Kvam herad. Sakspapir SAKSGANG Styre, utval, komite m.m. Møtedato Saksnr Sakshands. Kvam formannskap ROSE

Transkript

1 Kvam herad Sakspapir SAKSGANG Styre, utval, komite m.m. Møtedato Saksnr Sakshands. Kvam formannskap ROSE Avgjerd av: Saksh.: Rolf Kristoffer Seldal Arkiv: N-217 Objekt: Arkivsaknr 08/5 Uttale til søknad om godkjenning av Norheimsund Montessoriskule Kva saka gjeld Norheimsund Samfunnsdrift har søkt Utdanningsdepartementet om å starte montessoriskule med komplett grunnskuletilbod i Norheimsund. Departementet ber om ein uttale frå heradet. Rådmannen sitt framlegg til vedtak: 1. Heradsstyret vil ikkje tilrå søknaden frå Norheimsund Samfunnsdrift om å etablere ein Montessoriskule med fullt grunnskuletilbod for 140 elevar i Norheimsund. 2. Dersom Utdanningsdepartementet godkjenner søknaden om Montessoriskule i Norheimsund, legg rådmannen, seinast tre månader etter vedtak i departementet, fram sak om tilpassa skulestruktur. 3. Dersom Utdanningsdepartementet avslår søknaden frå Norheimsund Samfunnsdrift, set heradsstyret ned eit utval med oppdrag å gå i dialog med Norheimsund samfunnsdrift om vilkåra for å etablere ein stor privat montessoriskule i Norheimsund, som erstatning for dei kommunale skulane i krinsane Vikøy/Aksnes, Norheimsund og Steinsdalen. 4. Fram til Utdanningsdepartementet har fatta vedtak i saka vert arbeidet med å oppruste og utvide barneskulen i Norheimsund lagt på is. Lista inneheld sentrale dokument som det er referert til eller sitert frå i saksframstillinga: JournalID Journaldato Tittel Avsendar For å opne dokument det er referert til i tabellen må du klikke på lenka under her. Skriv så inn JournalID i søkefeltet DokumentID og utfør søket.

2 Saksopplysningar: 1. Utgangspunkt Norheimsund Samfunnsdrift har søkt Utdanningsdepartementet om å starte montessoriskule med komplett grunnskuletilbod i Norheimsund for 140 elevar. Montessoriskulen vil i tilfellet bli den andre private grunnskulen i Kvam. For alt i 2007 starta Kvam Kristne Skule opp med 1-10-skule i Steinsdalen. Å starte privatskule er ingen rett, men ein moglegheit som Utdanningsdepartementet kan opne for etter skjønnsmessig godkjenning med heimel i privatskulelova 2-1. I skjønnsvurderinga vil departementet vurdere: kva verknader privatskulen vil ha for den offentlege skulestrukturen skulefaglege omsyn behovet for skulen budsjettmessige omsyn Odelstinget la i si innstilling til Stortinget om endringar i privatskulelova i eit ekstra punkt til denne lista: seriøsiteten til søkjaren Som absolutt føresetnad stiller departementet krav om at skulen skal drive verksemda si etter ei anerkjend pedagogisk retning. 2. Saksgang Før departementet fattar vedtak får heradet høve til å uttale seg. Fristen er 1. oktober. 3. Skulestatus i Kvam Kvam har sidan 2003 vore gjennom ei intensiv skulestrid. Den nye skulestrukturen som heradsstyret vedtok i 2005 innebar mellom anna at grenda Norheimsund, regionsenter for kommunane Kvam og Jondal, skulle få felles ungdomsskule med nabogrenda Øystese seks kilometer unna. Etter litt att og fram stadfesta heradsstyret i 2008 vedtaket om den nye skulestrukturen. Den felles ungdomsskulen i Øystese, utvida og opprusta for 86 millionar, vert opna no i haust for alle elevar frå dei to grendene. Barneskulen i Norheimsund er planlagt utvida for 50 millionar. Elevar frå tre av dagens barneskular skal samlast her frå hausten Reaksjonar på ny skulestruktur Spesielt i Norheimsund har det vore eit stort mishag mot den nye skulestrukturen. Ei samla grend har forgjeves mobilisert og aksjonert for å halde ungdomsskuleelevane (140) i grenda. Rådmannen ser søknaden om montessoriskule som ledd i mobiliseringa for å sikre eit komplett grunnskuletilbod i grenda. Det har vore mobilisert i det same sporet tidlegare. I 2006 vart det søkt om å etablere ein privat ungdomsskule i Norheimsund. Søknaden vart ikkje støtta av heradsstyret, som fann at skulen ville forkludre ein nøye planlagt skulestruktur. Spesielt var heradsstyret uroleg for at innsparingane skulle bli mindre enn forventa. Departementet avslo søknaden.

3 5. Rådmannen si vurdering av søknaden om montessoriskule Norheimsund Samfunnsdrift er ein seriøs søkjar, skulen skal basere seg på godkjend pedagogikk. Skulen vil sjølvsagt få verknader for den offentlege skulestrukturen, men desse er ikkje berre negative. Det kan vere råd å få til ei løysing som alle kan godta. Det står i søknaden at skulen skal ha 140 elevar. Rådmannen vil ikkje tilrå heradsstyret å tilrå departementet å godkjenne ein slik 1-10-skule. Den vil bidra til å fragmentere skulemiljøa i heradet, noko rådmannen meiner vil vere uheldig for arbeidet med å rekruttere og halde på gode lærarar. For erfaringane frå siste års lærartilsetjingar er at det er enklare å rekruttere til store skular i heradet enn til små. Skal montessoriskulen lukkast, og dertil gje eit tilskot til det samla skuletilbodet i heradet, meiner rådmannen han må vere rimeleg stor. Han må ikkje berre supplere, men òg erstatte. Rådmannen vil tilrå heradsstyret å støtte ein stor 1-10-skule i Norheimsund. Ein slik skule vil, så langt rådmannen anar, vere meir i takt med folkemeininga i krinsane Vikøy/Aksnes, Steinsdalen og Norheimsund som i skulestrida samla seg bak kravet om ein 1-10-skule i Norheimsund felles for dei tre krinsane. Målt ut i frå engasjementet for å halde på ungdomsskulen i Norheimsund, og den relativt låge årsavgifta for elevane i montessoriskulen (kr 1300), meiner rådmannen skulen bør ta mål av seg å rekruttere dei fleste av dei om lag 370 elevane frå skulekrinsane Vikøy/Aksnes, Steinsdalen og Norheimsund. Ein slik stor montessoriskule vil ikkje fragmentera, men samla. Rådmannen finn ikkje sterke skulefaglege argument for ein montessoriskule, men heller ikkje sterke argument imot. Derimot finn rådmannen sterke grendepolitiske argument for, tufta på tanken om ein fullverdig infrastruktur i (mist) fire grender, ikkje minst i regionsenteret. Ein slik tanke utfordrar rimelegvis den nyetablerte skulestrukturen, men ikkje meir enn heradet lyt tåle. Rådmannen ser strengt tatt berre to relevante hindre for ein stor montessoriskule i Norheimsund. 6. Første hinder: Det praktisk-økonomiske Rådmannen legg til grunn at langt dei fleste av elevane som soknar til, eller er tenkt overført til, skular i Norheimsund, vil søkje seg til montessoriskulen. Men ei stor søkning til montessoriskulen gjer at rådmannen fryktar at det vil bli så få elevar att i den kommunale skulen i Norheimsund at det ikkje er tenleg for heradet å halde han oppe. Dei fråflytta kommunale skulebygga i Norheimsund bør, slik initiativtakarane antyder i søknaden, vere av interesse for montessoriskulen. Rådmannen ser det som eit føremonn om skulen kjøper både den eksisterande barneskulen og den ledige ungdomsskulen, og at heradet så snart godkjenninga frå departementet er på plass, legg om sine planar for oppussing og ombygging. Dei praktiske problema er råd å overvinne. 7. Andre hinder: Det uvisse Så langt har det kvart år vore kjent kor mange elevar som skal inn på kvart trinn. Privatskulen vil bringe uvisse inn i dette biletet. For ingen kan vere trygge på kor mange som kvart år tek den eine eller andre skulevegen. Det kompliserar både planlegging og budsjettering. Skjønt uvissa vert neppe større enn ho i mange år har vore i den vidaregåande skulen, og er i ferd med å bli i barnehagane no når Trygge barnehagar er på plass i Norheimsund. Ei anna uvisse er kva som skjer dersom montessoriskulen avviklar drifta. Slik rådmannen ser det vil heradet i den tida montessoriskulen driver måtte utvide Øystese barneskule for å huse elevar frå Vikøy/Aksnes, Steinsdalen og Norheimsund som vil gå på kommunal skule. Ved ei avvikling vil rådmannen tilrå at elevane vert flytta dit det er mest økonomisk tenleg å undervise dei, men likevel slik at statens pålegg om undervisning ved næraste skule vært innfridd.

4 Om heradet i mellomtida har rusta opp barneskulen i Øystese, slik at den kan huse langt fleire elevar enn i dag, bør ein vurdere å flytte barneskuleelevane dit. Då med Tørvikbygd som avlastningsskule. For ungdomsskuleelevane er det enklare, skulen i Øystese er meir enn stor nok til alle. I sum meiner rådmannen problemet med det uvisse er råd å handtere. 8. Argument rådmannen ikkje tillegg avgjerande tyngde Rådmannen er sjølvsagt klår over at mange lærarar vil ha arbeidsro etter år i uvisse og omstilling. Ved på nytt å røske i skulestrukturen vil heradsstyret måtte bu seg på nye rundar med mismot og oppseiingar. Skjønt der er dei som vil sjå montessoriskulen som ei utviding av arbeidstilbodet i heradet, og freiste ei ny retning på lærargjerninga si. 9. Økonomien i ein stor montessoriskule, sett frå heradets side Det er enno ikkje råd å svare i detalj om kva verknadene av ein montessoriskule vil vere for økonomien i heradet. Til det trengs mellom anna prognosar for etterspurnad, avklaring av bruk av bygg, inntekter frå eventuelt sal av bygg og tilpassingar av eksisterande og planlagd skulestruktur. Difor berre ei kort skisse som antyder innsparingspotensial og rom for tingingar. Heradet tek i mot kr pr elev i rammeoverføring frå staten. Om alle 370 elevane i dei tre krinsane Vikøy/Aksnes, Norheimsund og Steinsdalen tar til på montessoriskule, vil heradet miste kr 21,5 millionar. I kosta det heradet kr 32 millionar å drive dei tre barneskulane i desse krinsane, samt den no nedlagte ungdomsskulen i Norheimsund. Sjølv om ikkje alle elevane i desse tre krinsane vil søkje montessoriskulen, og såleis vil bidra til kostnadsauke ved andre skular, indikerer dette at her er eit innsparingspotensial (som rimelegvis må utreknast i større detalj). Rådmannen meiner det er urimeleg at heradet sitt at med heile vinsten. Noko bør rimelegvis tilfalle skuleinitiativtakarane i Norheimsund. Om initiativtakarane ser potensialet i å drive ein stor montessoriskule, er her såleis pengar å forhandle om. Gitt avviklinga av dei kommunale skulane i desse krinsane, vert spesialiserte bygg ståande ledige. Der er truleg ikkje mange potensielle kjøparar til desse. Rådmannen finn det rimeleg at den nye montessoriskulen tek over skulebygga i Norheimsund for ein høveleg pris. Dermed vil heradet ikkje bare spare driftsutgifter, men og utgifter til oppussing og vedlikehald. Skjønt igjen, noko av innsparinga bør tilfalla dei nye eigarane etter tingingar. 10. Oppsummering. Premissar for at rådmannen kan støtte ein montessoriskule. Rådmannen vil tilrå at heradsstyret opnar for ein stor montessoriskule i Norheimsund. I denne legg rådmannen fyrst og fremst til grunn at initiativtakarane oppfyller dei basale krav frå departementet. Dernest legg rådmannen til grunn at det store fleirtalet av foreldre i grendene Norheimsund, Vikøy/Aksnes og Steinsdalen ynskjer ein slik skule. Kor stort dette fleirtalet er, bør kartleggjast gjennom ei rundspørjing. Vidare legg rådmannen til grunn at dette fleirtalet materialiserar sin vilje til å halde på eit fullt grunnskuletilbod i Norheimsund ved å kjøpe plass ved den nye montessoriskulen. Vidare at skulen vert så stor at han vert attraktiv for gode lærarar, og at dei kommunale skulane sentralt i heradet får eit nokolunde tilsvarande format. Rådmannen legg vidare til grunn at talet som etterspør montessoritenester vert så høgt at det korkje økonomisk eller pedagogisk er tenleg å halde oppe barneskulen i Norheimsund. Rådmannen har (også i tidlegare utgreiingar) argumentert for at store skular, helst sentralt plasserte, verkar å ha størst sjanse for å rekruttere lærarar. Det er slik sett eit poeng å samle barneskuleelevane frå det sentrale Kvam i Norheimsund og/eller Øystese. Montessoriinitiativet opnar for at det kan skje i privat regi i Norheimsund. Og, for ikkje å flise opp

5 tilbodet, tilrår rådmannen at konkurrerande kommunale tilbodet vert i Øystese og berre Øystese. Då har heradet to levedyktige skulemiljø, og begge grender får sitt. 11. Ein privatskule løyser ikkje alle vanskar Dei som trur at det med dette vert forsoning og slutt på all kritikk mot den nye skulestrukturen, er for optimistiske. Ved den løysinga som rådmannen tilrår, vil i det minste to forskjellar vere påtakelege: Pengane og byggstandarden. Dei i Norheimsund vil oppleve å måtte betale for lite, medan dei i Øystese vil bli skulda for å få altfor mykje heilt gratis. Dei som uroar seg for at det som måtte vere av bygdestrid tek slutt med dette, har såleis lite å frykte.