Bruelva kraftverk, Vanylven kommune Verknader på biologisk mangfald Miljøfaglig Utredning, rapport 2006: 41

Bruelva kraftverk, Vanylven kommune Verknader på biologisk mangfald Miljøfaglig Utredning, rapport 2006: 41

Rapport 2006:41 Utførande institusjon: Kontaktpersonar: Finn Oldervik ISBN-nummer: 82-8188-136-1 Prosjektansvarleg: Finn Oldervik Finansiert av: Børre Tverberg, Syvde Dato: August 2006 Referanse: Oldervik, F. 2006. Bruelva kraftverk, Vanylven kommune. Verknader på biologisk mangfald. Miljøfaglig Utredning rapport 2006: 41 Referat: På bakgrunn av krav frå statlege styresmakter er verknadene på det biologiske mangfaldet av ei vasskraftutbygging av Bruelva i Vanylven kommune, Møre og Romsdal fylke vurdert. Arbeidet er konsentrert omkring førekomst av raudlisteartar og sjeldne og/eller verdfulle naturtypar. Trong for minstevassføring er vurdert og det er kome med framlegg til eventuelle avbøtande og kompenserande tiltak. 4 emneord: Biologisk mangfald Raudlisteartar Vasskraftutbygging Registrering Figur 1. Framsida; Heilt til venstre på biletet ser ein vegen som passerer elva tett nedom Bruvatnet der inntaket er tenkt plassert..meir til høgre ser ein Sætravatnet, som er det største av vatna i dette området av nedbørsfeltet. Som ein ser av biletet er det fleire hytter bygd i området, også utanfor dei gamle støylane. Biletet er teke frå ein anleggsveg som fører lenger innover i retning Dalsfjorden i Volda. (Foto; FGO)

Bruelva kraftverk 17. august 2006 3 FØREORD På oppdrag frå Børre Tverberg har gjort registreringar av naturtypar og raudlista artar i samband med ei planlagt kraftutbygging av Bruelva i Vanylven kommune, Møre og Romsdal fylke. Ei viktig problemstilling har vore vurdering av trong for minstevassføring. Kontaktperson for oppdragsgjevaren har vore ing. Bjarne Fjørstad, Ålesund. For har Finn Oldervik i hovudsak vore kontaktperson. Sistnemnde har også utført feltarbeidet (saman med Karl Johan Grimstad) og rapportskrivinga. Vi takkar oppdragsgjevaren for tilsendt bakgrunnsinformasjon og Fylkesmannen si miljøvernavdeling for opplysningar om vilt og anna informasjon. Vidare vert Vanylven kommune takka for å ha gjeve supplerande opplysningar av generell karakter om Syvde og området ved Tverberg og Bruelva. Geir Gaarder får takk for å ha kome med gode råd undervegs. Aure 17.08.2006 FINN OLDERVIK

Bruelva kraftverk 17. august 2006 4 SAMANDRAG Bakgrunn Børre Tverberg har planar om å søkja om løyve til å byggja eit kraftverk ved Bruelva øvst i Nordalen i Syvde, Vanylven kommune i Møre og Romsdal. I samband med dette stiller statlege styresmakter (Direktoratet for naturforvaltning, Olje- og energidepartementet) krav om at eventuelle førekomstar av raudlisteartar og artsmangfald elles i utbyggingsområdet skal undersøkjast. På oppdrag frå Børre Tverberg, har Miljøfaglig Utredning AS gjennomført ei slik kartlegging i og inntil utbyggingsområdet, samt vurdert verknadene av ei eventuell utbygging på dei registrerte naturkvalitetane. Utbyggingsplanar Tiltakshavar har lagt fram planar om å byggja ei lita demning i Bruelva tett nedom vegen som går over elva ved Bruvatnet. Det er ikkje plana å demma opp vatnet slik at vass-standen vert høgre enn den er frå naturen si side. Inntaket vert difor om lag ved kote 374. Frå denne staden skal vatnet leiast ned til eit kraftverk planlagd bygd ved elva om lag på kote 140. Det ligg føre berre eit framlegg til vassveg frå inntaksdam og ned til kraftverket. Dette går ut på nedgravne røyr øvst og nedst i området. Ned det brattaste henget er plana å festa røyret med brakettar. Røyret skal leggjast på sørsida av elva. Heile vegen ned mot kraftverket er det planen at røyret skal gå parallelt med og heilt nær elva. Dimensjonen på røyret vil verta Ø = 500 mm og vassvegen vil verta om lag 940 m. Ein ganske kort tilkomstveg ( ca 150 m) til kraftverket med bru over elva er også planlagt. Elles finst ein traktorveg nedst i området som kan nyttast som veg i tiltaksfasen. Også her vil det verta naudsynt med ein vegstubbe i tillegg. Utanom dette er det ikkje planlagd andre vegar i samband med tiltaket. Kraftstasjonen vil verta plassert ganske nær elva med eit kort avløp. Grunnflata på bygget vil verta om lag 50 m² og det vil verta tilpassa lokal byggeskikk. Ein jordkabel på om lag 200 m vil knyta kraftverket til eksisterande kraftnett. Metode NVE har utarbeidd ein vegleiar (Veileder nr. 1/2004), Dokumentasjon av biologisk mangfald ved bygging av småkraftverk (1 -- 10 MW). Metoden skildra i vegleiaren er lagt til grunn i denne rapporten. Mal for konsekvensutreiingar er følgd, og sentrale delar av metodekapitlet er henta frå Handbok 140 (Statens vegvesen 2005). Informasjon om området er samla inn gjennom litteratur- og databasegjennomgang, kontakt m.a. med oppdragsgjevar og lokalkjende Elles er datagrunnlaget stort sett basert på eige feltarbeid, saman med Karl Johan Grimstad, 14.07.2006. Opplysningar om vilt er motteke frå miljøvernavdelinga hos Fylkesmannen i Møre og Romsdal, samt viltkonsulenten i Vanylven kommune. I tillegg er lokalkjende ornitologar kontakta. 1 1 Oddvar Moen og Ståle Sætre, begge Volda

Bruelva kraftverk 17. august 2006 5 Vurdering av verknader på naturmiljøet Konsekvensvurderingane nedafor bør sjåast i samanheng med tabellen frå oppsummeringa (Kap. 7). Øvst i Norddalen er variasjonen i naturmiljøa relativt avgrensa. Området må vel helst plasserast i mellom- til nordboreal vegetasjonssone. Ein veit at Bruelva har vore nytta til industrielle verksemder tidlegare og tenkjer da mest på eit lite kraftverk som var i drift her frå 1944 til 1961. I tillegg har det vore kverndrift. Dei fleste gardane som hadde tilgang til såpass stor ei elv som Bruelva hadde si eiga mølle eller kvern. Slik har det vore på Tverberg også. Elles finn ein meir moderne inngrep som litt planting av gran på garden, men ikkje i store mengder. Ein anleggsveg er bygd i slynger oppe i lia ovafor garden. Generelt kan ein vel seia at noverande påvirkningsgrad er middels i utbyggingsområdet. Naturverdiar. Innafor undersøkingsområdet er det ikkje påvist verdfulle prioriterte naturmiljø. Det er heller ikkje påvist raudlisteartar verken frå dyre-, plante- eller soppriket. Heller ikkje av fugl er det påvist raudlisteartar. Dette gjeld så vel hekkefugl som fugl på næringssøk. Tiltaket vil heller ikkje medføra reduksjon av arealet av inngrepsfri natur i området. Samla er naturverdiane i dette området relativt små. Omfang og verknad. Då det ikkje er registrert særskild verdfull natur i området, så vil heller ikkje tiltaket ha noko negativt omfang av nemnande grad. Generelt vil likevel alle slike utbyggingar ha eit visst negativt omfang når det gjeld tilhøva i og ved elva samanlikna med tidlegare. Samla vert verknadene av det planlagde tiltaket vurdert å verta lite negativ. Avbøtande tiltak Vi tilrår minstevassføring m.a. p.g.a. at mange insektslarvar har leveområdet sitt blant stein og grus i slike elver. Sjølv om insektslarvane i seg sjølv ikkje er særleg sjeldne, så skal dei tena som mat m.a. for fossekall og fisk. Vidare er det viktig at ein også i framtida, i det minste får eit minimum av fukt i miljøet langs elva. Forstyrra miljø (vegar, grøfter og liknande) bør ikkje såast til med framandt plantemateriale. Figur 2. Litt oppføre det gamle kraftverket ligg det eit gamalt, men likevel delvis intakt kvernhus. Sjølv om kverna ikkje lenger verkar, så er likevel alt utstyret på plass i huset.

Bruelva kraftverk 17. august 2006 6 INNHOLDSLISTE 1 INNLEIING...7 2 UTBYGGINGSPLANANE...7 3 METODE...8 3.1 Datagrunnlag...8 3.2 Vurdering av verdiar og konsekvensar...10 4 AVGRENSING AV INFLUENSOMRÅDET...12 5 STATUS - VERDI...12 5.1 Kunnskapsstatus...12 5.2 Naturgrunnlaget...12 5.3 Artsmangfald...14 5.4 Naturtypar...18 5.5 Verdfulle naturområde...20 6 OMFANG OG VERKNAD AV TILTAKET...21 6.1 Omfang og verknad...21 6.2 Samanlikning med andre nedbørsfelt/vassdrag...22 6.3 Trong for minstevassføring...22 7 SAMANSTILLING...24 8 MULEGE AVBØTANDE TILTAK OG DEIRA EFFEKT...24 9 PROGRAM FOR VIDARE UNDERSØKINGAR OG OVERVAKING...25 10 REFERANSAR...25 Litteratur...25 Munnlege kjelder...26 Personforkortingar...26

Bruelva kraftverk 17. august 2006 7 1 INNLEIING St.meld. nr. 42 (2000-2001) om Biologisk mangfald formulerer nasjonale resultatmål for å taka vare på biologisk mangfald. To av resultatmåla er: - I truga naturtypar skal ein unngå inngrep, og i omsynskrevjande naturtypar skal viktige økologiske funksjonar oppretthaldast. - Truga artar skal oppretthaldast på eller byggjast opp igjen til livskraftige nivå. Ut frå dette har Olje- og energidepartementet i brev av 20.02.2003 stilt krav til utbyggjarar av småkraftverk om gjennomføring av ei enkel, fagleg undersøking av biologisk mangfald. I brevet heiter det mellom anna: Undersøkelsen forutsettes å omfatte en utsjekking av eventuelle forekomster av arter på den norske rødlista og en vurdering av artssammensetningen i utbyggingsområdet i forhold til uregulerte deler av vassdraget og/eller tilsvarende nærliggende vassdrag. Det kan fastsettes en minstevannføring i hele eller deler av året dersom den faglige undersøkelsen viser at dette kan gi en vesentlig miljøgevinst. Det er en forutsetning at det settes en kostnadsramme på 20.000,- kr for undersøkelsen, og at miljømyndighetene sørger for at den kan gjennomføres uten vesentlig tidstap for utbygger. Det forutsettes at NVE legger dette til grunn i sin behandling av slike saker." Som ein konsekvens av dette ble det av NVE utarbeidd ein vegleiar til bruk i slike saker: Vegleiar nr. 1/2004, Dokumentasjon av biologisk mangfald ved bygging av småkraftverk (1 -- 10 MW). Denne vegleiaren er brukt som rettesnor for denne rapporten. Hovudføremålet ved rapporten vil være å; skildra naturverdiane i området. vurdera konsekvensar av tiltaket for biologisk mangfald. vurdere trong for og verknad av avbøtande tiltak. Ei viktig problemstilling er å vurdera behovet for minstevassføring. I samband med dette har vassressurslova i paragraf 10 følgjande hovudregel; Ved uttak og bortleidning av vatn som endrar vassføringa i elver og bekkar med årsikker vassføring, skal minst den alminnelege lågvassføringa være tilbake, om ikkje anna følgjer av denne paragrafen. 2 2 UTBYGGINGSPLANANE Utbyggingsplanane, inkl. kartskisser, er motteke frå ing. firma B. Fjørstad. Uklåre punkt har vore drøfta over telefonen mellom underskrivne, tiltakshavar Børre Tverberg og Bjarne Fjørstad som har vore representant for utbyggjaren. Tiltakshavar har lagt fram planar om å byggja ei lita demning i Bruelva tett nedom vegen som går over elva ved Bruvatnet. Det er ikkje plana å demma opp vatnet slik at vass-standen vert høgre enn den er no. Inntaket vert difor om lag ved kote 374. Frå denne staden skal vatnet leiast ned til eit kraftverk planlagd bygd ved elva om lag på kote 140. Det ligg føre berre eit framlegg til vassveg frå inntaksdam og ned til 2 Lovteksta er omsett til nynorsk av FGO.

Bruelva kraftverk 17. august 2006 8 kraftverket. Dette går ut på nedgravne røyr øvst og nedst i området. Ned det brattaste henget er plana å festa røyret med brakettar. Røyret skal leggjast på sørsida av elva. Heile vegen ned mot kraftverket er det planen at røyret skal gå parallelt med og heilt nær elva. Dimensjonen på røyret vil verta Ø = 500 mm og vassvegen vil verta om lag 940 m. Ein ganske kort tilkomstveg ( ca 150 m) til kraftverket med bru over elva er også planlagt. Elles finst ein traktorveg nedst i området som kan nyttast som veg i tiltaksfasen. Også her vil det verta naudsynt med ein vegstubbe i tillegg. Utanom dette er det ikkje planlagd andre vegar i samband med tiltaket. Anleggsvegen som vart bygd i samband med utbygginga av Kvanndalsvatnet i 1976 vil tena som transportåre i den øvste delen av utbyggingsområdet. Kraftstasjonen vil verta plassert ganske nær elva med eit kort avløp. Grunnflata på bygget vil verta om lag 50 m² og det vil verta tilpassa lokal byggeskikk. Ein jordkabel på om lag 200 m vil knyta kraftverket til eksisterande kraftnett. Til saman fangar vassdraget ovafor inntaksdammen eit nedbørsområde på ca 2,7 km², noko som vil gje ei årleg middelavrenning på om lag 210 l/s. 3 METODE 3.1 Datagrunnlag Sjølv om dette ikkje skal vera nokon konsekvensutreiing, så nyttar ein likevel Handbok 140 for konsekvensutreiingar (Statens vegvesen 2005) som metodegrunnlag for å vurdera verknadane på det biologiske mangfaldet. For å unngå samanblanding med konsekvensvurderingar etter plan- og bygningslova, har ein endra omgrepsbruken noko (m.a. er ikkje 0-alternativet omtala, og "konsekvensvurdering" er unngått som omgrep). Datagrunnlag er eit uttrykk for kor grundig utreiinga er, men også for kor lett tilgjengeleg opplysningane som er naudsynte for å trekkja konklusjonar på status/verdi og konsekvensgrader. Generelt. Vurdering av noverande status for det biologiske mangfaldet i denne typen små vassdrag er gjort m.a. på bakgrunn av samtalar med Oddvar Hanssen, NINA (biller og andre insektgrupper), Terje Bongard, NINA og Gaute Kjærstad, NTNU, (døgnfluger, steinfluger, vårfluger og fjørmygg). Konkret. Utbyggingsplanane og dokument i samband med desse er motteke frå oppdragsgjevar v/ Bjarne Fjørstad. Frå Vanylven kommune ved Atle Arnesen, plan og utviklingsavdelinga, har ein motteke nokre opplysningar om vilt, men ingenting av dette har direkte relevans til utbyggingsområdet/influensområdet. Opplysningar om vilt elles, har ein fått frå Fylkesmannen sin viltdatabase ved Asbjørn Børset og lokalkjende 3 i området. Vidare har ein nytta Bygdebok for Syvde sokn, Gards og ættesoge (Fiskaa, H.M. 1983 s. 164-168). I følgje naturbasen, så er det ingen prioritert lokalitet frå det aktuelle området registrert i den kommunale naturtypekartlegginga. Ein har elles gjennomgått litteratur og tilgjengelege databasar. samt vore på synfaring 14.07.2006. Utanom underskrivne, så deltok Karl Johan Grimstad, Hareid på synfaringa. 3 Ståle Sætre og Oddvar Olsen, begge Volda

Bruelva kraftverk 17. august 2006 9 Synfaringa vart gjort under gode vêr- og arbeidstilhøve. Både sjølve hovudelvestrengen opp til den planlagde staden for inntak, områda rundt og lokaliseringsstaden for kraftverket vart undersøkt med omsyn til karplantar, mose og lav. Det same vart traseen for tilkomstvegen til kraftstasjonen og røyrgate for tilknytingskabel. Områda ved dei større og mindre fossane vart særleg grundig undersøkt med tanke på fuktkrevjande kryptogamar, særleg mose. Så å seia overalt var det muleg å koma heilt innåt elva, og ein trur ikkje det finst særleg meir av interesse enn det ein har fått registrert. Terrenget der røyrgata er tenkt lagd vart også undersøkt, til dels med tanke på dei same organismegruppene, men også karplantefloraen vart undersøkt. Figur 3. På motsett side av elva i forhold til det nye planlagde kraftverket finn ein kraftstasjonsbygget frå eit lite kraftverk bygd i 1943-44.. Dette kraftverket vart nedlagd i 1961, men enda står både kraftverksbygning og mykje av røyrgata er også godt synleg. Gjennom lauvet øvst til venstre i biletet kan ein skimta gardshusa på Tverberget.

Bruelva kraftverk 17. august 2006 10 3.2 Vurdering av verdiar og konsekvensar Desse vurderingane er grunna på ein standardisert og systematisk tretrinns prosedyre for å gjera analysar, konklusjonar og tilrådingar meir objektive, lettare å forstå og lettare å etterprøva. Steg 1 Status/Verdi Verdsetting for tema biologisk mangfald er gjort ut frå ulike kjelder og basert på metode utarbeidd av Statens vegvesen. Unnatak er at geologi og kvartærgeologi ikkje vert trekt inn her. Verdien vert fastsett langs ein skala som spenner frå liten verdi til stor verdi (sjå døme). Tabell 1. Kriteri for verdisetting av naturområde Emne Liten verdi Middels verdi Stor verdi Inngrepsfrie og samanhengande naturområd e, samt andre, landskapsøkologiske samanhengar. Lokalitetar med viktige naturtypar/ vegetasjonst ypar Område med art- og individmang fald - Område med ordinær landskapsøkologisk verdi. - Naturområde med biologisk mangfald som er representativt for distriktet. - Område med art- og individmangfald som er representativt for distriktet. - Registrerte viltområde og vilttrekk med viltvekt 1 8. - Inngrepsfrie områder over 1 km frå næraste tyngre inngrep 4. - Samanhengande område over 3 km 2 med urørt preg. - Enkeltområde eller system av område med lokal eller regional, landskapsøkologisk verdi 5. - Registrerte naturtypar eller vegetasjonstypar i verdikategori B eller C for biologisk mangfald 6. - Område med stort artsmangfald i lokal eller regional målestokk. - Leveområde for raudlisteartar i kategori omsynskrevjande (DC) eller bør overvakast (DM). - Leveområde for arter som står som oppført på den fylkesvise rødlista 9. - Registrerte viltområde og vilttrekk med viltvekt 2-3 10. - Inngrepsfrie område over 3 km frå næraste tyngre inngrep. - Enkeltområde eller system av områder med nasjonal, landskapsøkologisk verdi. - Registrerte naturtypar eller vegetasjonstypar i verdikategori A for biologisk mangfald 7. - Område med stort artsmangfald i nasjonal målestokk. - Leveområde for raudlisteartar i kategoriane direkte truga (E), sårbar (V) eller sjeldan (R). Område med førekomst av fleire raudlisteartar i lågare kategoriar. - Registrerte viltområde og vilttrekk med viltvekt 4-5 11. 4 Vegar, jernbane, kraftlinjer, vassdragsutbyggingar etc. Inkluderer buffersona mellom inngrepet og grensa for det inngrepsfrie området. 5 Verdivurderinga må grunnast på førekomst av utvalde artar og naturtypar, naturtypeområda sin storleik og plassering i landskapet og arters høve til spreiing mellom desse. 6 Verdikategoriar: C lokalt viktig, B viktig (DN Håndbok 13-1999 (også DN-håndbok 15 og 19)). 7 Verdikategoriar: A Svært viktig (DN Håndbok 13-1999 (også DN-håndbok 15 og 19)). 8 Viltvekt 1: registrerte viltområde. 9 Nokre fylke har utarbeidd regionale raudlister. Artar som står oppført på denne lista gjev grunnlag for verdien middels viktig, om dei ikkje kvalifiserer til høgare verdi på den nasjonale raudlista. 10 Viltvekt 2-3: viktige viltområde. 11 Viltvekt 4-5: svært viktige viltområde.

Bruelva kraftverk 17. august 2006 11 Verdivurdering Liten Middels Stor -------------------------- -------------------------- Steg 2 Omfang I steg 2 skal ein skildra og vurdera type og omfang av moglege verknader om tiltaket vert gjennomført. Verknadane vert m.a. vurdert ut frå omfang i tid og rom, og kor truleg det er at dei skal oppstå. Omfanget vert vurdert langs ein skala frå stort negativt omfang til stort positivt omfang (sjå døme). Omfang Stort neg. Middels neg. Lite / ikkje noko Middels pos. Stort pos. ------------------------ ------------------------ ---------------------- ------------------------- Steg 3 Verknad I det tredje og siste steget i vurderingane skal ein kombinera verdien (temaet) og omfanget av tiltaket for å få den samla vurderinga. Denne samanstillinga gjev eit resultat langs ein skala frå svært stor positiv verknad til svært stor negativ verknad (sjå under). Dei ulike kategoriane er illustrert ved å nytta symbola - og +. Symbol Skildring ++++ Svært stor positiv verknad +++ Stor positiv verknad ++ Middels positiv verknad + Liten positiv verknad 0 liten/ingen verknad - Liten negativ verknad - - Middels negativ verknad - - - Stor negativ verknad - - - - Svært stor negativ verknad Oppsummering Vurderinga vert avslutta med eit oppsummeringsskjema for temaet (Kap. 7). Dette skjemaet oppsummerar verdivurderingane, vurderingane av omfang og verknadar og ein kort vurdering av kor gode grunnlagsdata ein har (kvalitet og kvantitet), som ein indikasjon på kor sikre vurderingane er. Datagrunnlaget blir klassifisert i fire grupper som følgjer: Klasse Skildring 1 Svært godt datagrunnlag 2 Godt datagrunnlag 3 Middels godt datagrunnlag 4 Mindre godt datagrunnlag

Bruelva kraftverk 17. august 2006 12 4 AVGRENSING AV INFLUENSOMRÅDET Strekningar som vert fråført vatn. -- Bruelva om lag frå kote 140 moh til 374 moh. Inntaksområde. -- Inntak i Bruelva og Bruvatnet ved kote 374. Andre område med terrenginngrep. -- Trasè for nedgraven og brakettfesta røyr (røyrgate). -- Kraftstasjon, utslippsrøyr. -- Tilkomstveg ( 150 m) frå eksisterande gardsveg til kraftstasjon. -- Grøft til ein om lag 200 m lang jordkabel (overføringskabel). Som Influensområde er rekna ei om lag 50 -- 80 m brei sone rundt inngrepa som er nemnd ovafor. Dette er ei relativt grov og skjønnsmessig vurdering grunna ut frå kva for naturmiljø og artar i området som direkte eller indirekte kan verta påverka av tiltaket. Influensområdet saman med dei planlagde tiltaka (utbyggingsområdet) utgjer undersøkingsområdet. 5 STATUS - VERDI 5.1 Kunnskapsstatus På førehand hadde ein relativt liten kunnskap omkring det biologiske mangfaldet i undersøkingsområdet og pr. 31.07.2006 hadde DN s naturbase ingen prioriterte naturtypar registrert i området ved Tverberg i Syvde. Frå fylkesmannen si miljøvernavdeling er det opplyst at det ikkje er registrert noko av interesse når det gjeld fugl i dette området. Ved eigne undersøkingar 14. juli 2006 vart karplanteflora, vegetasjonstypar, fugleliv, lav- og moseflora og naturtypar undersøkt i influensområdet. Karl Johan Grimstad frå Hareid deltok også ved feltarbeidet. Det var for tidleg å registrera noko av markboande sopp i området og vedboande artar som kjuker og barksopp var det lite av grunna mangel på høveleg substrat (daud ved). Områda ved elva vart særleg godt undersøkt, og da først og fremst med tanke på krevjande artar av mose og lav, men ingen raudlista- eller andre interessante artar vart funne frå desse gruppene. Også området der kraftstasjonen er tenkt plassert vart undersøkt. Dette var i eit område med ei tidlegare slåttemark i gjengroing. 5.2 Naturgrunnlaget Berggrunn På heile Sunnmøre består berggrunnen mest av ymse typar av gneis, -- slik også i Syvde. Mest er det av biotitthaldig, granittisk gneis, men også

Bruelva kraftverk 17. august 2006 13 augnegneis er vanleg (Lutro et al 1996). Dette er for det meste djupbergartar som berre gjev grunnlag for ein nøysam og fattig flora, men isolerte parti av gabro (inkludert olivin) og anortositt gjer at ein stadvis kan finna meir krevjande artar (Fiskaa 1983). Figur 4. Utsnitt av geologisk kart over deler av Syvde, der Tverberget ligg langt til høgre i utsnittet. Den lyse grøne fargen viser ymse harde gneiser, slik det er mest vanleg på Sunnmøre. Kartet er henta ned frå NGU sin kartteneste (www.ngu.no). Topografi Sjølve Bruelva har si byrjing i Bruvatnet, eit lite vatn som ligg rett aust for Bruna på omlag 374 meters høgd. Bruvatnet er ein del av eit litt større system av fjellvatn i dette området, nemleg Bruvatnet (374 moh.), Sætravatnet (376 moh.), Sæv-vatnet (390 moh) og Mørkavatnet (391 moh.) oppe i fjella aust for Syvdefjorden. Alle desse vatna fungerer på ein måte som vassmagasin for Bruelva, men det er ikkje tanken at dei skal regulerast. Nedbørsområdet er konsentrert i fjellområda kring desse 4 vatna, medan det litt lenger sør er oppdemd eit større vatn som vert nytta til kraftproduksjon i nabokommunen, Dalsfjorden og Volda. l området ved Bruvatnet og Sætravatnet låg det eit par seterstøylar i eldre tid og ei rås gjekk opp langs Bruelva på sørsida. Fjellområdet vert ofte kalla Framgardsfjellet, medan området bak Sev-vatnet oftast går under namnet Botnen (B- Tverberg pers. medd.) Etter å ha passert kanten mot bygda på om lag 350 meters høgd, renn elva delvis i stryk og fossar, til ho roar seg litt dei siste hundre metrane før ho går saman med Tenneelva litt nedom der ein har tenkt å plassera kraftverket. Ved høg vassføring synes fossane i Bruelva ganske godt når ein kjem køyrande oppover Norddalen. I området for kraftverket verkar det å vera ganske mykje lausmassar, eit resultat av tidlegare breaktivitet og elveflaum. Menneskeleg påverknad Historisk tilbakeblikk. Tverberget i Nordalen kan ikkje reknast blant dei eldste gardane i bygda og i skriftlege kjelder er garden nemnd for fyrste gong ca 1600, men busetting ser ut til å ha kome i gang først mot midta på 1600-talet. Mykje tyder på at garden vart lagd aude under svartedauden av di han vert kalla Tverberg øydegard lenge etter at det kom folk dit på 1600-talet (Fiskaa 1983). Tydinga av namnet på garden

Bruelva kraftverk 17. august 2006 14 byr ikkje på særlege problem når ein ser på plasseringa heilt øvst i Nordalen. Tverberg har gnr. 85 og har ikkje vore oppdelt i særleg grad. Garden har vore sjølveigarbruk frå 1819. Det viktigaste og kanskje einaste industrielle tiltaket (unnateke mølledrift) ein kjenner til på garden er eit kraftverk som vart bygd i 1943-44. Dette kraftverket, som var på 12 kw, var i drift fram til 1961. Enno står den gamle kraftverksbygningen og vassrøyra finst også, skjønt tidas tann byrjar å setja sine spor (sjå bilete s. 9). I tillegg står det eit gammalt kvernhus på same sida av elva som kraftverksbygningen 12. I området der kraftverket er tenkt lokalisert finst det eit gammalt steingjerde, i det minste delvis intakt. Truleg har det med eigedomsgrenser og beiterettar å gjera. I samband med Tussa kraft si utbygging m.a. av Kvanndalsvatnet oppe i fjella mellom Dalsfjorden i Volda og Syvdsfjorden i Vanylven vart det bygd veg opp den bratte lia aust for Tverberg. Dette var kring 1970. Denne vegen passerer Bruelva tett nedom Bruvatnet, og det er her ein har tenkt å plassere inntaket (LP 34705 85217). Menneskeleg påverknad på naturen. Utanom dyrkamark, seterstølar o.l. tydelege spor etter tradisjonell gardsdrift, er det ikkje så mange spor etter menneskelege aktivitetar å finna på Tverberg. Garden hadde setra si i lag med 4 andre gardar på Haugen sør for Sætravatnet, og det var drift der fram til 1951. Sjølve seterstøylane er nok langt på veg attvaksne, medan nokre av dei gamle skyla er restaurerte. Andre stadar er det bygt nytt på dei gamle murane. I tillegg er det kome nokre nyare hytter i det gamle seterområdet ved Sætravatnet. Tverberg er ikkje synderleg prega av granplantingar, men nokre få finst no her også. Elles går det ei rås opp den bratte lia på sørsida av Bruelva i området der ein har planar om røyrgate. Råsa er tydeleg, men vert likevel ikkje så mykje brukt no etter at køyrevegen kom. Dette er den gamle seterstien som vart brukt før køyrevegen vart bygd. Børre Tverberg fortel at dei har prøvd å halda han ved like slik at den ikkje gror igjen etter at det vart slutt på geitehaldet. Elles går det ei høgspentline på skrå opp lia og kryssar elve litt nedom inntaket. Lina går vidare austover mot Dalsfjorden. Elles er sjølvsagt vegetasjon og planteliv i området sterkt prega av fleire hundre års husdyrbeiting og vi er nok her som mange andre stadar inne i ein gjengroingsfase som vi vel berre har sett byrjinga på til no. 5.3 Artsmangfald Generelle trekk Karplantefloraen i området verkar å vera ganske fattig på artar og det vart ikkje funne raudlista plantar i det undersøkte området. Om ein startar øvst ved inntaksdammen så er området noko prega av ymse artar av Equisetum som engsnelle, myrsnelle og åkersnelle. Vidare er fjellburkne ganske vanleg der saman med artar som kystmaure, stjernestorr, flaskestorr, slåttestorr, gulaks og litt ryllik ved vatnet. Alle desse er vanlege artar. Trevegetasjonen består av litt fjellbjørk, selje, rogn og einer. Elles er det lite skog i dette området, men tilnærma fjellvegetasjon. Artar som fjellbjørk, einer, røsslyng, blokkebær, litt blåbær, skrubbebær, bjønnkam o.l. dominerer øvst i røyrtraseen. Vidare nedover langs elva og røyrtraseen vert det etter kvart litt frodigare, i det 12 Desse tiltaka var lokalisert på motsett sida av elva i høve dei nye planlagde tiltaka, slik at dei vert ikkje berørt av det nye tiltaket.

Bruelva kraftverk 17. august 2006 15 minste på høgre sida av elva sett nedstrøms. Her kjem det inn høgstauder som turt, mjødurt, vendelrot, skogstorkenebb m.fl. Men stadvis finn ein og litt meir basekrevjande artar som fjelltistel, skogmarihand, vanleg nattfiol, gulstorr, svarttopp, liljekonvall, gulsildre, rosenrot m.fl. Stadvis finst område som kan kallast småbregneskog. På venstre sida av elva sett nedstrøms der røyrgata skal gå er det noko meir trivielt enn på andre sida av elva. Her er det noko mindre bjørkeskog og det meste må karakteriserast som småbregne-bjørkeskog der artar som hengeveng og fugletelg er mest vanleg. Heilt nedst i området der kraftstasjonen skal plasserast ligg dei ei gammal slåtteeng i attgroing. Artar som engsvingel, engkvein, engsyre, engrapp, engsoleie, gulaks, marikåper og litt sølvbunke, ryllik og gullris dominerer her. Trass i at det minst er 30 år sidan det vart gjødsla her (pers. medd. BTV), så er det lite av typiske naturengplantar slik som tepperot, smalkjempe, harerug, finnskjegg o.l. Dei var nok til stades, men var lite dominante. Fram til siste halvdel av 1990-åra vart enga beita av geiter. All skogen ved elva i heile området verkar å vera ganske ung, noko som truleg er grunnen til ein heller triviell lavflora (Sjå seinare) Der den permanente tilkomstvegen, førebels anleggsveg og overføringskabel skal lokaliserast er det mest forstyrra kulturmark/dyrkamark, men også nokre mindre område med beitemark som i dag er utan hevd og, så langt ein kunne sjå, utan særskilde naturverdiar. Mykje av anleggsvegen eksisterer alt som ein tidlegare bygt traktorveg. Figur 5 I området der kraftstasjonen skal plasserast ligg det ei gammal slåtteeng. Heilt til venstre i biletkanten kan ein skimta eit gamalt steingjerde. Elva gjer ein liten sving i dette området og ho renn nede i

Bruelva kraftverk 17. august 2006 16 søkket nedaføre slåtteenga. Som ein ser av biletet finst det litt planta gran i området, men arten dominerer på ingen måte (Foto FGO) Lav- og mosefloraen verkar å vera ganske triviell i heile undersøkingsområdet. Kanskje er elva generelt for eksponert, utan djupe kløfter, til at dei mest fuktkrevjande artane er å finna her. Det er grunn til å merkja seg at det er nokre større og mindre fossefall på strekninga, men at heile strekninga er godt tilgjengeleg for å undersøka kryptogamfloraen. Ein trur difor at dei fleste interessante artane vart registrert ved inventeringa, utan at artslistene på nokon måte er meint å vera komplette. Av mosar registrert langs elva vart følgjande artar namnsett: Bekkerundmose Bekketvibladmose Blåflak Firtannmose Kysttornemose Lommemose Mattehutre Myrmuslingmose Ranksnømose Sotmose Storhoggtann Storstylte Stripefoldmose Sumpflak Teppekjeldemose Mnium punctatum Scapania undulata Calypogeia azurea* Tetraphis pellucida Mnium hornum Fissidens sp. Marsupella emarginata Mylia anomala Anthelia julacea Andrea sp. Tritomaria quinquedentata Bazzania trilobata* Diplophyllum albicans Calypogeia muelleriana Philonotis fontana Dei fleste av desse artane er vanleg i slike miljø, berre artar merka med stjerne er litt meir krevjande/suboseaniske. (Mosane er namnsett av Karl Johan Grimstad, Hareid og Finn Oldervik, Aure) Busk- og bladlav registrert på tre, jord og berg 13 ; Bikkjenever Peltigera canina ** Bristlav Parmelia sulcata * Frynseskjold Umbilicaria cylindrica *** Kystgrønnever Peltigera britannica *** Vanleg kvistlav Hypogymnia physodes* Som ein ser, så er særleg lungeneversamfunnet dårleg utvikla eller bortimot fråverande på lokaliteten. 13 Lav på tre merka *, på jord ** og på berg ***

Bruelva kraftverk 17. august 2006 17 Konklusjon for moser og lav. Ein kan ganske trygt hevda at det ikkje er noko som indikerer at det kan finnast interessante miljø for mosar her, slik som; svært fuktkrevjande, oseanisk-montane mosar (prakttvibladmose Scapania ornithopodioides, grimemosar Herbertus). Årsak; Truleg for ope og dermed tørt miljø i lange periodar av året, kanskje bl.a. pga. av mangel på skog på sørsida av elva. kravfulle, fuktkrevjande og vassdragstilknytta råtevedmosar (som ròtetvibladmose Scapania massalongi og fakkeltvibladmose Scapania apiculata). Årsak; Generelt mangel på råteved i og inntil elva. Basekrevjande samfunn på steinblokker og overhengande berg (som ulike blygmosar Seligeria). Årsak; Berggrunnen er for kalkfattig og for eksponert. Vi fann ingen signalartar på verdfulle lavsamfunn og ingen indikasjonar på at meir kravfulle artar og samfunn kunne finnast her som: Lungeneversamfunn (med m.a. porelav, sølvnever, krevjande filtlavartar). Årsak: Mangel på grove og gamle rikborkstre (edellauvtre, osp, selje m.v.), samt at det er noko tørt grunna relativt opent terreng. Fuktkrevjande fattigborksartar (som ofte også veks på berg) blant busk- og bladlav (som groplav, kort trollskjegg, skrukkelav m.v.). Årsak: Mangel på store og skjerma bergveggar langs elva, ustabilt og uegna miljø generelt. Fuktkrevjande skorpelav på berg (særleg overhengande berg) (som ulike knappenålslav særskilt): Årsak: Mangel på skjerma bergveggar og blokkmark med variert mikrotopografi. Lauvskogen i området er gjennomgåande ung og lungeneversamfunnet er difor ganske fråverande. Hyppig uttak av ved samt tidlegare geitehald er truleg årsaka. Ved synfaringa vart det ikkje påvist særskilde råtevedmosar i området. Soppfunga. Ingen artar frå denne artsgruppa vart registrert då det var for tidleg på sesongen for dei fleste markboande artane inkl. beitemarkssopp og mykorrhizasopp. Ein held det for svært lite truleg at det kan vera potensiale for raudlisteartar frå fungaen. Årsak: For einsarta miljø, samt mangel på rike skogsmiljø generelt. Ved inventeringa vart potensialet for virvellause dyr (invertebratar) vurdert, både i og utanfor sjølve vass-strengen. Når det gjeld til dømes biller som er knytte til daud ved, så er potensialet dårleg for funn av sjeldne og raudlista artar grunna dårleg tilgang på høveleg substrat. Manglande gammalskogsmiljø, gjer at det truleg vil gå lang tid før interessante artar frå denne gruppa vil etablera seg i området. Larvane til insekt som døgnfluger, steinfluger, vårfluger og fjørmygg lever oftast i grus på botnen av bekkar og elver. Potensialet for funn av raudlisteartar frå desse gruppene er også vurdert som dårleg. Dette vert grunna ut frå at vassdraget er tilhøvesvis ganske einsformig med mangel på bottenvegetasjon og stort sett fattig kantvegetasjon. I slike vassdrag er det sjeldan ein finn interessante artar. Det er helst i rolege elveparti med godt utvikla bottenvegetasjon slike artar finst. Heller ikkje dammar og pyttar som kunne hysa larvar frå ei artsgruppe som augnestikkarar vart registrert i influensområdet.

Bruelva kraftverk 17. august 2006 18 Raudlisteartar Av fugl vart mest relativt vidt utbreidde og trivielle artar påvist under inventeringa, slik som heipiplerke, gråtrost, bokfink o.l. Tidlegare undersøkingar har heller ikkje kunna stadfesta hekking av fossekall her. Mellom det planlagde kraftverket og sjøen har undersøkingane stadfesta at minst 4 par hekkar (pers medd. Ståle Sætre, Volda). Ein må difor gå ut frå at også Bruelva frå Bruvatnet til Tverberg vert nytta for næringssøk. Det er ikkje påvist hekking av raudlista fuglar innan, eller i nærleiken av influensområdet. Så langt ligg det heller ikkje føre opplysningar som indikerer at området vert nytta for næringssøk av til dømes raudlista rovfuglar. Fisk. Vassdraget har ein talrik, men småfallen og mager populasjon av bekkeaure. Særskild etter at Kvanndalsvatnet vart utbygd og vassføringa i Bruelva minka, har fisken fått mykje dårlegare kvalitet etter det Børre Tverberg fortel. Det er ikkje registrert raudlisteartar frå nokon artsgruppe her, og ein reknar heller ikkje potensialet for slike arter som særleg stort. 5.4 Naturtypar Vegetasjonstypar Variasjonane i vegetasjon og naturtypar er ikkje særleg stor innan influensområdet til dette planlagde prosjektet. Utanom sjølve elva, så er det berre tre hovudnaturtypar som er representert her, nemlig kulturlandskap og skog, samt litt fjellhei øvst. Kulturlandskap i form av ei gammal, men i eldre tid 14 litt gjødsla slåtte-eng der kraftverket skal lokaliserast, er det viktigaste området innan influensområdet som kan førast til denne hovudnaturtypen. Også noko av området der grøfta for tilknytingskabelen skal leggjast, samt litt av den planlagde permanente vegen går gjennom litt gammal beitemark som no er ute av hevd. Slåtteenga kan best førast under G4a; frisk fattigeng, vanlig utforming. Etter at bruken av enga som slåttemark opphøyrde, vart ho i mange år beite av geiter på nabobruket på andre sida av elva. Kanskje mest av den grunn er ikkje gjengroinga kome særleg langt her. Øvst i området finn ein mest fjellbjørkeskog i ymse utformingar, men røsslyng-blokkebærskog av fjellskogutforming (A3b) dominerer. I litt frodigare område finn ein og noko blåbærskog av blåbær-kreklingutforming (A4c). På høgre sida av elva sett oppstrøms må det meste karakteriserast som småbregne-bjørkeskog der artar som hengeveng og fugletelg er mest vanleg. På denne sida av elva har geitebeiting halde bjørkeskogen i sjakk til for om lag 10 år sidan. Oppe i brattaste lia på venstre sida derimot finn ein og noko frodig høgstaudebjørkeskog, mest av lågurt-utforming med spreidde høgstauder (C2c). Ein naturtype som fosse-eng vart ikkje registrert her. 14 Enga vart litt gjødsla for meir enn 30 år sidan i følgje BTV.

Bruelva kraftverk 17. august 2006 19 Figur 6 Dette biletet er teke frå anleggsvegen som går opp lia på Tverberg og i bakgrunnen vises utsnitt av terrenget på høgre sida av elva sett oppstrøms. Som ein ser er det mest spreidd, småvaksen bjørkeskog på den sida av elva. Beiting av geiter fram til slutten av 1990-talet er nok årsaka til det relativt snaue terrenget. Det er her ein har tenkt at røyrtraseen skal gå. (Foto; FGO)

Bruelva kraftverk 17. august 2006 20 5.5 Verdfulle naturområde Trass i at utbyggingsområdet for det meste har ein triviell natur, så er likevel ikkje staden heilt utan naturverdiar. Sjølve vass-strengane vil alltid ha kvalitetar ved seg som gjer dei verdfulle for artsmangfaldet i naturen. Særleg gjeld dette ymse invertebratar (virvellause dyr) som døgnfluger, steinfluger, vårfluger og fjørmygg. Sjølv om ein ikkje finn sjeldne eller raudlista artar i vassdraget av desse artane, så er larvane deira viktige m.a. som føde for nasjonalfuglen vår; fossekallen. Larvane er også viktige som fiskeføde. Dette tilhøvet gjer at vi må tilrå minstevassføring i elva, jfr. også kapittel 8. Samla sett må utbyggingsområdet likevel vurderast å ha relativt liten verdi for biologisk mangfald, samanlikna med dei fleste andre vassdrag. Figur 7. Ei eventuell utbygging av Bruelva frå der anleggsvegen passerer elva og ned til Tverberget vil ikkje medføra at ytterlegare areal av inngrepsfri natur vil gå tapt om tiltaket vert gjennomført. (Versjon INON 01.03.)

Bruelva kraftverk 17. august 2006 21 6 OMFANG OG VERKNAD AV TILTAKET 6.1 Omfang og verknad Her følgjer ein delvis metoden for konsekvensvurderingar, men utan bruk av 0-alternativ og omgrepa er noko endra. I tillegg vert undersøkingsområdet prøvd samanlikna med resten av nedbørsfeltet og/eller andre vassdrag i distriktet. Tiltaket medfører at elva og fossane mellom inntaket og den planlagde kraftstasjonen ved busetnaden på Tverberg i periodar får lita vassføring. Røyrgatene vil mykje av vegen verta nedgravne i lausmassar og slik ikkje verta til hinder for ferdsel verken for menneske eller dyr. I brattaste henget skal røyret ligga oppe på bakken og festast med brakettar, noko som i liten grad vil hindra ferdsel, då røyret vil gå nær elva og elva i alle tilfelle må sjåast på eit naturleg hinder. Kraftstasjonen og ein liten bit av røyrgata vil gå gjennom ei lita eng som tidlegare har vore slåttemark og seinare har vore brukt som geitebeite. Sidan enga er såpass lita, samt at ho ikkje har vore i hevd dei siste åra, i tillegg til at det ikkje vart funne særskilde verdiar her, så har ein vald ikkje å avgrensa denne som eigen lokalitet i naturtypesamanheng. I tillegg til dei nemnde inngrepa, vil også ein eventuell anleggsveg, i tillegg til permanent veg fram til kraftstasjonen gå gjennom litt av slåtteenga Omfanget for verdfull natur av denne utbygginga er lite. Etter det ein kan sjå så er det få og avgrensa konfliktar knytt til inngrepa. Litt negativt er det kanskje at fleire av inngrepa er knytt til ei gammal slåtteeng, men etter det ein kunne sjå så var verdien av enga liten. Også fukttilhøva ved elva vil verta noko negativt påverka av tiltaket. Særskilt verdfulle miljø vart likevel ikkje påvist ved elva, slik at verknaden blir lite negativ. For fisk og fossekall vil det planlagde tiltaket verka litt negativt på grunn av nedsett produksjon av byttedyr, men minstevassføring vil langt på veg oppvege dette. Arealet av inngrepsfri natur aust for Tverberg vert ikkje redusert som resultat av tiltaket. Omfang: Lite negativt. Omfang av tiltaket Stort neg. Middels neg. Lite / ikkje noko Middels pos. Stort pos. ----------------------- ------------------------- ------------------------ -------------------------- Tiltaket vil gje få negative verdiendringar av naturmiljøet i området. Den gamle slåtteenga vil verta litt negativt påverka, og miljøet ved elva vil få litt reduserte naturverdiar. I og med at verdien av desse miljøa er avgrensa, så vil den negative verknaden for desse også verta liten. Sidan det ikkje er påvist særskilde verdiar ved elva og fossane, så er det helst for fossekall og fisk at dei negative verknadane vert målbare. Konsekvensverknad: liten negativ Verknad av tiltaket Sv.st.neg. St.neg. Midd.neg. Lite / intet Midd.pos. St.pos. Sv.St.pos. ---------------- --------------- ---------------- ----------------- ---------------- ---------------

Bruelva kraftverk 17. august 2006 22 6.2 Samanlikning med andre nedbørsfelt/vassdrag I følgje handboka så er verknader og konfliktgrad avhengig av om det finst liknande kvalitetar utanfor utbyggingsområdet. Det er kjent at det ligg føre planar om utbygging av fleire vassdrag både i Vanylven og i nabokommunane. Samtidig veit ein at mange av vassdraga i dette området alt er utbygd. I influensområdet til den planlagde utbygginga av Bruelva er det ikkje påvist særskilde verdiar eller kvalitetar utanom den verdien som elvestrekninga har for fossekall og fisk. Vassdraget er i utbyggingsområdet einsarta og lite variert og truleg ganske typisk for fleire andre fattige, mindre vassdrag i regionen. Etter det ein kunne sjå, så var det ikkje særskilde kvalitetar eller godt utvikla element knytt til dette vassdraget. Ut frå dette er det grunn til å tru at eventuelle kvalitetar i vassdraget også blir ganske godt dekt opp av andre vassdrag i regionen. Det er likevel grunn til å peika på at med den omfattande utbygginga av vassdrag som er utført og under planlegging, så er det aukande fare for at sjølv einskilde meir vanlege element knytt til slike vassdrag er i ferd med å bli sjeldne. 6.3 Trong for minstevassføring Då det ofte er vasslevande insekt og dermed fossekall og fisk som vert (kan verta) skadelidande av slike utbyggingar, så vil ein vanlegvis tilrå minstevassføring ut frå slike grunngjevingar. Slik er det også i dette tilfelle. Nedsett vassføring i elva vil føra til mindre produksjon av botndyr og dermed ringare tilhøve for den nemnde fuglearten, samt fisk. No er vel ikkje det aktuelle utbyggingsområdet det beste området for fisk i denne elva om ein ser på heile elvestrekket ned til sjøen, men ein må likevel ha grunn til å tru at den nedsette produksjonen i øvre delen også vil påverka mattilgangen litt i den nedre. Sjølv om elvestrekket som er planlagd utbygd er undersøkt med tanke på hekking av fossekall, så har ein ikkje funne noko reir her. Det er likevel kjend at det hekkar minst 4 par lenger nede i vassdraget (Pers. medd: Ståle Sætre)., slik at ein må rekna at mattilgangen vert litt dårlegare for arten etter ei eventuell utbygging. Av den grunn vil vi tilrå minstevassføring ved ei eventuell utbygging. Også miljøet for fuktkrevjande kryptogamar ved elva vil nyta godt av minstevassføring.

Bruelva kraftverk 17. august 2006 23 Figur 8. I framgrunnen ser ein den gamle slåtteenga der kraftverket er planlagd plassert. Elva renn i søkket midt på biletet, medan anleggsvegen vil koma inn frå venstre. I venstre biletkant skimtar ein også restane etter eit gammalt steingjerde. Røyrgata vil koma i same retning som biletet er teke. (Foto; FGO)

Bruelva kraftverk 17. august 2006 24 7 SAMANSTILLING Generell skildring av situasjon og eigenskapar/kvalitetar Bruelva er eit middels stort og for det meste, raskt strøymande vassdrag i utbyggingsområdet. I det aktuelle utbyggingsområdet for dette tiltaket har elva tilførsel frå eit nedbørsfelt på 2,7 km² med ei årleg middelavrenning på 210 l/s. Ein kjenner ikkje til at det hekkar fossekall i denne delen vassdraget. Røyrgatene vil gå gjennom eit terreng utan særleg av målbare naturverdiar. Vassføringa i elva verta sterkt redusert. Datagrunnlag: Hovudsakleg eigne undersøkingar 14.07.2006. tillegg deltok Karl Johan Grimstad som hadde som hovudoppgåve å undersøkja kryptogamfloraen ved elva og fossane. Bjarne Fjørstad har vore representant for utbyggjarane og har kome med opplysningar av teknisk karakter. Elles har grunneigar Børre Tverberg kome med mange opplysningar om lokale tilhøve. Også Bygdebok for Syvde sokn har vore nytta for å framskaffa opplysningar om dette emnet. ii) Skildring og vurdering av moglege verknader og konfliktpotensiale Inntaket er planlagd med ei lita demning nedaføre Bruvatnet som ligg på 374 moh., men ikkje slik at vassstanden i vatnet vert heva samanlikna med tilhøva no. Derifrå vert vatnet ført i røyr ned til det planlagde kraftverket på motsatt side av elva i høve busetnaden på Tverberg. Ein permanent veg er planlagd bygd frå eksisterande gardsveg/bygdeve g med bru over elva til kraftverket. Ein jordkabel på ca 200 m skal overføra den produserte krafta til eksisterande høgspentnett. Tiltaket fører til vesentleg reduksjon i vassføringa i elva mellom inntaket og kraftverket. Dette vil m.a. medføra redusert produksjon av ymse invertebratar, noko som.m.a også medfører dårlegare tilhøve for fossekall og fisk. Nokre kryptogamar er avhengige av stabil luftråme gjennom det meste av året. Truleg kan desse artane verta litt skadelidande av ei utbygging. Røyrgatene fører til inngrep i marka, men utan at det er registrert nemnande naturverdiar langs traseen. Utanom fossekall så kjenner ein ikkje til at det hekkar interessante fugleartar i nærleiken av utbyggingsområdet. Dei føreliggjande planane medfører ikkje tap av inngrepsfri natur. Omfang: Stort neg. Middels neg. Lite/ikkje noko Middels pos. Stort pos. ------------------------ ----------------------- ------------------------ ----------------------- i) Vurdering av verdi Liten Middels Stor -------------- -------------- Godt iii) Samla vurdering Lite neg. ( -) 8 MULEGE AVBØTANDE TILTAK OG DEIRA EFFEKT Avbøtande tiltak vert normalt gjennomført for å unngå eller redusera negative konsekvensar, men tiltak kan også setjast i verk for å forsterka mulege positive konsekvensar. Her skildrar ein mulege tiltak som har som føremål å minimera prosjektet sine negative - eller fremja dei positive konsekvensane for dei einskilde tema i influensområdet. Vi tilrår minstevassføring m.a. p.g.a. at mange insektslarvar har leveområdet sitt blant stein og grus i slike elver. Sjølv om insektslarvane

Bruelva kraftverk 17. august 2006 25 i seg sjølv ikkje er særleg sjeldne, så skal dei tena som mat m.a. for fossekall og fisk. Vidare er det viktig at ein i det minste får eit minimum av fukt i miljøet langs elva. Forstyrra miljø (vegar, grøfter og liknande) bør ikkje såast til med framandt plantemateriale. 9 PROGRAM FOR VIDARE UNDERSØKINGAR OG OVERVAKING Ingen framlegg til slike tiltak. 10 REFERANSAR Litteratur Brodtkorb, E, & Selboe, O-K. 2004: Dokumentasjon av biologisk mangfold ved bygging av småkraftverk. Veileder nr. 1/2004. Utgitt av NVE. Cramp, S. (red.). 1988. The Birds of the Western Palearctic. Vol. V. Oxford Univ. Press, Oxford. Det kongelige olje- og energidepartement 2003. Småkraftverk - saksbehandlingen. Brev av 20.02.2003. 1 s. Direktoratet for naturforvaltning 1996. Viltkartlegging. DN-håndbok 11. (revidert i 2000). Direktoratet for naturforvaltning 2006. Kartlegging av naturtyper. Verdisetting av biologisk mangfold. Ny utgåve av DN-håndbok 1999-13. Direktoratet for naturforvaltning 1999b. Nasjonal rødliste for truete arter i Norge 1998. DN-rapport 1999-3. Direktoratet for naturforvaltning 2000. Kartlegging av ferskvannslokaliteter. DN-håndbok 15-2000. Direktoratet for naturforvaltning & Statens kartverk/geodatasenteret AS 2003. Inngrepsfrie naturområde. Versjon INON 01.03. Direktoratet for naturforvaltning 2005. Naturbasen. Internettversjon kontrollert 31.07.2006. Efteland, S. 1994. Fossekall Cinclus cinclus.s. 342 i: Gjershaug, J.O., Thingstad, P.G., Eldøy, S. & Byrkjeland, S. (red.): Norsk fugleatlas. Norsk Ornitologisk Forening, Klæbu. Fiskaa, H. M. 1983. Bygdebok for Syvde sokn. Gards og ættesoge. Syvde sogelag. s. 80-98. Fremstad, E. 1997. Vegetasjonstyper i Norge. NINA Temahefte 12. 279 s. Førland, E. & Det norske meteorologiske institutt 1993. Årsnedbør. Nasjonalatlas for Norge, kartblad 3.1.1. Statens kartverk. Miljøverndepartementet 1996. Forskrift om konsekvensutredninger av 13. desember 1996. T- 1169. 36s. Miljøverndepartementet 1990. Konsekvensutredninger. Veileder i plan- og bygningslovens bestemmelser. T-746. Miljøverndepartementet. 66s. Moen, A. 1998. Nasjonalatlas for Norge. Vegetasjon. Statens kartverk. Lutro, O., Thorsnes, T. og Tveten, T. 1997. Geologisk kart over Norge, berggrunnskart Ålesund - M 1:250 000. NGU.

Bruelva kraftverk 17. august 2006 26 Statens vegvesen 1995. Konsekvensanalyser. Del I-III. Håndbok 140. Munnlege kjelder Børre Tverberg, Syvde Asbjørn Børset, Fylkesmannen i Møre og Romsdal Bjarne Fjørstad, Ålesund Personforkortingar FGO = Finn Gunnar Oldervik, Mjosundet KJG = Karl Johan Grimstad, Hareid BTV = Børre Tverberg, Syvde