Innhald Presentasjon av selskapet - forretningside 4 Adm. direktør Dvergsdal har ordet 5 Styret si årsmelding for 1998 6-7 Helse, miljø, tryggleik 8-9 Resultatrekneskap 10 Balanse 11 Kontantstraumanalyse 12 Rekneskapsprinsipp - Merknader til rekneskap og balanse 13 Merknader 14-19 Revisjonsrapport 20 Ferjedivisjonen 21 Snøggbåtdivisjonen 22 HSD Transport 23 HSD Buss 24 HSD Service 25 Organisasjon - Administrasjon 26 Styret 27 Bedriftsforsamlinga 28 Aksjar og aksjeeigarar - økonomisk utvikling i 90-åra 29 Her finn du HSD 30 3
HSD- eit konkurransedyktig selskap Hardanger Sunnhordlandske Dampskipsselskap vart grunnlagt i 1880. I dag er HSD eit moderne transportselskap med aktivitetar på sjø og land. Selskapet driv bil- og persontransport med ferje,persontransport med buss og snøggbåt,og godstransport med bil og båt. HSD sine bilverkstader driv vedlikehald på bussar og godsbilar, og sel verkstadtenester til eksterne kundar. Forretningside HSD skal vera ein konkurransedyktig og lønsam leverandør av varer og tenester med basis i transport. Selskapet skal vera leiande i dei tradisjonelle ruteområda i kraft av god service, kvalitet og effektivitet. Auka konkurranse Dei siste åra har HSD i aukande grad gått over til å driva verksemd i fri konkurranse. Tidlegare har ein større del av aktiviteten vore knytt til oppdrag for det offentlege. Anbod blir i aukande grad teke i bruk i samferdselssektoren,og HSD førebur seg på at rammevilkåra for transport blir ytterlegare endra i framtida. Kundeservice, marknadsføring, kostnadskontroll og effektiv drift er derfor i fokus for selskapet sitt arbeid og organisering. Organisering HSD er organisert med eigne divisjonar for kvart einskild driftsområde. Dette er ei følgje av utviklinga dei siste tiåra,med aukande spesialisering innanfor gods- og persontransport. Felles tenester som økonomi,innkjøp, personal,it, informasjon og finans er plassert i stabsavdelingar. Driftsavdelingane kjøper tenester frå desse avdelingane, som er spesialiserte på sine område. På denne måten kan ein ta ut stordriftsfordelar i funksjonar som er felles for fleire driftsområde. Det er eit mål at organisasjonen skal vera rasjonell og medverka til effektiv bruk av selskapet sine samla ressursar. Det inneber mellom anna at organisasjonen raskt skal kunna tilpassast endringar i selskapet sin strategi og dei krav marknaden stiller. Eigartilhøve HSD er eit børsnotert aksjeselskap. Selskapet har svært mange aksjeeigarar, og mange av desse er busette i det tradisjonelle ruteområdet i Hardanger og Sunnhordland. Vedtektene er utforma slik at eigarane som er busett i ruteområdet er sikra representasjon i selskapet sine styrande organ. HSD sine mål om effektiv og lønsam drift skal også koma eigarane til gode,og ein ønskjer å føra ein utbytepolitikk som trekkjer til seg eigarar med seriøse og langsiktige interesser i selskapet. 4
Sterk vekst og auka lønsemd i 1998 Omsetninga i HSD-konsernet nådde kr 1,1 milliardar i 1998 trass i ein tre og ein halv vekes streik som ramma 3 av våre 5 hovudsatsingsområde. Streiken påverka sjølvsagt resultata i negativ lei,men det mest alvorlege er at ein slik streik i servicenæringa i første rekkje ramma kundane våre. Dette kan gi negative verknader også på lengre sikt. Konsernet har føreteke store avskrivingar på meirverdiar og goodwill i samband med kjøpet av Bergen- Hardanger-Voss Billag AS (BHV). Rentenivået har i siste del av året også lagt vesentleg over det som t.d.låg inne i våre avtalar med staten om riksvegferjedrifta for 1998. Likevel kjem konsernet ut med eit resultat som er tilfredsstillande og gir høve til 50 % auke i utbetalinga til eigarane og ein vesentleg vekst i eigenkapitalen. Store investeringar - auka eigenkapital Også i 1998 har det vore gjennomført store investeringar i konsernet. Det er lagt offensive planar for investeringar også i 1999. Så langt har konsernet investert for ca.kr 1,2 milliardar i 1990-åra. Trass i at det er gjort så store investeringar, har vi klart å byggja opp eigenkapitalen til å utgjera ein større del av totalkapitalen i konsernet. Det ligg stordriftsfordelar innanfor alle dei driftsområde HSD er engasjert i. Som eit av dei leiande trafikkselskapa i landet må HSD arbeida for å utvikle industrielt sett rette løysingar. Ved kjøpet av BHV har vi oppretta HSD Buss AS. Dette er no eit 100 %-eigd dotterselskap som vi no tek sikte på å utvikla vidare til å bli endå meir konkurransedyktig enn det dei to tidlegare einingane kunne bli. HSD har ein stor eigedomsmasse og vi tek no også sikte på å utvikla dette til eit eige forretningsområde. Utvikling av organisasjon og IT-kompetanse og - utstyr Auka kunnskap og kompetanse på IT-området er avgjerande for å utvikla organisasjonen vidare og bli endå meir effektive. Som eit ledd i dette har alle tilsette i konsernet no fått tilbod om eigen PC til heimebruk og eit stort fleirtal har alt gjort seg bruk av dette. I 1998 har HSD investert i nytt økonomisystem,eit prosjekt som har kravd store ressursar,både økonomisk og i arbeidsinnsats. Selskapet tek såleis høgde for tusenårsskiftet med endå sterkare satsing på organisasjonsutvikling og informasjonsteknologi. Meir effektiv drift Dei største ruteselskapa i Hordaland inngjekk i 1995 ein 4-årig rasjonaliseringsavtale med Hordaland fylkeskommune om drifta av buss- og båtruter i fylket for åra 1996-99. HSD har gjennom desse avtalane påtatt seg å redusera kostnadene i bussdrifta med ca. kr 2,5 mill. pr. år og snøggbåtdrifta med ca.kr 1,1 mill.pr. år, og oppretthalda same ruteproduksjon. I høve til 1995 som var basis for avtalane,skal HSD såleis produsera bussrute-tenestene kr 10 mill. rimelegare i 1999 enn i 1995. Tilsvarande skal snøggbåtrutene produserast kr 4,4 mill. rimelegare i 1999 enn i 1995. Til saman skal såleis desse avtalane redusera Hordaland fylkeskommune sine kontraktskjøp med ca.kr 36 mill. i åra 1996 til 1999. Så langt har vårt selskap klart den målsettinga som vart lagt til grunn i 1995. Nye utfordringar - auka lønsemd Vi ser positivt på at det no skal utarbeidast ny 4-årig avtale (kvalitetskontrakt) frå år 2000 der eventuelle nye innsparingar vil bli nytta til å utvikla trafikktilbodet,og der selskapa i endå større grad skal ha fokus på marknaden. Også i samferdsla står strategisk samarbeid,oppkjøp og fusjonar på agendaen. HSD er eit av dei selskapa som tek sikte på å vera aktivt med i utfordringa av framtidsretta løysingar. Med framfor alt handlar det om å bli endå meir konkurransedyktig og å oppnå lønsemd som gjer at vi kan utvikla verksemda vidare til glede for våre kundar, eigarar, långivarar og for det samfunn vi står til teneste for. Bergen, 30. mars 1999 Arne Dvergsdal adm. direktør 5
Styret si årsmelding for 1998 Resultat Omsetninga i konsernet auka frå kr 979,6 mill.i 1997 til kr 1096,9 mill.i 1998. Resultat før skattar vart kr 27,4 mill.mot kr 20,6 mill.i 1997. God trafikkutvikling, effektivisering av drifta og andre kostnadsreduserande tiltak har gjort at 1998 vart eit økonomisk tilfredsstillande år.transportstreiken frå 14. mai til 9.juni gav eit nettotap på kr 5,5 mill.ein stor del av dette tapet vedrører godsverksemda. Ved sal av driftsmidlar har konsernet oppnådd ein vinst på kr 3,6 mill. mot kr 4,8 mill. i 1997. Årsresultat etter skatt utgjer 18,7 % av bokført eigenkapital i konsernet pr. 1. januar 1998. Investeringar I 1998 er det gjennomført investeringar i bussar, godsvogner, truckar, eigedomar, ferjer og utstyr til snøggbåtar, EDB-utstyr, nytt økonomisystem og elektronisk billettering på kr 186,7 mill. I tillegg kjem investeringar i aksjar m.v. Ferjeflåten til selskapet har auka med 2 einingar i 1998. M/F "Folgefonn", ei ny 75 PBE SKS-ferje til sambandet Hatvik - Venjaneset og M/F "Rosendal",ei brukt 50 PBE ferje til sambandet Skjærsholmane - Utbjoa. I mars 1998 blei det kontrahert 2 nye snøggbåtar som skal erstatta M/S "Vingtor" og M/S "Draupner" i Flaggruten. Desse båtane blir bygd i Australia og skal etter kontrakten leverast i Norge i mai 1999. I august 1998 inngjekk HSD avtale om kjøp av 39,3 % av aksjane i Bergen-Hardanger-Voss Billag AS (BHV) frå Voss-Stalheim-Gudvangen Automobillag AS, og kjøp av alle aksjane i Bergen-Dale-Voss Billag AS som eig 5,1% i BHV. HSD eig etter dette 100% av aksjane i BHV, delvis direkte og delvis gjennom dotterselskap som er 100 % eigd av HSD. Som del av oppgjeret vart det utsteda 16.000 nye aksjar i HSD. Tilhøve til aksjeeigarane Aksjeeigarane skal over tid sikrast konkurransedyktig avkasting på investert kapital. Soliditeten er viktig for å sikra HSD-konsernet handlefridom og vidare vekst. Selskapet har så langt i 1990-åra gjennomført investeringar på nær kr 1,2 milliardar. Styret ser det derfor som viktig at bokført eigenkapital blir bygt vidare opp til ein større del av totalkapitalen. Utbyte har dei seinare åra vore utbetalt slik 1995: Kr 2,40 pr. aksje 1996: Kr 3,00 pr. aksje 1997: Kr 4,00 pr. aksje For 1998 foreslår styret eit utbyte på kr 6,- pr. aksje. Dette utgjer 30 % av pålydande og er ei utdeling på 21,1 % av konsernet sitt årsresultat. Krysseige Bergen Nordhordland RutelagASA (BNR) eig 53 % av aksjane i HSD,medan HSD eig 54,1 % i BNR.Dette tilhøvet er ytterlegare kommentert i notene til rekneskapen. Utsikter framover Dei forretningsmessige områda i HSD-konsernet har utvikla seg i positiv lei dei seinare åra og står no for ein stadig større del av resultatet i konsernet. Styret satsar på å utvikla desse områda vidare til å bli endå sterkare og investerer no m.a.i ny tonnasje til Flaggruten. Vårt landsdekkande godssystem tek stadig større marknadsdelar og eksternt sal av verkstadtenester er aukande. På lik linje med andre ruteselskap som har godtgjersle til ulønsame ruter frå det offentlege, endrar rammevilkåra til HSD seg svært raskt. I desember 1995 inngjekk ruteselskapa i Hordaland effektiviseringsavtalar med Hordaland fylkeskommune om kontraktsbetaling for buss- og båtruter. Desse galdt frå og med 1996 og i 4 år framover. 1999 er såleis det siste året for effektiviseringsavtalane, og måla for effektiviseringa er nådd. Det er førebels ikkje avklara kva ordning som skal avløysa effektiviseringsavtalene. Det har vore eit overordna mål for HSD at selskapet skal vera konkurransedyktig uavhengig av kva innkjøpsordning det offentlege vel ved innkjøp av tenester knytt til buss-,båt- og ferjeruter. Etter styret si vurdering har selskapet i dag eit kostnadsnivå og ein kompetanse som gjer at selskapet vil vera konkurransedyktig innanfor dei verksemder selskapet driv i dag. I juni 1996 vedtok Stortinget bygging av "Trekantsambandet" i Sunnhordland. Dette samferdselsprosjektet vil få stor innverknad på HSD si verksemd i denne regionen,og selskapet førebur seg på endra reisemønster og ny rutestruktur. Overgangen til år 2000 Arbeid pågår med å skifta ut eller tilpassa dei datasystema som ikkje handterer overgangen til år 2000. Som ei ekstra kvalitetssikring vil selskapet,i god tid før overgangen til år 2000, gjennomføra ein omfattande praktisk test av alle dei kritiske systema. 6
Dotterselskap HSD Service AS Selskapet hadde i 1998 sitt sjette driftsår og stod for sal av verkstadtenester og delar til eksterne kundar frå alle HSD sine verkstader. Drifta har gitt eit tilfredsstillande resultat i 1998. Unitur AS Selskapet eig 1 % i Flaggruten ANS. Resultatet for 1998 er tilfredsstillande. Voss Frakt AS HSD kjøpte næringsverksemda i Voss Frakt AS med verknad frå 1.januar 1998. Drifta i selskapet vil halda fram som før med lokalisering på Voss og med partigods som hovudaktivitet. Av praktiske grunnar stifta HSD i desember 1997 eit "nytt" Voss Frakt AS som overtok drifta i "gamle" Voss Frakt AS med verknad frå 1. januar 1998. Drifta i selskapet har vore tilfredsstillande i 1998. Bergen-Hardanger-Voss Billag AS (BHV) Drifta i selskapet har vore tilfredsstillande for 1998. Frå mars 1999 er BHV skifta namn til HSD Buss AS,og all buss- og verkstaddrift i konsernet blir overført til dette selskapet. Bergen-Hardanger Billag AS Bergen-Hardanger Billag AS eig 55,6 % i BHV. Bergen-Dale-Voss Billag AS Bergen-Dale-Voss Billag AS eig 5,1 % i BHV. Helse, miljø, tryggleik Det har også i 1998 vore arbeidd aktivt med helse,miljø og tryggleik. Dette er område som generelt får stadig større fokus,og som framleis vil bli vidareutvikla i HSD. HMT og ytre miljø er handsama i eigen rapport som inngår som del av årsrapporten. Tilsette Det var ved årsskiftet 1998/99 tilsett 1.389 medarbeidarar i konsernet mot 1.391 ved førre årsskifte. Godtgjersle til styre, adm. direktør og revisor Det er utbetalt godtgjersle til styret med kr 396.000 og til bedriftsforsamlinga med kr 103.400. Løn og bonus til adm.direktør utgjorde kr 787.068. I tillegg disponerer han firmabil. Det blir utbetalt godtgjersle for heimekontor med kr 10.000. Godtgjersle til revisjon av rekneskapen for Hardanger Sunnhordlandske Dampskipsselskap ASA for 1998 er kr 345.000. I tillegg er det utbetalt kr 100.600 for konsulentbistand. Likviditet Likviditeten i selskapet er god. Selskapet disponerer i tillegg ei unytta låneramme på om lag kr 80 mill. Disponering av overskot Framlagt resultat og balanse gir eit godt bilete av drifta gjennom året,og det har ikkje vore hendingar etter avslutta rekneskap som har innverknad på vurderinga av selskapet. Styret føreslår at det blir betalt kr 6,- pr.aksje i utbyte for 1998. Morselskapet har eit resultat etter skattar på 22.544.000 som blir føreslått nytta slik: Til utbyte kr 4.650.000 Til disposisjonsfond kr 16.670.000 Konsernbidrag kr 1.224.000 Takk for innsats og samarbeid Styret vil retta takk til kvar einskild tilsett for fin innsats og positiv haldning i 1998. Likeins vil styret takka brukarar og kundar for godt samarbeid og gamle og nye aksjeeigarar for den interesse dei har synt selskapet. Bergen, 31. desember 1998 17. mars 1999 Olav Nummedal Arne Wendelbo Aanensen Bernt Jacob Pettersen formann varaformann Leonard Corneliussen Gunvald Ottesen Aslaug Olden Mala Jakob Bleie Alf Steine Gunnar Eiken Tore Hammer Atle Aalen 7
Helse, Miljø, Tryggleik Kvart år reiser bortimot 12 millionar personar med HSD sine båtar, bussar og ferjer. Tryggleiken til desse og til eigne tilsette er eit overordna omsyn for selskapet,og arbeidet med dette er sett i system gjennom HSD sine kvalitetssikringssystem. Vernetenesta Vernetenesta er delt i ein organisasjon for dei tilsette på land, og ein for sjøfolk. Dette er naturleg ut frå lovverket på området. Landdivisjonane 8 lokale arbeidsmiljøutval (AMU). Med i lokale AMU: 3 verneombod og 3 representantar for arbeidsgivar, ein representant for lokal Bedriftshelseteneste. 1 Hovudarbeidsmiljøutval (HAMU) 27 leiarar er medlemer i AMU/HAMU, - 30 valde verneombod. VERNETENESTA FOR LANDTILSETTE Hovudarbeidsmiljøutval HAMU Lokalt arbeidsmiljøutval AMU Verneombod Gods Verneombod Buss/administrasjon Verneombod Verkstad Verneombod Adm. Bergen/all verksemd Oslo HAMU: 4 hovudverneombod, representerer verkstadene,bussavdelingane, godsdivisjonen og tilsette i Oslo/Bergen. 4 representantar for arbeidsgivarsida: divisjonssjefane for buss-, gods- og verkstaddivisjonen og personalsjefen. Bedriftssjukepleiar frå Bedriftshelsetenesta i Bergen og systemansvarleg for HMS. Hovudsaker i 1998 I 1998 har HAMU særleg hatt fokus på desse sakene: om gjeldande prosedyrer og rutiner fungerer etter målsettinga auka fokus på og gjennomføring av avviksregistrering sjukefråver - oppfølging av langtidssjukemelde VERNETENESTA FOR SKIP Verne- og miljøutval 4 hovudverneombod 1 kaptein ferjer, 1 kaptein snøggbåt 1 repr. for snøggbåt- og 1 repr. for ferjedivisjoner Sjødivisjonane Ferje- og snøggbåtdivisjonen: kvart fartøy eit verneområde, ei gruppe av fartøy eit hovudverneområde. 4 hovudverneområde i HSD. Verne- og miljøarbeidet samordna i verne- og miljøutval der 4 hovudverneombod og representantar for leiinga er medlemer. Utvalet tar opp alle typar saker knytt til arbeidsmiljøet. I 1998 har utvalet hatt 5 møte. Her har vore teke opp saker som mellom anna er knytt til arbeidstilhøva for billettørar, fortøyingsarrangement og konkrete personskader blant tilsette. Hovudverneombod Område 1 5 samband i Hardanger Hovudverneombod Område 2 9 samband i Sunnhordland Hovudverneombod Område 3 5 samband i Sunnhordland Hovudverneombod Flaggr./Snøggb./Godsbåt Opplæring Gode kvalifikasjonar er viktig,ikkje minst av tryggleiksomsyn. Opplæring er eit prioritert område i selskapet. Tilsette med fagbrev: 311 sjåførar 49 mekanikarar Fagopplæring i 1998: 35 sjåførar og 5 mekanikarar har avlagt fagprøve i 1998 12 lærlingar innan faga yrkessjåfør, reparatør og bilopprettar 5 lærlingar i ferjedivisjonen innan faga dekk og maskin avlagt fagprøve i 1998 15 lærlingar i ferjedivisjonen innan faga dekk og maskin 14 deltakarar på første kurs etter «Reform 94» i 1998 (landtilsette) Generell opplæring i 1998: 250 tilsette i landdivisjonane på kurs i HMT-arbeid og service 5 personar i omsorgsgruppa på kurs i 1998 - held fram i 1999 30 tilsette i snøggbåtrestaurasjonane på servicekurs 45 navigatørar på snøggbåtane på retreningskurs Alle tilsette på snøggbåtterminalane på engelsk kurs Engelskkurs for alle inspektørar i samband med snøggbåtbygging i Australia 300 billettørar og overstyrmenn i ferjedivisjonen på servicekurs, kombinert med opplæring i elektronisk billettering. 261 ferjetilsette på kurs i handtering av farleg gods. 40 tilsette i ferjediv. på kurs i vedlikehaldssystemet. 6 tilsette på ferjene på kurs i tolking av datalogg. 27 ferjetilsette på kurs i kontroll av brannsl.apparat. 20 tilsette i ferjerestaurasjonane på beredskapskurs. 8
Bedriftshelsetenesta HSD har avtale med 11 bedriftshelsetenester og fleire sjømannslegar. HAMU har arbeidd med å få til auka grad av standardisering av bedriftshelsetenesta (BHT). Målsettinga er å få etablert minimumsstandardar for alle tilsette. Det er også eit mål å trekkja bedriftshelsetenestene meir aktivt inn i det generelle HMT-arbeidet, mellom anna med årlege møte mellom BHT og det lokale AMU. Her vil det bli lagt planar for HMT-arbeidet,og utover dette vil BHT også kunna vera med på vernerundar og kartleggingsarbeid. AKANutvalet AKAN utvalet har representantar for både sjø- og landtilsette. I 1998 har utvalet konsentrert arbeidet om å utarbeida ein informasjonskampanje om rusførebygging retta mot alle tilsette i HSD. Kampanjen skal gjennomførast i løpet av 1. kvartal 1999. Målsettinga med kampanjen er å auka kvar einskild tilsett sitt medvit om eige tilhøve til rusmidlar, slik at han/ho blir betre i stand til å ta ansvar for eigen bruk av rusmidlar. Gjennom dette ynskjer AKAN utvalet å førebyggja at rusmisbruk oppstår. Miljøtiltak HSD si verksemd omfattar mellom anna bruk av drivstoff som medfører utslepp.arbeidet med å redusera slike utslepp og andre miljøbelastningar er ein kontinuerleg prosess.sjølv om kvart einskilt tiltak kan synast lite, gir dette arbeidet resultat over tid. Også i 1998 har vi gjennomført ei rekke slike tiltak. Verkstadene har gått over til vannbasert lakk ved lakkering av personbilar. Det er etablert returordningar for brukte dekk og batteri, og inngått avtale med godkjende renovatørar om henting av alle typar avfall.bussdivisjonen har gått over til miljødiesel, som reduserer utsleppa av svovel i høve til vanleg diesel. Det er investert i nyare bussar, som gir mindre utslepp enn eldre modellar. Godsdivisjonen har gjort store investeringar i bilmateriell, truckar og godshandteringsutstyr for å sikra gode arbeidsforhold og redusert forureining til det ytre miljø. Snøggbåtdivisjonen har vurdert bruk av katalysator for reduksjon av CO2 og NOx utslepp. Førebels konklusjon er at det ikkje finst lette nok katalysatorar som høver for snøggbåt. Kartlegging av elektromagnetisk stråling frå elektroniske instrument på snøggbåtar er gjennomført. Konklusjonen vart at strålinga er langt under faregrensa. Det er inngått avtale om drift av snøggbåt med gassturbinar, som gir vesentleg reduksjon i NOx utslepp. Det er arbeidd mykje med å finna løysingar som gir mindre utslepp frå drifta av dei nye snøggbåtane som er kontrahert for levering i 1999.Det pågår eit kontinuerleg arbeid for å få ned drivstofforbruket på ferjene. Vannblåsing av skrog (botn) har vore eit vesentleg tiltak, og her er det investert 1,5 mill. kroner på ulike fartøy. Det er gjort investeringar for å betra arbeidstilhøva og trivselen for dei tilsette på fleire ferjer, og mellom anna lagt til rette for betre kontortilhøve. På ei av ferjene er det gjort investeringar for å betra det fysiske arbeidsmiljøet i maskinrommet. Verkstadene har investert i fleire eksosavsug og det er montert støvavsug med sentralstøvsugar ved ein av verkstadene. Ombygging av kontorlokale har gitt betre arbeidsmiljø for ko n t o rt i l s e t t e. Det er arbeidd aktivt med stillingsinnstruksar og mange instruksar er revidert og endra. Like eins er organisasjonskart korrigert og oppdatert. Det er sett i verk tiltak etter vernerundane. Ved fleire avdelingar har det organisatoriske arbeidsmiljøet hatt fokus i 1998. I samband med bedriftshelsetenestene lokalt har det vore arbeidd med fleire saker i 1998. Nokre tal frå HMT-arbeidet: Landdivisjonane Sjødivisjonane 1998 1997 1998 1997 Sjukefråver 4,4 % 4,6 % 3,5 % 3,6 % Aktiv sjukemelding 5 12 ikkje aktuelt Arbeidsulukker* 21 23 5 10 Attføring 1 3 1 1 Uføre 2 3 1 1 *Ingen alvorleg Målsetting for HMT-arbeidet HSD har utarbeidd ei overordna målsetting for arbeidet med Helse, miljø og tryggleik. «Gjennom systematisk arbeid med Helse, Miljø og Tryggleik (HMT) vil HSD oppretthalda eit godt arbeidsmiljø, førebyggja ulukker og helseskader, og medverka til vern av det ytre miljø. HSD ønskjer å stå fram som eit selskap som legg vekt på kundane sin tryggleik og dei tilsette sine arbeidstilhøve. Dette skal skje ved at blir iverksett gode prosedyrar og rutinar for alle aktivitetar som kan påverka arbeidsmiljø og tryggleik og medverka til vern av det ytre miljø». Arbeidsmiljø Arbeidet med å skapa trygge og tenlege arbeidstilhøve for tilsette,og sikra dei mange som reiser med selskapet heldt fram med konkrete tiltak i 1998. Det er installert elektroniske kart om bord i alle snøggbåtane. Det er arbeidd med å betra arbeidsmiljøet for dei tilsette i kioskane om bord. 9
RESULTATREKNESKAP ( i 1.000 kr) MERKNAD HSD ASA KONSERN DRIFTSINNTEKTER OG -KOSTNADER 1998 1997 1998 1997 Driftsinntekter: Passasjerfrakt 235 894 224 498 274 210 249 094 Godsfrakt 226 039 199 473 266 916 199 473 Frakt for bilar med ferjer 223 544 212 576 223 544 212 576 Kontraktsinntekter rutedrift 1 148 134 149 000 169 672 161 357 Netto forteneste ved sal av anleggsmidlar 3 602 4 703 3 602 4 827 Andre driftsinntekter 2 129 285 128 336 158 977 152 274 Driftsinntekter i alt 17 966 498 918 586 1 096 921 979 601 Driftskostnader: Varekostnad 3 25 472 24 644 39 079 37 107 Løn og andre personalkostnader 398 762 387 345 445 163 418 367 Andre driftskostnader 16 411 286 387 886 467 723 402 243 Tap på krav 705 946 897 951 Ordinære avskrivingar 7 88 505 80 247 102 855 88 893 Driftskostnader i alt 924 730 881 068 1 055 717 947 561 DRIFTSRESULTAT 41 768 37 518 41 204 32 040 FINANSINNTEKTER OG -KOSTNADER Aksjeutbyte 3 498 2 579 3 545 2 617 Renteinntekter 6 250 2 993 6 755 3 291 Rentekostnader 23 414 16 653 24 107 17 336 Netto finanskostnader -13 666-11 081-13 807-11 428 RESULTAT FØR SKATTAR 28 102 26 437 27 397 20 612 Skattekostnad 8 5 558 6 328 5 362 4 229 Årsresultat før minoritetsinteresser 22 544 20 109 22 035 16 383 Minoriteten sin del av resultatet 2 260 Årsresultat etter minoritetsinteresser 22 544 20 109 22 035 18 643 SOM VERT NYTTA SLIK: Frå tilbakeføringsfond 0 0 Konsernbidrag -1 224 0 Overført til reservefond 0-2 946 Avsett til utbyte -4 650-3 036-4 650-3 036 Overført til disposisjonsfond -16 670-14 127 Til majoritet -17 385-15 607 DISPONERT 22 544 20 109 22 035 18 643 10
BALANSE PR. 31. DESEMBER (i 1.000 kr) MERKNAD HSD ASA KONSERN EIGNELUTAR 1998 1997 1998 1997 Omløpsmidlar: Kasse, bank, postgiro 4 7 374 39 132 26 006 50 840 Uteståande hos dotterselskap 8 211 7 022 Kundefordringar 5 64 891 47 458 84 815 55 306 Varelager 6 2 732 2 277 8 236 6 677 Andre fordringar 11 130 12 788 11 746 12 788 Omløpsmidlar i alt 94 338 108 677 130 803 125 611 Anleggsmidlar: Utsett skattefordel 8 4 145 2 842 4 145 3 030 Aksjar 11 121 343 98 498 80 544 77 481 Langsiktige utlån 10 8 401 8 312 8 401 8 315 Langsiktige utlån dotterselskap 3 149 Varige driftsmidlar og eigedomar 7 536 463 454 058 594 220 503 053 Anleggsmidlar i alt 673 501 563 710 687 310 591 879 SUM EIGNELUTAR 767 839 672 387 818 113 717 490 MERKNAD HSD ASA KONSERN GJELD OG EIGENKAPITAL 1998 1997 1998 1997 Kortsiktig gjeld: Skuldig løn og offentlege avgifter 69 563 63 328 77 572 69 948 Leverandørgjeld 61 638 47 744 80 507 54 194 Betalbar skatt 8 4 026 8 806 5 198 10 804 Anna kortsiktig gjeld 67 699 46 686 69 959 47 729 Avsett til utbyte 4 650 3 036 4 653 3 036 Kortsiktig gjeld i alt 207 576 169 600 237 889 185 711 Langsiktig gjeld: Utsett skatt 8 34 406 31 452 40 210 35 788 Pantegjeld 12 375 538 346 338 382 874 354 318 Pensjonsheftingar 9 14 802 10 149 14 356 10 823 Anna langsiktig gjeld 0 0 4 213 0 Langsiktig gjeld i alt 424 746 387 939 441 653 400 929 Minoritetsinteresser 12 865 Eigenkapital: Aksjekapital 13 15 500 15 180 15 500 15 180 Reservefond 12 458 8 779 Tilbakeføringsfond 0 0 Disposisjonsfond 107 559 90 889 Konsernet sine fond 123 071 102 805 Eigenkapital i alt 15 135 517 114 848 138 571 117 985 SUM GJELD OG EIGENKAPITAL 767 839 672 387 818 113 717 490 Garanti- og kausjonsheftingar 14 31 287 9 188 31 287 9 188 Pantheftingar 12 375 538 346 338 382 874 354 318 Bergen, 31. desember 1998 17. mars 1999 11
KONTANTSTRAUMANALYSE (i 1000 kr) HSD ASA HSD ASA KONSERN KONSERN 1998 1997 1998 1997 Kontantstraum frå operasjonelle aktivitetar: Resultat før skattekostnad 28 102 26 437 27 397 20 612 Tap/vinst ved sal av anleggsmidlar -3 602-4 703-3 602-4 827 Ordinære avskrivningar 88 505 80 247 102 855 88 893 Endring i varelager -455 200-1 559 318 Endring i kundefordringar -17 433-3 384-29 509-6 456 Endring i leverandørgjeld 13 894 3 918 26 313 3 737 Utbetaling av skatt -8 680-10 774 Endring i andre tidsavgrensningspostar 23 458-3 214 35 012 2 392 Netto kontantstraum frå operasjonelle aktivitetar 123 789 99 501 146 133 104 669 Kontantstraum frå investeringsaktivitetar: Innbetalingar ved sal av varige driftsmidlar 4 755 18 048 4 755 18 048 Utbetalingar ved kjøp av varige driftsmidlar -172 436-51 308-186 692-108 075 Innbetalingar ved sal av aksjar 162 19 162 19 Utbetalingar ved kjøp av aksjar -18 845-21 982-2 865-1 327 Netto kontantstraum frå investeringsaktivitetar. -186 364-55 223-184 640-91 335 Kontantstraum frå finansieringsaktivitetar: Endring pensjonsforpliktelser 4 653 3 533 Innbetalingar ved opptak av ny langsiktig gjeld 100 259 73 771 100 259 87 046 Utbetalingar ved nedbetaling av langsiktig gjeld -71 059-125 055-71 703-129 675 Utbetaling av utbytte -3 036-2 277-3 036-2 277 Netto kontantstraum frå finansieringsaktivitetar 30 817-53 561 29 053-44 906 Konsolidering / oppkjøp Bergen Hardanger Billag AS -15 380 26 950 Netto endring likvidar gjennom året -31 758-9 283-24 834-4 622 Likvider 01.01 39 132 48 415 50 840 55 462 Likvider 31.12 7 374 39 132 26 006 50 840 Kontantstraumanalysen for 1998 er utarbeidd etter den indirekte metoden slik det går fram i førebels standard frå NRS. 12
Rekneskapsprinsipp Konsolideringsprinsipp Konsernrekneskapet viser konsernet sin økonomiske situasjon når ein vurderer konsernet som ei rekneskapsmessig eining. Konsernrekneskapet omfattar morselskap og dei selskap der HSD ASA eig minst 50% av aksjane og har bestemmande innverknad. Dotterselskapa er konsoliderte etter oppkjøpsmetoden. Transaksjonar og mellomverande mellom selskapa i konsernet er eliminerte i konsernrekneskapet. HSD ASA har i 1998 direkte og gjennom kjøp av alle aksjane i Bergen Dale Voss Billag AS kjøpt 44,4% av aksjane i Bergen Hardanger Voss Billag AS. Saman med oppkjøpet av Bergen Hardanger Billag AS i 1997 vart HSD ASA i 1998 direkte og indirekte eigar av 100% av driftsselskapet Bergen Hardanger Voss Billag AS. Det vesentlegaste av meirverdiane ved oppkjøpet er fordelt på vognparken etter bruttometoden, med avsetning for utsett / latent skatt (28%). Andelar i ansvarlege selskap Andelar i Partrederiet Flaggruten ANS er teke med etter bruttometoden både i resultatrekneskapet og i balansen, ettersom HSD ASA eig 99% av selskapet, og dotterselskapet Unitur AS eig 1%. Varige driftsmidlar Kjøp og sal av driftsmidlar må sjåast som ein del av den ordinære verksemda til HSD ASA. Netto salsvinstar er derfor tekne med under ordinære driftsinntekter i resultatrekneskapet. Klassifisering av vinst og tap som ekstraordinære postar vert gjort når dei både er vesentlege, uvanlege og ikkje ventast å inntreffa ofte eller regelmessig. For dei fleste båtar og ferjer vil vinst og tap ved sal regulerast etter avtale med det offentlege. Kontraktsinntekter rutedrift / tilskot frå det offentlege Kontraktsinntekter frå offentlege oppdragsgjevarar er føresett å kompensera manglande inntekter frå kundar, og er ført som driftsinntekter i resultatrekneskapet. Kontraheringstilskot og investeringstilskot er førte som reduserte investeringar. Merknader til resultatrekneskapen og balansen Om ikkje anna er oppgitt er alle tal i 1.000 kr. 1. Kontraktsinntekter rutedrift. Kontraktsinntekter HSD ASA frå offentlege oppdragsgjevarar er ført til inntekt med kr. 88.159 frå Hordaland fylke, og kr 59.975 frå staten, totalt kr. 148.134. I høve til 1997 utgjer dette ein reduksjon på 0,5 %. For konsernet er kontraktsinntektene kr. 109.697 frå Hordaland fylke, og kr. 59.975 frå staten, totalt kr. 169.672. I høve til 1997 utgjer dette ei auke på 5,1 %. Av kontraktsinntektene er kr. 21.539 inntektsført i BHB i 1998. Tilsvarende beløp for 1997 som var kr. 12.357 gjaldt perioden frå mai 1997 og ut året. 2. Andre driftsinntekter. Posten andre driftsinntekter omfattar m.a. eksterne driftsinntekter frå eigedomar, verkstaddrift, restaurasjonsdrift, spedisjon og godsterminalar. 3. Varekostnad. Summen gjeld varer for sal ved bilverkstadane og ved restaurasjonen på ferjene og snøggbåtane. 4. Bankinnskot. Av bankinnskot i HSD ASA er kr. 748 bunde til betaling av forskotstrekk frå tilsette. HSD ASA har pr. 31.12.98 ein likvidreserve tilsvarande unytta låneramme på kr. 80 millionar. Av konsernet sine bankinnskot er kr. 2.304 bunde til betaling av forskotstrekk frå tilsette. 5. Kundefordringar. Kundekrav er ført opp til pålydande verdi, redusert med venta tap på kr 1.481 for HSD ASA og kr. 1861 for konsernet. 6. Varelager. Varelager er vurdert til lågaste verdi av innkjøpspris og verkeleg verdi. 13
7. Varige driftsmidlar og eigedomar. HSD Goodwill Eige- Utstyr og Flagg- Anlegg Båtar Ferjer Bilar domar inventar ruten u/utf. Sum Innkjøpskostnad pr. 01.01. 170 972 638 987 296 232 78 049 32 071 21 417 5 636 1 243 364 + Oppskrive pr. 01.01. 0 + Tilgang 462 107 255 40 702 4 669 24 914 0 0 178 002 - Endring anlegg under utføring 5 566 5 566 - Avgang til innkjøpskostnad 0 0 19 731 0 645 0 0 20 376 Innkjøpskostnad pr. 31.12. 171 434 746 242 317 203 82 718 56 340 21 417 70 1 395 424 Samla av -og nedskr. pr 31.12. 101 440 427 572 232 464 45 963 30 105 21 417 0 858 961 Bokført verdi pr. 31.12. 69 994 318 670 84 739 36 755 26 235 0 70 536 463 Uavskr. rest oppskr. pr. 31.12. 0 3 303 3 303 Årets ordinære avskrivingar 12 713 40 791 26 499 2 781 5 721 0 0 88 505 Av dette utgjer avskriving på oppskrevne verdiar 182 182 Prosentsats for ordinære avskrivingar 7-20% 6-8% 15-20% 0-10% 10-33% KONSERNET Utstyr og Goodwill Anlegg Båtar Ferjer Bilar Eigedomar inventar u/utf. Sum Innkjøpskostnad pr. 01.01. 170 972 638 987 412 334 98 881 39 716 26 266 5 636 1 392 792 + Oppskrive pr. 01.01. 0 + Tilgang 462 107 255 43 240 5 538 27 463 8 300 192 258 - Endring anlegg under utføring 5 566 5 566 - Avgang til innkjøpskostnad 0 0 19 731 645 4 849 25 225 + Endring meirverdi v/oppkjøp (*) 11 217 2 203 13 420 Innkjøpskostnad pr. 31.12. 171 434 746 242 447 060 106 622 66 534 29 717 70 1 567 679 Samla av -og nedskr. pr 31.12. 101 440 427 572 333 804 53 514 34 882 22 247 0 973 459 Bokført verdi pr. 31.12. 69 994 318 670 113 256 53 108 31 652 7 470 70 594 220 Uavskr. rest oppskr. pr. 31.12. 0 3 303 3 303 Årets ordinære avskrivingar 12 713 40 791 37 756 3 680 7 085 830 0 102 855 Av dette utgjer avskriving på oppskrevne verdiar 182 182 Prosentsats for ordinære avskrivingar 7-20% 6-8% 15-20% 0-10% 10-33% 10% (*) Fordeling meirverdi i samband med oppkjøp av BHB i 1997 er endra som følgje av ny informasjon. Investeringar i og salssum varige driftsmidlar og eigedomar dei siste 5 åra. 1994 1995 1996 1997 1998 INVESTERINGAR HSD Konsern HSD Konsern HSD Konsern HSD Konsern HSD Konsern Båtar og ferjer 45 633 45 633 58 817 58 817 83 816 83 816 12 277 12 277 107 717 107 717 Bilar 25 759 25 759 21 593 21 778 27 846 27 865 33 354 66 390 40 702 43 240 Eigedomar 1 548 1 548 2 455 2 455 2 944 2 944 785 15 482 4 669 5 538 Utstyr, inventar 2 308 2 518 4 245 4 409 3 180 3 396 4 133 8 536 24 914 27 463 Goodwill 4 849 0 8 300 Anlegg under utførelse (17 250) 3 474 (2 959) 526 4 363 5 096 759 541 (5 566) (5 566) Sum 57 998 78 932 84 151 87 985 122 149 123 117 51 308 108 075 172 436 186 692 SAL Båtar 20837 20 837 4 302 4 302 15 200 15 200 Ferjer 3 080 3 080 3 190 3 190 920 920 Bilar 2 501 2 501 2 706 2 706 1 532 1 532 1 883 1 883 4 569 4 569 Eigedomar 173 173 208 208 338 338 Utstyr, inventar 151 151 121 121 1095 1 095 35 35 186 186 Sum 23 662 23 662 10 417 10 417 6 155 6 155 18 038 18 038 4 755 4 755 14
8. Rekning av utsett skatt og årets skattekostnad. Utsett skatt/-fordel er rekna på grunnlag av førebels skilnader som eksisterer ved utgangen av rekneskapsåret mellom rekneskapsmessige og skattemessige verdiar, og underskot til framføring. Nedanfor er det gjeve ein spesifikasjon av førebels skilnader og underskot til framføring, og ei utrekning av utsett skatt/- fordel ved utgangen av rekneskapsåret. HSD ASA Konsern 31.12.98 31.12.97 31.12.98 31.12.97 Førebels positive skilnader: Varige driftsmidlar 124 851 107 359 124 851 109 766 Vinst og tapskonto 17 427 21 788 18 275 22 848 Meirverdiar driftsmidlar 0 0 18142 12 196 Sum 142 278 129 147 163 079 144 810 Førebels negative skilnader som kan utliknast: Kundefordringsreserve 1 199 1 390 1 269 1 565 Ukurans/varereserve 1 187 1 226 1 187 1 226 Andre negative skilnader 17 012 14 203 17 012 14 203 Sum 19 398 16 819 19 468 16 994 Netto positive førebels skilnader pr 31.12. 122 880 112 328 143 611 127 816 Grunnlag utsett skatt 122 880 112 328 143 611 127 816 Utsett skatt pr 31.12. (28% av grunnlaget) 34 406 31 452 40 211 35 788 Utsett skattefordel knytta til pensjonsheftingar: Negativ skilnad 14 802 10 149 14 802 10 823 Utsett skattefordel 31.12. (28%) 4 145 2 842 4 145 3 030 Spesifikasjon av skilnader mellom det rekneskapsmessige resultat før skattar og årets skattegrunnlag: HSD ASA Konsern 31.12.98 31.12.97 31.12.98 31.12.97 Resultat før skattekostnad 28 102 26 437 27 398 20 612 Permanente skilnader -3 535 683-3 498 660 Konsernbidrag -1 225 0 0 0 Sal aksjar -135 20-135 20 Endring førebels skilnader / likning -5 307 8 709-1 675 21 660 Bruk av likningsmessig underskot 0-1 227 0-1 227 Årets skattegrunnlag 17 900 34 622 22 090 41 725 Samansetning av skattekostnaden: Betalbar skatt 5 012 9 694 6 185 11 692 Frådrag godtgjering motteke utbyte -979-888 -979-888 Endring i utsett skatt / likning 1 525-2 478 156-6 575 Sum skattekostnad 5 558 6 328 5 362 4 229 15
9. Pensjonskostnader. Selskapet har kollektiv pensjonsordning for sine tilsette i livsforsikringsselskap.pensjonsheftinga omfattar 782 tilsette og pensjonistar pr. 31.12.98. For konsernet omfattar ordninga 929 tilsette og pensjonistar. Pensjonsordningane blir i rekneskapet handsama etter NRS for pensjonskostnader. Etter denne rekneskapsstandarden skal selskapet si pensjonsordning handsamast som ein ytingsplan. Ved verdsetjing av pensjonsheftinga blir estimert verdi ved rekneskapsavslutninga nytta. Denne estimerte verdien blir korrigert kvart år i samsvar med oppgåve frå livsforsikringsselskapet over påkomne pensjonsheftingar. Aktuarutrekningar vert føreteke kvart år av livsforsikringsselskapet tufta på opplysningar frå HSD ASA. Følgjande estimat for uttak av AFP er lagt inn som ein føresetnad i utrekningane frå fylte 62 år til 67 år: 62 år; 50%, 63 år; 20%, 64 år; 10%, 65 år; 10%, 66 år; 10% Ved utrekningane er fylgjande føresetnader lagt til grunn: 1998 1997 Diskonteringsrente: 6,00% 6,00% Lønsregulering: 3,30% 3,30% Pensjonsregulering: 2,50% 2,50% G-regulering: 2,50% 2,50% Frivilleg avgang: 0,00% 0,00% Venta avkasting: 7,00% 7,00% HSD ASA Konsern Innhald i pensjonskostnaden 31.12.98 31.12.97 31.12.98 31.12.97 Noverdi av opptjening pensjonar i år 3 800 2 781 4 558 3 514 Rentekostnad av påkomne pensjonsheftingar 3 898 3 081 4 998 4 141 - Venta avkasting av pensjonsmidlar 3 611 4 326 4 914 5 536 Endring arbeidsgjevaravgift 566 217 566 217 Estimatendring AFP og kollektiv ordning 0 6 443-521 10 609 Netto pensjonskostnader 4 653 8 196 4 687 12 945 Avstemming av pensjonsheftingar og pensjonsmidlar: Balanse pr. 31.12.98 31.12.97 31.12.98 31.12.97 Estimerte påløpte pensjonsheftingar 73 775 58 125 93 601 77 326 Estimert verdi av pensjonsmidlar 53 623 51 376 73 896 69 903 Estimerte netto pensjonsheftingar 20 152 6 749 19 705 7 423 Ikkje resultatført verknad av: - estimatendringar, og skilnad venta / faktisk avkasting -5 350 3 400-5349 3 400 Balanseførte netto pensjonsheftingar 14 802 10 149 14 356 10 823 Pensjonsmidlane er investerte etter dei generelle retningsliner som gjeld for livsforsikringsselskapet. 16
10. Langsiktige utlån. Av langsiktige utlån utgjer lån til tilsette kr 3.530 11. Aksjar og andelar (i heile kr). Aksje- Talet på HSD ASA Konsern Aksjar og andelar andre selskap kapital aksjar Pålydande Bokført Bokført Bergen Norhordland Rutelag ASA 14 602 070 789 508 7 895 080 71 227 132 71 227 132 Fosen Trafikklag ASA 15 434 025 35 373 884 325 3 460 165 3 460 165 Runway Unitur A/S 1 000 000 23 000 230 000 230 000 230 000 Nor-Way Bussekspress AS 7 600 000 1 200 000 200 000 200 000 Transportinvest AS 32 400 000 1 200 000 200 000 200 000 Vest Trafikk AS 3 665 040 5 061 202 440 110 183 110 183 Telemark Bilruter AS 1 730 000 285 57 000 790 000 790 000 Namsos Trafikkselskap ASA 9 360 000 25 000 250 000 1 875 000 1 875 000 Sveio Billag AS 169 000 95 24 600 782 068 782 068 Haugesund-Tittelsnes Billag AS 100 000 32 40 000 312 001 312 001 Bømlo Reisebyrå AS 180 000 160 80 000 80 000 80 000 Andre selskap 325 510 1 277 577 Sum aksjar og andelar i andre selskap 79 592 059 80 544 126 HSD eig 54,1% av aksjane i Bergen Nordhordland Rutelag ASA (BNR). Då røysterettsavgrensingane i selskapet ikkje gjev vesentleg innverknad, er BNR ikkje innarbeidd verken som dotterselskap eller som tilknytta selskap. BNR eig tilsvarande 53 % av aksjane i HSD, og det føreligg såleis ein krysseige-situasjon. HSD sin andel av bokført eigenkapital i BNR pr. 31.12.97 er 62,2 mill. kr.. Tilsvarande utgjer BNR sin andel av den bokførte eigenkapitalen i HSD pr. 31.12.98, 73,4 mill. kr. Aksjar i dotterselskap: HSD Service AS 300 000 300 300 000 300 000 Unitur AS 500 000 1 000 500 000 250 000 Voss Frakt AS 950 000 950 950 000 950 000 Bergen Dale Voss Billag AS 150 000 120 120 000 2 295 000 Bergen Hardanger Voss Billag AS 350 000 1 000 350 000 17 685 000 Bergen Hardanger Billag AS 90 000 90 90 000 20 271 000 Sum aksjar i dotterselskap 41 751 000 Sum aksjer og andelar 31.12 121 343 059 Partrederiet Flaggruten ANS: HSD ASA eig 99%, og Unitur AS eig 1% av Flaggruten ANS. Andelen er teke med etter bruttometoden i HSD ASA, og etter eigenkapitalmetoden i Unitur AS. Følgjande tal er såleis teke med i rekneskapen. HSD ASA Unitur AS Totalt i 99% 1% konsernet Omsetnad 97 947 217 989 366 98 936 583 Driftskostnader 81 019 340 818 377 81 837 717 Finanspostar 2 643 878 26 706 2 670 584 Eignelutar 79 182 546 799 824 79 982 370 Gjeld 17 198 749 173 725 17 372 474 Proformatal 1997: BHB er teke med i konsernrekneskapet frå mai 1997. Proformatal for 1997 viser effekten dersom kjøpet hadde funne stad 01.01.97. Det er nytta same meirverdiar og goodwill som i konsernrekneskapet for 1997, og gjennomført avskrivningar på desse for heile året. Finansieringa av kjøpet er reflektert i proformatala i form av kalkulatoriske renter på kjøpesummen fra 01.01 og fram til mai 1997. Voss Frakt AS vart stifta 01.01.98. I tala for 1997 er effekten av om kjøpet hadde skjedd 01.01.97 teke med. Tal i 1000 kr 1998 1997 Driftsinntekter 1 096 921 1 035 730 Driftskostnader 1 055 717 1 004 148 Driftsresultat 41 204 31 582 Netto finanskostnader -13 807-11 502 Kalkulatoriske renter 0-370 Resultat før skattar 27 397 19 710 17
12. Pantegjeld. Pantegjelda til selskapet samanlikna med bokført verdi av anleggsmidlar som er pantsette pr 31.12.98 HSD ASA Konsern 1998 1997 1998 1997 Pantegjeld 375 538 346 338 382 874 354 318 Bokført verdi pantsette eignelutar: Ferjer og båtar 311 383 307 056 311 383 307 056 Bilar 84 739 72 012 94 961 97 800 Eigedomar 4 267 4 782 4 267 4 782 Sum bokført verdi 400 389 383 850 410 611 409 638 Avdrag pantegjeld neste år 45 500 42 000 48 800 46 000 13. Eigenkapital Selskapet sin aksjekapital består pr. 31.12.98 av 775.000 aksjer à pålydande kr. 20. Aksjekapitalen er i 1998 utvida med 16.000 aksjer pålydande kr. 20. Overkurs på kr. 3.680 er lagt til reservefond. HSD ASA Konsern 1998 1997 1998 1997 Aksjekapital 01.01 15 180 15 180 15 180 15 180 Innbetalt 1998 320 0 320 0 Aksjekapital 31.12 15 500 15 180 15 500 15 180 Reservefond 01.01 8 779 5 833 Overkurs ved aksjeutviding 3 680 0 Overført fra årets resultat 2 946 Reservefond 31.12 12 459 8 779 0 0 Disposisjonsfond 01.01 90 889 76 763 Overført fra årets resultat 16 669 14 126 Disposisjonfond 31.12 107 558 90 889 0 0 Konsernet sine fond 01.01 102 805 83 552 Oppkjøp minoritet 1998 6 335 Tilført minoritet frå 1997 12 865 Overkurs ved aksjeutviding 3 680 Eliminering kostpris aksjer i dotterselskap -19 999 Overført frå årets resultat 17 385 19 253 Konsernet sine fond 31.12 123 071 102 805 Sum Eigenkapital 31.12.98 135 517 114 848 138 571 117 985 I samsvar med paragraf 12 i selskapet sine vedtekter er det avgrensingar i røysteretten. Ingen kan, medrekna fullmakter, røysta for meir enn 4% av dei røyster som er representert på årsmøtet. 14. Garanti- og kausjonsheftingar (i heile kr). HSD ASA Konsern Kausjonsansvar vedk. RunWay-Unitur AS 125 000 125 000 Kausjonsansvar vedk. Oslo Shipp. Terminal AS 100 000 100 000 Garantiansvar vedk. husleige 62 775 62 775 Garantiansvar vedk. Austal Ships PTY LTD 26 449 000 26 449 000 Garantiansvar vedk. Hordaland fylkeskommune 4 075 000 4 075 000 Garantiansvar vedk. Statens Vegvesen Hord. 475 000 475 000 Sum 31 286 775 31 286 775 15. Estimat RISK-beløp pr. aksje HSD ASA (i heile kr). Inngangsverdi pr. aksje 01.01.92 52,86 RISK beløp 01.01.93-2,40 RISK beløp 01.01.94-4,80 Gjennomgåande RISK beløp 01.01.95 0,47 Gjennomgåande RISK beløp 01.01.96-0,18 Gjennomgåande RISK beløp 01.01.97-2,35 Gjennomgåande RISK beløp 01.01.98 30,38 Førebels gjennomgåande RISK-beløp 01.01.99 13,53 18
16. Spesifikasjon av andre driftskostnader HSD ASA KONSERN 1998 1997 1998 1997 Drivstoff, smørolje 79 053 90 175 81 649 92 975 Rekvisita, deler, dekk 13 387 12 861 16 132 17 816 Reparasjonar, vedlikehald, utstyr 86 754 88 231 87 149 93 354 Andre rutekostnader 145 204 123 632 187 402 123 632 Andre driftskostnader 86 888 72 987 95 391 74 466 Sum 411 286 387 886 467 723 402 243 17. Rekneskap for dei ulike verksemdene i konsernet. Ferje Snøggbåt Buss 1) 1998 1997 1998 1997 1998 1997 Driftsinntekter 379 400 366 520 175 487 181 638 192 969 166 160 Driftskostnader 307 008 303 358 149 330 155 544 160 491 144 792 Ordinære avskrivingar 44 150 37 049 12 689 12 995 29 480 24 612 Driftsresultat 28 242 26 113 13 468 13 099 2 998-3 244 Driftsmidlar: Investeringar 120 070 8 807 1 399 3 470 31 761 76 691 Bokført verdi 31.12 333 898 252 206 72 502 82 244 98 731 87 599 1) I driftsresultatet for bussverksemda 1998 inngår avskrivingar på meirverdiar ved oppkjøp av BHV med kr. 5.272. Tilsvarande tal for 1997 var kr. 3.226. Andre avd./ Gods Verkstad Elimineringar 1998 1997 1998 1997 1998 1997 Driftsinntekter 287 360 211 414 54 780 51 956 6 925 1 913 Driftskostnader 274 703 198 783 52 370 48 690 8 960 7 501 Ordinære avskrivingar 12 185 9 864 747 2 954 3 604 1 419 Driftsresultat 472 2 767 1 663 312-5 639-7 007 Driftsmidlar: Investeringar 29 087 15 027 3 135 1 643 1 240 2 437 Bokført verdi 31.12 48 947 33 969 31 583 28 235 8 559 18 800 Sum konsern 1998 1997 Driftsinntekter 1 096 921 979 601 Driftskostnader 952 862 858 668 Ordinære avskrivingar 102 855 88 893 Driftsresultat 41 204 32 040 Driftsmidlar: Investeringar 186 692 108 075 Bokført verdi 31.12 594 220 503 053 19
20
Ferjedivisjonen Tryggleik Sjøfartsdirektoratet har i samarbeid med næringa gjennomført ein risikoanalyse av alle samband knytt opp mot ferjene i sambanda. Selskapet arbeider målmedvite med å gjera ferjene endå tryggare. Vi har derfor investert i nytt navigasjonsutstyr og i nye evakueringsløysingar. Løpande avvikshandsaming,intern og ekstern revisjon av driftssystemet skal sikra at selskapet har gjennomgåande fokus på try g g l e i k.elles har vi dri ve omfattande intern kurs ve rksemd i handtering av farleg go d s. HSD sine ferjer trafikkerer 18 samband i Hardanger, Midthordland og Sunnhordland. Selskapet har m.a. ferjeruter i stamvegnettet mellom Bergen og Stavanger og i riksvegnettet mellom Bergen og Oslo. Marknaden Samferdselslova opnar for prøvedrift med anbod innanfor riksvegferjedrifta. Sambandet Leirvik-Ranavik-Sunde er drive på eigen kontrakt med Staten. Samla er no 6 samband i landet lagt ut på anbod. Det er venta ytterlegare eit anbod i 1999. Elles blir ferjedrifta framleis driven på grunnlag av årlege avtalar med Statens Vegvesen med utgangspunkt i områdekonsesjonar. Trafikkutvikling og kapasitet Trafikkveksten i 1998 var langt over det som er lagt opp til i Norsk veg- og vegtrafikkplan. Dette gir store utfordringar for selskapet og vi må dessverre konstatera at talet på attståande bilar har auka. Selskapet fekk på haustparten tilført to nye ferjer. Ved omdisponeringar har dette gitt oss høve til å betra kapasiteten i 7 samband,og vil vera eit godt bidrag til å halda talet på attståande bilar nede. Forutan ny by g get M/F «Fo l ge fonn» kjøpte selskapet M/F «S e i m s t rand» frå BNR.Denne ferja fekk namnet «R o s e n d a l». Ny ferje - M/F «Folgefonn» I oktober fekk vi levert eit nybygg - ei standard ferje tilpassa korte samband.salongane er til dømes plassert på hovudbildekket. Ferja vart sett inn i sambandet Hatvik-Venjaneset. Dette er den første ferja i HSD med dieselelektrisk framdriftsmaskineri. Service HSD har bygd ut ordninga med betalingsterminalar, slik at vi no har eit slikt tilbod i alle dei største sambanda. Innføring av elektronisk billettering tok dessver re noko lenger tid enn venta. Systemet vil vera operativt i første kvartal i 1999.I tillegg til dei rabattilbod som gjeld i dag, vil vi kunna tilby eit såkalla verdikort, i praksis eit universalkort,som kan nyttast både for bil og passasjer på alle strekningar.toalettanlegget og salongar får løpande vedlikehald. Nokre av ferjene er også blitt oppgradert og vi har no TV i salongane på dei fleste ferjene. Serveringstilbod Selskapet har re s t a u ra s j o n s d rift i dei fleste fe r j e s a m b a n d a. HSD driv sjølv sambanda i kyststamvegen, medan dei øvrige bir drivne på kontrakt av private restauratørar. S e rve ringstilboda er tilpassa sambanda, slik at vi i dei mest tra fi k ke rte sambanda har eit va ri e rt utval av va rm e re t t a r. Ferjedivisjonen Fast tilsette pr 31.12.98 : 590 Omsetning : kr 379.400.000 Tal ferjer : 27 Tal førte bilar : 3 249 856 Tal passasjerar : 7 210 037 Investeringar : kr 120. 070.000 Kvam Norheimsund Ulvik Kvanndal Bruavik BERGEN Eidfjord Utne Brimnes Tørvikbygd Kinsarvik Krokeide Hatvik Venjaneset Jondal Fusa Jondal Halhjem Ullensvang Austevollhella Varaldsøy Hufthamar Austevoll Gjermundshamn Husavik Løfallstrand Våge Rosendal SandvikvågTysnes Kvinnherad Odda Sagvåg Leirvik Siggjarvåg Stord Mosterhamn Fjelberg Bømlo Valevåg Utbjoa Langevåg Sveio Buavåg Husnes Sunde Utåker Matre Skånevik Ølen Etne = Ferje Haugesund 21
Snøggbåtdivisjonen bygginga av desse båtane tok til i løpet av sommaren og båtane vil bli levert i mai 1999. I planlegginga av båtane har det vore lagt vekt på følgjande; Auka komfort for passasjerane, større kapasitet, lågare driftskostnader og lågare utslepp. Med desse båtane vil Flaggruten bli endå meir konkurransedyktig i høve til andre framkomstmidlar. Båtane vil ha kapasitet for 358 passasjerar, som er 25% meir enn i dag. Dei vil og vera rommelegare fordi arealet over to dekk er auka med nær 40% i høve til den største av våre noverande båtar. HSD driv Flaggruten mellom Bergen og Stavanger og snøggbåtruter mellom Bergen og Sunnhordland, samt ei rute i Hardanger. Divisjonen disponerer 10 båtar. Det er kontrahert 2 nye båtar til Flaggruten for levering i første halvår 1999. Meir enn 1 million passasjerar med snøggbåtane I 1998 auka snøggbåttrafikken nok ein gong og over ein million passasjerar reiste med selskapet sine snøggbåtar. Den største auken i passasjertalet hadde Flaggruten,og dei tre båtane hadde i fjor omlag 499.000 reisande. Rutene i Sunnhordland hadde og ein auke i fjor og i løpet av dei siste 6 åra har auken for desse rutene vore nesten 100 prosent. Heilårsruta på Hardangerfjorden hadde ein liten nedgang i passasjertala.det var sommarmånadene som viste nedgang i passasjertala, mens resten av året viste ein auke. Nye terminalar I samarbeid med lokale hamnestyresmakter planlegg vi ny snøggbåtterminal i Stavanger, Kopervik, Haugesund, Bergen og på Leirvik. Ein terminal på flytekaien ved Flesland er godkjend,og vi reknar med å opna den hausten 1999.Terminalen på Leirvik vil vera ferdig i løpet av våren 1999. Fleire av terminalane vil vonleg bli ferdige til årsskiftet 1999/2000 eller tidleg i år 2000. Nytt bookingsystem I samband med satsinga på auka komfort for passasjerane er vi no i gang med å investera i eit nytt bookingsystem til terminalane og elektronisk billettering for båtane. Dette vil vonleg gjera det lettare å tinga reiser og gi selskapet større fleksibilitet til å tilpassa prisar og rabattordningar til passasjerane sine behov. Snøggbåtdivisjonen Fast tilsette pr 31.12.98 : 135 Omsetning : kr 175.487.000 Tal båtar : 10 Tal passasjerar : 1 million Investeringar : kr 1 399.000 Turistprodukt 1998 var tredje sesongen for sommarruta mellom Bergen og Hardangerfjorden. Før sesongstart vart produktet endra og trass i ein generell nedgang i passasjertala -sannsynlegvis grunna dårleg ver, - viste til dømes strekninga Bergen-Rosendal ein stor auke. Dette viser at fokus på heile produktet - kva passasjeren kan oppleva - er viktig for å lukkast på denne marknaden. Det har og vore satsa mykje på marknadsføring overfor utenlandske turoperatørar, både av sommaruta og dei andre rutene. Selskapet har mellom anna tilsett eigen salssjef som arbeider med reiseliv og norske og utanlandske turistar. Det tar lang tid å innarbeida produkt på denne marknaden,men vi vonar at vi alt i 1999 skal sjå resultat av dette arbeidet. Nye båtar til Flaggruten Etter fleire års arbeid vart det i april 1998 vedteke å investera i to nye snøggbåtar til Flaggruten. Arbeidet med 22