RUTINAR FOR SPESIALPEDAGOGISK ARBEID I BARNEHAGE OG SKULE

Til: RUTINAR FOR SPESIALPEDAGOGISK ARBEID I BARNEHAGE OG SKULE I ÅRDAL KOMMUNE Kjelde: Rettleiar til pplæringslva m spesialpedaggisk hjelp g spesialundervisning (Utd.dir.) Rettleiing m spesialpedaggisk hjelp.pdf Opplæringslva Frvaltningslva 1

RUTINAR FOR SPESIALPEDAGOGISK ARBEID I BARNEHAGE OG SKULE I ÅRDAL KOMMUNE... 1 1. INNLEIING... 4 2. LOVER OG FORSKRIFTER... 5 2.1 Aktuelle lver fr barn under pplæringspliktig alder...5 2.1.1 Lv m barnehagar...5 2.1.1.1 TILTAK FOR BARN MED NEDSETT FUNKSJONSEVNE:...5 2.1.2 Frskrift til barnehagelva...5 2.1.3 Opplæringslven 5-7 Spesialpedaggisk hjelp før pplæringspliktig alder...6 2. 2 AKTUELLE LOVER FOR BARN I GRUNNSKULEN...7 2.2.1 Opplæringslva...7 3. HANDLINGSSIRKEL... 10 3.1 SPESIALUNDERVISNING: FASE 1-4...10 3.2 SPESIALPEDAGOGISK HJELP FASE 1 4:...11 4. SAKSGANG SAKSHANDSAMING... 15 4.1 ÅRSPLAN RUTINAR FOR ARBEIDET MED SPESIALPEDAGOGISK HJELP OG STYRKINGS-TILTAK I BARNEHAGAR 15 4.2 ÅRSPLAN RUTINAR FOR ARBEIDET MED SPESIALUNDERVISNING I SKULEN... 16 5. PEDAGOGISK-PSYKOLOGISK TENESTE (PPT)... 17 6. ANDRE FAGMILJØ... 17 7. INDIVIDUELL UTVIKLINGSPLAN,(IUP) OPPLÆRINGSPLAN(IOP) OG HÅLVÅRSRAPPORT... 18 7.1 INDIVIDUELL UTVIKLINGSPLAN (IUP)... 18 7.1.1 Rettleiing fr utfylling av IUP (Individuell utviklingsplan) g rapprt...18 7.2 INDIVIDUELL OPPLÆRINGSPLAN (IOP)... 19 7.2.1 Rettleiing fr utfylling av IOP (Individuell pplæringsplan) g rapprt...19 7.2.2 Utfylling av planen:...19 7.2.3 Rutinar ved skriving av IOP individuell pplæringsplan...21 7.2.4 Rutinar ved skriving av halvårsrapprt...22 7.2.5 Skrivetips fr halvårsrapprtar...22 8. SKJEMA... 23 8.1 MELDING TIL PEDAGOGISK-PSYKOLOGISK TENESTE ÅRDAL KOMMUNE... 23 8.2 Enkeltvedtak m spesialpedaggisk hjelp... 27 8.3 Enkeltvedtak m spesialundervisning... 29 8.4 melding m rett til å klage... 31 2

8.5 skjema - iup - barnehage... 32 8.6 Rapprt IUP - barnehage... 33 8.7 INDIVIDUELL OPPLÆRINGSPLAN (IOP)... 35 8.8. REGISTRERING AV BEHOV FOR RESSURSAR TIL SPESIALPEDAGOGISK HJELP OG ELLER EKSTRA RESSURSAR TIL BARN MED NEDSATT FUNKSJONSEVNE... 36 8.9 Registrering av behv fr tilleggsressursar/styrkingstiltak/ spesialundervisning... 37 8.10 SAMTYKKE OM ENKELTVEDTAK.... 38 9. NYTTIGE DOKUMENT/REFERANSAR... 39 3

1. INNLEIING Dette heftet byggjer på tilsvarande frå 2008. Grunna endringar, både i lvverket g rutinar i det kmmunale arbeidet, var det trng fr revidering. Rutineheftet skal gje barnehagar g skular hjelp til å tilretteleggje spesialundervisning fr barn i grunnskulealder, g spesialpedaggisk hjelp til barn under skulepliktig alder. Målet med heftet er å sikre best mgleg kvalitet på det spesialpedaggiske arbeidet i kmmunen ved å klargjere arbeidsppgåver g rutinar. Det tek mellm anna føre seg: Lver g frskrifter Årshjul fr spesialpedaggisk arbeid i skular g barnehagar Saksgang g sakshandsaming Pedaggisk-psyklgisk teneste g andre fagmiljø Individuell utviklingsplan, individuell pplæringsplan g halvårsrapprtar Ulike skjema til bruk i saksgang g spesialpedaggisk arbeid Årdal september 2011 4

2. LOVER OG FORSKRIFTER 2.1 AKTUELLE LOVER FOR BARN UNDER OPPLÆRINGSPLIKTIG ALDER 2.1.1 Lv m barnehagar 13 Barn med nedsatt funksjnsevne Barn med nedsatt funksjnsevne har rett til priritet ved pptak i barnehage. Det skal fretas en sakkyndig vurdering fr å vurdere m barnet har nedsatt funksjnsevne. Barn sm det er fattet vedtak m etter lv m barneverntjenester 4-12 g 4-4 annet g fjerde ledd, har rett til priritet ved pptak i barnehage. Kmmunen har ansvar fr at barn med rett til priritet får plass i barnehage. Lv m barnehager: http://lvdata.n - lv m barnehager 2.1.1.1 TILTAK FOR BARN MED NEDSETT FUNKSJONSEVNE: Tiltak skal føre til at barn med nedsett funksjnsevne skal kunne dra nytte av pphaldet i barnehage. Det skal gjerast ei sakkunnig vurdering av m barnet har nedsett funksjnsevne. Tiltaket kan m.a. nyttast til å styrke bemanninga Spesialpedaggiske tiltak etter pplæringslva 5-7, kjem i tillegg PPT si rlle: Gjere ein sakkunnig vurdering av m barnet har nedsett funksjnsevne. Eventuelt gje ei skriftleg tilråding m styrking av bemanninga i tråd med intensjnen i rundskriv m barn med nedsett funksjnsevne. Vert sendt til styrar. 2.1.2 Frskrift til barnehagelva Kap. 1.9 i Rammeplan (utdrag) Barnehagen skal ta hensyn til barnas alder, funksjnsnivå, kjønn, ssiale, etniske g kulturelle bakgrunn, herunder samiske barns språk g kultur. (Barnehagelven 2 Barnehagens innhld) Barn under pplæringspliktig alder er ikke en ensartet gruppe, g barn møter barnehagen med ulike frutsetninger. Likeverdige barnehagetilbud av gd kvalitet krever derfr individuell tilrettelegging av tilbudet g lkal tilpasning av innhldet. Barnehagens innhld skal utfrmes slik at det kan ppleves meningsfullt fr det enkelte barn g gruppen. Barnehagens msrgs- g læringsmiljø skal fremme barns trivsel, livsglede, mestring g følelse av egenverd. Barnehagen må gi det enkelte barn støtte g utfrdringer ut fra egne frutsetninger, g bidra til et meningsfullt liv i fellesskap med andre barn g vksne. Sjå her m : Rammeplan fr innhaldet i g ppgåvene i barnehagen 5

2.1.3 Opplæringslven 5-7 Spesialpedaggisk hjelp før pplæringspliktig alder Barn under pplæringspliktig alder sm har særlege behv fr spesialpedaggisk hjelp, har rett til slik hjelp. Hjelpa skal mfatte tilbd m freldrerådgiving. Hjelpa kan knytast til barnehagar, sklar, ssiale g medisinske institusjnar g liknande, eller rganiserast sm eige tiltak. Hjelpa kan gså givast av den pedaggisk-psyklgiske tenesta eller av ein annan sakkunnig instans. Fr spesialpedaggisk hjelp gjeld 5-4 andre g tredje leddet i lva. 5-5 andre leddet i lva gjeld så langt det passar. PPT skal i den sakkunnige vurderinga i høve til barn i barnehage ta standpunkt til: Sein utvikling eller lærevanskar hjå barnet g andre frhld sm er viktig fr barnet si utvikling Realistiske mål fr barnet si utvikling g læring Kva slags spesialpedaggisk hjelp vil gje barnet ei frsvarleg utvikling? Frå merknadane til 5-7 i Ot.prp 46 tek vi med eit utdrag: Lvutkastet fastset ikkje ei nedre aldersgrense. På same måten sm fr spesialundervisning i grunnskle må ein i desse tilfella gjere ei ttalvurdering av m vilkåret fr å ha rett til spesialpedaggisk hjelp er ppfylt, ut frå skjønn. Regelen nytter uttrykket «spesialpedaggisk hjelp» i staden fr «spesialundervisning». Uttrykket mfattar meir enn det ein vanlegvis legg i «spesialundervisning». Ei slik hjelp kan mfatte leiktekverksemd, trenings- g stimuleringstiltak g rettleiing til persnalet i barnehagen. Hjelpa skal alltid mfatte tilbd m freldrerådgiving. Retten til spesialpedaggisk hjelp skal vurderast ut i frå barnet sitt behv g ikkje ut frå på tilpassing/ tilrettelegging, utbytte g likeverd. Retten til spesialpedaggisk hjelp før pplæringspliktig alder er ikkje avhengig av at barnet går i barnehage, g barnehagelva pålegg ikkje kmmunen å gi spesialpedaggisk tilbd til funksjnshemma barn sm får barnehageplass. Spesialpedaggisk hjelp etter 5-7 skal vere gratis. Dette gjeld sjølv m tilbdet blir gitt i barnehage. Fritak frå freldrebetaling er nærare mtala i Kunnskapsdepartementets rundskriv F-39-01: "Ved beregningen av hvr mye av pphldstiden i barnehagen sm det skal gis fradrag fr i freldrebetalingen, må det være den direkte hjelpen verfr barnet sm teller." 6

2. 2 AKTUELLE LOVER FOR BARN I GRUNNSKULEN 2.2.1 Opplæringslva Aktuelle dkumenter er m.a.: Opplæringslva av 17. juli 1998 nr. 61. Innst. O nr. 17 (1997 1998) Ot. prp nr 46 (1997 1998) NOU 1995 nr. 18 Lvteksten i det følgjande er ppdatert pr. 27. januar 2009. Sjå her: Lv m grunnsklen g den vidaregåande pplæringa 1-3 Tilpassa pplæring Opplæringa skal tilpassast evnene g føresetnadene hjå den enkelte eleven, lærlingen g lærekandidaten. Retten til tilpassa pplæring vart ved lvendringa i 1997 løfta pp til føremålsparagrafen. I NOU 1995 nr.18. kap.19.3.3.2 er tilhøvet mellm tilpasset pplæring g spesialundervisning handsama. Der heiter det m.a.: Bestemmelsen kan ikke frstås slik at den gir alle elever rett til et individuelt tilrettelagt pplæringstilbud. Og videre: I den utstrekning det her er rimelig å tale m rettigheter, er det rettigheter av et relativt diffust innhld. Lvutvalet seier vidare: Siden retten til spesialundervisning må ses på bakgrunn av elevens mulighet fr utbytte av det rdinære pplæringstilbud, vil en elev sm har rett til spesialundervisning på én skle, ikke nødvendigvis ha rett til dette i en annen skle dersm denne sklen makter å tilpasse det rdinære pplæringstilbudet g på den måten imøtekmme de ulike elevenes behv. Lvutvalet seier gså nk m kva retning skulen bør gå i: Der er gså i dag enighet m at det i større utstrekning bør satses på pedaggiske g rganisatriske differensieringstiltak i den rdinære pplæringen framfr å gi spesialundervisning til enkeltelever. Denne lvfrståinga er lagt til grunn fr pplæringslva slik h n er frmulert. 5-1. Rett til spesialundervisning Elevar sm ikkje har eller sm ikkje kan få tilfredsstillande utbytte av det rdinære pplæringstilbdet, har rett til spesialundervisning. I vurderinga av kva fr pplæringstilbd sm skal givast, skal det særleg leggjast vekt på utviklingsutsiktene til eleven. Opplæringstilbdet skal ha eit slikt innhald at det samla tilbdet kan gi eleven eit frsvarleg utbytte av pplæringa i frhld til andre elevar g i frhld til dei 7

pplæringsmåla sm er realistiske fr eleven. Elevar sm får spesialundervisning, skal ha det same ttale undervisningstimetalet sm gjeld andre elevar, jf. 2-2 g 3-2. Frå merknadene til 5-1 i Ot.prp 46: At spesialundervisning skal givast sm ein rett til den enkelte, vil seie at eit pplæringstilbd på det minstenivået lva nemner, blir halde utanfr den fridmmen kmmunane har til å gjere øknmiske pririteringar. Kmmunen eller fylkeskmmunen kan da ikkje lvleg avslå eit krav m spesialundervisning med den grunngivinga at det ikkje er sett av midlar til dette i kmmunebudsjettet. Det er ikkje nk eintydig kriterium kva sm er tilfredsstillande utbytte, men spørsmålet må vurderast ut frå ei avveging ut frå skjønn I at utbyttet skal vere tilfredsstillande, ligg det derfr at eleven kan ha rett til spesialundervisning gså der han har eit visst utbytte av pplæringa. 5-3. Sakkunnig vurdering Før kmmunen eller fylkeskmmunen gjer vedtak m spesialundervisning etter 5-1 eller vedtak m spesialpedaggisk hjelp etter 5-7, skal det liggje føre ei sakkunnig vurdering av dei særlege behva til eleven. Vurderinga skal vise m eleven har behv fr spesialundervisning, g kva fr pplæringstilbd sm bør givast. Den sakkunnige vurderinga skal blant anna greie ut g ta standpunkt til eleven sitt utbytte av det rdinære pplæringstilbdet lærevanskar hjå eleven g andre særlege frhld sm er viktige fr pplæringa realistiske pplæringsmål fr eleven m ein kan hjelpe på dei vanskane eleven har innanfr det rdinære pplæringstilbdet kva fr pplæring sm gir eit frsvarleg pplæringstilbd ( ) Dersm vedtaket frå kmmunen eller fylkeskmmunen avvik frå den sakkunnige vurderinga, skal grunngivinga fr vedtaket blant anna vise kvifr kmmunen eller fylkeskmmunen meiner at eleven likevel får eit pplæringstilbd sm ppfyller retten etter 5-1 eller 5-7. Frå merknadene til 5-3 i Ot.prp 46: Eit vedtak i kmmunen g fylkeskmmunen m spesialundervisning eller spesialpedaggisk hjelp skal vere så klart g fullstendig at det ikkje er tvil m kva fr pplæringstilbd eleven skal få. I ein del tilfelle, der behvet fr spesialundervisning er stabilt g gdt dkumentert, kan det gjerast vedtak fr fleire år m gngen. Regelen gir ein rett fr eleven g/eller freldra til å krevje sakkunnig vurdering med sikte på å fastslå m eleven har særlege behv fr - g dermed rett til - spesialundervisning eller spesialpedaggisk hjelp. Dei sakkunnige er i lva ikkje gitt kmpetanse til å ta bindande avgjerder. Den sakkunnige vurderinga er såleis rådgivande. Merk at det er eit krav at det skal vere sakkunnig vurdering før det vert fatta vedtak m spesialundervisning. Dette fritar ikkje skulen/ kmmunen frå å setje i verk naudsynte tiltak inntil sakkunnig vurdering ligg føre, dersm det er naudsynt. Eit slikt tiltak vil da vere å rekne sm tilpassa pplæring 8

I andre ledd er lista pp kva tilhøve den sakkunnige vurderinga skal ta standpunkt til sm eit minimum. Vedtaksrganet, i Årdal kmmune kmmunalsjef, må ta stilling til m den sakkunnige vurderinga er tilfredsstillande sm grunnlag fr å gjere vedtak. Merk at grunngjevingsplikta etter fjerde ledd gjeld sakkunnig vurdering, ikkje søknad. 5-4 Nærare m saksbehandlinga i samband med vedtak m spesialundervisning Eleven eller freldra til eleven kan krevje at sklen gjer dei undersøkingar sm er nødvendige fr å finne ut m eleven treng spesialundervisning, g eventuelt kva pplæring eleven treng. Undervisningspersnalet skal vurdere m ein elev treng spesialundervisning, g melde frå til rektr når slike behv er til stades. Før det blir gjrt sakkunnig vurdering g før det blir gjrt vedtak m å setje i gang spesialundervisning, skal det innhentast samtykke frå eleven eller frå freldra til eleven. Med dei avgrensingane sm følgjer av reglane m teieplikt g 19 i frvaltningslva, har eleven eller freldra til eleven rett til å gjere seg kjende med innhaldet i den sakkunnige vurderinga g til å uttale seg før det blir gjrt vedtak. Tilbd m spesialundervisning skal så langt råd er, frmast ut i samarbeid med eleven g freldra til eleven, g det skal leggjast str vekt på deira syn. Utdrag frå merknadene til 5-4 i Ot.prp 46: Om eleven sjølv eller freldra til eleven skal gi samtykke etter andre leddet, må avgjerast etter lv av 8. april 1981 m barn g freldre. Tredje leddet i regelen gir PP-tenesta plikt til å rådføre seg med eleven g/eller freldra i arbeidet med å frme ut tilbd m spesialundervisning g å leggje str vekt på synspunkta deira. Ei tilsvarande plikt har vedtaksrganet der ein ikkje følgjer tilrådinga frå PP-tenesta. 9

3. HANDLINGSSIRKEL FOR SPESIALPEDAGOGISK HJELP OG SPESIALUNDERVISNING 3.1 SPESIALUNDERVISNING: FASE 1-4 Opplæringslva 5-1 10

3.2 SPESIALPEDAGOGISK HJELP FASE 1 4: Opplæringslva 5-7 11

Fase 4: Vedtaksfasen. 12

Grunngjeving 13

FASE 1 4:Føresette sine rettar: 14

4. SAKSGANG SAKSHANDSAMING 4.1 ÅRSPLAN RUTINAR FOR ARBEIDET MED SPESIALPEDAGOGISK HJELP OG STYRKINGS- TILTAK I BARNEHAGAR Tid Oppgåve/ handling Merknad Ansvar August Oktber Desember Desember Utarbeide IUP (individuell utviklingsplan) fr barn sm er tildelt timar til spesped hjelp. Frist fr innlevering av IUP. Melding til skulen m nye førsteklassingar sm treng ekstra ressursar Innlevering av halvårsrapprtar Desember Krt rapprt m styrkingstiltak Januar Evaluere g ev redigere IUP fr vårhalvåret Januar Skjema fr spesped hjelp til PPT Februar Dei føresette søkjer m ressursar til spesped hjelp Februar/ Tilråding av timar til mars spesialpedaggisk hjelp. 15. mars Sakkunnig tilråding g søknad m styrkingstiltak Mai/ juni Evaluering av gjeldande IUP Sjå: Rutinar fr utarbeiding av IUP Gjeld alle sm er tildelt timar til spesialpedaggisk hjelp. Original til freldre, kpi til barnemappe g PPT. Gjeld alle sm er tildelt ressursar til spesialpedaggisk hjelp. Sendast freldra (riginalen), PPT g kmmunen v. rådgjevar b/u Til eige bruk g PPT Drøfte behv med føresette ut frå IUP Barnehagen hjelper føresette med slik søknad Frist fr innsending til kmmunen: 15.mars Til kmmunen v. rådgjevar Evalueringa, i samarbeid med føresette, dannar grunnlaget fr neste års IUP Mai/ juni Skrive halvårsrapprt Sendast freldra (riginalen), PPT g kmmunen. 1. juni Vedtak m spesialped hjelp kmmande barnehageår Juni Krt rapprt m styrkingstiltak Tildelingsbrev sendast føresette. Kpi: Elevmappe g PPT Til eige bruk g PPT Styrar, eller den sm får arbeidsppgåva pålagt av styrar. Drøfting g samarbeid mellm alle sm arbeider med barnet, gså føresette. Styrar Pedagg Styrar Pedagg Styrar Pedagg Styrar Styrar Styrar PPT PPT/ styrar Styrar/ pedagg Styrar/ pedagg Styrar/ kmmunalsjef Pedagg Styrar 15

4.2 ÅRSPLAN RUTINAR FOR ARBEIDET MED SPESIALUNDERVISNING I SKULEN Tid Oppgåve/ handling Merknad Ansvar August Oktber før haustferien Desember Desember/ januar Gjennmlesing av elevmapper. Sjekke tildelingsbrev g førebu skriving av IOP på nye elevar. Frist fr innlevering av ny IOP på nye elevar. Innlevering til spes.ped.krdinatr av skjemaet: Registrering av behv fr tilleggsressursar til styrkingstiltak/ spesialundervisning Innlevering av halvårsrapprtar Sjå: Rutinar fr utarbeiding av IOP Gjeld alle sm er tildelt timar til spesialundervisning Spes.ped.krdinatr sender kpi til PPT Gjeld alle sm er tildelt timar til spesialundervisning. Sendast freldra (riginalen), PPT g kmmunen. Januar Evaluere g ev redigere IOP fr vårhalvåret Januar Drøftingsmøte mellm PPT g skule m tilråding g tildeling av ressursar Februar/ Tilråding av timar til Frist fr innsending til mars spesialundervisning. Kan tilrå kmmunen: 15.mars fr fleire år, t.d. fr eit hvudsteg Mars Søknad m ressursar til Skulen i samarbeid med spesialundervisning. føresette Mai/ juni Evaluering av gjeldande IOP Evaluerast i samarbeid med føresette/ elev Mai/ juni Skrive halvårsrapprt Sendast freldra (riginalen), PPT g kmmunen. Før skuleslutt Skriv IOP fr kmmande skuleår Unnatak: Overgang barnehage/ skule (Overgang b.trinnu.trinn. Gjeld berre Farnes) Overgang u.trinnvidaregåande skule Juni Utsending av IOP Original til freldre, kpi: Elevmappe g PPT 1. juni Vedtak m Tildelingsbrev sendast spesialundervisning føresette. Kpi: kmmande skuleår Elevmappe, PPT Kntaktlærar/ pedagg Kntaktlærar har det frmelle ansvaret, men må skrivast i samarbeid med aktuelle lærarar. Kntaktlærar Kntaktlærar Rektr, sm kan delegere det praktiske arbeidet til spespedkrdinatr. Gjeld alle punkt i årsplanen. Kntaktlærar PPT g skulane v. rektr PPT Kntaktlærar/ spespedkrdinatr Kntaktlærar/ pedagg Kntaktlærar/ rektr Kntaktlærar i samarbeid med pedagg g føresette/ elev Rektr Rektr/ kmmunalsjef 16

5. PEDAGOGISK-PSYKOLOGISK TENESTE (PPT) PPT er ei kmmunal teneste med heimel i pplæringlva. I pplæringslva står det at PPT skal hjelpe skulen i arbeidet med kmpetanseutvikling g rganisasjnsutvikling, fr å legge pplæringa betre til rette fr elevar med særlege behv. Den pedaggisk-psyklgiske tenesta skal sørgja fr at det vert utarbeidd sakkunnig vurdering der lva krev det. Opplæringslva legg vekt på at PP-tenesta skal drive med systemretta arbeid. Før utgreiingar på individnivå ynskjer PPT å sjå på systemet rundt barnet/eleven. Det er ei ppgåve fr PPT å førebyggje at barn g unge er symptmbærarar på systemsvikt i pplæringsmiljøet. Tilvising til PPT på systemnivå: Fase 1: Førtilmeldingsfase: - Skule/bhg. tek kntakt med PPT fr å drøfte saka. Avtalar samtale mellm PPT g pedagg i bhg./skule m ppmeldinga skal kma på individ- eller systemnivå. - Drøfting av prblemstillinga, ev. tiltak, vegen vidare. Fase 2: Tilmelding til PPT på systemnivå. - Lærar/førskulelærar fyller ut tilvisingsskjema på systemnivå. - Tilviser eit pedaggisk prblem/utfrdring ikkje namngjeven elev/barn. - Kva tilpassa pplegg har bhg./skulen nytta i denne saka? - Beskrive krleis dei tilpassa pplegga har fungert - Treng skulen/bhg. kurs, kmpetanse, prgram, hjelpemiddel innan det aktuelle mrådet? - Treng skulen/bhg. rettleiing frå PPT i høve til å utvikle dei tilpassa pedaggiske pplegga? Fase 3: PPT sitt arbeid på systemnivå: - Ein til t tilsette frå PPT går inn i klassen/bhg. g bserverer/gjev rettleiing til pedagg. Eventuelle tiltak vert prøvd ut i 1-2 mnd. PPT kjem tilbake g vurderer utviklinga saman med pedagg. Ein vurderer m det bør kme ppmelding på individnivå. Saker sm kan kme direkte på indivinivå er: Psykiatri, nytilflytta, elevar sm ikkje er fanga pp i høve fagvanskar eller at freldra ynskjer å melda barnet sitt til PPT. Fase 4: Vidare arbeid i systemsaka. - Skule/bhg. g PPT gjer klare avtalar m det vidare arbeidet i saka. Fr ppmeldingar på individnivå sjå Handlingssirkel fr spesialundervisning g spesialpedaggisk hjelp s. 10 11. 6. ANDRE FAGMILJØ 6.1 STATPED VEST Statped Vest er eit statleg spesialpedaggisk kmpetansesenter i Vest- Nreg sm skal gje støtte til pplæringsansvarlege i kmmunar g fylkeskmmunar. Her er det eit samla fagmiljø med høg kmpetanse på ulike fagmråde innan det spesialpedaggiske feltet. Fagmråda er høyrsel, språk, læring, åtferd g døvblinde. I samarbeid med andre etatar er det Statped Vest si ppgåva å sikra brukarane eit ptimalt tilbd. Statped Vest har hvudkntr i Bergen g avdelingar på Sandane g i Stavanger. PPT kan tilvisa til Statped Vest. 17

6.2 SOGNDAL BUP Barne- g ungdmspsykiatrisk pliklinikk, BUP, er eit tilbd i spesialisthelsetenesta fr barn g ungdm. Arbeidet er rganisert sm eit pliklinisk tilbd innan psykisk helsevern fr barn g unge. Bup sine hvudppgåver er å hjelpa barn frå 0-17 år g deira familiar i frm av utgreiing, behandling, rådgjeving g rettleiing knytt til psykiske vanskar, åtferdsvanskar g lærevanskar. Dei ulike yrkesgruppene hjå Bup er: Barnepsykiatar, familieterapeut, nevrpsyklg, kliniske pedaggar g ssinmar. Tilvising til Bup kan gjerast gjennm fastlege, leiar fr barneverntenesta, andre helseinstitusjnar g andre privatpraktiserande spesialistar. PPT g helsestasjn kan tilvise i samarbeid med lege. Skular g barnehagar kan ikkje tilvise. Dei må gjera dette i eit samarbeid m søknad med PPT, helsestasjn, lege eller barneverntenesta. Ved tilvising skal det nyttast eit BUPskjema. Fr barn g unge under 16 år er det naudsynt at begge freldra samtykkjer m tilvisinga, dersm begge freldre har freldreansvar. Ungdm ver 16 år kan sjølv avgjere m søknad til Bup. Fr ungdm sm treng innlegging har Helse Førde ei ungdmsavdeling fr psykisk helsevern (UPH). Avdelinga har ansvar fr ungdm mellm 12 g 18 år. Institusjnen ligg ved Førde Sentralsjukehus. Vanlege søknader går dit gjennm det lkale Bup. Akutt innlegging kan g søkjast gjennm legevakt. Familiehuset i Førde kan gje hjelp til familiar sm treng utvida tilbd m behandling 6.3 BARNEHABILITERING Barnehabiliteringa er ei spesialisthelseteneste sm gjev tverrfaglege tenester til funksjnshemma g krnisk sjuke brn g unge i Sgn g Fjrdane. Barnehabiliteringa utfører tenester ute i kmmunane g i lkala på Førde sentralsjukehus. Barnehabiliteringa består av barnefysiterapeut, ergterapeut, sjukepleiar, vernepleiar, spesialpsyklgar, spesialpedaggar, ssinm g sekretær. Målsettinga fr arbeidet er: - Undersøka, diagnstisera g freslå tiltak i samarbeid med dei kmmunale hjelpetenestene - Gje dei funksjnshemma med sine familiar infrmasjn g pplæring - Tilby tenester fr å styrke habiliteringsarbeidet i kmmunane - Samrdne ulike spesialisttenester utanfr kmmunalt hjelpeapparat 7. INDIVIDUELL UTVIKLINGSPLAN,(IUP) OPPLÆRINGSPLAN(IOP) OG HÅLVÅRSRAPPORT 7.1 INDIVIDUELL UTVIKLINGSPLAN (IUP) 7.1.1 Rettleiing fr utfylling av IUP (Individuell utviklingsplan) g rapprt IUP g halvårsrapprt gjeld fr barn før skulestart sm har vedtak m spesialpedaggisk hjelp. Skjema med hjelpepunkt ligg under skjema. Skjema kan tilpassast etter behv g hjelpepunkt kan slettast. Les rettleiinga fr IOP fr å få hjelp til skriving/planlegging. Føresette skal skrive under på planen. Veileder til pplæringslven m spesialpedaggisk hjelp g spesialundervisning kan nyttast i arbeidet. http://www.udir.n/uplad/brsjyrer/veiledn_spesialundervisn_2009.pdf 18

7.2 INDIVIDUELL OPPLÆRINGSPLAN (IOP) 7.2.1 Rettleiing fr utfylling av IOP (Individuell pplæringsplan) g rapprt Å lage pplæringsplan Når du skriv ein IOP, må du prøve å få han så knkret sm mgeleg. Han vert gså tydelegare g lettare å evaluere dersm du skriv han i frm av punkt. På den måten kan du etterpå evaluere punkt fr punkt i rapprtskjemaet. Tenk gjennm / pedaggisk kartlegging: Kva er eleven sine hvudvanskar, g kva fr læreutsikter har denne eleven? Kva fr spesiell trening treng eleven? Barnet/eleven sin styrke: Alle utviklingsmråde skal vurderast. Finn svar på spørsmål sm: Kva er det barnet/eleven kan gdt? Kva er det barnet /eleven likar å halde på med? Kva er barnet/eleven interessert i? Barnet/eleven sine behv: Her er det først g fremst dei spesielle behva sm barnet/eleven har sm skal beskrivast. Finn svar på spørsmål sm: Kva treng barnet/eleven fr å fungere gdt? Kva slags behv har barnet/eleven når det gjeld fysisk mgjevnad? Kva slags behv når det gjeld høve til andre barn/elevar? Krleis er behva når det gjeld struktur g tid? Frståing av barnet/eleven: Fr å frstå barnet/eleven, må vi setje ss inn i situasjnen. Ein må prøve å sjå mverda med barnet/elevane sine auge g setje seg inn i måten å meistre ssiale situasjnar på. Frklar krleis barnet/eleven meistrar ulike situasjnar g gjeremål. Kva slags strategiar vel barnet/eleven g kvifr? Barnet/eleven sin vanske: Kva slags prblem ppstår i samband med pplæringa? Frklar eller skildre det eleven gjer. Krleis kan du lære barnet ny åtferd eller nye strategiar? Bruk tid på å definere ulike strategiar. Fag/emne: Det skal utarbeidast ein plan fr kvart fag eller emne, jfr. grunnlaget fr tildeling av spesialpedaggiske ressursar til eleven. 7.2.2 Utfylling av planen: Hvudmål Fyll ut det verrdna målet fr eleven si undervisning. Kunnskapsmål: Eleven skal få: kunnskap m kjennskap til innsikt i 19

Haldningsmål: Eleven skal få: respekt fr bli glad i lære å setje pris på få eit psitivt frhld til å bli stlt av Dugleiksmål: Eleven skal få: dugleik i lære teknikkar med lære å beherske lære krleis ein lære å få trening i Ssial rlle/sjølvbiletet: rlle i fellesskapet sampel individ g mgjevnaden. Vurdering med karakter: Dersm eleven ikkje skal ha vurdering med karakter skal det skrivast her, i rubrikken hvudmål. Delmål/tiltak Finn fram til små, knkrete g helst målbare mål fr næraste halvår/år. Ressursar g rganisering tal årstimar timane frdelt ver heile året eller sm intensiv trening? einetimar, gruppetimar, 2-lærar i klassen? tid på dagen timane vert lagde? knytt til kva fag? Lærestff g prgresjn Her kan ein liste pp lærestffet eleven skal arbeide med i periden. Det kan g seiast nk m vektlegging av dei ulike delane g m framdrifta. Alternativt kan ein skrive at eleven skal følgje klassen sitt lærestff i Kunnskapsløftet, men spesifisere unntaka. I så fall må mmenta i læreplanen sm eleven ikkje skal arbeide med, listast pp. Arbeidsmåtar Stikkrd: leikprega undervisning praktiske aktivitetar frmingsaktivitetar munnleg/skriftleg framstilling dramatisering ansvarslæring ta i bruk alle sansane (lytte/sjå/skrive) prsjektarbeid sjølvkntrllerande ppgåver Læremiddel Stikkrd: lærebøker dataprgram 20

spes. ped. materiell t.d. Arbeid med rd spel, t.d. memry, ltt utstyr av ymse slag, t.d. trampline Samarbeid m gjennmføring g evaluering av planen Krleis g av kven skal gjennmføringa av planen evaluerast? Stikkrd: møteverksemd kr fte kven skal vere med, eleven, føresette, PPT, andre skal alle møta vere like kven har ansvar fr innkalling berre møte i samband med utsending av spesialpedaggisk rapprt. 7.2.3 Rutinar ved skriving av IOP individuell pplæringsplan Elevar/brn sm har ei sakkunnig vurdering g sm har fått tildelt spesialundervisning, skal ha ein IOP. 1. Sjekk at skjemaet du bruker er i samsvar med sist revidert utgåve. Ruter du ikkje nyttar skal slettast, g strleiken på rutene må tilpassast skriven tekst. 2. Planen skal vere så knkret sm mgeleg, slik at han vert lett å evaluere g vert ein mtiverande arbeidsreiskap fr elev/barn, freldre g pedaggar. Ynskjer de rettleiing, ta direkte kntakt med PPT. 3. Evalueringsmøte (sjå Rutinar ved skriving av halvårsrapprt ), deretter utarbeiding av eventuelt revidert IOP: Etter at pedagg/-ar g freldre har evaluert den gamle planen g vrte samde m vidare arbeid, utarbeider pedagg/-ar eit nytt framlegg til revidert plan. Føresette må bli rienterte m dei rettane dei har til å vere med på å bestemme innhaldet i planen. Kntaktlærar sitt ansvar. 4. Kpi av framlegget til ny plan skal sendast heim til underskrift før det går til administrasjnen. 5. Planen skal evaluerast kvart halvår. Evalueringa avgjer m det skal skrivast revidert IOP til jul, elles skriv ein ny IOP fr kvart skule-/barnehageår. 6. Når endeleg utkast er klart med underskrift av føresette, elev, pedaggar g eventuelt assistentar: a. Levèr planen med binders til spes.ped.krdinatr sm registrerer at alle kjem inn. b. Planen går til rektr/styrar til underskrift. c. Kntrstøtte tek kpi til elevarkiv g PPT. Originalen vert send heim. 7. IOP skal ikkje lagrast på datamaskin, men på minnepenn, eller m mgleg i kmmunen sitt digitale arkivsystem (Acs). 8. Hugs å fylle ut alt øvst på arket: (Fag) Er det eitt fag, eller ein tverrfagleg plan? 21

7.2.4 Rutinar ved skriving av halvårsrapprt Heftet Spesialundervisning, Veileder til pplæringslven m spesialpedaggisk hjelp g spesialundervisning kan vere til hjelp. Det skal skrivast halvårsrapprt fr alle barn sm får spesialpedaggisk hjelp / timar til spesialundervisning g timar til særskild nrskpplæring. Fr elevar sm både har timar til spesialundervisning g timar til særskild nrskpplæring, må ein vurdere i kvart tilfelle m ein berre skal skrive rapprt til IOP/ IUP (barnehagen), eller m ein må ha begge delar. Kntaktlærar/ pedaggisk leiar er ansvarleg fr at halvårsrapprt vert skriven, men det er naturleg at den pedaggen sm har ansvar fr spesialpedaggisk hjelp/spesialundervisning skriv rapprten. NB! Før du skriv halvårsrapprt g ny IOP/IUP, skal invlverte pedaggar saman evaluere IOP fr dette halvåret. Ynskjer de hjelp frå PPT/administrasjnen, må de ta kntakt. 1. Halvårsrapprt fr barn sm får spesialundervisning: Bruk sist utfylte IOP, kpier denne til nytt dkument g kall dette dkumentet Rapprt. Endre verskrifta frå Individuell pplæringsplan til Rapprt. Sjekk at kntaktlærar/pedagg dat avdeling/klassesteg/år er rett. Fr barnehagane er det laga eit eige rapprteringsskjema med stikkrd. 2. Kvar rubrikk skal evaluerast. Skriv verskrifta Vurdering under teksten i kvar rubrikk, g skriv evaluering her. Halvårsrapprten er grunnlaget fr ny IOP/IUP. Ruter/underskrifter sm ikkje vert nytta skal slettast. 3. Levèr rapprten med binders til spes.ped.krdinatr/styrar sm skriv under g registrerer at alle kjem inn. NB! Føresette/elev skal ikkje skrive under på halvårsrapprtane. 4. Rapprten går vidare til rektr/ styrar, så til kntrstøtte(gjeld skulane) sm tek kpi til PPT, elevarkiv, kmmunen v/ rådgjevar barn g unge, g sender riginalen heim. 5. Halvårsrapprtane skal lagrast g leggjast i eleven/barnet si mappe. 7.2.5 Skrivetips fr halvårsrapprtar Ver presis g pengtert. Skriv m det sm gjeld barnet si utvikling g målppnåing. Gje vurderingar sm peiker framver, sm kan brukast knstruktivt Elevene bør trekkes aktivt med i vurderingen av sin trivsel, læring g utvikling (rettleiar til Oppl.l.) Dette gjeld gså barn med IOP, deira vurdering må synast i rapprtane. I barnehagen skal freldrerettleiing vere ein del av det spesialpedaggiske arbeidet. Rapprtane bør ha med ei vurdering av krleis denne har fungert. Skal ein halde fram med spesialped.hjelp/spesialundervisning eller kunne barnet få tilfredsstillande utbyte av å vere på avdelinga, eller i klassen, under gjevne føresetnader? 22

8. SKJEMA 8.1 MELDING TIL PEDAGOGISK-PSYKOLOGISK TENESTE ÅRDAL KOMMUNE Del 1. Systemanalyse (skal alltid fyllast ut når barnehage/skule er tilvisande instans) Skule/barnehage: Avdelingsleiar/kntaktlærar: Avdeling/klassesteg: Beskriv det pedaggiske prblemet/utfrdringa barnehagen/skulen har: Kva tilpassa pplegg har barnehagen/skulen nytta i denne saka. (Differensierte fagplanar, tilrettelagd plan, frenkla læreverk, plan fr læring av ssial kmpetanse, språkgruppe, lesegruppe, leikegruppe, systematisk inkluderingsarbeid m.m.?) Krleis har dei tilpassa pplegga fungert? Treng skulen/barnehagen kurs eller prgram, kmpetanse g hjelpemiddel innan det aktuelle mrådet fr å kma vidare i denne saka? Treng barnehagen/skulen rettleiing frå PPT i høve til å utvikla tilpassa pedaggiske pplegg (t.d. rettleiing, prsjektarbeid, tilrettelagd plan, førebygging av g arbeid med samspelsvanskar, gruppe/klassemiljøarbeid, samarbeid barnehage/skule- heim, klasseleiing, tilrettelegging i høve minritetsspråklege brn/unge? UNDERSKRIFTER Stad, dat Styrar/rektr Del 2. Pedaggiske g psyklgiske utfrdringar på individnivå Barnet/eleven: Etternamn: Førenamn: Gut Jente Fødselsdat: Kulturbakgrunn: Adresse: Pstnr./stad: Skule/klassesteg: Barnehage: Mrsmål: Tlf.privat: Mb.nr.: 23

Føresett mr Føresett far Namn: Namn: Adresse: Adresse: Pstnr./stad Pstnr./stad Kulturbakgrunn: Mrsmål: Kulturbakgrunn: Mrsmål: Tlf. privat/mbil: Tlf.jbb: Tlf. privat/mbil: Tlf. jbb Behv fr tlk? Ja Nei Behv fr tlk? Ja Nei Busituasjn, søsken, freldreansvar Bur hjå: Begge Mr Far Andre. Kven? Kven har freldreansvar? (jfr. Barnelva 30) Begge Mr Far Andre. Kven? Søsken (tal, alder) Andre pplysningar: Separasjn/skilsmisse Flytting Anna. Kva? Alvrleg sjukdm i familien Lite ssialt nettverk Tap av msrgspersn Negative røynsler frå barnehage/skule Opplysningar m barnet/eleven si helse (strek under det mest sentrale) Krdinasjn/mtrikk Rørsle, krdinering, fysisk funksjnshemming Kmmunikasjn Synsundersøking Høyrselsundersøking Alvrleg sjukdm Andre helsepplysningar Barnet/eleven sin fastlege: Språk, stemme, taleflyt, stamming Evt. gjennmførd når? Evt. gjennmførd når? Tidlegare tiltak: Ingen Psykiatri Ssialteneste PPT Helseteneste Barnevern Kmpetansesenter: Kva slags? Er andre einingar/instansar aktive i saka n? I tilfelle, kva? Kartleggingar utførde av tilvisande instans BARNEHAGE Kartlegging av språk, samspel m.m. TRAS skal leggast ved Kartlegging/bservasjn i høve til teikneutvikling. Teikning skal leggast ved Kartlegging av ssial kmpetanse, Alle er med skal leggast ved Handdminans (H/V) SKULE Kartlegging av lese- g skrivevanskar. (jmf. mmentliste) Kartlegging av matematikkvanskar. (jmf. mmentliste) Kartlegging av prblemåtferd (jmf. mmentliste) Barnet/eleven sitt utbytte av det rdinære pplæringstilbdet 24

(ulike fag, emsjnelt, ssialt, mtrisk): Kva har skulen/barnehagen gjrt av tilretteleggingar fr barnet i miljøet? Tilrettelegging av pedaggisk innhald g lærestff Organisering av gruppa g undervisninga Systematisk/jamnlege samtalar med gruppa/barnet/eleven Omrganisering av det fysiske miljøet Kllegarettleiing Anna. Kva? Krleis pplever barnehagen/skulen samarbeidet med dei føresette i den aktuelle saka? Krleis pplever dei føresette samarbeidet med barnehagen/skulen i denne aktuelle saka? Kva ynskjer tilvisande instans frå PPT? Utgreiing i høve til (strek under aktuell vanske): Kmmunikasjnsvanskar (språk, tale, stamming, stemme) Lærevanskar (nrsk, matematikk, skriving, anna) Ssiale g emsjnelle vanskar (psykssiale vanskar, samspel, åtferd, knsentrasjn, skulevegring, anna) Andre utfrdringar merksemd, Rettleiing/rådgjeving til Barnet/eleven Føresette Lærar(ar)/barnehagepersnale Avdeling/team/klassesteg/skule/barnehage Kva ynskjer ein rettleiing i høve til? Ver knkret: UNDERSKRIFTER Freldre/føresette må gje skriftleg samtykke før undersøkinga vert sett i gang. Dette i følgje lv av 14. april 2000 m handsaming av persnpplysningar. Ein syner i tillegg til barnelva 50: Plikt fr den sm barnet br saman med å gi pplysningar til den andre av freldrene. Barnehage, skule, barnevern g helsestasjn er naturlege samarbeidspartnarar til PPT. Eg/me gjev løyve til at undersøkingar/utgreiingar vert sette i gang Eg/me gjev løyve til at PPT innhentar g gjev infrmasjn m fagleg g ssialt funksjnsnivå frå/til vannemnde instansar dersm det er aktuelt, eventuelt frå avgjevande/mttakande PP-teneste i annan kmmune Eg/me gjev ikkje løyve til at PPT innhentar g gjev infrmasjn sm nemnt i punktet ver Barnet/eleven er rientert m tilvisinga Eleven er samd i tilvisinga (gjeld når eleven er ver 15 år) Stad, dat Andre tilvisarar Føresette 25

Stad, dat Stad, dat Stad, dat Rektr/styrar Spes.ped.leiar Helsesøster/lege/andre 26

8.2 ENKELTVEDTAK OM SPESIALPEDAGOGISK HJELP (i barnehage) Sakspplysningar: Barn:.. Fødselsdat:.. Barnehage:. Føresette:. Søknad: Tal timar det er søkt m:. Assistenhjelp:. (årstimar) Tilrådd frå PPT: Tal timar det er søkt m:. Assistenhjelp:. (årstimar) (årstimar).(pr. veke) (årstimar).(pr. veke) Følgjande dkument er lagde til grunn fr vedtaket: Sakkunnig vurdering frå PPT Halvårsrapprt... VEDTAK: 1. NN har / har ikkje rett til spesialundervisning 2. NN vert tildelt. årstimar (gjennmsnitt t/veke) g.. årstimar assistenthjelp (gjennmsnitt.. t/veke) fr barnehageåret Timetalet er gjeve i einingar à 45 / 60 minutt 3. Innhald:. 4. Organisering. LOVGRUNNLAG: Opplæringslven 5-7 Spesialpedaggisk hjelp før pplæringspliktig alder: Barn under pplæringspliktig alder sm har særlege behv fr spesialpedaggisk hjelp, har rett til slik hjelp. Hjelpa skal mfatte tilbd m freldrerådgiving. Hjelpa kan knytast til barnehagar, sklar, ssiale g medisinske institusjnar g liknande, eller rganiserast sm eige tiltak. Hjelpa kan gså givast av den pedaggisk-psyklgiske tenesta eller av ein annan sakkunnig instans. Fr spesialpedaggisk hjelp gjeld 5-4 andre g tredje leddet i lva. 5-5 andre leddet i lva gjeld så langt det passar Opplæringslven 5-4 - Sakshandsaming (2.ledd) Før det blir gjrt sakkunnig vurdering g før det blir gjrt vedtak m å setje i gang spesialundervisning, skal det innhentast samtykke frå eleven eller frå freldra til eleven. Med dei avgrensingane sm følgjer av reglane m teieplikt g 19 i frvaltningslva, har eleven eller freldra til eleven rett til å gjere seg kjende med innhaldet i den sakkunnige vurderinga g til å uttale seg før det blir gjrt vedtak. Opplæringslven 5-4 - Nærmare m saksbehandlinga i samband med vedtak m spesialundervisning: (3. ledd): Tilbd m spesialundervisning skal så langt råd er, frmast ut i samarbeid med eleven g freldra til eleven, g det skal leggjast str vekt på deira syn. Opplæringslven 5-5 - Unntak frå reglane m innhaldet i pplæringa (2.ledd) Sklen(barnehagen) skal kvart halvår utarbeide skriftleg versikt ver den pplæringa eleven har fått, g ei vurdering av utviklinga til eleven. Sklen sender versikta g vurderinga til eleven eller til freldra til eleven g til kmmunen eller fylkeskmmunen. 27

GRUNNGJEVING: (skriv inn) Hva er eleven sine behv? Krleis kan desse bli stetta? Kvifr gjev dette eit likeverdig tilbd? Klagerett: Vedtaket er eit enkeltvedtak etter frvaltningslva. Det er derfr klagerett på vedtaket. Frist fr å klage er tre 3 veker etter at dette brevet m vedtak er mtteke. Eventuell klage skal sendes til:. Klageinstans er Fylkesmannen i Sgn g Fjrdane Vedtaket er gjrt med heimel i: 1) Opplæringslva 5-1 2) Reglement fr delegering, kapittel 2.2.35 3) Reglement fr intern delegering av avgjerdsrett, kapittel 2.6.1 Dat: Årdal kmmune Kmmunalsjef 28

8.3 ENKELTVEDTAK OM SPESIALUNDERVISNING Sakspplysningar: Elev: Fødselsdat: Årstrinn: Skule: Føresette: Søknad: Viser til samtale mellm frelder/re g skule våren 2010 der det var semje m å søkja m spesialundervisning. Tilrådd frå PPT fr skuleåret/(a): Tal timar det er tilrådd: (årstimar) Assistenhjelp: (årstimar) Følgjande dkument er lagde til grunn fr vedtaket: Sakkunnig vurdering Halvårsrapprt Statped vest / BUP andre.. VEDTAK: 1 NN har rett/ikkje rett til spesialundervisning 2 NN vert tildelt årstimar i g årstimar med assistenthjelp fr skuleåret (a) 2010-20. Timetalet er gjeve i einingar à 60 minutt. 4 Innhald: 5. Organisering: LOVGRUNNLAG: Opplæringslven 5-1 - Rett til spesialundervisning: Elevar sm ikkje har eller kan få tilfredsstillande utbytte av det rdinære pplæringstilbdet, har rett til spesialundervisning. I vurderinga av kva slags pplæringstilbd sm skal givast, skal det særleg leggjast vekt på utviklingsutsiktene til eleven. Opplæringstilbdet skal ha eit slikt innhald at det samla tilbdet kan gi eleven eit frsvarleg utbytte av pplæringa i frhld til andre elevar g i frhld til dei pplæringsmåla sm er realistiske fr eleven. Elevar sm får spesialundervisning skal ha det same ttale undervisningstimetalet sm gjeld andre elevar. Opplæringslven 5-3 - Sakkunnig vurdering (1. ledd) Før kmmunen eller fylkeskmmunen gjer vedtak m spesialundervisning etter 5-1 ( ), skal det liggje føre ei sakkunnig vurdering av dei særlege behva til eleven. Vurderinga skal vise m eleven har behv fr spesialundervisning, g kva fr pplæringstilbd sm bør givast. Opplæringslven 5-4 - Nærmare m saksbehandlinga i samband med vedtak m spesialundervisning: (3. ledd): Tilbd m spesialundervisning skal så langt råd er, frmast ut i samarbeid med eleven g freldra til eleven, g det skal leggjast str vekt på deira syn. 29

Opplæringslven 5-5 - Unntak frå reglane m innhaldet i pplæringa Reglane m innhaldet i pplæringa i denne lva g i frskrifter etter denne lva gjeld fr spesialundervisning så langt dei passar. Fr elev sm får spesialundervisning, skal det utarbeidast individuell pplæringsplan. Planen skal vise mål fr g innhaldet i pplæringa g krleis h skal drivast. ( ) Sklen skal kvart halvår utarbeide skriftleg versikt ver den pplæringa eleven har fått, g ei vurdering av utviklinga til eleven. Sklen sender versikta g vurderinga til eleven eller til freldra til eleven g til kmmunen eller fylkeskmmunen. GRUNNGJEVING: (skriv inn) Klagerett: Vedtaket er eit enkeltvedtak etter frvaltningslva. Det er derfr klagerett på vedtaket. Frist fr å klage er tre 3 veker etter at dette brevet m vedtak er mtteke. Eventuell klage skal sendes til: Tangen skule v/ rektr Jan Kåre Stedje/ Farnes skule v/ rektr Per Kristian Pedersen Pstbks 40, 6881 Årdalstangen Vedtaket er gjrt med heimel i: 4) Opplæringslva 5-1 5) Reglement fr delegering, kapittel 2.2.35 6) Reglement fr intern delegering av avgjerdsrett, kapittel 2.6.1 Svein Kåre Senneset Kmmunalsjef (Sign.) Dat: Jan Kåre Stedje / Per Kristian Pedersen Rektr Tangen skule / Farnes skule 30

8.4 MELDING OM RETT TIL Å KLAGE Sakspplysningar: Elev: Fødselsdat: Melding m rett til å klage ver frvaltningsvedtak (Frvaltningslva 27 tredje leddet) (2) Dat (3) Mttakar (namn g adresse) (4) Klageinstans Denne meldinga gjev viktige pplysningar dersm De vil klage på eit vedtak De er gjrd kjend med. Klagerett Kven kan De klage til? Klagefrist Rett til å krevje grunngjeving Innhaldet i klaga Utsetjing av gjennmføringa av vedtaket Rett til å sjå saksdkumenta g til å krevje rettleiing Kstnadene med klagesaka Klage til Sivilmbdsmannen De har rett til å klage på vedtaket. Klaga sender De til ss, dvs. det rganet sm er ført pp i rubrikk (1). Dersm vi ikkje endrar vedtaket vårt sm følgje av klaga, sender vi klaga ver til klageinstansen, jf. rubrikk (4). Klagefristen er tre - 3 - veker frå den dagen dette brevet km fram. Det er nk at klaga er pstlagd før fristen går ut. Dersm De klagar så seint at det kan vere uklart fr ss m De har klaga i rett tid, bør De ppgje daten fr når De fekk dette brevet. Dersm De klagar fr seint, kan vi sjå brt frå klaga. De kan søkje m å få lengre klagefrist, g da må De nemne grunnen til at De ønskjer det. Dersm De meiner at vi ikkje har grunngjeve vedtaket, kan De krevje ei slik grunngjeving før fristen går ut. Ny klagefrist blir då rekna frå den dagen De får grunngjevinga. De må presisere kva fr eit vedtak De klagar på årsaka til at De klagar den eller dei endringar De ønskjer eventuelt andre pplysningar sm kan ha nk å seie fr vurderinga av klaga Klaga må underskrivast. Jamvel m De har klagerett, kan vedtaket til vanleg setjas i verk med det same. Men de kan søkje m å få utsett gjennmføringa av vedtaket til klagefristen er ute eller til klaga er avgjrd. Med visse unntak har De rett til å sjå dkumenta i saka. Reglane m dette finst i 18 g 19 i frvaltningslva. De må i tilfelle ta kntakt med ss, jf. rubrikk (1). De vil då få nærmare rettleiing m retten til å klage, m framgangsmåten g m reglane fr saksgangen. De kan søkje m å få dekt utgifter til den advkathjelpa De treng, etter reglane m fritt rettsråd. Her gjeld det visse grenser fr inntekt g eige. Fylkesmannen eller advkaten Dykkar kan gje nærmare pplysningar m dette. Dersm vedtaket er endra til Dykkar frdel, kan De etter frvaltningslva ha krav på å få dekt stre kstnader sm har vre naudsynte fr å få endra vedtaket. Klageinstansen (jf. rubrikk (4)) vil rientere Dykk m retten til å krevje slik dekning. Dersm De meiner at De har vre utsett fr urett frå den ffentlege frvaltninga, kan De klage til Strtingsmbdet fr frvaltninga (Sivilmbdsmannen). Sivilmbdsmannen kan ikkje sjølv endre vedtaket, men kan gje si vurdering av krleis den ffentlege frvaltninga har handsama saka, g m dei har gjrt feil eller frsømt nk. Dette gjeld likevel ikkje i saker sm er avgjrde av Kngen i statsråd. Dersm De n får klaga Dykkar avgjrd i statsråd frdi Kngen er klageinstans, kan De såleis ikkje seinare føre saka inn fr Sivilmbdsmannen. Særlege pplysningar 31

8.5 SKJEMA - IUP - BARNEHAGE IUP INDIVIDUELL UTVIKLINGSPLAN SPESIALPEDAGOGISK HJELP I BARNEHAGE jf. Opplæringslva 5-7 Barnehage: Namn: Fødd. Peride: LITT OM BARNET: Likar/ikkje likar: Diagnse/vanske: Barnet sin kmpetanse ssial, språkleg g mtrisk: HOVUDMÅL: Ut i frå det barnet meistrar g har behv fr DELMÅL RESSURSAR OG ORGANISERING Tal årstimar, einetimar, gruppe TILTAK Metde, rganisering ARBEIDSMÅTAR: HJELPEMIDLAR: I frhld til måla SAMARBEID: GJENNOMFØRING/PROGRESJON EVALUERING AV PLANEN: Dat: Freldre/føresett Styrar Freldre/føresett Pedagg Assistent(ar) Pedaggisk leiar Kpi: Barnemappe, PPT 32

8.6 RAPPORT IUP - BARNEHAGE Til: RAPPORT Adresse: Namn: Fødd: Peride: HOVUDMÅL: DELMÅL VURDERING: Kva er psitivt? Kva har gått bra? Kva kan bli betre? Krleis kan det bli betre? RESSURSAR OG ORGANISERING: VURDERING: Kva er psitivt? Krleis kan det bli betre? HJELPEMIDALR OG PROGRESJON: VURDERING: Kva er psitivt? Kva har gått bra? Kva kan bli betre? Krleis kan det bli betre? ARBEIDSMÅTAR: VURDERING: Kva er psitivt? Kva har gått bra? Kva kan bli betre? Krleis kan det bli betre? SAMARBEID/EVALUERING: VURDERING: Kva er psitivt? Kva har gått bra? Kva kan bli betre? Krleis kan det bli betre? Dat: Styrar Pedaggisk leiar 33

Kpi: Pedagg(ar) Barnemappe, Freldre, PPT, kmmunalsjef Assistent(ar) 34

8.7 INDIVIDUELL OPPLÆRINGSPLAN (IOP) (FAG) Namn: Klasse: Peride: Adresse: HOVUDMÅL: DELMÅL/TILTAK RESSURSAR OG ORGANISERING LÆRESTOFF OG PROGRESJON: ARBEIDSMÅTAR: LÆREMIDDEL: SAMARBEID OG GJENNOMFØRING OG EVALUERING AV PLANEN: Dat: Freldre/føresett Rektr Freldre/føresett Kntaktlærar Elev Assistent(ar) Lærar(ar) Spes.ped.krdinatr Kpi: Elevarkiv, PPT 35

8.8. REGISTRERING AV BEHOV FOR RESSURSAR TIL SPESIALPEDAGOGISK HJELP OG ELLER EKSTRA RESSURSAR TIL BARN MED NEDSATT FUNKSJONSEVNE BARNEHAGE: TILDELTE RESSURSAR BARNEHAGEÅRET 20../20.. NAMN PÅ BARNET: FØDD/ALDER: SPESIALPEDAGOGISK HJELP: TAL TIMAR SPESPED HJELP:: TILTAK TIL BARN MED NEDSETT FUNKSJONSEVNE PROBLEM ORGANISERING AV TILTAKA DETTE BARNEHAGEÅRET MÅLSETJINGA FOR KOMANDE BARNEHAGEÅR ORGANISERING KOMANDE BARNEHAGEÅR BEHOV FOR TIMAR SPESIALPEDAGOGISK HJELP 20../20.. TILTAK TIL BARN MED NEDSETT FUNKSJONSEVNE: PROBLEM ORGANISERING AV TILTAKA DETTE BARNEHAGEÅRET MÅLSETJINGA FOR KOMANDE BARNEHAGEÅR ORGANISERING KOMANDE BARNEHAGEÅR BEHOV FOR TILTAK TIL BARN MED NEDSETT FUNKSJONSEVNE 20../20.. Sendast til Kmmunalsjef når det gjeld tiltak barn med nedsett funksjnsevne PPT når det gjeld spesialpedaggisk hjelp Dat: Underskrift: STYRAR 36

8.9 REGISTRERING AV BEHOV FOR TILLEGGSRESSURSAR/STYRKINGSTILTAK/ SPESIALUNDERVISNING Skule: Namn på eleven: Klasse (neste år) Tildelte ressursar fr skuleåret T-timar: Styrkingstiltak: 20 /20 Lærevanskar/utfrdring hjå eleven Eleven sine sterke sider Organisering av undervisninga dette skuleåret Organisering kmande skuleår Realistiske pplæringsmål fr eleven Behv fr T- timar/styrkingstiltak 20 /20, spesifiser i fag 37

8.10 SAMTYKKE OM ENKELTVEDTAK. Fr skuleåret/ barnehageåret 20 /, vert det frå PPT tilrådd spesialundervisning/spesialpedaggisk hjelp. Me samtykkjer i at det vert utarbeidd eit enkeltvedtak på bakgrunn av PP-tenesta si tilråding. Årdal den Underskrift frå føresette 38

9. NYTTIGE DOKUMENT/REFERANSAR Utdanningsdirektratet (2009): Veileder fr pplæringslva m spesialpedaggisk hjelp g spesialundervisning http://www.veiledning Spesialpedaggisk hjelp/spesialundervisning Saabye, Malin, red. (2009): Spesialundervisning g IOP. En innføring i begreper, saksgang g regelverk Stette, Øystein (2008): Saksbehandling ved tildeling av ressurser til spesialundervisningen Håndbk. Spesialpedaggisk arbeid i Bergen kmmune. Oppdatert versjn finst på denne nettadressa: http://www3.bergen.kmmune.n/basic30/details/elfile.asp?dcn=11890&edkid=18242 39