Erfaringskonferanse God Helse Molde 9.november 2011 Utvikling av folkehelsekommunen Volda

Transkript

1 Erfaringskonferanse God Helse Molde 9.november 2011 Utvikling av folkehelsekommunen Volda v/ kommuneoverlege Arne Gotteberg, Volda kommune

2

3 Kva har skjedd, og kva har vi lært? Takka vere løyvingar frå Helsedirektoratet - Samla Plan for utviklingsprosjekter i sjukdomsførebyggjande, helsefremjande og miljøretta arbeide - kom vi i Volda svært tidleg (1990) med som pilotkommune innanfor systematisk helsefremjande arbeide («helse og miljøarbeid») Har opplevd «høge toppar og djupe dalar». Folkehelsearbeidet har no kome inn i eit smulare og meir harmonisk landskap der det ikkje lenger blir stilt spørsmål ved berettigelsen og betydinga av arbeidet vi gjer Medlemskapen i desse nettverka har vore overlag viktige og halde oppe trua på og engasjementet innanfor dette arbeidsfeltet også i «djupe dalar» Først og fremst takka vere «Norsk Nettverk av Helse og Miljøkommuner»! Gjennom vitamininnsprøyting frå «Partnarskapen God Helse Møre og Romsdal» fekk vi mulegheit til å konsolidere stillinga

4 Bakgrunnen for folkehelsearbeidet i Volda kommune: Byggjer på erfaringar frå «Helse- og miljøprosjektet i Volda, » 1994 medlemskap i «Norsk Nettverk av helse- og miljøkommuner» som Volda kommune var med å skipe, og heile tida har vore medlem av Frå 2011, nytt namn: «Sunne kommuner WHO`s norske nettverk» 2004 medlem i «Partnarskapen God Helse Møre og Romsdal»

5 Utviklinga av det helsefremjande arbeidet i Volda

6 Oppslutnad frå andre sektorar både innanfor og utanfor den kommunale organisasjon Kva har vi lært? Nybrottsarbeid TTT - ny tilnærming ny måte å arbeide på: «Grasrotengasjement» «Befolkningsengasjement» «Nedanfrå - og - opp» Viktig å kome over frå fasen med prosjektarbeid til ordinær drift Koordinatorfunksjonen heilt avgjerande (og blir viktigare etter Folkehelseloven) Folkehelsearbeidet må ha Ein motor = ein koordinator Drivstoff = økonomi/driftsmidlar

7 Kva har vi lært (framhald) Viktig med god politisk/administrativ forankring og oppslutnad Politisk styringsgruppe (Driftsstyret) Administrativ rådsgruppe der også Frivilligsentralen deltek Ordførar eller varaordførar er politisk kontakt for «Sunne Kommuner» og møter - saman med Folkehelsekoordinator og/eller andre - i nettverkssamlingane og generalforsamlinga Verdien av nettverkssamarbeid kan ikkje understrekast nok Her må også nemnast «Helse i plan» - partnerskapet

8 Kva har vi lært (framhald) Viktig at vi tidleg (alt i 1996) og på ein så tydeleg måte fekk forankra helsefremjande arbeid som klare målsetjingar i Kommuneplanen sin samfunnsdel. Helse er mellom mykje anna også samfunnsplanlegging. Helse i plan. Kommuneplanarbeidet står sentralt og planseksjonen ein særs viktig samhandlingspartnar Fleire representantar frå helse deltek i planmøtet i Volda Obligatorisk punkt i den kommunale sakshandsamingsmalen er å utgreie «helse og miljøkonsekvensar» av saka. Automatisk link frå dette punkt til moment/sjekkliste

9 Volda Mål i kommuneplanen: - Helse- og miljøomsyn skal byggjast inn i all kommunal verksemd med sikte på å fremje helse, førebyggje sjukdom og skade på menneske og miljø

10 Helse i Plan: Har godt etablert administrativt planforum Sakshandsamingsmal og sjekkliste for Helse- og miljøkonsekvensar Gjennomført intern opplæring i plan- og prosesskompetanse for helsepersonell Mål å implementere folkehelseomgrepet i alt planverk Fokusområde: lågterskel fysisk aktivitet og kosthald

11 Kommuneplan for Volda : - Hovudutfordringa for ein helse- og miljøkommune er å setje helse og miljø i fokus i all verksemd, og skape ein kontinuerleg prosess med sikte på auka trivsel og tryggleik for befolkninga og støttande og berekraftige lokalsamfunn. - Ein føresetnad for å lukkast i dette arbeidet er at kommunane utviklar ei heilskapleg og sektorovergripande samordning i all si verksemd, sentralt forankra i kommunen si politiske og administrative leiing.

12 Kommuneplan for Volda : - Mobilisering og involvering av lokalsamfunna i målretta prosessar for å ta vare på miljø og helse er avgjerande for å lukkast (s.1) - Helse- og miljøomsyn skal byggjast inn i all kommunal verksemd med sikte på å fremje helse, førebyggje sjukdom og skade på menneske og miljø, verne om kultur, økosystem og biologisk mangfald (s.2)

13 Kva har vi lært? (framhald) Eldsjeler er viktige men kan (i lengda) ikkje baserer oss på det Det er vanskeleg, men langt frå umuleg, å få folket til å engasjere seg og ta ansvar for eige liv og helse (Empowerment) Stor verdi av frivillige organisasjonar/tredje sektor i Folkehelsearbeidet Lokalsamfunnet er rike på helseressursar, ikkje minst utanfor helsetenesta, men også utanfor den kommunale organisasjon Å forstå betydinga av 90:10 regelen og å vere helsediplomat

14 Kva har skjedd? God prosess, læring og forankring har vore avgjerande viktig for utviklinga av Folkehelsearbeidet i Volda slik som alt omtala. Det å få godt innarbeidd desse ting og å få legitimitet er kanskje det alle viktigaste som har skjedd!! Med dette som bakteppe vil vi i det følgjande omtale nokre få satsingar

15 Volda kommune

16 Volda kommune

17 Aktiv Resept Volda Lokal tilpassing av Grøn resept, eller som i Sverige (FaR - Fysisk aktivitet på Resept) Behandlar og pasient vert einige om kva aktivitet pasienten skal ta del i Evaluering etter 3 mnd. og evt. vidareføring av same tiltak eller prøve nye Frisklivssentral (Helsedir.) motivasjonssamtale

18

19 Aktiv i Volda Opna onsdag 19.oktober 2011 Etableringstilskot frå Møre og Romsdal fylke, kr Fysioterapeut Mona Kile tilsett i 50% stilling som rådgjevar

20 Frisklivsresept: Kan skrivast ut av lege, og anna helsepersonell, NAV, Furene, eller frisklivsrettleiar ved Frisklivssentralen Gjeld for tolv veker, med høve til forlenging

21 Avtalar med lokale samarbeidspartnarar: Tren Volda Innersvingen (- sirkeltrening for kvinner) Stiftinga Varmtvassbassenget Frivillige lag og organisasjonar (jf. Aktivitetsplanen)

22 Kva har skjedd? (framhald) Nasjonalt og regionalt: Volda kommune blir i stor grad trekt inn i nasjonalt og lokalt utviklingsarbeid innan «Helse og Miljø» og Folkehelse. Dette i regi av Helse og Omsorgsdepartementet, Helsedirektoratet, Sunne Kommuner, Møre og Romsdal Fylke, Regionråd Vi opplever at våre synspunkt og innspel i utviklingsarbeid og i arbeidet med nye lover og forskrifter blir teke omsyn til (t.d. Folkehelseloven) og føler at vi har fått være aktivt med å utforme Folkehelsepolitikken At vi har kome så mykje med, skuldast våre erfaringar som pilotkommune, vår deltaking i nettverksarbeide som God Helse partnerskapet og i særleg grad Nettverket «Sunne Kommuner». Også internasjonale kontakter til nettverk i Danmark og Sverige (spes. Østersund)

23 Lokalt (nokre få andre smakebitar) Ti Turmål Turheftet «God tur for store og små i Volda» Opplysningsspalta «Grorabladet» i lokalavisa Møre Utlånsordning for friluftsutstyr og syklar til dei som ikkje har Særlege satsing innan «Helse i Plan» saman med 5 andre pilotkommunar i Møre og Romsdal «Bra mat» kursleiarar og kurs «Måltid og rørsle» i barnehagane Seniordans/helsesdans

24 Nokre nasjonale utgreiingar og tiltak vi har vore med på «Norgesprofilen 2000» som medlem i Norsk Nettverk av Helse og Miljøkommuner Medverking ved utarbeiding av «Veileder for arbeidet med å utjevne sosiale forskjeller i helse» som medlem i Sunne Kommuner Innspel til Helsedirektoratet i arbeidet med nye kommunale Helseprofiler og malar for kommunal helsestatistikk «Moment og tipsliste Folkehelse og Kommuneplanlegging» bygger m.a på erfaringar frå HiP Møre og Romsdal Fylke Innspel til Folkehelseloven

25 Nokre nasjonale utgreiingar og tiltak vi har vore med på (forts.) Aktiv medverking ved utarbeiding av Undervisningsopplegg: Politikeropplæring i Folkehelse «Stell godt med velgerne dine» i regi av Sunne Kommuner Volda var kommunerepresentanten på Idedugnad til Rapport «Samhandlingsreformen og ny Folkehelselov: Behov for «samfunnskompetanse i kurs- og utdanningstilbud» (Hdir)