Rapport 06. april Kommuneplan Fitjar; arealdelen Funksjonell strandsone. Vedlegg 3: Strandsonekartlegging.

Transkript

1 Rapport 06. april 2011 Kommuneplan Fitjar; arealdelen Vedlegg 3: Strandsonekartlegging Funksjonell strandsone - Fitjar og Fonno

2 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 1

3 Innhald 1 Innleiing Bakgrunn Plan- og bygningslova Funksjonell strandsone Metode Digitale data Kriterium Biologisk mangfald Landskap Kulturminne og kulturmiljø Friluftsliv Landbruk Eksisterande infrastruktur Eksisterande plan Feilkjelder og usikkerheit Nytte av resultata Resultat Område 1 Selevik - Dåfjorden Område 2 Storevik - Brattaberget Område 3 Fitjar sentrum - Hellandsfjorden Område 4 Skumsnes - Rossneset Område 5 Osterneset/Skumsnes - Færøysund Område 6 Engevik Område 7 Hageberg - Eide Område 8 Fonno Område 9 Storavatnet Oppsummering Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 2

4 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 3

5 1 Innleiing I samband med revisjon av kommuneplan for Fitjar kommune er strandsoneverdiane langs heile strandsona på Fitjar "fastland" (Stordøya), samt Fonno og Storavatnet kartlagt. Arbeidet har omfatta tilrettelegging av eksisterande informasjon, analysar og feltarbeid. Arbeidet er gjennomført av Akvator AS i samråd med Fitjar kommune. Metode for vurdering av funksjonell strandsone er utvikla i samband med Strandsoneplan forstudie i regi av Samarbeidsrådet for Sunnhordland (2010). 2 Bakgrunn I Fitjar kommune er strandsona ein viktig ressurs som grunnlag for busetnad, næring og friluftsliv. Utfordringar knytt til planlegging og forvaltning av strandsona ligg ofte i å balansere mellom bruk og vern av areala. Gjennom å kartlegga eksisterande inngrep i strandsona og definera funksjonell strandsone kan ein lettare skilja mellom område som bør sikrast vern og tilpassa bruk, og område som kan leggjast til rette for utbygging til bustad-, fritids- eller næringsføremål. Kyst- og øykommunar med mykje strandsone har tradisjonelt ei befolkning som set stor pris på tilgjenge til sjøen. Tilgjenge til sjø gjennom båtplassar, naust og tilrettelegging av busetnads- og næringsområde er såleis viktige trekkplaster for å oppretthalde folketal og aktivitet i kommunane, jf. nyleg utarbeidd strandsonestrategi for Sunnhordland. Det er i samband med det regionale strandsoneprosjektet gjennomført ei analyse av areal- og planstatus for 100-metersbeltet mot sjø i Fitjar kommune. Statuskartlegginga syner at 84,2 % av strandsona i heile Fitjar kommune er inngrepsfri. Ved å sjå på strandsona i eit friluftsperspektiv er om lag 62,8 % tilgjengeleg (topografi og inngrep som ikkje sperrar for ferdsel). Bygg og innmark utgjer dei største fysiske inngrepa strandsona i kommunen. Det er store interne forskjellar i kommunen. Strandsona på Stordøya har minst inngrepsfri (67%) og tilgjengeleg strandsone (52%), medan store område i Fitjarøyane er inngrepsfri (92%) og tilgjengeleg (68%). Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 4

6 3 Plan- og bygningslova Plan- og bygningslova legg føringar for heilskapleg arealforvaltning for statleg, fylkeskommunal og kommunal verksemd, der bruk av areal og andre naturressursar vert vurdert saman. Lova legg til rette for samordning, og gjev grunnlag for vedtak om bruk og vern av ressursar. Lova skal fremja berekraftig utvikling til beste for den enkelte, samfunnet og framtidige generasjonar. 100-metersbeltet Strandsona skal bevarast som verdifullt natur- og friluftsområde, og sikrast god tilgjenge for ålmenta. Sidan 1950-talet har Noreg hatt eigne reglar for bruk og vern av strandsona. Ny Plan- og bygningslov skjerpar byggjeforbodet i strandsona. I den nye lovføresegna ( 1-8) går det fram at byggjeforbodet i 100-metersbeltet gjeld "så langt ikke annen byggegrense er fastsatt i kommuneplanens arealdel eller reguleringsplan". Forbodet gjeld også innanfor regulerte byggeområde og byggeområde avsett i kommuneplan, dersom det ikkje er fastsett byggegrense mot sjø. Utbygging i strandsona skal såleis som hovudregel vere i samsvar med overordna plan og ta omsyn til landskap, natur og friluftsliv. Den nye lova gir såleis både avgrensingar og moglegheiter. I områder der kommunen meiner det hensiktsmessig å vurdera ei anna byggjegrense enn 100-metersbeltet, er det mogleg å fastsetja denne i overordna plan, eller som del av ein reguleringsplan. Fastsetjing av ny byggegrense kan gjerast med bakgrunn i kartlegging av funksjonell strandsone. Plan- og bygningslova (2008) 1-8. Forbud mot tiltak mv. langs sjø og vassdrag I 100-metersbeltet langs sjøen og langs vassdrag skal det tas særlig hensyn til natur- og kulturmiljø, friluftsliv, landskap og andre allmenne interesser. Andre tiltak etter 1-6 første ledd enn fasadeendringer kan ikke settes i verk nærmere sjøen enn 100 meter fra strandlinjen målt i horisontalplanet ved alminnelig høyvann. Dette er likevel ikke til hinder for fradeling ved innløsning av bebygd festetomt etter tomtefestelova. Forbudet etter andre ledd gjelder så langt ikke annen byggegrense er fastsatt i kommuneplanens arealdel eller reguleringsplan, jf nr. 5 og 12-7 nr. 2. Forbudet etter andre ledd gjelder ikke der kommunen i kommuneplanens arealdel har tillatt oppføring av nødvendige bygninger, mindre anlegg og opplag som skal tjene til landbruk, reindrift, fiske, akvakultur eller ferdsel til sjøs, jf nr. 4. For områder langs vassdrag som har betydning for natur-, kulturmiljø- og friluftsinteresser skal kommunen i kommuneplanens arealdel etter nr. 5 fastsette grense på inntil 100 meter der bestemte angitte tiltak mv. ikke skal være tillatt. 3.1 Funksjonell strandsone I Fylkesplan er funksjonell strandsone definert som; Den sona som står i innbyrdes direkte samspel med sjøen både økologisk, topografisk og/eller bruksmessig. Kan vera smalare eller breiare enn 100-metersbeltet. Kartlegging av funksjonell strandsone inneber ei detaljert analyse av landskap og landskapselement, og krev mellom anna synfaringar og flyfotostudiar. Gjennom ei slik kartlegging kan ein differensiera strandsoneverdiane basert på fastsette kriterium, og slik definera område som bør vernast og område som kan vidareutviklast med ny utbygging eller fortetting. Kvalitetar knytt til biologisk mangfald, landskap, kulturminne, bygningsmiljø og tilgjenge for ålmenta står i fokus. Basert på kartlegging av den funksjonelle strandsona kan det setjast ei juridisk bindande byggegrense mot sjø. Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 5

7 4 Metode Kartleggingsarbeidet er utført basert på eksisterande data, flyfoto og synfaring. Som grunnlag for synfaringa er det utarbeidd temakart som inkluderar alle kjente data. Temakarta for kartlegginga ligg som vedlegg til rapporten (NB! Karta er ikkje i rett målestokk). Ut frå temakarta og studie av flyfoto er det gjort ei vurdering av strandsoneverdiane før synfaring. Temakarta er vidare nytta som bakgrunnsinformasjon for feltarbeidet. Synfaring gir eit anna perspektiv på realiteten enn det ein kan lesa ut frå flyfoto og temakart, og er såleis ein viktig korrigerande del av kartlegginga. Feltarbeid er gjennomført og Digitale data Tilgjenglege digitale data: Felles kartdatabase (FKB) Digital markslagskart (forenkla DMK) Naturbasen (Direktoratet for Naturforvaltning) Inngrepsfrie naturområde (INON-områder, Direktoratet for Naturforvaltning) Databasen Askeladden og SEFRAK registeret (Hordaland Fylkeskommune) Kommuneplan for Fitjar Regionalt viktige friluftsområde (Hordaland Fylkeskommune og Fylkesmannen i Hordaland) Flyfoto / ortofoto 4.2 Kriterium Basert på definisjonen av funksjonell strandsone er det utarbeidd sju kartleggingskriterium. Til saman vil kriteria gi eit heilskapleg og konkret grunnlag for kvalitetsvurdering og differensiering av strandsona. I område der inga av kriteria er framtredande og gjev grunnlag for ei differensiert strandsone, vert 100- metersbeltet vidareført. Funksjonell strandsone er kartlagt ut frå dagens situasjon og tek ikkje høgde for evt. framtidig utbygging av område. Det er ikkje gjort vurderingar knytta til fastsetjing av nye byggjegrenser i dei ulike områda i denne fasen. Avgrensingar er søkt fastsett i tråd med definerte kriteria som biologisk mangfald, landskap, kulturminne/kulturmiljø, friluftsliv, landbruk, eksisterande infrastruktur og eksisterande plan. I det vidare vert desse kriteria utdjupa nærare Biologisk mangfald Område med stort og/eller særprega biologisk mangfald skal kartleggjast etter retningsliner utarbeida av Direktoratet for naturforvaltning (DN). Områda er prioriterte i tre kategoriar; A (svært viktig), B (viktig) og C (lokal verdi). Kriteria for denne prioriteringa er gjort på bakgrunn av området sin kvalitet og innhald av raudlisteartar. Alle desse områda vert vekta høgt dersom lokaliteten er knytta til strandsona. Anna biologisk mangfald som er knytta til strandsona og som har kvalitetar og relasjon til strandarealet, t.d. strandeng og sumpområde, vil vera ein del av vurderinga. For større vassdrag vert delar av elveosen teke med som ein del av funksjonell strandsone. Dette er gjort for å hindra utbygging nær elva og osen som er ein viktig biologisk biotop. Område verna etter naturvernlova (naturmangfaldlova) Område registrert med viktig biologisk mangfald (naturtypar, viltkartlegging) Anna biologisk mangfald, uregistrert Større vassdrag Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 6

8 4.2.2 Landskap Strandsona kan ha kvalitetar som er knytta til eit landskapsrom som naturleg vender seg mot stranda/sjøen. Landskapsrommet vert då ei naturleg topografisk avgrensing. Landskapselement kan ha verdiar i høve til lokal identitet, heilskap, urørt landskap og særmerka former. I større urørte område, samt særmerka og tydelege landskapselement, som t.d. nes, er dette kriteriet lagt spesielt stor vekt på. Topografi og brattleik er avgjerande for i kva grad området er tilgjengleg i friluftssamanheng, samt kor eigna området er for ulike arealføremål, som t.d. byggjeområde. Brattleiksanalysen frå fase 1 (kartlegging av arealstatus) tek utgangspunkt i at areal brattare enn 25 graders helling er utilgjengeleg. Saman med andre kriterium vert større parti som er brattare enn 25 graders helling teke med som ein del av funksjonell strandsone og linja sett ovafor det bratte partiet for å hindra silhuettutbygging. Brattleiksanalysen vert nytta i samanheng med andre kriterium og forsterkar grunnlaget for vurderinga. Landskapsrom/landskapselement Topografi bratte område Inngrepsfrie naturområde i Norge (INON) Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 7

9 4.2.3 Kulturminne og kulturmiljø Automatisk freda kulturminne er kartlagt og tilgjengeleg i databasen Askeladden (Riksantikvaren). Kulturminne som har tilknyting til strandsona er lagt vekt på i vurderinga. Bygnings- og landskapsmiljø som er knytta til strand/sjø vert vurdert som ein del av den funksjonelle strandsona. Område med svært spesielle kvalitetar, som t.d. heilskaplege bygningsmiljø, vert saman med kriteriet topografi/landskap vekta høgt. Automatisk freda kulturminne Sefrak registreringar Kulturmiljø/kulturlandskap Friluftsliv Statleg sikra friluftsområde er lokalt og regionalt viktig for rekreasjon og friluftsliv. Det er difor viktig at slike område får ein viss inngrepsfri buffer kring seg. Hordaland fylkeskommune har kartlagt viktige regionale friluftsområde for både sjø- og landareal. Fylkeskommunen har mellom anna lagt kriterie som bruk, opplevingskvalitet, symbolverdi og tilrettelegging til grunn for klassifisering av områda. Områda er delt inn i kategoriane A (svært viktig), B (viktig) og C (registrert). Dette kriteriet er vekta i samspel med topografi/landskap og kulturminne/kulturmiljø. Fastsetjing av funksjonell strandsone kan gi bakgrunnsinformasjon og beslutningsgrunnlag for å sikra lokale badeplassar og lune viker som vert nytta til friområde. Kriteriet friluftsliv vert sterkt knytta saman med kriteriet landskap. Statleg sikra friluftsområde Regionale friluftsområde Lokale friluftsområde Lokale badeplassar/friområde Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 8

10 4.2.5 Landbruk Tilgjengeleg strandsone for ålmenta kan definerast som område med fri ferdsel etter Friluftslova, samt tilgjenge i høve til topografi. I følgje Friluftslova er det fri ferdsel i utmark, med eit par unntak. Der innmark (fulldyrka jord, overflatedyrka jord og innmarksbeite) går heilt ned i sjøkanten er det ikkje fri ferdsel i 100-metersbeltet. Landbrukskriteriet vert vektlagt der innmark går ned til sjø og funksjonell strandsone vert sett anten på 100-metersbeltet eller på bakgrunn av særeigne og avgrensa landskapsrom. Dyrka mark (Kjerneområde for landbruk) Eksisterande infrastruktur Område med infrastruktur vert vurdert i høve til landskapsrom og tilknyting til strand/sjø. Veg Busetnad Sjøtilknytt busetnad er ein del av strandsona, t.d. naustmiljø og rorbu/hyttenaust. Konsentrert bustadområde vil vera ei naturleg avgrensing for den funksjonelle strandsona. Funksjonell strandsone vil verta sett anten langs veg eller næraste bygg til sjø der strandsona allereie er privatisert. I spreidt utbygde område vert det gjort ei vurdering i høve til området sine strandsoneverdiar, og funksjonell strandsone vert sett på bakgrunn av eksisterande infrastruktur eller basert på andre kriterium. Ein veg kan vera ei naturleg avgrensing mellom urørt areal og utbygde område, eller mellom landskapselement- og bruk. Det er skilt mellom hovudveg og privat/skogveg. Veg som avgrensande kriterium er nytta i område der vegen er ei klar barriere mellom ulike landskapselement og/eller bruksmessige tilhøve. Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 9

11 4.2.7 Eksisterande plan Der det er eksisterande regulerings- eller utbyggingsplanar med fastsett byggjegrense mot sjø, vert den funksjonelle strandsona ikkje vurdert på nytt og linja vert sett i samsvar med plan. For planar utan byggjegrense mot sjø vert funksjonell strandsone vurdert med hovudvekt på landskap og eksisterande infrastruktur. Kommuneplan Reguleringsplan Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 10

12 Tabell 1 Skjematisk oversikt over kartleggingskriterium Forslag til kriterium for kartlegging av funksjonell strandsone (FS) Tema Forslag til delkriterie/vurdering Bakgrunn Biologisk Område verna etter mangfald naturvernlova FS ikkje vurdert Verna gjennom forskrift Område registert med viktig biologisk mangfald Anna biologisk mangfald, uregistrert Større vassdrag Innlemma i FS eller økologisk knytt til strandsona Innlemma i FS om knytt til strandsona Osen Landskap Topografi Lengre/større bratteparti Kulturminne Friluftsliv Landbruk Infrastruktur Veg Plan Landskapsrom/-element Inngrepsfrie område i Noreg (INON) Automatisk freda kulturminne Kulturmiljø/landskap Statleg/kommunalt sikra friluftsområde Regionale friluftsområde Lokale badeplassar/friområde Dyrka mark (fulldyrka, overflate dyrka, innmarksbeite) Del av FS ved særeigne/tydelege formasjonar, element Del av FS Innlemma i FS om knytt til strandsona Innlemma i FS om knytt til strandsona Innlemma i FS Del av vurderinga i høve verdien av området Innlemma i FS 100-metersbeltet eller landskapsrom Kjerneområde for landbruk 100-metersbeltet eller landskapsrom Busetnad Sjøtilknytt busetnad (naust, rorbu, spreidd fritidsbusetnad) Reguleringsplan Kommuneplan Differensiera mellom hovudveg og skogsveg/sti. Avgrensing for FS der veg er ein klar barriere/endra bruk. Busetnad ned til sjø kan vera ein naturleg avgrensing av FS Kan vera ein del av FS FS vurdert i reguleringsplanar utan byggegrense mot sjø FS kan setjast ved nærmaste bygg til sjø Bandlagde område, friområde og naturområde i KP vert innlemma i FS Eksisterande byggeområde Samstundes vurdera samanhengen med landskapsrom/-element Samstundes vurdera samanhengen med landskapsrom/-element Samstundes vurdera samanhengen med landskapsrom/-element I utgangspunktet verna gjennom Jordlova og PBL, men vert vurdert i høve storleik, kvalitet, potensiale, utbyggingspress Sjåast i samanheng med tema landskap Barriere mellom ulike landskapselement, bruksmessige tilhøve Vurdering i høve storleik, privatiseringsgrad, omfang Vurdering i høve storleik, privatiseringsgrad, omfang T.d. bandlagt grunna biologisk mangfald, kulturmiljø Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 11

13 4.3 Feilkjelder og usikkerheit Analysane er utarbeidd frå eksisterande datagrunnlag. Feil og generaliseringar i datagrunnlaget, samt i analysane, kan ha påverka kvaliteten på resultata. Vurderingane er gjennomført på eit overordna nivå og vil spegla realiteten på ein grov måte. Dette er likevel vurdert som tilstrekkeleg på kommuneplannivå. Kartlegging av den funksjonelle strandsona er basert på konkrete, men også skjønnsmessige kriterium. For å redusera feilmargin/feilkjelde er det gjennomført kontroll gjennom feltarbeid frå sjø og land. Metoden har set ikkje særskilt fokus på kartlegging av funksjonell strandsone i sjønære næringsområde og sentrumsområde. Ein har difor valt å trekka ut to delområde i kartlegginga, Fitjar sentrum og Årskog næringsområde. Ein har også valt å ikkje gjennomføra kartlegging på halvøya Kråko. Kråko er gjennom reguleringsplan avsett til fritidsføremål, med konsentrert utnytting. Reguleringsplanen på Kråko er delt opp i delfelt eigd av ulike grunneigarar. Kommunen ønskjer at området skal kunna byggjast ut slik planen syner, utan avgrensingar i ny kommuneplan. Funksjonell strandsone er såleis ikkje kartlagt på Kråko. 4.4 Nytte av resultata Gjennom å kartlegga funksjonell strandsone får ein eit verktøy for vurdering av vern, tilpassa bruk og område som kan leggjast til rette for utbygging. Kartlegginga skal nyttast som: Grunnlag for vurdering av arealinnspel og avgrensing av arealinnspel (konsekvensutgreiing) Grunnlag for fastsetjing av byggegrense, der kommuneplanen sine føresegner vil definera kva infrastruktur og bygg/anlegg som kan liggja nærmare enn funksjonell strandsone Grunnlag for fastsetjing av omsynssone Ein skyggeplan for vidare arealforvaltning og planrevisjon 4-1. Bruk av funksjonell strandsone i samband med fastsetjing av byggegrense/omsynssone. Svart strek= 100-metersbeltet. Blå stripla strek= kartlagt funksjonell strandsone. Rød linje= ny byggegrense. Areal med blå striper= omsynssone. Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 12

14 5 Resultat 5.1 Område 1 Selevik - Dåfjorden Areala inst i Nordre Dåfjord er i hovudsak urørte område som dominerast av vegetasjon av lyngartar, barskog og stadvis lauvskog. Busetnaden er først og fremst knytt til ytre del av Dåfjorden og vestsida av halvøya (Selevik). Vegsamband til området er knytt med bru til Stord kommune si side av Dåfjorden. Deler av land og heile sjøområda i Dåfjorden er registrert som regionale friluftsområde der verdiane er knytt til strandsona (Dåfjorden B (viktig)). Austre del av Nordre Dåfjord er ein del av eit større viltområde, Rutle-Rydland, av svært viktig verdi. Området er m.a. leve- og beiteområde for hjort. Sjølve sjøareala i Dåfjorden er registrert som viktig naturtype, sterke tidevasstraumar. Det er registrert elvemusling i elva med utløp inst i Dåfjorden. Kriteriet biologisk mangfald og viltområde er ikkje lagt særleg vekt på i dette området, med bakgrunn i at det registrerte viltområdet ikkje direkte er knytt til strandsona sine kvalitetar. Dåfjorden nordre Området er i hovudsak urørt natur med kupert terreng og bratte skrentar mot sjø. Ved grensa mellom kommunane Fitjar og Stord nordaust i Nordre Dåfjorden er det i gjeldande kommuneplan avsett eit areal som friområde. Kvalitetane er knytt til strandsona. Store deler av funksjonell strandsone er sett langs topografiske avgrensingar i indre deler av Dåfjorden. Området har få særmerkte landskapstrekk, men mange område har bratte parti mot sjø med høgareliggjande areal innanfor. Dette skapar klare skilje mellom strandsonekvalitetar og anna areal. Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 13

15 Geitaneset - Selevik - Svartasmoget Geitaneset og Fiskarneset er konsentrerte bustadfelt. I begge områda ligg eksisterande busetnad som ein klar barriere mellom strandsona og areal med andre kvalitetar. For store deler av dette strekket er funksjonell strandsone trekt langt ned mot sjø på grunn av topografi og eksisterande veg og bygg. Brandaneset er eit utstikkande nes i innseglinga til Dåfjorden (nordre løp), og ligg mellom Geitaneset og Fiskarneset. Halvøya er delvis påbygd der ein i vika mellom Brandaneset og Geianeset finn sjøtilknytt næringsbygg som naust og båtbyggeri/verkstad. Funksjonell strandsone inkluderar Brandaneset. For delområdet Geitaneset til og med Fiskarneset er funksjonell strandsone sett på bakgrunn av topografi, samt eksisterande infrastruktur som veg og bustadar. Området frå Fiskarneset til Skaraneset er ei blanding av urørt strandsoneareal og innslag av spreidd busetnad. Deler av busetnaden er knytt til små gardsbruk med små jordbruksteigar, medan dei fleste er spreidde einebustadar eller hytter. Eksisterande infrastruktur ved Selevik (bustadar) og ved Skaraneset (hytter) skapar, saman med topografien, ein klar barriere mellom strandsona og anna areal. For fleire delstrekk er det bratte parti mot sjø med høgareliggjande areal innanfor. Dette skapar klare skilje mellom strandsona og anna bakanforliggjande areal. I all hovudsak er funksjonell strandsone vurdert og sett på bakgrunn av kriterium landskap (topografi). Areala frå Skaraneset til Svartasmoget er i all hovudsak urørt natur. Vegetasjonen i området består i hovudsak av lyngplantar med innslag av lauv- og barskogflekkar. Innanfor delstrekket er det sett opp nokre få hytter. Det er ikkje vegnett fram til hyttene i dag. Slik som for føregåande delstrekk består området av bratte parti mot sjø med høgareliggjande areal innanfor, som skapar klare landskapsskilje. I hovudsak er funksjonell strandsone vurdert og sett på bakgrunn av kriterium landskap, topografi. Tabell 2. Oversikt av kriterium som er nytta i område 1. Blå: vurdert kriterium, kvit: ikkje vurdert kriterium. Biologisk Omr. mangfald Landskap Kulturminne Kulturmiljø Friluftsliv Landbruk Infrastruktur Plan 1 X X X X Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 14

16 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 15

17 5.2 Område 2 Storevik - Brattaberget Strandsonearealet frå Svartasmoget til Brattaberget består av parti med urørt natur, samt hytte og heilårsbusetnad. Det er fleire større hyttefelt, samt spreidd bustadbygging i områda ved Storevik/Bøkjeneset og Koløyhamn. Koløyhamn har tidlegare vore ei aktiv fiskerihamn med industri knytt til foredling av fiskeriressursane (krabbe foredling). I dag vert hamna framleis nytta av aktive fiskarar, men også fritidsfiskarar og anna friluftsliv knytt til sjøen. Deler av sjø- og landområda nord for Koløyhamn er registrert som regionale friluftsområde der verdiane er knytt til strandsona (Fitjarøyane A). Dette kriteriet er vurdert i samband med fastsetting av funksjonell strandsone, men er ikkje avgjerande. Arealet frå Svartasmoget til Storevik er i hovudsak urørt natur med lengre svært bratte parti mot sjø. Topografi og vegetasjon er avgjerande for fastsetting av funksjonell strandsone. Delstrekket frå Storevik til Koløyhamn består av gardsbruk med jordbruksareal til sjø, einebustadar og hyttefelt innanfor 100-metersbeltet mot sjø, samt strekk med urørt natur. Eksisterande infrastruktur finn ein inst i Storevik og på Bøkjeneset. I Storevik skapar jordbruksareal ned til sjø avgrensa landskapsrom som er knytt til strandsona, samt at deler av busetnaden er ein klar barriere mot sjø. Hyttefeltet på Bøkjeneset er regulert, men ikkje fullt utbygd. Delstrekket mellom Bøkjeneset og Koløyhamn er i hovudsakleg urørt natur beståande av lyng og bar-/løvtre og bratte parti mot sjø. For dette delstrekket er topografi og landskapsrom grunnlag for funksjonell strandsone langs 100-metersbeltet. Kriterium som landskap (topografi, element og rom), landbruk og eksisterande infrastruktur (veg og bygg) er avgjerande for fastsetting av funksjonell strandsone delstrekket mellom Storevik og Koløyhamn. Koløyhamn er eit tett busett område med hytter, einebustadar, industri og rorbuer. Store deler av busetnaden og vegnettet ligg tett til, og heilt i sjøkanten. Det er fleire brygger og tiltak i sjø. Store deler av strandsona er privatisert, og har låg kvalitet. Tidlegare har det vore trelastefabrikk i området (i dag delvis riven) og i dag er det lokalisert ein krabbefabrikk i vågen. Store deler av Koløyhamn er regulert i plan. Funksjonell strandsone er vurdert og sett langs vegnettet for deler av området då det er bratt i bakkant av vegen, samt for deler av området er eksisterande infrastruktur (hytter ved sjø) avgrensande. Areala frå utsida av Koløyhamn til Brattaberget består i hovudsak av urørt natur med bratte parti mot sjø, samt busetnad ved Korsvik. Deler av busetnaden ved Korsvik er ein del av eit avgrensa landskapsrom som også omfattar jordbruksareal heilt ned til sjø. Funksjonell strandsone inkluderer heile dette landskapsrommet. Areala frå Korsvik til Brattaberget består av berg i dagen, lyngmark samt innslag av løvog bartre/buskar. I dette partiet er landskap (topografi) avgjerande for fastsetting av funksjonell strandsone. Tabell 3 Oversikt av kriterium som er nytta i område 2. Blå: vurdert kriterium, kvit: ikkje vurdert kriterium. Biologisk Omr. mangfald Landskap Kulturminne Kulturmiljø Friluftsliv Landbruk Infrastruktur Plan 2 X X X X X Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 16

18 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 17

19 5.3 Område 3 Fitjar sentrum - Hellandsfjorden Dette området er delt inn i to delområde, Fitjar sentrum - Vestbøstad og Hellandsfjorden. Delstrekka er delt der dei grensar til reguleringsplanen for Kråko hytteområde. Generelt består strandsonearealet frå Fitjar sentrum til Vestbøstad av konsentrert busetnad, og Hellandsfjorden av spreidde hytter og eit større konsentrert hyttefelt, akvakultur, campingplass og urørt areal. Fitjarvikjo med deler av landarealet kring vika er registrert som regionalt friluftsområde der verdiane er knytt til strandsona (Fitjarvikjo C). Sjøareala frå Vestbøstad og langs Kråko er registrert som regionalt viktig friluftsområde, der verdiane er knytt til strandsona (Fitjarøyane, A). Heile Storavatnet med tilhøyrande strandsone er også registrert som regionalt viktig friluftsområde, der verdiane er knytt til strandsona (Storavatnet, B). Dette kriteriet er vurdert i samband med fastsetting av funksjonell strandsone, men er ikkje avgjerande. Det er registrert fleire område med verdifull biologisk mangfald innanfor dette området. Dei fleste ligg lengre enn 100-meter frå sjø og er ikkje direkte tilknytt strandsona. Eit område er registrert inst i Hellandsfjorden som viktig område for andefuglar. Delstrekket frå Vestbøstad til Fitjar sentrum Deler av området er i gjeldande kommuneplan synt som byggeområde bustad og næring. Det er fleire reguleringsplanar innanfor området, men berre sentrumsplan for Fitjar har definert byggegrense mot sjø. Areala frå Fitjar sentrum til Mek-verkstad ber preg av busetnad, naust, handel og næring som ligg heilt ned til sjøkanten. Fitjar båthamn ligg i tilknyting til handelsbygget Larsen AS. Det er elles lite tilgjengeleg strandsone for ålmenta i dette området. Fylkesveg 75 er ein klar barriere når ein kjem ut frå sentrumsområdet. Funksjonell strandsone er vurdert til å liggja på nærmaste bygg til sjø og langs fylkesvegen. Ved Mek-verkstad ligg det dyrka mark frå Fv75 og ned til sjø. Det er eit byggefelt som i hovudsak ligg på oppsida av fylkesvegen, og der to av bygga ligg på nedsida av Fv. Den dyrka marka skapar eit klart landskapsrom saman med fylkesvegen og byggefeltet. Funksjonell strandsone er vurdert til å liggja langs nærmaste bygg til sjø og langs fylkesvegen. I området mot Kalveid er det eit byggefelt på nedsida av Fv75. Det er lokalisert eit kulturminne på ein topp ved byggefeltet og eit nede ved sjøen (gravminne og forsvarsanlegg). På Kalveid går det dyrka mark ned til sjø og skapar eit landskapsrom. Strandsona er lite ålment tilgjengeleg og funksjonell strandsone er vurdert til å gå langs nærmaste bygg til sjø og veg. Ut mot Kalvaneset er det eit større samanhengande bustadområde som strekk seg over heile neset. På austsida er det lokalisert eit naustmiljø og båthamn. Sjølve Kalvaneset er avsett i gjeldande kommuneplan som friluftsområde og friområde. Store deler av Kalvaneset er utilgjengeleg frå landsida, men frå båt er det godt tilgjengeleg. På grunn av topografi og storleik er funksjonell strandsone basert på terreng og landskapselement og inkluderar såleis ikkje heile friluftsområdet. Deler av funksjonell strandsone inkluderar også kriteria bratt topografi til sjø og kulturminne. På vestsida av neset mot Vestbøstad fortsett byggefeltet sørover. Det er i gjeldande kommuneplan avsett eit større samanhengande friområde som ligg ned til sjø. Funksjonell strandsone er vurdert til å gå langs grensa til friområdet. Dette samsvarar tilnærma også kriteriet nærmaste bygg til sjø. Strandsona vidare frå byggefeltet og til Vestbøstadvika er topografisk skjerma frå innlandet. Det ligg eit kulturminne innanfor kartleggingsområdet (gravminne). Inst i Vestbøstadvika er det eit klart definert landskapsrom av bergformasjonar og vegetasjon. Funksjonell strandsone er vurdert til å gå langs topografiske avgrensingar og landskapsrom. Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 18

20 Delstrekket Hellandsfjorden Delstrekket startar ved grensa til reguleringsplan for Kråko hytteområde. Funksjonell strandsone er sett langs tilkomstvegen til Kråko hytteområde og inkluderar såleis areal registrert som viktig område for andefugl. I krysset mellom vegen ut til Kråko hytteområde og mot Fitjar laks ligg ein campingplass. Denne campingplassen er inkludert i funksjonell strandsone. Vidare sør er funksjonell strandsone sett basert på topografi, veg og busetnad. Næringsområdet for Fitjar Laks er inkludert i funksjonell strandsone. Kjærelva er utløpet frå Storavatnet. Elveosen er inkludert i funksjonell strandsone som er sett på 100- metersbeltet. Areala vidare sørover frå Kjærelva fram til Hellandssjøen er urørt areal med bratt topografi mot sjø, samt innslag av enkeltståande naust og hytter. Funksjonell strandsone er vurdert og sett i bakkant av bratt topografi mot sjø. Areala på land ved Hellandssjøen er regulert til hytter, naust og friluftsområde. Området er ikkje fullt utbygd. Funksjonell strandsone er vurdert basert på eksisterande infrastruktur, topografi og friluftsområde i reguleringsplan. Området frå Hellandssjøen og sørover består i hovudsak av topografisk bratte område, samt eit større småbåtanlegg. Funksjonell strandsone er sett basert på topografi, veg og landskapsrom. Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 19

21 Tabell 4. Oversikt av kriterium som er nytta i område 3. Blå: vurdert kriterium, kvit: ikkje vurdert kriterium. Biologisk Omr. mangfald Landskap Kulturminne Kulturmiljø Friluftsliv Landbruk Infrastruktur Plan 3 X X X X X X X Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 20

22 5.4 Område 4 Skumsnes - Rossneset Dette området er delt inn i to delområde, Rossneset - Årskog og Årskog - Skumsnes. Strekket som er regulert til industriområde på Årskog er ikkje kartlagt. Generelt består strandsonearealet frå Rossneset til Skumsnes av busette bygder med urørt areal innimellom. Busetnaden er i hovudsak knytt til Landa, Gloppen og Skumsnes. I desse busette områda finn ein også større samanhengande landbruksareal som vert aktivt skjøtta. Fitjarvikjo med deler av landarealet kring vika er registrert som regionalt friluftsområde der verdiane er knytt til strandsona (Fitjarvikjo C). Store deler av Osterneset er også registrert som regionalt friluftsområde der verdiane er knytt til marka (Stokken C). Dette kriteriet er vurdert i samband med fastsetting av funksjonell strandsone, men er ikkje avgjerande. Det er registrert fleire område med verdifull biologisk mangfald innanfor dette området. Dei fleste ligg lengre enn 100-meter frå sjø og er ikkje direkte tilknytt strandsona. Dette kriteriet er såleis ikkje lagt særleg vekt på i dette området. Delstrekket frå Rossneset til Årskog industri. Rossneset er eit større nes som i tilknyting til bustadfelt og Fitjar sentrum vert mykje nytta i friluftssamanheng. I stor grad er friluftsaktiviteten knytt til turstien som går som ei rundsløyfe på neset. Det er få tilgjengelege passasjar ned til strandsona. Ein av dei få stiane ned til sjø er nordvest på neset, og førar til ein lokal badeplass. I dette delområdet finn ein også to automatisk freda kulturminne (gravminne og busetting- aktivitetsområde). Store deler av neset består av tett barskog og med bratte delstrekk mot sjø. Funksjonell strandsone er vurdert til å følgja topografiske bratte parti og vegetasjonsdekke. I Breidvika finn ein landbruksareal som ligg heilt ned til sjø. Deler av desse innmarksteigane skapar eit avgrensa landskapsrom. Funksjonell strandsone er delvis sett i avgrensinga av landskapsromma eller langs 100-metersbeltet. Arealet nord for jordbruksareala består av urørt natur der det er få/ingen spesifikke kriterium som slår ut. For dette delområdet er funksjonell strandsone sett langs 100-metersbeltet mot sjø. Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 21

23 Delstrekket Årskog industri til Skumsnes. Dette delstrekket omfattar urørte område, samt landbruksområde med spreidd busetnad (heilårsbusetnad og hytter). Frå grensa til Årskog industri er det eit lite område med jordbruksareal og spreidde hytter og naust. Resterande areal mot Landa er urørt natur utan spesiell landskapselement, -rom eller topografi. Jordbruksarealet ved industriområdet dannar delvis eit avgrensa landskapsrom, men i hovudsak er det ingen spesielle kriterium som slår ut her. For store deler av strekket mellom Årskog industri og Landa er funksjonell strandsone difor sett langs 100-metersbeltet mot sjø. Der linja er differensiert er det på bakgrunn av topografisk bratte parti mot sjø. Området Landa er eit jordbruksareal med spreidd busetnad. Jordbruksarealet ligg på eit platå ovanfor bratte parti mot sjø. Dei bratte områda er tilnærma eit samanhengande område frå Landa og inn i Gloppevågen. Frå sjø kan ein ikkje sjå jordbruksareala eller busetnaden. Funksjonell strandsone er sett i overkant av dei bratte områda. Inst i Gloppevågen er det fleire bygg der dei fleste er knytt til sjø (gamle naust) eller landbruksverksemd. Inst i vågen er det eit klart avgrensa landskapsrom definert av jordbruksareal og busetnad. Fleire av bygga i Gloppevågen er relativt gamle og er registrert i SEFRAK-registeret. Strandsonearealet frå Gloppevågen til Skumsnes er i hovudsak urørt, men med innslag av innmarksområde og spreidd busetnad som er trekt frå sjø. Bygga i området er hovudsak naust, samt nokre få hytter. På Skumsnes er det fleire heilårsbustadar, der dei fleste ligg lengre enn 100-meter frå sjø. Arealet mellom Skumsnes og Nesseklubben er eit kultivert jordbruksareal med innslag av gamle naust og steinmurar. Dette området skapar eit klart avgrensa landskapsrom som avgrensar funksjonell strandsone. Landskap og topografi er avgjerande for fastsetting av funksjonell strandsone på delstrekket frå Gloppevågen til Skumsnes. Tabell 5. Oversikt av kriterium som er nytta i område 4. Blå: vurdert kriterium, kvit: ikkje vurdert kriterium. Biologisk Omr. mangfald Landskap Kulturminne Kulturmiljø Friluftsliv Landbruk Infrastruktur Plan 4 X X X X X X Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 22

24 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 23

25 5.5 Område 5 Osterneset/Skumsnes - Færøysund Områda frå Skumsnes til Færøysund består i hovudsak av urørte naturområde med innslag av spreidd busetnad, restar frå 2. verdskrig og eldre busetnad, samt ferjeleie Sandvikvåg. Det er fleire registreringar av biologisk mangfald innanfor området frå Skumsnes til Færøysund. Ved Nesseklubben finn ein ei kystlynghei av svært stor verdi (A). Naturtypen og landskapsformasjonen som er svært sårbart med nakne og relativt flatt terreng gjer at funksjonell strandsone er trekt langt inn på land, og følgjer registreringa av kystlynghei. Ved Levåg og Færøysund er det registrert fleire store og små område med verdi for flora og fauna, både på Stordøya og omkring liggjande øyer. Dei fleste registrerte områda på Stordøya er knytt til skogsbiotopar, og ikkje strandsona. Mange av registreringane er også lokalisert lengre enn 100 meter bort frå strandsona, bortsett frå delområdet ved Levåg der Pollen er registrert som viktig område for grågås. For delområda ved Færøysund er kriteriet biologisk mangfald vurdert i samband med fastsetting av funksjonell strandsone, men er ikkje tillagt særleg vekt. Store deler av Osterneset i sør og vest er registrert som regionalt friluftsområde der verdiane er knytt til marka (Stokken, C). Samstundes er nordre del av Osterneset og eit område kring Færøysund registrert som regionale friluftsområde med tilknyting til strandsona (Osterneset B, Færøysundet C). Dette kriteriet er vurdert i samband med fastsetting av funksjonell strandsone, men er ikkje avgjerande. Areala frå nord for Skumsnes og til Stokken er i hovudsak urørt natur beståande av lyngplantar, lauv- og barskog. Sør på Osterneset finn ein restar av gravminne frå bronsealder - jernalder. Desse vert inkludert i den funksjonelle strandsona. Terrenget er kupert, men utan klare topografiske avgrensingar mot sjø. Funksjonell strandsone er sett på 100-metersbeltet på dette strekket grunna få særmerka landskapstrekk eller andre tilhøve som gir grunnlag for ei differensiering. Området nord på Osterneset, Stokken, er spreidd busett og det finst restar etter eit festningsanlegg frå 2. verdskrig som skulle halde kontroll med innseglinga til Bergen (Langenuen og Selbjørnsfjorden). Store deler av festningsanlegget er i dag berre restar, medan deler framleis er intakte. Deler av festningsanlegget er direkte knytt til strandsona og sjøen, m.a. kanonfestane. Ved vurdering av funksjonell strandsone er deler av festningsanlegget inkludert, gjennom at linja er sett langs 100- metersbeltet. Kulturmiljøet som er knytt til strandsona er inkludert i funksjonell strandsone. For delstrekket frå Stokken til Tveit er funksjonell strandsone er sett på 100-metersbeltet. Det er få særmerka landskapstrekk eller andre tilhøve som gir grunnlag for ei differensiering for dette strekket. Frå Tveit til Sandvikvåg er det lengre strekk med bratte parti mot sjø der areala bakanfor ikkje er i kontakt med strandsona. Inst i Tveitevågen er det i gjeldande kommuneplan avsett eit friluftsområde. Friluftsområdet er knytt til sjøareala og deler av vassdraget opp til Tuftlandsvatnet. Det vert stilt spørsmål til bakgrunnen og avgrensinga av friluftsområdet, då store deler av strandsona i friluftsområdet er bratt og lite tilgjengeleg for ålmenta. Inst i Tveitevågen er funksjonell strandsone vurdert til å gå langs 100-metersbeltet på bakgrunn av området sin verdi som friluftsområde, samt jordbruksareal som skapar eit avgrensa landskapsrom. På bakgrunn av at deler av friluftsområdet har utilgjengeleg topografi, vert funksjonell strandsone differensiert i høve til grensa til friluftsområdet. Differensieringa er basert på topografi og busetnad. På neset ved Sandvikvåg er det registrert ein lokal edellauvskog av lokal verdi (C). Denne vert inkludert i funksjonell strandsone på bakgrunn av lokalisering mot sjø. For store deler av stekket frå Tveit til Sandvikvåg er funksjonell strandsone er vurdert til å følgja topografiske avgrensingar, og landskapsrom. Ferjeleie ved Sandvikvåg er inkludert i funksjonell strandsone, gjennom bruksmessig tilknyting til strandsona. Ferjeleiet saman med eit mindre jordbruksareal skapar eit tydeleg landskapsrom. Funksjonell strandsone inkluderar dette landskapsrommet. Arealet frå Sandvikvåg til Færøysund og Fossevika er i all hovudsak urørt strandsone. Det er spreidd busetnad (hytter og naust) i Levåg og i Færøysund. Færøysund er ein gamal handelsplass der bygga knytt til handelsstaden er SEFRAK-registrert og datert frå 1600-talet. Bygga har gamal byggeskikk og dannar eit avgrensa kulturmiljø ved sjøen. Kulturmiljøet er inkludert i den funksjonelle strandsona. Funksjonell strandsone er elles for dette delstrekket sett på bakgrunn av topografi, bratte område og kupert terreng, samt eksisterande infrastruktur. Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 24

26 Tabell 6. Oversikt av kriterium som er nytta i område 5. Blå: vurdert kriterium, kvit: ikkje vurdert kriterium. Biologisk Omr. mangfald Landskap Kulturminne Kulturmiljø Friluftsliv Landbruk Infrastruktur Plan 5 X X X X X Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 25

27 5.6 Område 6 Engevik Heile austsida av Stordøya mot Langenuen er prega av små bygder med busetnad langs E39. Dei største konsentrasjonane av busetnad ligg på Engevik og Vistvik. Busetnaden er knytt både til hytter og heilårsbustadar, naust og anna bygg. Det er ikkje registrert regionale friluftsområde eller område med verdifull biologisk mangfald innanfor dette området. Det er heller ikkje registrert automatisk freda kulturminne eller store konsentrasjonar av SEFRAK-registrerte bygg som dannar avgrensa kulturmiljø. I all hovudsak er kriteria landskap, landbruk og infrastruktur avgjerande for fastsetting av funksjonell strandsone i dette området. Det er få område der E39 har direkte kontakt med strandsona og dannar ein klar barriere mellom strandsona og anna type areal. Unntaket er ved Vistvik der E39 er ein del av eit avgrensa landskapsrom og dannar eit klart skilje mellom strandsonerelatert areal og anna areal. Eksisterande veg og landbruksverksemd med busetnad dannar dette rommet, der funksjonell strandsone er sett langs E39. Det er registrert noko jordbruksareal i området Engevik. Jordbruksarealet er i hovudsak knytt til Engevik og Vistvik, og ligg stort sett ovanfor 100-metersbeltet mot sjø. Delområde nord for Engevikneset, inst i Engevik og ved Vistvik går jordbruksareala heilt ned til sjø og dannar avgrensa landskapsrom. I desse områda er funksjonell strandsone trekt til 100-metersbeltet mot sjø. For store deler av området er topografi avgjerande for fastsetting av funksjonell strandsone. Strandsonebeltet er avgrensa av bratte skrentar mot sjø, med slakare bakanforliggjande område som ikkje har kontakt med strandsona verken topografisk, bruksmessig eller økologisk. Tabell 7. Oversikt av kriterium som er nytta i område 6. Blå: vurdert kriterium, kvit: ikkje vurdert kriterium. Biologisk Omr. mangfald Landskap Kulturminne Kulturmiljø Friluftsliv Landbruk Infrastruktur Plan 6 X X X Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 26

28 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 27

29 5.7 Område 7 Hageberg - Eide Heile austsida av Stordøya mot Langenuen er prega av små bygder med busetnad langs E39. Langs strekket frå Hageberg til Eide finn ein dei største konsentrasjonane av busetnad på Raunholm og Eide. Busetnaden er knytt både til hytter og heilårsbustadar, naust og anna bygg. Jordbruksareala i området er knytt til desse to bustadområda. Det er ikkje registrert regionale friluftsområde innanfor dette området. Det er heller ikkje registrert automatisk freda kulturminne eller store konsentrasjonar av SEFRAK-registrerte bygg som dannar avgrensa kulturmiljø. Det er ingen område der E39 har direkte kontakt med strandsona og dannar ein klar barriere mellom strandsona og anna type areal. I all hovudsak er kriteria landskap, landbruk og infrastruktur avgjerande for fastsetting av funksjonell strandsone i dette området. Det er to registrerte naturtype lokalitetar i dette området. På Storeklubben er det registrert nordvendt kystberg av viktig verdi (B), og på Vodlane, mellom Raunholm og Eidesklubben, er det registrert rikare sumpskog av viktig verdi (B). Begge desse områda er direkte knytt til strandsona sin økologi. Funksjonell strandsone inkluderar desse områda og linja er sett i overkant av desse naturtypane. For store deler av området er topografi avgjerande for fastsetting av funksjonell strandsone. Strandsonebeltet er avgrensa av bratte skrentar mot sjø, med slakare bakanforliggjande område som ikkje har kontakt med strandsona verken topografisk, bruksmessig eller økologisk. Tabell 8. Oversikt av kriterium som er nytta i område 7. Blå: vurdert kriterium, kvit: ikkje vurdert kriterium. Biologisk Omr. mangfald Landskap Kulturminne Kulturmiljø Friluftsliv Landbruk Infrastruktur Plan 7 X X X X Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 28

30 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 29

31 5.8 Område 8 Fonno Fonno er ei av dei største øyane i Fitjar kommune med både fastbuande og fritidsbusetnad. Øya er ikkje ein del av kjerneområde for Fitjarøyane, og er såleis teke med i kartlegginga på bakgrunn av desse momenta. Fonno ligg i innløpet til Fitjarvikjo, og er ei markant øy i skjergarden. Busetnaden er knytt til to område, eit i nordaust og eit i sørvest. Store deler av øya vert nytta i landbrukssamanheng til beite og grasproduksjon. Deler av øya og sjøområda kring er registrert som regionale friluftsområde der verdiane er knytt til strandsona (Fitjarvikjo C og Fitjarøyane A). Nordvestsida av Fonno er ein del av eit større, svært viktig viltområde (Fitjarøyane). Dette er eit område med holmar, skjer og større og mindre øyar, med få og små tekniske inngrep. Samstundes er deler av området i nordvest registrert med naturtype kystlynghei av viktig verdi (B). Området registrert med kystlynghei er eit sårbart og ope landskap med direkte kontakt til sjø. I kartlegging av funksjonell strandsone har ein valt å trekke linja i kant med registrert kystlynghei. Dette med bakgrunn i området sin naturkvalitet, samt området sin sårbarheit. Registreringa av viltområde går lenger inn på land enn kystlyngheiregistreringa, men ein har valt å ikkje følgja denne avgrensinga på bakgrunn av endring av vegetasjon og topografi som gjer at området ikkje er strandsonerelatert. Funksjonell strandsone er sett langs 100-metersbeltet i område der berre viltområdet er registrert. Dette er også i samsvar med kriteriet landskap og topografi. I aust er det registrert eit område med rik edellauvskog av lokal verdi. Lokaliteten strekk seg frå kystlinja og om lag 100 meter inn på land. Funksjonell strandsone er sett i overkant av naturtypen. Område registrert som innmark er avgrensa til to område som samanfell med busetnaden. Det er få stader at innmarka går ned til sjø og dannar tydelege landskapsrom. I hovudsak er topografien slik at det er bratte parti ned til sjø med meir eller mindre flate platå, samt kupert landskap i bakkant. For store deler av Fonno er funksjonell strandsone sett i overkant av markerte bratte parti mot sjø. På Sørfonno er det registrert fire automatisk freda kulturminne, der alle er klassifisert som gravminne. Det er også fleire SEFRAK-registrerte bygg på Fonno som er knytt til gamle landbruksbygg. Ingen av bygga dannar spesielle kulturmiljø som vert vektlagt høgt i denne kartlegginga. Store deler av Nordfonno samt ei stripe mot Teløysundet er registrert som Inngrepsfri naturområde i Norge (INON). INON-område er område som ligg ein kilometer eller meir i luftlinje frå tyngre, tekniske inngrep, som til døme større kraftlinje, vegar og vassdragsreguleringar. Registreringa er inkludert i vurderinga av funksjonell strandsone, men ikkje avgjerande for avgrensinga. Store deler av INON-områda er inkludert i funksjonell strandsone. Sørfonno er eit markant landskapselement som vert vektlagt høgt. Kartlegginga vurderar neset til å ha gode strandsone kvalitetar og funksjonell strandsone inkluderar neset. Den funksjonelle strandsona er sett tvers over øya ved dei sørlegaste hyttane, og avgrensinga er basert på topografi og landskapsrom. Tabell 9. Oversikt av kriterium som er nytta i område 8. Blå: vurdert kriterium, kvit: ikkje vurdert kriterium. Biologisk Omr. mangfald Landskap Kulturminne Kulturmiljø Friluftsliv Landbruk Infrastruktur Plan 8 X X X X X Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 30

32 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 31

33 5.9 Område 9 Storavatnet Generelt består strandsonearealet kring Storavatnet av spreidd busetnad, jordbruksareal til sjø og urørt areal. Store deler av strandsone arealet ber preg av landbruksdrift og kan karakteriserast som kulturlandskap. Heile Storavatnet med tilhøyrande strandsone er registrert som regionalt viktig friluftsområde der verdiane er knytt til strandsona (Storavatnet, B). Dette kriteriet er vurdert i samband med fastsetting av funksjonell strandsone, men er ikkje avgjerande. Ein del av strandarealet ved Breivika og tilgrensande holmar er i gjeldande kommuneplan synt som friområde og LNF- der friluftsliv dominerar. Breivika er Fitjar kommune sin einaste tilrettelagte badeplass i ferskvatn (kai, sandvolleyballbane, benkar og parkering). Friluftsområda er inkludert i funksjonell strandsone. Det er registrert fleire område med verdifull biologisk mangfald innanfor dette området. Det er to lokalt viktige edelløvskogar spreidd rundt vatnet; Rydland og Hellandsneset, samt eit kulturlandskap av lokal viktig verdi; Tveita vest. Alle desse ligg vendt mot sjø og er inkludert i funksjonell strandsone. Det er også registert ein lokalt viktig naturtype i sjølve vatnet (mudderbank, ferskvatn/våtmark) ved Gåsakjelda nord for Helland. Det er to større elvar som munnar ut i Storavatnet; Årbøelva og Tveitaelva, og ei elv som har utløp i sjø; Kjærelva. Elles er det fleire mindre elvar/bekker som munnar ut i Storavatnet. Funksjonell strandsone er sett på 100-metersbeltet kring dei større elvane. Store deler av areala mot vatnet er dyrka mark eller innmarksbeite. Det ligg fleire store gardsbruk langs Storavatnet. Jordbruksareala dannar store samanhengande landskapsrom og er for mange delområde avgjerande for fastsetting av funksjonell strandsone, mellom anna Vestbøstad, Torland, Nesbø, Vik, Tveita, Hovstad og Helland. Generelt er kriteriet landbruk mykje nytta, og funksjonell strandsone er enten sett til 100-metersbeltet eller jordbruksareala sitt avgrensa landskapsrom. For store deler av område utan infrastruktur eller jordbruksareal, er topografi avgjerande for fastsetting av funksjonell strandsone. Strandsonebeltet er avgrensa av bratte skrentar mot vatnet, med slakare bakanforliggjande område som ikkje har kontakt med strandsona verken topografisk, bruksmessig eller økologisk. Fylkesveg 545 går langs austsida og fylkesveg 75 langs vestsida av Storavatnet. Der fylkesvegane er innanfor 100-metersbeltet og dannar ein klar barriere er kriteriet infrastruktur, veg, avgjerande for fastsetting av funksjonell strandsone. Dette omfattar delstrekke ved Vik i aust og Gåsakjelda, Ådepøyla og Breivika i vest. Tabell 10. Oversikt av kriterium som er nytta i område 9. Blå: vurdert kriterium, kvit: ikkje vurdert kriterium. Biologisk Omr. mangfald Landskap Kulturminne Kulturmiljø Friluftsliv Landbruk Infrastruktur Plan 8 X X X X X Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 32

34 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 33

35 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 34

36 6 Oppsummering Gjennom kartlegging av den funksjonelle strandsona har ein gjort ei kvalitetsvurdering for deler av strandarealet i Fitjar kommune. Det er nytta sju delkriterium for vurdering i dei ulike områda; Biologisk mangfald, landskap, kulturminne/kulturmiljø, friluftsliv, landbruk, eksisterande infrastruktur og eksisterande plan. Den funksjonelle strandsonelinja er synt i figurar på følgjande sider i rekkefølgja Dåfjorden i sørvest til Hageberg-Eide i søraust, samt Fonno og Storavatnet til slutt. Temakart som er nytta som analysegrunnlag er vedlagt for alle delområda (NB! Karta er ikkje i rett målestokk). I desse karta er alle tilgjengelege relevante tema samla i eit kart, og gir slik god oversikt over arealstatus i strandsona med bakanforliggande område. Gjennom å kartlegga funksjonell strandsone får ein eit verktøy for vurdering av vern, tilpassa bruk og område som kan leggjast til rette for utbygging. Kartlegginga skal nyttast som: Grunnlag for vurdering av arealinnspel og avgrensing av arealinnspel (konsekvensutgreiing) Grunnlag for fastsetjing av byggegrense og omsynssone Ein skyggeplan for vidare arealforvaltning og planrevisjon Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 35

37 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 36

38 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 37

39 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 38

40 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 39

41 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 40

42 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 41

43 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 42

44 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 43

45 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 44

46 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 45

47 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 46

48 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 47

49 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 48

50 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 49

51 Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 50

52 Borggata Stord Tlf.: Faks: Epost: post@akvator.no Kommuneplan Fitjar. Rapport - Funksjonell strandsone 51