1 VAKSDAL KOMMUNE Trafikksikringsplan, Kommunedelplan trafikksikring 2009-2013 Analyse av ulykker, uhell og utryggleik Forslag og prioritering av tiltak Oppdatert juli 2010.
2 FORORD styre har i møte 26.10.09 sak 56/09 fatta vedtak om offentleg ettersyn av trafikksikringsplan for. Trafikksikringsplanen er utarbeidd som ein kommunedelplan, og skal handsamast etter plan- og bygningslova. Planen følgjer i all hovudsak strukturen i Veiledning Kommunale trafikksikkerhetsplaner. Plandokumentet skal gjelda for 5 år (2009-2013), og skal mellom anna vera grunnlag for søknad om offentlege midlar. Det er eit ynskje at dokumentet vert rullert ca kvart 4. år i samband med rullering av kommuneplanen. Rapporten er utarbeidd av ei arbeidsgruppe som er sett saman av: Trygg trafikk ved Arne Aase Politiet ved Kjell Fester Statens vegvesen ved Tor Helmer Halvorsen til april 2009 og deretter Heming Lunestad Vaksdal Brannvern ved brannsjef Steinar Lægreid ved miljøvernrådgjevar Sveinung Klyve (sekretær), representant for barn og unge: Åse Klausen Linda Ulveseth Fossmark (politikar valt av kommunestyret og leiar i arbeidsgruppa) Erlend Ragnvaldsen (politikar valt av kommunestyret) Arbeidsgruppa hadde oppstartmøte 2. mars 2009. Det var møte 18. juni og 15 september der ein også hadde synfaringar på vegane. Gruppa har lagt opp til ei enkel rullering av den gamle planen frå 2001-2004 Plan- og økonomiutvalet er styringsgruppe for planarbeidet., desember 2009, miljøvernrådgjevar Sveinung Klyve (sekretær) VAKSDAL KOMMUNE Statens vegvesen Hordaland Voss lensmannskontor, avd. Vaksdal
3 MELDING OM VEDTAK - RULLERING AV TRAFIKKSIKRINGSPLAN FOR VAKSDAL KOMMUNE Det er gjort vedtak i saka slik det framgår nedanfor: Utval: Kommunestyret Møtedato: 22.03.2010 Sak: KOM-020/10 Vedtak: Planen vert vedteken slik den ligg føre med desse endringane: Det vert vist til Trafikksikringsplan handlingsplan (endringar med kursiv) 1. Kommunale vegar Stanghelle Til pkt. 1.5. Parkeringsrestriksjonar vert etablert etter nærare plan. Til pkt. 1.6 Område for å vurdera einvegskøyring Nytt fyrste kulepkt.: Når nytt Stanghellekryss er på plass skal det vurderast å etablera einvegskøyring forbi skulen. 2. Kommunale vegar Vaksdal Til pkt. 2.1. Innføring av 30km-sone etter nærare plan med tenleg avgrensing. Til pkt. 2.5. Parkeringsrestriksjonar vert etablert etter nærare plan. 3. Kommunale vegar Dale Til pkt. 3.1. Innføring av 30km-sone etter nærare plan med tenleg avgrensing. Til pkt. 3.5. Parkeringsrestriksjonar vert etablert etter nærare plan. 4. Fylkesvegar 4.1. Riksveg 569 Daleseid Modalstunnelen Nytt kulepunkt: Ny tunnel gjennom Høgaberget må prioriterast Betre vegstandar frå Eikjetotunnelen til veg på fylling rundt Åsen Side 2/2 Utvikling og service Konsul Jebsensgt. 16, 5722 DALEKVAM, Telefon 56594400, Telefaks 56594401, Telefon saksh. 56594451 www.vaksdal.kommune.no, e-post: post@vaksdal.kommune.no 4.2. Fylkesveg 344 Høvik Gullbrå fjellreinsk utviding av sving ved Flatekvalsfossen 4.3. Fylkesveg 313 Nesheim Voss grense 4.4. Fylkesveg 314 Dale Holeberg 4.5. Fylkesveg 343 Frå E16 Vaksdal stasjon 4.6. Fylkesveg 341 Kallestadsund Storevikja 5. E16 Det vert etablert eit nytt pkt. (7B) Dalegarden. må arbeida aktivt for gang- og sykkelsti frå Gamlevegen til Camillas Kro. Til å følgja opp gjennomføringa av planen vert det sett ned ei nemnd samansett av fem politikarar: Linda Ulveseth Fossmark, leiar Helge Gullbrå Tone Hernes Erlend Ragnvaldsen Kjartan Haugsnes Rådmannen held nødvendig sekretærhjelp, og syter for at nye medlemar til nemnda vert vald for komande kommunestyreperiode. Ordføraren har møte- og talerett i nemnda. Rett utskrift Åse Elin Myking, fung. Rådmann
4 MELDING OM VEDTAK RULLERING AV TRAFIKKSIKRINGSPLAN FOR VAKSDAL KOMMUNE Det er gjort vedtak i saka slik det framgår nedanfor: Utval: Kommunestyret Møtedato: 26.10.2009 Sak: KOM-056/09 Vedtak: Kommunestyret vedtek å leggja ein oppdatert trafikksikringsplan ut på offentleg høyring slik den ligg føre med vedlagde endringsframlegg for handlingsplan for kommunale-, fylkeskommunale- og riksvegar. Tiltaka i handlingsplanen for dei kommunale vegane vert å innarbeida i dei årlege budsjetta i perioden. Før ein set i verk dei aktuelle reguleringane må ein informera innbyggjarane. Tiltaka i handlingsplanen for dei fylkeskommunale vegane og riksvegane vert eit arbeidsdokument for kommunen sitt arbeid andsynes vegstyresmaktene. Handlingsplanen skal følgjast opp av ei politisk vald vegnemnd, som vert sett ned når planen vert endeleg vedteken. Rett utskrift Bjørn Alling Rådmann
5 SAMANDRAG i Hordaland er ein grensekommune mellom dei tre regionane: Bergen og omland, Hardanger og Voss, og Nordhordland. Eit trafikksikkert vegnett er eit av fleire behov som må vera tilfredsstilt for at innbyggjarane i ein kommune skal trivast. Kommunedelplan, trafikksikring 2009-2013 for tek sikte på å gje ein status over trafikksikringsproblema på vegnettet i kommunen. Målsetjinga med planen er i fyrste rekkje å auka den kommunale innsatsen i trafikksikringsarbeidet. Vidare skal rapporten skapa eit grunnlag som kan letta prioriteringa mellom dei ulike tiltaka. Det vart i 2009 nedsett ei samarbeidsgruppe mellom, Statens vegvesen Hordaland, Vaksdal lensamanskontor og Trygg Trafikk. Gjennom analysar og innhenting av opplysningar frå innbyggjarar i Vaksdal har arbeidsgruppa kome fram til prioriterte tiltak som har som mål å redusere ulykkene, uhella og utryggleiken i kommunen. Planen er ei oppdatering av tidlegare plan av 2001-2004. Trafikken på vegane våre: E16 gjennom inngår i stamvegen mellom aust- og vestlandet. Vegen fekk status som stamveg i samband med opninga av den nye vegparsellen mellom Bulken og Dale i desember-91. Strekningen gjennom kommunen er om lag 30 kilometer lang. Med nokre få unntak går heile vegen gjennom ubebygde eller spreidt bebygde område. Unntak er dei 3 tettstadene Vaksdal, Stanghelle og Dale. Om lag 1/3 av europavegen i kommunen går i tunnel med varierande geometri og lysforhold. Trafikkteljingar utført av statens vegvesen syner at det er mykje gjennomgangstrafikk på E 16. Årsdøgntrafikken (ÅDT) på E16 gjennom er omlag 5100 (år 2008) Vidare syner tala at tungtrafikkandelen er høg, nærare 15 %. ( ADT var 3500 i år 2001). Tala viser difor ein kraftig auka på trafikken forbi Vaksdal kommune. Store utbyggingar med hyttefelt i Vossaområdet og Myrkdalen har vore medverkande til dette. Trafikkulykker med personskade i I perioden 2000-2008 var det i 63 ulykker med personskade. I desse ulykkene er 2 drepne, 1 svært alvorleg skadd, 12 alvorleg skadd og 83 lettare skadde. I 2009 er 2 ungdommar drept i alvorlege ulykker på fylkeskommunale vegar. Førebyggande tiltak for ungdomsgruppa er viktig å få til framover. Det har uheldigvis skjedd fleire alvorlege ulykker dei siste månadane av 2009. Dette er på E-16 like utanfor Vaksdal kommune sine grenser. Dei fleste ulykkene har skjedd på E-16, der det er størst trafikk. Ulykkene fordeler seg over heile strekningen, men vi har nokre samanfallande ulykkespunkt som er : Johagen på Dale, aust for Steganestunnelen, i kryss ved Vaksdal, ved Langhelletunnelen, ved Stavenestunnelen. Dei fleste ulykkene (over 50%) er utforkøyringar med 1 køyretøy involvert og lettare personskade. Dei alvorlege ulykkene med dødeleg utgang er møteulykker mellom fleire køyretøy. I perioden, 1990-99, var det i 98 ulykker med personskade. I desse ulykkene er 150 personar skada og 11 personar drepne. Talet på alvorlege ulykker har difor heldigvis betra seg i den siste 10-års perioden. Ei rekkje tiltak sidan sist plan har vore medverkande til dette. Av viktige ting på E-16 kan nemnast; Bogetunnelen, nytt kryss Helle, utbetring av Helle- og Dalevågtunnelen. Fartsgrensa er ei rekkje stader sett ned til 70 km/t. Det er også gjort utbetringar med betre avkøyringar, utfylling av grøfter, fjerning av bergnabbar m.m. Dagens europaveg varierer både i breidde og kurvatur, men vegen har merka to køyrefelt. På store deler av strekninga gjennom har vegen ikkje tilfredsstillande standard i forhold til krava vegnormalane set. Dei viktigaste særtrekka ved dei registrerte ulykkene er difor: Utforkøyrings- og møteulykker er dominerande Høg alvorsgrad Unge folk er overrepresentert
6 Innsamling av data Tidleg i planprosessen gjekk det ut informasjon om planarbeidet i lokalpressa. Samstundes vart innbyggjarane i Vaksdal oppmoda til å koma med innspel til planarbeidet. Paralelt vart det sendt ut skriv frå kommunen til ein rekkje bedriftar, lag og foreningar. Generelt kan dei seiast at engasjementet har vore stort, og har fått inn til saman 18 innspel. Dette syner at trafikksikring er noko som innbyggjarane er opptekne av, og at dei ynskjer å bidra. har systematisert alle innspel som har kome inn. Desse ligg føre i vedlegget bak i denne planen. Dei viktigaste særtrekka ved innspela er: Generelt kan det seiast at mange av innspela fokuserer på ynskje om fartsreduksjon og ynskje om fysiske tiltak. Mykje av engasjementet er retta mot nærmiljøet og trafikktryggleiken der. E16 er ikkje så sterkt i negativ i fokus lenger Riksvegen, fylkesvegane og kommunale vegar er derimot i kraftig fokus. Mange av desse er generelt smale, har dårleg kantsikring, dårleg vegdekke og er utsette for ras osv. Me har hatt fleire dødsulykker på desse vegane den seinare tid. Prioriteringar frå arbeidsgruppa etter behandling av innspela: Det er ynskje om 30 km/t med soneskilt i alle tettstader. Det må også vurderast behovet for fartshumper ulike stader og forbetring/merking av gangfelt i alle tettstader. Det må vurderast bruk av einvegskøyring for å unngå møtande trafikk på smale vegar einskilde stader i tettstadene. Det må lagast ein skiltplan med kostnadar for dei ovannemnde tiltaka for Vaksdal, Stanghelle, Dale, Stamnes. Ein del kantvegetasjon hindrar hindrar sikten på kommunale vegar. Ein må auka bruken av kommunal kantklippar. Det er for lite pengar på budsjettet til vedlikehald av kommunale vegar. Det må sendast signal til fylke og vegvesen når det gjeld utbetringar på E-16 og våre riks- fylkesvegar. Haldningskapande tiltak retta mot ungdom når det gjeld rus og fart må prioriterast i samarbeid med politiet og Trygg Trafikk. I sine kommuneplan, strategidelen 2005-2015 står der: side 18 sitat: Unge sjåførar har respekt for sitt eige og andre sitt liv og helse, har respekt for fart, og har generelt gode haldningar i trafikken. På side 22 står der,sitat: Brannvernet i kommunen gjev, saman med andre aktuelle aktørar, ein aktivitetsdag for all ungdom i 10. klasse (16 åringar) med fokus på trafikk og trafikkfare. Dei såkalla Aksjon skuleveg-midlar finst ikkje lenger. Politikarane ynskjer frå 2010 å oppretta ei eiga nemnd for trafikk-sikring. Statens vegvesen og bør ha årlege møte for å fylgja opp trafikksikringsplanen. Kommunen er ansvarleg for å ta initiativ til dette. VISJON: Ingen skal verta drepen eller alvorleg skadd i trafikken i vår kommune ( 0-visjonen ). I tillegg skal ingen av innbyggjarane i føle seg utrygge når dei nyttar vegsystemet. HOVUDMÅL VEGUTFORMING: Gjennom utforming av vegnettet hindra utforkøyring- og møteulykker, og alvorlege ulykker som involverer mjuke trafikantar. HOVUDMÅL FOR HALDNINGAR I TRAFIKKEN: Skapa haldningar som gjer alle i kommunen til sikre trafikantar
7 1.INNLEIING Eit trafikksikkert vegnett er eit av fleire behov som må vera tilfredsstilt for at innbyggjarane i ein kommune skal trivast. Kommunedelplan, trafikksikring for tek sikte på å gje ein status over trafikksikringsproblema på vegnettet i kommunen. Målsetjinga med planen er i fyste rekke å auke den kommunale innsatsen i trafikksikringsarbeidet. Vidare skal rapporten skapa eit grunnlag som kan letta prioriteringa mellom dei ymse tiltaka. Arbeidet med kommundelplanen har lege på vent i fleire år, men vart teke fatt i og starta op for fullt i februar 2009. Arbeidsgruppa hadde sitt første møte 2. mars 2009, og det har vore gjennomført til saman 3 arbeidsmøte i samband med planarbeidet. Me har lagt opp til ein enklare prosess ved denne rulleringa av den gamle planen enn ein hadde sist. Det har vore brei kontakt ut mot innbyggjarane i kommunen og andre som har hatt interesse for planen. Me meiner og at det er sett av tilstrekkeleg tid til prosessen rundt planarbeidet, og at dei ulike aktørane har fått reell medverknad. Dette har vore viktig både med omsyn til det faglege innhaldet i planen og til den identiteten / tilhørigheit dei ulike aktørane vil få til plandokumentet. Dette håpar vi igjen vil påverke engasjementet for å få realisert prosjekta og å drive arbeidet med trafikksikring vidare. Rapporten er delt inn i 5 hovudkapittel: 1. Kapittel 1 har ei kort innleiing om planen 2. Kapittel 2 inneheld ein kort presentasjon av kommunen og dagens organisering av trafikksikringsarbeidet i kommunen. 3. I kapittel 3 vert det synleggjort kva og kvar trafikksikringsproblema er. Dette er gjort ved å kartleggja: Politirapporterte personskade-ulykker Område / strekningar der dei busette i kommunen kjenner seg utrygge 4. Kapittel 4 inneheld visjon og målsetjingar for å auke trafikktryggleiken i med bakgrunn i dei problema som er avdekka i analysearbeidet. 5. Kapittel 5 inneheld ein handlingsplan for 2009-2013. Her finn vi prioriterte tiltak ut frå ulykkes-, uhellsog utryggleiksanalysen. Både fysiske tiltak og trafikantretta / haldningsskapande tiltak er tatt med. Figuren under viser ei skisse over korleis prioriteringsdelen for dei ulike vegane (europaveg, riksveg, fylkesvegar og kommunale vegar) i rapporten er bygd opp. Prioritering utfrå personskadeulykker Prioritering utfrå uhell med materiell skade Prioritering utfrå utryggleik SAMLA PRIORITERING
8 2. PRESENTASJON AV VAKSDAL KOMMUNE Generelt i Hordaland er ein grensekommune mellom dei tre regionane Bergen og omland, Hardanger og Voss, og Nordhordland. Kommunen har ei flatevidde på heile 738 km². Vaksdal kan seiast å vera ein fjord/fjell kommune der over 50 % av areala i kommunen ligg over 600 m over havet. Mot aust er det fjellandskapet som dominerer der kommunen grensar mot Voss i Hordaland og Vik i Sogn- og fjordane. I vest er det den smale Sørfjorden og lenger inn Veafjorden som pregar landskapet. Kommunesenteret er Dale. I tillegg finn ein tettstadene Stamnes, Stanghelle og Vaksdal. Næraste bysenter er Bergen. Avstanden frå kommunegrensa til Bergen sentrum er ca. 30 km. Busetnad og folketal 1. januar 2009 er folketalet 4110 Trafikkmønster Europaveg 16 (stamveg til austlandet) Riksveg 569 (veg frå Dalseid til Modalstunnelen). Fv. 343 veg frå E-16 på Vaksdal til Vaksdal stasjon Fv. 314 veg frå Dale til Bulken over Hamlagrø Fv. 313 Evanger til Nesheim Fv. 341 Kallestadsund til Storevikja Fv. 344 veg frå Høvik (x Rv. 569) til Gullbrå Frå. 01.01.2010 trer den nye forvaltingsreforma for vegnettet i kraft. Statens Vegvesen skal framleis ha ansvaret for stamvegnettet, mens ansvaret for fylkes- og riksvegane i Hordaland vert overført til Hordaland Fylkeskommune. Riksantikvaren har førebudd eit fredningsvedtak for riksveg 569, Dalseid-Eidsland og Statens Vegvesen har utarbeidd forvaltingsplan for vegen. Vegen er i dagleg bruk og er imot slikt vern då det vil verta vanskelegare å gjera større utbetringar på vegen. No i desember 2009 har stortingspolitikarane sagt at vegen ikkje skal vernast. I TS-planen er det vedteke at det skal gjevast skuleskyss på desse strekningane med bakgrunn i trafikktryggleik: Fossmark til Stanghelle Dalseiddalen Heile Stamnes Trafikkteljingar utført av statens vegvesen syner at det er mykje gjennomgangstrafikk på Europaveg 16. Årsdøgntrafikken (ÅDT) på E16 gjennom er omlag 5100 (år 2008) Vidare syner tala at tungtrafikkandelen er høg, nærare 15 %. I tillegg har FV 343 til Vaksdal sentrum forholdsvis høg ÅDT, men sterkt redusert dei siste 100 m til stasjonen (årsak Vaksdal Mølle?). Dale sentrum, FV 314, har og ÅDT på 1000. Andre teljingar syner at det på riksveg 569
9 går rundt 500 kjt/døgn (ÅDT). Etter at vegen ut Mofjorden til Romarheim opna 1996, og det vart ei samanbinding av E39 og E16 har det vore stor auke i trafikk på vegen. Dette skuldast delvis at vegen fungerer som ein snarveg mellom dei to europavegene, då den gjev ei innkorting på 5 mil. Men vegen, som for ein stor del er smal med tronge og låge tunnelar, er lite eigna for gjennomkøyring. Ein har og merka trafikkauke på Fylkesveg 344 opp Eksingedalen, men det er ikkje gjort teljingar på denne vegen. Det er registrert minimalt med gjennomgangstrafikk på fylkesveg 314 over Hamlagrø. Sidan byrjinga av 1980-talet er tettstadene i kommunen (Dale, Stamnes, Stanghelle og Vaksdal) delvis vorte endra som eit resultat av vegutløysing eller vegutbetring. Boge, Vaksdal og Dale har fått E-16 lagt utanfor sentrum. På Stanghelle deler E-16 bygda. Dette gjev ein del trafikale utfordringar og det er stort behov for nytt kryss eller tunnel bak tettstaden. Nedafor er dei viktigaste samferdselsprosjekta dei siste åra nemnd. Arnanipatunnelen på E16 (1982) Ny parsell på E16 frå Dale til kommunegrensa mot Voss, inkl ny togtunnel (opna 13. desember 1991) Trengereidtunnelen på E16 (1995) Vegsamband mellom Modalen og Lindås (1996) Kvisti bru, brusamband til Osterøy (1997) 2 nye tunnelar mellom Eidslandet og Stamnes på Rv. 569 (1998). Bogetunnelen (2002) Gågate i Dale sentrum (kostnad: 6 mill.kr.) Fortau ved Stanghelle Vest (kostnad: 1 mill. kr.) delfinansiert gjennom Aksjon skuleveg-midlar. Trafikksikringsarbeidet i fylket Fylkestrafikksikringsrådet (FTR) er samansett av Hordaland fylkeskommune ved Samferdselsavdelinga,og Opplæringsavdelinga, Fylkesmannen ved Utdanningsavdelinga, Statens vegvesen, Politiet, Autoriserte Trafikkskolers Landsforbund (ATL) og Trygg Trafikk (T.T.). FTR har laga Trafikksikringsplan for Hordaland fylke. Her er lista opp mange tiltak det følgjer midler til. I tillegg får FTR tilført andre midlar som alle som vil gjennomføre haldningsskapande trafikksikringstiltak, kan søkje om. Av desse midlane set FTR av kr. 100.000 til trafikksikringstiltak i skular og barnehagar (etter søknad). Midlar til trafikksikringstiltak kan også m.a. søkjast gjennom Gjensidigefondet. Trygg Trafikk arbeidar ut frå visjonen Trygg trafikk for alle. Trygg Trafikk lagar undervisningsmateriell for barnehagar og skulane, i tillegg til materiell foreldra kan nytta i trafikkoppdragelsen til barna. Tinging av materiell gjennom www.tryggtrafikk.no. Til hjelp i trafikkopplæringa har Trygg Trafikk oppretta nye nettsider: www.barnastrafikklubb.no og www.trafikkogskole.no. Tiltak: Sykkelopplæring: Trygg Trafikk har materiell, og hjelper til med sykkelopplæringa. Fylkesfinalen i sykling for 7. klassane: I september kvart år. Kvalifisering på våren i 6. klasse. Den store refleksjakten: 4 og 5 klassane får tilbud om å vere med på denne. Rebusløpet for russen i Hordaland: I slutten av april Minnemarkeringa Ettertankens dag : Domkirken i januar. Denne er for alle pårørande og etterlatne etter omkomne i trafikken. Kva seier læreplanen? Ungdom er den mest ulykkesutsatte gruppa i trafikken. 30 prosent av alle drepte og hardt skadde på landsbasis er i aldersgruppa 15-24 år. Førebyggande og haldninsskapande arbeid om trafikk og trafikktryggleik er difor spesielt viktig.
10 Læreplanen Kunnskapsløftet har sett klare kompetansemål for trafikksikktryggleik for ungdomstrinnet. Den gjev eit kunnskapsløft for trafikk-opplæring og sikrar betre kontinuitet og progresjon gjennom heile grunnopplæringa. Kompetansemål etter 4. trinn: Eleven skal kunne følge trafikkregler for fotgjengere og syklister. Kompetansemål etter 7. trinn: Eleven skal kunne praktisere trygg bruk av sykkel som fremkomstmiddel. Kompetansemål etter 10. trinn: Gjera greie for korleis trafikktryggleiksutstyr hindrar og minskar skader ved uhell og ulykker. Gjera greie for begrepa fart og akselerasjon, måla storleik med enkle hjelpemiddel og gje eksempel på korleis kraft er knytta til akselerasjon. Gjennomføra forsøk med lys, syn og fargar, beskriva og forklara resultata. Gjera greie for korleis bruk av rusmiddel kan føre til helseskader og drøfte korleis den einskilde og samfunnet kan førebyggje helseskadene. Trygg Trafikk anbefaler slik trafikkopplæring for ungdomstrinnet: 8.trinn: 9.trinn: 10.trinn: Trafikksikkerhetsutstyr med hovedfokus sykkelhjelm og refleks. Trafikksikkerhetsutstyr med hovedfokus på bilbelte, rus, lys, syn, farger Fart og akselerasjon I overgangen til ungdomstrinnet slutter erfaringsvis mange å bruke sykkelhjelm og refleks. Derfor er dette naturlege og viktige tema rundt 8.trinn. Etter kvart blir det meir aktuelt med moped, å sitje på med vener i bil, øvelseskjøring, eksperimentering med alkohol osv. Det å teste grenser - også med tanke på høg fart. Elevane er svært ulike også når det gjelder eit emne som trafikk - både med tanke på holdninger, erfaringar og vanar. Geografiske variasjonar spelar og ei vesentleg rolle. Nokon veks opp på steder der "alle" skal ha bil eller moped, mens andre stader kan dette vera noko eit fåtall bryr seg om. Teknisk sektor har ansvar for at tryggleiken for alle trafikantgrupper er tilfredsstillande på det kommunale vegnettet. Kommunen planlegg, byggjer og vedlikeheld kommunale vegar. Kommunen har blant anna prioritert dei mjuke trafikantane gjennom oppsetting av veglys, fartsdumpar, skilting mv. Drift av veglys vert kosta av kommunen. Reguleringsplanar og kommunedelplanar vert utarbeidde av kommunen. Her må ein også ta omsyn til tryggleik i trafikken. Voss lensmannskontor, avd. Vaksdal: Lensmannskontoret deler trafikkinnsatsen i tre hovudområde: 1) Førebyggjande arbeid med informasjon og trafikkopplæring. 2) Trafikkontrollar (fart, promille, åtferd og verneutstyr). 3) Etterforsking i samband med trafikkulykker og lovbrot. Voss lensmannsdistrikt har kvart år gjennomført utlevering av refleksvester til alle fyrsteklassingar på skulene i Voss, Ulvik og Granvin. har eit eige opplegg med utlevering av vester frå BKK. Lensmannskontoret besøkjer ungdomsklubbar, barnehager, barneskular og videregåande skuler. I barnehagar og barneskular har dei med bamsen "Eddie". Om våren er dei rundt på skular saman med Statens vegvesen og snakkar om trafikktryggleik i russetida. De siste åra har lensmannskontoret, saman med Statens Vegvesen, Trygg trafikk, m.fl. hatt rebusløp der russen er deltakarar og politiet sin post er trafikkrelaterte spørsmål. Våren 2009 vart denne dagen avslutta med grilling, musikk og orientering om narkotikabruk og demonstrasjon av narkotikahund i arbeid. Dei fekk mange positive tilbakemeldingar fra russen om dette tiltaket.
11 Dersom Voss lensmannsdistrikt får forespørsel om liknande førebyggende opplegg fra barnehager, skoler, klubber i Vaksdal, så stiller dei gjerne opp. Moderne trafikkopplæring: I dag er reglane slik at ein når ein er fylt 15 år kan ein ta trafikalt grunnkurs i trafikk-opplæring. Dette må ein ha for å kunna ta sertifikat for moped og bil. Frå ein er 16 år kan ein ta til med øvelseskøyring med personbil saman med køyreskule eller godkjent ledsagar ( person over 25 år som har hatt sertifikat i dei siste 5 åra). Dette opplegget skal gje meir erfarne sjåførar som kjem ut i trafikken med eige sertifikat når dei er 18 år. Hordaland fylkeskommune: I samband med forvaltningsreforma tok fylkeskommunen over ansvaret for hovuddelen av det tidlegare riksvegnettet frå og med 1. januar 2010. Ansvarsendringa fører med seg at løyvingane til fysiske trafikksikringstiltak over fylkesvegbudsjettet no og vil omfatte hovuddelen av det tidlegare riksvegnettet. Det inneber at Hordaland fylkeskommune har fått eit langt større ansvar for trafikktryggleiken på vegane enn tidlegare. Etter Vegtrafikklova 40a har fylkeskommunen eit ansvar for å tilrå og samordne tiltak for å fremje trafikktryggleiken i fylket. I Hordaland er det samferdselsutvalet som er fylket sitt trafikksikringsutval (FTU). Fylkestrafikksikringsrådet (FTR) er eit rådgjevande organ for samferdselsutvalet i trafikksikringssaker. FTR er samansett av representantar frå etatar /organisasjonar som til dagleg arbeider med trafikksikring. Desse representerer fylkeskommunen, Statens vegvesen, Politiet, Trygg Trafikk, Fylkesmannen (utdanningsavdelinga) og Autoriserte Trafikkskolers Landsforbund (ATL). Statens vegvesen: Statens vegvesen har eit ansvar for at ferdsla på riks- og fylkesvegane er trygg for alle trafikkantgrupper. Vegvesenet planlegg, byggjer og vedlikeheld riks- og fylkesvegane. Avkøyrsleutbygginga vert regulert av vegvesenet ved hjelp av Rammeplan for avkøyrsler, som kommunen har slutta seg til. Statens vegvesen har og ansvar for planlegging og bygging av gang- og sykkelvegar langs med riksvegane. Voss veg- og trafikkstasjon (tidlegare biltilsynet) gjennomfører ulike kontrollar av køyretøy. Av andre oppgåver kan nemnast førarprøver, ulykkesetterforskning og tilsyn / godkjenning av verkstader og køyreskular. Trafikkstasjonen driv for tida ikkje med trafikkopplæring / haldningsretta arbeid i Vaksdal. Skiltmynde: Skiltmynde er dei som har heimel til å setja opp og ta ned offentlege trafikkskilt. Skiltforskrifta er heimla i vegtrafikklova. Sjå oversikt bak i denne rapporten under vedlegg. I er dette delegert frå rådmannen til einingsleiar for utvikling og service i kommunestyrevedtak sak 2/03 når det gjeld handsaming etter veglova og vegtrafikklova. 3. REGISTRERINGER OG PROBLEMANALYSE Definisjonar Trafikkulykke: Politiregistrert ulykke i trafikken som medfører personskade i kategoriane: drepne, særs alvorleg skadde, alvorleg skadde, lettare skadde. Ulykkene er registrert i Vegdirektoratet sin database for trafikkulukker. Tala på ulykker som vert nytta i analysene kan vera lågare enn dei faktiske tala. Dette heng saman med sein rapportering av skader (for eksempel nakkeskadar) og generell underrapportering av ulykker. Spesielt gjeld dette sykkelulykker. Trafikkuhell: Trafikkrelatert uhell som ikkje medfører personskade, men materielle skadar på køyretøy eller annan materiell gjenstand av eit slikt omfang at dette vert registrert som skademelding i TRAST-registeret (Norges Forsikringsforbund). Utryggleikspunkt i trafikken:
12 Punkt eller strekning langs veg der vegfarande kjenner seg utrygge, dvs. trur at risiko for trafikkulukker er høgare enn normalt. Utryggleikspunkt eller strekningar treng ikkje vera basert på at ulykker og uhell faktisk har skjedd på vedkomande punkt eller vegstrekning. ÅDT (årsdøgntrafikk): Det totale talet på køyretøy som passerer eit snitt på vegen i løpet av eit år, dividert med 365 (gjeld begge retningar). Straksregisteret: Straksregisteret er eit registrerings- og rapporteringssystem for trafikkulykker som vert nytta av vegkontora og Vegdirektoratet. ATK (Automatisk trafikkontroll): Fotoboks som er plassert langs vegen som registrerer talet på køyretøy som passerer og tar bilde av køyretøy som bryt fartsgrensa. Trafikken på vegane våre: E 16 Dale - Vaksdal er den mest trafikkerte strekningen også med størst andel tunge køyretøy. I tillegg har FV 343 til Vaksdal sentrum forholdsvis høg ÅDT, men sterkt redusert dei siste 100 m til stasjonen (årsak Vaksdal Mølle?). Dale sentrum, FV 314, har og ÅDT på 1000. Resten av vegnettet har betydleg mindre trafikk. ÅDT (årsdøgntrafikk) for Veganei 2008. Det totale talet på køyretøy som passerer eit snitt på vegen i løpet av eit år, dividert med 365 (gjeld begge retningar). Bilar under 5,5 m er lette køyretøy. Over 5,5 m er tunge køyretøy. Veg Parsell ÅDT 2008 Korte bilar under 5,5 m Lange bilar over 5,5 m E 16 Voss grense - kryss RV 569 Dalseid 3900 3315 585 Dalseid - kryss FV 314 Dale 4800 4080 720 Dale - kryss FV 343 Vaksdal 5100 4335 765 Vaksdal - Bergen grense 4750 3990 760 RV 569 Dalseid - Stamneshella 800 752 48 Stamneshella - Kallestadsund 400 380 20 Kallestadsund kryss FV 344 Høvik 300 258 42 Høvik - Modalen grense 300 270 30 FV 313 Voss grense - Nesheim 60 54 6 FV 314 Voss grense - Lid 100 90 10 Lid - Dale aust 300 258 42 Dale aust kryss E 16 Dale (sentrum) 1000 900 100 FV 341 Kallestadsund til Storevikja 60 57 3 FV 343 Kryss E 16 kryss KV 1049 (Herfindal) 1700 1530 170 Kryss KV 1049 - kryss KV 1050 1600 1440 160 kryss KV 1050 - Vaksdal stasjon 300 255 45 FV 344 kryss RV 569 Høvik - kryss FV 313 Nesheim 150 135 15 kryss FV 313 Nesheim - Gullbrå 60 54 6
13 Ulykkesutviklinga i perioden 2000-2009 I siste tiårsperiode, 2000-2009 har det totalt skjedd 72 politirapporterte personskadeulykker i. Figuren under syner korleis ulykkene fordeler seg over åra. Talet på ulykker 20 15 10 5 6 6 10 12 8 9 4 4 4 9 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Årstal Figur 1 Ulykkesutviklinga siste tiårsperiode (Straksregisteret, statens vegvesen) Av figuren ser vi at det har vore eit stabilt og lågt ulykkestal i 2000-2001. I perioden 2002-2003 gjekk ulykkestalla tydeleg opp. Så har det flata ut og gått ned att i 2006-2008. I 2009 gjekk det så tydeleg opp att. Ulykkesutviklinga i perioden 1990-99 I forrige tiårsperiode, 1990 99, har det totalt skjedd 98 politirapporterte personskadeulykker i Vaksdal kommune. Figuren under syner korleis ulykkene fordeler seg over åra. 25 20 15 10 5 4 5 17 13 11 8 13 9 9 9 0 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 Talet på ulykker 1997 1998 1999 Årstal Opning av stamvegen mellom Voss og Bergen Innføring av ATK på E16 Figur 2 Ulykkesutviklinga siste tiårsperiode (Straksregisteret, statens vegvesen)
14 Av figuren ser vi at det har vore eit stabilt og lågt ulykkestal i 1990 og 1991. I 1992 gjekk ulykkestalla dramatisk opp. Det kan i samband med dette nemnast at den nye stamvegen (E16) mellom Voss og Bergen vart opna i desember 1991, og at høgare fart kombinert med eit nytt og uvant vegsystem resulterte i mange ulykker. Årsdøgntrafikken (ÅDT) auka frå ca. 500 til ca. 4000, og dette har klart vore medverkande til det ulykkesbilete ein kan sjå av figuren over. Frå 1992 til 1995 ser vi ein positiv utvikling i ulykkestalla. Dette kan ha samanheng med ulike tiltak retta mot trafikktryggleiken på E16. Vidare ser vi at 1996 igjen var eit dårleg år, mens det dei 3 siste åra har vore stabile ulykkestal. Ut frå figuren ovanfor kan ein ikkje seia at utplassering av ATK-boksar har hatt positiv verknad på ulykkestala. Uhell på E-16 ved Hyvingstunnelen like før grensa til Vaksdal. Heldigvis berre ein lastebil som mista hjulet og blokkerte vegen. Ingen alvorlege skade,men. store køar og venting vart det. Foto:S.Klyve Nokre i gruppa som har jobba med trafikk-sikringsplanen. Frå venstre: Vaksdal Brannvern ved brannsjef Steinar Lægreid, Vaksdal kommune, repr. For barn og unge: Åse Klausen. Erlend Ragnvaldsen (politikar valt av kommunestyret). Politiet ved Kjell Fester. Statens vegvesen ved Heming Lunestad Trygg trafikk ved Arne Aase.Foto:S.Klyve
15 Ulykkestatistikk, perioden 2000-2009,. Statistikken bygger på politirapporterte ulykker i perioden, ulykker / uhell (utan personskader) som kun er meldt forsikringsselskap er ikkje med. EV 16 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 sum Antal 4 3 6 6 5 7 3 4 1 6 45 ulykker Drept 1 1 0 2 Alv. 2 1 3 1 1 1 2 11 skadd Lettere skadd 5 3 8 6 8 10 4 8 3 4 59 RV 569 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 sum Antal 1 2 1 1 2 2 1 10 ulykker Drept 1 Alv. skadd 1 1 Lettere skadd 1 3 2 3 2 11 FV 314 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Antal 3 1 1 5 ulykker Drept Alv. skadd 1 1 Lettere skadd 3 1 4 FV 341 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 sum drept 1 1 I tillegg er det registrert fylgjande ulykker på udefinert og kommunal veg: KV 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 sum Antal 1 1 3 3 1 1 1 11 ulykker M.alv. 1 1 skadd Alv. Skadd 1 1 Lettere 3 1 3 4 2 13 skadd Drept 1 1 2
16 Enkel analyse av ulykkene: EV 16 Dei fleste ulykkene har skjedd på EV 16, det er her det er størst trafikk. Ulykkene fordeler seg over heile strekningen, men vi har nokre samanfallande ulykkespunkt: Johagen ved Dalegården 2 ulykker, 1 utforkjøyring med motorsykkel og 1 påkøyrsel pga bilstans, 3 lettare skadde. Aust for Steganestunnelen: 3 ulykker, 2 utforkjøyring i fjell venstre side og 1 møteulykke, 1 død, 2 alvorleg skadd, 5 lettare skadd. Kryss Vaksdal: 2 ulykker, 1 utforkjøyring venstre side og 1 påkjøyrsel motorsykkel, 2 lettare skadde. Aust Langhelletunnelen: 2 ulykker, utforkjøyring høgre side, 2 lettare skadd. Vest Langhelletunnelen: 2 ulykker, 1 påkøyrsel (kjedekollisjon) og 1 utforkjøyring høgre side. 1 alvorleg skadd og 2 lettare skadde. Aust Stavenestunnelen: 2 ulykker, 1 påkøyrsel og 1 utforkj. h.s., 3 lettare skadd. Stavenestunnelen: 2 ulykker, 1 utforkj. h.s. og 1 møteulykke (forbikj.), 1 død, 2 lettare skadde. Dei fleste ulykkene (over 50%) er utforkj. med 1 køyretøy involvert og lettare personskade. Dei alvorlege ulykkene med dødeleg utgang er møteulykker mellom fleire køyretøy. RV 569 Dalseid-Modalstunnelen Ulykkene fordeler seg over heile strekningen, mest utforkjøyring og omfang lettare skade. 2 ungdommar drept i 2009 i ei ulykke med moped og ei med bil i nærleiken av Kallestadsundet bru. 1 nesten ulykke ved Stamnes skule 08.12.09. Ein personbil køyrde utfor vegen smadra eit plankegjerde og havna ca 2 m inn på leikeplassen like ved eit disse-stativ på uteomådet til Stamnes skule. Uhellet skjedd etter ein kollosjon i samband med ei forbikøyring. Til alt hell vart det ingen personskader. Uhellet skjedde midt i eit friminutt. Berre to born var på leikeplassen då dette skjedd. Dei var ca 10 m unna uforkøyringa. FV 314- Vegen gjennom Bergsdalen Ulykkene fordeler seg over heile strekningen, mest møteulykker, omfang 1 alvorleg skadd og resten lettare skadd. E16 i Fakta om vegen E16 gjennom inngår i stamvegen mellom aust- og vestlandet. Vegen fekk status som stamveg i samband med opninga av den nye vegparsellen mellom Bulken og Dale i desember-91. Strekningen gjennom kommunen er om lag 30 kilometer lang. Med nokre få unntak går heile vegen gjennom ubebygde eller spreidt bebygde områder. Unntak er dei 3 tettstadene Vaksdal, Stanghelle og Dale. Om lag 1/3 av europavegen i kommunen går i tunnel med varierande geome-tri og lysforhold.
17 Årsdøgntrafikken ligg på rundt 5100 i 2008 på strekkja mellom Vaksdal og Dale. 765 av desse køyretøya er større bilar over 5,5 m ( ADT var 3500 i år 2001) Vegnormalane seier at stamveger med under 5000 i ÅDT skal ha ei total breidde på 8.5 meter (2 x 3.25 + ein meter skulder på kvar side). Tala viser ein kraftig auka på trafikken gjennom. Store utbyggingar med hyttefelt i Vossaområdet og Myrkdalen har vore medverkande til dette. Dagens vegstandard varierer både i breidde og kurvatur, men vegen har merka to køyrefelt. På store deler av strekninga gjennom har vegen ikkje tilfredsstillande standard i forhold til krava som vegnormalane set. Det er få rette strekningar der det er forsvarleg å køyra forbi. E16 gjennom Vaksdal har hatt mange ulykker og uhell. I tillegg framstår vegen som ein barriere både fysisk og psykisk. Varierande standard med mange tunneler og store forskjellar i lysforhold er med på å gjere vegen krevjande for bilistane. Talet på alvorlege ulykker har heldigvis betra seg. Ei rekkje tiltak sidan sist plan har vore medverkande til dette. Av viktige ting kan nemnast; Bogetunnelen, nytt kryss Helle, utbetring av Helle- og Dalevågtunnelen. Fartsgrensa er ei rekkje stader sett ned frå 80 km/t til 70 km/t. Gjennom tettstadene Vaksdal og Dale er fartsgrensa er 60 km/t. Forbi Stanghelle er den 70 km/t. Det er også gjort utbetringar med betre avkøyringar, utfylling av grøfter, fjerning av bergnabbar m.m. Det er liten fotgjengar- og sykkeltrafikk på vegen. Til det er vegen for farleg og det er ikkje tilrettelagt med gang- og sykkelveg. Det er direkte avkøyrsler til europavegen, og den vanlegaste krysstypen er T-kryss (både kanalisert og ukanalisert). Gjennom Vossapakka ventar ein no på å få nytt vegkryss på Stanghelle. Det er eigen godkjent reguleringsplan for dette krysset. Arbeidet vert truleg sett i gang i 2011. For å finasiera Vossapakka, vert det sett opp bomstasjon i ved Furnestreet. Bilete frå E16 med trafikk-ulykke. I slike tilfelle er vegen ofte stengd i mange timar. Foto: S.Lægreid Problemstillingar med E-16: Ikkje samsvar mellom forventa standard på denne type veg og den faktiske standarden. Dette kan føre til at bilistane held høgare fart og er mindre merksame enn dei burde vere. Spesielt kan dette vere ei utfordring for yngre og uerfarne bilistar. E16 er i seg sjølv ein krevjande veg å køyre på med vekslande standard i forhold til kurvatur (spesielt horisontalkurvatur) og vegbreider. Kombinasjonen av mykje trafikk i samband med helgeutfart og tøffare køyring kan vera ein årsak til dei høge ulykkestala på strekninga. Få forbikøyringsmogelegheiter. Mykje tunnel (ca. 30 % av strekningen) med til dels dårleg lys og dårleg geometri. Også avstanden mellom lys i tunnelane kan nemnast som eit trafikksikringsproblem (søvndyssande).
18 Tunnelulykker Fakta om tunnelane Som nemnd tidlegare går rundt 1/3 av E16 gjennom i tunnel. Dette utgjer om lag 10 kilometer. Tunnelane har vekslande standard. Dette gjeld både horisontalkurvatur, breidde, høgde og lysforhold. Tunnelane held ikkje den standard som er normalt for nye tunneler på denne type veg. Dårleg lys i tunnelane er nemnd i fleire samanhenger. Store kontraster mellom dagslys og mørke i tunnelane krev ekstra lys i munningane. Dagens lys tilfredsstiller sannsynlegvis ikkje desse krava. Kalking av tunellar har vore vurdert men ikkje utført grunna stor kostnad. Ein har derimot årleg tunellvask. Av analysen ovanfor kan ein ikkje seie at ulykkesrisikoen er høgare i tunnel enn på fri vegstrekning. Derimot kan det sjå ut som om konsekvensen av å gjera ein feil i tunnel er større enn på fri vegstrekning. Dette viser skadegraden. Alle vegtunnelar over 500 meter og jernbanetunnelar over 1000 meter er registrert som særskilde brannobjekt i. Dette medfører at det vert gått branntilsyn etter brannlova 13, forskrift om brannførebyggjande tiltak og tilsyn og forskrift om systematisk helse-, miljø- og sikkerhetsarbeid (Internkontrollforskriften). Handbok 021 Vegtunnelar vert lagt til grunn. Alle tunnelane i har avvik eller merknader som ikkje er utbetra etter siste tilsyn, fortel brannsjef Steinar Lægreid. Arbeidsgruppa ved Stavenestunnelen 16.6.09. Biletet syner den farlege avkøyrsla mot Stavenes i 80sona. Foto:S.Klyve
19 Påkjøyrsle hjort/husdyr: Viltansvarleg i fortel at i 2008 registrerte 4 hjort påkøyrd av bil langs stamvegen. Truleg er talet noko større då det ikkje er alle kommunen får attendemeldinger om. Kva dyr dei vegfarande ellers køyrer på er prega av ingen attendemeldinger. Husdyr har han ingen oversikt over. Statens vegvesen har sett opp skilt om hjort på Dale frå Essoen til og med Johagen. Her skjer også dei fleste påkøyringar i kommunen. Bilete frå E16 ved Skreien som visar farleg sidehinder og uoversiktleg sving Mogelege tiltak: Nedanfor er det lista opp dei tiltaka frå planen av 2001-2004 som er utført. Etter informasjon frå Statens Vegvesen ved Kåre Olav Aldal, april 2009. Informasjon til innbyggjarane i kommunen om risikoen med å ferdast på E16 (brosjyrer, aviser, radio/tv) Trafikkantretta tiltak kampanjar kvart år på E16. Bilbelte-kampanjar er utført (store skilt-tavler om sommaren). Overvaking (ATK, fartskontroller, bilbeltebruk) spesielt retta mot helgetrafikk. Betre vegmerking og spesiell vedlikehaldsoppfølging (rifla kant- og midtlinje, refleksbruk. Betre bakgrunnsmarkering i kurvane Sterkare tunnelbelysning, spesielt i overgangssonene Delvis utført. Her kan gjerast meir. Reduksjon av fartsgrensa frå 80 km/t til 70 km/t på deler av strekkja Vurdering og fjerning av farlege sidehinder langs vegen Utført på ein del strekkjer, t.d. mellom Stanghelle og Vaksdal og på ny veg Dalevågen-Helle.
20 Tunnelvask: Vert utført i alle tunnelar ein gong i året. skilt og nødskap vert vaska ca 1 gong pr. mnd. Kalking er ikkje utført på grunn av manglande økonomiske midlar. Fylkes- og riksvegar: Frå Dalseid til Eksingedalen og vegen frå Dale gjennom Bergsdalen. Genrelt kan ein seia at vegane er smale med mykje slitt dekke og vegkropp, dårleg kurvatur, dårleg kantsikring og rasfarleg mange stader. Heldigvis er det lite ulykker på desse vegane. Det er av og til lettare personskader og helst materielle skader. Fartsgrensa i tettbygd strøk er 50 km/t. I Dale sentrum 30 km/t og ellers 60 ellers 80 km/ t. Kommunale vegar: Genrelt kan ein seia at vegane er smale med mykje slitt dekke og vegkropp, dårleg kurvatur, dårleg kantsikring og rasfarleg mange stader. Heldigvis er det lite ulykker på desse vegane. Det er av og til lettare personskader og helst materielle skader. Fartsgrensa i tettbygd strøk er 50 km/t og i nokre område mellom anna på Stanghelle og Dale sentrum 30 kmt/t. Gang- og sykkelvegar: Det er nokre få reine gangvegar i tettstadane våre. Det er ingen reine sykkelvegar i kommunen. Jernbaneovergangar: Jernbaneverket har gjeve melding om at det er 29 planovergangar i og har laga eit kart over desse (sjå vedlegg bak i denne planen). Dei er opptekne av sikring av planovergangar og løysingar med planfrie kryss. Dei ynskjer å ha kontakt med kommunen om planovergangar i framtidig arealplanlegging, og trekkjer fram viktige problemområd. Arbeid med å få planfri kryssing på Stanghelle stasjon er mest akutt. Her er det stor trafikk, også periodevis med store lastebilar som hentar asfalt, grus m.m. frå Stanghelle kai. Utover dette er dei to overgangane på gamlevegen ved Helle-Dalegården kjende problemområda der det har skjedd ulykker eller nestenulykker. Alle desse tre overgangane er sikra med lysregulerte bommar. Godt vedlikehald på vinterstid med brøyting og strøing er naudsynt på desse stadene, som er kommunale vegar. Økonomi Det kostar å forbetra vegar: (tal frå Statens vegvesen) Ein automatisk fotoboks begge vegar, kostnad ca kr 1,5 mill. kr Ein fartshump med skilting pris kr 20-70 000 pr stk. Det kostar derimot enno meir å få ei ulykke med personskade, ja ofte fleire millionar har dei siste åra hatt lite pengar på budsjettet til å gjera vegvedlikehald. Det må difor leggjast inn økonomiske midlar framover til å gjera tiltak som ligg inne i denne planen. Effekten med fartsreduksjon er stor : Tal frå Trygg Trafikk viser at; Ved påkøyring i 30 km/t er det 15 % sjanse for å verta drept. Ved påkøyring i 50 km/t er det 85 % sjanse for å verta drept.