saksframlegg Dato: Referanse: Vår saksbehandlar: 08.08.2019 82685/2019 Kai Bedringås Saksnr Utval Møtedato Samferdselsutvalet 04.09.2019 Varslingsanlegg med lysregulering for Grandefonna på fv. 63 Bakgrunn Dette saksframlegget har bakgrunn i tre snøskred som gjekk ved Grandefonna og Sildesteinen på fv. 63 i januar 2019. Protokoll til sak SA-47/19 «Varsling av skred på fv. 63 Grandestranda» var: «Samferdselsutvalet ber administrasjonen leggje fram fullverdig sak for varslingsanlegg med lysregulering for Grandefonna, med forslag til finansiering primært innafor eiga ramme, til neste møte i utvalet den 4.9.2019.» Nasjonal transportplan 2018-2029, kap. 2.4 Høringsuttalelser, s. 23-24: «Mange fylkeskommuner understreker behovet for tilstrekkelige ressurser til tunnelsikkerhet og ras- og skredsikring... Rammen til skredsikring må økes i samsvar med Nasjonal rassikringsgruppe sitt krav for å nå målsettingen om at det offentlige nettet skal være sikret mot skred innen 2030. Kostnadene som følge av tunnelkrav på fylkesvegnettet må kompenseres av staten.» Dette gjeld i høg grad fylket vårt. Fylkesplan for Møre og Romsdal 2017-2020: «Transportsystemet på veg må utviklast både gjennom investeringar i nybygging og utbetringar, og gjennom framtidsretta vedlikehald og drift som medverkar til effektivt og trygt framkomme.» Skredsikring er eit eksempel på viktig tiltak for å sikre framkomme og unngå ulukker. Hovudmål 3 i handlingsprogram samferdsel 2018: «Transportsystemet skal utviklast og haldast ved like, samt vere effektivt, tilgjengeleg og trafikksikkert for alle typar trafikantar.» Skredsikring er eit bidrag til eit trafikksikkert transportsystem, spesielt langs fjordane. Statens vegvesen Region midt har skrive rapporten «Skred. Fv. 63 Grandefonn og Sildesteinen. Vurdering av deteksjonsanlegg for skred», datert 12. april 2019. Den rapporten låg ved sak SA-47/19. I samandraget til rapporten er skrive: «Detektering med dopplerradar med tilhørende stopplys vurderes som mest aktuelt. To radar-oppstillinger er nødvendig for å få god kontroll på løsneområder og skredløp... Totalt seks stopplys kan bli aktuelt. Det må tilrettelegges for at kjøretøyene kan snu ved stoppepunktene... Signaloverføring mellom radar og stopplysene må etableres. Dette kan gjøres gjennom mobilnett eller fiber. Strømforsyning til begge radarene og stoppepunktene er nødvendig. Det må også legges opp til nødstrøm.»
Eit grovt overslag på samla kostnad til investeringar og drift av skred-deteksjon og trafikkstyringssystem i fem år framover er på 7-8 mill. kroner, ifølge «Notat skredsikring 24.mai 2019» frå Vegvesenet. Beløpet må kvalitetssikrast, og det er behov for å skilje mellom investering og driftskostnader. Teknisk løysing vil også påverke samla kostnader i vesentleg grad. Eit spørsmål som vil påverke kostnadene, er om det er tilstrekkeleg å bruke mobilnettet, eller om fiber er naudsynt. Sak SA-84/12 omtalar skredsikringsplanen utarbeidd av Statens vegvesen. Raspunkta fekk eit prioriteringstal frå 1 til 10, der raspunkt med høgast tal fekk høgast prioritet. Prioriteringstalet blei berekna frå blant anna ÅDT (årsdøgntrafikk, dvs. gjennomsnittleg trafikkmengde i løpet av eit døgn), rasfaktor (ras- /skredbredde ganga med gjennomsnittleg ras-/skredfrekvens per år. Ras- eller skredfrekvens er antall skred på veg per år), omkøyring (moglegheita for omkøyring). Prioriteringstalet blir no kalla skredfaktoren, og rasutsette punkt og strekningar blir gruppert i tre kategoriar: Tabell 1: Skredfaktor høg, middels og låg i rassikringsplanen (kjelde: Statens vegvesen: «Regnemodell for skredpunkt revidert utgave. Brukerveiledning», rapport nr. 349, 2018) Skredfaktoren for dei ulike skredsikringsprosjekta er å finne igjen i høgre kolonne i tabellen under. Statens vegvesen Region midt utarbeidde rapporten «Skred. Skredsikringsbehov på riks- og fylkesveger» i 2015. Rapporten gir ein oppdatert oversikt over skredsikrings-behovet i regionen. Statens vegvesen gjorde også ei vurdering av aktuelle skredpunkt som kan sikrast med mindre tiltak: Tabell 2: Aktuelle skredpunkt som kan sikrast med mindre tiltak (kjelde: sak SA-36/16 «Skredsikringsbehov i Møre og Romsdal»)
Fylkestinget har i samsvar med sak T-25/17 «Investeringsprogram for fylkesvegar 2018-2027» vedtatt følgjande prioriterte skredsikringstiltak: Tabell 3: Prioriterte skredsikringsprosjekt for perioden 2018-2027. Kostnader i mill. kroner (kjelde: T-25/17) Midlane til skredsikring på fylkesveg er ei tilskottsordning, der staten bidrar med ein bestemt sum, og fylka har ansvaret for prosjektgjennomføring og eventuell kostnadsauke. Det er krav om eigendel frå fylkeskommunane som minimum svarer til meirverdiavgifta (mva) som fylkeskommunen får refundert for det aktuelle prosjektet, ref. sak U-129/17 «Høyring om fordeling av nasjonale skredsikringsmidlar til fylkeskommunane 2018 2023». Samrøystes vedtak i Fylkesutvalet i sak U-129/17 lyder slik: «Møre og Romsdal fylkeskommune sine prioriteringar for skredsikring på fylkesvegnettet 2018-2023: 200 mill. kroner av dei statlege midlane blir satt av til å dekke delar av underskottet på det allereie gjennomførte skredsikringsprosjektet Røyr Hellesylt på fv 60. Resterande midlar blir satt av til skredsikring av Korsmyra - Indreeide på fv. 63. Dette er det høgast prioriterte skredsikringsprosjektet i Møre og Romsdal, jf. T-25/17. Reguleringsplan er godkjent, byggeplanlegging er i gang og det er gjennomført kostnadsoverslag i samsvar med anslagsmetoden. Prosjektet skal startast opp i 2018 og fullfinansierast av statlege skredsikringsmidlar før andre prosjekt blir prioritert frå denne potten. Dersom fylkeskommunen må forskottere ein del av finansieringa, må dette refunderast frå den statlege rassikringspotten før andre prosjekt blir starta opp.»
Vurdering Fylkesrådmannen ser behovet for varslingsanlegg for Grandefonna med bakgrunn i skreda som gjekk i vinter. Samstundes har fylket også andre rasfarlege område. Fylkestinget har vedtatt ei prioritering av skredsikringsprosjekt. Korsmyra- Indreeide er prioritert fyrst i programmet «Skredsikring» i investerings-programmet for fylkesvegar 2018-2027, men prosjektet er ikkje sett i gong enda. Ågothammaren i Nesset kommune står på andreplass, Norddalsstranda i Norddal kommune på tredjeplass, og Grandefonna i Stranda kommune står på fjerdeplass i programmet «Skredsikring» som vist i tabellen over. Fylkesrådmannen har nyleg fått førespurnad om skredtiltak frå ein annan kommune som har skredsikringsprosjekt i tabellen over. Sitat frå vedlagte notat frå Statens Vegvesen: «I løpet av hausten skal ny skredsikringsplan (oppdatert kartlegging av skredsikringsbehovet) ferdigstillast. Denne planen vil danne grunnlaget for den faglege tilrådinga frå Statens vegvesen om prioritering og gjennomføring av tiltak.» Denne oppdateringa blir gjort ca. kvart fjerde år. Ei slik kartlegging er grunnlaget for ei skred-prioriteringsliste. Dei skredpunkta med antatt høgast nytteverdi kjem øvst på lista. Rangeringa gjerast ut frå ein fastsett modell. Den nye skredsikringsplanen kan føre til behov for å gjere vedtak om endringar i rekkefølgja for skredsikringsprosjekta. Når det gjeld vidare framdrift, hadde det vore ønskjeleg at systemet var operativt frå 1.12.2019. Men med manglande avklaringar knytt til både finansiering og tekniske løysingar, vil det mest truleg ikkje vere mogleg å få eit operativt system på plass før vintersesongen 2020/2021.» Sak T-33/19 «Revidering av økonomiplan» (vedtatt av Fylkestinget 17. juni 2019) har ikkje investeringar utover rassikring Eidsdal Geiranger (dvs. Korsmyra Indreeide) på fv. 63. Spleiselag der kommunen og næringslivet finansierer investering og drift av skredsikrings-anlegg kan vere ein moglegheit som ein bør undersøke, fordi fylkeskommunen sin økonomi er svært vanskeleg. Med bakgrunn i at det faglege grunnlaget for prioritering av skredsikringstiltak vert ferdig hausten 2019, og at Vegvesenet ikkje kan gjennomføre tiltaket før 2020/2021, vil fylkesrådmannen tilrå at varslingsanlegg med lysregulering for Grandefonna på fv. 63 vert å kome tilbake til etter at den nye skredsikringsplanen ligg føre. Forslag til vedtak: Samferdselsutvalet tilrår at varslingsanlegg med lysregulering for Grandefonna på fv. 63 vert å kome tilbake til etter at den nye skredsikringsplanen ligg føre. Ottar Brage Guttelvik fylkesrådmann Arild Fuglseth
Vedlegg 1 Notat skredsikring 24. mai 2019.docx samferdselssjef