Kulturhistoriske registreringar

Transkript

1 Kulturhistoriske registreringar Fv48 Skånevik-Flesjo detaljreguleringsplan Gnr. 125 bnr. 1 m.fl. Etne kommune Rapport

2 Forord Etter omorganiseringa av kulturminnevernet i 1990 vart ansvaret for automatisk freda kulturminne i plansaker overført til fylkeskommunane. I Hordaland fylkeskommune er det Fylkeskonservatoren som utfører det kulturminnefaglege arbeidet. Planområda vert sjekka ut i høve til arkivopplysningar om kjente automatisk freda kulturminne. Det vert og gjort ei kulturminnefagleg vurdering om det må gjerast arkeologiske registreringar i felt. Den arkeologiske registreringa i felt har som mål å finne ut om eit planlagd tiltak vil komma i konflikt med automatisk freda kulturminne (eldre enn 1537). I den grad tiltaket vil verka inn på nyare tids kulturminne vil desse bli kort omtalte. Denne rapporten er utarbeidd på bakgrunn av arkeologisk registrering i felt. Rapporten gjev opplysningar om arbeidsomfang, utstrekning og karakter av registrerte kulturminne, og om framlagde planar er i konflikt med kulturminne. 2

3 1. Samandrag Bakgrunn Kulturminne og kulturmiljø nokre sentrale omgrep Metode Området Tidligare funn - kjende automatisk freda lokalitetar Undersøkinga Lokalitet 1 Flesjo, Askeladden id Dyrkingsspor frå eldre jernalder Lokalitet 2 Flesjo, Askeladden id Dyrkingsspor frå eldre jernalder Lokalitet 3 Flesjo, Askeladden id Dyrkingsspor frå eldre jernalder Lokalitet 4 Flesjo, Askeladden id Busetnad/aktivitetsområde frå eldre steinalder 23 8 Nyare tids kulturminne Konklusjon Vedlegg Figur 1 Oversiktskart Sunnhordaland med planområdet markert Figur 2 Oversiktskart Etne kommune med planområdet markert Figur 3 Oversiktskart planområdet Figur 4 Austleg ende av planområdet med lokalitetar markert Figur 5 Oversikt over dei arkeologiske periodane Figur 6 Strandforskyvingskurve for Flesjo, Etne Figur 7 Innmark på Flesjo før maskinell sjakting. Foto mot nordvest Figur 8 Oversiktskart kulturminne i nærområda. Raud pil markerar dei nyregistrerte kulturminna Figur 9 Oversiktskart austleg ende av planområdet med sjakter markert Figur 10 Oversiktskart lokalitetar, sjakter, dyrkingsspor og vitskaplege prøver Figur 11 Arbeidsbilete sjakt 2. Foto mot nordaust Figur 12 Sjakttabell Figur 13 Liste med vitskaplege prøvar (VP-liste) Figur 14 Lokalitet Askeladden id Foto mot søraust Figur 15 Foto dyrkingsprofil 1. Foto mot NV Figur 16 Planteikning dyrkingsprofil Figur 17 Planteikning sjakt Figur 18 Lokalitet Askeladden id Foto mot SA Figur 19 Foto dyrkingsprofil 2. Foto mot NNA Figur 20 Planteikning dyrkingsprofil Figur 21 Planteikning sjakt Figur 22 Lokalitet Askeladden id Foto mot NNA Figur 23 Foto dyrkingsprofil 3. Foto mot vest Figur 24 Planteikning dyrkingsprofil Figur 25 Planskisse sjakt Figur 26 Lokalitet Askeladden id , foto mot NA Figur 27 Oversiktskart lokalitet 4, med prøvestikk og høgdekoter markert Figur 28 Funntabell Figur 29 Planteikning lokalitet Figur 30 Planområdet med nyare tids kulturminne markert

4 Vedlegg Plan- og profilteikningar Lokalitetsskisse Prøvestikkskjema C14 Beta-skjema 4

5 1. Samandrag I samband med detaljregulering for Fv48 Skånevik-Flesjo, i Etne kommune har Fylkeskonservatoren ved Hordaland fylkeskommune gjennomført ei arkeologisk registrering med siktemål å kartleggje eventuell konflikt med automatisk freda kulturminne i planområdet. Registreringa vart utført i perioden 6. til 10. november 2017 av Louise Bjerre Petersen og Robert Stormark. Rapport er skriven av Robert Stormark. På Flesjo aust i planområdet vart det grave 15 manuelle prøvestikk og 13 sjakter med gravemaskin. Det vart gjort funn av tre lokalitetar med dyrkingsspor frå jernalder og ein lokalitet frå steinalder, samt nyare tids kulturminne i form av rydningsrøyser, bygningsfundament, steingard og bakkemur. Lokalitetane har fått følgjande id i kulturminnedatabasen «Askeladden»: lok 1 id , lok 2 id , lok 3 id og lok 4 id Funna frå lokalitet 4 er katalogisert av magasinforvaltar for steinalder Thor Arne Waraas ved Universitetsmuseet i Bergen. 2. Bakgrunn Bakgrunn for undersøkinga er detaljreguleringsplan (gnr. 125 bnr. 1 m. fl.), der føremål med reguleringa er å sikre naudsynt areal til køyreveg, fortau, grøft og anna vegareal, samt sikre naudsynt areal til bygging av vegen mellom Skånevik og Flesjo. På bakgrunn av dei tidlegare kjente funna i nærområda, samt dei topografiske tilhøva, vart planområdet vurdert til å ha høgt potensial for funn av automatisk freda kulturminne. Det var difor naudsynt med ei arkeologisk registrering. Saksnummer i saka er 2016/

6 Figur 1 Oversiktskart Sunnhordaland med planområdet markert. Figur 2 Oversiktskart Etne kommune med planområdet markert. 6

7 Figur 3 Oversiktskart planområdet. Figur 4 Austleg ende av planområdet med lokalitetar markert. 7

8 3. Kulturminne og kulturmiljø nokre sentrale omgrep Kulturminne er konkrete spor etter menneskes liv og virke. Dei omfattar òg stader det er knytt historiske hendingar, tru eller tradisjonar til, jf. kulturminnelova 2, 1. ledd. Kulturminne kan til dømes vere hus, gravhaugar, tufter, båtar og vegar. Desse kan vere frå tidlegare tider eller frå vår eiga tid. Med kulturmiljø er meint eit område der kulturminne er ein del av ein større heilskap eller samanheng. Kulturmiljø kan til dømes vere ein bydel, eit gardstun med landskapet ikring, eit fiskevær eller eit industriområde med fabrikkar og bustader, jf. kulturminnelova 2, 2. ledd. Eit stort tal med verdifulle kulturminne er freda. Gjennom kulturminnelova er kulturminne frå oldtid og mellomalder (inntil år 1537), ståande bygningar eldre enn 1650 og samiske kulturminne eldre enn 100 år automatisk freda. Lova inneheld òg eigne lovføresegner om vern av skipsfunn. Kulturminnelova 4 inneheld ei liste av ulike typar kulturminne som er automatisk freda. I kulturminneforvaltninga vert det også ofte skilt mellom automatisk freda kulturminne, også kalla fornminne og nyare tids kulturminne. Arkeologiske periodar Ukalibrert BP Kalibrert BC/AD Eldre Tidlegmesolitikum (TM) BP BC steinalder Mellommesolitikum (MM) BP BC Seinmesolitikum (SM) BP BC Yngre Tidligneolitikum (TN) BP BC steinalder Mellomneolitikum, periode A (MNA) BP BC Mellomneolitikum, periode B (MNB) BP BC Seinneolitikum (SN) BP BC Bronsealder Eldre bronsealder (EBA) BP BC Eldre jernalder Yngre bronsealder (YBA) BP BC Keltartid/Førromarsk jernalder BP BC Romartid BP AD Folkevandringstid BP AD Yngre Merovingartid BP AD jernalder Vikingtid BP AD Mellomalder Tidlig mellomalder AD Høgmellomalder AD Seinmellomalder AD Figur 5 Oversikt over dei arkeologiske periodane. Dei aller fleste av dei automatisk freda kulturminna er enno ikkje registrert. Det er ulike Dei aller fleste av dei automatisk freda kulturminna er enno ikkje registrert. Det er ulike årsaker til dette. Mest vanleg er at dei ligg under dagens markoverflate, og ikkje er synlege. Det kan og skuldast at ein aldri har leita etter kulturminne i desse områda, eller at kulturminna er så 8

9 overgrodd at dei ikkje lenger er synlege. Så lenge kartfesting og registrering av automatisk freda kulturminne aldri vil bli fullstendig, er ein i offentleg forvalting og arealplanlegging avhengig av den informasjonen og dei data kulturminnevernet får fram gjennom registreringsarbeidet. Ved planlegging av offentlege og større private tiltak pliktar den ansvarlege å undersøke om tiltaket vil virke inn på automatisk freda kulturminne, jf. kulturminnelova 9. Kulturminne frå nyare tid (yngre enn 1537) har meir eller mindre stor verneverdi, men er med unntak av ståande bygningar eldre enn 1650 i utgangspunktet ikkje automatisk freda. Dei kan verte freda etter 15 i kulturminnelova eller verte regulerte til vern med heimel i plan- og bygningsloven. I Sefrak-registeret er kulturminne frå før 1900 (hovudsakleg ståande bygningar) registrert. I nokre områder er òg kulturminne frå etter 1900 Sefrak-registrert. 4. Metode Sidan førhistoriske spor etter menneske ofte ikkje er synlege på markoverflata, vil registreringsmetode vanlegvis innebere graving manuelt med spade, prøvestikking, eller ved hjelp av gravemaskin, maskinell flateavdekking. I område kor ein reknar med funn av synlege kulturminne vert det søkt i overflata. Ofte vert fleire metodar nytta på ei og same registrering. Kva metode som er vald er avhengig av topografi, høgd over havet og kva type kulturminne ein reknar med å kunne påvise. Prøvestikking er den mest nytta metoden for å påvise kulturminne frå steinbrukande tid, men kan også nyttast til å påvise yngre kulturminne. Ved bruk av denne metoden sonderar ein fyrst med eit jordborr etter lausmassar. Ved påvising av lausmassar grev ein så prøvestikk med spade. Prøvestikka er om lag 40 x 40 cm, mens djupna varierer med grunnforhold. Den oppgravne massen under torva vert vassålda i såld med 4 millimeter maskevidde. Slik vil funn av reiskap og avslag etter reiskapsproduksjon i flint, kvarts, rhyolitt og andre råstoff vere lett å finne. Med bakgrunn i vurderingar basert på topografi, strandlinekurver og bruk av sonderbor, vert eigna område for stikking vald ut. Ved overflateregistrering vert området som skal undersøkast synfare systematisk med tanke på synlege kulturminne. Synlege kulturminne kan vere gravminne, hustufter, helleristningar, bergmalingar, steingjerder, geilar, jakt- og fangstanlegg, kolgroper, vegar og vegfar, hellerar, runesteinar, jernvinne, steinbrot, bygdeborgar. 9

10 Høyde Maskinell flateavdekking er ein arkeologisk registreringsmetode ofte nytta til å påvise automatisk freda kulturminne i dyrka mark. Metoden går ut på at ein fjernar jordlag med gravemaskin ned til undergrunnen eller til uforstyrra lag med funn av forhistoriske spor. Når den overdekkande jordmassen blir fjerna av gravemaskinen følg arkeologane maskina og reinsar fram den avdekka flata for å påvise spor etter førhistorisk aktivitet. Slike spor er til dømes stolpehol og veggriller etter hus, ulike typar nedgravingar som graver, kokegroper og eldstadar, ardspor etter førhistorisk jordbruk eller restar av kulturlag eller dyrkingslag. Ved registreringa er det opne opp søkesjakter i kring tre meters breidde og i varierande lengde. Landskapet har endra seg mykje sidan førhistorisk tid; enten ved at tidlegare tiders busetjingsområde har gått ut av bruk og grodd att, ved moderne påverking eller ved landheving. Det er utarbeidd kurver over eldre strandlinjer for Hordaland (Lohne 2006; sjå også Rommundset 2005 og Vasskog 2006). Dette kan vere ein god reiskap til å forstå landskapsendringar over tid. Strandlinjekurver er også ein metode ein nyttar for å datere steinalderlokalitetar innanfor ei gjeve ramme. Ei strandlinjekurve for det gjeldane området er vist på figuren under. Strandforskyvningskurve for UTM Ø, Tid (kalender år: + tall = f.kr, - tall = e.kr) Figur 6 Strandforskyvingskurve for Flesjo, Etne. 10

11 5. Området Planområdet ligg på delar av eigedomane gnr. 125, 129, 130 og 131 mellom Skånevik og Flesjo, i Etne kommune. Området strekk seg langs Fv48 Skånevikvegen frå Skånevik sentrum i vest, gjennom Vedladalen og Nesvåg i nord til Flesjo i aust. Mykje av dette arealet er steilt eller stupbratt terreng. På Flesjo er det meir flatt. På austsida av Fv48 Skånevikvegen er her eit smalt belte av jamn, nordaustvend innmark (fig. 7), samt nokre få lune flater og skråningar. Figur 7 Innmark på Flesjo før maskinell sjakting. Foto mot nordvest. 11

12 6. Tidligare funn - kjende automatisk freda lokalitetar Figur 8 Oversiktskart kulturminne i nærområda. Raud pil markerar dei nyregistrerte kulturminna. Det var frå før kjend ei rekke kulturminne nær planområdet (fig. 8). I Skånevik og på Leiknestangen er det registrert gravminne (Askeladden id og 90223) og busetjingaktivitetsområde frå jernalder (Løebakken - id ) og bronsealder (Milje id ). På Trøskeneset nordvest for planområdet er det registrert ein steinalderlokalitet (id ), og ved Tungesvik aust for planområdet eit gravminne (id ). På Sloke på nordsida av Åkrafjorden er det kjent gravminne (id , 45400) og eit kolframstillingsanlegg (id ). 7. Undersøkinga Registreringa vart utført i perioden 6. til 10. november 2017 av arkeologane Louise Bjerre Petersen og Robert Stormark. Det vart grave 15 manuelle prøvestikk og 13 sjakter med gravemaskin. Prøvestikka vart grave på flate rett nordvest for Flesjo, aust i planområdet (fig. 27). Sjaktene vart grave på innmark på Flesjo (fig. 9-10). Det vart gjort funn av fire automatisk freda kulturminne, samt nyare tids kulturminne i form av rydningsrøyser, steingard og bakkemur. 12

13 Figur 9 Oversiktskart austleg ende av planområdet med sjakter markert. 13

14 Figur 10 Oversiktskart lokalitetar, sjakter, dyrkingsspor og vitskaplege prøver. 14

15 Figur 11 Arbeidsbilete sjakt 2. Foto mot nordaust. Sjakt Lengde m Breidde m Djupne cm Orient. Strukturar 1 7,5 2, NA-SV ,8 2, NA-SV Dyrkingsspor 3 7 2, NA-SV ,8 3, NA-SV , NA-SV Dyrkingsspor 6 4 2? NA-SV Dyrkingsspor , NA-SV Dyrkingsspor NA-SV Dyrkingsspor 9 2,5 2? NA-SV ,5 2, NA-SV Dyrkingsspor 11 2, A-V Dyrkingsspor 12 8,2 2,3? NNA-SSV ,7 2, N-S Dyrkingsspor Figur 12 Sjakttabell. 15

16 VP Beta-id Struktur Kontekst Alder Periode vp1 Beta Lag 2 Profil ±30 BP cal AD Eldre jernalder Romartid Sjakt vp2 Beta Lag 2 Profil ±30 BP cal AD Eldre jernalder Romartid Sjakt vp3 Beta Lag 2 Profil ±30 BP cal AD Eldre jernalder Folkevandringstid Sjakt 13 Figur 13 Liste med vitskaplege prøvar (VP-liste) 16

17 7.1. Lokalitet 1 Flesjo, Askeladden id Dyrkingsspor frå eldre jernalder Figur 14 Lokalitet Askeladden id Foto mot søraust. Lokaliteten ligg på innmark på gnr. 125 bnr. 1, om lag meter nordaust for Fv48 Skånevikvegen (fig. 14). Lokaliteten ligg sør på det smale, austvend beitemarksområde, er definert av fem funnførande sjakter, og avgrensa av funntomme sjakter i aust og vest, og skrint terreng i sør og forstyrringar (veite) i nord. Dyrkingssporet vart registrert i deler av sjakt 2, 4, 5 og 7, og heile sjakt 8. Ein meter av dyrkinga vart dokumentert i sjakt 5 (fig ). Det vart teken ut ei kolprøve (VP1) som vart datert til 1730±30 BP (beta ), eldre jernalder, romartid. Sjå figur 4 og 10 for lokaliteten sin plassering. Figur 15 Foto dyrkingsprofil 1. Foto mot NV. Figur 16 Planteikning dyrkingsprofil 1. 17

18 Figur 17 Planteikning sjakt 5. 18

19 7.2. Lokalitet 2 Flesjo, Askeladden id Dyrkingsspor frå eldre jernalder Figur 18 Lokalitet Askeladden id Foto mot SA. Lokaliteten ligg på innmark på gnr. 125 bnr. 1, om lag 35 meter nordaust for Fv48 Skånevikvegen (fig. 18). Lokaliteten ligg i aust på eit smalt, austvendt beitemarksområde, er definert av funnførande sjakter 10 og 11, og avgrensa av funntomme sjakt i sør og vest, av terrenget i aust og av forstyrringar (veite) i sørvest. Dyrkingssporet vart registrert i heile sjakt 10 og 11, om lag ein meter vart dokumentert i sjakt 11 (fig ). Det vart teken ut ei kolprøve (VP2) som vart datert til 1740±30 BP (beta ), eldre jernalder, romartid. Sjå figur 4 og 10 for lokaliteten sin plassering. Figur 19 Foto dyrkingsprofil 2. Foto mot NNA. Figur 20 Planteikning dyrkingsprofil 2. 19

20 Figur 21 Planteikning sjakt

21 7.3. Lokalitet 3 Flesjo, Askeladden id Dyrkingsspor frå eldre jernalder Figur 22 Lokalitet Askeladden id Foto mot NNA. Lokaliteten ligg på innmark på gnr. 125 bnr. 1, om lag 25 meter nordaust for Fv48 Skånevikvegen (fig. 22). Lokaliteten ligg i nordenden av eit smalt, austvendt beitemarksområde, er definert av ei funnførande sjakt, og avgrensa av funntom sjakt i søraust, grov steinur i vest og forstyrringar (veite) i nord og nordaust. Dyrkingssporet vart registrert i heile sjakt 13, om lag ein meter vart dokumentert (fig ). Det vart teken ut ei kolprøve (VP3) som vart datert til 1620±30 BP (beta ), eldre jernalder, folkevandringstid. Sjå figur 4 og 10 for lokaliteten sin plassering. Figur 23 Foto dyrkingsprofil 3. Foto mot vest. Figur 24 Planteikning dyrkingsprofil 3. 21

22 Figur 25 Planskisse sjakt

23 7.4. Lokalitet 4 Flesjo, Askeladden id Busetnad/aktivitetsområde frå eldre steinalder Lokalitetsskildring Lokaliteten ligg på gnr. 129 bnr. 6, i ei lun, slak søraustvend skråning mellom høgdekotane meter over havet (fig ). Lokaliteten er definert av ni funnførande prøvestikk PS2, PS3, PS5, PS6, PS7, PS8, PS9, PS11 og PS12. Den er avgrensa av to funntomme prøvestikk i nordvest og elles av terrengtilhøva: stup ned mot Åkrafjorden i aust og skrinne areal frå sørvest til søraust. Vest for lokaliteten er det ei bratt skråning opp mot grov steinur og veg. Rett sør for lokaliteten er det ein bekk som renn ned eit bratt juv mot Åkrafjorden i nordaust. Sør på lokaliteten er det tett vegetasjon av tre og buskar, medan det nord på lokaliteten er meir ope. Figur 26 Lokalitet Askeladden id , foto mot NA. Funn, stratigrafi og datering Det vart gjort 144 funn på lokaliteten (fig. 28) fordelt på dei ni funnførande prøvestikka PS2, PS3, PS5, PS6, PS7, PS8, PS9, PS11 og PS12. Funna består av borspissar, skraparar og skraparfragment, stiklar, ei bipolar kjerne, kjernefragment, eit plattformavslag, og mikro og smalflekker, samt fragment. Nokre av desse er retusjert. Her er 108 avslag, største mål er 5 cm. Råstoffa er av flint, kvartsitt, kvarts, bergkrystall, bergart og mylonitt. Prøvestikka PS5 og PS6 sentralt og nordvest på lokaliteten var prøvestikka med mest funn (35 og 33 gjenstandar). 23

24 Figur 27 Oversiktskart lokalitet 4, med prøvestikk og høgdekoter markert. Dei funnførande prøvestikka på lokaliteten verte mellom 30 og 85 cm djupe, med torv som var 5-18 cm tjukk. Stratigrafien på lokaliteten er varierande. Prøvestikka PS2, PS5, PS6 og PS8 nord på lokaliteten hadde som første lag under torva brun jord iblanda grus og/eller sand. PS2 hadde så eit lag av kompakt gråblå grus følgt av eit raudbrunt gruslag. I PS5 var det raudbrun finkorna, sandhaldig jord og eit lag av mørkebrun fin jord. Lag 2 i PS6 bestod av grovare grus enn lag 1, følgt av lys brun silt. PS8 hadde eit lag av brun grus iblanda mykje grus, før ein trefte berg i botn. PS9, PS11 og PS12, sør på lokaliteten, var dei tre djupaste prøvestikka. Under torva hadde desse lause massar av brun jord følgt av grå sand og grus. For profilar av prøvestikka sjå vedlegg. Prøvestikket PS3 vart ikkje teikna. Gjenstandane som vart funnen på lokaliteten peikar på aktivitet på busetnad-aktivitetsområdet i eldre steinalder, seint i mellommesolitikum eller tidlig i seinmesolitikum. Dette passer med strandforskyvingskurve for området (fig. 6) som viser at lokaliteten sin plassering på meter over havet var tilnærma strandbunden i denne fasen. 24

25 Kontekst Lag Funnr. Gjenstand Del Materiale Antal Gjstand_Beskriving Museumsnr. ps 2 bøttelag 1 1 avslag kvarts 1 B17917/18 ps 2 bøttelag 1 2 avslag bergkrystall 1 B17917/18 ps 2 bøttelag 1 3 avslag flint 1 B17917/18 ps 2 bøttelag 1 4 smalflekke med retusj medial flint 1 B17917/9 PS 2 bøttelag 2 5 smalflekke proksimal flint 1 B17917/15 ps 2 bøttelag 3 6 avslag flint 5 B17917/18 ps 2 bøttelag 3 7 avslag kvartsitt 2 B17917/18 ps 2 bøttelag 3 8 avslag kvarts 2 B17917/18 ps 2 bøttelag 3 9 avslag bergkrystall 1 B17917/18 ps 2 bøttelag 3 10 avslag bergart 1 B17917/18 ps 2 bøttelag 3 11 endeskrapar fragment flint 1 B17917/3 ps 2 bøttelag 3 12 avslag med retusj flint 1 B17917/11 ps 2 bøttelag 3 13 stikkel flint 1 B17917/5 ps 2 bøttelag 3 14 stikkel flint 1 B17917/5 PS 3 bøttelag 1 15 avslag flint 2 B17917/18 PS 3 bøttelag 1 16 mikroflekke distal flint 1 B17917/16 PS 3 bøttelag 2 17 avslag flint 2 B17917/18 PS 3 bøttelag 2 18 avslag kvartsitt, grov 1 B17917/18 PS 3 bøttelag 2 19 ubestemt kjerne fragment flint 1 B17917/13 PS 3 bøttelag 2 20 plattformavslag flint 1 B17917/14 PS 3 bøttelag 2 21 avslag med retusj bergkrystall 1 B17917/11 PS 5 bøttelag 1 22 avslag flint 6 B17917/18 PS 5 bøttelag 1 23 mikroflekke flint 1 B17917/16 PS 5 bøttelag 1 24 endeskrapar flint 1 B17917/3 PS 5 bøttelag 1 25 smalflekke med retusj medial flint 1 B17917/9 ps 5 bøttelag avslag flint 7 B17917/18 ps 5 bøttelag avslag mylonitt 1 B17917/18 ps 5 bøttelag avslag med retusj flint 1 B17917/11 PS 5 bøttelag avslag flint 7 B17917/18 PS 5 bøttelag avslag kvarts 1 B17917/18 PS 5 bøttelag avslag flint 5 B17917/18 PS 5 bøttelag avslag kvartsitt, lys 1 B17917/18 PS 5 bøttelag avslag kvarts 2 B17917/18 PS 5 bøttelag ubestemt skrapar fragment kvartsitt, lys 1 B17917/7 ps 6 bøttelag 1 26 avslag kvartsitt, lys 1 B17917/18 ps 6 bøttelag 2 27 avslag flint 3 B17917/18 ps 6 bøttelag 3 28 avslag flint 4 B17917/18 25

26 Kontekst Lag Funnr. Gjenstand Del Materiale Antal Gjstand_Beskriving Museumsnr. ps 6 bøttelag 3 29 avslag bergkrystall 1 B17917/18 ps 6 bøttelag 3 30 stikkel bergkrystall 1 B17917/5 ps 6 bøttelag 4 31 avslag flint 7 B17917/18 ps 6 bøttelag 4 32 avslag kvartsitt, lys 1 B17917/18 ps 6 bøttelag 4 33 avslag bergkrystall 2 B17917/18 ps 6 bøttelag 4 34 ubestemt skrapar fragment flint 1 B17917/7 ps 6 bøttelag 4 35 ubestemt kjerne fragment bergkrystall 1 B17917/13 ps 6 bøttelag 4 36 bipolar kjerne bergkrystall 1 B17917/12 ps 6 bøttelag 4 37 mikroflekke med retusj bergkrystall 1 B17917/8 ps 6 bøttelag 4 38 mikroflekke proksimal flint 1 B17917/16 ps 6 bøttelag 4 39 mikroflekke proksimal flint 1 B17917/16 ps 6 bøttelag 5 40 avslag flint 3 B17917/18 ps 6 bøttelag 5 41 avslag kvarts 2 B17917/18 ps 6 bøttelag 6 42 avslag flint 1 B17917/18 ps 6 bøttelag 6 43 borspiss flint 1 B17917/1 ps 7 bøttelag 1 44 avslag flint 3 B17917/18 ps 7 bøttelag 1 45 avslag kvarts 2 B17917/18 ps 7 bøttelag 1 46 smalflekke distal flint 1 B17917/15 ps 7 bøttelag 1 47 flekkelignende avslag flint 1 mikro B17917/17 ps 7 bøttelag 1 48 ubestemt skrapar flint 1 ev fragm av kjerne B17917/6 ps 7 bøttelag 1 49 ubestemt skrapar fragment flint 1 B17917/7 ps 7 bøttelag 1 50 borspiss flint 1 B17917/1 ps 7 bøttelag 2 51 avslag flint 1 B17917/18 ps 7 bøttelag 2 52 avslag kvartsitt, lys 1 B17917/18 ps 7 bøttelag 2 53 avslag bergkrystall 1 B17917/18 ps 8 bøttelag 1 54 avslag flint 1 B17917/18 ps 8 bøttelag 1 55 avslag bergkrystall 2 B17917/18 ps 8 bøttelag 1 56 retusjert kjernefragment flint 1 sideavspaltning B17917/10 ps 8 bøttelag 2 57 avslag flint 3 B17917/18 ps 8 bøttelag 2 58 avslag bergkrystall 2 B17917/18 ps 8 bøttelag 2 59 avslag kvartsitt, lys 1 B17917/18 ps 8 bøttelag 2 60 stikkel flint 1 B17917/5 PS 9 bøttelag 1 61 avslag flint 4 B17917/18 PS 9 bøttelag 2 62 avslag flint 2 B17917/18 PS 9 bøttelag 3 63 avslag flint 2 B17917/18 PS 9 bøttelag 3 64 avslag kvartsitt, lys 1 B17917/18 PS 9 bøttelag 3 65 avslag kvartsitt 1 B17917/18 PS 9 bøttelag 3 66 retusjert kjernefragment flint 1 sideavspaltning B17917/10 26

27 Kontekst Lag Funnr. Gjenstand Del Materiale Antal Gjstand_beskriving Museumsnr. PS 9 bøttelag 4 67 avslag flint 1 B17917/18 PS 9 bøttelag 4 68 avslag bergkrystall 1 B17917/18 PS 9 bøttelag 4 69 avslag kvartsitt, lys 1 B17917/18 PS 9 bøttelag 4 70 avslag kvartsitt, mørk 1 B17917/18 PS 9 bøttelag 4 71 mikroflekke kvartsitt, lys 1 B17917/16 PS 9 bøttelag 4 72 mikroflekke kvartsitt, lys 1 B17917/16 PS 9 bøttelag 4 73 stikkel flint 1 prakteksemplar B17917/4 PS 11 bøttelag 1 74 avslag flint 1 B17917/18 ps 11 bøttelag 2 75 avslag kvarts 1 B17917/18 PS 12 bøttelag 3 76 avslag kvartsitt, lys 1 B17917/18 PS 12 bøttelag 3 77 mikroflekke medial flint 1 B17917/16 ps 12 bøttelag 4 78 mikroflekke med retusj flint 1 sylliknande B17917/2 Figur 28 Funntabell. 27

28 Figur 29 Planteikning lokalitet 4. 28

29 8 Nyare tids kulturminne I planområdet vart det registrert nyare tids kulturminne i form av rydningsrøyser, ein steingard, ein bakkemur og to fundament (fig. 30). Sjå side 30 og 31 for foto av dei nyare tids kulturminna. Figur 30 Planområdet med nyare tids kulturminne markert. 29

30 Oppe v: rydningsrøys 1 Oppe h: rydningsrøys 2 Midt v: rydningsrøys 3 Midt h: rydningsrøys 4 Nede v: rydningsrøys 5 Nede h: rydningsrøys 6 30

31 Oppe v: rydningsrøys 7 Midt h: bakkemur Oppe h: rydningsrøys 8 Nede v: fundament 1 Midt v: rydningsrøys 9 Nede h: fundament 2 31

32 9. Konklusjon Den arkeologiske registreringa i samband detaljregulering for Fv48 Skånevik-Flesjo, i Etne kommune vart gjennomført i perioden 6. november til 10. november Det vart gjort funn av fire automatisk freda kulturminne som kjem inn under kulturminnelova 4. Dei fire lokalitetane, tre lokalitetar med dyrkingsspor frå eldre jernalder og ein lokalitet frå steinalder, ligg alle på Flesjo aust i planområdet. Lokalitet 1 (Askeladden id ) har spor av dyrking datert til eldre jernalder, romartid (kalibrert e.kr), lokalitet 2 (id ) har spor av dyrking datert til eldre jernalder, romartid (kalibrert e. Kr), lokalitet 3 (id ) har spor av dyrking datert til eldre jernalder, folkevandringstid (kalibrert e. Kr). Lokalitet 4 har ei funnsamansetting og høgde over havet som peikar på aktivitet i eldre steinalder, mellommesolitikum eller seinmesolitikum. Det vart gjort funn av tretten nyare tids kulturminne beståande av rydningsrøyser, ruinfundament, steingard og bakkemur. 32

33 Litteratur Helskog, K., Indrelid, S. & Mikkelsen, E Morfologisk klassifisering av slåtte steinartefakter. Universitets Oldsaksamlings årbok Lohne, Ø.S. 2006: SeaCurve_v1 Teoretisk beregning av strandforskyvningskurver i Hordaland fra UTM koordinater (MS Excel regneark). Rommundset, A. 2005: Strandforskyvning og isavsmelting i midtre Hardanger. Masteroppgåve, Geologisk institutt, Universitetet i Bergen. Vasskog, K. 2006: Holosen strandforskyvning på sørlige Bømlo. Masteroppgåve, Geologisk institutt, Universitetet i Bergen. Vedlegg Plan- og profilteikningar Lokalitetsskisse Prøvestikkskjema C14 Beta-skjema 33

34 34

35 35

36 36

37 37

38 38

39 39

40 40

41 41

42 42

43 43

44 44

45 45

46 46

47 47

48 Hordaland fylkeskommune har ansvar for å utvikle hordalandssamfunnet. Vi gir vidaregåande opplæring, tannhelsetenester og kollektivtransport til innbyggjarane i fylket. Vi har ansvar for vegsamband og legg til rette for verdiskaping, næringsutvikling, fritidsopplevingar og kultur. Som del av eit nasjonalt og globalt samfunn har vi ansvar for å ta vare på fortida, notida og framtida i Hordaland. Fylkestinget er øvste politiske organ i fylkeskommunen. Agnes Mowinckels gate 5 Postboks Bergen Telefon: E-post: hfk@hfk.no Januar 2018 Fylkeskonservatoren Kultur- og Idrettsavd. 48