BOB EIENDOMSUTVIKLING AS RIAKU Årstad gnr 15 bnr 429 - vegtrafikkstøy OPPDRAGSNUMMER 22270001 STØY SWECO NORGE AS BRG AKUSTIKK MARITA SØRBØ FRODE ATTERÅS Sweco
Endringsliste. DATO ENDRINGEN GJELDER KONTR. AV UTARB. AV Rev01 28.2.2018 Endringar på bygg. Rev00 11.11.2016 Første utsending Frode Atterås Frode Atterås Marita Sørbø Marita Sørbø Sweco Fantoftveien 14p NO 5072 Bergen, Norge Telefon +47 55 27 50 00 www.sweco.no Sweco Norge AS Org.nr: 967032271 Hovedkontor: Oslo Marita Sørbø Rådgjevar akustikk Avdeling brann - akustikk Mobil +47 481 55 190 marita.sorbo@sweco.no
Samandrag Foreslått reguleringsplan for Kanalveien 90 er støyvurdert, på oppdrag frå BOB Eiendomsutvikling AS. Dei to bygga nærast Kanalveien er dei mest støyutsette på planområdet. Bygga får støynivå over Lden = 55 db, frå veg og bane, ved fasade mot veg og ved delar av fasadar mot sør og nord. Begge bygga har stille side(r) der gjennomgåande leilegheiter kan få minst eitt soverom. Bygg B1 har små leilegheiter som ikkje kan vera gjennomgåande og for dei er det foreslått stille side på innglassa balkong. Om denne løysing med innglassa balkong som stille side vert valgt må trong for solskjerming og ventilasjon med kjøling avklarast. Leilegheiter kan også få stille side ved at opne altanane får stille side-kvalitetar, dvs. ikkje over Lden = 55 db. Områdeplanen for Mindemyren opnar for fleksible løysingar for uteareal. Fordelinga privat/felles eller fordeling kvm med/utan tilfredsstillande støynivå er ikkje berekna her, men det er sett på kva uteareal som har og ikkje har støynivå under 55 db. Følgjande uteareal har støynivå under Lden = 55 db: Alle altanar på stille side (mot aust og i bakgård/atrium) Altanar ved fasadar mot sør og nord dersom dei får tette rekkverk og absorbentar i tak (himling) (forutsatt tett vegg frå golv til tak mot vest). Takterrassar mot Kanalveien når dei får 1,2 m tette og høge rekkverk. Dei takterrassane som treng tett rekkverk for å få tilfredsstillande støynivå er markert med rekkverk i Figur 13 og Figur 15. Innandørs støynivå må bereknast i detaljprosjekteringa. Høgt støynivå mot Kanalveien kan medføre trong for gode støyvindauge, både i bustadar og areal til undervisning og bibliotek. For rekkehusa og barnehagen vert støynivå ved fasade under Lden = 55 db både frå veg og bane. Barnehagen får støynivå over Lden = 55 db på delar av utearealet. Med skjerm eller voll mot veg vert støynivået tilfredsstillande på heile arealet. Voll eller skjem kan detaljerast i seinare fase. Brødfabrikken og Rotunden har ikkje støyfølsam bruk og har ikkje krav til støynivå ved fasade. Tekniske installasjonar som gjev støy til bygg og bustadar i nærleiken må planleggast slik at dei ikkje gjev støy over gjeldande grenseverdiar. Sweco Fantoftveien 14p NO 5072 Bergen, Norge Telefon +47 55 27 50 00 www.sweco.no Sweco Norge AS Org.nr: 967032271 Hovedkontor: Oslo Marita Sørbø Rådgjevar akustikk Avdeling brann - akustikk Mobil +47 481 55 190 marita.sorbo@sweco.no
Innhald 1 Innleiing 1 2 Lyduttrykk 1 3 Støykrav 2 3.1 Mindemyren områderegulering 2 3.2 Kommuneplanens arealdel 3 3.3 TEK17 3 3.4 Samstundes støy frå veg og bane 3 4 Føresetnader og metode 4 4.1 Trafikk 4 4.1.1 Vegtrafikk 4 4.1.2 Bybanen 5 4.2 Metode 6 4.3 Situasjon 6 5 Resultat 7 5.1 Nybygg ved Kanalveien 7 5.1.1 Støynivå ved fasade 7 5.1.2 Støynivå på privat uteareal 12 5.1.3 Støynivå på takterrassar 13 5.2 Støynivå på bakkeplan 14 6 Støy frå tekniske installasjonar 17 7 Konklusjon 17 7.1 Bustadbygg ved Kanalveien 17 7.2 Rekkehus ved idrettshall 18 7.3 Barnehagen 18 7.4 Tekniske installasjonar 18 8 Referansar 18
1 Innleiing Sweco Norge AS har på oppdrag frå BOB Eiendomsutvikling AS utreda støysituasjonen for foreslått reguleringsplan Årstad. Gnr. 15 Bnr. 429 m. fl., Mindemyren, delfelt S7, i Bergen kommune. Reguleringsplanen legg til rette for to nye bygg med kombinert formål bustad og tenesteyting, eitt bygg med kombinert formål idrettshall og bustad og eitt bygg til barnehage. Brødfabrikken og Rotunden vert regulert til tenesteyting. NLA Høgskolen skal inn i store deler av areala som vert regulert til tenesteyting. Planområdet er utsett for vegtrafikkstøy frå Fjøsangerveien og Kanalveien samt framtidig banestøy frå Bybanen som er planlagt med trasé i Kanalveien, langs planområdet. Plassering av planområdet er vist i Figur 1. Figur 1. Kartutsnitt med planområdet markert (www.norgeskart.no). 2 Lyduttrykk I rapporten vert følgjande faglege uttrykk for støy nytta: L p, A,24t, døgnmidla lydnivå: A-vekta tidsmidla lydtrykknivå for eit heilt døgn. L den, dag-kveld-natt lydnivå: A-vekta tidsmidla lydtrykknivå for eit heilt døgn der støybidraga i kveldsperioden (kl. 19-23) er gjeve eit tillegg på 5 db og støybidraga i nattperioden (kl. 23-07) er gjeve eit tillegg på 10 db. 1 (18)
3 Støykrav L p,af,max,95 / L 5AF, statistisk maksimalt lydnivå: statistisk maksimalverdi av A- vekta lydtrykknivå for støyhending. L AFmax, maksimalt lydnivå: A-vekta maksimalt lydtrykknivå (med tidsveging Fast (F). 3.1 Mindemyren områderegulering Planområdet ligg innanfor felt S7 i Mindemyren områderegulering [1]. Feltet er regulert til sentrumsformål, sjå Figur 2. Figur 2. Utsnitt av plankart for Mindemyren områderegulering. Føresegnene for Mindemyren områderegulering stadfestar at det, for bustadar, kan tillatast støynivå mellom Lden = 55 db og Lden = 73 db dersom bygningane har balansert ventilasjon, høgst innvendig støynivå på 30 db, samt gjennomgåande leilegheiter med stille side der støynivå ved fasade ligg under 55 db. Minst halvparten av leilegheitas areal og minimum eitt soverom skal ha vindauge mot stille side. Kvar bustad skal ha 15 m 2 uteopphaldsareal. Minimum 50% av desse skal ligge i umiddelbar tilknytning til hovudinngang og inntil 50% kan være møteplass/leikeplass, gatetun, torg, park, grøntareal innanfor gangavstand på 300 m. Minimum 50% av uteopphaldsarealet i samsvar med minimumsnormen skal ikkje ha støynivå over 55 db. 2 (18)
3.2 Kommuneplanens arealdel For tema som ikkje vert dekka av krav i områdeplanen vert krav i kommuneplanens arealdel (KPA) [2] gjeldande. For denne planen gjeld dette bl.a. krav til støynivå på uteareal til barnehagar. Uteareala skal ikkje ha støynivå over Lden = 55 db. 3.3 TEK17 Plan- og bygningsloven med TEK17 [4] er utforma med kvalitative funksjonskrav, og det er utarbeidd ein egen Norsk Standard [5] (NS 8175) som gjev ulike støygrenser for bustadar, kontor osv. Den delen av standarden som omhandlar trafikkstøy, er samordna med Miljøverndepartementets planretningslinje T-1442. Preakseptert løysing i TEK17 tilsvarar klasse C i NS 8175. For barnehagar, skular og bygningar til undervisning er det gjeve følgande grenseverdiar for støy utandørs: Tabell 1. Grenseverdiar for høgaste tillate utandørs lydnivå frå vegtrafikk i brukstid i barnehagar, skular og bygningar til undervisning. Same nominelle grenseverdi vert brukt for Ld og Lde, Målestørrelse Klasse A Klasse B Klasse C Klasse D Lydnivå på uteoppholdsareal fra utendørs lydkilder Ld, L5AF,(dB) Klasse C 10 db Klasse C 5 db Nedre grenseverdi for gul sone Gul sone Nedre grenseverdi er dermed Ld = 55 db. KPA angir kravet for utendørs støynivå med grenseverdien Lden. For byveger er Ld og Lden tilnærmet like og støyvurderingene her er derfor gjort mot Lden. Det vert også stilt krav til innandørs støynivå i bustadar, barnehagar, bygningar til undervisning og kontor, men desse vert vurdert i byggesak. 3.4 Samstundes støy frå veg og bane Ved vurdering av støynivå ved fasade, på uteareal og på stille side vert støy frå veg og bane berekna og vurdert separat. Områdeplanen skil ikkje mellom dei to støykjeldene ved fastsetting av grenseverdiar slik at sjølv om dei to støykjeldene vert vurdert separat vert støy frå bane vurdert med 3 db strengare grenseverdiar enn tilråda i T-1442. (Nedre grense for gul støysone for veg og bane er høvesvis Lden = 55 db og 58 db). Ved vurdering av støynivå på stille side og på uteareal må begge støykjeldene ha støynivå under grenseverdi, Lden = 55 db, for at stille side og uteareal skal ha tilfredsstillande støynivå. 3 (18)
4 Føresetnader og metode 4.1 Trafikk 4.1.1 Vegtrafikk Fv254 Kanalveien og E39 Fjøsangerveien er hovudstøykjeldene til planområdet. Elvebakken har også noko trafikk og det er lagt inn ÅDT 1000 frå Kanalvegen til innkøyringa til planen vurdert her, og 600 ÅDT mot Nyhaugvegen. Vegsituasjonen er vist i Figur 3. Figur 3. Vegsituasjon rundt planområdet (markert med sirkel). Områdeplanen for Mindemyren opnar for ca. 100 000 m 2 nytt bustadareal og 450 000 m 2 nytt næringsareal. Dette nye arealet genererer betydeleg auke i ÅDT innanfor området. Bergen kommune 1 stadfestar ein framtidig ÅDT på 9500 kjt/døgn i Kanalveien. For Fjøsangerveien og Storetveitvegen er det anteke ein vekst på 20% i prognoseåret. Denne veksten er lågare enn vegdirektoratet sin prognose for årleg trafikkvekst i Hordaland og tek omsyn til målet om ingen vekst i trafikk inn mot sentrum. Andel tungtrafikk er rekna lik i prognoseåret som i dag. Farten i Kanalvegen vert redusert frå 50 km/t til 40 km/t. For E39 er det nytta døgnfordeling som riksveg med 75/15/10 % på dag/kveld/natt og for Kanalveien er det nytta døgnfordeling som byveg med 84/10/6 %. 1 Epost frå Geir Bartz Johannesen 16.6.2016 4 (18)
Tabell 2. Trafikkdata. Veg ÅDT NVDB, 2018 [kjt/døgn] ÅDT notat, 2040 [kjt/døgn] Tungtrafikk [%] Fart [km/t] Fv254 Kanalveien 7000 9500 10 40 E39 Fjøsangerveien 37 000 44 400 9 60 Fv582 Storetveitvegen, sør for kryss Fageråsveien Fv582 Storetveitvegen, nord for kryss Fageråsveien 12 500 15 000 5 40 8500 10 000 5 40 Elvebakken 1000/600 1000/600 0 40 4.1.2 Bybanen Planane for Bybanen [4] viser at banen vil ha trasé i midten av gatebredden (brunt området) med to vegbanar på kvar side (grå områder), sjå Feil! Fant ikke referansekilden.. Bybane Vegbane Figure 1. Utsnitt plankart for Bybanen, delstrekning 3. Forventa tal på avgangar på Bybanen Sentrum Fyllingsdalen er usikre. I berekningane her er det nytta dei trafikktala som vert nytta i støyberekningane i reguleringsplanen for 5 (18)
Bybanen. Denne frekvensen er vist i Tabell 3 og er nær dagens frekvens på strekningen Sentrum Lagunen. Det er vidare i berekningane lagt inn 42 m lange vogner, hastighet 50 km/t på banen forbi planområdet og fastspor med gras (mjuk mark) mellom spora. Tabell 3. Trafikkdata for Bybanen, antal avgangar kvar veg. Antal avgangar kvar veg Sentrum Fyllingsdalen, prognose 2040 Dag 144 Kveld 30 Natt 23 Frå prosjekteringsgruppa for Bybanen i Sweco vert det informert at i Kanalvegen vert det planlagt ein sporkonstruksjon der skinnene ligg på langsgåande betongelement som igjen ligg på ballast. Denne sportypen vert i berekningane lagt inn som fastspor. 4.2 Metode Utandørs støynivå er berekna med CadnaA 2018 etter gjeldande nordiske metode [6] for vegtrafikkstøy og gjeldande metode for banestøy [7]. Støynivå på uteareal er rekna 1,5 m over terreng/golv. Støynivå på fasade er rekna 1,5 m over golvflatenivå. Som underlag er det brukt situasjonsplan og illustrasjonar motteke frå oppdragsgjevar. 4.3 Situasjon Reguleringsplanen foreslå to nybygg langs Kanalveien. Bygga er på opptil åtte etasjar. Dei to nedre etasjane skal brukast til næring/undervisning og kontor medan dei øvre seks etasjane er til bustadar. Rotunden og brødfabrikken skal brukast til undervisning/kontor. Aust for Rotunden er det planlagt eit nybygg til idrettshall under bakken og rekkehus over. For alle bustadar er det planlagt felles uteareal på takterrassar, på bakke og for B2 også i atriet. Privat uteareal er planlagt på balkongar/altanar. 6 (18)
Nybygg, B1 Brødfabrikken, reguleres til undervisning Nybygg, idrettshall og rekkehus Nybygg, B2 Rotunden Nybygg, barnehage Uteareal barnehage Figur 4. Foreslått plassering av bygg. 5 Resultat 5.1 Nybygg ved Kanalveien 5.1.1 Støynivå ved fasade Støynivå ved fasade er vist og vurdert separat for veg og bane. 7 (18)
Figur 5. Støynivå, Lden, frå Bybanen, ved fasade. Figur 6. Støynivå, Lden, frå vegtrafikk, ved fasade. Støynivå ved fasade vert høgst Lden = 64 db frå Bybanen og høgst Lden = 64 db frå vegtrafikk, sjå Figur 5 og Figur 6. Heile fasaden mot Kanalveien, samt delar av fasadane mot nord og sør, får støynivå over Lden = 55 db. Dette utløyser krav om gjennomgåande leilegheiter og stille side. På stille side må begge støykjeldene gje støynivå under 55 db for at støynivået er vurdert som tilfredsstillande. Høgste støynivå frå veg og bane, ved fasade, uavhengig av etasje, er vist i Figur 7 og Figur 8. Bygningane har stille side mot aust og mot bakgård/atrium. 8 (18)
Figur 7. Høgste støynivå, Lden, fra bane, uavhengig av etasje. Figur 8. Høgste støynivå, Lden, frå vegtrafikk, uavhengig av etasje. Leilegheitsplanen for B2, vist med 5. etasje som eksempel i Figur 9, viser at leilegheitene er gjennomgåande til atriet og har stille side der. Leilegheitene kan også ha stille side på private uteareal med tilfredsstillande støynivå. Grøne linjer viser der det er stille sider i alle etasjar, blå linjer viser der ein kan få stille side-kvalitet på altan med tiltak som skildra i 5.1.2. Tilsvarande for B1 er vist i Figur 10. Bygget har stille side mot aust og kan få stille-side kvalitet på altanar mot nord og sør. Pga. storleiken på leilegheitene er gjennomgåande leilegheiter ikkje mogleg og det er planlagt at leilegheitene mot Kanalvegen får stille side mot balkong. Skal balkongane får stille-side-kvalitetar må dei glassast inn. Trong for solskjerming og evt. ventilasjon med kjøling både på balkongar og i leilegheit må avklarast om den løysinga vert valgt. 9 (18)
Stille side på skjerma altanar Stille side Stille side på skjerma altanar Figur 9. Leilegheitsplan 5. etasje, B2, grøne linjer viser stille side, blå linjer viser der ein kan få stille side på skjerma altan. 10 (18)
Stille side på skjerma altanar Stille side Figur 10. Leilegheitsplan 6. etasje, B1, grøne linjer viser stille side, blå linjer viser der ein kan få stille side på skjerma altan. Høgaste støynivå frå veg, Lden, ved fasade, uavhengig av etasje for brødfabrikken, Rotunden, rekkehusa og barnehagen er vist i Figur 8. Også frå Bybane vert støynivået under Lden = 55 db ved alle etasjar. 11 (18)
Figur 11. Høgaste støynivå frå veg, Lden, ved fasade uavhengig av etasje. 5.1.2 Støynivå på privat uteareal Det er ikkje krav til privat uteareal, men der leilegheitene har privat uteareal kan dette inngå som del av minimumskravet for uteareal (totalt 15 m 2 ). Av det totale kravet på 15 m 2 uteareal må minst halvparten av dette ha tilfredsstillande støynivå, dvs. under Lden = 56 db. Dersom leilegheitene ikkje har tilfredsstillande støynivå på privat uteareal må leilegheita dermed ha tilgang til felles uteareal med tilfredsstillande støynivå. Privat uteareal får støynivå som ved fasade. Dvs. alle altanar på stille side har støynivå udner Lden= 56 db. Altanar mot Kanalveien får ikkje støynivå under Lden = 56 db, sjølv med tette rekkverk og absorberande himling. Dersom dei skal få støynivå under 56 db må dei glassast inn. Ved fasadar mot nord og sør, på begge bygga, kan leilegheitene få under 56 db på altanar med tett rekkverk og lydabsorbentar i tak. Altanane må då få tett vegg frå golv til tak mot støykjelda i vest og tett rekkverk mot nord/sør. 12 (18)
5.1.3 Støynivå på takterrassar Takterrassar på B1, ved Kanalveien, får tilfredsstillande støynivå med 1,2 m høge og tette rekkverk, sjå skjerma støynivå frå bane og veg i Figur 12 og Figur 13. Figur 12. Støynivå, Lden, frå bane,på takterrasse, med tette rekkverk. Figur 13. Støynivå, Lden, frå vegtrafikk, på takterrassar, med tette rekkverk. Takterrassar på B2, ved Kanalveien, får også tilfredsstillande støynivå med 1,2 m høge og tette rekkverk. Sjå skjerma støynivå frå bane og vegtrafikk i Figur 14 og Figur 15. Rekkverka er vist som blå strek i figurane. Dei bakre terrassane har tilfredsstillande støynivå utan særlege tiltak. 13 (18)
Figur 14. Støynivå frå bane, på takterrasse, med tett rekkverk. Figur 15. Støynivå frå vegtrafikk, på takterrassar, med tett rekkverk. 5.2 Støynivå på bakkeplan Støynivå Lden på bakkeplan, 1,5 m over lokalt terreng, er vist i Figur 16 og Figur 17. Bygningane B1 og B2 ser annleis ut enn i figurane som viste fasadenivå fordi bygningane 14 (18)
viser planen i 1. etasje, der bygningskroppen er trukke tilbake for ikkje å koma i konflikt med kulvert. Figur 16. Støynivå frå bane, Lden,1,5 m over lokalt terreng. 15 (18)
Figur 17. Støynivå frå veg, Lden, 1,5 m over lokalt terreng. Delar av utearealet til barnehagen har støynivå over 55 db frå veg, sjå Figur 18. For å få tilfredsstillande støynivå på heile arealet må arealet skjermast med ein 1,5 m høg skjerm (høgd over fortau). Figur 19 viser at ein 1,5 m høg skjerm gjev tilfredsstillande støynivå på heile arealet. Figur 18. Støynivå frå veg ved barnehagen sitt uteareal. Figur 19. Støynivå frå veg, med 1,5 m høg skjerm. 16 (18)
Vi tilrår at himlingen over overbygd bakkeareal ved B2 kles med lydabsorberande materialer, dette for å hindra uønska refleksjonar frå himling og ned på uteareal i atriet/gårdsrom. Det er tilstrekkeleg å kle himling i underkant av 4. etasje og 5. etasje, sjå illustrasjon i Figur 20. Dette kan detaljerast i byggefase. Figur 20. Illustrasjon av himling som må kles med lydabsorberande materialer (blå srek). 6 Støy frå tekniske installasjonar Merk at ved detaljplanlegging av prosjektet må det sikrast at støy frå tekniske installasjonar, som vifter frå varmepumper og ventilasjonsaggregat, ikkje gjev støy til nybygg eller bustadar rundt som overskrid gjeldande støykrav. 7 Konklusjon 7.1 Bustadbygg ved Kanalveien Dei to bygga nærast Kanalveien er dei mest støyutsette på planområdet. Bygga får støynivå frå veg og bane over Lden = 55 db ved fasade mot veg og delar av fasadar mot sør og nord. Begge bygga har stille side(r) eller takterrassar der gjennomgåande leilegheiter kan få minst eitt soverom. Bygg B1 har ikkje gjennomgåande leilegheiter pga. storleiken på leilegheitene og det er foreslått stille side ut på innglassa balkong. Om løysinga med innglassa balkong som stille side vert valt må trong for solskjerming og ventilasjon med kjøling avklarast. Opne altanar mot nord og sør kan også brukast som stille side om dei får skjerming som skildra i rapporten. Følgjande uteareal har støynivå under Lden = 55 db: 17 (18)
Alle altanar på stille side (mot aust og i bakgård/atrium) Altanar ved fasade sør og nord dersom dei får tette rekkverk (typisk høgde er 1,2 m) og absorbentar i tak (himling). Mot støykjeldene i vest må det vere tett vegg (for eksempel av glas) frå golv til tak. Når begge støykjeldene gjev støynivå Lden 55 db er det nok med tett rekkverk. Takterrassar mot Kanalveien når dei får 1,2 m tette og høge rekkverk. Dei takterrassane som treng tett rekkverk for å få tilfredsstillande støynivå er markert med rekkverk i Figur 13 og Figur 15. Innandørs støynivå må bereknast i detaljprosjekteringa. Høgt støynivå mot Kanalveien kan medføre trong for støyisolerte vindauge både i bustadar og areal til undervisning og bibliotek. 7.2 Rekkehus ved idrettshall For rekkehusa ved idrettshallen er alle støykrav tilfredsstilt utan særlege tiltak. 7.3 Barnehagen Barnehagen har tilfredsstillande støynivå ved fasade, men delar av utearealet har støynivå over grenseverdi Lden = 55 db. 1,5 m høg skjerm langs fortau gjev tilfredsstillande støynivå på heile utearealet.. 7.4 Tekniske installasjonar Tekniske installasjonar som gjev støy til bygg og bustadar i nærleiken må planleggast slik at dei ikkje gjev støy over gjeldande grenseverdiar. 8 Referansar [1] Bergen kommune, Planid 61140000. Årstad. Del av gnr 159, 15, 17 m.fl., Mindemyren. Områderegulering., Nov. 2015. [2] Bergen Kommune - Bestemmelser og retningslinjer til kommuneplanens arealdel 2010, Bergen kommune, 60910000, Apr. 2013. [3] NS 8175:2012. Lydforhold i bygninger - Lydklasser for ulike bygningstyper, Standard Norge, 2012. [4] Bergen kommune, Bergenhus/Årstad. Bybanen fra sentrum til Fyllingsdalen, delstrekning 3: Mindemyren - Fyllingsdalen. Områderegulering. Planid 64050000, Jun. 2017. [5] Bergen kommune, Planid 6460000. Årstad. Bybanen Bergen sentrum - fyllingsdalen, delstrekning Mindemyren., Mar. 2016. [6] Hans Jonasson and Hygo Lyse Nielsen, Road Traffic Noise - Nordic Prediction Method. TemaNord, 1996. [7] Railway Traffic Noise - Nordic Prediction Method, Nordic council of ministers, TemaNord 1996:524, 1996. 18 (18)