MELDINGSBLAD FOR LANDB

VINDAFJORDBRUKET MELDINGSBLAD FOR LANDBRUKSNÆRINGA I VINDAFJORD Nr. 1 Mars 2010 GJERDEKLYVARAR Me har no bestilt nytt opplag av gjerdeklyvarar til gratis fordeling etter søknad. Har du ferdsel over garden og treng gjerdeklyvar, så får du søknadsskjema ved å ta kontakt med Eining landbruk. TILSKOT TIL AVLØYSING UNDER SJUKDOM M.V. Frå 1. januar 2010 auka dagsatsen for tilskot til avløysing under sjukdom frå kr. 1.130,- til kr. 1.200,- pr. dag. Dersom du treng avløysing under sjukdom og er i tvil om du har rett på tilskot, så ta kontakt med Eining Landbruk for meir informasjon. PRODUKSJONSTILSKOT PÅ INTERNETT Dersom du skal søkje på nett, må du bestille kodar via Altinn i god tid før søknadsomgangen i august. Det går fram av eit høyringsnotat om endring av forskrifta som vert sendt ut i desse dagar. Forslaget inneber blant anna at klimaomsyn tas inn som ein del av målsetjinga i forskrifta på linje med biologisk mangfald, kulturminne og næringsomsyn. UTSIKTSRYDDING Prosjektet med utsiktsrydding ved Eikelandstjørna går sin gang og det er ei formidabel endring av sikttilhøva for vegtrafikken. Den vesle granskogen mot vatnet er avverka og området er snart ferdigstilt. Litt rydding i sørenden gjenstår før området skal gjerdast inn og beitedyr blir sleppt på beite. Beitedyra skal i hovudsak halde kulturlandskapet ope. Ein litt utilsikta effekt av ryddinga er at støy frå vegtrafikken høyrest meir ved gardsbruka på andre sida av Eikelandstjørna. Vegetasjon kan altså ha ein vesentleg støydempande funksjon. Hausten 2009 NYDYRKING Landbruks- og Mat-departementet har sendt ut forslag til ny Forskrift om nydyrking. Landbruks- og matminister Lars Peder Brekk meiner omsynet til klimaet gjer det rett å forby nydyrking av myr større enn 2 dekar (i lite produktive område større enn 5 da) og med eit torvlag på minst 30 cm. Foto: Alf Ole Bull-Tornøe 1

Vinteren 2010. Endringar i odels og konsesjonslova: For å få status som odelsgard vurdert etter areal, må garden nå vera på 25 da fulldyrka/overflatedyrka, eller 500 da produktiv skog. Ein gard er konsesjonsgard dersom han er bebygd, har 25 da fulldyrka/overflatedyrka jord eller er over 100 da totalt. Foto: Alf Ole Bull-Tornøe ENERGI- OG KLIMAPLAN Planen har vore ute til høyring og blir, saman med handlingsplan som er under utarbeiding, handsama politisk i løpet av våren. Det har kome få merknadar, men mange er likevel engasjerte i emnet. Energi- og klimaplanen blir, saman med landbruksplanen, førande for kommunen sitt bidrag til reduksjon av klimagassar/ energibruk i åra framover. LOVENDRINGAR FRÅ 1. JULI 2009 Driveplikta: Frå 1. juli 2009 er reglane om driveplikt på jordbruksareal endra. Jordlova 8 slår fast at Jordbruksareal skal drivast. Driveplikta er ei personleg og varig plikt som ikkje er knytt opp mot kjøp av ein eigedom. Du kan velje å oppfylle driveplikta ved bortleige. Du må ha ein skriftleg avtale om leige av jord, der leigetida ikkje kan vere kortare enn 10 år. Leigeavtalen kan ikkje seiast opp av utleigar i leigetida. Eit eks. av leigeavtalen må sendast til kommunen. Dersom du har ein eksisterande skriftleg leigeavtale, kan du vente med å fornying til denne går ut på dato. PILOTPROSJEKTET - MILJØVENNLEG SPREIING AV HUSDYRGJØDSEL 2010 Pilotprosjektet "Miljøvenleg gjødselspreiing" blir vidareført for 2010 utan store endringar. Krava i forskrifta er ikkje endra, men nokre av satsane er justerte ned. Pilotprosjektet for miljøvenleg gjødselhandtering går nå inn i sitt andre år i Vindafjord. Dei 4 områda som er berettiga tilskot er framleis nedslagsfelta til: Åmselva, Vikedalselva, Øvstabøelva ( Rødneelva) og Skjoldafjorden. Då det berre blir sendt ut søknadsskjema til dei som søkte i fjor, må nye søkjarar skaffe seg søknadsskjema sjølve. Dette kan gjerast ved å ta kontakt med Eining Landbruk eller gå inn på www.slf.dep.no. Utbetaling av tilskotet vil skje saman med utbetalinga av regionalt miljøprogram. Pilotprosjektet går ut på å velja ei meir miljøvennleg spreiing av husdyrgjødsel, for å redusera ureining til luft og vatn og gi minst moglege luktulemper. Spreiinga skal gå føre seg slik at mest mogleg av næringsstoffa i gjødsla vert tilgjengeleg for plantevekst. Mesteparten av gjødsla bør køyrast ut før og etter 1.slått. Husdyrgjødsellager som føretaket disponerer skal vera tømt i løpet av vekstsesongen og seinast innan 1. august. Husdyrgjødsel som er produsert i juli/august må spreiast seinast 1. september. 2

Kva skjer framover i ordninga: Jordbruksoppgjeret i 2010 skal sjå på heile ordninga og vurdere vidare strategi for 2011 og fram over. Dersom pilotordninga skal inn som ei ordinær ordning, vil det bli endringar i forskrifta som vil gjelde frå 2011. HUSDYRGJØDSLA ER BONDENS GULL OG SKAL BRUKAST TIDLEG I VEKST- SESONGEN. Kommunen oppmodar difor om at driftsopplegget på alle gardar vert slik at ein unngår gjødselkjøring etter 2.slåtten. JAKTA 2009 FELLINGSRESULTAT Det vart i 2009 felt 807 dyr av 993 løyve for hjort (81% felling). Dette er 35 dyr fleire enn året før. Det meste som er felt av hjort i Vindafjord var 817 dyr i 2007. Det vart felt 187 rådyr i 2009, mot 172 i 2008 og 154 i 2007. SØKNADSFRISTAR HJORT/RÅDYR: Søknad om endring av vald: 1.april. Søknad om godkjenning av nytt vald: 15.mai. VÅRTELJING 2010 Det er igjen klart for vårteljing av hjort på innmark. Teljedatoane vert i år 18. mars, 29.mars, 08.april, 19.april, 29.april og 10.mai. Teljinga startar kl 23. Det vert nytta bil og lyskastarar. Samlerapport frå teljinga i 2009 er sendt ut til dei ulike teljerutene. Andre interesserte kan kontakte kommunen. VIRKESDATABASEN, VSOP Måleopplysningane etter omsetjing av virke, juletre, pyntegrønt, m.m, skal meldast inn og lagrast i ein landsomfattande virkesdatabase for skogfond og måleplikt. Basen syner kva slags og kor stor aktivitet det er i næringa, og er med på å synleggjere næringa overfor myndigheitene og andre. Dette kan ha betydning ved utforming av landbrukspolitikken. Neste produksjonskjøring er 12.04.2010. 3 RÅDYR OG FORHAUSTING Trykkrefleksen hjå rådyrkalvane er størst dei første 10 dagane og det går enno mange dagar før kalven flyttar seg meir enn nokre få meter ved fare. Kalvingstida for rådyr i Noreg reknast frå midten av mai til midten av juni. Det betyr at første slåtten overlappar med kalven sin mest kritiske levemånad. Rådyrkalvar tekne av landbruksmaskinar vert påført stor liding. Det kan og vere ei stor psykisk påkjenning for dei som haustar. Restar av daude dyr i fôret kan medføre utvikling av giftstoff og fare for forgifting av husdyr. I tillegg vert den jaktbare bestanden redusert. Forsøk i Sverige har vist at oppsetjing av skremsler, som høge pålar med plastsekker, 1-2 dagar før hausting, har god effekt for å få mora til å flytte kalvane. Dette er ein enkel metode som kan vere verd å prøve på felt der ein kan venta at det ligg rådyrkalvar i graset. PLANTING/ FORYNGING/ TILSKOTT Skogplantene vert bestilte frå Hjeltnes gartnerskule i Ulvik. Dei har fleire proveniensar og treslag som egnar seg godt for bruk i vår kommune. Det er viktig at de som har planteklare felt, dvs bestand avverka vårhalvåret 2008 eller før, el lauvskogbestand rydda for traslagsskifte, bestiller planter så snart som råd! Hogstflatene skal foryngast innan 3 år. Dess høgare bonitet, dess meir oppslag vil ein få av konkurrerande vegetasjon for skogplantene, så vent ikkje for lenge! I blandingsbestand av furu og lauv med liten tettleik og dårleg utnytting av produksjonspotensialet kan ein oppnå stor produksjonsgevinst ved å skifte treslag, t.d. til gran eller lerk.

I furubestand av god kvalitet på låg til middels bonitet kan frøtrestillingshogst med påfølgjande markarbeiding og naturleg forynging vere ein god metode. Tilskottet til skogkulturtiltak er framleis 65% frå stat/kommune. Ved bruk av skogfond (85% skattefri del ved investering i skog) er etablering av ein ny generasjon gran, evt. lerk, noko av det mest lønsame du kan gjere i eigen skog. JULETRE OG BU-TILSKOT Det er nå høve til å søkje BU-tilskot for nyetablering (min 40 daa) eller utviding (til min 40 daa) av juletreplantasjar. Meir info: Anders Eik Hauge, FMLA, tlf.99549495. JULETRE OG SKOGFOND Du kan og nytte skogfond med skattefordel til etablering av juletrefelt (ingen arealkrav). Dette gjeld ikkje berre innkjøp av planter, men og kostnadar som kjem på ved etablering av feltet, som brakking, jordarbeiding, inngjerding, m.m. Bruk av fondet gjer at du sparar skatt på 85% av det beløpet du tar ut til investeringa. For å kunne nytta høvet til å spare skatt, må du setje av midlar på fondet (4-40% av bruttoverdien av omsett virke/juletre). Derfor er det viktig at du og melder salet av juletre/pyntegrønt inn til virkedatabasen (VSOP). Du kan få hjelp til dette hjå kommunen. ETTERSYN AV STIKKRENNER Etter ein vinter med mykje snø og lang periode med frost kan det vere lurt å kontrollere stikkrennene før avsmeltinga set inn for fullt. SPESIELLE MILJØTILTAK I LANDBRUKET (SMIL- MIDLER) Frå staten si side står det at SMILmidlane skal bidra til å fremma miljøverdiane og redusere forureininga i landbrukets kulturlandskap utover det som kan forventast gjennom vanleg landbruksdrift. Med dette som utgangspunkt har Vindafjord utarbeida sin lokale strategi (2007-2010) som vist under. Denne skal reviderast no til hausten for ein ny 4- årsperiode. Faglaga innan landbruk i Vindafjord vil bli trekte inn i dette arbeidet. Lokal strategi for SMIL landbruk: Oversikten under er sett opp i prioritert rekkefølge: 1. Forureiningstiltak som ikkje blir rekna å inngå i vanleg landbruksdrift, dette kan med anna vera fangdammar og renseparkar. 2. Legge kulturlandskapet/utmark/ kulturminner og miljø til rette for publikum stiar, parkering, skilting, utsiktspunkt med meir. 3. Tiltak som tek vare på kulturminner/miljø 4. Rydding og skjøtsel av gamal verneverdig kulturmark/biologisk mangfald. Her kjem også inn skjøtsel/slått av gamal slåtteeng, styving av trær og skjøtsel av andre biologisk viktige areal. Rydding av gamal kulturmark bør ha ein ekstra dimensjon i tillegg til ryddinga for å bli prioritert dette kan vera biologisk mangfald, opnare landskap frå veg mot sjø eller generell nytte for publikum. 5. Tiltak som tek vare på freda og verneverdige bygningar. Men nå ser me fram til våren Foto: Torbjørn Ruud Som de ser av prioriteringane har forureiningstiltak høg prioritet. Med det nye Vanndirektivet som er på gang vil forureining til vassdrag bli eit viktig tema. Vi veit at i Vindafjord, med så aktivt landbruk, er vi ein viktig del av denne problematikken. Nokre vassdrag har større problem enn andre. Fokus i vinter er retta mot Landavatnet og Vatsvatnet i Vats. Her er det gjennomført ei større kartlegging med prøvetaking dette siste året. Den endelege rapporten er enno ikkje ferdig, men vi kan 4

alt no fastslå at ting må gjerast i dette vassdraget. Ut frå dette vil søknader om forureiningstiltak (fangdammar og reinseparkar) frå eigedomar rundt dette vassdraget få høg prioritet når det gjeld støtte. Vi ber likevel alle som har aktuelle prosjekt som passer inn i prioriteringslista om å ta kontakt og sende inn søknad om støtte. Ta kontakt med Harald-Olav Stuhaug på mail eller telefon. STOR BYGGEAKTIVITET I KOMMUNEN I 2009 I 2009 hadde Vindafjord over 30 byggesaker (19 stk i 2008) som fekk tildelt BUmidlar frå Innovasjon Norge. I tillegg vart det bygd 5 grisehus. Alle var opp til konsesjonsgrensa. I tillegg vart det også bygd nokre reiskapshus og gjødsellager. Den nye plan- og bygningslova set krav om at landbruksbygg over 1000 m2 skal ha profesjonell byggeleiing. Dette gjeld frå 1.juli d.å. BEITE SOM SPREIEAREAL Etter oppdatering av areal i gardskartprossessen ser me også at det er naudsynt med ei oppdatering av beite som spreieareal. Beite som skal nyttast som spreieareal, må det søkjast særskilt om til kommunen. Søknadsskjema får du på Eining Landbruk. Legg ved gardskart der omsøkte areal er avmerka. I alle høve må arealet vera godkjent som beite i det oppdaterte gardskartet. Berekne nødvendig spreieareal GDE kalkulator www.mattilsynet.no Tema A-Å sjå under G for å finne GDE kalkulator Agrovisjon 2010 Stavanger Forum 22. 24. oktober - vil etter førebels planar ha fylgjande innhald; Ein landbrukspolitisk konferanse fredag, som tek opp trendar og utfordringar for norsk landbruk framover Ei landbruksmesse med det siste nye innan mekanisering innandørs og utandørs. I tillegg vert det Bondepub fredag kveld og ein fest med god mat og underhaldning i tilknyting til landbruksutstillinga laurdag kveld. Agrovisjon har eiga internettside. Etter som planane og programmet fell på plass, vil dette bli meddelt på denne heimesida. www.agrovisjon.no TIDLEGPENSJON FOR BØNDER Er du 62 år og klar for å sleppe neste generasjon til? Då kan du vurdere å søkje tidlegpensjon. Ta kontakt med Eining Landbruk for meir informasjon om regelverk og søknadsskjema. REGIONALT MILJØPROGRAM OPPSUMMERING 2009 Tilskot til ugraskontroll og avfallshandtering vart avslutta frå og med 2009. Dette førte til ein vesentleg nedgang i talet på søkjarar til Regionalt miljøprogram i Rogaland i 2009. Grunna bratt areal har Vindafjord kommune likevel ikkje gått så mykje ned i tal søknadar, berre 17 søknadar mindre enn i 2008. Totalt i 2009 kom det inn 242 søknadar. Ca 200 av desse søkte tilskot til bratt areal. 5

Bratt areal: Innmarksbeite og fulldyrka areal med helling større enn 1:5 er den mest omsøkte ordninga i Regionalt miljøprogram og utgjer om lag 7,2 millionar kroner totalt i Rogaland, ca 1 million kroner av desse går til dei som søkjer bratt areal i Vindafjord. Å søkje tilskot til bratt areal årleg er opp til kvar enkelt gardbrukar. Vi på Eining Landbruk reknar ut bratt areal etter førespurnad, og finn kor mange dekar av eige areal + leigeareal som er bratt nok til å søkje på. Etter nytt gardskart er me no i gong med ei oppdatering på bratt areal hos dei som har søkt tidlegare. Hugs å gje beskjed ved endringar i leigeareal. Då ordninga Tilskot til ugraskontroll og avfallshandtering vart tatt ut frå og med 2009, har satsane auka noko for enkelte ordningar i år, mellom anna til bratt areal. Ugjødsla randsone: Frå 2008 til 2009 har ein i Rogaland hatt stor auke i søknadar om tilskot til ugjødsla randsoner. Slike ugjødsla randsoner har vist seg å væra effektive for å redusere overflateavrenninga frå jordbruket, og ein ynskjer at fleire blir bevisste på denne ordninga. I Vindafjord var det i 2009 27 søkjarar, som totalt søkte 18 396 meter ugjødsla randsone. Formålet med tilskotet er å redusera avrenninga av næringsstoff og plantevernmiddel. Det kan gjevast årleg tilskot på 6,25 kr/meter til ei 5 m brei ugjødsla randsone med gras på fulldyrka areal langs forureina vatn, elvar, bekkar og kanalar i tilknyting til Åmsvassdraget, Skjoldafjorden og Vestbøelva. Formålet med ordninga er at denne randsona med gras skal vere mest mogleg permanent. Ho skal haustast, men ikkje gjødslast og normalt ikkje jordarbeidast. Randsonene skal heller ikkje sprøytast med mindre det er eit tiltak mot plagsame ugras (punktsprøyting) og etter avtale med Landbruksforvaltninga i kommunen. Sjå ellers i rettleiingshefte for regionalt miljøprogram eller ta kontakt med landbrukskontoret for vilkåra for å søkje. Det vert ikkje gitt tilskot til randsoner som startar 20 m eller meir frå vasskanten. GARDSKART PÅ NETT Oversikt over areal og satelittfoto kart på eigen gard/leigejord www.skogoglandskap.no snarveier Gardskart gardskart på internett se kart på nett Du treng ikkje passord lenger, bare velg fylke, kommune, gards- og bruksnr. Utgjevar: Eining Landbruk Redaktør: Sissel Lilleland Kommunen si heimeside: www.vindafjord.kommune.no Tlf. 53 65 65 65 /fax 53 65 61 01 VINDAFJORD KOMMUNE Eining Landbruk ADM BYGG SANDEID 5585 SANDEID 6