Hydrogen moglegheiter for Kvinnherad? Eit notat om status og vegen vidare for satsing på hydrogen i Kvinnherad.

Transkript

1 Hydrogen moglegheiter for Kvinnherad? Eit notat om status og vegen vidare for satsing på hydrogen i Kvinnherad. Status for Hydrogen og brenselcelleteknologi i Noreg 2018 For å nå måla om kraftig reduksjon i klimautsleppa er hydrogen og brenslecelleteknologi i ferd med å verte eit viktig satsingsområde for norske styresmakter og næringsliv. Hydrogen kan nyttast i brensleceller der hydrogen og oksygen førast saman og dannar straum som kan nyttast i ein elektromotor. Denne teknologien gir i utgangspunktet ingen klimautslepp eller forureining. Kvinnherad har ei rekkje kvalitetar som gir oss eit godt utgangspunkt for å satse offensivt på Hydrogen, men vi må som samfunn og kommune ta stilling til om, når og korleis vi skal gripe desse moglegheitene. Fornybar kraftproduksjon lokalprodusert vasskraft Hydrogenproduksjon, lagring og distribusjon Elektrolyseanlegg Marknad personbil tungtransport skipsfart industri eksport Basert på figur og bilete Greenstat og Construction Review online Fordelar og utfordringar med hydrogen og brenslecelleteknologi Fordelar Hydrogen er egna som drivstoff til alle typar køyrety Einaste utslepp er vassdamp og varme Hydrogen kan produserast av ulike typar fornybare kjelder Ein brenselcellemotor er meir energieffektiv enn ein forbrenningsmotor Hydrogen er lett tilgjengeleg energi. Lang rekkjevidde, ein kan supplere dei reine batteribaserte el-løysingane som t.d. elbilar. Fungerer i godt kalde område. Gode økonomiske støtteordningar Hydrogen kan nyttast til å lagre energi når det er overskot på elektrisk straum. Noreg kan teoretisk sett produsere og eksportere store mengder hydrogen frå fornybare kjelder, særleg vasskraft.

2 Utfordringar Pris: Det er førebels dyrt å nytte seg av denne teknologien, då ein ikkje er komen i gong med masseproduksjon enno. Manglande infrastruktur: Det er per i dag ikkje noko system på plass for handtering, transport og distribusjon av hydrogen i stor skala i Noreg. Manglande regelverk: Dei juridiske rammene er ikkje på plass på alle område når det gjeld hydrogen, særleg innan maritim sektor og energiproduksjon er dette ei utfordring. Manglande kompetanse: Samfunnet som heilskap har ikkje nok kunnskap om denne teknologien. Eksempel på norske hydrogensatsinger som er i gong eller under planlegging: Fyllestasjon for hydrogenbilar Scania hydrogenlastebil i testing hos ASKO Tizir Tyssedal Snøggbåt driven av hydrogen Bileta henta frå hydrogen.no Industri: Tizir i Odda er i gong med eit stort verdsledande prøveprosjekt der ein legg om produksjonen frå å gå på kol til hydrogen, med eit kutt i C02-utslepp på 90%. Hydrogenproduksjon: Statoil har fleire prosjekt der ein gjer om naturgass til hydrogen og kombinerer dette med CO 2 -lagring. Hydrogenferjer: I Trøndelag planlegg ein bygging av ei hydrogendriven ferje for drift i Rogaland frå Snøggbåt: I Sogn og Fjordane og i Trøndelag er ein i gong med utvikling av hydrogendrivne snøggbåtar. Hydrogenfylling i dei store hamnene for hydrogenskip er under planlegging.

3 Fyllestasjonar for hydrogenbilar er på plass allereie i Oslo og Bergen. Fleire er under planlegging. Personbilar: Det finst fleire personbilar og varebilar som går på hydrogen i sal i Noreg i dag. Prisen er i ferd med å verte konkurransedyktig. Lastebilar: Scania og Grossisten ASKO har utvikla lastebilar som vert tatt i bruk og testa i Bussar: I Oslo har sidan 2012 hatt 5 hydrogenbussar i drift i eit prøveprosjekt, dette vert truleg utvida og vidareført. Kva moglegheiter finst Kvinnherad? Neste 5-10 år Vasskraftverk: Ein kan nytte eksisterande eller nye vasskraftanlegg til å produsere hydrogen. Småkraftverka har ofte liten eller ingen magasinkapasitet. Kraftproduksjon i periodar med overskot kan då nyttast til hydrogenproduksjon. Det kan òg vere aktuelt på stader der kraftproduksjon ikkje har vorte realisert eller avgrensa av kapasiteten på linjenettet. Då kan ein altså produsere hydrogen av overskotskrafta slik at ein nyttar ressursane betre og slepp å byggje ut linjenettet ytterlegare. Men etterspurnaden etter hydrogen er førebels ikkje særleg stor. Person- og varebil: I Kvinnherad gir dei store avstandane at det førebels er få som har gått over til berre å nytte el-bil. Ladetid og rekkjevidde er ei utfordring fortsatt. Her vil hydrogenbilar ha ein stor føremon med ingen ladetid og omtrent same rekkjevidde som ein vanleg dieselbil. Eit premiss for at ein skal ha Hydrogenbilar i Kvinnherad er at ein får på plass nokre fyllestasjonar og at ein får på plass ein minimumsflåte på rundt 20 bilar samstundes. Hydrogenfyllestasjonar krev straum og vatn inn, og dei kan i tillegg til hydrogen levere straum til el-bilar. Buss og lastebil: Hydrogenbussar rullar allereie på norske vegar, snart kjem òg dei første lastebilane. For at dette skal verte aktuelt for Kvinnherad må nokre større aktørar inn og satse, og ein bør sjå dette i samanheng med det hydrogenfyllestasjonar for personbilar. Ei slik satsing er òg avhengig av eit regionalt og nasjonalt nettverk av fyllestasjonar. Industri og teknologi: Innan olje og gass, maritim industri og vasskraftindustrien i Kvinnherad har ein samla sett eit godt kompetansegrunnlag for å satsa på utvikling av hydrogen og brenslecelleteknologi. Her er det moglegheiter for å skape nye arbeidsplassar år fram i tid: Fyllestasjon for skip: Der ein har faste anløp av skip kan det verte aktuelt å byggje fyllestasjon for hydrogenskip, særleg lasteskip, men og cruiseskip. Fyllestasjonar må på plass i samband med dei tre neste punkta òg, i tillegg til eit nytt regelverk.

4 Hydrogenferjer: Dette kan vere aktuelt fleire stader i kommunen, og kan vere eit godt alternativ i kombinasjon med elektriske batteriferjer på lengre strekkjer. Snøggbåt: Dagens snøggbåtar er særs forureinande og energikrevjande. Hydrogendrift er det einaste realistiske alternativet på lengre strekkjer som kan gi nullutslepp. Oppdrettsanlegg: Oppdrettsanlegg kan kopla saman med hydrogenteknologi få løyst ei rekkje utfordringar, mellom anna til drift av arbeidsbåtar, tilførsle av oksygen i vatnet, og tilgang til varme og straum der ein ikkje er kopla til straumnettet. Eksport av Hydrogen: Det er ei rekkje faktorar som peiker på at trongen for Hydrogen vil auka på verdsbasis i framtida. Då vil Noreg og Kvinnherad med vasskraftverka kunne levere klimanøytral hydrogen med tankskip til verdsmarknaden. Djupvasskai og produksjon i storskala vil då vera ein føresetnad. Oppbygging av infrastruktur: Ein storskala utbygging av produksjon, distribusjon og bruk av hydrogen krev ei storstilt industriell satsing. Dette kan i tillegg til å innfri miljø- og klimakrav kunne gi Kvinnherad ny næring med positive ringverknader som fleire arbeidsplassar og auka folketal. Kva kan vere Kvinnherad kommune si rolle? Kvinnherad kommune kan leggje til rette for samarbeid og prosjekt mellom interesserte aktørar innan hydrogen i Kvinnherad og kople desse på relevante regionale og nasjonale styresmakter og aktørar. Kvinnherad kommune kan ta initiativ til å gå saman med nabokommunar om ei felles hydrogensatsing. I Odda ser ein allereie ei ambisiøs satsing på hydrogen, dette gir eit godt utgangspunkt for samarbeid i nærområdet. Deltaking i konkrete pilotprosjekt saman med andre aktørar i Kvinnherad. Eit døme kan vere at kommunen vurderer å nytte hydrogen i nokre av kommunen sine bilar. Forankre ei eventuell hydrogensatsing politisk i kommunen sine planar, til dømes i ny næringsplan, kommuneplan og klimaplan. Satse meir målretta på hydrogen som energiberar gjennom hydrogenstrategi og ein faganalyse av potensialet for å satse på hydrogen i Kvinnherad. Leggje til rette for, og regulere areal som kan nyttast innan hydrogensatsinga. Førebels konklusjon Kvinnherad har ved første augekast ei rekkje naturgjevne fortrinn, kompetanse og næringsliv som ligg godt til rette for ei hydrogensatsing. Det som særleg peiker seg ut som moglege satsingsområde er produksjon av hydrogen frå vasskraft. Vidare kan bruk av hydrogen i transportsektoren og industrien verte ei løysing for å nå klimamål og skape ny næring og

5 arbeidsplassar. Kvinnherad som samfunn og kommunen som organisasjon bør ta stilling til kva rolle vi skal ta i ein framtidig hydrogenøkonomi. Lenkjer og kjelder: Norsk Hydrogenforum: Rapport om Hydrogen som energibærer på Vestlandet: df Dansk hydrogenorganisasjon (Brint = Hydrogen på dansk): Hydrogensymposiet 2018: Eksempel på leverandørar av enkle løysingar for fyllestasjonar for hydrogen/straum: Norske UnoX Danske NEL: Franske Atawey: Reklamevideo som enkelt syner korleis ein nyttar hydrogen i bilar: Hydrogenbil som kommunal varebil i Skedsmo kommune:

6 Greenstat sin analyse av potensiale for hydrogen som energibærer i Hardanger: %B8teb%C3%B8ker/Innkalling%20med%20saker%20og%20vedlegg%20HR%2015_12_2016% 20i%20Odda.pdf