Uheldige verknader av vedtaket om akutt ortopedi i Helse Førde av

Transkript

1 Til Helse Vest Nordfjord v/administrerande direktør Kopi til: Helse- og omsorgsminister Bjarne Håkon Hanssen Helse Førde v/administrerande direktør Jan Bolstad Helse Førde v/styreleiar Klara Øberg Nordfjordrådet v/sonja Edvardsen Avdelingssjef ved ortopedisk avd. ved Førde sentralsjukehus Seksjonssjef for ortopedi ved Nordfjord sjukehus Avdelingssjef ved ortopedisk avd. Volda Sjukehus Spesialistkomiteen v/simen Sellevold Legeforeningen Massemedia UTTALE FRÅ KOMMUNELEGANE I NORDFJORDREGIONEN VEDRØRANDE VERKNADER AV VEDTAKET OM AKUTT ORTOPEDI INNAN HELSE FØRDE AV OG RELATERT BREV FRÅ KLINIKKDIREKTØR ØVSTHUS AV Bakgrunn for uttalen Vi har i dag høgt kompetente ortopediske fagmiljø ved alle dei tre sjukehusa i fylket. Dette er det viktig å halde ved like. Dyktige og motiverte assistentlegar er under utdanning. Vi meiner at denne utdanninga må kunne sikrast samtidig som ein er trygg på at kvart einskilde skadetilfelle vert behandla på ein måte som er til det beste for pasienten. Dette er naudsynt om institusjonane i Helse Førde kvar for seg og samla, skal kunne stå for tillit og tryggleik for alle innbyggjarane i fylket. Uheldige verknader av vedtaket om akutt ortopedi i Helse Førde av Vi vil oppsummere det vi ser som uheldige verknader i nokre punkt som vert ytterlegare godtgjordt gjennom utfyllande vedlegg til dette dokumentet. 1. LEON-prinsippet står sentralt i organiseringa av helsetilbodet vårt. LEON står for Lågaste Effektive OmsorgsNivå. Dette inneber at pasienten skal få fagleg god medisinsk behandling der ho/han enklast kan få den. Nordfjord Sjukehus har fullgod kompetanse og kapasitet til å ta seg av akutte ortopediske inngrep, også i narkose. Likevel skal pasientane utifrå ortopedivedtaket vidaresendast til Førde sentralsjukehus. Med dette vert LEON-prinsippet tilsidesett. 2. Kommunelegar i legevakt gjer alltid den primære vurderinga av det enkelte skadetilfelle, og har då ansvar og mynde til å avgjere kvar pasienten skal fraktast for naudsynt vidare behandling. Dette går fram av norsk helselovgjeving. I mange tilfeller vil det aktuelle ortopedivedtaket hindre at ein kan gjere seg nytte av tilbodet ved Nordfjord sjukehus. Då vil kommunelegen utifrå omsynet til pasienten og den samla helseberedskapen i kommunen, kunne velgje å sende han/henne til Volda sjukehus som ligg langt nærare enn Førde sentralsjukehus. Sjå vedlegg 1, 2 og Om ein større del av pasientane med akutte ortopediske tilstandar vert sende til Volda Sjukehus, vil dette kunne føre til forringa spesialistutdanning for legar innan ortopedien i heile Helse Førde. Sjå vedlegg At ei relativt stor pasientgruppe med trong for akutt hjelp og kanskje med tida pasientar med trong for planlagd helsehjelp, vert behandla utanfor Helse Førde, vil unekteleg ha klare negative økonomiske følgjer for helseforetaket.

2 Særskild kommentar til brev av , frå klinikkdirektør Øvsthus til kommunelegar og legar i ortopedisk avdeling. I punktet merka 5.2, vert det i brevet gjenteke at «Dersom AMK eller legevaktslege melder ein pasient med en klinisk sikker fractur, luxation eller seneskade, der behovet for operasjon er openbart, skal denne pasienten rutast direkte til FSS uten at vedkommande først skal til lokalsjukehuset. I tvilstilfeller avgjer vakthavande ortopediske overlege korleis situasjonen reint geografisk skal handterast.» Den enkelte kommunelege har både rett og plikt til å henvise pasienten til den behandlingsstaden som vil sikre pasienten best mogeleg helsehjelp utifrå blant anna transporttid, behandlingskapasitet og fagleg beredskap. Helse Førde kan gje råd i dei tilfella der kommunelegen søkjer slikt råd, men kan ikkje overstyre dette direkte. Den enkelte kommunelegen står i den aktuelle situasjonen med pasienten føre seg, og står med ansvaret for pasienten fram til han/ho kjem til sjukehus. Dette er også grunnleggjande i høve til dei aktuelle konsekvensane vi gjer greie for i teksten ovanfor. I brevet står det også at «Ortopedivedtaket i sak 044/08 ligg fast og er fagleg forsvarleg.» og at «Dersom særskilte medisinske eller organisatoriske grunner tilseier det, kan inngrepet skje ved lokalsjukehuset.» Helse Førde omtaler dette som «ei presisering». Dette fører til at ein lett oppfattar det som om leiinga meiner at vedtaket heile tida har hatt rom for bruk av skjønn, men at legane både i kommunehelsetenesta i Nordfjord og ved ortopedisk avdeling ved Nordfjord sjukehus, har misoppfatta vedtaket. Det kan ikkje være tvil om at legane i Nordfjord ved fleire høve har fått klare føringar frå leiinga i Helse Førde, om at ortopedivedtaket fram til no har vore utan rom for skjønn i situasjonar med trong for behandling i narkose. Leiinga kan ikkje med dette «vaske sine hender» fri for ansvaret for dei uheldige konsekvensane av vedtaket så langt. Administrasjon og styre må her i langt større grad ta inn over seg ein grunnleggande svikt i kommunikasjon med sine samarbeidspartar, og ein like grunnleggande svikt i konsekvensutgreiing for eit vedtak med store konsekvensar for pasientar i Sogn og Fjordane. Administrasjon og styre har eit stort stykke arbeid foran seg om dei skal kunne byggje opp igjen den tilliten som er naudsynt for å kunne leie Helse Førde mot eit framleis godt helsetilbod for alle i fylket. Styremedlem Mowatt i Helse Førde, har offentleg uttalt at vi som gruppe har handla utifrå eit ønskje å skade Førde Sentralsjukehus med å henvise pasientar med akutte behandlingsbehov, til Volda sjukehus. I desse tilfella har omsynet til pasientens beste vore vårt fokus, ingenting anna. Mowatt har med ei slik uttale utsletta eit kvart grunnlag for vidare tillit til han som styremedlem og delstyrande i forhold til framtidas helsetilbod i heile Sogn og Fjordane. Ein slik handlemåte må etter vårt syn få konsekvensar. Signert av legar i kommunehelsetenesta i kommunane Eid: Einar Sandven, Kari Fagerheim, Thomas Vengen Vedeld, Jon Mathias Garlid,Anita Orvik, Siri Eikeland. Vågsøy: Trond Inselseth, Audun Hammer, Mariette Thierbach, Bengt Georen, Frode Hestdal, Mona Alvestad. Stryn: Harald Hoff, Mark Mahed Al-Persson Hornindal: Olav Maurset

3 Selje: Bjørn Erik Moe, Gunnar Peter Vanylven: Anna Blind,Fariborz Lashkari, Bolaji Balslev, Robert Balsle Gloppen: Sune Laugesen, Kim Pedersen, Bjørn Helge Roth. Bremanger: Kan Shanker,

4 Vedlegg 1: Kommunelegen vel behandlingsstad i den einskilde situasjon. Det er kommunelegen som først vurderer pasientar med akutte skader. Og det er kommunelegen som vel til kva sjukehus pasienten må tilvisast for å få adekvat behandling innanfor akseptabel transportavstand og tid. Pasienten skal i denne situasjonen ha minst mogeleg plager, risiko for akutt forverring eller andre negative konsekvensar som kan følgje av avstand og transportmåte. Kommunelegens første prioritet skal være kva som er til pasientens beste. Kommunelegen kan som helsepersonell ikkje i større grad prioritere utifrå kva som er mest økonomisk for helseforetaket eller einsidig kva som er mest teneleg for spesialistutdanninga ved Førde sentralsjukehus eller andre sjukehus. Det er etisk rett å sende ein pasient med smerter eller komplikasjonsrisiko til næraste kompetente sjukehus. Samtidig må ein vurdere fordelen med å tilvise direkte til eit sjukehus som også kan ferdigbehandle pasienten utan trong for transport mellom behandlingsstader. Eit naturleg val i Nordfjord er då å sende pasientar med akutte ortopediske skader til Nordfjord Sjukehus. Kommunelegen har også i si tilvising rett til å styre pasienten vidare til Volda Sjukehus dersom ikkje Nordfjord Sjukehus kan ferdigbehandle pasienten. Kortaste transportveg vil ofte vere til pasientens beste. Ein annan fordel med å nytte Nordfjord Sjukehus som første tilvisingsstad, er kort reiseavstand for pasientane i vidare poliklinisk oppfølgjing etter den initiale behandlinga. I kontakt med ortopeditenesta i Volda har ein fått opplyst at både kompetanse og kapasitet der er god nok for å kunne behandle dei aktuelle skadetilfella. Dette kan dreie seg om ca 200 til 300 pasientar kvart år. Volda sjukehus har no 4 faste ortopedispesialistar og sjukehuset tar imot akutte ortopediske tilfelle heile døgeret. Ei naturleg følgje av at akutte skader vert sende til Volda, vil vere at fleire pasientar vel Volda ved trong for elektiv behandling (planlagde ortopediske inngrep). Dette vil verte meir og meir aktuelt etter som pasientar i Nordfjord opparbeider eit nærare forhold til Volda sjukehus gjennom situasjonar med trong for akutt behandling. Helse- og omsorgsdepartementet har nyleg i rundskriv presisert at det også er kommunelegen/helsepersonell si plikt å opplyse pasienten om deira frie sjukehusval. Sjå eksempelet om urologi i Vedlegg 3.

5 Vedlegg 2: Konsekvensar for lokal lege- og ambulanseberedskap. Helse Førde sitt ortopedivedtak fører til eit markert auka behov for pasienttransport. Det er frå Helse Førde si side ikkje meldt om auka ambulanseberedskap for nokon del av det geografiske området som vedtaket har konsekvensar for. Fråver av ambulanse i kommunen er ein alvorleg situasjon i legevakttenesta. Reisetida for ambulansen og med det tida før ambulansen kan vere tilbake i beredskap i kommunen, blir derfor viktig for valet av sjukehus i kvart tilfelle. Ved samtidig trong for ambulanse i to separate sjukdoms- eller skadetilfelle, blir dette problemet sett på spissen. Såkalla flåtestyring av ambulansar inneber overflytting av pasienten til anna ambulanse undervegs til sjukehus, slik at den fyrste ambulansen raskare kan returnere til eige vaktdistrikt. Dette har Helse Førde i fleire år lagt fram som eit tiltak for å møte mangelen på ambulansar i samband med lengre pasienttransport. Etter vår erfaring har dette med få unntak ikkje fungert godt i praksis. For kystkommunane er ambulanshelikopter frå Førde eller Bergen, umogeleg i ca 25% av skadetilfella grunna dårlege vertilhøve. Dette framgår av statistikk fra Helse Førde med tillegg av dei tilfella der legevaktslegen ikkje fann grunn til å ein gong melde ifrå om trong for helikoptertransport grunna eiga vurdering av vertilhøva. Redningshelikopter i Florø frå 2009 kan føre til ei betring i transportberedskapen, men omfanget av dette er framleis usikkert, og heller ikkje dette redningshelikopteret kan fly til Førde om vertilhøva er for dårlege. Om pasienten treng følgje av lege under transporten, er det naturleg at legen ved slike alvorlege tilfeller velgjer det næraste sjukehuset som kan sikre pasienten den naudsynte behandlinga. I slike situasjonar vil legen på grunn av si vaktteneste også ønskje å kunne returnere til eige vaktdistrikt raskast mogeleg. At anestesilege fra Førde køyrer i møte med den lokale ambulansen, er i slike tilfelle eit alternativ, men dette er ein beredskap som i mange situasjonar vil kunne være oppteken med anna pasientbehandling.

6 Vedlegg 3: Erfaringar etter omlegging av urologitilbodet i Helse Førde. Då Helse Førde la ned urologitilbodet ved kirurgisk poliklinikk ved Nordfjord Sjukehus, valde urolog Anders Larsson å ta til i ei tilsvarande stilling i Volda framfor ved Førde sentralsjukehus. Folk i Nordfjord var særs nøgde med urologitenestene ein hadde hatt ved Nordfjord sjukehus. Urologitilbodet i Førde var på den tida lite tilfredsstillande for dei pasientane som blei tilvist dit. I dag tek urologisk poliklinikk i Volda imot ca 1000 menn kvart år frå Nordfjordregionen/Sogn og Fjordane. Avdelinga gjennomfører ca 170 prostataoperasjonar kvart år på pasientar frå samme område. Opplysningane er henta frå samtale med inntakskontoret ved Volda sjukehus : «Dr Larsson utfører 35 polikliniske konsultasjonar og 4 prostataoperasjonar pr veke, og av dei kjem meir enn 90 % av pasientane frå kommunar i Nordfjordregionen/Sogn og Fjordane.» Vi merkjer oss at ein pasient i dei aller fleste tilfelle berre gjennomgår ein prostataoperasjon éin gong i livet. Frå dette kan ein trekkje ut at talet på menn frå Nordfjordregionen som har sin faste urolog i Volda, vil vere mellom 400 og 500 personar. Ettersom fleire og fleire pasientar kom attende godt nøgde med det urologiske tilbodet i Volda hjå ein lege dei frå før hadde stor tillit til, danna det seg eit grunnlag for at fleire og fleire nye urologiske pasientar valde og framleis vel Volda sjukehus i sitt frie sjukehusval.

7 Vedlegg 4: Konsekvensar av ortopedivedtaket for spesialistutdanninga innan ortopedi i Helse Førde. Bakgrunnen for vedtaket frå Helse Førde er trongen for fleire akutte operasjonar for legar under spesialistutdanning innan ortopedi i Førde. For å få eit tilstrekkeleg antal slike pasienttilfelle såg Helse Førde det som naudsynt å trekkje inn akuttilfella fra regionane omkring Nordfjord sjukehus og Lærdal sjukehus. To tredjedelar av desse tilfella henta utanfor Førde sitt opptaksområde som lokalsjukehus, kjem frå Nordfjordregionen. Dersom mange av desse i staden vert henvist til Volda sjukehus, vil dette raskt føre til endringar i dei tilhøva for utdanninga i Førde som skal liggje til grunn for sjølve vedtaket. Om eit sjukehus får ha legestillingar for spesialisering innanfor dei ulike fagområda, i dette tilfellet ortopedi, vert avgjort etter gransking av sjukehuset sitt faglege nivå og dei samla utdanningstilhøva ved sjukehuset. Denne granskinga er det spesialistkomiteen som står for. Denne komiteen vitja Førde sentralsjukehus og Nordfjord sjukehus Vi siterer her komiteen sine uttaler med tilråding/konklusjon i utheva skrift: Førde sentralsjukehus: «Internundervisningen er tilfredsstillende og har alle utdanningsplan, dette er positivt. En viktig del av den ortopediske virksomheten i helseforetaket (Nordfjordeid og Lærdal) er ikke tilstrekkelig tilgjengelig for de 3 LIS (Leger i spesialisering) i Førde, og det arbeides for å bedre på dette. Det arbeides også for å bedre overlegebemanningen, og vi opplever at klinikksjefen er engasjert i ortopedisk avdelings organisatoriske og utdanningsmessige sider. Avdelingen som utdanningssted for LIS har alvorlige mangler. Mangelfull supervisjon kombinert med et begrenset antall inngrep tilgjengelig for utdanningskandidatene er ikke tilfredsstillende, og dette må utbedres for at sykehuset skal kunne beholde status som utdanningsinstitusjon. Det må settes av tid til fordypning. LIS bør få opplæring i traumemottak og anledning til å delta på ATLS-kurs. Under tvil anbefaler komiteen at avdelingen beholder sin status som gruppe-ll sykehus i spesialistutdanningen i ortopedi. Vi vil forutsette for videre anbefalt godkjenning at ovennevnte svakheter søkes utbedret snarlig.» Nordfjord Sjukehus: «Avdelingen er åpenbart et utmerket utdanningsted innen ortopedi. Grunnet stor operativ virksomhet, høy faglig kompetanse og gode læringsvilkår, bør avdelingen kunne ha to utdanningskandidater. Fortsatt godkjenning som gruppe-ll sykehus for spesialistutdanning i ortopedi anbefales.»