HORDALAND FYLKESKOMMUNE Regionalavdelinga Klima- og naturressursseksjonen Arkivsak 201011377-19 Arkivnr. 310 Saksh. Ragnhildstveit, Jomar Saksgang Kultur- og ressursutvalet Fylkesutvalet Møtedato 11.10.2011 13.10.2011 HØYRING PÅ FORSKRIFT OM JAKT- OG FANGSTTIDER 2012-2017 - UTTALE SAMANDRAG Direktoratet for naturforvaltning har sendt på høyring forslag til revidert forskrift om jakt- og fangsttider for perioden 2012-2017. I tillegg til eigne vurderingar er fylkeskommunen bedt om å oppsummere svara frå kommunane. I høyringsforslaget er det få endringar i forhold til gjeldande jakttidsforskrift. For Hordaland er det mest interessant at den ordinære jakttida på hjort er føreslått utvida frå 10.09-15.11 til 01.09-23.12. Dette for å imøtekome behovet for auka uttak. Tidlegare jaktstart kan fortrengje andre brukarar av marka i ein periode der det er stor friluftslivsaktivitet, men direktoratet antar at denne konflikten vert moderat. Som før kan fylkeskommunen innskrenke jakttida for elg og hjort i heile eller delar av kommunen av omsyn til andre brukarar av utmarka. I tillegg kan rettshavarane (grunneigarane) innskrenke jakttida på sine område. Utanom jakttida kan det som før søkjast om skadefellingsløyve, jf. naturmangfaldlova. Fylkeskommunen har fått uttale frå 9-10 kommunar, der ingen er imot utvida jakttid på hjort. Tre av kommunane meinar jakttida på rugde ikkje bør innskrenkast og to kommunar har innspel om utviding av jakttid på grågås. Det har vore sterk vekst i hjortebestanden i fylket dei siste 20 åra. For å unngå at jakttida på hjort vert ein avgrensande faktor i forhold til å få kontroll med utviklinga i hjortebestanden framover, vert det rådd til å støtte framlegget om utvida jakttid på hjort frå 01.09 til 23.12. Lokale tilpassingar av jakta i forhold andre friluftslivsinteresser m.m. bør kunne gjerast lokalt. I høyringsforslaget er jakttida på rugde føreslått kraftig innskrenka frå 10.09-23.12 til 10.09-31.10, noko som vil gjere den tradisjonsrike rugdejakta i Hordaland mykje mindre. Fylkesrådmannen kan ikkje sjå at det er fagleg grunnlag for ei så sterk innkorting av jakttida og meinar at jakta minst bør
kunne pågå til 15.11. Det bør framleis kunne opnast for jakt på grågås 15 dagar før ordinær jaktstart, slik også to kommunar har uttalt. FORSLAG TIL INNSTILLING 1 Hordaland fylkeskommune støttar høyringsforslaget om å utvide den ordinære jakttida på hjort frå og med 1. september til og med 23. desember. Dette for at jakttida ikkje vert ein avgrensande faktor i forhold til å få kontroll med utviklinga i hjortebestanden framover. 2 Hordaland fylkeskommunen rår til at jakttida på rugde i Hordaland vert minst fram til og med 15. november, og viser til den tradisjonsrike jakta på rugde i fylket. 3 Hordaland fylkeskommune rår til at det framleis kan opnast for jakt på grågås 15 dagar før ordinær jaktstart. Tidsrommet det kan jaktast på i tidlegjakta bør kunne tilpassast lokale forhold. Paul M. Nilsen fylkesrådmann Jan Per Styve regionaldirektør Vedlegg: Samandrag av høyringsuttalar frå kommunar Høyringsbrev og høyringsnotat 2
FYLKESRÅDMANNEN, 28.09.2011: Bakgrunn Direktoratet for naturforvaltning (DN) sendte 31.05.11 på høyring forslag til ny Forskrift om jakt- og fangsttider samt sanking av egg og dun for perioden 1. april 2012 31. mars 2017. Høyringsbrev og høyringsnotat er lag ved. Sjå gjeldande forskrift 1. februar 2007 nr 112 på www.lovdata.no. DN har bedt kommunane om å sende svara sine til fylkeskommunen innan 15.9, og fylkeskommunen er bedt om å oppsummere svara frå kommunane og sende desse samt eigne vurderingar til direktoratet innan 15.10. Fylkeskommunen vart frå 2010 innlemma som nytt viltorgan i viltforvaltinga og har overteke ansvaret på dei fleste områda for dei jaktbare viltartane, herunder også hjortevilt med unntak av villrein. Dette inneber at det for elg, hjort og rådyr er fylkeskommunen som har førstelinjeansvaret på regionalt nivå, primært i rolla som tilretteleggjar og koordinator. Kommunane sitt myndigheitsansvar inneber at det må utøvast fagleg skjøn i mange saker, noko som krev fagkunnskap og lokalkunnskap. Ei lokaltilpassa forvalting vil føre til noko forskjellig praksis mellom landsdelar og regionar, og fylkeskommunen vil ha ein viktig funksjon i å kalibrere kommunar innanfor sin region. Tidleg under forskriftsarbeidet fekk fylkeskommunar og fylkesmannen høve til å kome med innspel om eventuelle behov for endringar i jakttidsforskrifta. I den samanheng arrangerte Hordaland fylkeskommune først eit diskusjonsmøte med viltforvaltarane i kommunane m.m., og fylkeskommunen gav administrativt innspel i brev 31.1.11 (sjå nedanfor). DN har også to andre viltforskrifter på høyring, begge med høyringsfrist 1. oktober. Det er: - Forskrift om forvaltning av hjortevilt. - Forskrift om utøvelse av jakt, felling og fangst. Også for desse to forskriftene er fylkeskommunen bedt om å oppsummere kommunane sine svar og gje eigne vurderingar. Det vert gitt administrativ uttale til dei to forskriftshøyringane, då høyringsfristen er for kort for å rekke politisk handsaming med oppsummering av kommunane sine svar. Forslaget om revidert jakttidsforskrift bør sjåast litt i samanheng med forskrift om forvaltning av hjortevilt. I sistnemnde forskrift er det t.d. fleire forslag som vil medføre behov for meir samarbeid i jaktutøvinga lokalt, og difor gjerne behov for noko lengre jakttid på hjort for å få god nok tid til samordning. Høyringsforslaget (med DN sine vurderingar) Jakttidene er eit viktig verkemiddel i forvaltinga av viltressursane. Erfaring frå dei siste åra viser at jakttidene for dei fleste viltartane har funne ei ålment akseptert form, og DN ser difor ikkje behov for omfattande endring ved denne revideringa. Endringane som likevel er føreslått er på grunnlag av endra bestandsforhold og betre biologisk kunnskap om dei enkelte artane. Følgjande artar er føreslått endra jakttider på i Hordaland: Hjort, grågås og rugde. Dessutan er det føreslått å ta ut jakt på fiskemåke og ekorn, og sanking av egg frå fiskemåke. Av framande artar er det framlegg om å utvide jakttida på villsvin, og å opne for jakt på stivhaleand. Som bakgrunn viser DN blant anna til Viltlova 1 som slår fast at Viltet og viltets leveområder skal forvaltes i samsvar med naturmangfaldloven og slik at naturens produktivitet og artsrikdom bevares. Innenfor denne ramme kan produksjonen høstes til gode for landbruksnæring og friluftsliv. Etter naturmangfaldlova 16 kan hausting berre tillatast når best tilgjengeleg dokumentasjon tilseier at arten produserar eit haustingsverdig overskot. Det skal også leggjast vekt på artens betydning for næring og rekreasjon. Etter viltlova 27 har grunneigaren einerett til jakt og fangst, med dei innskrenkingar som er fastsett i viltlova og i forskrifter i medhald av lova. DN presiserar at innanfor den jakttida som vert fastsett 3
sentralt eller regionalt/lokalt, har rettshavaren høve til å bestemme dato for jaktstart og jaktslutt. Rettshavaren kan fastsetje ein seinare jaktstart og/eller avslutte jakta tidlegare enn dei datoar som er fastsett av forvaltingsmynda. På denne måten er det gitt høve for at dei faktiske jakttidene i størst mogeleg grad kan tilpassast lokale forhold og interesseavvegingar. Dette gir også rettshavaren ansvar og verkemiddel i forhold til å avgrense uttaket frå bestandar der slike avgrensingar synest rett. I den samanheng nemner DN spesielt at det i enkelte regionar i periodar er behov for lokal regulering av uttaket av lirype og fjellrype. Sidan grunneigarane kan regulere uttaket lokalt, har ikkje DN funne det nødvendig å regulere uttaket av desse bestandane gjennom endring av den sentrale jakttida. Hjort Ordinær jakttid er frå og med 10.9, til og med 15.11. For å imøtekome behovet for auka uttak av hjort føreslår DN å utvide den ordinære jakta frå og med 01.09, til og med 23.12. Dette for å unngå at jakttida vert ein avgrensande faktor i forhold til å få kontroll med utviklinga i hjortebestanden. DN viser til at det har vore ein betydeleg auke i hjortebestanden frå 1990 og fram til i dag, noko som har ført til større forvaltingsmessige utfordringar. DN viser til rapporten Forvaltning av hjortevilt mot 2000 Handlingsplan. Eit av måla der er at det skal tilretteleggjast for eit effektivt uttak av høg kvalitet, som både gir eit godt tilbod av hjorteviltjakt til innbyggjarane og som minimaliserer konfliktane med andre brukarar av jaktområda. I DN sin hjorteviltstrategi (DN-rapport 8-2009) er det mellom anna mål om at forvaltinga skal sikre livskraftige og sunne hjorteviltbestandar, eit rikt biologisk mangfald, og forvaltinga skal ha brei samfunnsaksept. Forvaltinga skal også stimulere til auka kvalitet og mangfald av opplevingar, tenester og produkt. I strategien er det sagt at ei god hjorteviltforvalting står og fell med den oppslutninga den har i samfunnet. Oppfattinga av kva som er akseptabel og mindre akseptabel aktivitet, vert påverka av oppvekststad, omgangskrets og kulturelle strøymingar. Jaktstart 01.09: Førebelse tal frå fleire GPS-merkeprosjekt dei siste åra (blant anna i Hordaland) viser at i underkant av 40% av dei sesongtrekkande dyra startar hausttrekket før jakta startar 10.09, og at trekket i all hovudsak er avslutta i løpet av oktober. Mange ønskjer ein tidlegare start av den ordinære hjortejakta, nettopp for å auke uttaket av dyr i dei områda som tradisjonelt er typiske sommaropphaldsområde for hjort. DN meinar at ei framskyving av jakta er biologisk forsvarleg, og vil vere eit viktig tiltak for å redusere bestanden. Tidlegare jaktstart vil dessutan redusere kommunane sine behov for å tildele skadefellingsløyve etter Naturmangfaldlova 18. Tidligare hjortejakt kan fortrengje andre brukarar av marka i ein periode med stor friluftslivsaktivitet. DN antar i høyringsnotatet at konflikten med andre brukarar blir moderat, ettersom ein stor del av jakta vil føregå på innmark i delar av døgnet med lite anna friluftslivsutøving. DN viser til at fylkeskommunen framleis vil ha heimel etter forskriftas 3 punkt 2a til å innskrenke jakttida for hjort dersom konfliktnivået i forhold til andre brukarar av utmarka blir for stor. I tilknyting til revisjon av forvaltingsforskrifta for hjortevilt, viser DN til at dei der har føreslått at fylkeskommunen kan opne for kvotefri jakt på årskalv av hjort under gitte vilkår. Dette som eit ytterlegare høve til auka uttak. Jakttid til og med 23.12: DN føreslår også å utvide den ordinære hjortejakta i etterkant av dagens jakttidsslutt, slik at den varer til og med 23.12. Mange fylkesmenn og no fylkeskommunar har utvida jakttida fram til jul i den 5 års perioden som har gått. Ved å fastsetje ei lengre nasjonal jakttid som varer til og med 23.12, blir jakttida oversiktleg og einsarta for heile landet. Kommunane og fylkeskommunane kan då leggje meir ressursar i arbeidet med den generelle forvaltinga av hjort i staden for å fokusere på søknader om utvida jakttid. DN viser til at i eit stort hjortefylke som t.d. Hordaland har 50% av kommunane utvida jakttida, mens i Sør-Trøndelag har over 60% av kommunane utvida jakttida på hjort. I Møre og Romsdal og Sogn og Fjordane har alle kommunar med hjortejakt utvida jakttida. Grågås jakttid 10.08-23.12 Grågåsa kjem tilbake til Noreg betydeleg tidlegare no enn for 30-40 år sidan, den legg egg tidlegare og trekkjer sørover svært tidleg om hausten. I dag kan fylkesmannen utvide jakttida på grågås med inntil 15 dagar før ordinær jaktstart når det føreligg ein lokal forvaltningsplan. Dette for å avgrense 4
skadeomfanget på dyrka mark og/eller for å auke jaktuttaket. For tidleg jaktstart kan vere eit problem i forhold til grågåsas fjørutvikling. Tidleg jaktstart kan dessutan øydeleggje jakta for mange jegerar sidan svært lite gås kjem inn på markene, noko som t.d. også kan føre til lavt jaktuttak. DN ønskjer høyringsinstansane sitt syn på om fylkesmannens myndigheit til å opne for jakt på grågås før ordinær jaktstart skal vere 15 dagar eller avgrensast til 10 dagar. Dersom fylkesmannen har opna for tidleg jaktstart kan det i dag jaktast i tidsrommet kl. 04:00-11:00 i denne tidlegjakt perioden. Her må fylkesmannen ta omsyn til lokale forhold som t.d. soloppgang ved fastsetjing av tidspunkt. DN ønskjer også å høyre på eit forslag om at fylkesmannen kan fastsetje i kva tidsrom det kan jaktast i denne tidlegjakta innanfor ei ytre ramme på kl. 24:00-10:00. Rugde Tal felte rugder har gått ned dei siste åra, og det vert felt rundt 3000 rugder på landsbasis kvar år. Dei siste års kalde vintrar har ført til at det fleire stader har vore ein betydeleg dødelegheit. Som ein følgje av matmangel har ikkje rugdene energi til å stå imot kulden. For at overvintrande fuglar skal kome seg gjennom harde vintrar er dei heilt avhengige av å finne nok næring og samtidig få nok kvile. For å forhindre at jakt vert eit forstyrrande element for rugda i den perioden dei er utsett for det klimastresset kulde påfører dei, ønskjer DN å korte ned jakttidsslutt frå 23.12 til 31.10, som samsvarar med jakttidsslutt for enkeltbekkasin. Behov for jakttidsendringar - Innspel frå fylkeskommunen i januar 2011 Tidleg under forskriftsarbeidet fekk som nemnt fylkeskommunen kome med innspel til DN om eventuelle behov for jakttidsendringar. Fylkeskommunen arrangerte først diskusjonsmøte med viltforvaltarane i kommunane m.m. 9.12.10, der dei fleste kommunane kom, og også synspunkt frå dei andre kommunane vart innhenta. Fylkeskommunen gav administrativt innspel i januar 2011. Der vart det føreslått å høyre på ei jakttid på hjort frå og med 01.09 til og med 30.11, dersom det skulle vere éi ordinær jakttid på hjort i Hordaland, men likevel at jakttida i fruktkommunane Ullensvang og Ulvik vart fram til og med 23.12. I innspelet vart det sett som føresetnad at jakta i perioden fram til 10.9 og jakta etter 15.11 ville bli med fokus på skadefelling, dvs stort sett jakt på innmark og andre skadeutsette område fram til 10. september og etter 15. november. Kommunane ønskte også å ha ei fast jakttid å forhalde seg til, slik at det vert mindre fokus på søknader om utvida jakttider og meir fokus på arbeid med å betre viltforvaltinga. Kommunane sine svar Det er lagt ved oppsummering av svar frå kommunar per 27. september. Fylkeskommunen hadde då fått inn uttalar frå 9 kommunar. Hjort Alle kommunane som har svart har uttalt at dei støttar forslaget om utvida jakttid på hjort. Ulvik herad har svart at det er spesielt viktig med utvida jakttid etter 15. november, mens Kvinnherad har uttalt at det er spesielt viktig med utvida jakttid før 10. september. Grågås Samnanger og (Fusa?) meinar at jakttida for Grågås bør kunne utvidast med 15 dagar i framkant av jakta og at tidsrommet det kan jaktast på i tidlegjakta bør kunne tilpassast lokale forhold. Grunngjevinga er at grågåsa i dag gjer stor skade på landbruksareal og tilgrisar områder. I Fusa og Os er det eit problem at gåsa forsvinn før jakta tek til, og difor får ein ikkje redusert bestanden med jakt. Rugde Kvinnherad, Odda og Ullensvang meinar at jakttida for rugde bør vere som i dag. Grunngjeving: Rugdejakt er ei jaktform som er lett tilgjengelig for jegerane på Vestlandet. Forslag om innkorting av jakttid på grunn av to kalde vintrar verkar lite basert på kunnskap om viltet. 5
Vurdering Hjort Hjortebestanden i landet og i Hordaland har omtrent 4-dobla seg sidan 1990. Hjortebestanden vert i hovudsak regulert gjennom ei kvoteregulert jakt. Med lengre jakttid vert det betre høve til å ta ut rett kjønns- og alderssamansetjing og til å tilpasse avskytinga betre til område som er mest utsett for beiteskade m.m. I så måte vil tidlegare jakttid vere særleg ønskjeleg i forhold til beiteskade på innmark, mens sein jaktslutt vil vere særleg ønskjeleg i forhold til beiteskade i skogen. Lengre jakttid vil også gje betre høve for dei i landbruksnæringa som ønskjer å utvikle jaktsal m.m. Ved lengre jakttid bør jakta kunne tilpassast meir skånsamt til andre brukarar av naturen, som turgåarar, sopp- og bærplukkarar og småviltjegerar. I følgje siste årsrapport frå overvakingsprogrammet for hjortevilt, (NINA rapport 584), er tålegrensa i forhold til tettleik av hjort i ferd med å bli overskriden for mange av kommunane på Vestlandet. I rapporten trur ein det er nødvendig å hindre ytterlegare bestandsvekst og endåtil redusere tettleiken i enkelte område. Ein slik overgang til meir likevektshausting framover føreset ei meir presis forvalting. Gjennom fleire GPS-merkeprosjekt dei siste åra er det blitt betre innsikt i hjorten sin arealbruk gjennom året. Hjorten kan ha eit relativt stort årsleveområde, og i revidert forskrift til forvaltning av hjortevilt er det gjort fleire grep for å få betre samkjøring og koordinering om planlegging og jaktutøving over større område, noko som også føreset ei rimeleg lang jakttid. Det viktigaste argumentet mot utvida jakttid synest å vere at ein relativt stor del av andre brukarar av utmarka føler ei viss, generell utrygge under jakta. Utvida jakttid vil då gjerne påverke dei i den forstand at det vil forlengje den perioden der dei vil vere meir forsiktige og dermed få forringa naturoppleving. I populære utfartsområde vil det gjerne vere innført helgefredning slik at folk ikkje skal føle seg utrygge på tur i helgene. I Hordaland er det relativt mange hjortejegerar og mange andre brukarar av naturen, og ein kan i utgangspunktet difor vente relativt stort konfliktpotensial. I fjor deltok det t.d. 5700 personar på hjortejakt i Hordaland i følgje tal frå SSB, mens tilsvarande tal t.d. i Sogn og Fjordane var 4880. Jaktstart 01.09 DN meinar at tidlegare jaktstart vil vere eit viktig grunnlag for å regulere bestanden, og antar at den tidlege jakta 01.09-10.09 i hovudsak vil skje på innmark på tider av døgnet med lite anna friluftsliv altså seint og tidleg på døgnet. DN viser til at fylkeskommunen i tilfelle kan innskrenke jakttida for hjort dersom konfliktnivået i forhold til andre brukarar av utmarka vert for stor. Det ser altså ikkje ut for at DN ønskjer full jakt i marka frå og med 01.09, men har opna for ei enklare form for skadefelling og jakt på sommarbeite, og minst mogeleg konflikt med anna friluftsliv. Den tidlegare jaktstarten vil redusere kommunane sine behov for å tildele skadefellingsløyve. Ved noverande jaktstart 10.9 er inntrykket at det også vert jakta på dagtid i utmarka frå første dag - spesielt i helgene når dei fleste jegerane har fri. Det same kan ein i utgangspunktet vente ved jaktstart 01.09, dersom det ikkje vert nærare oppmoding eller krav om anna. Spesielt vil ein kanskje vente stor jaktaktivitet i område med jaktutleige. I dei fleste valda vil ein kanskje ha jegerar som ønskjer å starte jakta i marka så tidleg som råd, sidan det då er flest hjortar, og såleis vil ein kanskje få ein del diskusjon internt og mellom vald om korleis jakta bør føregå. Utfordringane i forhold til andre brukarar av marka er nok ganske forskjellige rundt omkring i fylket. Vurderinga er difor at det bør vere tilstrekkeleg for DN å fastsetje 01.09 som ein dyre-etisk forsvarleg jaktstart, mens lokale tilpassingar av jakta bør gjerast lokalt i valda eller evt. regionalt av fylkeskommunen. DN meinar altså at jaktstart 01.09 er innanfor biologisk forsvarlege rammer. Under den tidlege jakta er det særleg viktig å passe på at ein ikkje skyt morkolla bort frå avhengige kalvar som ligg att i skogen. 6
Jakttid til og med 23.12 Utvida jakttid til 23.12 gir lengre tid til å kunne stabilisere/redusere hjortebestandane, særleg i hjorten sine vinterleveområde. Konflikt med andre brukarar av utmarka er relativt avgrensa dei fleste stader etter 15. november. Ved jakting utover hausten må det takast omsyn til hjorten sitt behov for ro og kvile før vinteren set inn for fullt. I 2011 har i alt 9 kommunar i Hordaland utvida jakttid på hjort (Granvin, Ulvik, Eidfjord, Odda, Ullensvang, Jondal, Voss, Masfjorden og Kvinnherad). I fleire andre kommunar har det vore spørsmål om å utvide jakttida. Alle kommunane i Sogn og Fjordane og i Møre og Romsdal har fått utvida jakttid på hjort til 23.12. I Rogaland har kommunane Vindafjord, Tysvær, Sauda, Suldal, Rennesøy og Hjelmeland utvida jakttid, dei fleste til 15.12. Ut frå dei bestandsmessige utfordringane i fylket sett i forhold til nabofylka, og ut frå DN sitt forslag om å ha éi nasjonal jakttid på hjort for at jakttida skal bli meir oversiktleg og einsarta for heile landet, er det i tilfelle jakttid til og med 23.12 som best vil dekke behova og medverke mest til at ikkje jakttida vert ein avgrensande faktor i forhold til å få kontroll med utviklinga i hjortebestanden. Grågås Sidan det er fylkesmannen som kan gje utvida jakttid, har ikkje fylkeskommunen hatt spesielt merksemd på behovet for utvida jakttid. Best tilpassing til lokale forhold tilseier likevel ei utviding med inntil 15 dagar, slik også fleire av kommunane med forvaltingsplan går inn for. Rugde føreslått jakttid 01.09-31.10 mot noverande 01.09-23.12 Det er ei relativt lita, men tradisjonsrik jakt på Rugde i Hordaland. Og det er jegerar som meinar at jakt berre fram til 31.10 i praksis vil bety slutt på rugdejakta i fylket. Dette fordi jakta i Hordaland føregår mest i november-desember. I følgje Norsk fugleatlas 1994 (s. 198) hekkar anslagsvis 90% av den norske rugdebestanden frå Sør-Trøndelag og sørover. Det er vidare skildra at Rugda i oktoberdesember trekkjer til vinterområda, som for våre rugder hovudsakleg ligg på dei britiske øyar og i Frankrike. Under hausttrekket kan fuglane stoppe opp på Vestlandet i påvente av å krysse Nordsjøen. I slike periodar kan rugda vere særleg talrik i dette området. Kor langt sør rugda dreg om vinteren avheng av ver- og temperaturforhold. I milde vintrar kan enkeltindivid overvintre heilt nord til polarsirkelen. Ser ein på Europa er Rugde ein talrik og populær jaktart som ikkje er truga. Etter å ha innhenta nærare opplysningar frå fugleekspertar, blant anna ved Stavanger museum - som driv Norsk Ringmerkingssentral på oppdrag frå DN, synest det i alle fall tilrådeleg å kunne tillate rugdejakt i Hordaland minst fram til 15.11. Hovudtrekket går frå siste del av oktober til første del av november, truleg med median rundt ca 20 oktober. Det er usikkert kor mykje ei relativt avgrensa jakt seint på året vil ha å seie for overlevinga til den seint-trekkjande og overvintrande delen av rugdene i kalde vintrar. Men det har t.d. også i England vore forbod mot rugdejakt i spesielt kalde periodar om vinteren. Det er i alle fall rimeleg at det ikkje vert drive jakt på rugde på stader med frost i bakken. Med ei jakttid på rugde i Hordaland fram til 15.11 bør ein kunne jakte ein god del på den trekkande bestanden og ein vil unngå å stresse den overvintrande delen av bestanden. Sluttvurdering, tilråding For å unngå at jakttida på hjort vert ein avgrensande faktor i forhold til å få kontroll med utviklinga i hjortebestanden framover, vert det rådd til å støtte høyringsforslaget med ei jakttid på hjort frå og med 01.09 til og med 23.12. Dette vil også gje mindre fokus på søknader om utvida jakttider og søknader om skadefellingsløyve. Det er motteke få uttalar frå kyst- og øykommunane, men Askøy er eit unntak. I desse kommunane vil det kanskje ikkje vere så store behov for utvida jakttid på hjort, men dei har heller ikkje gått mot føreslåtte utviding av jakttida. For rugde vert det rådd til at jakttida i Hordaland vert minst fram til 15.11. Dette for å ivareta ei tradisjonsrik jakt i fylket, utan at det vil vere negativt for dei seinttrekkjande eller overvintrande rugdene. 7