Uttale landbruk Reguleringsplan Moskog. Drifts- og miljømessige konsekvensar for landbruket. Reguleringsplanen røyver ved 6 landbrukseigedomar, gnr. 51, bnr. 1, gnr. 51, bnr. 2, gnr. 52, bnr. 2, gnr. 51 bnr. 4 og gnr. 52, bnr. 5. Totalt vil planen bandlegge 430 daa produktiv skogsmark og 86,6 daa fulldyrka jord. Totalt vil planen bandlegge eit areal på 579 daa. som til no er forvalta gjennom jord- og skoglova, og ligg i kommuneplanen no som LNF- område. Reguleringsplanen vil røyve med følgjande areal fordelt på nemnde aktive gardsbruk, samt areala sett saman med landbrukseigedomane sitt totale areal: Gnr. 51, bnr. 1 Røyvde areal gnr. 51, bnr. 1 - Reguleringsplan 61,4 daa. 61,4 daa. 137,0 daa. Eigedomen gnr. 51, bnr. 1 Grimsbø Skyld 1,59 - heimelshavar Endre Grimsbø, adresse 5161 Laksevåg. Gardsbruket består av tre teigar, der heimeteigen med om lag halve innmark ligg kring driftssenteret, med ein utmarks- og skogteig i lia over og aust for driftssenteret på Grimsbø. Medan det ligg ein større inn- og utmarksteig innan for regulert planområdet for Moskog, samt in mindre skogteig inntil Jølstra innan for nemnde regulerte område. Gardsbruket har ikkje vore i aktiv drift med eigenproduksjon sidan 2007, mjølkekvoten er seld. Bygningane på gardsbruket med våningshus og driftsbygning er i rimeleg god stand, og innretta for kjøttproduksjon med storfe. Gardsbruket var tidlegare eit mjølkebruk. Mor til heimelshavar bur i dag på gardsbruket. Jordbruksareal er i dag pakta vekk til aktive mjølk- og kjøttprodusenter ved gnr. 51, bnr. 4 ved Jan Ove Flaten. Areal gnr. 51, bnr. 1 (jordregisteret, produksjonstilskot) 91 daa. 49 daa. Skogsareal/produktivt 587 daa 139 daa 866 daa I høve oppmålt areal for produksjonstilskot 2010 er det registrert 89 daa fulldyrka jord og 13 daa overflatedyrka jord, totalt 102 daa dyrka mark, samt 49 daa innmarksbeite. Bortfallet av dyrka jord for gardsbruket i høve her omtalte reguleringsplan vil verte på heile 60%. Som resultat av planlagde reguleringsplan vil gnr. 51, bnr. 1 bli redusert frå å vere eit sjølvstendig gardsbruk med nok ressursgrunnlag til ein eigenproduksjon tilsvarande eit gjennomsnittleg gardsbruk i Jølster til å bli eit mindre gardsbruk som ikkje er egna til sjølvstendig jordbruksproduksjon. For forpaktaren utgjer planlagde reguleringsplan eit bortfall av ressursgrunnlaget med 31 % for den dyrka marka for innhausting av for
Gnr. 51, bnr. 2 Røyvde areal gnr. 51, bnr. 2 - Reguleringsplan 132,0 daa. 138,0 daa. Eigedomen gnr. 51, bnr. 2 Grimsbø Skyld 1,59 - heimelshavar Dagfinn Grimsbø. Gardsbruket består av to teigar, der heimeteigen med om lag heile innmarka samt mesteparten av skog og utmark ligg kring gardstunet og sør søraust for gardstunet. Medan det ligg ein mindre innmarksteig og skogteig inntil Jølstra ved Øyane. Gardsbruket er i aktiv drift med mjølk og kjøttproduksjon av storfe. Produksjonsomfanget er i dag på 120 000 liter og eit dyretal på 17 mjølkekyr og 25 andre storfe. Bygningane på gardsbruket med våningshus og driftsbygning er i god stand, og innretta for den produksjonen som i dag er på gardsbruket. Heimelshavar og hans familie bur på bruket. Areal gnr. 51, bnr. 2 (jordregisteret, produksjonstilskot) 137 daa. Overflatedyrka jord 8 daa. 31 daa. Skogsareal/produktivt 856 daa. 89 daa. 1120 daa. I høve oppmålt areal for produksjonstilskot 2010, er det registrert 162 daa fulldyrka jord og 30 daa innmarksbeite, totalt 192 daa jordbruksareal, i tillegg paktar gardsbruket 15 daa fulldyrka jord frå gnr. 51, bnr. 3. gardsbruket har god arrondering. Bortfallet av dyrka jord for gardsbruket i høve her omtalte reguleringsplan vil bli lik null, men det vert truleg eit bortfall av noko dyrkingsjord. Gnr. 51, bnr. 2 har etter tilhøva ein stor skogressurs, som gardsbruket har lange tradisjonar for å nytte. Gardsbruket har og eiga gardssag og eit godt utbygd skogsvegnett. Bortfallet av 132 daa produktiv skogsmark i eit område som har gode driftsvilkår, vil bety ei svekking av gardsbruket sitt balansekvantum og potensial som skogsgardsbruk. Gnr. 51, bnr. 3 Røyvde areal gnr. 51, bnr. 3 - Reguleringsplan 0 0 49,0 daa. 14,8 daa. 63,8 daa.
Eigedomen gnr. 51, bnr. 3 Haugen Skyld 0,17 - heimelshavar Bente Grimsbø Aase. Eigedomen bnr. 3 er del av bruk 2 i 1923. Gardsbruket består av to teigar, der heimeteigen med innmarka ligg ved Øyane på Grimsbø, medan utmarksteigen ligg heilt sør i kommunen mot Holsen, og utgjer eit skogsområde innan for føreslegne reguleringsområde. Gardsbruket har no ikkje eigenproduksjon og det er gnr. 51, bnr. 2 som paktar jordbruksareala på gardsbruket. Areal gnr. 51, bnr. 3 (jordregisteret, produksjonstilskot) 15 daa. 4 daa. Skogsareal/produktivt 56 daa 16 daa 88 daa I høve oppmålt areal for produksjonstilskot 2010 er det registrert 15 daa fulldyrka jord. Bortfallet av 63,8 daa derav 49 daa produktiv skog, utgjer ein vesentleg del av gardsbruket sitt eige. Bortfallet vil i liten grad påverke skog- eller jordbruksproduksjonen i Jølster i nemnande grad. Gnr. 51, bnr. 4, gnr. 52, bnr. 6 og 7, gnr. 52 bnr. 4 og gnr. 47, bnr. 3 i Førde kommune. Røyvde areal gnr. 51, bnr. 4, gnr. 52, bnr. 6 og 7, gnr. 52, bnr. 4 og gnr. 47, bnr. 3 Førde kommune - Reguleringsplan 26,0 daa. 44,0 daa. 11,4 daa. 55,4 daa. Eigedomen gnr. 51, bnr. 4, og gnr. 52, bnr. 6 og 7, gnr. 52, bnr. 4 og gnr. 47, bnr. 3 i Førde kommune Grimsbø Skyld fordelt på fleire eigedomar, kring 2,02 i skyld for Jølster. heimelshavar Jan Ove Flaten. Gardsbruket består av 5 teigar, der heimeteigen med gardstunet ligg på nordsida av elva Jølstra inntil kommunegrensa til Førde. Eigedomen gnr. 47, bnr. 3 i Førde kommune grensar i nord til kommunegrensa for Jølster og heile arealet fell inn under føreslegne reguleringsplan. Gardsbruket med ovanfornemnde gards- og bruksnr. er i aktiv drift med mjølk og kjøttproduksjon av storfe. I dag produserer gardsbruket 250 000 liter storfemjølk fordelt på 35 storfe med eige påsett. Det er investert vesentleg i driftsapparatet på gardsbruket dei siste 10 åra, med ombygging av driftsbygningen for 1,5 mill i 2000, samt ei større ombygging og utviding av bygningen, med ei fullmekanisering i 2010 for eit investeringsbeløp på kring 3,5 mill. Ein gjennomsnittleg produksjonskvote i Jølster for storfe er i dag på om lag 100 000 liter mjølk, medan snittet for fylke ligg på vel 60 000 liter. Dette syner omfanget av produksjonen på dette gardsbruket i dag, som truleg ligg meir ein 4 gonger høgare ein snittet for eit enkelt gardsbruk i fylke. Bygningane på gardsbruket med våningshus og driftsbygning er i god stand, og innretta for den produksjonen som i dag er på gardsbruket. Heimelshavar og hans familie bur på bruket.
Total areal gnr. 51, bnr. 4, gnr. 52, bnr. 6 og 7, gnr. 52, bnr. 4 og gnr. 47, bnr. 3 Førde kommune (jordregisteret, gardskart) 50,6 daa. Overflatedyrka jord 11,9 daa. 27,1 daa. Skogsareal/produktivt 129,1 daa. 39,0 daa. 259,0 daa. Areala jfr. jordregisteret er i høve dette gardsbruket lite i samsvar med dei faktiske tala etter som gardsbruket har utført eit aktivt jordarbeiding og nydyrkingsarbeid på garden sidan jordregisteret vart oppdatert i 1996. I høve oppmålt areal for produksjonstilskot 2010, er det registrert 87 daa fulldyrka jord og 50 daa innmarksbeite, totalt 132 daa jordbruksareal på gardsbruket Jan Ove Flaten driv. I tillegg paktar gardsbruket heile gardsbruket til gnr. 51, bnr. 1 med 89 daa fulldyrka jord og 13 daa overflatedyrka jord samt 49 daa innmarksbeite i tillegg til pakta jord på gnr. 53, bnr. 5 med 12 daa fulldyrka jord og 5 daa innmarksbeite. Totalt disponerer gardsbruket 188 daa fulldyrka jord og 13 daa overflatedyrka jord og 104 daa innmarksbeite. Som resultat av føreslegne reguleringsplan vil driftsgrunnlaget til Jan Ove Flaten verte redusert med 88 daa fulldyrka jord av totalt 188 daa fulldyrka areal. Etter som det området som fell innan for reguleringsplanen, truleg er noko av det best arronderte, vil om lag halve ressursgrunnlaget gardsbruket har i dag bli bandlagt som resultat av planlagde reguleringsplan. Bortfallet av 44 daa produktiv skogsmark, vil og redusere gardsbruket sin gardsskog vesentleg, etter som dette er ein knapp ressurs på bruket alt i dag.. Gnr. 52, bnr. 2 Røyvde areal gnr. 52, bnr. 2 - Reguleringsplan 0 0 44,0 daa. 03,6 daa. 47,6 daa. Eigedomen gnr. 52, bnr. 2 Instenstad Skyld 4,63 - heimelshavar Ottar og Bjørg M. Øygard. Gardsbruket består av to teigar, der heimeteigen med innmarka og ein større skogteig ligg ved Instenstad mot grenda Eikås nord for E 39. Medan det ligg ein større utmarksteig nord for Jølstra fordelt på båe sider av E 39, med ein større skogsteig innan for føreslegne reguleringsplanområde sør for E 39. Gardsbruket er medlem i Østenstad Samdrift DA, der gardsbruket sjølv driftar jorda. Kvoten til gardsbruket er på vel 61 000 liter storfemjølk. Heimelshavar bur på bruket. Areal gnr. 52, bnr. 2 (jordregisteret, gardskart) 78 daa. 1 daa. Skogsareal/produktivt 988 daa
131daa 1198 daa I høve oppmålt areal for produksjonstilskot 2010 er det registrert 78 daa fulldyrka jord. Bortfallet av 48 daa skog derav 44 daa produktiv skog, utgjer ein mindre del av eigedomens skogpotensial, for eit gardsbruk med store skogressursar i høve det vanlege for vårt område. Men den skogteigen som felle vekk, som følgje av planlagde reguleringsplan har god vegutløysing, med høg produksjon og enkel driftsteknikk. Areala kan reknast som dyrkingsjord. Gnr. 52, bnr. 5 Røyvde areal gnr. 52, bnr. 5 - Reguleringsplan 00 00 110,8 daa. 00 110,8 daa. Eigedomen gnr. 52, bnr. 5 Instenstad Skyld 1,88 - heimelshavar Reidun og Wenche Østenstad. Gardsbruket består av to teigar, der heimeteigen med innmarka og ein mindre skogteig ligg ved Østenstad. Medan det ligg ein større utmarksteig nord for Jølstra ovan for E 39, med ein større skogsteig innan for føreslegne reguleringsplanområde. Gardsbruket vert i dag pakta vekk med 18 daa fulldyrka jord til gnr. 52, bnr. 1 Otto Leif Østenstad. Det kviler ikkje kvote på gardsbruket og heimelshavarane bur ikkje på gardsbruket. Det er bu- og driveplikt på garden, med mellombels fritak fram til 2011. Areal gnr. 52, bnr. 2 (jordregisteret, gardskart) 18 daa. 0 daa. Skogsareal/produktivt 379 daa 58 daa 457 daa I høve oppmålt areal for produksjonstilskot 2010 er det registrert 18 daa fulldyrka jord. Bortfallet av 111 daa skog derav 109 daa høgbonitert skogsmark med mykje hogstklasse 5, utgjer ein vesentleg reduksjon av gardsbruket som skogsgard som følgje av føreslegne reguleringsplan. Konklusjon I høve reguleringsområdet vil dette medføre bortfall av totalt 579 daa for gardsbruka som vert røyvde av reguleringsplanen for Moskog for den del som tilfell Jølster kommune. Av desse nemnde areal vert bortfallet heile 87,6 daa fulldyrka jord og 430 daa produktiv skog. Konsekvensane for ovenfornemnde gardsbruk vil variere i høve storleik og dagens driftsomfang. Men for eigedomen gnr. 51, bnr. 4, og gnr. 52, bnr. 6 og 7, gnr. 52, bnr. 4 og gnr. 47, bnr. 3 i Førde kommune drifta av Jan Ove Flaten, vert konsekvensane store.
For området kring Moskog er i høve våre tilhøve eit aktivt landbruksområde med store investeringar i driftsbygningar og mekanisering, der mykje av driftsgrunnlaget til aktivt produserande gardsbruk er leigejord. Jordpresset for området er stort, og det er konkurranse om godt arrondert leigejord. Det finst i dag 4 nydyrkingsplanar i området, som omfattar ca. 80 daa torv og myrjord. Sjølv om det er ein del dyrking i området, tilfell desse areala ikkje aktive bønder som vert røyvde av her omtalte plan, og tilgang på dyrkingsjord er særs avgrensa. Eit råd i høve det jordbruksfaglege må vere ei gradering av planen som vernar om den dyrka jorda inntil alt anna areal i reguleringsområdet er utbygd og teken i bruk for næringsføremål. Dette vil gje tid og rom for å sikre dei aktiv drifta gardsbruka anna areal med resultat i framhald av produksjonen. Jordvern - Nasjonale mål og føringar Jordlova av 1995 sin føremålspargraf seier mellom anna følgjande: "Ein samfunnsgagnleg bruk inneber at ein tek omsyn til at ressursane skal disponerast ut frå framtidige generasjonar sine behov. Forvaltinga av arealressursane skal vera miljøforsvarleg og mellom anna ta omsyn til vern om jordsmonnet som produksjonsfaktor og ta vare på areal og kulturlandskap som grunnlag for liv, helse og trivsel for menneske, dyr og planter". I 9 som handlar om bruk av dyrka og dyrkbar jord, står det: "Dyrka jord må ikkje brukast til føremål som ikkje tek sikte på jordbruksproduksjon. Dyrkbar jord må ikkje disponerast slik at ho ikkje vert eigna til jordbruksproduksjon i framtida. Departementet kan i særlege høve gi dispensasjon dersom det etter ei samla vurdering av tilhøva finn at jordbruksinteressene bør vika." Plan bygningslova av 2008 har i 3-1 ei opplisting av oppgåver og omsyn som skal takast ved planlegging etter lova. Her står det at "Innenfor rammen av 1-1 skal planer etter denne lov b) sikre jordressursene, kvaliteter i landskapet og vern av verdifulle landskap og kulturmiljøer." I St. prp.nr. 1 2004-2005 vart det av Bondevik Il-regjeringa sett som mål å halvera den årlege omdisponering av dei mest verdfulle jordressursane itman 2010. Innan same fristen skulle det liggja føre ein forvaltningsplan for spesielt verdfulle kulturlandskap. Desse måla som fekk tilslutning av Stortinget, er seinare refererte i mange ulike dokument frå sentrale styresmakter. I St. prp.nr. 1 2007-2008 understrekar Regjeringa det nasjonale ansvaret for å ta vare på norsk matjord for etterkommarane våre. Målet er å halda oppe eit levande landbruk over heile landet. Eitt av delmåla for mat- og landbrukspolitikken er å ha ei berekraftig ressursforvaltning med eit sterkt jordvern, ta vare på og halda kulturlandskapet ved like og sikra det biologiske mangfaldet. Regionale føringar Fylkesplan for Sogn og Fjordane 2005-2008 peikar ut småskala næringar som eitt av fleire satsingsområde. Her går det fram at "Vi vil bygge livskraftig landbruk i levande bygder". Vidare blir det sagt at landbruket produserer "eit kulturlandskap og bygdeliv som er viktig for trivsel og reiseliv". I dette ligg det signal om at vi skal å ta vare på dyrka jord og verdifullt kulturlandskap.
Fylkesdelplan for arealbruk frå 1997 seier mellom anna følgjande om jordvern ved tettstadutbygging: "Det vil vere eit mål å sikre høgproduktive areal for landbruksproduksjon og samstundes sikre eigna utbyggingsareal i og kring tettstadene. Før nye landbruksareal vert tekne i bruk til utbyggingsføremål, må behovet for og omfanget av nye areal dokumenterast gjennom tettstads-/landskapsanalysar. Eksisterande utbyggingsareal må få ei tettare/høgare utnytting før nye landbruksareal vert tekne i bruk Det må stillast særskilde krav til utnyttingsgrad for nye utbyggingsareal". FyIkesdelplan for landbruk frå 2002 peikar ut det å oppretthalda produksjonsarealet som einviktig strategi for å nå delmålet om å halda på fylket sin relative del av matproduksjonen Noreg. Eitt av tiltaka lyder slik: "Strengt jordvern for dei beste og mest samanhengande jordbruksareala i tråd med vedtak i fylkesplan for arealbruk." Regionalt miljøprogram for landbruket i Sogn og Fjordane som vart utarbeidd i 2004, har slik målsetjing og strategiar: "Hovudmålsettinga for det regionale milløprogrammet for Sogn og Fjordane er å ta vare på og utvikle det opne og særmerkte kulturlandskapet i fylkett." Strategi for landbruksrelatert nærings- og bygdeutvikling revidert i 2009 har slik målsetjing: "Bygdene i Sogn og Fjordane skal gi moglegheiter for allsidig næringsverksemd, landbruksdrift og varierte buformer. Verksemdene og arealbruken skal ivareta kultur- og miljøverdiane og utvikle produksjonsevna." Jølster kommune si vurdering av jordvernet. I hæve jordvernet, med tilhøve vedr. den dyrka- og eller den dyrkbare jorda, samt de å bevare eit rikt og levande kulturlandskap. Har ein i den seinare tid opplevd ei innskjerping av regelverket, og det er lagt sterke føringar for bruken av dyrka og eller dyrkbar jord til utbyggingsføremål. I høve ei samla vurdering av argument for å nytte eit landbruksområde som her er vurdert regulert til føremål næring, er den totale avveginga i fordel av å regulere arealet, der omsynet til dyrka- og dyrkbar jord i eit større samfunnsøkonomisk perspektiv, må vike til fordel for utbygging av nye næringsområde med den aktivitet dette kan gje kommunane og regionen. Men reguleringsplanen må graderast med klare føringar for kva areal som skal fyrst utbyggast og kva som skal ligge igjen til anna areal er oppfylt eller teke i bruk i høve tiltenkte reguleringsføremål. Med grunngjeving i dei strategiar og føringar som vert gjeve for jordvern, vil det i dette tilfelle vere rett å vente med bruk av den dyrka jorda til alt anna areal er nyta til føremåla i reguleringsplanen.