FINANSIERING AV BYGGJEPROSJEKT Informasjonsmøte om bustadbygging i Tørvikbygd Lars Kristian Vikøy Banksjef i DNB Bank ASA
Tema Bustadmarknaden i Tørvikbygd Byggja i eigen regi eller nøkkelferdig hus? Krav til lånesøknad og eigenkapital Erfaringar og trendar Husbanken / Startlån Tilrådingar og tips 2 Tørvikbygd grendautval 15.11.2012
Bustadmarknaden i Tørvikbygd 3 registrerte sal (einebustader) siste 2 åra Høgste pris 2,7 mill. kr. Lågaste pris 0,95 mill. kr. Snittpris BOA/P-rom kr. 14.856,- Berre eldre bustader (byggjeår frå 1950 1960) Ingen bustader lagt ut for sal i 2012 (pr. 12.11.2012) 3 Tørvikbygd grendautval 15.11.2012
Byggja i eigen regi eller nøkkelferdig? Bygging i eigen regi krev kjennskap til ein del lover og reglar; bl.a.: Bustadoppføringslova regulerer avtalar mellom entreprenør og forbruker om oppføring av ny bustad Garanti frå entreprenør i 5 år etter overtaking 10 % av vederlaget Plan og bygningslov, særleg kapittel 4, byggesaksdelen Forbrukarkjøpslova: Kjøp av byggjesett til bustad eller andre bygningar Avhendingslova gjeld sal av fast eigedom (frivillig) Tomtefestelova gjeld leige av grunn til hus som festaren har eller får på tomta 4 Tørvikbygd grendautval 15.11.2012
Bygging i eigen regi Viktige moment: Tomt eigande eller festa tomt, regulert til bustadføremål? Budsjett få med alle postane viktig å unngå overskridingar Val av entreprenør sjekk soliditeten, krav om garanti, referansar, fagleg utføring etc. Bruk standardkontrakter/leveransebeskrivelse Anbod på hovudfaga Framdriftsplan Igangsetjingsløve - byggjeløyve 5 Tørvikbygd grendautval 15.11.2012
Kjøpa nøkkelferdig bustad Enkelte entreprenørar tilbyr nøkkelferdig bustad Fast pris Leveransebeskrivelse inkl. endringar Framdriftsplan avtalt overtakingsdato Entreprenørgaranti Søknader om igangsetjingsløyve og byggjeløyve etc. Mindre risiko? 6 Tørvikbygd grendautval 15.11.2012
Krav til lånesøknad Dokumentasjonskrav: Kontrakt med husleverandør/entreprenør med spesifikasjonar Anbod frå leverandør/underleverandør på vesentlege postar Førehandstakst Kostnadsoverslag Finansieringsplan Teikningar Byggjeforsikring Entreprenørgaranti Målebrev/situasjonskart/reguleringsplan/byggjeløyve Godkjent takstmann Sjølvmelding 2 siste lønsslippar 7 Tørvikbygd grendautval 15.11.2012
Krav til eigenkapital Nye reglar frå 01.12.2011 (Finanstilsynet): 15 % av objektets marknadsverdi (ikkje byggjekostnad) 5 % rente utover marknadsrente Lån over 70 % av verdi skal ha avdragsbetaling Andre vurderingar: Betjeningsevne: Inntekter (løn, pensjon, leigeinntekter) Andre utgifter (SFO, barnebidrag) Positiv likviditet etter nytt låneopptak Betalingsvilje: Sparing Overtrekk/betalingsmerknader 8 Tørvikbygd grendautval 15.11.2012
Erfaringar og trendar Einebustader selt 116 stk. i Kvam siste 2 år Kr. 2.096.250,- i snittpris Kr. 14.916,- pr. m2 (BOA/P-rom) Rekkehus selt 20 stk. Kr. 1.972.900,- i snittpris Kr. 21.378,- pr. m2 (BOA/P-rom) Leiligheiter selt 26 stk. Kr. 2.183.269,- i snittpris Kr. 25.972,- pr. m2 (BOA/P-rom) Tomannsbustad selt 18 stk. Kr. 1.878.277,- i snittpris Kr. 12.486,- pr. m2 (BOA/P-rom) Kva type hus treng/ønskjer ein i Tørvikbygd? 9 Tørvikbygd grendautval 15.11.2012
Erfaringar og trendar Passivhus kjenner berre til eit hus (Øystese) Behov for fleire mindre bustader? Er det ein marknad for rekkehus, tomannsbustader eller småblokker i Tørvikbygd? Kven skal stå for utbygginga? Problem med å skaffa finansiering til bustadprosjekt! Få kvemmingar som vil forplikta seg med utgangspunkt i eit prospekt 10 Tørvikbygd grendautval 15.11.2012
Husbanken - grunnlån Grunnlån inntil 80 % av prosjektkostnad eller salspris Kan brukast til nye bustader, utbetring og ombygging av bygningar til bustader Privatpersonar, utbyggjarar, bustadbyggjelag, burettslag, kommunar, fylkeskommunar, selskap og stiftingar kan søkja. Krav til universell utforming (definisjon): Utforma produkt og omgjevnader på ein slik måte at dei kan brukast av alle menneske, i så stor utstrekning som mogeleg. NS 11001 Universell utforming av byggverk del 2: Bustader Krav til energi og miljø: NS 3700 Lavenergihus klasse 1 Bruke andre energikjelder enn elektrisitet og fossil brensel Ikkje like strengt som til passiv hus 11 Tørvikbygd grendautval 15.11.2012
Husbanken Kostnader: Mindre, nøkterne bustader Gjev ikkje lån til bustader med stort areal, kostbar innreiing og/eller materialbruk Vilkår (desember 2012): Flytande rente - 1,982 % p.a. Fast rente 3 år - 1,982 % p.a. Fast rente 5 år - 2,080 % p.a. Fast rente 10 år - 2,472 % p.a. Fast rente 20 år - 2,667 % p.a. Inntil 30 års løpetid Inntil 8 års avdragsfri periode Søknad kan sendast til Husbankens regionkontor i Bergen søknadsskjema kan lastast ned frå www.husbanken.no 12 Tørvikbygd grendautval 15.11.2012
Startlån Finansieringstilbod for dei som har vanskar med å koma inn på bustadmarknaden har vanskar med å verta buande i bustaden, t.d. ved samlivsbrot vert innvilga av kommunen kan kombinerast med tilskot og/eller bustønad ved låg inntekt Kven kan få Startlån? Unge i etableringsfasen Barnefamiliar Einslege Personar med nedsett funksjonsevne Flyktningar eller personar opphaldsløyve på humanitært grunnlag Andre økonomisk vanskelegstilte 13 Tørvikbygd grendautval 15.11.2012
Startlån Føresetnad for å få lån: Problem med å få lån i dei private bankane Må kunne betala rente og avdrag på lånet og samtidig ha nødvendige midlar att til livsopphald Bustaden må vera eigna for husstanden Rimeleg i høve til prisnivået der du skal bu Må liggja i kommunen som gjev lån Kva får du lån til? Kjøp av bustad topp- eller fullfinansiering Verta buande i bustaden refinansiering eller utbetrin Bygging av bustad - toppfinansiering 14 Tørvikbygd grendautval 15.11.2012
Startlån Kor stort lån kan du få? Opp til den enkelte kommune å vurdera om du kan få lån og evt kort mykje Samarbeider ofte med dei private bankane Vanskelegare etter nye reglar frå Finanstilsynet Slik søkjer du i Kvam herad: Du kan søkja kommunen om lån til ein konkret bustad eller få ei førehandsgodkjenning (finansieringsbevis) Søknadsskjema kan lastast ned frå www.husbanken.no Kontaktperson i Kvam herad: Helene Hushagen 15 Tørvikbygd grendautval 15.11.2012
Tilrådingar og tips Snakk med banken din om finansiering, bl.a. kor mykje du kan låna noverande inntekt Skaff deg eigenkapital min. 15 % av marknadsverdi Få hjelp av foreldre? Utleige av sokkeletasje? Start sparing straks om du har planar for å kjøpa deg bustad Utnytt BSU ordninga Dersom du ikkje har eigenkapital: Lag deg ein plan for sparing spør banken din om råd Kjøp tomt og betal den ned før bygging Sjekk moglegheiter for eigeninnsats etc. Du må vera villig til å ofra noko for å nå bustaddraumen 16 Tørvikbygd grendautval 15.11.2012
P&D_WQ_2011