. Det faglege nivået i avdelinga framstår som særs godt, og dei tilsette er opptekne av å hjelpe kvarandre, både som sparringspartnarar og rådgjevarar. Det har vore store utfordringar knytt til å rekruttere kvalifisert fagkompetanse, og då særleg innanfor områda kart og oppmåling, og planlegging. Dette har vore medverkande orsak til at avdelinga har hatt vakante stillingar, imidlertid er det no tilsett rådgjevar med GIS-kompetanse, noko som vil være særs nyttig for den framtidige kommuneplanlegginga. Det er framleis eit årsverk på planleggingsida som haldast vakant og i 2015, dette fordi ein ser at det er vanskeleg å rekruttere kvalifisert personale Side 37 av 52