MØTEINNKALLING. Orientering om BIR v/steinar Nævdal, administrerande direktør i BIR AS.

Transkript

1 FUSA KOMMUNE MØTEINNKALLING Kommunestyret Utval: Møtestad: Kommunetunet Møtedato: Tid: Kl. 16:00 Orienteringar: Orientering frå Bergensalliansen. Orientering om «Brannsamarbeid i bergensregionen» v/sekretariatet ved dagleg leiar Richard Taule Orientering om BIR v/steinar Nævdal, administrerande direktør i BIR AS. Forfall eller inhabilitet: Grunngjeve forfall til møtet, eller inhabilitet, må meldast snarast råd til postkasse@fusa.kommune.no eller ekspedisjonen tlf Administrasjonen kallar inn varamedlem. Varamedlemer møter berre etter særskild innkalling. Dokumenta ligg til offentleg ettersyn på heimesida og på biblioteket, Kommunetunet, Eikelandsosen. Eikelandsosen, Atle Kvåle Ordførar Gunn Sissel Teigen Ansvarleg sekretær 1

2 Sak nr. Tittel Saksliste 022/16 GODKJENNING AV MØTEPROTOKOLL FRÅ MØTET 023/16 Driftssituasjonen i Pleie og omsorg 024/16 Endring av avgiftsbudsjettet for nye satsar knytt til nye omsorgsbustader ved FBBS 025/16 Skulestruktur trinn 2 026/16 Sal av skuleeigedomar på Holdhus og i Strandvik. Krav om lovlegheitskontroll - Kommunelova 59. Avklaring av salsvilkår m.m. 027/16 Revisjonsteneste for Fusa kommune - val av revisor 028/16 Kommunal garanti for lån og auka driftsstøtte til ASVO Fusa AS 029/16 Tilskot til drift av private idrettsanlegg 030/16 Introduksjonsstønad til deltakarar mellom 18 og 25 år i introduksjonsprogrammet 031/16 Om skulekrinsar i Fusa kommune 032/16 Høyringsuttale - Lovfesting av ordninga med ungdomsråd 033/16 VEDTEKTER FOR BARNEHAGANE I FUSA KOMMUNE 034/16 Revnestranden skogplantingsfond 035/16 Eigengodkjenning - Detaljregulering for Grimeneset strand- og naustområde 036/16 KOMMUNALE STYREMEDLEMER I A/S SAMBYGG 037/16 VAL AV STYREMEDLEMER I ASVO FUSA AS 038/16 KANDIDATAR TIL STYREVERV I FUSA UTVIKLINGSSELSKAP AS 039/16 BIR - UTPEIKING AV REPRESENTANTER 040/16 Val av representantar til Stiftinga Kystsogevekene /16 SØKNAD OM KOMMUNALT LØYVE TIL SAL AV ALKOHOL 042/16 SØKNAD OM UTVIDING AV KOMMUNALT SKJENKELØYVE - TIL Å GJELDA INNFØRSEL AV ALKOHOL GRUPPE 1 OG 2 TIL SKJENKING I EIGA BEDRIFT 043/16 Skadebot etter tilbaketrekt byggjeløyve forliksavtale unnateke frå offentleg innsyn 2

3 Sakshandsamar: Gunn Sissel Teigen Arkivsaknr: 16/437 Saksnr Utval Møtedato Saksbeh. 022/16 Kommunestyret GST GODKJENNING AV MØTEPROTOKOLL FRÅ MØTET Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Møteprotokoll frå møta og vert godkjent. Saksframstilling: Saksdokument: Ikkje vedlegg : Møteprotokoll frå møta og (lagra ut tidlegare) 3

4 SAKSFRAMLEGG Saksnr Utval Møtedato Saksbeh. 008/16 Råd for seniorar og menneske med ALA nedsett funksjonsevne 021/16 Formannskapet ALA 023/16 Kommunestyret ALA Sakshandsamar: Anne-Lise Aaseng Arkivsaknr 16/270 Driftssituasjonen i Pleie og omsorg Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Kommunestyret tek saka til etterretning FORMANNSKAPET Handsaming: Uttale av frå råd for seniorar og menneske med nedsett funksjonsevne var sendt og lagra ut. Hans Ekeberg, Ap, fremja følgjande framlegg til tillegg: Formannskapet ber rådmannen synleggjera evt. ikkje lovpålagte oppgåver som einingane i dag utfører og spesifiserte utgifter på dette. Oversikten må føreliggja i samband med handsaming av fyrste tertialrapport. Rådmannen fremja følgjande forslag til tillegg i vedtaket: Til førstkomande kommunestyremøte utarbeider rådmannen eit notat som gjer greie for kostnader/driftskonsekvensar ved å rehabilitera sjukeheimsplassar i staden for ombygging til omsorgsbustader trinn 2. Mikal Leigland stilte spørsmål om han er ugild sidan han har forretningsinteresse i investeringsprosjektet ombygging av FBBS. Forslaget kan få konsekvensar for oppdraget, firmaet hans og tilsette m.m. Forslaget fremja i møtet av rådmannen gjer at saka har endra 4

5 karakter. Mikal Leigland gjekk frå møtet. Peter-Hans de Zwarte møtte som vararepresentant i andre saker og tok plass i møtet også i denne saka. Mikal Leigland vart samrøystes kjend inhabil, jf. kommunelova 40 nr 3, jf. forvaltningslova 6 1.ledd. Ordførar Atle Kvåle, Ap, fremja følgjande forslag til vedtak: Kommunestyret tek saka til orientering. Framlegget frå Atle Kvåle vart samrøystes vedteke. Forslag til tillegg frå rådmannen vart samrøystes vedteke. Framlegget frå Hans Ekeberg fekk 0 røyster. FOR-021/16 VEDTAK: Kommunestyret tek saka til orientering. Til førstkomande kommunestyremøte utarbeider rådmannen eit notat som gjer greie for kostnader/driftskonsekvensar ved å rehabilitera sjukeheimsplassar i staden for ombygging til omsorgsbustader trinn 2.. Saksframstilling: Vedtaksmynde: Kommunestyret Saksdokument: Vedlegg: Ingen Ikkje vedlegg: Ingen Faktiske opplysninger: Vi viser til munnleg orientering om driftssituasjonen i eining Pleie og omsorg i formannskapet 3.2. og i kommunestyret den Pleie- og omsorgseininga er i gang med å iverksetja innsparingstiltaka i budsjettvedtaket. Det som skaper store utfordringar, er at behovet for pleie- og omsorgstenester har auka svært 5

6 mykje frå årsskiftet. Dette gjeld både institusjonsplassar og heimetenester. Situasjonen og dei økonomiske konsekvensane er svært utfordrande. Befolkningssamansetjing, dvs. tal eldre har ikkje endra seg frå 2015 til Folketalsprognosane for økonomiplanperioden viser heller ikkje vesentlege endringar. Av erfaring veit vi at det likevel kan vera svingingar frå år til år - og i løpet av året. Det vi opplever no er mykje større endring enn det vi kunne venta. Årsakene er samansette, men er i hovudsak knytt til demens som har auka eller er avdekka. FBBS har fire pasientar på overbelegg til ei kvar tid. Desse har rett til naudsynt helsehjelp, utan at det er budsjettdekning for å yta denne hjelpa. Overbelegget har både økonomiske, faglege og praktiske konsekvensar. Det store presset på sjukeheimsplassar gjer at presset på heimetenestene aukar og vi må setja inn ekstra ressursar både på FBBS og i heimetenestene. Det er sett inn ekstra ressursar i heimesjukepleien 24 timar i døgnet; m.a. har omsorgsbustadene ved Eikhovdaheimen for tida kontinuerleg heildøgnsbemanning som følgje av mangel på institusjonsplassar. Vi har måtte betala sjukehus for utskrivingsklare pasientar tilsvarande ca. 60 døgn totalt i januar og februar og vi har betalt for ein institusjonsplass i ein nabokommune i januar. Konsekvensane for dei tilsette er auka arbeidspress. Vi registrerer ein auke i talet på klagar frå brukarar/pårørande. Til og med februar er det eit overforbruk på eining Pleie og omsorg på ca. kr Overforbruket i januar var på kr , herav betaling for liggedøgn på sjukehus og institusjonsplass i ein nabokommune med kr I februar er overforbruket på ca. kr , herav betaling for liggedøgn på sjukehus med kr Pr medio mars har det ikkje vore betalingsdøgn på sjukehus. Sjølv om nokre av komponentane i overforbruket i januar og februar er vekke nett no, vil behovet for omfattande, døgnkontinuerleg helsehjelp halda forbruket godt over budsjett også framover. Vurdering: FBBS har framleis jamt over fire pasientar på overbelegg. Det varierer litt kor mykje ekstra personale ein må setja inn, men vi reknar med eit snitt på ca. kr i månaden i ekstrautgifter. Behovet er til stades også framover. Det er heildøgnsbemanning knytt til omsorgsbustadene på Eikhovda, og bemanningsnivået vert vurdert til lågaste forsvarlege nivå. Sannsynlegvis vil ikkje behovet for heildøgnsbemanning knytt opp mot omsorgsbustadene ved Eikhovda avta med det første. Behovet kan opphøyra dersom pasientane får plass på FBBS. Dette er ikkje lett å få til no sidan kapasiteten der alt er sprengt, og vi dessutan driv med ombygging og reduksjon av rom totalt. Vi har ikkje grunn til å tru at behovet vert endra før sommaren i alle fall, slik at ein må rekna med eit overforbruk knytt til denne tenesteytinga på ca. kr pr. månad. Dersom den skildra situasjonen ikkje endrar seg, vil eininga ha eit overforbruk på kr 1,5 mill. i første tertial, og ca. kr 2 mill. i første halvår. 6

7 Om vi framover vil måtte betala for utskrivingsklare pasientar på sjukehus, eller vil greia å ta imot dei i Fusa, er vanskeleg å seia. Dette varierer veldig, som skildra ovanfor. Det er fleire heimebuande pasientar som med ein knapp margin er innafor grensa til at det fungerer å verta buande heime. Vi håpar å kunne ivareta desse utan å måtte auka talet på nattevakter. Situasjonen er sårbar, og endringar knytt til pasient eller pårørande kan fort føra til at behovet for omsorgsbustad eller institusjonsplass er der. I denne vanskelege situasjonen er det mange grep som er gjort for å vera best mogleg skodd til å handtera utfordringane: Vi bruker ressursar og kompetanse fleksibelt, både mellom avdelingar og geografisk Vi har gitt stillingsauke til så og seia alle som har ønskt høgare stilling og har hatt rett kompetanse Vi har tilsett i bufferstilingar for å sikra kompetanse, kontinuitet og tilgjengelege vikarar Vi driv systematisk HMT-arbeid og har utarbeidd handlingsplan for 2016 med særleg fokus på nærversarbeid og psykososialt arbeidsmiljø for høg trivsel og lågare sjukefråver Vi bruker omsorgsbustader fleksibelt Vi gjer kva vi kan for god tilrettelegging i heimane, men nokre brukarar ønskjer ikkje å bruka hjelpemiddel som t.d sjukeseng og heis. Det kan og vera utfordrande å få brukarar til å gjera endringar i heimen som t.d fjerna teppe, dørtersklar og liknande. Vi har godt konstruktivt samarbeid med rehabiliteringsavdelinga og fysioterapitenesta. Vi legg vekt på godt samarbeid med brukarar og pårørande Vi bruker vikarbyrå for å skaffa nok personale Det ligg omfattande logistikkarbeid og innsats bak å halda overforbruket nede på det nivået det no er, og utan denne innsatsen, ville avviket vore høgare. Det er heile tida ein balansekunst mellom brukarbehov, økonomiske ressursar, andre rammevilkår og omsynet til medarbeidarane. Det er eit auka behov i alle avdelingar innafor eininga. Dagsentera kan heller ikkje stengjast no i denne krevjande situasjonen då det frå første dag ville ført til ytterleg auka behov for heimesjukepleie og institusjonsplassar. Vi kan ikkje peika på innsparingstiltak innafor eininga som både er handterlege og har stor verknad i denne situasjonen. Driftssituasjonen for dei andre kommunale einingane er også krevjande og vi ser difor ikkje no korleis vi kan finna dekning ved å redusera rammene i andre einingar. Dette må vurderast løpande og særleg grundig i samband med tertialrapporten. 7

8 SAKSFRAMLEGG Saksnr Utval Møtedato Saksbeh. 009/16 Råd for seniorar og menneske med ALA nedsett funksjonsevne 026/16 Formannskapet ALA 024/16 Kommunestyret ALA Sakshandsamar: Anne-Lise Aaseng Arkivsaknr 15/610 Endring av avgiftsbudsjettet for nye satsar knytt til nye omsorgsbustader ved FBBS Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Framlegg til vedtak: Følgjande satsar vert lagt til gjeldande avgiftsbudsjett for 2016 og er avgrensa til bebuarar i dei nye omsorgsbustadene tilknytt FBBS: Satsar per månad Husleige: Kr 6400 Straum og nettleige: Kr 1000 Måltid og drikke utanom middag: Kr 1242 Innbuforsikring: Kr 100 Leige av sengkle, handkle, vaskedukar og reinhaldsutstyr: Kr 150 Nokre hygieneartiklar, reinhaldsmidlar, toalettpapir, bossposar o.l: Kr FORMANNSKAPET Handsaming: Uttale av frå råd for seniorar og menneske med nedsett funksjonsevne var sendt og lagra ut. 8

9 Framlegget frå rådmannen vart samrøystes tilrådd. FOR-026/16 VEDTAK: Følgjande satsar vert lagt til gjeldande avgiftsbudsjett for 2016 og er avgrensa til bebuarar i dei nye omsorgsbustadene tilknytt FBBS: Satsar per månad Husleige: Kr 6400 Straum og nettleige: Kr 1000 Måltid og drikke utanom middag: Kr 1242 Innbuforsikring: Kr 100 Leige av sengkle, handkle, vaskedukar og reinhaldsutstyr: Kr 150 Nokre hygieneartiklar, reinhaldsmidlar, toalettpapir, bossposar o.l: Kr 200 Saksframstilling: Vedtaksmynde: Kommunestyret Saksdokument: Vedlegg: Ingen Ikkje vedlegg: Ingen Faktiske opplysninger: Den pågåande ombygginga av delar av FBBS til omsorgsbustader har både praktiske og økonomiske konsekvensar for dei som skal bu i desse bustadene, og som i dag bur i institusjon. Ombygginga har også praktiske og økonomiske konsekvensar for Fusa kommune. Eitt av fleire motiv for å byggja om sjukeheimsavdelinga til omsorgsbustader, var at kommunen skulle komma betre ut av det økonomisk. Samtidig må vi sikra at dagens bebuarar ikkje kjem dårlegare ut økonomisk enn kva dei gjer i dag. For bebuarar i institusjon gjeld ei betalingsordning heimla i Forskrift om eigendel for kommunale helse- og omsorgstenester kapittel 1, som gjeld eigendel for tenester i institusjon. Ordninga kan samanliknast med «all inclusive»-prinsippet; dvs. at bebuarane betaler ein månadleg sats som dekkjer m.a. legetilsyn, husleige, pleie og hjelp, måltid, medisinar, nokre hygieneartiklar og reinhald. Etter betaling av den 9

10 månadlege satsen sit bebuaren att med eit beløp til eigen disposisjon, til t.d. kle, frisør, mat/drikke som ikkje inngår i institusjonen sin kostplan, gåver, TV-lisens for fjernsyn på rommet, osv. Bebuaren har berre eitt vedtak frå Fusa kommune, og det er tildeling av institusjonsplass. Bebuarar i omsorgsbustader vert rekna som heimebuande, og skal ha individuelle vedtak om tenestenivå. Dei betaler etter rekning for dei tenestene dei får, der satsane for kvar teneste ligg i avgiftsbudsjettet til kommunen. Unntaket er heimesjukepleie, som er gratis. Når det gjeld husleige, vert satsane justert årleg i samband med avgiftsbudsjettet. Dei nye bustadene vert etter lovverket rekna som ein heim på lik line med andre omsorgsbustader som Fusa kommune har, til dømes på Torsneset, Eikhovda og omsorgsbustadene nedanfor FBBS. Pleie- og omsorgstilbodet i dei nye bustadene vil vera avhengig av kven som bur der, men sidan bebuarane i første omgang i hovudsak vil vera tidlegare sjukeheimspasientar, vil tenesteytinga generelt liggja på eit svært høgt nivå, som på ein sjukeheim. For bebuaren i omsorgsbustader vil det vera fleire avtaler/vedtak å halda seg til, slik som husleigeavtale og vedtak om tenestenivå. Vedtak om heimesjukepleie til heimebuande byggjer på vurdering av helsetilstanden til mottakaren. Vurdering: Betalingsordning for bebuarar i institusjon På sjukeheimen betalar ein bebuar vederlag til Fusa kommune etter nemnde forskrift om kommunale helse- og omsorgstenester, kp. 1.: «Av inntekter inntil folketrygdens grunnbeløp, fratrukket et fribeløp på kroner pr. år, kan det kreves betalt 75 prosent årlig. Av inntekter utover folketrygdens grunnbeløp betales inntil 85 prosent. Betalingen skal begrenses slik at enhver har i behold til eget bruk minst 25 prosent av folketrygdens grunnbeløp i tillegg til fordelen av fribeløpet. ( ) Som inntekt regnes årets inntekter på grunnlag av pensjon, andre løpende trygdeytelser, arbeidsinntekt, næringsinntekt, leieinntekt, renter og annen avkastning av formue, etter fradrag av skatt og gjeldsrenter.». For ein einsleg minstepensjonist som bur i institusjon, er det økonomiske biletet for ein månad slik: Utgift Inntekt Pensjon % skattetrekk 439 Opphaldsbetaling til FBBS Sum Til eigen disposisjon I tillegg kjem eventuelle årlege renteinntekter, der bebuaren beheld 15 % til eigen disposisjon og 85 % går til opphaldsbetaling. Betalingsordning i dei nye omsorgsbustadene 10

11 Ein stor del av hjelpa bebuarar i omsorgsbustader får, går inn under heimesjukepleie. Heimesjukepleie er ei teneste som mottakaren ikkje skal betala for. Inntektssida Pensjonen vil sjølvsagt vera uendra, men ei inntekt som kan komma i tillegg, er bustønad. Personar som har låg pensjon, kan søkja om statleg bustønad frå Husbanken. For ein minstepensjonist utan formue er bustønaden for tida om lag kr 1650 pr. månad, som vert betalt ut etterskotsvis direkte til bebuaren og tek ned dei reelle bukostnadene. Eventuelle renteinntekter frå formue skal haldast utanfor. Husleige Bebuarane skal betala for husleige. Husleigenivået må reflektera dei faktiske finanskostnadene til kommunen, og skal i tillegg dekkja opp for kommunale avgifter og slitasje på bustadene. For omsorgsbustadene på nedsida av FBBS, er husleigenivået for 2016 på kr Desse bueiningane er større, men eldre. Husleiga for dei nye omsorgsbustadene vert sett til kr 6400, med årleg prisvekstregulering. Straum og nettleige I tillegg til husleiga, kjem betaling for straum og nettleige. Vi har erfaring med at eigne straummålarar i kvar bueining fungerer dårleg, sidan det ofte ikkje vert meldt frå til straumleverandør om inn- og utflytting frå kommunale bueiningar i rett tid. I dei nye omsorgsbustadene er det lagt opp til ein felles straummålar, og vi må difor ha ein gjennomsnittssats som dekkjer straum og nettleige. Satsen vil vera lik for alle årets månader, uavhengig av svingingane i reelt forbruk. Satsen vert sett til kr 1000 pr. månad, med årleg prisvekstregulering. Heimehjelp/praktisk bistand Alle som flyttar inn vil truleg ha trong for praktisk bistand i eit slikt omfang at dei kjem inn under betalingsordning for abonnement. For minstepensjonistar er satsen kr 190 pr. månad. Matvarer/måltid Vi har allereie ei middagsordning som er retta mot heimebuande og vil kunne nyttast av dei som bur i dei nye omsorgsbustadene. Betalingssatsane står i vedteke avgiftsbudsjett. Det vil vera mest praktisk at FBBS handlar inn og legg til rette for alle måltid, også frukost, kaffimat og kveldsmat. Dersom hjelpepersonell skal gjera innkjøp og gjera i stand mat i kvar einskild sin bustad, vil det krevja høgare bemanning enn det er lagt opp til, og dette er ei oppgåve som kjøkkenpersonalet utfører for desse bebuarane no når dei bur i institusjon. Det er ikkje eigen sats for alle desse måltida i avgiftsbudsjettet no. Andre utgifter I heimesituasjon betalar den einskilde brukar for alle tenester og varekjøp som han/ho har bruk for. 11

12 Av praktiske grunnar vil kommunen gjerne inngå ein avtale med kvar einskild bebuar der ein del teneste-/varekjøp vert likna ut felles på kvar einskild bebuar gjennom månadlege satsar. Dette for å sikra at kvar bebuar til ei kvar tid har det dei treng, samtidig som det skal vera enkelt å administrera både for kommunen og bebuar/pårørande. Vi tenkjer å tilby å innbuforsikra kvar bueining inntil kr Innbu utover denne summen må ein forsikra sjølv. Telefonabonnement kan flyttast over til leilegheita for eigen kostnad. Døme på månadlege inntekter og utgifter i dei nye omsorgsbustadene for ein einsleg minstepensjonist utan netto formue: Utgift Inntekt Pensjon % skattetrekk 439 Bustønad Eigendel legetilsyn inntil fribeløp, gjennomsnitt pr. mnd 182 Husleige Straum og nettleige Middag og dessert, liten porsjon Måltid og drikke utanom middag Heimehjelp/praktisk bistand 190 Innbuforsikring 100 Leige av sengkle, handkle, vaskedukar og reinhaldsutstyr 150 Klesvask (kr 27 pr. maskin x 6) (inkl. vask av sengkle og handkle) 162 Nokre hygieneartiklar, og reinhaldsmidlar, toalettpapir, bossposar og liknande 200 Dagaktivitet på daglegstova 660 Sum Til eigen disposisjon I tillegg på inntektssida kan eventuelle årlege renteinntekter komma, der bebuaren beheld heile beløpet til eigen disposisjon. Er renteinntektene høge, vil det kunne redusera bustønaden. Bebuarane i desse omsorgsbustadene vil ikkje betala for tryggleiksalarm, då det er lagt opp til ringesnor i kvar bueining, som i institusjonsrom. Hjelpemidlar som bebuarane treng, vil dei få låna gjennom Hjelpemiddelsentralen. Ein minstepensjonist vil få medisinar på blå resept, utan nokon eigendel. 12

13 Nokre av tenestene ovanfor er det allereie satsar for i avgiftsbudsjettet (middagar, heimehjelp, klesvask og dagsenter) og desse satsane er lagt til grunn i utrekninga. Andre tenester eller produkt finst det ikkje satsar for i gjeldande avgiftsbudsjett og vi gjer framlegg om at det vert vedteke satsar som i dømet. Korleis kjem bebuar i omsorgsbustad ut økonomisk ved eit slikt opplegg? Ein bebuar i institusjon betaler for opphaldet etter pensjonsnivå, medan husleige ikkje er gradert etter inntekt. Det er derimot betalingssatsen for praktisk bistand. Vi ser at bebuar i omsorgsbustad i dømet ovafor sitt att med kr til eigen disposisjon pr. månad, noko som er kr 582 meir pr. månad enn i reknestykket som gjeld institusjonsbebuar med same økonomiske utgangspunkt. I opplegget ovanfor vil det framleis vera ulike utgifter som den einskilde bebuar må betala sjølve. Desse vil vera dei same om ein bur i institusjon eller i omsorgsbustad: Nokre hygieneartiklar (tannkrem, tannkost og deodorant) og ev. helsekostprodukt TV-lisens for fjernsyn i eiga bueining Kle Telefonabonnement Gåver Frisør Mat/drikke utover det kvardagslege Kommunen må inngå ein avtale med kvar bebuar om levering av varer og tenester. Administrasjonen får fullmakt til å finna ein god måte å administrera fakturering for tenestene på (td. som ei abonnementsordning), med utgangspunkt i vedtekne satsar. Satsane vil verta vurdert årleg i samband med budsjettbehandlinga/avgiftsbudsjettet. 13

14 SAKSFRAMLEGG Saksnr Utval Møtedato Saksbeh. 021/16 Ungdomsrådet ELFA 022/16 Formannskapet ELFA 025/16 Kommunestyret ELFA Sakshandsamar: Elisabeth Farstad Arkivsaknr 15/587 Skulestruktur trinn 2 Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Saka vert lagt fram utan tilråding FORMANNSKAPET Handsaming: Uttale av frå ungdomsrådet var lagra ut. Fellesforslag fremja av Margunn Y. Samnøy, Sp: 1. Endring i skulestrukturen trinn 2, vert ikkje gjennomført. 2. SFO-tilbodet skal tilpassast den nye skulestrukturen. 3. Økonomiske konsekvensar vert innarbeidde i revidert budsjett og økonomiplan. Framlegget frå Margunn Y. Samnøy vart samrøystes tilrådd. FOR-022/16 VEDTAK: 14

15 1. Endring i skulestrukturen trinn 2, vert ikkje gjennomført. 2. SFO-tilbodet skal tilpassast den nye skulestrukturen. 3. Økonomiske konsekvensar vert innarbeidde i revidert budsjett og økonomiplan UNGDOMSRÅDET Handsaming: Ungdomsrådet tok samrøystes saka til orientering. UNG-021/16 VEDTAK: Ungdomsrådet tek saka til orientering.. Saksframstilling: Vedtaksmynde: Kommunestyret Saksdokument: Vedlegg: Ikkje vedlegg: K-sak 054/15 om skulestruktur Skolestrukturen i Fusa. Agenda Kaupang, rapport 2015 R8617 Fusa Oppvekst - Sluttrapport Agenda Kaupang Faktiske opplysninger: Fusa kommunestyre vedtok i sak KOM-054/15: 15

16 «1. Med verknad frå opphevar Fusa kommune inndeling i noverande skulekrinsar.. Forskrift om oppheving av skulekrinsar vert lagt ut på høyring med 6 vekes frist til å koma med merknader. Formannskapet får fullmakt til å godkjenna høyringsframlegget. 2. Endring i skulestrukturen vert gjennomført i to trinn: a. Skulane Holdhus og Eikelandsosen vert slått saman til ein skule med skulestad Eikelandsosen. Skulane Strandvik og Fusa vert slått saman til ein skule med skulestad Fusa frå skolestart Økonomiske konsekvensar vert innarbeidde i budsjett og økonomiplan. SFO- tilbodet må innan tilpassast den nye skulestrukturen. Fylgjande saker vert lagt fram i formannskapet den og i kommunestyret den : 1. Skulestruktursaka (trinn 2) 2. Organisering av barnehagar og SFO» Fusa kommunestyre vedtok i sak KOM-007/16: «Dagens barnehagestruktur vert vidareført.» Saka om organiseringa av barnehagane i Fusa er dermed avslutta. Fusa kommunestyre vedtok i sak KOM-006/16: «Fusa kommunestyre ber rådmannen utgreia følgjande alternativ til framtidig skulestruktur i Fusa. Frå 01 august 2018 vert det etablert ein felles skule for heile Fusa. Det vert frå samme dag etablert ein avdelingsskule for 1 til 7 klasse på Baldersheim. Det vert SFO ved begge skulane sjølv om elevtallet er mindre enn 8. I tillegg strukturen som gjeld frå » Sak KOM-054/15 gjorde greie for økonomien i dei ulike alternativa til skulestruktur i Fusa basert på rapporten frå Agenda Kaupang (2015). Vedteken økonomiplan legg til grunn at det frå skuleåret er ein kommunal barneskule i Fusa kommune som har skulestad Eikelandsosen. Dei økonomiske konsekvensane av dette vedtaket er vist i Tabell 1, som er henta frå sak 054/15: Tabell 1: Innsparingar ved endring av skulestruktur i to trinn kroner. Tiltak A. Endring skulestruktur i to trinn jf. Agenda Kaupang-rapport 2015, s. 47: 1) alternativ 4 samanslåing Strandvik og Fusa +Holdhus og Eikelandsosen. 2) alternativ 3: Ein barneskule. B. Avvikla 50 % adm.stilling Undervisning

17 C. Avvikla SFO i samsvar med endring skulestruktur (to skular, så ein skule) innsparing adm.ress. D. Endringar for Teknisk drift som følgje av endringar i skulestruktur: Ein barneskule reduserte FDV-kostnader, jf. 2A G. Samfunnsutv., øk. og service - effektivisering som følgje av strukturendring skule og barnehage H. Kulturskulen red. av budsjettpostar og effektivisering som følgje av strukturendring skule I. PPT til Undervisning: Samarbeid for å tilpassa opplæringa slik at fleire elevar får utbyte av det ordinære tilbodet. Prosjekt 181. Nye lærararbeidsplassar, Fusa og Eikelandsosen skular, finanskostnadar Prosjekt 182. Utviding Eikelandsosen skule, finanskostnadar Total innsparing Tala er henta frå rådmannens arbeidsnotat til økonomiplan , årsbudsjett 2016 s. 29, tilrådde innsparingstiltak. Desse utrekningane la til grunn at alle skuleelevar i den kommunale skulen ville halda fram med dette. Når det no ser ut til at det vert Montessoriskule både i Strandvik og på Holdhus, vil ikkje den økonomiske effekten av endringane verta den same som ligg til grunn for vedteken økonomiplan. Innsparingane kan verta dei same eller høgare, men trekk i rammetilskottet gjer at kommunen ikkje får det økonomiske handlingsrommet som var hovudårsaka til framlegget og vedtaket om endring i skulestrukturen i sak KOM-054/15. Trekket i rammetilskot i 2016 er på NOK per elev. Trekket er basert på talet elevar busett i Fusa per som ikkje nytta den kommunale skulen, 28 elevar. Nye privatskuleelevar hausten 2016 får i første omgang ikkje konsekvensar for dette trekket. Det vil dei først få frå budsjettet i I 2017 vil trekket i rammetilskot vera basert på tilsvarande tal elever per (21 elevar ved Vinnes friskule). Private skular får tilskot til skuledrifta direkte frå staten. Skulane får 85 prosent av satsen. Dei resterande 15 prosentane vert ikkje overført til kommunen. Utdanningsdirektoratet har ei side for Ofte stilte spørsmål på nettsidene sine, der eit av spørsmåla går nettopp på dette. Sjå Spørsmål: «Friskolen mottar 85 prosent av tilskuddsatsen. Mottar kommunen de resterende 15 prosent av satsen?» Svar: «Nei, men skolen kan ta inntil 15 % av tilskuddsgrunnlaget i skolepenger fra elevene.» Nore Fusa Vekst SA har søkt Utdanningsdirektoratet om godkjenning som privatskule med Montessori-pedagogikk frå skuleåret Utdanningsdirektoratet meldte 4. mars at søknaden vart godkjend. Dersom kommunestyret gjer andre vedtak i trinn 2 enn å slå saman skulane til ein barneskule i Eikelandsosen, får dette negative konsekvensar for vedteken økonomiplan

18 Kommunelova krev at kommunen skal vedta eit budsjett med ein økonomiplan som er i balanse. Når rådmannen vurderer dei ulike alternativa kommunestyret har bedt om vert utgreidd, må difor konsekvensane for vedteken økonomiplan i åra vurderast. Det kan òg koma krav frå Fylkesmannen om at kommunen må utarbeida ny økonomiplan. Agenda Kaupang-rapporten (2015) har vurdert fem alternativ til endring i skulestruktur samanlikna med strukturen for skuleåret Desse var på høyring i 2015: 1. Alternativ 1. Tre barneskular: Eikelandsosen, Strandvik og Søre Fusa. Fusa, Nore Fusa og Holdhus skular vert lagt ned, og elevane får sitt barneskuletilbod ved Eikelandsosen skule. 2. Alternativ 2. To barneskular: Eikelandsosen og Søre Fusa. Fusa, Nore Fusa, Holdhus og Strandvik skular vert lagt ned, og elevane får sitt barneskuletilbod ved Eikelandsosen skule. 3. Alternativ 3. Ein barneskule: Eikelandsosen. Fusa, Nore Fusa, Holdhus, Strandvik og Søre Fusa skular vert lagt ned. Elevane får sitt barneskuletilbod ved Eikelandsosen skule. 4. Alternativ 4. Fire barneskular variant A: Eikelandsosen, Fusa, Nore Fusa og Søre Fusa. Strandvik skule vert lagt ned, og elevane får sitt barneskuletilbod ved Fusa skule. Holdhus skule vert lagt ned, og elevane får sitt barneskuletilbod ved Eikelandsosen skule. 5. Alternativ 5. Fire barneskular variant B: Eikelandsosen, Fusa, Holdhus og Søre Fusa. Strandvik skule vert lagt ned, og elevane får sitt barneskuletilbod ved Fusa skule. Nore Fusa skule vert lagt ned, og elevane får sitt barneskuletilbod ved Eikelandsosen skule. I sak 054/15 vedtok kommunestyret å gjennomføra alternativ 4 frå skuleåret I sak 006/16 bad kommunestyret rådmannen om å utgreia to alternativ til skulestruktur trinn 2: Ein felles barneskule for heile Fusa med ein avdelingsskule på Baldersheim, og strukturen som gjeld frå hausten Rådmannen legg her fram desse to alternativa og alternativet som ligg til grunn for økonomiplanen, ein skule i Fusa med skulestad Eikelandsosen. Dei tre alternativa har same namn som i Agenda Kaupang-rapporten, slik at det skal vera mogleg å samanlikna tala. Alternativa som vert presenterte nedanfor er Alternativ 3a. Ein skule i Eikelandsosen, Alternativ 3b. Ein skule i Eikelandsosen med avdelingsskule på Baldersheim, og Alternativ 4: Fire barneskular med skulestad i Eikelandsosen, Fusa, Nore Fusa og Søre Fusa. I utrekningane nedanfor er tala frå Agenda Kaupang (2015) og vedteken økonomiplan nytta, men nokre av tala er justert på grunn av forventa nedgang i talet på elevar i den offentlege barneskulen. Vurdering: 18

19 I skrivande stund har ikkje kommunen fått skriftleg melding om talet på elevar i den kommunale grunnskulen frå hausten 2016, og det vil alltid vera endringar i elevtal når skuleåret kjem nære. Det er dessutan slik at kommunen alltid må vera budd på å ta imot alle elevane i kommunen, sjølv om dei tidlegare har gått på ein privat skule. Utgreiingane i denne saka vil derfor vera usikre med tanke på talet på elevar som kjem til den kommunale grunnskulen. I det følgjande har rådmannen tatt utgangspunkt i at 90 prosent av elevane ved Strandvik og 80 prosent av elevane ved Holdhus kommunale skular vel dei private alternativa. Det vil gje eit trekk rammetilskotet til kommunen på om lag 7,6 millionar kroner (ca. 90 elevar) frå budsjettåret 2018 ( per elev) i tillegg til trekket i rammetilskot for elevane på Vinnes friskule, som er likt i alle alternativa (totalt 1,8 millionar). For dei tre private skulane vil kommunen framleis ha utgifter til ppt-tenester, spesialundervisning og skyss som kommunen har ansvar for. Kostnadane med dette er avhengig av behovet. Alternativ 3a. Ein skule i Eikelandsosen Dette alternativet er i prinsippet allereie utgreidd i sak 054/15. Tabell 1 viser innsparingane som er vedtekne i økonomiplanen for samanlikna med skulestrukturen i skuleåret Tabell 2 nedanfor viser konsekvensane av at det vert oppretta Montessori-skular i Strandvik og Holdhus. Det inneber at kommunen får høgare innsparing i 2016 og 2017 enn vedteken økonomiplan, medan trekket i rammetilskotet for 2018 og 2019 gjer at innsparingane langt på veg fell bort grunna lågare inntekter. Endringane i forhold til Tabell 1 gjeld punkt A og Prosjekt 182. Dei andre tala er uendra. Konsekvensane i høve vedteken økonomiplan er vist nedst i tabellen. Om vi tar utgangspunkt i at 90 prosent av elevane ved Strandvik og 80 prosent av elevane ved Holdhus kommunale skular vel dei private alternativa, vil det vera langt mindre behov for utviding av Eikelandsosen skule enn det vedteken økonomiplan legg opp til. Det vil heller ikkje vera trong for å utvida talet på lærararbeidsplassar for Fusa skule. Dermed vert finanskostnadene reduserte i høve vedteken økonomiplan. Dei andre innsparingane i Tabell 2 vil framleis vera moglege med eit lågare elevgrunnlag. Det som trekk ned, er trekket i rammetilskot som vil gjelda frå budsjettåret Med desse føresetnadene får vi innsparingar i 2016 og 2017 og meirutgifter i 2018 og 2019 i høve vedteken økonomiplan. Tabell 2. Innsparingar ved endring av skulestruktur i to trinn kroner. Alternativ 3a: Ein skule i Eikelandsosen A. Endring skulestruktur i to trinn jf. Agenda Kaupang-rapport 2015, s. 47: 1) alternativ 4 samanslåing Strandvik og Fusa +Holdhus og Eikelandsosen. 2) alternativ 3: Ein barneskule. B. Avvikla 50 % adm.stilling Undervisning C. Avvikla SFO i samsvar med endring skulestruktur (to skular, så ein skule) innsparing adm.ress. D. Endringar for Teknisk drift som følgje av endringar i skulestruktur: Ein barneskule reduserte FDV-kostnader, jf. 2A

20 G. Samfunnsutv., øk. og service effektivisering som følgje av strukturendring skule og barnehage H. Kulturskulen red. av budsjettpostar og effektivisering som følgje av strukturendring skule I. PPT til Undervisning: Samarbeid for å tilpassa opplæringa slik at fleire elevar får utbyte av det ordinære tilbodet. Prosjekt 181. Nye lærararbeidsplassar, Fusa og Eikelandsosen skular, finanskostnadar Prosjekt 182. Utviding Eikelandsosen skule, finanskostnadar Total innsparing Trekk i rammetilskot (Holdhus og Strandvik) Nettoeffekt endring i skulestruktur Total innsparing i vedteken økonomiplan Netto effekt i høve vedteken økonomiplan Alternativ 3b. Ein skule i Eikelandsosen med avdelingsskule på Baldersheim Dette alternativet er allereie utgreidd i sak 054/15. Tabell 1 viser innsparingane som er vedtekne i økonomiplanen for samanlikna med skulestrukturen i skuleåret Tabell 3 nedanfor viser konsekvensane av at det vert oppretta Montessori-skular i Strandvik og Holdhus. Det inneber at kommunen får høgare innsparing i 2016 og 2017 enn vedteken økonomiplan, medan trekket i rammetilskotet for 2018 og 2019 gjer at innsparingane langt på vei vert oppheva av lågare inntekter. Endringane i forhold til Tabell 1 gjeld punkt A, C, D og Prosjekt 182. Dei andre tala er uendra. Konsekvensane i høve vedteken økonomiplan er vist nedst i tabellen. Også her vil etableringa av Monterrosi-skular i Strandvik og Holdhus føra til trekk i rammetilskotet på same måte som skissert under Alternativ 3a i denne saka. Tala er basert på at 90 prosent av elevane frå Strandvik og 80 prosent av elevane frå Holdhus vel private alternativ. Tabell 3. Innsparingar ved endring av skulestruktur i to trinn kroner. Alternativ 3b: Ein skule i Eikelandsosen m avd Søre Fusa A. Endring skulestruktur i to trinn jf. Agenda Kaupang-rapport 2015, s. 47: 1) alternativ 4 samanslåing Strandvik og Fusa +Holdhus og Eikelandsosen. 2) variant av alternativ 2: Ein barneskule med skulestad Eikelandsosen og Søre Fusa B. Avvikla 50 % adm.stilling Undervisning

21 C. SFO i samsvar med endring skulestruktur (to skular, så ein skule m avd Baldersheim) innsparing adm.ress. D. Endringar for Teknisk drift som følgje av endringar i skulestruktur: Ein barneskule reduserte FDV-kostnader, jf. 2A G. Samfunnsutv., øk. og service effektivisering som følgje av strukturendring skule og barnehage H. Kulturskulen red. av budsjettpostar og effektivisering som følgje av strukturendring skule I. PPT til Undervisning: Samarbeid for å tilpassa opplæringa slik at fleire elevar får utbyte av det ordinære tilbodet. Prosjekt 181. Nye lærararbeidsplassar, Fusa og Eikelandsosen skular, finanskostnadar Prosjekt 182. Utviding Eikelandsosen skule, finanskostnadar Total innsparing Trekk i rammetilskot (Holdhus og Strandvik) Nettoeffekt endring i skulestruktur Total innsparing i vedteken økonomiplan Konsekvensar i høve vedteken økonomiplan Alternativ 4. Strukturen som gjeld frå 1. august 2016 med fire barneskular Dette alternativet inneber å halda på den strukturen som allereie er vedtatt i sak 054/15. Dette vil gje dei same innsparingane som økonomiplanen legg opp til i 2016 og 2017, men etter dette vert det ikkje ytterlegare innsparingar. Det kan og gjera at nokre investeringar ikkje vert naudsynte, slik at finanskostnadane vert lågare. Nokre tiltak som ligg i føresetnadane i økonomiplanen får ikkje den tiltenkte effekten fordi dei var basert på at det skulle vera ein barneskule. Det gjeld tiltak B, C, G, H og I. Innsparingane med fire kommunale barneskular i åra som kjem, samanlikna med skulestrukturen i skuleåret , er vist i Tabell 4. Endringane i forhold til Tabell 1 gjeld punkt A, B, C, D, G og Prosjekt 182. Dei andre tala er uendra. Konsekvensane i høve vedteken økonomiplan er vist nedst i tabellen. Vi ser at vi får større innsparingar enn vedteken økonomiplan i 2016 og 2017, medan dei økonomiske utfordringane vert store i 2018 og Også her vil etableringa av Monterrosi-skular i Strandvik og på Holdhus føra til trekk i rammetilskotet på same måte som skissert under Alternativ 3a i denne saka. Tala er basert på at 90 prosent av elevane frå Strandvik og 80 prosent av elevane frå Holdhus vel private alternativ. Tabell 4. Innsparingar ved endring av skulestruktur i berre eit trinn kroner. 21

22 Alternativ 4: Fire barneskular A. Endring skulestruktur jf. Agenda Kaupang-rapport 2015, s. 47: alternativ 4 samanslåing Strandvik og Fusa +Holdhus og Eikelandsosen. B. Avvikla 50 % adm.stilling Undervisning C. Avvikla SFO i samsvar med endring skulestruktur (to skular, så ein skule) innsparing adm.ress. G. Samfunnsutv., øk. og service 0 0 effektivisering som følgje av strukturendring skule og barnehage D. Endringar for Teknisk drift som følgje av endringar i skulestruktur: Ein barneskule reduserte FDV-kostnader, jf. 2A H. Kulturskulen red. av budsjettpostar og effektivisering som følgje av strukturendring skule I. PPT til Undervisning: Samarbeid for å tilpassa opplæringa slik at fleire elevar får utbyte av det ordinære tilbodet. Prosjekt 181. Nye lærararbeidsplassar, Fusa og Eikelandsosen skular, finanskostnadar Prosjekt 182. Utviding Eikelandsosen skule, finanskostnadar Total innsparing Trekk i rammetilskot (Holdhus og Strandvik) Nettoeffekt endring i skulestruktur Total innsparing i vedteken økonomiplan Konsekvensar i høve vedteken økonomiplan Konsekvensar for økonomiplanen og investeringsprogrammet Kommunestyret har vedteke eit budsjett for økonomiplan for som legg til grunn at det frå skuleåret er ein kommunal barneskule og ein privat skule i Fusa kommune. Innsparingane som skulle følgje av dette vedtaket ville gje handlingsrom for å gjennomføra naudsynte investeringar i grunnskulen og dei andre sektorane i Fusa kommune. Korleis desse investeringane kan verta gjennomførte utan dei innsparingane som låg til grunn, må kommunestyret vurdera på nytt i ein ny økonomiplan. Alle alternativa gjev betre økonomi i 2016 og 2017, medan trekket i rammetilskotet gjer at kommunen sin økonomiske situasjon vert vesentleg dårlegare i 2018, 2019 og åra framover. Ved val av Alternativ 3a må kommunestyret finna 3,363 millionar i 2019, ved val av Alternativ 3b er beløpet 4,483 millionar, og ved val av Alternativ 4 er beløpet 8,392 millionar kroner frå 2019 og i åra etter. 22

23 Dette gjer at kommunestyret må sjå på økonomiplanen (inklusive investeringsprogrammet) på nytt for å sikra at kommunen har ein forsvarleg økonomi. Mellom anna var det i budsjettnotat frå rådmannen lagt til grunn at om lag 60 millionar kroner av investeringsprogrammet skulle gå til rehabilitering av Fusa ungdomsskule. Finanskostnadane ved denne investeringa ville i økonomiplanperioden vera slik: Tabell 5. Innsparingar ved endring av skulestruktur i eit trinn kroner. Tiltak Rehabilitering/utbygging Fusa ungdomsskule, finanskostnader Rådmannen legg stor vekt på dei økonomiske konsekvensane av endringar i skulestrukturen. Årsaka er at eit viktig argument for å gjera noko med skulestrukturen nettopp er den økonomiske stoda. Kommunelova krev at vi skal vedta eit budsjett og ein økonomiplan for dei neste fire åra som er i balanse. Med etableringa av Montessori-skular i Holdhus og Strandvik vert dei økonomiske konsekvensane av endringar i skulestrukturen annleis enn det vedteken økonomiplanen legg til grunn, og desse konsekvensane pliktar rådmannen å gjera greie for. Kommunen må derfor òg pårekna at Fylkesmannen kjem med krav om at kommunestyret vedtek ein ny økonomiplan om endelig vedtak om skulestrukturen får konsekvensar for vedteken økonomiplan. Her må ein òg ha i mente framlegget til nytt inntektssystem som er på høyring. Dette framlegget har negative konsekvensar for økonomien til Fusa kommune allereie frå 2017, men ein veit ikkje korleis nytt inntektssystem vert før kommuneøkonomiproposisjonen kjem i mai. Utvikling av tenestene Endringar i skulestrukturen har konsekvensar utover dei økonomiske. Desse konsekvensane er belyst i sak 054/15 og omfattar mellom anna skuleskyss, SFO og faglege krav til skulen i framtida. Rådmannen tilrådde ein skule i Eikelandsosen for å leggja til rette for ei berekraftig økonomisk utvikling i Fusa kommune. Ved sida av dette, har tilrådinga praktisk og fagleg grunngjeving. Opplæringslova 9-5. Skoleanlegga seier at «Kommunen skal sørgje for tenlege grunnskolar. Til vanleg bør det ikkje skipast grunnskolar med meir enn 450 elevar.» Tendensen går mot færre og større skular i Noreg. Hausten 2014 er det i snitt 214 elevar per skule, landet sett under eitt. Det er 25 fleire elevar per skule enn for ti år sidan ( I Fusa kommune er det om lag 540 elevar i grunnskuleopplæring kvart år. Av desse går om lag 190 elevar på ungdomsskulen. Det gjer at det kvart år er om lag 350 elevar i barneskulen i kommunen. Alle alternativa i denne saka er innanfor opplæringslova si tilråding om maksimalt 450 elevar, og ingen av dei legg opp til store skular sett i nasjonal samanheng. Noko av bakgrunnen for rådmannen si tilråding i sak 054/15 om å samla alle elevane i ein skule i Eikelandsosen, var at tenestene og tilboda som skulen nyttar og samarbeider med vert lettare tilgjengelege. Skulen samarbeider med PPT, helsesøstertenesta og helsestasjon, fysioterapeutar, kulturskule, barnevern og bibliotek. Alle desse tenestene er lokalisert i Eikelandsosen. Ved å redusera avstand mellom tenestene og skulen, vil tilsette i desse tenestene kunne nytta meir av tida til samarbeid og praktisk arbeid i skulane, og mindre tid til transport og logistikk. Alle elevane kunne fått symjeundervisning utan bruk av skyss, og ein 23

24 kan tenkja seg eit tettare samarbeid mellom folkebiblioteket og skulebiblioteket. Det går an å tenkja seg kulturskuleundervisninga inn i skuletida. Idrettstilbodet vert betre når fleirbrukshallen står ferdig. Faglege krav til skulen Skulen vil i åra framover møta nye krav til fagleg kompetanse i undervisningsfaga, og kapasitet til å løysa skulen sitt samfunnsmandat. Det kjem krav om ei auka spesialisering og undervisningskompetanse i faga. Sist sommar bestemte regjeringa at lærarar må ha fordjuping i engelsk, norsk og matematikk for å kunna undervisa i desse faga. Kommunane har fått ti år på seg for å imøtekoma dei nye krava, men det vil verta utfordrande for små skular å stetta dei nye krava til fagkompetanse. Små skular har få lærarar som underviser i mange fag, og dei må dermed ha relativt høg kompetanse på mange område. Større og meir robuste fagmiljø vert mindre sårbare ved sjukdom, vakansar og permisjonar, noko som truleg i større grad vil sikra elevane undervisning av personale med rett kompetanse. Dette vil òg vera eit gode i planlegging av undervisninga og utvikling av faga. Det vil òg verta enklare for skulesektoren å møta dei nye krava til skulen som er skisserte mellom anna i Djupedal-utvalet fram NOU 2015:2 "Å høre til", Ludvigsen-utvalet fram NOU 2015:8 "Fremtidens skole" og krava til auka kompetanse for å undervisa i faga norsk, engelsk og matematikk. Desse krava må Fusa kommune møta. Skulen har forandra seg mykje opp gjennom åra, og særleg har skulane sidan 2000-talet vore gjenstand for mykje merksemd. Innføring av nasjonale prøvar, PISA-testing og elevundersøkinga, der kven som helst med eit tastetrykk kan vurdera og rangera skular, er medverkande årsaker til dette. At internasjonale undersøkingar (PISA og andre) visar at Noreg nyttar relativt mykje pengar på skule, men har middelmåtige læringsresultat hos elevane, gjer at nasjonalt politisk nivå ønskjer endringar i skulen. Desse bestillingane om endring kjem frå regjeringa til kommunane, via kunnskapsdepartementet og utdanningsdirektoratet, for så å verta implementert i skulen. Det er personalet i skulane som skal gjennomføra endringane i praksis. Om ein ønskjer å innfri intensjonane om betre læringsutbyte hos elevane, må endringa nødvendigvis skje i alle klasserom og i arbeidet med den einskilde elev. Korleis møta krava? Ei stort personale vil ha kapasitet og evne til å jobba saman i kollektive læringsfellesskap for å nå måla statlege styremakter set til skulane og kommunane. Skuleleiinga ved rektor må vera motoren i eit slikt arbeid, men ein skule med eit større personale vil kunna knytte til seg, eller utvikla, lærarar med spisskompetanse innanfor ulike område. I praksis vil det seie at ein lærar til dømes kan ha fagleg fordjuping i matematikk, og mesteparten av undervisninga si i dette faget. Denne læraren vil igjen vera ein naturleg leiar for fagseksjonen for matematikk ved skulen, og nytta sin kompetanse til å utvikla alle lærarane ved skulen som undervisar i matematikk, i eit kollektivt læringsfellesskap. På skuler med eit stort personale, er det vanleg å organisera læringsarbeidet i personalet på ein slik måte. Ved Alternativ 3a med ein skule i Eikelandsosen, vil skulen få det største personalet. Ved Alternativ 3b vil skulen i Eikelandsosen få eit stort personale, medan skulen i Søre Fusa vil få eit lite personale. Det at skulen i Søre Fusa er ein avdeling under skulen i Eikelandsosen gjer at personalet vil vera ein del av det store personalet i samarbeidstid, og rektor i Eikelandsosen vil ha alt personalet tilgjengeleg for å løysa oppgåvene. Ved Alternativ 4 vil personala ved dei 24

25 fire skulane vera relativt små. Det let seg likevel gjera å jobba saman i kollektive læringsfellesskap, til dømes gjennom nettverk på tvers av skular, men i denne modellen er det naudsynt at arbeidet vert organisert frå skulefagleg ansvarleg i kommuneadministrasjonen. Truleg vil det vera vanskelegare å utvikla fagseksjonar ved skulane i Alternativ 4, medan dette vil vera ein naturleg organisering i Alternativ 3a og 3b. Det vil truleg òg vera vanskelegare å knyta til seg eller utvikla annan spisskompetanse i Alternativ 4 enn i Alternativ 3a og 2, men det er ikkje umogeleg. Dette må i så tilfelle verta organisert av skulefagleg ansvarleg på administrativt nivå. Ein større skule gjev større økonomi, som gjev rektor eit større handlingsrom for å gjera prioriteringar. Rektor vurderer fortløpande skulen sine mål og vil ved eit større økonomisk handlingsrom, ha rom for å gjera justeringar for å styra mot måla som er sett for skulen. Det finst forsking på skulestorleik, læringsmiljø og elevane sitt læringsutbyte. Forskinga lukkast ikkje i å konkludera med at det eine er betre enn det andre. Det finst både gode og dårlege små og store skular. Det finst ingen samanheng mellom storleik på skular og resultat på elevundersøkinga (om eleven sitt læringsmiljø) eller nasjonale prøvar (om elevens læringsutbyte). Truleg avheng kor "god" skulen er, av leiing, tilgang på kompetanse og organisering. Skuleskyss Når skular vert slått saman, vil det medføra at ein del elevar som ikkje ha skuleskyss i dag må ha skyss for å koma til skulen. Elevar som ikkje bur innanfor ein radius på 2/4 km frå skulane, treng skuleskyss for å koma til skulen. Ein del elevar har alt skuleskyss, og desse vil få lengre reiseveg til skulen. På ei anna side, så er det ein del foreldre som søkjer kommunen om særskild skyss fordi dei opplever at skulevegen er særs farleg eller vanskeleg. Ein del av desse elevane vil automatisk få innvilga skuleskyss fordi skulevegen vert meir enn 2 km for elevar på 1. årssteg/ 4 km for elevar på årssteg. Generelt er skuleskyss å sjå som ei ulempe, men for nokre elevar og foreldre vil det opplevast som ei trygging av skulevegen. I Fusa kommune er det relativt lange avstandar, ikkje alltid i luftline, men geografiske forhold og vegstandard gjer at det tar lang tid å flytta seg mellom bygdene. Alternativ 3a med ein barneskule i Fusa med skulestad Eikelandsosen gjer at fleire elevar trengja skuleskyss. Reisetida for elevane vil variera, frå ein busstur på 5-10 minutt til minutt for dei som bur lengst vekke. Alternativ 3b med ein barneskule i Fusa med avdelingsskule på Baldersheim fører òg til at fleire elevar vil trengja skuleskyss, og nokon vil få lengre reisetid. Reisetida vil variera frå ein busstur på 5-10 minutt til minutt for dei som bur lengst vekke. Alternativ 4 med strukturen som gjeld frå 1. august 2016 med fire barneskular gjer at nokon fleire elevar vil trengja skuleskyss enn i dag. Reisetida vil variera frå ein busstur på 5-10 minutt til minutt for dei som bur lengst vekke frå skulane. Ved Alternativ 3a må foreldra oppsøka Eikelandsosen for å delta på utviklingssamtalar, elevkveldar, foreldremøter og anna, og dette kan gje ei utfordring for nokon. Skulefritidsordning - SFO Fusa kommune tilbyr skulefritidsordning (SFO) for elevane på steg og for steg for elevar med særskilde behov. Etter lova er det tilstrekkeleg for kommunen å tilby SFO ein stad, men alle barneskulane i Fusa kommune tilbyr likevel SFO. Vedtektene formulerer reglar for opptak og grenser for kor mange som må vera påmeldt til SFO ved den einskilde skule, for å starta opp SFO ved skulen. Ved Alternativ 3b vedtok kommunestyret i sak KOM 006/16 at 25

26 det vil vera SFO tilbod ved avdelingsskulen i Baldersheim sjølv om det vert færre enn 8 søkjarar. Ved dei fire barneskulane i Alternativ 4 er det to av desse som skuleåret har SFO-drift. På bakgrunn av at søkjartalet til SFO var lågare enn grensa i vedtektene, er det ikkje SFO ved Nore Fusa og Søre Fusa skular i skuleåret Ved Alternativ 3a vil det vera tilbod om SFO ved skulen i Eikelandsosen. Ved Alternativ 3b vil det vera SFO-drift ved skulen i Eikelandsosen og i Søre Fusa sjølv om søknadstalet er mindre enn 8, med bakgrunn i sak KOM 006/16. Ved Alternativ 4 vil det truleg verta SFO ved Fusa og Eikelandsosen skule, medan det er usikkert om det vert SFO-drift ved Nore Fusa og Søre Fusa skular fordi dei har hatt lågare tal søkjarar enn nedre grense i gjeldande vedtekter. Utfordringa med SFO er at elevane ikkje har krav på skyss til og frå denne ordninga. Det gjer at foreldra må bringa og henta barna i SFO. Ved Alternativ 3a må foreldra med barn i SFO bringa og henta barna i Eikelandsosen. Dette er ei stor ulempe for dei foreldra som ikkje bur i Eikelandsosen eller passerer Eikelandsosen på veg til jobb. Ved Alternativ 3b vert det same ulempa for dei foreldra som ikkje bur i Eikelandsosen, med unnatak av dei som bur i søre del av Fusa. Ved Alternativ 4 vil det verta mindre ulemper for foreldre med å bringa og henta barna i SFO fordi SFO er nærare der fleire av foreldra bur. På ei anna side så har ikkje foreldra tilbod om SFO ved Nore Fusa og Søre Fusa skular skuleåret Konsekvensar av private skular Ein kommune som har mange elevar i private barneskular har svekka styring over opplæringa som elevane får før dei tar til ved ungdomsskulen. I Fusa kommune kan kanskje så mange som 30 prosent av elevane gå i privat skule frå hausten Dette gjev den kommunale ungdomsskulen ei utfordring når elevar med til dels ulik opplæring skal få eit godt felles tilbod på ungdomstrinnet. Den kommunale ungdomsskulen er forplikta til å følgja kunnskapsløftet, noko som vil gje elevar som har fått si opplæring i Montessoripedagogikk ei ekstra utfordring i møte med offentleg skule. Ungdomsskulen må sannsynlegvis etablera eit kompenserande opplegg for elevar som har fått barneskuleopplæring i Montessoripedagogikk. Dette er ikkje umogeleg å gjennomføra, men kommunen må truleg utdanna Montessori-pedagogar for å ivareta elevane på ein god måte. Uansett må det vera eit godt samarbeid mellom private skular og ungdomsskulen. Oppsummering Alle dei tre alternativa har konsekvensar for vedteken økonomiplan. Dei gjev auka innsparingar i 2016 og 2017, medan trekket i rammetilskot i 2018 og åra framover gjer at det kan koma krav frå Fylkesmannen om at Fusa kommune må vedta ein ny økonomiplan Alternativ 3a har minst negative økonomiske konsekvensar over tid, medan Alternativ 4 har dei største negative økonomiske konsekvensar. Kommunestyret må truleg sjå på heile investeringsprogrammet på nytt. Alternativ 3a og 3b er relativt like med tanke på konsekvensane av å samla alle undervisningsressursane i eitt skulemiljø, òg om det vert ein avdelingsskule på Baldersheim. Det vil verta utfordrande å møta alle nye faglege krav til skulane i åra som kjem, og utfordringane vil verta størst om ein vel alternativ 4. 26

27 Skuleskyss vert ei mindre ulempe for elevane ved Alternativ 3b enn ved Alternativ 3a ettersom lærarar og andre tilsette til ein viss grad må reisa mellom skulane i Alternativ 3b. Alternativ 4 har mindre konsekvensar for elevane med tanke på skuleskyss. Samhandling med foreldre og føresette vert enklare ved Alternativ 4 enn ved Alternativ 3a og 3b. Transport til SFO kan verta ei utfordring for foreldre som bur langt vekke frå skulen, og dette vert størst utfordring ved Alternativ 3a og minst utfordring ved Alternativ 4. Sak 054/15 og vedteken økonomiplan legg til grunn innsparingar for andre tenester som samarbeider med skulane. Desse innsparingane vert dei same for Alternativ 3a, medan dei vert litt mindre for Alternativ 3b og vesentleg mindre for Alternativ 4. Det er opp til kommunestyret å ta stilling til kva tilhøve som får høgst prioritet og kva av desse alternativa til organisering av skulen ein går for: Alternativ 3a. Ein skule i Eikelandsosen, Alternativ 3b. Ein skule i Eikelandsosen med avdelingsskule på Baldersheim, og Alternativ 4: Fire barneskular med skulestad i Eikelandsosen, Fusa, Nore Fusa og Søre Fusa. Rådmannen legg saka fram utan tilråding. 27

28 SAKSFRAMLEGG Saksnr Utval Møtedato Saksbeh. 026/16 Kommunestyret BFL Sakshandsamar: Berit Fløisand Arkivsaknr 15/1268 Sal av skuleeigedomar på Holdhus og i Strandvik. Krav om lovlegheitskontroll - Kommunelova 59. Avklaring av salsvilkår m.m. Rådmannen sitt framlegg til vedtak: A) Sal av skuleeigedomane på Holdhus og i Strandvik skal gjennomførast snarast råd. Det er nødvendig med drøftingar/forhandlingar med kjøparane, jfr. saksutgreiinga. Forhandlingsutvalet får fullmakt til å få på plass nødvendige avtalar. Følgjande prinsipp vert lagt til grunn ved fastsetjing av pris:.. Andre føringar:.. Det vert valt følgjande forhandlingsutval: Ordførar og rådmann. Kommunestyret skal godkjenna kjøpekontrakt og skøyte. B) Krav om lovlegheitskontroll. 1) Kommunestyret kan ikkje sjå at vedtaket om salspris i K-sak 08/16 kjem i konflikt med statsstøtteregelverket. 2) Kommunestyret vedtek følgjande når det gjeld spørsmålet om Svein Lang sin habilitet:. Saksframstilling: Vedtaksmynde: Kommunestyret Saksdokument: 28

29 Vedlegg: Vedlegg: Dok.dato Tittel Dok.ID I. 12. Notat - gavesalg I. 16. Overdragelse av bygg til Hålandsdal Vekst SA og Strandvik Vekst AS I. 15. Krav om loovlegheitskontroll av kommunestyresak med medhald i kommunelova I. 30. Erklæring om bruk av Strandvik skule og Holdhus skule U. 33. Erklæring om bruk av Strandvik skule og Holdhus skule Kart Strandvik Kart Holdhus I. 42. Verditakst Strandvik skule. Rolf Botnen I. 43. Verditakst Strandvik skule. Ing. Yngve Johansen I. 44. Verditakst Holhus skule. Rolf Botnen I. 45. Verditakst Holdhus skule. Ing. Yngve Johansen I. 46. Notat. Spørsmål angaende salg av skoleeiendommer Steenstrup Stordrange I. 38. Svar på søknad om førehandstykke til sal av idrettsanlegg ved Holdhus oppvekstsenter og idrettspark I. 49. Søknad om førehandssamtykke til sal av nærmiljøanlegg ved Strandvik skule I. 13. Salg av kommunal skoleeiendom til underpris. Forholdet til statsstøtteverket I. 26. Generalforsamlingsprotokoll 2015 for Strandvik Nye Barnehage AS I. 34. Firmaattest. Godkjent vedtak Strandvik I. 37. Erklæring vedr. Lang sin rolle i foretakene Strandvik Nye Barnehage AS og Strandvik Vekst AS Dokumentliste Ikkje vedlegg: Sjå vedlegg - dokumentliste. Faktiske opplysninger: Kommunestyret gjorde i møte , sak 8/16 - Førespurnad om å leige eller overta Holdhus og Strandvik skular- følgjande vedtak: «KOM-008/16 VEDTAK: Det vert vist til vedtak i Fusa kommunestyre , sak 054/15. Fusa Kommune imøtekjem søknad frå Strandvik Vekst AS og Hålandsdal Vekst SA og overdreg skulebygga på fylgjande vilkår. Søknad frå Strandvik Vekst AS: 1. Strandvik Vekst AS får kjøpa skulebygg med tomt i Strandvik for kr ,- 29

30 Overdraginga forutset at bygget vert nytta til skuledrift. Bygget vert selt slik det står. Seljar heftar ikkje for feil og manglar ved bygget. 2. Lag, organisasjonar og foreiningar skal kunna disponera bygget. 3. Kjøpar betaler kostnader ved overdraging av eigedomen. 4. Dersom Strandvik Vekst AS innstiller drifta, skal Fusa kommune ha tilbakekjøpsrett på same vilkår som bygget er selt for. Verdien av utbetringar på bygget kan leggjast til kjøpesummen. Tilbakekjøpsretten skal gjelde i eit år frå det tidspunkt drift er avslutta 5. Dersom Strandvik Vekst AS innstiller skuledrifta skal Fusa kommune ha rett til å disponera bygget til skuledrift frå neste dag. Fusa kommune utarbeider og tinglyser skøyte. Fusa kommune må snarast og seinast innan gjennomføra handelen. Seljar skal fritt kunne nytta bygget ut skuleåret 2015/2016, men skal seinast vera ferdig utflytta innan 1. juli. Søknad frå Hålandsdal Vekst SA: 1. Hålandsdal Vekst SA får kjøpa skulebygg med tomt på Holdhus for kr ,- Overdraginga forutset at bygget vert nytta til skuledrift. Bygget vert selt slik det står. Seljar heftar ikkje for feil og manglar ved bygget. Overdraginga gjeld gnr/bnr 48/30, 48/31, 48/18, 48/19 og 48/ I samband med overdraginga skal kjøpar gjennomføre seksjonering av eigedomen der bygg for barnehage vert ein seksjon og skulebygget ein seksjon. Dei to seksjonane skal ha felles rett til uteområde. 3. Barnehagen skal ha full rett til å bruke lokale i skulebygget vederlagsfritt på same måte som dei gjer før kjøpet vert gjennomført. Barnehagen skal og ha full rett til å bruke uteområde vederlagsfritt på same måte som dei gjer før kjøpet vert gjennomført. 4. Kjøpar overtek ansvaret for drift av alle utvendige anlegg. 5. Lag, organisasjonar og foreiningar skal kunna disponera bygget. 6. Kjøpar betaler kostnader ved overdraging av eigedomen. 7. Dersom Hålandsdal Vekst SA innstiller drifta, skal Fusa kommune ha tilbakekjøpsrett på same vilkår som bygget er selt for. Verdien av utbetringar på bygget kan leggjast til kjøpesummen. Tilbakekjøpsretten skal gjelde i eit år frå det tidspunkt drift er avslutta. 8. Dersom Hålandsdalen Vekst SA innstiller skuledrifta skal Fusa kommune ha rett til å disponera bygget til skuledrift frå neste dag. Fusa kommune utarbeider og tinglyser skøyte. Fusa kommune må snarast og seinast innan gjennomføra handelen. Seljar skal fritt kunne nytta bygget ut skuleåret 2015/2016, men skal seinast vera ferdig utflytta innan 1. juli.» K-sak 08/16 var utgreidd med utgangspunkt i at det ikkje skal vera skuledrift i dei skulebygga som vart lagt ned i K-sak 54/15 (trinn 1) og at det i tråd med dette vedtaket skulle fremjast ei eiga sak april 2016 når det gjeld skulestruktur trinn 2. Rådmannen la til grunn at det i etterkant av saka om skulestruktur trinn 2 kommunestyremøte vart fremja ei eiga sak om framtidig bruk av bygg som ikkje lengre skulle nyttast til skuleføremål. I kommunestyremøte orienterte rådmannen om følgjande (sitat frå møteprotokollen): «Orientering: Rådmann Berit Fløisand orienterte m.a. om at skulesalsaka må handsamast på nytt då konsekvensar av kommunestyrevedtaket ikkje var tilstrekkeleg utgreidd. 30

31 I følgje kommunelova 23 er det rådmannen si plikt å sjå til at saker som vert fremja for politiske organ er forsvarleg utgreidde. Dersom det er rettslege manglar ved eit forslag til vedtak, eller eit vedtak er ulovleg, så pliktar rådmannen å gjera merksam på det. Salsprisen til skulen er lågare enn marknadsprisen. Kommunestyret må m.a. gjera vedtak om dekningsmåte. Saka må opp til ny handsaming i kommunestyret. Bygga må takserast. Saka må handsamast på nytt av kommunestyret når ho er tilstrekkeleg utgreidd.» Det vart i etterkant av orienteringa stilt spørsmål til rådmannen i samband om regelverket som gjeld for rekneskapsføring, dvs. dersom salsprisen er lågare enn marknadsprisen. Rådmannen viste i sitt svar m.a. til motteken mail og notat som var sendt frå fylkesmannen , sjå vedlegg. Kort oppsummert er regelverket for rekneskapsføring slik at dersom vedteken salspris er lågare enn marknadsprisen, skal differansen utgiftsførast som tilskot i driftsrekneskapen og kommunestyret må vedta dekningsmåte. I mail får Fusa kommune melding om at advokatfirmaet Harris DA representerer kjøparane Hålandsdal Vekst SA og Strandvik Vekst AS «i forbindelse med overdragelsene». I brev datert gjer advokatfirmaet Harris DA nærare greie for dette og kjøparane sitt syn m.a. når det gjeld fastsett pris kontra marknadsverdi, sjå vedlegg. I brev av fremja tre kommunestyrerepresentantar krav om lovlegheitskontroll. Brevet m/vedlegg følgjer som vedlegg i saka. Nedanfor er sitert frå innleiinga i brevet: I brev frå Fusa kommune, datert 21.03, får kjøparane v/advokatfirmaet Harris melding om at det ikkje er mogeleg å gjennomføra salet innan fastsett frist Kjøparane v/advokatfirma Harris ber i brev datert m.a. om at det vert gitt: «3.2.1 Bruksgaranti Mine parter kan ikke venter på avklaring til etter den Som strakstiltak kreves at kommunen garanterer at mine parter uansett forsinkelser med overdragelsen kan bruke skolebyggene til sin skoledrift fra neste skoleår altså at kommunen gir en bruksgaranti. Det vil si at kommunen garanterer /erklærer at mine parter disponerer de nødvendige skolelokalene. Det kreves at slik garanti avgis i løpet av morgendagen den » Fusa kommune svarer i brev datert til advokatfirmaet Harris m.a.: 31

32 «Kravet om «garanti» kan administrasjonen ikkje imøtekoma, då det ikkje er grunngjeve kvifor det er behov for ein slik «garanti» og følgjeleg kan ikkje administrasjonen då vurdera om dette er noko som ligg innanfor dei fullmakter rådmannen har i saka. Slik kommunen forstår regelverket er kravet at Fylkesmannen har godkjent skulelokala innan 15. juni. Det bør difor gå greitt med kommunestyrehandsaming 27. april. Administrasjonen har ikkje interesse av å bruka unødvendig tid i denne saka og arbeidar aktivt for å finna gode og praktiske løysingar. I den grad det vil vera behov for møter i samband med sakshandsaminga, vil vi ta kontakt i løpet av komande veke.» ber gruppeleiarane for dei partia som har gitt støtte til vedtaket vedr. sal av skuleeigedomane om eit møte med ordførar og rådmann og det vert halde same dag. Uavhenging representant møter også. Kristine Hjartnes, Frp, møtte ikkje, men Svein Lang, Sp, opplyser i møtet at han også representerer henne. I møtet vert det bedt om at det vert utarbeida eit dokument som gjev kjøparane bruksrett til bygga som kommunestyret har vedteke skal seljast, sjå vedlegg. I brev datert frå Fusa kommune til kjøparane v/advokatfirmaet Harris vert det gitt erklæring om bruksrett, sjå vedlegg. Det er ei heil rekkje dokument i denne saka. Dei mest relevante dokumenta følgjer som vedlegg og/eller er kommentert/sitert i saksutgreiinga. Liste over samtlege dokument er vedlagt saka. Vurdering: Denne saka handlar om to hovudpunkt: A) Kommunestyret vedtok i sak 08/16 at skuleeigedomane skal seljast slik det vart gjort framlegg om direkte i kommunestyremøtet Fleire av vilkåra knytt til vedtaket om sal treng nærare avklaring. Det var i vedtaket ikkje gitt fullmakter til å gå i evt. forhandlingar med kjøparane. Saka var ikkje tilstrekkeleg utgreia, jfr. orientering frå rådmannen gitt i kommunestyremøte , sjå sitat frå møteboka framom. B) Det er fremja krav om lovlegkontroll med heimel i Kommunelova 59. Krav om lovlegkontroll skal fremjast for det organet som har gjort vedtaket, dvs. i denne saka kommunestyret. Dersom kommunestyret opprettheld sitt vedtak vert saka sendt vidare til fylkesmannen for lovlegkontroll. Rådmannen må syta for at saka er tilstrekkeleg utgreidd også når det gjeld kravet om lovlegheitskontroll. Dersom kommunestyret endrar sitt vedtak, kan dei som har fremja krav om lovlegheitskontroll evt. trekkja dette. A) Vedtaket om sal av skuleeigedomane på Holdhus og i Strandvik K-sak 08/16: 32

33 Under dette hovudpunktet vert vedtaket om sal av skuleeigedomane i Strandvik A 1) og på Holdhus A 2) handsama kvar for seg, punkt for punkt. Det som gjeld salspris og taksering er for begge eigedomane er kommentert under pkt. A 3). Det som gjeld spelemidlar og bindingar knytt til eigedomane er og kommentert her. Det som gjeld bruk av skulelokale for lag og organisasjonar er kommentert under pkt. A 4). Nedanfor er vedtaket frå kommunestyret sak 08/16 - med skrift i kursiv. Kommentarar/vurdering frå rådmannen følgjer under. A 1) Søknad frå Strandvik Vekst AS: 1. Strandvik Vekst AS får kjøpa skulebygg med tomt i Strandvik for kr ,- Overdraginga forutset at bygget vert nytta til skuledrift. Bygget vert selt slik det står. Seljar heftar ikkje for feil og manglar ved bygget. Rådmannen: Rådmannen legg til grunn at overdraginga omfattar gnr/bnr 85/31. Fusa kommune har tinga og fått levert verditakstar frå to uavhengige takstmenn. Sjå kommentar om dette under pkt. A 3. Når det gjeld utstyr, forstår vi vedtaket slik at utstyret er kommunen si eiga og skal ikkje følgja bygga. Utstyr som kommunen ikkje treng og som kjøparane ønskjer å nytta kan, etter nærare avtale, følgja bygga. Når det gjeld sjølve skuleeigedomen er det nødvendig med avklaringar og formalisering knytt til omlegging av kommunal veg, sjå vedlagde kart. Den kommunale vegen er lagt om i samband med bygging av ny barnehage. Samanbygging av barnehagen med skulebygget er delvis på kommunal grunn. Vegrett m.m. i samband med dette må avklarast med kjøparane i kjøpsprosessen. I vedtaket vedr. sal av skuleigedom på Holdhus heiter det følgjande i pkt. 3: «Barnehagen skal ha full rett til å bruke lokale i skulebygget vederlagsfritt på same måte som dei gjer før kjøpet vert gjennomført. Barnehagen skal og ha full rett til å bruke uteområde vederlagsfritt på same måte som dei gjer før kjøpet vert gjennomført.» Skule og barnehage i Strandvik har i dag sambruk av areal, garderobar, kontorarbeidsplassar, pauserom m.m. Det må sikrast tilsvarande ordningar her som på Holdhus. Fusa kommune leiger areal til barnehagen - leigekontrakt mellom Fusa kommune og Strandvik Nye barnehage. Inkl. i denne leigekontrakta er areal til SFO ca. 40 m2. Dette arealet treng ikkje kommunen frå Det kan løysast t.d. ved at dei nye skuleeigarane leiger dette arealet f.o.m Desse punkta kan avklarast i kjøpsprosessen. Det som gjeld spelemidlar er kommentert i punkt A 3). 2. Lag, organisasjonar og foreiningar skal kunna disponera bygget. Rådmannen: Sjå kommentarar under pkt. A 4) 33

34 3. Kjøpar betaler kostnader ved overdraging av eigedomen. 4. Dersom Strandvik Vekst AS innstiller drifta, skal Fusa kommune ha tilbakekjøpsrett på same vilkår som bygget er selt for. Verdien av utbetringar på bygget kan leggjast til kjøpesummen. Tilbakekjøpsretten skal gjelde i eit år frå det tidspunkt drift er avslutta Rådmannen: Sjå pkt. A 3). 5. Dersom Strandvik Vekst AS innstiller skuledrifta skal Fusa kommune ha rett til å disponera bygget til skuledrift frå neste dag. Rådmannen: Sjå pkt. A 3). Fusa kommune utarbeider og tinglyser skøyte. Fusa kommune må snarast og seinast innan gjennomføra handelen. Rådmannen: Kjøparane har fått bruksrett til skuleeigedomen f.o.m , jfr. kommentarar framom og vedlegg. Handelen skal gjennomførast så snart som råd. Det er nødvendig med drøftingar/forhandlingar med kjøparane. I kjøpsprosessen vert det avklart kva som skal framgå av kjøpekontrakt og skøyte. Forhandlingsutval bør få fullmakt til å få på plass nødvendige avtalar. Seljar skal fritt kunne nytta bygget ut skuleåret 2015/2016, men skal seinast vera ferdig utflytta innan 1. juli. Rådmannen: Skuleåret går fram til og det ryddige er at formell overtakingsdato er frå denne dato. Fusa kommune treng noko tid til utflytting og klargjering. Fusa kommune skal sjølvsagt leggja til rette for at kjøparane får gjort bygningsmessige tilpassingar m.v. før den tid, så langt dette ikkje uroar undervisninga eller andre gjeremål. A 2) Søknad frå Hålandsdal Vekst SA: 1. Hålandsdal Vekst SA får kjøpa skulebygg med tomt på Holdhus for kr ,- Overdraginga forutset at bygget vert nytta til skuledrift. Bygget vert selt slik det står. Seljar heftar ikkje for feil og manglar ved bygget. Overdraginga gjeld gnr/bnr 48/30, 48/31, 48/18, 48/19 og 48/20. Rådmannen: Fusa kommune har tinga og fått levert verditakstar frå to uavhenge takstmenn. Sjå samla kommentar om dette under pkt. A 3) Gnr/bnr 48/14 er ikkje medrekna i det som skal overdragast. Dette arealet ligg i forlenging av leikeplassen/fotballbanen og vart kjøpt av Fusa kommune i 2009 for kr (tidlegare hytteeigedom). Bygdeutvalet har fått løyve til oppføring av troskykkja. Denne 34

35 eigedomen vert nytta som ein del av leikearealet til barnehagen og ein del av rulleskiløypa går over eigedomen. Dette arealet kan vera ein del av handelen om kommunen ønskjer det og kan vera tema under drøftingar/forhandlingar i kjøpsprosessen. Sjå vedlagt kart. Gnr/bnr 48/30- parkeringsplassen - vart bygd dels med trafikksikringsmidlar samtidig som kommunen bygde rundkjøringa ved skulen. Frå tidlegare var det nokre parkeringsplassar brukt som innfartsparkering ved fylkesvegen. Desse forsvann då rundkjøringa kom, og det var nødvendig å bruka dette arealet i samband med rundkjøringa for at bussar skulle kunna snu. Til erstatning skulle innfartsparkering kunna føregå på uspesifisert del av parkeringsplassen ved skulen. Vidare kan det vera nødvendig å sikra mellombels tilkomst over skuleplassen/leikeområdet fram til planlagd lagshus. Dette må ivaretakast i kjøpsprosessen. Når det gjeld utstyr så forstår vi vedtaket slik at utstyret er kommunen si eiga og skal ikkje følgja bygga. Utstyr som kommunen ikkje treng og som kjøparane ønskjer å nytta kan, etter nærare avtale, følgja bygga. Det som gjeld spelemidlar m.m. er kommentert under pkt. A 3). 2. I samband med overdraginga skal kjøpar gjennomføre seksjonering av eigedomen der bygg for barnehage vert ein seksjon og skulebygget ein seksjon. Dei to seksjonane skal ha felles rett til uteområde. Rådmannen: Sjå kommentarar under pkt. A 3). 3. Barnehagen skal ha full rett til å bruke lokale i skulebygget vederlagsfritt på same måte som dei gjer før kjøpet vert gjennomført. Barnehagen skal og ha full rett til å bruke uteområde vederlagsfritt på same måte som dei gjer før kjøpet vert gjennomført. Rådmannen: Ansvarstilhøve når det gjeld kontroll/tilsyn med leikeutstyr m.m. må avklarast i kjøpsprosessen. 4. Kjøpar overtek ansvaret for drift av alle utvendige anlegg. Rådmannen: Sjå kommentarar under pkt. A 3). 5. Lag, organisasjonar og foreiningar skal kunna disponera bygget. Rådmannen: Sjå kommentarar under pkt. A 4). 6. Kjøpar betaler kostnader ved overdraging av eigedomen. 7. Dersom Hålandsdal Vekst SA innstiller drifta, skal Fusa kommune ha tilbakekjøpsrett på same vilkår som bygget er selt for. Verdien av utbetringar på bygget kan leggjast til kjøpesummen. Tilbakekjøpsretten skal gjelde i eit år frå det tidspunkt drift er avslutta. Rådmannen: Sjå pkt. A 3). 8. Dersom Hålandsdalen Vekst SA innstiller skuledrifta skal Fusa kommune ha rett til å 35

36 disponera bygget til skuledrift frå neste dag. Rådmannen: Sjå pkt. A 3) nedanfor. Fusa kommune utarbeider og tinglyser skøyte. Fusa kommune må snarast og seinast innan gjennomføra handelen. Rådmannen: Kjøparane har fått bruksrett til skuleeigedomen f.o.m , jfr. kommentarar framom og vedlegg. Handelen skal gjennomførast så snart som råd. Det er nødvendig med drøftingar/forhandlingar med kjøparane. I kjøpsprosessen vert det avklart kva som skal framgå av kjøpekontrakt og skøyte. Forhandlingsutval bør ha fullmakt til å få på plass nødvendige avtalar. Seljar skal fritt kunne nytta bygget ut skuleåret 2015/2016, men skal seinast vera ferdig utflytta innan 1. juli. Rådmannen: Skuleåret går fram til og det ryddige er at formell overtakingsdato er frå denne dato. Fusa kommune treng noko tid til utflytting og klargjering. Fusa kommune skal sjølvsagt leggja til rette for at kjøparane får gjort bygningsmessige tilpassingar m.v. før den tid, så langt dette ikkje uroar undervisninga eller andre gjeremål. A 3) Vedr. salssum og verditakstar. Sal av eigedomar med idrettsanlegg og nærmiljøanlegg som er finansiert med statlege spelemidlar. Verditakstar og salssum. Vedlagt følgjer verditakstar over skuleeigedomane utarbeidd av to uavhengige takstmenn. Rådmannen har nytta kommunen sitt advokatfirma Steenstrup Stordrange DA som rådgjevarar under vegs i prosessen etter kommunestyrevedtaket i K-sak 08/16. Vedlagt følgjer notat frå advokatfirmaet når det gjeld verdisetjing og salssum. I det same notatet er og kort kommentert det som gjeld utforming av avtalar for å unngå tilbakebetaling av spelemidlar. Sal av eigedomar med idrettsanlegg finansiert med statlege spelemidlar på Holdhus. Sidan det er bygd idrettsanlegg i kommunal regi i fleire vender på den eigedomen som kommunestyret har gjort vedtak om å selja, har Fusa kommune slik reglane krev, bede Kulturdepartementet om svar på om kommunen vert erstatningspliktig ved eit sal. Kulturdepartementet har i brev datert (sjå vedlegg) meldt tilbake at dei ikkje kan gje samtykke til at Hålandsdalen Vekst eller Holdhus Montesorriskule kan stå som eigar av idrettsanlegg eller nærmiljøanlegg finansiert av statlege spelemidlar i den perioden kommunen har garantert for drift. Slik reglane er i dag kan ein friskule heller ikkje vera ein brukar av eit slikt anlegg. Ein må i slike tilfelle søkja departementet om dispensasjon frå reglane. 36

37 Departementet har svart Fusa kommune på kva beløp kommunen eventuelt må betala tilbake av tidlegare løyvde spelemidlar ved eit sal til Hålandsdalen vekst. Desse summane er noko reduserte i høve til opphavleg tilskot: Garderobeanlegget (anl.nr ) kr Aktivitetsanlegget (anl.nr ) kr Fotballbana (anl.nr ) kr Stadionanlegget (anl.nr ) inntil kr Garderobedelen Ein kan sjå for seg tre alternative løysingar for garderobane: Hålandsdal vekst står som eigar Idrettslaget står som framtidig eigar Fusa kommune held fram som eigar Kommunestyrevedtaket som er gjort om sal, tilseier at Hålandsdal vekst skal stå som eigar. Dette inneber at staten vil krevja å få kr ,- av løyvde spelemidlar tilbakebetalt frå Fusa kommune. Dei to andre løysingane inneber at garderobane vert delt frå ved ei seksjonering. Om dette vert gjort på ein korrekt måte vil det ikkje utløysa krav om tilbakebetaling av tilskot. Med bakgrunn i kommunestyrevedtaket om sal, går ein vidare med alternativet der Idrettslaget står som eigar med tanke på å finna ei løysing som gjer at vi ikkje får krav om tilbakebetaling av spelemidlane. Idrettsanlegget utandørs Idrettsanlegg og nærmiljøanlegg på uteområdet som er lista opp ovanfor ligg heilt eller delvis på tomten som no vert seld. I desse sakene kan ein skilja mellom eigedomstilhøvet til grunnen og eigedomsforholdet til idrettsanlegget som ligg på grunnen. Ved å inngå nye langsiktige leigeavtalar for bruk av grunnen kan ein unngå å få krav om å betala tilbake spelemidlane. Rådmannen meiner at ei slik løysing er tenleg for fotballbanen og den delen av rulleskibanen som ligg på grunneigedomen som vert omfatta av salet. Før salet vert gjennomført bør Fusa kommune gå i dialog med Hålandsdal idrettslag for om mogleg overføra eigedomsretten til fotballbanen til idrettslaget. Denne delen av idrettsanlegget er mest av alt ein lokal skuleplass, og med privat skuledrift er det ei god løysing at ein tek over ansvaret for drift og vedlikehald lokalt. Då bør ein også eiga anlegget lokalt. Når det gjeld nærmiljøanlegget der det er tale om fast utstyr til idrettsleik og basketball-løkke inne på sjølve skuleplassen kan det vera ei god løysing at Hålandsdalen vekst står som eigar av grunnen og sjølve anlegget med fullt ansvar for drift vedlikehald og tilsyn. Det ovanståande bør vera utgangspunkt for drøftingar/forhandlingar og avklarast i kjøpsprosessen. Rulleskibanen og skytebanen er i dag Fusa kommune sin eigedom og grunna bindingar til drift i høve til momskompensasjonar, vil ein ikkje rå til at dette eigedomstilhøvet vert endra no. Ein mindre del av rulleskibanen omkransar fotballbanen og vert omfatta av salet til Hålandsdalen Vekst. Fusa kommune må då ha ein langsiktig tinglyst leigeavtale for bruk av 37

38 denne grunnen. Sal av nærmiljøanlegg i Strandvik Kulturdepartementet har i brev datert meldt tilbake at dei heller ikkje kan gje samtykke til at Strandvik Vekst eller Strandvik Montesorriskule kan stå som eigar av idrettsanlegg finansiert av statlege spelemidlar i den perioden kommunen har garantert for drift (sjå vedlegg). I Strandvik har staten løyvd pengar frå ordninga med tilskot til nærmiljøanlegg i to omgangar. Dette har gått til fast utstyr til idrettsleik og basketball-løkke inne på sjølve skuleplassen. Det er naturleg at Strandvik Vekst står som eigar både av grunnen og anlegget med fullt ansvar for drift, vedlikehald og tilsyn. Det må då betalast attende kr i spelemidlar. Dette må avklarast i kjøpsprosessen. A 4) Bruk av skulelokala for lag og organisasjonar Viser til pkt. i K-vedtak sak 008/16: «Lag, organisasjonar og foreiningar skal kunna disponera bygget.» Retten til bruk av skulelokale i kommunal eige til aktivitet i lag og organisasjonar er regulert gjennom vedtak i Kommunedelplan for idrett, friluftsliv og fysisk aktivitet Tiltak Pkt 2: Ordninga med gratis bruk av skulelokale til trening og aktivitet vert vidareført Holdhus skule har vore eit viktig lokale for lag og organisasjonar og har i større grad enn andre skulebygg i kommunen også fungert som eit kulturbygg og forsamlingslokale. Skulebygget har også hatt viktige funksjonar opp mot idrettsanlegget med lysløype og rulleskibane. I Strandvik er særleg gymnastikksalen mykje nytta, både i organisert og uorganisert idrettsaktivitet. Skal prinsippet om gratis bruk av skulelokale til trening og aktivitet vidareførast ved sal av eigedomane? Dvs. skal retten til bruk vera på same vilkår som i kommunale bygg, der organisasjonar har gratis bruk av lokale mot å stå for reingjering? Dette må avklarast, aller helst av kommunestyret før forhandlingane startar. Oppsummering pkt. A): Som det framgår av vurderingane frå rådmannen er det nødvendig med fullmakter til eit forhandlingsutval slik at vi kan få på plass avtalar som er nødvendig for å få gjennomført handelen, kjøpekontrakt og skøyte. Rådmannen tilrår at forhandlingsutvalet er ordførar og rådmann. Kommunestyret skal godkjenna framlegg til kjøpekontrakt og skøyte. 38

39 Når det gjeld fullmaktene til forhandlingsutvalet, så er det ønskjeg at kommunestyret gjev føringar når det gjeld prinsipp som skal nyttast ved prisfastsetjing. Skal forhandlingane ta utgangspunkt i vilkår om tilbakekjøpsrett og prisar slik dei er vurderte i notat frå kommunen sitt advokatfirma Steenstrup Stordrange DA dvs. Holdhus skule kr og Strandvik skule kr ? Eller skal forhandlingane ha som utgangspunkt at det ikkje skal vera vilkår om tilbakekjøpsrett, slik det er skissert i dei to siste avsnitta under pkt. 2 i notatet frå advokatfirmaet? Det vert her også vist til K-sak om skulestruktur trinn 2 som skal handsamast Rådmannen vil på det sterkaste frårå at ein fastset pris på skuleeigedomane som påfører kommunen utgifter, jfr. regelverket vedr. «gåvesal». I så fall må kommunestyret vedta dekningsmåte. Utover dette bør fullmaktsrammene til forhandlingsutvalet vera å få på plass nødvendige avtalar slik at kjøpet kan gjennomførast på ein god måte innanfor gjeldande regelverk. Kommunestyret kan evt. gje ytterlegare føringar til forhandlingsutvalet. B) Krav om lovlegheitskontroll kommunelova 59: I kommunelova 59 heiter det m.a. «59.Lovlighetskontroll, opplysningsplikt m.v. 1. Tre eller flere medlemmer av kommunestyret eller fylkestinget kan sammen bringe avgjørelser truffet av folkevalgt organ eller den kommunale eller fylkeskommunale administrasjon inn for departementet til kontroll av avgjørelsens lovlighet. Det samme gjelder avgjørelser om møter skal holdes for åpne eller lukkede dører, jf. 31, og avgjørelser om habilitet. Avgjørelser om ansettelse, oppsigelse eller avskjed er ikke gjenstand for lovlighetskontroll. Spørsmål om det foreligger brudd på bestemmelser gitt i eller i medhold av lov 16. juli 1999 nr. 69 om offentlige anskaffelser kan heller ikke gjøres til gjenstand for lovlighetskontroll. 2. Krav om lovlighetskontroll framsettes for det organ som har truffet den aktuelle avgjørelse. Hvis dette opprettholder avgjørelsen, oversendes saken til departementet.» Kravet om lovlegheitskontroll er fremja i samsvar med KL 59 og gjeld to punkt: 1) Kommunestyret sitt vedtak om å selja to kommunale skuleeigedomar til underpris forholdet til statsstøtteregelverket. 2) Manglande habilitetsvurdering av kommunestyremedlem Svein Lang Sp. Pkt. 1) Kommunestyret sitt vedtak om å selja to kommunale skuleeigedomar til underpris forholdet til statsstøtteregelverket. Rådmannen har bedt om vurdering frå Odin Prosjekt AS når det gjeld pkt. 1 i kravet om lovlegheitskontroll. Vurderinga frå dei følgjer vedlagt. Kommunen sitt advokatfirma 39

40 Stenstrup Stordrange DA har og gjennomgått vurderinga og deira konklusjon er at dette er «forsvarleg vurdering». I notatet frå Odin Prosjekt AS - pkt. 4 Konklusjon heiter det: «Basert på ovenstående er det vår vurdering at de aktuelle salg av skoleeiendommer ikke er omfattet av statsstøtteregelverket fordi støttemottakerne ikke driver økonomisk aktivitet i henhold til EØS-avtalen artikkel 61 nr. 1.» Rådmannen legg til grunn at kommunestyret sitt vedtak om å selja to skuleeigedomar til underpris ikkje er omfatta av statsstøtteregelverket. Pkt. 2) Manglande habilitetsvurdering av kommunestyremedlem Svein Lang Sp. I brev datert frå Fusa kommune til Svein Lang heiter det: «Spørsmål om habilitet knytt til kommunestyresak 08/16 og krav om lovlegheitskontroll etter kommunelova 59. Den 7. mars 2016 vart det innlevert krav om lovlegheitskontroll av kommunestyresak 8/16 i medhald av kommunelova 59. Kravet følgjer vedlagt. Ein av grunngjevingane for klagen er spørsmålet om din habilitet. Administrasjonen førebur no lovlegheitsklagen til kommunestyrehandsaminga. Vi treng i den samanheng nokre opplysningar frå deg slik at det kan føretakast habilitetsvurdering etter forvaltningslova 6. Vi ber først om å få opplyst din formelle posisjon i Strandvik Vekst AS, og i eigarselskapet Strandvik Nye Barnehage AS, på søknadstidspunktet 31. oktober 2015 og ved kommunestyrehandsaminga 18. februar Vi ber i tillegg om å få opplyst kva reell posisjon i forhold til selskapa du hadde på desse tidspunkta. Administrasjonen ber også om evt. andre opplysningar om tilknytingstilhøvet ditt til saka. Dette skuldast særleg at du frå talarstolen i kommunestyret uttalte deg som om du hadde forhandlingsfullmakt for selskapa. Du uttalte omtrent slik: «Vi trenger ikke utstyret på skolene». Kommunestyret må vurdera om det kan føreligga «særegne forhold» som medfører inhabilitet etter forvaltningslova 6 andre ledd. Rådmannen ber om tilbakemelding innan » Same dato mottek Fusa kommune mail frå Strandvik Vekst AS med vedlagt generalforsamlingsprotokoll for Strandvik Vekst AS datert Sjå vedlegg. Det vert vist til at Svein Lang har gått ut av styret frå same dato. 40

41 mottek Fusa kommune mail frå Svein Lang vedr. Strandvik Nye Barnehage. Vedlagt 1) firmattest frå Brønnøysundregistrene som viser at Svein Lang pr ikkje er styremedlem og 2) Registrering om endring i Foretaksregisteret. Sjå vedlegg sender Fusa kommune brev til Svein Lang og ber om fleire opplysningar: «Vedr. habilitetsvurdering. Vi viser til e-post motteken 4. april 2016, med vedlagt oversendt dokumentasjon frå Strandvik Nye Barnehage AS. Vi at oppfattar e-posten er eit svar på brev datert 21. mars 2016 vedr. inhabilitetsvurdering etter krav om lovlegheitskontroll av vedtak i kommunestyresak 8/16. Opplysningane i e-post motteken 4. april er diverre ikkje tilstrekkelege til at administrasjonen kan føreta den habilitetsvurderinga som må føretakast som ein del av kravet om lovlegheitskontroll. Dokumentasjonen gjev opplysningar om kven som var styremedlemer 4. april d.å i Strandvik Nye Barnehage AS. I brev datert 21. mars ba vi om å få opplysningar om din formelle posisjon i begge selskapa dvs. også Strandvik Vekst AS pr. 31. oktober 2015 og 18. februar Det gjev ikkje dokumentasjonen opplysningar om, og vi må difor igjen be om desse opplysningane for begge selskapa. Administrasjonen må også føreta vurdering av inhabilitet etter forvaltningslova 6 andre ledd. Det er mogeleg å vera inhabil utan å vera styremedlem. Vi viser til Frihagen, inhabilitet s. 184 der det heiter: «Sjølv om en ikkje er leder eller styremedlem i foreningen som er part i saken, kan en bli inhabil etter 6, 2. ledd fordi en har en særlig tilknytning til foreningen.» Dette gjeld også når det her er snakk om aksjeselskap. Dette er grunnen til at administrasjonen i brev datert 21. mars også har etterlyst opplysningar om din reelle posisjon i forhold tilselskapa på dei aktuelle tidspunkta. E-post motteke 4. april inneheld ingen opplysningar om dette, og vi må difor også igjen be om desse opplysningane. Vi ber deg snarast råd, og seinast innan tysdag 12. april 2016 gje dei nødvendige opplysningane slik at administrasjonen kan vurdera kravet om lovlegheitskontroll.» mottek Fusa kommune mail (sjå vedlegg) frå styreleiar i Strandvik Vekst AS, Sondre Romundset med brev datert : «Erklæring vedr. Lang sin tidligere rolle i foretakene Strandvik Nye Barnehage AS og Strandvik Vekst AS.» Vedlagt er: «- Erklæring vedr Lang sin rolle i foretakene Strandvik Nye Barnehage AS og Strandvik Vekst AS - Firmaattest Strandvik Nye Barnehage AS pr Generalforsamlingsprotokoll for Strandvik Nye Barnehage AS fra Firmaattest Strandvik Vekst AS pr » Sjå vedlegg. 41

42 Spørsmålet om habilitet må vurderast i høve til forvaltningslova 6. Det heiter her: «6. (habilitetskrav). En offentlig tjenestemann er ugild til å tilrettelegge grunnlaget for en avgjørelse eller til å treffe avgjørelse i en forvaltningssak a) når han selv er part i saken; b) når han er i slekt eller svogerskap med en part i opp- eller nedstigende linje eller i sidelinje så nær som søsken; c) når han er eller har vært gift med eller er forlovet med eller er fosterfar, fostermor eller fosterbarn til en part; d) når han er verge eller fullmektig for en part i saken eller har vært verge eller fullmektig for en part etter at saken begynte; e) når han leder eller har ledende stilling i, eller er medlem av styret eller bedriftsforsamling for 1. et samvirkeforetak, eller en forening, sparebank eller stiftelse som er part i saken, eller 2. et selskap som er part i saken. Dette gjelder likevel ikke for person som utfører tjeneste eller arbeid for et selskap som er fullt ut offentlig eid og dette selskapet, alene eller sammen med andre tilsvarende selskaper eller det offentlige, fullt ut eier selskapet som er part i saken. Likeså er han ugild når andre særegne forhold foreligger som er egnet til å svekke tilliten til hans upartiskhet; blant annet skal legges vekt på om avgjørelsen i saken kan innebære særlig fordel, tap eller ulempe for ham selv eller noen som han har nær personlig tilknytning til. Det skal også legges vekt på om ugildhetsinnsigelse er reist av en part. Er den overordnede tjenestemann ugild, kan avgjørelse i saken heller ikke treffes av en direkte underordnet tjenestemann i samme forvaltningsorgan. Ugildhetsreglene får ikke anvendelse dersom det er åpenbart at tjenestemannens tilknytning til saken eller partene ikke vil kunne påvirke hans standpunkt og verken offentlige eller private interesser tilsier at han viker sete. Rekkevidden av annet og fjerde ledd kan fastlegges nærmere ved forskrifter som gis av Kongen.» Det heiter vidare i forvaltningslova 8: «8.(avgjørelse av habilitetsspørsmålet). 42

43 Tjenestemannen avgjør selv om han er ugild. Dersom en part krever det og det kan gjøres uten vesentlig tidsspille, eller tjenestemannen ellers selv finner grunn til det, skal han forelegge spørsmålet for sin nærmeste overordnede til avgjørelse. I kollegiale organ treffes avgjørelsen av organet selv, uten at vedkommende medlem deltar. Dersom det i en og samme sak oppstår spørsmål om ugildhet for flere medlemmer, kan ingen av dem delta ved avgjørelsen av sin egen eller et annet medlems habilitet, med mindre organet ellers ikke ville være vedtaksført i spørsmålet. I sistnevnte tilfelle skal alle møtende medlemmer delta. Medlem skal i god tid si fra om forhold som gjør eller kan gjøre ham ugild. Før spørsmålet avgjøres, bør varamann eller annen stedfortreder innkalles til å møte og delta ved avgjørelsen dersom det kan gjøres uten vesentlig tidsspille eller kostnad.» Som det framgår av Fvl. 8 er det kommunestyret sjølv som skal ta stilling til habilitetsspørsmålet. Rådmannen har gått gjennom tilsendt dokumentasjon og ut frå det som er motteke av opplysningar er rådmannen sin vurdering at Svein Lang ikkje er ugild med heimel i Fvl 6 første ledd pkt. e). Kommunestyret må ta stilling til om det er motteke tilstrekkeleg faktagrunnlag slik at kommunestyret kan vurdera habilitetsspørsmålet etter Fvl 6, andre ledd «andre særegne forhold». 43

44 44

45 45

46 46

47 47

48 48

49 49

50 50

51 51

52 52

53 53

54 54

55 55

56 56

57 57

58 58

59 59

60 60

61 61

62 62

63 63

64 64

65 65

66 66

67 67

68 68

69 69

70 70

71 71

72 72

73 73

74 74

75 75

76 76

77 77

78 78

79 79

80 80

81 81

82 82

83 83

84 84

85 85

86 86

87 87

88 88

89 89

90 90

91 91

92 92

93 93

94 94

95 95

96 96

97 97

98 98

99 99

100 100

101 101

102 102

103 103

104 104

105 105

106 106

107 107

108 108

109 109

110 110

111 111

112 112

113 113

114 114

115 115

116 116

117 117

118 118

119 119

120 120

121 121

122 122

123 123

124 124

125 125

126 126

127 127

128 128

129 129

130 130

131 131

132 132

133 133

134 134

135 135

136 136

137 137

138 138

139 139

140 140

141 SAKSFRAMLEGG Saksnr Utval Møtedato Saksbeh. 027/16 Kommunestyret TRA Sakshandsamar: Terje Raunsgard Arkivsaknr 09/947 Revisjonsteneste for Fusa kommune - val av revisor Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Kontrollutvalet gjorde fylgjande samrøystes innstilling til vedtak i Fusa kommunestyre: Kommunestyret i Fusa kommune vel Deloitte AS som revisor frå til Saksframstilling: Vedtaksmynde: Kommunestyret Saksdokument: Vedlegg: Vedlegg: Dok.dato Tittel Dok.ID Partsbrev - Konkurranseutsetting av revisjonstenester for Fusa kommune - Val av revisor Oversendingsmail Ikkje vedlegg: Faktiske opplysninger: 141

142 Kontrollutvalet har handsama sak om konkurranseutsetjing av revisjonstenester for Fusa kommune val av revisor. Dei har handsama saka i sak 22/16 for kontrollutvalet i møte 7. april Sjå vedlegg. Kommunestyret i Fusa kommune vel Deloitte AS som revisor frå til Vurdering: 142

143 Fusa kommune Sekretariat for kontrollutvalet Fusa kommune Postboks EIKELANDSOSEN Vår sakshandsamar: Kjartan Haugsnes Dykkar ref.: Vår ref: 2014/420 Vår dato: Partsbrev - Konkurranseutsetting av revisjonstenester for Fusa kommune - Val av revisor Vedlagt følgjer partsbrev med innstilling for sak PS 22/16 «Konkurranseutsetting av revisjonstenester for Fusa kommune Val av revisor» frå møte i kontrollutvalet Påskrift frå sekretariatet: Vi viser til e-post til ordførar og rådmann av der det vart bedd om at saka må handamast i kommunestyret og at sekretariatet kan presentere resultatet av evalueringa om ønskjeleg. Med helsing Hogne Haktorson kontrollsjef Kjartan Haugsnes spesialrådgjevar Dokumentet er elektronisk godkjent og har derfor ikkje underskrift. Kopi til: Ordførar Rådmann Utvalsleiar Revisor Besøksadresse: Agnes Mowinckelsgt. 5 - Postadresse: Postboks Bergen - Telefon Direkte telefon Mobil E-postadresse: kjartan.haugsnes@hfk.no eller kontrollutvalet@hfk.no Bankgironr Foretaksnr. NO mva. 143

144 Side 2/4 Arkivsak: 601 Arkivnr: 2014/420-8 Sakshandsamar: Kjartan Haugsnes Saksframlegg Saksgang Utval Saknr. Møtedato Kontrollutvalet i Fusa kommune 22/ Konkurranseutsetting av revisjonstenester for Fusa kommune - Val av revisor Bakgrunn for saka: Kommunestyret i Fusa kommune gjorde slikt vedtak i sak 059/13 i møte : «Fusa kommune sluttar seg til innstilling frå kontrollutvalet om at Fusa kommune skal nytta seg av opsjon på revisjonstenester.» Innstillinga frå kontrollutvalet var slik: 1. Fusa kommune vel å nytta opsjon på kjøp av revisjonstenester, slik at Deloitte AS også er revisor for 2014 og 2015 inkludert reviderer rekneskapen for Det vert her lagt til grunn at Deloitte AS er kommunen sin revisor tom Kontrollutvalet får fullmakt til å gjennomføra ny konkurranse. Tidsramma må leggjast slik at den som vert valt ut frå konkurransen, er revisor fom Fullmakta omfattar gjennomføring av heile prosessen, herunder a. Utarbeiding og godkjenning av tilbodsdokument. b. Knytta til seg naudsynt ekstern hjelp. c. Vurdera mottekne tilbod og innstilla overfor kommunestyret på val av revisor. Kontrollutvalet gjorde vidare slikt vedtak i møte Det skal gjennomførast ny konkurranse av revisjonstenester for Fusa kommune med sikte på at ny kontraktsperiode skal gjelda frå Kontrollutvalet ønskjer at arbeidet relatert til konkurranseutsetting av revisjonstenester vert samordna med andre kommunar som skal gjennomføra slik prosess nå. 3. Kontrollutvalet vel sekretariatet om å bistå seg i prosessen. 4. Bistand omfattar: utarbeiding av utkast til kravsspesifikasjon utkast til konkurransegrunnlag kunngjering, protokollføring evaluering av innkomne tilbod varsel om tildeling utarbeiding av utkast til kontrakt og deltaking i naudsynte samrådingsmøter samt aktuelle møter i kontrollutvalet og kommunestyret 5. Arbeid knytt til evnt. klage vert å avtala særskilt. 144

145 Side 3/4 I møte i kontrollutvalet i sak PS 34/15 presenterte sekretariatet forslag til konkurransegrunnlag for utvalet som då gjorde slikt vedtak: 1. Framlagt konkurransegrunnlag vert vedteke. 2. Sekretariatet får fullmakt til å gjera naudsynte redaksjonelle og strukturelle endringar i konkurransegrunnlaget før det vert sendt ut. Konkurransegrunnlaget vart lyst ut som open anbodskonkurranse på og nokre dagar seinare vart det kunngjort innan heile EØS-området. Svarfristen vart sett til kl Når det vert brukt open anbodskonkurranse er det ikkje høve til å forhandle med tilbydarane. I konkurransegrunnlaget gjekk det fram at tilbodet m.a. skal innehalde tilbod om levering av rekneskapsrevisjon, forvaltningsrevisjon, selskapskontroll og andre timebaserte oppdrag i perioden til Vidare går det fram av konkurransegrunnlaget at det vert lagt til grunn at særskilte kvalifikasjons-kriterium må vera oppfylte for at tilbydar skal verta vurdert som eigna. Konkurransegrunnlaget legg også til grunn at tildeling av kontrakt vil skje på grunnlag av det økonomisk mest fordelaktige tilbodet, der ein tek omsyn til følgjande kriteria: 40 % Pris (fastpris og timeprisar) 35 % Løysing og forståing av oppdraget 25 % Kompetanse og erfaring Drøfting: Ved utløpet av fristen var det kome inn tilbod frå 3 tilbydarar. Alle tilbydarane er kvalifiserte og evaluering av tilboda starta umiddelbart. Sekretariatet har gjennomgått og evaluert dei innkomne tilboda. I dette arbeidet har sekretariatet nytta innkjøpsseksjonen i Hordaland fylkeskommune som rådgjevarar. På bakgrunn av sekretariatet si evaluering vart det gjennomført eit arbeidsmøte med kontrollutvalet I dette arbeidsmøtet presenterte sekretariatet forslag til evaluering av dei innkome tilboda og kontrollutvalet tok informasjonen til orientering. Sekretariatet har no førebudd sak til kontrollutvalet der utvalet skal innstilla overfor kommunestyret på val av revisor for Fusa kommune frå Det er kommunestyret som skal gjera det endelege vedtaket. Sekretariatet vil i møte presentere munnleg forslag til kven kommunen bør velja som revisor. Det vil også verta presentert ei grunngjeving i høve dei 3 tildelingskriteria som ligg til grunn i konkurransegrunnlaget. Konklusjon: På bakgrunn av det som kjem fram i dette saksframlegget, og ut frå det som vert presentert i møtet, vert kontrollutvalet tilrådd å kome med innstilling til val av revisor for Fusa kommune frå til Forslag til innstilling Kommunestyret i Fusa kommune vel.. som revisor frå til Saksprotokoll i Kontrollutvalet i Fusa kommune

146 Side 4/4 Handsaming i møtet: Representantane frå Deloitte AS gjekk frå møtet før handsaming av denne saka. Forslag til innstilling vart samrøystes vedteke Vedtak: Kommunestyret i Fusa kommune vel Deloitte AS som revisor frå til Hogne Haktorson kontrollsjef Kjartan Haugsnes spesialrådgjevar Dokumentet er elektronisk godkjent og har derfor ikkje underskrift. 146

147 Fra: Kjartan Haugsnes Sendt: 14. april :28 Til: Kopi: Emne: Vedlegg: postkasse Atle Kvåle; Berit Fløisand; Gunn Sissel Teigen; Birte Bjørkelo; Stein Ove Songstad; Gunnar Hoff; Gunnar; Kari Gåsemyr; 'Unni Renate' Fusa kontrollutvalet Partsbrev sak 2216 Konkurranseutsetting av revisjonstenester for Fusa kommune - Val av revisor Partsbrev - Konkurranseutsetting av revisjonstenester for Fusa kommune - Val av revisor.pdf Viktighet: Høy AttachmentCollectionEntryId: C:\Users\kjahaug\AppData\Local\Microsoft\Windows\Temporary Internet Files\Content.Outlook\N94UV7TT\Partsbrev - Konkurranseutsetting av revisjonstenester for Fusa kommune - Val av revisor.pdf Hei. Vedlagt følgjer partsbrev med innstilling for sak PS 22/16 «Konkurranseutsetting av revisjonstenester for Fusa kommune - Val av revisor» frå møte i kontrollutvalet Påskrift frå sekretariatet: Vi viser til e-post til ordførar og rådmann av der det vart bedd om at saka må handamast i kommunestyret og at sekretariatet kan presentere resultatet av evalueringa om ønskjeleg. Kjartan Haugsnes Spesialrådgjevar Hordaland fylkeskommune Sekretariat for kontrollutvalet Postboks Bergen kjartan.haugsnes@hfk.no <mailto:kjartan.haugsnes@hfk.no> Telefon Mobil Eg gjer merksam på at dette ikkje er ei privat e-postadresse; både inngåande og utgåande e-post vert vurdert for ev. journalføring i vårt sak- og arkivsystem. 147

148 148

149 SAKSFRAMLEGG Saksnr Utval Møtedato Saksbeh. 010/16 Råd for seniorar og menneske med TRA nedsett funksjonsevne 025/16 Formannskapet TRA 028/16 Kommunestyret TRA Sakshandsamar: Terje Raunsgard Arkivsaknr 15/1210 Kommunal garanti for lån og auka driftsstøtte til ASVO Fusa AS Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Saka vert lagt fram utan framlegg til vedtak FORMANNSKAPET Handsaming: Uttale av frå råd for seniorar og menneske med nedsett funksjonsevne var sendt og lagra ut. Nytt dokument frå dagleg leiar i ASVO Fusa AS budsjett 2017 var sendt og lagra ut. Jf. opplysningar i saksutgreiing: Dagleg leiar i ASVO Fusa AS er svoger til rådmannen i Fusa. Rådmann Berit Fløisand gjekk frå møtet som inhabil. Ut frå langvarig praksis kan underordna tenestemann likevel leggja til rette fakta i saka, men ein kan ikkje gjera vurderingar. Ordførar Atle Kvåle, Ap, stilte spørsmål om han var ugild i saka. Han har i mange år vore styreleiar i denne bedrifta. Han er ute av styret, men har vore med i prosessen som har ført fram til søknad om kommunal garanti for lån og auka driftsstøtte til bedrifta. Atle Kvåle ga difor uttrykk for han fortsatt er inhabil i realitetshandsaming av 149

150 denne saka slik han var då saka vart handsama sist av formannskapet. Jf. kommunelova 40 nr 3, jf. forvaltningslova 6 1. og 2. ledd. Han gjekk frå, og Agnete D. Årvik, Ap, tok plass i møtet. Margunn Y. Samnøy, Sp, stilte spørsmål om ho var ugild i saka. Ho er styremedlem i ASVO Fusa AS. Ho gjekk frå. J.f. kommunelova 40 nr 3, jf. forvaltningslova 6 1.ledd. Atle Kvåle vart samrøystes kjend inhabil. Margunn Y. Samnøy vart samrøystes kjend inhabil. Varaordførar Magne Djuvik, Frp, fremja følgjande forslag til vedtak: Fusa kommune er i ein pressa øk situasjon. Det er derfor vanskeleg å binda kommunen opp til eit varig auka driftsnivå. Det er viktig for Kommunen å sikra tilbodet til dei som har sin arbeidsplass hjå ASVO Fusa AS. På bakgrunn av ovannemde vil Fusa Kommune garantera for eit lån på 4 mill som omsøkt. Kommunen vil og auka driftsstøtta til ASVO Fusa AS med pr år i 2016 og Fusa Kommune ber styret om å setta i verk tiltak for å auka inntjeninga i verksemda. Ein føreset og at verksemda henta inn minst 2 tilbod på lån. Den auka driftsstøtta vert dekka av Næringsfondet. Framlegget frå Magne Djuvik vart samrøystes tilrådd. FOR-025/16 VEDTAK: Fusa kommune er i ein pressa øk situasjon. Det er derfor vanskeleg å binda kommunen opp til eit varig auka driftsnivå. Det er viktig for Kommunen å sikra tilbodet til dei som har sin arbeidsplass hjå ASVO Fusa AS. På bakgrunn av ovannemde vil Fusa Kommune garantera for eit lån på 4 mill som omsøkt. Kommunen vil og auka driftsstøtta til ASVO Fusa AS med pr år i 2016 og Fusa Kommune ber styret om å setta i verk tiltak for å auka inntjeninga i verksemda. Ein føreset og at verksemda henta inn minst 2 tilbod på lån. Den auka driftsstøtta vert dekka av Næringsfondet.. Saksframstilling: Vedtaksmynde: Kommunestyret 150

151 Saksdokument: Kommunestyret Vedlegg: Vedlegg: Dok.dato Tittel Dok.ID Møte mellom ASVO Fusa og varaordførar Magne Djuvik BUDSJETT 2016.xlsx Ny søknad om garanti for lån og auka driftsstøtte Ny søknad-2- om Kommunal garanti, 11. november Søknad om kommunal garanti for lån og auka driftsstøtte Ikkje vedlegg: Faktiske opplysninger: Habilitet Dagleg leiar ved ASVO Fusa as er svoger til rådmannen. Rådmannen er difor inhabil, og saka er førebudd etter vanleg prosedyre når rådmannen er inhabil: Det vert berre lagt fram faktiske opplysningar i saka, ingen vurderingar. Det vert ikkje laga framlegg til vedtak i saka. Dersom formannskapet ønskjer meir utgreiing og vurderingar, kan vi kjøpa sakshandsaming hos ein nabokommune. Bakgrunn ASVO Fusa as har søkt om kommunal garanti for eit lån på kr og auka driftsstønad på om lag årleg for å dekkja kostnadene ved lånet. Dei søkjer om lån for å lukka avvik etter pålegg frå Arbeidstilsynet. Hausten 2014 fekk verksemda pålegg frå Arbeidstilsynet om å oppgradera tilhøvet for personalfasilitetar, med tidsfrist 1. september Søknaden frå 12. oktober 2015 er supplert to gonger, og søknaden er utvida til å omfatta kr , som gjev ein årleg auka driftsstønad på om lag kroner. Fusa kommune har tidlegare gitt garanti til ASVO Fusa as. Garantibeløpet er pr kr Garantien går ut Kommunestyret gjorde i desember 2015 vedtak om å få inn fleire opplysningar frå ASVO Fusa as. Den 4. februar 2016 vart det eit møte mellom styret i ASVO Fusa as og varaordførar Magne Djupvik. Møtet konkluderte med fylgjande: ASVO Fusa kjem med ny søknad som er noko meir utbygd med fylgjande element: Budsjett - langtidsbudsjett Kva potensiale ligg i eige tomt / hus? Kva er mogelegheit er det, og kva potensiale er det i å etablera seg ein annan stad? ASVO Fusa ser seg om etter nye eigarar. Om ASVO Fusa as 151

152 På heimesida til ASVO Fusa står det mellom anna: «ASVO Fusa AS, etablert 1991, og har lokale på industriområde i Eikelandsosen. Eiere er Fusa kommune (52 %) og resten av aksjene er fordelt på en rekke lokale aksjonærer. ASVO Fusa AS er ein godkjent tiltaksarrangør for NAV, og har som målsetting å kunne tilby NAV de tjenester som til enhver tid er aktuelle Vi har følgende tiltak: VTA- varig tilrettelagt arbeid Våre arbeidere utfører ulike former for arbeidsoppgaver i nært samarbeid med arbeidslederne. Arbeidet er hele tiden tilpasset den enkelte arbeidstakers tempo og vi legger stor vekt på et positivt arbeidsmiljø med trivsel i høysetet. Bedriften har lang tradisjon og høy kompetanse innen bearbeiding av tre. Vår produksjon er basert på en kombinasjon av underleveranse og en betydelig egenproduksjon av bl.a emballasje, fyringsbriketter og varmepumpehus. ASVO Fusa AS har satset på produktutvikling og nyskaping og har en moderne maskinpark, noe som har før til at vi er blant de ledende innen denne bransjen. ASVO Fusa AS driver også stell av grøntanlegg og har egnede maskiner for dette.» ASVO Fusa har spesialisert seg på ulike treprodukt. Emballasjekassar og wirekryss er hovudprodukta. Det vert også laga sandkassar, varmepumpehus, fyringsbrikettar og opptenningsved. Siste åra har det auka på med oppdrag innan mekaniske område. Ved oppstart av verksemda fekk ASVO Fusa as leiga deler av lagerlokala til Fusa Tremiljø. Det vart i tillegg sett opp 4 brakker som gjer teneste som kontor, garderobe, toalett og spiserom. Om søknaden ASVO Fusa as skriv i søknaden at verksemda har ein slik byggmasse: Hovedbygg: Industribygg med 2 etasjes høgde. Grunnflate 600 m2. Kontor og velferdsbygg av samansette brakker. Grunnflate 85 m2. Tilbygg sør: Lager og teknisk rom, ca. 60 kvm2. Tilbygg ( skur ) aust: 9,3 x 30 m Utelager hus, vest: 60 m2 ASVO Fusa as skriv i søknaden at verksemda i 2001 kjøpte næringseigedomen gnr. 22, bnr. 88 på Heiane næringsområde med desse påståande bygga. Dei har gjennomført fleire byggtekniske tiltak for å oppgradera bygget; mellom anna er det montert etasjeskilje. Sjølve bygget har enkel standard. Byggtekniske løysingar i takkonstruksjon og vindauge har ført til innvendig kondens og i seinare tid også lekkasjar. ASVO Fusa skriv at bygget treng utbetring av tak og vindauger, samstundes som brakkene må erstattast med eit tenleg bygg. Brakkene tener i dag som personalfasilitetar og er 25 år gamle. Verksemda har innhenta priser på dette arbeidet og skriv i søknaden frå 11. november 2015: 152

153 «Samstundes er det i førkant av eit nybygg heilt nødvendig å utføra snarleg reparasjon av tak og vindaugar i 2. etasje av produksjonshall, dette grunna aukande vasslekkasjar. Verksemda har no innhenta pristilbod på arbeidet og sluttsum er omlag kr m/mva. Dei eksisterande 4 brakker som i dag tenar som personalfasilitetar er 25 år gamle og må fjernast for å gje plass til eit modulbygg på 130 kvm, som stettar krava frå Arbeidstilsynet. For dette bygget har ein aktuell leverandør gjeve tilbod med pris på kr m/mva. For grunnarbeid, tilknytting til produksjonslokalet og særskilte krav til innreiing for VTA tilsette, (varig tilrettelagde arbeidsplassar) må det påregnast kr m/mva. For å kunna fullføra tiltaket og få godkjende og tenelege lokale, er det naudsynt å auka opp låneramma frå kr til kr Styret har innhenta lånetilbod frå fleire aktørar og ynskjer å oppta lån i KLP med 20 års nedbetalingstid med effektiv rente 2,5 %, som er det klart beste finansieringstilbodet. For å få lånet innvilga søkjer ein Fusa Kommune om å stilla garanti for lånesummen og auka årlig driftsstøtte til eit nivå som dekkjer lånekostnadane.» ASVO Fusa as har kome med ein utbygd søknad 7. mars 2016, der det også ligg ved rekneskaps- og budsjett-tall for Sjå vedlegg. I søknaden vert det gjort greie for eigedom og status for bygg. Styret har vurdert tomteareal og kostnad med å etablera seg på ein annan lokalitet. Styret konkluderer med at det er mangel på eigna areal og at kostnaden vert for stor og tilrår difor oppgradering av eksisterande bygningsmasse. Styret har tankar om både produktutvikling og tilbod til andre grupper og ser for seg at dette kan takast i vare i eit nybygg. Styret i ASVO Fusa as tilrår til generalforsamlinga å godkjenna eventuelle nye eigarar. Dei minner samstundes om fylgjande: «Fusa kommune må være eigar av min 50 % av aksjane. Dette er eit krav frå NAV for å gje driftsstøtte. Aksjane gjev ikkje utbytte, ref. vedtekter for selskapet Omsetting/Overdragelse kan kun skje etter godkjenning fra styret.» ASVO Fusa AS peikar på at bedrifta har kjøpt eigedom og oppgradert både bygg og maskinpark, m.a. gjennom låneopptak. Styret har gjort vedtak om at det ikkje er rom for å auka opp lån. ASVO Fusa ber om sjølvskuldnarerklæring frå Fusa kommune som garanti for opptak av lån i KLP. Det ikkje sett opp langtidsbudsjett. ASVO Fusa seier i søknaden at dette er av di rammevilkåra for drift er i stadig endring, m.a. kva tenester NAV betalar for. Oppsummeringa frå ASVO Fusa as er fylgjande: «Verksemda søkjer Fusa Kommune om å gje garanti for lån (KLP) Kr 4 mill. og auka årleg driftstilskot som dekkjer lånekostnadane i lånet si løpetid. 153

154 På denne måten vil ASVO Fusa as også i framtida kunna tilby tilrettelagte og meiningsfylte arbeidsplassar for ei gruppe menneske som har utfordringar i høve det ordinære arbeidslivet. Arbeidstilsynet har gjeve frist til 1. oktober 2016 for lukking av pålegg. Dette medfører at verksemda no må ha eit positivt vedtak for å halda fram drifta etter denne dato.» Supplerande opplysningar frå Fusa kommune Finansiering Driftstilskotet til ASVO Fusa as vert utbetalt over driftsbudsjettet til Eining for samfunnsutvikling, økonomi og service. I 2016 er driftstilskotet på om lag Dersom kommunestyret vil stetta søknaden frå ASVO Fusa, er det to måtar å dekka inn auka utgifter til kapitalkostnad av lån, kr : 1. Fusa kommunestyre arbeidar utgifta inn i driftsbudsjettet. 2. Auka utgifter vert dekka av næringsfondet. Dersom ein vel alternativ 1, må det i praksis finnast innsparing anna stad i budsjettet. Kommunalt næringsfond var pr på kr ,83.- Årleg påfyll er om lag kr Føremål, i standardvedtektene for kommunale næringsfond, nemner fylgjande tiltak som kan få støtte: Kommunalt tiltaks- og næringsarbeid Fysisk tilrettelegging av næringsvirksomhet Bedriftsutvikling Investering i bedrifter for eksempel maskiner og bygninger ved oppstarting og utvidelser i bedrifter. Kommunal garanti ASVO Fusa ber om sjølvskuldnarerklæring frå Fusa kommune som garanti for opptak av lån i KLP. Det er reglar for korleis ein kommune kan garantere for lån. Det er regulert i kommunelova 51: 51 nr. 1 «Vedtak om å stille kausjon eller annen økonomisk garanti for virksomhet som drives av andre enn kommunen eller fylkeskommunen selv, skal godkjennes av departementet.«51 nr. 2 «Det kan ikke stilles kausjon eller annen økonomisk garanti knyttet til næringsvirksomhet som drives av andre enn kommunen eller fylkeskommunen selv» Godkjenning Fylkesmannen skal godkjenna ein økonomisk garanti. Fylkesmannen opplyser at dei vurderer desse sakene enkeltvis og ut frå det reelle innhaldet i søknad om godkjenning av garanti. I 2 i vedtektene til ASVO Fusa står det: 154

155 «Føremålet til selskapet er attføring og/eller sysselsetjing av yrkeshemma. Verksemda skal ikkje ha økonomisk utbytte. Eit eventuelt overskot av drifta skal bli i selskapet og koma attføringsarbeidet til gode. Ved likvidasjon skal formuen nyttast i samsvar med føremålet.» I 5 i vedtektene til ASVO Fusa står det: «Styret må samtykkja i at aksjar blir overdregne. Styret skal ikkje samtykkja viss overdraginga fører til at kommunen ikkje har aksjemajoriteten.» Alle tilsette på VTA er søkt inn via NAV og er tildelt varig uføretrygd. Utvida aksjekapital ASVO Fusa Utviding av aksjekapital er underlagt formelle krav til saksgang. Generalforsamlinga i selskapet er vedtaksmynde. Fylgjande er henta frå Altinn: Det er generalforsamlingen som beslutter kapitalforhøyelsen. Beslutning om kapitalforhøyelse skal minst angi beløpet aksjekapitalen kan forhøyes med, eller eventuelt øvre og nedre grense for forhøyelsen, aksjenes pålydende, det beløp som skal betales for hver aksje og hvem som kan tegne de nye aksjene. I tillegg må det blant annet angis informasjon knyttet til tegningsfrist, oppgjør, utbytterett og utgifter. Aksjekapitalens størrelse og pålydende verdi er alltid bestemt i selskapets vedtekter. Derfor må generalforsamlingen vedta vedtektsendring i forbindelse med kapitalforhøyelsen. Det å få hand om ny aksjekapital kan ta noko tid. Både på grunn av formalia nemnt over, men også fordi ein må forventa ei sakshandsamingstid som går lenger fram enn dersom det er andre kommunar som skal gå inn med ny aksjekapital. Dersom det er behov for å auka aksjekapitalen til Fusa kommune, kan det gjerast med å omgjera deler av kommunal garanti til aksjekapital. Fylgjande er henta frå Altinn: Hvis aksjeinnskuddsforpliktelsen skal kunne gjøres opp ved motregning (konvertering av gjeld) eller med andre eiendeler enn penger, skal det utarbeides en særskilt redegjørelse for dette. Redegjørelsen skal være undertegnet av hele styret, og bekreftet av revisor. Tidspunktet for verdsetting kan tidligst være fire uker før generalforsamlingens beslutning. Vurdering: 155

156 Møte mellom ASVO Fusa og varaordførar Magne Djuvik Frå ASVO: Gustav Folkestad, Styreleiar Johnny Rosseland, styremedlem Terje Fløisand, dagleg leiar Varaordførar Magne Djuvik, Fusa kommune Styreleiar Gustav Folkestad gjorde greie for kva behov ASVO Fusa har for utbetring på grunn av pålegg frå Arbeidstilsynet. Konklusjon frå møtet: ASVO Fusa kjem med ny søknad som er noko meir utbygd med fylgjande element: Budsjett - langtidsbudsjett Kva potensiale ligg i eige tomt / hus? Kva er mogelegheit er det, og kva potensiale er det i å etablera seg ein annan stad? ASVO Fusa ser seg om etter nye eigarar. Saksfrist til neste politiske møte er 30. mars. Eikelandsosen, 4. februar 2016 Terje Raunsgard Skrivar 156

157 ASVO Fusa AS BUDSJETT 2014 Budsett Regnskap Budsjett Regnskap Endring i % Januar -juni Juli-Desember Salgsinntekt kr kr kr kr APS NAV kr kr - VTA NAV tilskot kr kr Kommunal 25% tilskot kr kr Tilskudd kr kr kr kr DRIFTSINNTEKTER TOTALT kr kr kr kr Varekostnad. kr kr kr kr Lønn yrkeshemmede kr kr ,5 % kr kr Lønn arbeidsledere kr kr ,5 % kr kr Feriepenger kr kr ,5 % kr kr Styrehonorar kr kr kr kr SUM Lønnskostnad kr kr Arbeidsgiveravgift kr kr kr kr Pensjonskostnader kr kr kr kr Kursutgifter tilsette kr kr kr kr Personal/sosiale kostn. kr kr kr kr Sum lønn-og pers, og varer kr kr kr kr Avskrivninger kr kr kr kr Frakt,transport kr kr ,5 % kr kr Bensin/diesel produksjon kr kr ,5 % kr kr Kostnad lokaler kr kr ,5 % kr kr Leie maskiner, inventar o.l. kr kr ,5 % kr kr Verktøy/inventar etc. kr kr ,5 % kr kr Reperasjon/vedlikehold kr kr ,5 % kr kr Fremmed tjeneste kr kr ,5 % kr kr Kontorkostnad, trykksak o.l. kr kr ,5 % kr kr Telefon, porto o.l. kr kr ,5 % kr kr Kostnad transportmidler kr kr ,5 % kr kr Kostn. og godtgj. reise, diett kr kr ,5 % kr kr Salg,reklame og representasj. kr kr ,5 % kr kr Kontingent og gave kr kr ,5 % kr kr Forsikring, garanti og service kr kr ,5 % kr kr Annen kostnad kr kr ,5 % kr kr Tap o.l Sum kostnad kr kr kr kr

158 DRIFTSRESULTAT kr kr kr kr Finansinntekt kr 500 kr Finanskostnad kr kr kr ÅRSRESULTAT kr kr kr

159 2015 kr kr

160 kr kr kr kr

161 BUDSJETT 2015 Regnskap 2014 Januar -juni Juli-Desember Salgsinntekt kr kr kr kr APS NAV kr kr kr - kr VTA NAV tilskot kr kr kr kr Kommunal 25% tilskot kr kr kr kr Tilskudd SUM kr kr kr kr Refusjons Hordaland FK.skule kr kr kr Refusjon Samnanger Kom. kr kr kr DRIFTSINNTEKTER TOTALT kr kr kr kr Varekostnad. kr kr kr kr kr - Lønn yrkeshemmede kr kr kr kr Lønn arbeidsledere kr kr kr kr Feriepenger kr kr kr kr Styrehonorar kr kr kr kr SUM Lønnskostnad kr kr kr kr Arbeidsgiveravgift kr kr kr kr Pensjonskostnader kr kr kr kr Kursutgifter tilsette kr kr kr kr Personal/sosiale kostn. kr kr kr kr kr - Sum lønn-og pers, og varer kr kr kr kr Avskrivninger kr kr kr kr Frakt,transport kr kr kr kr Bensin/diesel produksjon kr kr kr kr Kostnad lokaler kr kr kr kr

162 Leie maskiner, inventar o.l. kr kr kr kr Verktøy/inventar etc. kr kr kr kr Reperasjon/vedlikehold kr kr kr kr Fremmed tjeneste kr kr kr kr Kontorkostnad, trykksak o.l. kr kr kr kr Telefon, porto o.l. kr kr kr kr Kostnad transportmidler kr kr kr kr Kostn. og godtgj. reise, diett kr kr kr kr Salg,reklame og representasj. kr kr kr kr Kontingent og gave kr kr kr kr Forsikring, garanti og service kr kr kr kr Annen kostnad kr kr kr kr Tap o.l kr kr - kr - kr - Sum kostnad kr kr kr kr kr - DRIFTSRESULTAT kr kr kr kr Finansinntekt kr kr 500 Finanskostnad kr kr kr ÅRSRESULTAT kr kr kr kr

163 Redusert APS avsluttast 31. juni 2 elevar 2. halvår Redusert Nedbemanning fom 1.juni Redusert antall styremedl. Redusert pga nedbemanning Redusert pga nedbemanning 163

164 Nedbetalt leasing bil. Rente justert 164

165 BUDSJETT 2016 Jan, Feb, Mar. Budsjett 1 Budsjett 2 Regnskap 2014Januar -juni Juli-Desember Budsjett Budsjett Endring % Regnskap Kommentar 2015 Salgsinntekt kr kr kr kr kr kr APS NAV kr kr kr - kr VTA NAV tilskot kr kr kr kr kr ,89 % kr VTA plassar jan,feb,mar Kommunal 25% tilskot kr kr kr kr kr kr Tilskudd SUM kr kr kr kr kr kr Redusert kr Refusj Hordaland FK.skule kr kr kr kr kr Refusj Samnanger Kom. kr kr kr kr kr DRIFTSINNTEKTER TOTALT kr kr kr kr kr kr Varekostnad. kr kr kr kr kr kr kr Redusert kr Lønn yrkeshemmede kr kr kr kr kr kr Redusert kr Lønn arbeidsledere kr kr kr kr kr kr Feriepenger kr kr kr kr kr kr Styrehonorar kr kr kr kr kr kr SUM Lønnskostnad kr kr kr kr kr kr Arbeidsgiveravgift kr kr kr kr kr kr Redusert kr Pensjonskostnader kr kr kr kr kr kr Kursutgifter tilsette kr kr kr kr kr kr Personal/sosiale kostn. kr kr kr kr kr kr SUM POST kr kr Sum lønn-og pers, og varer kr kr kr kr kr kr Avskrivninger kr kr kr kr kr kr Frakt,transport kr kr kr kr kr kr Bensin/diesel produksjon kr kr kr kr kr kr Kostnad lokaler kr kr kr kr kr kr Leie maskiner, inventar o.l. kr kr kr kr kr kr Verktøy/inventar etc. kr kr kr kr kr kr Reperasjon/vedlikehold kr kr kr kr kr kr Fremmed tjeneste kr kr kr kr kr kr

166 Kontorkostnad, trykksak o.l. kr kr kr kr kr kr Telefon, porto o.l. kr kr kr kr kr kr Kostnad transportmidler kr kr kr kr kr kr Kostn. og godtgj. reise, diett kr kr kr kr kr kr Redusert kr Salg,reklame og representasj kr kr kr kr kr kr Kontingent og gave kr kr kr kr kr kr Forsikring, garanti og service kr kr kr kr kr kr Annen kostnad kr kr kr kr kr kr Tap o.l kr kr - kr - kr - Sum kostnad kr kr kr kr kr kr kr - DRIFTSRESULTAT kr kr kr kr kr kr Finansinntekt kr kr 500 kr 500 kr 500 Finanskostnad kr kr kr kr kr ÅRSRESULTAT kr kr kr kr kr kr Redusert kr

167 ASVO Fusa as NY SØKNAD OM GARANTI FOR LÅN OG AUKA DRIFTSSTØTTE. I møte 4. februar 2016 med Varaaordførar Magne Djuvik der styreleiar Gustav Folkestad, styremedlem Johnny Rosseland og dagleg leiar Terje Fløisand var tilstade, vart det etterspurt ein ny søknad med utbyggde element. OPPLYSNINGAR OM EIGEDOMEN Eigedom: Gnr. 22, brn. 88. Dette er ein næringseigedom på Heiane næringsområde i Eikelandsosen. Avstand til kommunetunet er om lag 1,5 km, der det for det meste er gangveg. Det er også mogeleg å gå snarvegen gjennom byggefeltet ved FBBS. Avstand er då ca. 1 km. Eigedomen består av eit planert areal med påståande bygningar og er tilknytt off. veg, vatn og avlaup. Heimelshavar: Areal: ASVO Fusa as Oppgjeve 2528 m2, som er planert eller har påståande bygg. Deler av utearealet har dårlig kvalitet på drenering av overflate vatn. Ved mykje nedbør medfører dette oppsamling av vatn, særleg på område mot nord-vest

168 Tilkomst: Byggmasse: Offentleg (kommunal) veg med tilrettelagt last/losseareal, samt parkeringsplasser. Hovedbygg: Industribygg med 2 etasjes høgde. Grunnflate 600 m2. Kontor og velferdsbygg av samansette brakker. Grunnflate 85 m2. Tilbygg sør: Lager og teknisk rom, ca. 60 kvm2. Tilbygg ( skur ) aust: 9,3 x 30 m Utelager hus, vest: 60 m2 STATUS BYGG: Hovudbygningen vart bygd som lagerbygg for Fusa Industribygg AS, med enkel standard. Eigedomen med påståande bygg vart kjøpt av ASVO Fusa as i Bygget treng utbetring av tak og vindauger, samstundes som brakker må erstattas med eit tenleg bygg. (ref. krav frå Arb. Tilsyn.) Lagerbygget på vestsida av eigedomen kan i framtida eventuelt fjernast og gje plass til ny byggmasse. TILSETTE: For utan dagleg leiar har verksemda 3 ordinært tilsette, alle med lang erfaring og høgt kompetansenivå. ASVO Fusa as har 15 godkjente VTA plassar

169 ENDRINGAR Gjennom åra er det gjort betydelige oppgraderingar, bl.a. med etasjeskilje og fleire monteringsrom. Heile det elektriske- og trykkluftanlegget er oppgradert til tenleg nivå, samt anlegg for handtering av spon. Maskinparken, som er av nyare årgang, er godt eigna for den produksjon som i dag er basis i verksemda. Her kan nemnast moderne høvelmaskin og kappeanlegg, begge programmerbare. Dette er maskiner med innebygd høg grad av tryggleik, nok som gjer at dei høver godt i verksemder som sysselset brukarar med særskilde utfordringar. VARER: Produkta som vert laga er ei blanding av ordrebasert og eigenproduserte varer. I takt med utviklinga elles i samfunnet har det vore store endringar i kundeportefølje opp gjennom åra. Pr dato er det ymse typar spesial treemballasje som er den største varegruppa, der ELMO as og Carl Stahl as er dei største kundane. Siste åra har FRAMO Fusa blitt ein stor og viktig kunde, der vi monterer saman mekaniske deler. Dette gjer at verksemda no kan tilby meire varierte arbeidsoppgåver for dei tilsette som er på VTA tiltaket. Mange ASVO-verksemder har satsa stort på feks. vaskeri og catering tenester. For å etablera tenlege fasilitetar for dette krev det store investeringar, som det truleg vil væra vanskeleg å realisera. PRODUKTUTVIKLING Verksemda driv kontinuerlig produktutvikling med tanke på å sysselsetta dei tilsette med varierte og meiningsfylte arbeidsoppgåver. Høg grad av endringsberedskap og løysningsorientert grunnhaldning i høve vore kundar, gjer at verksemda får særs gode tilbakemeldingar på både produktkvalitet og ikkje minst leveransetryggleik

170 NYE TILBUD TIL ANDRE GRUPPER ASVO Fusa as vil gjerne vera ein sentral aktør i samband med tiltak for nye grupper med utfordringar i høve arbeidslivet. Her kan t.d. nemnast arbeidspraksis/språkopplæring for flyktningar, samt personar som har ymse utfordringar med å etablera seg i det ordinære arbeidslivet. Med tanke på eit nybygg må arealet tilretteleggjast for dette. ALTERNATIV LOKALISERING Styret har drøfta etablering av verksemda på anna lokalitet. Mangel på eigna areal, samt dei store kostnader dette vil generera, gjer at ein ikkje ser dette som realiserbart. Konklusjon: Styret tilrår oppgradering av eksisterande byggmasse. NYE EIGARAR Styret i ASVO Fusa as tilrår Generalforsamlinga å godkjenna eventuelle nye eigarar. Når det gjelder nye eigarar /samarbeidspartnarar er det viktig å vere merksam på fylgjande : - Fusa Kommune må være eigar av min 50 % av aksjane. Dette er eit krav frå NAV for å gje driftsstøtte. - Aksjane gjev ikkje utbytte, ref. vedtekter for selskapet - Omsetting/Overdragelse kan kun skje etter godkjenning fra styret. Dette betyr at Fusa Kommune MÅ, uavhengig om det kjem inn nye eigarar, auka opp sin aksjepost slik at dei har min. av 50 % aksjane

171 For å kartleggja kven som er aktuelle, meinar styret at Fusa Kommune, som er den største eigar i selskapet, må engasjera seg sterkt og væra ein pådrivar i denne prosessen. FINANSIERING ASVO Fusa as har opp gjennom åra nytta låneopptak for å kjøpa eigedom og for å oppgradera både bygg og maskinpark til eit trygt og tenleg nivå. Styret har tidligare gjort vedtak om at verksemda ikkje kan auka opp låna. Dette medfører at verksemda må tilførast naudsynt kapital frå eigarar for å kunna stetta dei krav som Arbeidstilsynet har sett. LANGTIDSBUDSJETT Styret finn det svært krevjande og lite meiningsfylt å utarbeida eit kvalitetsmessig godt nok langtidsbudsjett, då det heile tida skjer store endringar i både marknad og ikkje minst dei tenester som NAV betalar for. Til dømes har eit av tiltaka, APS (ArbeidsPraksis i Skjerma verksemd), falle vekk i juli Dette medfører store tapt av inntekter for ASVO Fusa. Nye tiltak kan koma i slutten av dette året. Som elles i samfunnet er verksemda avhengig av eit livskraftig næringsliv som etterspør våre produkt og tenester. ASVO Fusa as vil kontinuerleg arbeida for å vera ein føretrekt leverandør, som er konkurransedyktig på kvalitet og pris. Budsjett for 2016 vedlagt. OPPSUMERING Verksemda søkjer Fusa Kommune om å gje garanti for lån (KLP) Kr 4 mill. og auka årleg driftstilskot som dekkjer lånekostnadane i lånet si løpetid

172 På denne måten vil ASVO Fusa as også i framtida kunna tilby tilrettelagte og meiningsfylte arbeidsplassar for ei gruppe menneske som har utfordringar i høve det ordinære arbeidslivet. Arbeidstilsynet har gjeve frist til 1. oktober 2016 for lukking av pålegg. Dette medfører at verksemda no må ha eit positivt vedtak for å halda fram drifta etter denne dato. Eikelandsosen 7. mars 2016 For styret: Terje Fløisand -dagleg leiar

173 ASVO Fusa as Eikelandsosen 11. november Eikelandsosen Fusa Kommune v/ordførar Atle Kvåle ENDRA SØKNAD OM KOMMUNAL GARANTI FOR LÅN OG AUKA DRIFTSSTØTTE. Med dette vert det søkt om kommunal garanti for lån, stort kr og auka årleg driftstøtte for å dekka kostnadane dette genererar. Bakgrunnen for låneopptak er å lukka avvik, ref. Arbeidstilsynets pålegg etter tilsyn. Samstundes er det i førkant av eit nybygg heilt nødvendig å utføra snarleg reparasjon av tak og vindaugar i 2. etasje av produksjonshall, dette grunna aukande vasslekkasjar. Verksemda har no innhenta pristilbod på arbeidet og sluttsum er omlag kr m/mva. Dei eksisterande 4 brakker som i dag tenar som personalfasilitetar er 25 år gamle og må fjernast for å gje plass til eit modulbygg på 130 kvm, som stettar krava frå Arbeidstilsynet. For dette bygget har ein aktuell leverandør gjeve tilbod med pris på kr m/mva. For grunnarbeid, tilknytting til produksjonslokalet og særskilte krav til innreiing for VTA tilsette, (varig tilrettelagde arbeidsplassar) må det påregnast kr m/mva. For å kunna fullføra tiltaket og få godkjende og tenelege lokale, er det naudsynt å auka opp låneramma frå kr til kr Styret har innhenta lånetilbod frå fleire aktørar og ynskjer å oppta lån i KLP med 20 års nedbetalingstid med effektiv rente 2,5 %, som er det klart beste finansieringstilbodet. For å få lånet innvilga søkjer ein Fusa Kommune om å stilla garanti for lånesummen og auka årlig driftsstøtte til eit nivå som dekkjer lånekostnadane. 173

174 Når finansieringa er klar vil utbetringsarbeidet av tak og vindaugar starta opp snarast råd. Modulbygget bør koma på plass i juli månad Fristen for lukking av gjevne pålegg har Arbeidstilsynet sett til Me vonar at Fusa Kommune vil innvilga vår søknad. På vegne av styret i ASVO Fusa as Terje Fløisand -daglig leiar- 174

175 175

176 SAKSFRAMLEGG Saksnr Utval Møtedato Saksbeh. 020/16 Ungdomsrådet ERV 027/16 Formannskapet ERV 029/16 Kommunestyret ERV Sakshandsamar: Erik Vangsnes Arkivsaknr 12/608 Tilskot til drift av private idrettsanlegg Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Leigeavtalen mellom Fusa kommune og Stiftinga Bygdastølen ski- og tursenter for Bygdastølen ski- og tursenter datert vert sagt opp frå dags dato. Budsjettmidlar i 2016 som ikkje er bunde opp i avtale vert utbetalt etter ein redusert fordelingsnøkkel basert på tilskotssatsar fastsett i Kommunedelplan for idrett, friluftsliv og fysisk aktivitet Eikelandsosen kunstgrasbane og Fusa ridehall vert tekne med som nye anlegg i denne fordelinga. Organisasjon Anlegg Vedteken sats i kommunedelplan Tilpassa sats 2016 Stiftinga Bygdastølen skiog tursenter Eikelandsfjorden idrettslag Bygdastølen ski- og tursenter Grasbane og kunstgrasbane , , ,- Hålandsdalen og Eikelandsfjorden skyttarlag Holdhus skytebane , ,- Strandvik idrettslag Fotballbane 7 ar grus , ,- Strandvik skyttarlag Utandørs skytebane og ,

177 innandørs skytebane Søre Fusa idrettslag Selvågen idrettsbane , ,- Venjar IL Kunstgrasbane , ,- Fusa ridehall AS Ridehall ,- Samla tilskot , ,- Fram til budsjettmøtet i kommunestyret i desember skal Fusa kommune i samarbeid med idrettsrådet gjennomføra ei evaluering av tilskotssatsane for idrettsanlegg og gjera framlegg om nye tilskotssatsar for Samstundes skal Fusa kommune, i dialog med idrettsrådet, forhandla med idrettslaga for å få fram nye langsiktige avtalar mellom Fusa kommune og idrettslaga som skal gjelda frå 1. januar FORMANNSKAPET Handsaming: Uttale av frå ungdomsrådet var lagra ut. Søknad om driftstilskot ridehall Strandvik vert handsama i saka. Mikal Leigland, Sp, er styreleiar i selskapet og har stilt spørsmål om han er inhabil. Han gjekk frå møtet. Peter-Hans de Zwarte møtte som vararepresentant og tok plass i møtet. Mikal Leigland vart samrøystes kjend inhabil j.f. kommunelova 40 nr 3, jf. forvaltningslova 6 1.ledd. Framlegget frå rådmannen vart samrøystes tilrådd. FOR-027/16 VEDTAK: Leigeavtalen mellom Fusa kommune og Stiftinga Bygdastølen ski- og tursenter for Bygdastølen ski- og tursenter datert vert sagt opp frå dags dato. Budsjettmidlar i 2016 som ikkje er bunde opp i avtale vert utbetalt etter ein redusert fordelingsnøkkel basert på tilskotssatsar fastsett i Kommunedelplan for idrett, friluftsliv og fysisk aktivitet Eikelandsosen kunstgrasbane og Fusa ridehall vert tekne med som nye anlegg i denne fordelinga. Organisasjon Anlegg Vedteken sats i kommunedelplan Tilpassa sats

178 Stiftinga Bygdastølen skiog tursenter Eikelandsfjorden idrettslag Bygdastølen ski- og tursenter Grasbane og kunstgrasbane , , ,- Hålandsdalen og Eikelandsfjorden skyttarlag Holdhus skytebane , ,- Strandvik idrettslag Fotballbane 7 ar grus , ,- Strandvik skyttarlag Utandørs skytebane og innandørs skytebane , Søre Fusa idrettslag Selvågen idrettsbane , ,- Venjar IL Kunstgrasbane , ,- Fusa ridehall AS Ridehall ,- Samla tilskot , ,- Fram til budsjettmøtet i kommunestyret i desember skal Fusa kommune i samarbeid med idrettsrådet gjennomføra ei evaluering av tilskotssatsane for idrettsanlegg og gjera framlegg om nye tilskotssatsar for Samstundes skal Fusa kommune, i dialog med idrettsrådet, forhandla med idrettslaga for å få fram nye langsiktige avtalar mellom Fusa kommune og idrettslaga som skal gjelda frå 1. januar UNGDOMSRÅDET Handsaming: Fusa ungdomsråd har kome med slik samrøystes uttale i saka: Det er svært uheldig at ein får ein slik sterk reduksjon i tilskota til private idrettsanlegg som det går fram av saksutgreiinga. Ungdomsrådet har forståing for den vanskelege økonomisk situasjonen for Fusa kommune, men det er samstundes svært viktig for barn og unge i Fusa at ein har gode og tenlege idrettsanlegg. Ungdomsrådet meiner tilskotsordninga til private idrettsanlegg må vidareførast på eit nivå som kan bidra til å sikra vidare drift av anlegga og ungdomsrådet sluttar seg til Fusa idrettsråd sin uttale i saka. 178

179 UNG-020/16 VEDTAK: Det er svært uheldig at ein får ein slik sterk reduksjon i tilskota til private idrettsanlegg som det går fram av saksutgreiinga. Ungdomsrådet har forståing for den vanskelege økonomisk situasjonen for Fusa kommune, men det er samstundes svært viktig for barn og unge i Fusa at ein har gode og tenlege idrettsanlegg. Ungdomsrådet meiner tilskotsordninga til private idrettsanlegg må vidareførast på eit nivå som kan bidra til å sikra vidare drift av anlegga og ungdomsrådet sluttar seg til Fusa idrettsråd sin uttale i saka.. Saksframstilling: Vedtaksmynde: Kommunestyret Saksdokument: Vedlegg: Vedlegg: Dok.dato Tittel Dok.ID Søknad om kommunalt driftstilskot til ridehall i Strandvik.docx Uttale om kommunale tilskot til idrettsanlegg.pdf Uttale om kommunale tilskot 2016.pdf UTBETALINGSPLAN FOR KOMMUNALE TILSKOT TIL INVESTERING I PRIVATE IDRETTSANLEGG AVTALE OM LEIGE BYGDASTØLEN TUR-OG SKISENTER Ikkje vedlegg: Kommunedelplan for idrett, friluftsliv og fysisk aktivitet ( ) Faktiske opplysninger: I budsjettet for 2015 var det kr ,- til drift av private idrettsanlegg og kr ,- til investeringstilskot til privateigde idrettsanlegg. For 2016 har Fusa kommune redusert tilskota til investering i nye private anlegg med kr ,- og ramma for driftstilskot til private anlegg er også redusert med kr ,-. 179

180 Redusert ramme for investeringstilskot gjer at ventetida for å få utbetalt tilskot frå Fusa kommune er auka med 6-7 år (sjå vedlegg). Når det gjeld tilskota til drift av anlegg er situasjonen meir komplisert då ein både er bunden opp i faste avtalar og har fått søknader om tilskot til fleire anlegg. Fusa kommune har i 2015 fått nye søknader om tilskot til private idrettsanlegg. Dette gjeld: ridehall i Strandvik, kunstgrasbane på Holmefjord og innandørs skytebane i Strandvik. Innandørs skytebane fekk tilskot i 2015, medan kunstgrasbane på Holmefjord har fått lovnad om tilskot frå I tillegg er grusbanen i Eikelandsosen ombygd frå grus til kunstgras i løpet av 2015, noko som vil utløysa større tilskot. Fusa ridehall Fusa hestesportlag søkjer om eit kommunalt driftstilskot til Fusa ridehall. Ridehallen har i dag ikkje noko form for kommunalt driftstilskot. Fusa kommune er ikkje direkte brukar av anlegget. Fusa ridehall er det einaste rideanlegget i Fusa.. Fusa ridehall er bygd med m.a. statlege spelemidlar og kommunalt tilskot. Samla kostnad er kr ,- og det kommunale bidraget er på kr ,-. Det er lagt fram rekneskapstal som syner driftsutgifter på drift av bygget på ca kr per år. Ridehallar er ein ny anleggstype og normalsatsen for driftstilskot er sett til kr ,- per år i Fusa kommune sin kommunedelplan for idrett. Kunstgrasbane i Eikelandsosen Det er ferdigstilt ny kunstgrasbane i Eikelandsosen. Kostnadsramme er på omlag 6,5 mill. kroner. Det gamle grusbanen utløyste eit driftstilskot på kr Satsen for kunstgrasbanar av denne storleiken er kroner per år. Auka tilskot frå 2016 vert då kr ,-. Anlegget ligg på kommunal eigedom og vil vera til fri disposisjon for barnehage og skule på dagtid. Desse anlegga fekk tilskot i 2015: Organisasjon Anlegg Sum Stiftinga Bygdastølen ski- og tursenter Bygdastølen ski- og tursenter ,- Eikelandsfjorden idrettslag Grasbane og grusbane ,- Hålandsdal og Eikelandsfjorden skyttarlag Holdhus skytebane ,- Strandvik idrettslag Fotballbane 7 ar grus ,- 180

181 Strandvik skyttarlag Utandørs skytebane og innandørs skytebane ,- Søre Fusa idrettslag Selvågen idrettsbane ,- Venjar IL Kunstgrasbane ,- Samla tilskot ,- Dette er behovet for driftstilskot i 2016: Fordelt tilskot i ,- Fusa ridehall Nytt anlegg ,- Eikelandsosen kunstgrasbane Meirutgift med kunstgras ,- Samla behov etter gamle satsar i ,- Med kr ,- på budsjettet for 2016 har ein under halvparten av midlane ein treng for følgja opp satsane i kommunedelplanen. Dei fleste som har motteke driftstilskot frå Fusa kommune har hatt avtale med Fusa kommune. Desse avtalane er gått ut på dato og skal reforhandlast med eitt unntak; Bygdastølen ski- og tursenter, som er det siste anlegget som fekk slik avtale i Fusa kommune bind seg her til eit tilskot på kr ,- per år i 10 år (sjå vedlegg). Oppseiing av avtale må gjerast eitt år i førevegen og får tidlegast verknad frå I realiteten står det då att kroner til fordeling på dei andre anlegga i 2016 og det manglar ,- på å følgja opp dei vedtekne satsane i «Kommunedelplan for idrett, friluftsliv og fysisk aktivitet ». Vurdering: Både ridehall og den nye kunstgrasbanen i Eikelandsosen er viktige eksisterande idrettsanlegg i Fusa som det er rett å ta med inn på lista over anlegg som bør få driftstilskot frå Samstundes vert det då ein desto større sprik mellom tilgjengelege tilskotsmidlar, og behovet, skal ein følgja dei satsane for tilskot som er fastsett i Kommunedelplan for idrett, friluftsliv og fysisk aktivitet, godkjend av kommunestyret i For 2016 vert dette ytterlegare forverra sidan ein relativt stor del av disponible budsjettmidlar er knytt opp mot ein bindande avtale for drift av Bygdastølen ski- og tursenter. Idrettsrådet seier i sin uttale at dei rår til at Fusa kommune seier opp denne avtalen for å få ei meir rettferdig fordeling i

182 Samstundes så seier idrettsrådet at dei nye rammevilkåra er så dårlege at det er i ferd med å undergrava samarbeidet mellom kommune og frivillig sektor. Det er ein alvorleg situasjon. Fusa kommune garanterer for drifta av anlegg som er finansiert av statlege spelmidlar, sjølv om desse bygd i frivillig regi. Den såkalla «Fusa-modellen» inneber eit tett samarbeid mellom kommune og frivillig sektor der idrettslaga tek eit ansvar for å utvikla og drifta idrettsanlegg også på kommunal eigedom. Dette er ei stor føremon for Fusa kommune sidan ein slit med vedlikehaldet av kommunale bygg og anlegg. Utfordringa er finansieringa av dei kommunale tilskota. I budsjettet for 2016 er det sett av kroner til drift av idrettsanlegg kroner av dette er bunde opp til avtale med Bygdastølen ski- og tursenter. Idrettsrådet rår til at ein for 2016 fordeler restsummen etter ein redusert nøkkel basert på satsane frå 2014 (Kommunedelplan for idrett, friluftsliv og fysiske aktivitet ), sjå pkt Då sit laga att med berre 30,76% av vedteken sats. Organisasjon Anlegg Vedteken sats i kommunedelplan Tilpassa sats 2016 Stiftinga Bygdastølen skiog tursenter Eikelandsfjorden idrettslag Bygdastølen ski- og tursenter Grasbane og kunstgrasbane , , ,- Hålandsdalen og Eikelandsfjorden skyttarlag Holdhus skytebane , ,- Strandvik idrettslag Fotballbane 7 ar grus , ,- Strandvik skyttarlag Utandørs skytebane og innandørs skytebane , Søre Fusa idrettslag Selvågen idrettsbane , ,- Venjar IL Kunstgrasbane , ,- Fusa ridehall AS Ridehall ,- Samla tilskot , ,- Tilskot frå 2017 Fusa kommunestyre har gjort vedtak om at Nore Fusa kunstgrasbane skal få tilskot til drift frå Behovet for neste år har då auka til kr ,- med gjeldande satsar. Med heile budsjettsummen på kr disponibel frå 2017 vil det gje ein prosentvis utbetaling på 46,42 %, altså meir enn ei halvering av vedteken sats. 182

183 Fusa idrettsråd seier i sin uttale at dei er innforstått med ein reduksjon i løyvingane frå Fusa kommune, men at løyvinga må vera på eit nivå som er til å leva med. Kva nivå som er godt nok er ikkje talfesta. Fusa kommune har lite frie midlar til tilskot og scorar generelt svært lågt på kultur samanlikna med andre kommunar både i Kommunebarometeret og i følgje Kostra-tal. I den vedtekne kommunedelplanen var det eit mål å styrkja tilskotsordningane til investering i og drift av private idrettsanlegg (jfr pkt ). I staden har ein, grunna store budsjettmessige utfordringar i Fusa kommune, hamna der at ein måtte redusera løyvingane for Rådmannen har stor forståing for at idrettsrådet seier at den frivillige idretten må føreseielege rammer for drifta og at vi må tilbake til langsiktige avtalar mellom idrettslaga og kommunen. Slik rådmannen ser det, er ein gjensidig avhengig av at eit slikt samarbeid fungerer for å sikra drift av idrettsanlegga. Fusa kommune er også ein stor brukar av fleire av dei same anlegga t.d. på Fusa, i Eikelandsosen, på Holmefjord og til ein viss grad på Bygdastølen. Skal ein koma i posisjon til å laga nye bindande avtalar må ein ha reviderte satsar. Då må ein vita kva løyvinga vert for Dette vil ein ikkje ha svar på før i handsaminga av budsjettet for Fusa kommune i desember Konklusjon: Rådmannen rår til avtalen mellom Fusa kommune og Stiftinga Bygdastølen ski- og tursenter for Bygdastølen ski- og tursenter vert sagt opp med verknad frå Budsjettmidlar i 2016 som ikkje er bundne opp i avtale vert utbetalt etter ein redusert fordelingsnøkkel basert på tilskotssatsar fastsett i Kommunedelplan for idrett, friluftsliv og fysisk aktivitet Eikelandsosen kunstgrasbane og Fusa ridehall vert tekne med som nye anlegg i denne fordelinga. Organisasjon Anlegg Vedteken sats i kommunedelplan Tilpassa sats 2016 Stiftinga Bygdastølen skiog tursenter Eikelandsfjorden idrettslag Bygdastølen ski- og tursenter Grasbane og kunstgrasbane , , ,- Hålandsdalen og Eikelandsfjorden skyttarlag Holdhus skytebane , ,- Strandvik idrettslag Fotballbane 7 ar grus , ,- Strandvik skyttarlag Utandørs skytebane og ,

184 innandørs skytebane Søre Fusa idrettslag Selvågen idrettsbane , ,- Venjar IL Kunstgrasbane , ,- Fusa ridehall AS Ridehall ,- Samla tilskot , ,- Fram til budsjettmøtet i kommunestyret i desember vert det gjennomført ei evaluering av tilskotssatsane for idrettsanlegg og gjort framlegg om nye tilskotssatsar for Samstundes bør det forhandlast fram nye langsiktige avtalar mellom Fusa kommune og idrettslaga som skal gjelda frå 1. januar

185 Søknad om kommunalt driftstilskot til ridehall i Strandvik. Fusa Ridehall søker herved om drifttilskot til vår ridehall i Strandvik. Vi viser til Kommunedelplan for idrett, friluftsliv og fysisk aktivitet vedteken i mai Her vart det fastsett satser for driftstilskot for ridehall under punkt Vi holder nå på med å utvide utebanen vår slik at vi kan øke vår stevne aktivitet og tilby større stevner hele året. Vi har etablert en klubbdrevet rideskole som vi ønsker å fortsette med til høsten. Dette er et tilbud som foreløpig klubben sponser rent økonomisk. Å drive rideskole ser vi på som helt nødvendig for å sikre rekruttering. Vi har nå flere nye som er ute og starter stevner rundt om Nå i sommer skal det være en sprang leir og til høsten har klubben søkt om å arrangere hesteutstilling på anlegget. Når utebanen er klar kan vi begynne å ha stevner igjen. Dette ser vi fram til. Det er ingen ansatte i klubben og all jobbing er på dugnad. Et slikt stort anlegg krever mye vedlikehold og har faste utgifter hver mnd. Håper på positivt svar og ønsker dere en god sommer! Strandvik For Fusa Ridehall, Bente V. Dankertsen. Vedlegg: Årsmelding og rekneskap. 185

186 186

187 187

188 UTBETALINGSPLAN FOR KOMMUNALE TILSKOT TIL INVESTERING I PRIVATE IDRETTSANLEGG Utbetalingsplan for kommunale investeringstilskot til private anlegg basert på årleg løyving på kr ,- frå 2016: Ridehall Lysanlegg Bygdastølen 3 Garasje Bygdastølen 4 Ridehall m skytebane 5* Krøllgrasbane Eikelandsosen 6 Krøllgras Holmefjord *Treng ei endeleg avklaring om tilskotet frå Mohn-fondet er forskottering er reint tilskot. Dersom det er eit reint tilskot fell denne posten bort. Fusa kulturkontor 22. mars

189 189

190 190

191 SAKSFRAMLEGG Saksnr Utval Møtedato Saksbeh. Kommunestyret ASK Formannskapet ASK Ungdomsrådet ASK Sakshandsamar: Anne Skagseth Arkivsaknr 16/322 Introduksjonsstønad til deltakarar mellom 18 og 25 år i introduksjonsprogrammet Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Rådmannen tilrår at det vert utbetalt full introduksjonsstønad til alle deltakarar i introduksjonsprogrammet mellom 18 og 25 år med unntak av dei under 25 som bur heime med to foreldre som har introduksjonsstønad eller anna inntektsgjevande arbeid FORMANNSKAPET Handsaming: Uttale av frå ungdomsrådet var lagra ut. Framlegget frå rådmannen vart samrøystes tilrådd. FOR-031/16 VEDTAK: Rådmannen tilrår at det vert utbetalt full introduksjonsstønad til alle deltakarar i introduksjonsprogrammet mellom 18 og 25 år med unntak av dei under 25 som bur heime med to foreldre som har introduksjonsstønad eller anna inntektsgjevande arbeid. 191

192 UNGDOMSRÅDET Handsaming: Ungdomsrådet kom fram til slik samrøystes uttale: Fusa ungdomsråd støttar rådmannen sitt framlegg til vedtak i saka og meiner det er rimeleg at ungdom mellom 18 og 25 år får same rett til introduksjonsstønad som dei over 25 år. UNG-016/16 VEDTAK: Fusa ungdomsråd støttar rådmannen sitt framlegg til vedtak i saka og meiner det er rimeleg at ungdom mellom 18 og 25 år får same rett til introduksjonsstønad som dei over 25 år.. Saksframstilling: Vedtaksmynde: Kommunestyret Saksdokument: Vedlegg: Ikkje vedlegg: Lov om introduksjonsordning og norskopplæring for nyankomne innvandrere (introduksjonsloven). 192

193 Faktiske opplysningar: Rett og plikt til deltaking i introduksjonsprogram er heimla i lov om introduksjonsordning og norskopplæring for nykomne innvandrarar (introduksjonslova). Introduksjonsprogrammet varer i inntil to år og skal førebu nykomne innvandrarar til å delta i arbeids- og samfunnslivet, og hjelpa dei til å bli økonomisk sjølvstendige. Det er kommunane som har ansvar for å gjennomføra programmet, jf. introduksjonslova 3. Rett og plikt til deltaking i introduksjonsprogram gjeld for nykomne utlendingar mellom 18 og 55 år som har behov for grunnleggjande kvalifisering. Om ein har rett og plikt til introduksjonsprogram, heng saman med kva slags opphaldsløyve ein har. Rett til introduksjonsstønad er heimla i 8 i introduksjonslova: «For den tid en person deltar i program som nevnt i 4, har vedkommende krav på introduksjonsstønad. For deltakelse i program er stønaden på årsbasis lik to ganger folketrygdens grunnbeløp. Deltaker under 25 år mottar 2/3 stønad». Med gjeldande satsar får deltakarar over 25 år kr brutto per månad, medan deltakarar under 25 år får kr brutto per månad. Av dette betalar dei 5-10 prosent skatt. Bakgrunnen for at deltakarane under 25 år får 2/3 stønad, er oppgitt i merknader og retningsliner til lova 8; Unge, enslige deltakere antas å ha mindre utgifter enn andre. Flyktningtenesta har erfart at dette ikkje stemmer. Deltakarar under 25 år har dei same utgiftene til livsopphald og bustadføremål som deltakarar over 25 år, og det vert opplevd som uheldig å forskjellsbehandla dei to gruppene. Store delar av introduksjonsprogrammet er yrkesførebuande, og flyktningane får tilbod om språkpraksis og arbeidspraksis. Mange av deltakarane under 25 har like god som eller betre utdanning eller yrkeskompetanse samanlikna med deltakarar over 25, og det vil verta opplevd som urimeleg å få ulik betaling for likt arbeid. Målsetjinga med introduksjonsprogrammet er nettopp å læra spelereglane i arbeidslivet, og i den forstand er ei slik forskjellsbehandling lite hensiktsmessig. I tilfelle der kommunen vel å gi tilskot til flyktningar utover introduksjonsstønaden skal dette heimlast i Sosialtenestelova, i følgje Introduksjonslova 8.3 Kommunene bryter imidlertid ikke introduksjonsloven dersom de gir kontantytelser tilsvarende full introduksjonsstønad, men introduksjonsloven har ikke noen hjemmel for kontantytelser eller andre former for tilleggsytelser til denne gruppen. I tilfeller der kommunen velger å gi kontantytelser i tillegg til introduksjonsstønad til deltakere i introduksjonsordningen, vil det være nærliggende å fatte enkeltvedtak om tilleggsytelsen med hjemmel i lov 13. desember1991 nr. 81 om sosiale tjenester mv. (sosialtjenesteloven). Økonomisk stønad etter sosialtjenesteloven skal imidlertid innvilges etter en individuell vurdering. I Fusa har ein praktisert lik stønad til dei mellom 18 og 25 år med unntak for dei som bur saman med to foreldre. Denne praksisen var eit resultat av korleis ein høyrte at andre erfarne kommunar gjorde det. Det er berre no nyleg at ein er blitt klar over kva lova seier, og ein ser samstundes at kommunar som har busett einslege under 25 år løyser det på ulike måtar. Nokre løyser det gjennom å belaste sosialtenestebudsjettet, nokre ved å gi bustønad til alle og nokre 193

194 gir stønad i form av full introduksjonsstønad eller andre utjamnande ytingar som kompenserer for låg inntekt. Økonomisk sett vil ikkje tilrådinga utgjera nokon forskjell, då dette er budsjettert for og ein tek imot det same statlege tilskotet per flyktning uansett alder. Vurdering: Introduksjonslova har blant anna som føremål å leggja til rette for økonomisk sjølvstende blant nykomne innvandrarar slik at dei ikkje blir avhengige av sosialhjelp. Introduksjonsstønad differensiert etter alder fungerer ikkje i praksis. 2/3 introduksjonsstønad er i dei fleste tilfelle ikkje tilstrekkelig til å dekke utgifter til husleige og eit forsvarleg livsopphold, og i dette tilfellet må ein spe på med bustønad eller andre sosiale ytingar. Ved å utbetale full introduksjonsstønad til deltakare mellom 18 og 25 år, vil innvandrarar i denne aldersgruppa i mindre grad bli avhengig av sosialhjelp. Det er viktig at flyktningane ikkje lærer «klientifisering» gjennom introduksjonsprogrammet, men at dei får nok midlar til å klare seg sjølv. Samstundes er det i kommunen si interesse at flyktningane har nok til å klare seg dei første to åra og fullt ut kan konsentrere seg om norskopplæring og arbeidsførebuande tiltak. 2/3 stønad bør oppretthaldast i tilfelle der personen under 25 år bur saman med to foreldre og kan dra nytte av «storhushaldninga». 194

195 SAKSFRAMLEGG Saksnr Utval Møtedato Saksbeh. Kommunestyret BFL 030/16 Formannskapet AMH Sakshandsamar: Anne-Merete Mærli Hellebø Arkivsaknr 15/587 Om skulekrinsar i Fusa kommune Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Oppheving av skulekrinsar vert lagt ut på høyring med 6 vekes frist til å koma med merknader: Med verknad frå opphevar Fusa kommune tidlegare gjeldande skulekrinsar. Fusa kommune skal ikkje ha forskrift om skulekrinsar FORMANNSKAPET Handsaming: På vegne av KrF, H og Sp fremja Margunn Y. Samnøy følgjande felles framlegg: Med verknad frå opphevar Fusa kommune skulekrinsane Eikelandsosen, Holdhus, Fusa og Strandvik. Eikelandsosen og Holdhus vert slått saman til ein skulekrins, frå skuleåret Fusa vert slått saman med Strandvik/Vinnes til ein skulekrins, frå skuleåret Fusa kommune skal ha følgjande skulekrinsar: 1) Nore Fusa skulekrins 2) Eikelandsosen og Holhus skulekrins 3) Søre Fusa skulekrins 4) Strandvik/Vinnes og Fusa skulekrins Fusa kommune skal omgåande utarbeida ei forskrift om skulekrinsar. Formannskapet innstilller til kommunestyret som vedtek forskrifta. Framlegget frå Margunn Y. Samnøy fekk 5 røyster. (1 H, 1 Krf, 3 Sp) Framlegget frå rådmannen fekk 4 røyster. (3 Ap, 1 Frp) 195

196 Saka vert lagt fram for kommunestyret då det ikkje er fleirtal for å leggja saka ut på høyring slik det vart vedteke FOR-030/16 VEDTAK: Med verknad frå opphevar Fusa kommune skulekrinsane Eikelandsosen, Holdhus, Fusa og Strandvik. Eikelandsosen og Holdhus vert slått saman til ein skulekrins, frå skuleåret Fusa vert slått saman med Strandvik/Vinnes til ein skulekrins, frå skuleåret Fusa kommune skal ha følgjande skulekrinsar: 1) Nore Fusa skulekrins 2) Eikelandsosen og Holhus skulekrins 3) Søre Fusa skulekrins 4) Strandvik/Vinnes og Fusa skulekrins Fusa kommune skal omgåande utarbeida ei forskrift om skulekrinsar. Formannskapet innstilller til kommunestyret som vedtek forskrifta. Saka vert lagt fram for kommunestyret då det ikkje er fleirtal for å leggja saka ut på høyring slik det vart vedteke Saksframstilling: Vedtaksmynde: Formannskapet. Saksdokument: Vedlegg: Ikkje vedlegg: Kommunestyresak 054/15 Faktiske opplysningar: KOMMUNESTYRET GJORDE FØLGJANDE VEDTAK I SAK 054/15: Med verknad frå opphevar Fusa kommune inndeling i noverande skulekrinsar. Forskrift om oppheving av skulekrinsar vert lagt ut på høyring med 6 vekes frist til å koma med merknader. Formannskapet får fullmakt til å godkjenna høyringsframlegget. 196

197 Sak 054/15 var utgreidd basert på tidlegare handsaming av saker om skulestrukturen. Heilt sidan 1980-talet har Fusa kommune handsama saker som om ein har ei forskrift om skulekrinsar. Etter omfattande søk i arkivet viser det seg at ei slik forskrift ikkje er å finna. Mange saker i Fusa kommune har blitt handsama som om det ligg føre ei forskrift om skulekrinsar. Over tid har det utvikla seg ei sedvane der saker har blitt handsama som om det ligg føre forskrift om skulekrinsar. Med bakgrunn i denne sedvanen var det derfor naturleg for kommunestyret å vedta at formannskapet skulle få mynde til å senda oppheving av forskrifta ut på høyring. Ved søk i arkivet fann administrasjonen ei rekkje saker der omgrepet "skulekrins" har vore nytta i perioden Ingen av sakene inneheld ei forskrift om skulekrins, sjølv om saka visar til ei slik forskrift. Det kan vera to årsaker til at forskrift for skulekrinsar i Fusa kommune ikkje let seg oppdriva: 1. Det har aldri blitt vedteken ei forskrift for skulekrinsar i Fusa kommune. 2. Det har blitt vedteken ei forskrift for skulekrinsar i Fusa kommune, men denne er tapt. Om skulekrinsgrenser; lovverk og funksjon: Opplæringslova 8-1 første ledd første og annet punktum lyder slik: 8-1. Skolen Grunnskoleelevane har rett til å gå på den skolen som ligg nærast eller ved den skolen i nærmiljøet som dei soknar til. Kommunen kan gi forskrifter om kva for skole dei ulike områda i kommunen soknar til. "Første punktum fastslår det såkalte nærskoleprinsippet. Det betyr at grunnskoleelever skal ha rett til å gå på den skolen som ligger nærmest eller den skolen i nærmiljøet som de sogner til. Annet punktum gjelder for saksbehandlingen, og åpner for at den enkelte kommunen kan gi kommunale forskrifter om hvilke skoler de ulike områdene i en kommune skal sogne til. Slike forskrifter angir såkalte kommunale skolekretsgrenser. Også disse må ivareta nærskoleprinsippet. Skolekretsgrenser gir oversikt over hvilke områder i kommunen som sogner til hvilke skoler. Dette gir forutberegnelighet for kommunens innbyggere. For foreldre og elever anses dette å være særlig viktig" (Udir.no). Lovbestemt nærskuleprinsipp Opplæringslova ledd fastslår at elevane har rett til å gå på den skulen som ligg nærast heimen eller ved den skulen i nærmiljøet som dei soknar til. Kva som skal reknast som nærskulen, vert avgjort av ei rekkje tilhøve slik det går fram av m.a. lovforarbeida. Ein skal ta utgangspunkt i geografi, men også andre objektive tilhøve som topografi og farleg skuleveg er relevante omsyn. Også andre omsyn kan vera relevante som geografisk nærleik, formålet med 197

198 nærskuleprinsippet og kapasiteten på skulane. I tillegg kan ein leggja vekt på subjektive tilhøve som at eleven har søsken på skulen. Heimel til å gje forskrift om skulekrinsar Kommunen har ei lovbestemt rett til å utarbeida forskrift om skulekrinsar. Denne forskriftsheimelen er gitt ut frå omsynet til hensiktsmessig organisering lokalt og til at det skal vera føreseieleg for elevar og foreldre. I forskrifta kan det ikkje leggast vekt på omsyn som er i strid med nærskuleprinsippet eller formålet i opplæringslova. Kommunal forskrift kan vera aktuelt i tettbygde strøk der trafikale forhold eller forhold i nærmiljøet tilseier at den naturlege nærskulen ikkje er den geografisk næraste, men ein annan skule i nærmiljøet til eleven. I rurale strøk kan eit døme vera at geografiske forhold som fjordar, manglande vegforbindelse eller fjellovergangar som skal forserast, gjer det naturleg at nærskulen til eleven ikkje er den som geografisk er nærast, men den skulen som er lettast tilgjengeleg. I slike tilfelle er det hensiktsmessig for kommunen å vedta ei forskrift om skulekrinsar for at dette skal vera kjent for innbyggjarane. Elevane i Fusa kommune har i hovudsak gått på skulen som ligg nærast heimen. Kommunen har ingen problem med kapasitet til å ta imot elevane som ønskjer å gå på skulen nærast heimen. I kommunen har det heller ikkje vore problemstillingar som involverer døma som er beskrive over. Skulebyte heimla i ledd Uansett kva som vert rekna som nærskulen i følgje lov og forskrift, kan elevar etter opplæringslova 8 2. leddet søkja om å få gå på ein annan skule enn den eleven soknar til. I motsetning til avgjerder etter 1. leddet, vil vedtak om å gå på ein annan skule enn nærskulen vera underlagt kommunen sitt frie skjønn. Nokre elevar søkjer seg av ulike årsakar til andre skular enn nærskulen. Desse søknadane blir frå kommunen si side etterkomen, så lenge det ikkje medfører vesentleg ulempe for kommunen å etterkoma søknaden. "Vesentleg ulempe" kan vera at det ikkje er fysisk plass til eleven på skulen, eller at skulen må oppretta nye grupper for å ta imot eleven. Kommunen kjenner ikkje til at elevar har fått avslag på søknad om annan skule enn nærskulen grunngjeven med "vesentleg ulempe". Udir seier vidare: "Loven gir altså kommunen rett til å velge om den vil benytte sin lovbestemte adgang til å utarbeide forskrifter om skolekretsgrenser. Noen kommuner har valgt ikke å gi forskrifter om skolekretsgrenser. Andre derimot har valgt å gi forskrifter om skolekretsgrenser" (udir.no). Fusa kommune har ei lovbestemt rett til å utarbeida forskrift om skulekrinsar. Det er uklart om kommunen faktisk har vedteken ei slik forskrift, eller om omgrepet skulekrinsar har blitt nytta utan at det eksisterer ei slik forskrift. Omgrepet "skulekrins" har lange tradisjonar i 198

199 Noreg, det er derfor ikkje unaturleg at omgrepet blir nytta i daglegtalen, òg når ein ikkje visar til ei kommunal forskrift, men til eit geografisk område. Oppsummering: Fusa kommune har gjennom mange år nytta omgrepet "skulekrins" i sakshandsaminga. Administrasjonen har ikkje lukkast i å finna ei vedteken forskrift om skulekrinsar. Det kan vera to årsakar til det: 1. Det har aldri blitt vedteken ei forskrift for skulekrinsar i Fusa kommune. 2. Det har blitt vedteken ei forskrift for skulekrinsar i Fusa kommune, men denne er tapt. Forskrift om skulekrinsar kan vera nyttig i kommunar der det ikkje er opplagt kva for skule som er nærskulen for eleven. Det er ikkje unaturleg at omgrepet "skulekrins" blir nytta i daglegtalen om eit geografisk område. Formannskapet må ta stilling til om Fusa kommune skal behandla saka etter punkt 1 eller punkt 2 over. Dei to punkta utløyser to forskjellege saksgangar i den vidare sakshandsaminga etter vedtaket i sak 054/15 i kommunestyret den Dersom formannskapet fastslår at saka skal handsamast etter punkt 1 over, skal saka handsamast slik: SAKSBEHANDLINGEN I KOMMUNER SOM IKKE HAR GITT FORSKRIFTER OM SKOLEKRETSGRENSER Det er et ulovfestet forvaltningsrettslig prinsipp at forvaltningen skal treffe vedtak etter at saken har vært behandlet på forsvarlig måte. Forsvarlig saksbehandling krever at en sak er tilstrekkelig opplyst før det blir gjort vedtak (Behandlingen av saker om skolenedleggelser og kretsgrenser Udir , udir.no). Formannskapet legg til grunn at Fusa kommune ikkje har gjort vedtak om forskrift til skulekrinsgrenser, og oppheving av slik forskrift fell bort. Dersom formannskapet fastslår at saka skal handsamast etter punkt 2 over, skal saka handsamast slik: SAKSBEHANDLINGEN I KOMMUNER SOM HAR GITT FORSKRIFTER OM SKOLEKRETSGRENSER For kommuner som har gitt forskrifter om skolekretsgrenser må det i tillegg til vedtak om nedleggelse også skje en etterfølgende endring av forskriften om skolekretsgrensene. Områdene som sogner til skolen som nedlegges må etter nedleggelsen sogne til en eller flere andre skoler i kommunen. Dette gjør en forskriftsendring nødvendig. Forvaltningslovens kap. VII om forskrifter kommer derfor til anvendelse for endringen av forskriften om skolekretsgrenser. Det betyr at berørte institusjoner og organisasjoner må få 199

200 uttale seg før forskriften vedtas, endres eller oppheves, bl.a. foreldrerådet eller samarbeidsutvalget ved de enkelte skolene i kommunen. Det kan også gjelde andre dersom det er nødvendig for å få saken allsidig opplyst (Behandlingen av saker om skolenedleggelser og kretsgrenser Udir , udir.no). Formannskapet legg til grunn at Fusa kommune har gjort vedtak om forskrift til skulekrinsgrenser, og oppheving av forskrifta må gjennomførast. Ved oppheving av forskrifta må institusjonar og organisasjonar som blir omfatta av opphevinga få høve til å uttala seg. Vurdering: Mange saker i Fusa kommune har blitt handsama som om det ligg føre ei forskrift om skulekrinsar. Over tid har det utvikla seg ei sedvane der saker har blitt handsama som om det ligg føre forskrift om skulekrinsar. Vidare anbefaler utdanningsdirektoratet at berørte institusjonar og organisasjonar får høve til å uttala seg i saker som angår dei. Med bakgrunn i dette, blir rådmannen sitt framlegg til vedtak slik: Oppheving av skulekrinsar vert lagt ut på høyring med 6 vekes frist til å koma med merknader: Med verknad frå opphevar Fusa kommune tidlegare gjeldande skulekrinsar. Fusa kommune skal ikkje ha forskrift om skulekrinsar. Forskrift om skulekrinsar kan vera viktig kommunar der det ikkje er opplagt kva for skule som er nærskulen for eleven. Fusa kommune treng ikkje forskrifter frå for å klargjera kva som er nærskulen: Sidan det er meir enn ein barneskuleskule i krinsen, er opplæringslova 8-1 styrande når elevar vert tildelt skuleplass i Fusa kommune skulekrins: Grunnskoleelevar har rett til å gå på den skolen som ligg nærast eller ved den skolen i nærmiljøet som dei soknar til. Fusa skule vil vera nærskule for elevane ved tidlegare Strandvik skule. Eikelandsosen skule vil vera nærskule for elevane ved tidlegare Holdhus skule. Nærskulen er som hovudregel den skulen som ligg geografisk nærast heimen til barnet. Trafikale tilhøve, avgrensa kapasitet på den geografisk næraste skulen og andre omsyn som det er lovleg å leggja vekt på etter opplæringslova, kan likevel føre til at ein annan skule enn den geografisk næraste vert rekna som nærskulen til eleven. Uavhengig av kva som vert rekna som nærskulen i følgje lov og forskrift, kan elevar etter opplæringslova 8 2. leddet søkja om å få gå på ein annan skule enn den eleven soknar til. 200

201 Rådmannen rår til at følgjande vert sendt på høyring: Høyringsbrevet: Etter vedtaket i kommunestyret i sak 054/15, blir Fusa kommune ein skulekrins frå Det vil vera fire barneskular og ein ungdomsskule i krinsen: Fusa kommune skulekrins. Med bakgrunn i forvaltningslova kap VII, legg Fusa kommune ut for høyring oppheving av skulekrinsar slik kommunestyret vedtok i sak 054/15. Sidan det er meir enn ein barneskuleskule i krinsen, er opplæringslova 8-1 styrande når elevar vert tildelt skuleplass i Fusa kommune skulekrins: Grunnskoleelevar har rett til å gå på den skolen som ligg nærast eller ved den skolen i nærmiljøet som dei soknar til. Fusa skule vil vera nærskule for elevane ved tidlegare Strandvik skule. Eikelandsosen skule vil vera nærskule for elevane ved tidlegare Holdhus skule. Fusa kommune skal tilby elevane skuleplass på nærskulen. Det kan gjerast unntak frå dette dersom foreldra søker om at eleven skal gå på ein annan skule. Nærskulen er som hovudregel den skulen som ligg geografisk nærast heimen til barnet. Trafikale tilhøve, avgrensa kapasitet på den geografisk næraste skulen og andre omsyn som det er lovleg å leggja vekt på etter opplæringslova, kan likevel føre til at ein annan skule enn den geografisk næraste vert rekna som nærskulen til eleven. Det vert elles vist til kommunestyresak 054/15 og sak i formannskapet for meir bakgrunnsstoff om endring i skulestruktur og skulekrinsar. Høyringsframlegget vert sendt følgjande høyringsinstansar: Oppvekstsentera avd. skule, barneskulane og ungdomsskulen ved: - Elevråd - Samarbeidsutval (SU) - Foreldra sitt arbeidsutval (FAU) - Fagforeining for tilsette v/ HTV Desse fagforeiningane får høyringsdokumenta tilsendt: Utdanningsforbundet v/ HTV Posthylle kommunetunet. Fagforbundet v/ HTV 201

202 Posthylle kommunetunet. Delta v/ HTV Fusa oppvekstsenter, avd. skule Gjerdevegen Fusa Høyringssaka vert også lagt ut på slik at andre som ønskjer det kan koma med uttale. Høyringsfrist: 202

203 SAKSFRAMLEGG Saksnr Utval Møtedato Saksbeh. Kommunestyret ERV 014/16 Ungdomsrådet ERV 034/16 Formannskapet ERV Sakshandsamar: Erik Vangsnes Arkivsaknr 16/252 Høyringsuttale - Lovfesting av ordninga med ungdomsråd Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Saka vert lagd fram utan framlegg til vedtak FORMANNSKAPET Handsaming: Uttale av frå ungdomsrådet var lagra ut. Følgjande felles framlegg frå ordførar Atle Kvåle, Ap, vart samrøystes tilrådd: Fusa kommune meiner at ordninga med ungdomsråd bør vera lovfesta som ei ordning i alle kommunar. Dette vil sikra at ungdom får et talerøyr og ei medbestemming i viktige saker som gjeld barn og unge i deira lokalmiljø. Saka går vidare til kommunestyret for handsaming og vedtak. FOR-034/16 VEDTAK: Fusa kommune meiner at ordninga med ungdomsråd bør vera lovfesta som ei ordning i alle kommunar. Dette vil sikra at ungdom får et talerøyr og ei medbestemming i viktige saker som gjeld barn og unge i deira lokalmiljø. 203

204 Saka går vidare til kommunestyret for handsaming og vedtak UNGDOMSRÅDET Handsaming: Ungdomsrådet kom fram til slik samrøystes uttale: Fusa kommune meiner at ordninga med ungdomsråd bør vera lovfesta som ei ordning i alle kommunar. Dette vil sikra at ungdom får eit talerøyr og ei medbestemming i viktige saker som gjeld barn og unge i deira lokalmiljø. UNG-014/16 VEDTAK: Fusa kommune meiner at ordninga med ungdomsråd bør vera lovfesta som ei ordning i alle kommunar. Dette vil sikra at ungdom får eit talerøyr og ei medbestemming i viktige saker som gjeld barn og unge i deira lokalmiljø.. Saksframstilling: Vedtaksmynde: Formannskapet Saksdokument: Vedlegg: Vedlegg: Dok.dato Tittel Dok.ID HØYRINGSNOTAT OM RÅD I KOMMUNAR OG FYLKESKOMMUNAR FOR UNGDOM Råd i kommuner og fylkeskommuner for ungdom, eldre og personer med funksjonsnedsettelse- høring Oppdaterte vedtekter for Fusa ungdomsråd per juni Ikkje vedlegg: Faktiske opplysningar: 204

205 Det ligg føre høyringsframlegg frå regjeringa om å lovfesta ordninga med ungdomsråd i kommunar og fylkeskommunar. Høyringsfristen er 20. mai. Forslaget frå regjeringa går ut på å endra 10 i Kommunelova og ta inn ei formulering der ordninga med ungdomsråd vert lovfesta som ei frivillig ordning for kommunane Kommunane er i dag pålagd å ha ei medverkandsordning for eldre og personar med funksjonsnedsetting. Denne ordninga er foreslått vidareført. : I kommunelova (lov 25. september 1992 nr. 107) skal ny 10 b lyde: 10 b Råd for ungdom, eldre og personer med funksjonsnedsettelse Kommunestyret og fylkestinget skal selv velge eldreråd og råd for personer med funksjonsnedsettelse. Kommunestyret eller fylkestinget bestemmer selv om det skal etableres et ungdomsråd med en valgperiode på inntil to år. Rådene er rådgivende organer for kommunen og fylkeskommunen og har rett til å uttale seg i saker som gjelder ungdom, eldre og personer med funksjonsnedsettelse. Departementet gir forskrifter om oppgaver, organisering og saksbehandling for råda. Det vert lagt opp til at kommunane skal vedta sine eigne mandat for ungdomsråda, men desse må tilpassast nye forskrifter og reglar fastsett av departementet. Vurdering: Fusa kommune gjorde på eige initiativ vedtak om å oppretta eit kommunalt ungdomsråd i 2006 og fekk sine første lokale vedtekter vedtekne i Vel 90 % av norske kommunar har ei eller anna form for representasjonsordning med råd eller styre for barn og unge. Spørsmålet om det skal vera lovpålagd eller frivillig for kommunane å ha eit medverknadsorgan for barn og unge har blir utgreidd og vurdert i fleire omgangar. Ungdomsrådet i Fusa og Fusa kommune har tidlegare kome med uttale til m.a. Norsk offentleg utgreiing 2011 «Ungdom, makt og medvirkning». Det nasjonale utvalet som sto bak denne utgreiinga var delt i synet på om kommunane skulle stå fritt til å skipa ungdomsråd, eller om dette skulle vera eit krav frå staten. No er framlegget frå regjeringa at det skal vera ei frivillig ordning, men at staten skal fastsetja reglar og forskrifter som kommunane må retta seg etter dersom dei ønskjer å etablera eller vidareføra eit lokalt ungdomsråd eller tilsvarande organ. Det nye lovforslaget inneber at ordninga med ungdomsråd vert formalisert og regulert, men utan at ordninga vert obligatorisk og lovpålagd. Saka vert lagt fram utan framlegg til vedtak. Formannskapet må ta stilling om saka skal gå vidare til kommunestyret. 205

206 HØYRINGSNOTAT OM RÅD I KOMMUNAR OG FYLKESKOMMUNAR FOR UNGDOM, ELDRE OG PERSONAR MED FUNKSJONSNEDSETJING 206

207 Innhald 1 Forslaget Bakgrunn Generelt om status for medverknadsordningar og -organ og plassen deira i det lokale folkestyret Innhenting av kunnskapsgrunnlag Eldreråd og representasjonsordning for menneske med nedsett funksjonsevne Medverknadstiltak for barn og unge Høyringsnotatet i 2013 om ei medverknadsordning for ungdom Gjeldande rett Innleiing Eldreråd Råd for personar med nedsett funksjonsevne Ulike frivillige ordningar med ungdomsmedverknad Internasjonal rett Det europeiske charteret om lokalt sjølvstyre og tilleggsprotokollen om innbyggjardeltaking FN-konvensjonen om rettane til menneske med nedsett funksjonsevne FN-konvensjonen om barnerettane Vurderingar og forslag frå departementet Sentrale føresegner i kommunelova Anna regelverk Om innhaldet i ny forskrift om eldreråd Om innhaldet i ny forskrift om råd for personar med funksjonsnedsetjing Om innhaldet i ny forskrift om ungdomsråd eller anna form for medverknadsordning for ungdom Økonomiske og administrative konsekvensar Lovforslag Merknader til lovforslaget Side 1 av

208 1 Forslaget Regjeringa meiner det er viktig med medverknad frå ulike grupper av innbyggjarar som er særleg avhengige av tenestene frå kommunane og fylkeskommunane. Ungdom, eldre og personar med funksjonsnedsetjing er ofte underrepresenterte i folkevalde organ. Regjeringa ønskjer derfor at desse gruppene skal høyrast i saker som gjeld levevilkåra deira. For å sikre like reglar, og for å gjere det enklare for kommunane og fylkeskommunane å forvalte medverknadsorgana, foreslår Kommunal- og moderniseringsdepartementet (KMD) at kommunelova får ei ny generell føresegn om råd i kommunane og fylkeskommunane for ungdom, eldre og personar med funksjonsnedsetjing. Forslaget er utarbeidd i samråd med Arbeids- og sosialdepartementet (ASD) og Barne-, likestillings- og inkluderingsdepartementet (BLD). Eit arbeid med å revidere kommunelova er i gang. Kommunelovutvalet blei oppnemnt 21. juni 2013, og skal gå igjennom kommunelova. Målet er å styrke det kommunale sjølvstyret. Utvalet har fått utvida frist til 10. mars 2016 for å levere utgreiinga. Ifølgje pkt. 4.5 Medvirkningsordninger i mandatet skal ikkje utvalet sjå nærare på kommunale medverknadsordningar (eldreråd, ungdomsråd mv.). Bakgrunnen er at lovprosjektet med medverknadsordningar i kommunar og fylkeskommunar har vore eit samarbeidsprosjekt mellom dei tre departementa. Det inneber at forslaget til ny føresegn i kommunelova om råd i kommunane og fylkeskommunane for ungdom, eldre og personar med funksjonsnedsetjing blir fremja i eit eige løp, uavhengig av arbeidet med ny kommunelov. Eldre og personar med funksjonsnedsetjing har i dag ein lovfesta rett til medverknad, jf. lov 8. november 1991 om kommunale og fylkeskommunale eldreråd, som blir forvalta av ASD, og lov 17. juni 2005 om råd eller anna representasjonsordning i kommunar og fylkeskommunar for menneske med nedsett funksjonsevne m.m., som blir forvalta av BLD. Det har vore opp til kommunane sjølve om dei vil ha medverknadsordningar for andre grupper, og korleis dei i så fall skal organiserast. Det mest vanlege har vore ulike ordningar for medverknad frå ungdom gjennom ungdomsråd, ungdommens kommunestyre eller liknande ordningar. Det har vore mykje usikkerheit rundt, og til dels ulik praktisering av, ordningane med ungdomsmedverknad. Det tilseier at det bør vere eit eins regelverk også for desse medverknadsordningane. Regjeringa vil derfor foreslå ei løysing der det er frivillig for kommunane og fylkeskommunane å ha eit ungdomsråd eller ei anna form for ungdomsmedverknad, men dersom dei vel å ha ei slik ordning, må dei følgje systemet i lova. For departementet er det viktig at kommunar og fylkeskommunar kan velje den ordninga som passar best for dei ut frå lokale forhold, og det er ønskjeleg å føre vidare den fleksibiliteten dei har i dag. Det er føremålstenleg å samle reglar om kommunal organisering i kommunelova i staden for å ha ulike medverknadsordningar som blir regulerte i særskilde lover og administrerte av ulike departement. Dei grunnleggjande reglane for organisering av medverknadsorgan bør vere like, men slik at kvar ordning er tilpassa dei ulike gruppene. Utfyllande reglar for dei einskilde ordningane blir fastsette i forskrift. Departementet foreslår at eldre og personar med funksjonsnedsetjing framleis skal ha ein lovpålagd rett til medverknad, medan ei tilsvarande lovfesta ordning for ungdom skal vere frivillig for kommunane og fylkeskommunane. Dersom ein kommune eller ein fylkeskommune ønskjer å ha eit ungdomsråd eller ei anna form for medverknad frå ungdom, må dei etter forslaget følgje det regelverket som er laga for ungdomsmedverknad. Side 2 av

209 Departementet foreslår i høyringsnotatet å oppheve eldrerådslova og lova om råd for menneske med nedsett funksjonsevne og erstatte dei med ei ny generell føresegn i kommunelova om råd i kommunane og fylkeskommunane for ungdom, eldre og personar med funksjonsnedsetjing, i tillegg til forskrifter med utfyllande reglar for desse to ordningane. 2 Bakgrunn Spørsmålet om korleis innbyggjarane gjennom særlege ordningar for medverknad skal trekkjast med i kommunale og fylkeskommunale avgjerdsprosessar, har vore diskutert ved fleire høve etter tusenårsskiftet. Mellom anna har det vore ein del av diskusjonen om kor langt statlege styresmakter skal gå i å regulere kommunal organisering. Det har vore diskutert om kommunen skal gje særskilde grupper formelle ordningar for å kunne påverke prioriteringar og avgjerder i kommunen, og om det er noko staten skal ha meiningar om og eventuelt regulere. I dag er det eldre og menneske med funksjonsnedsetjing som har lovfesta rett til representasjonsordningar i kommunane. Samtidig har kommunane vedteke ei rekkje ordningar som sikrar at særlege grupper og aktørar har arenaer der dei kan ta vare på interessene sine. Pensjonistforbundet og LO gjekk inn for å lovfeste kommunale og fylkeskommunale eldreråd allereie i I 1987 tilrådde sosialministeren at det blei oppretta eldreråd i alle kommunane, og at retningslinjer frå Statens eldreråd blei lagde til grunn for arbeidet i råda. Det blei understreka at desse retningslinjene ikkje var rettsleg bindande. Eit forslag om å lovfeste kommunale eldreråd blei fremja for Stortinget i 1991, jf. Ot.prp. nr. 68 ( ). I forslaget drøfta Sosialdepartementet om lovfestinga av eldreråd skulle vere heimla i kommunelova eller i ei eiga lov om eldreråd. Dei foreslo at rådet blei regulert i ei eiga lov. Lova som påla kommunane og fylkeskommunane å opprette eldreråd, blei vedteken 24. oktober 1991 og tredde i kraft 1. januar I 2005 vedtok Stortinget lov om råd eller anna representasjonsordning i kommunar og fylkeskommunar for menneske med nedsett funksjonsevne m.m., jf. Innst. O. nr. 114 og Ot.prp. nr. 87 ( ), etter at Stortinget i samband med behandlinga av St.meld. nr. 40 ( ) Nedbygging av funksjonshemmende barrierer hadde bedt regjeringa om å fremje eit slikt forslag. Lova påla kommunane og fylkeskommunane å opprette eit slikt råd. Lova tredde i kraft 10. september Lokaldemokratikommisjonen foreslo i si andre utgreiing, NOU 2006: 7 Det lokale folkestyret i endring?, at det skulle vere opp til kommunane sjølve å bestemme om dei ville opprette slike råd, og viste til at både eldreråd og representasjonsordningar for menneske med nedsett funksjonsevne var lovfesta ordningar. I oppfølginga av utgreiinga frå Lokaldemokratikommisjonen i St.meld. nr. 33 ( ) Eit sterkt lokaldemokrati vurderte departementet rolla til eldreråda og peikte mellom anna på at lovfesting av eldreråd kunne føre til at dei eldre i mindre grad engasjerte seg i partia og arbeidet for å bli representerte i folkevalde organ som kommunestyre og fylkesting. Regjeringa konkluderte likevel med at lovfestinga av eldreråda skulle førast vidare, mellom anna med bakgrunn i at eldre var underrepresenterte i kommunestyre og fylkesting. Det har også vore ein debatt om lovfesting av ungdomsråd. Lokaldemokratikommisjonen var imot lovfesta representasjonsordningar på prinsipielt grunnlag, men meinte samtidig at dersom kommunane først valde å ta i bruk ordninga med ungdomsråd, burde det formaliserast. Side 3 av

210 Kommisjonen gjekk inn for at deltakinga skulle avgrensast til ungdom under 18 år, dvs. stemmerettsalderen. Dessutan burde kommunane sørgje for at det følgde med ressursar til bruk i ungdomsrådet. "Her handlar det om å ta ungdommen sitt engasjement på alvor", skreiv kommisjonen. Spørsmålet om lovfesting av ungdomsråd blei også behandla av eit utval som greidde ut makt og medverknad frå ungdom i NOU 2011: 20 Ungdom, makt og medvirkning. Utvalet var delt i oppfatninga av om ungdomsråd burde lovfestast i kommunane. Eit fleirtal ville ikkje ha lovfesting, medan eit mindretal gjekk inn for det. Utvalet samla seg om å tilrå at det blei utarbeidd lovfastsette nasjonale retningslinjer for lokale ungdomsråd. Utvalet føreslo også statlege tilskot til kommunar med ungdomsråd som følgjer dei nasjonale retningslinjene. 2.1 Generelt om status for medverknadsordningar og -organ og plassen deira i det lokale folkestyret Lokaldemokratiet i Noreg er bygd opp rundt ei representativ ordning. Innbyggjarane vel sine lokale leiarar, representantar eller folkevalde som får fullmakt til å ta på seg ansvaret for dei kommunale oppgåvene. Det inneber at representantane for innbyggjarane tek stilling til korleis dei kommunale oppgåvene skal prioriterast, og korleis tenestetilbodet skal utviklast, og set rammer for korleis lokalsamfunnet skal utviklast. Ein viktig del av arbeidet dei folkevalde gjer, skjer i eit samspel med innbyggjarane. At innbyggjarane medverkar i kommunale avgjerdsprosessar, er ein viktig del av eit levande lokaldemokrati. Kommunane har ulike måtar å organisere dette samspelet på. I einskildsaker kan medverknaden skje ved at det blir arrangert folkemøte eller høyringar, gjennomførtinnbyggjarundersøkingar eller møte med dei saka kjem ved, eller ved at det blir halde folkeavrøystingar. Innslaget av slike ordningar går fram av tabell 2.1. Det er svært utbreidd å ha folkemøte, befolkningsundersøkingar, idédugnader og møte med næringslivet. Mindre utbreidd, men ikkje uvanleg, er brukarmøte, ordningar for direkte kontakt mellom innbyggjarane og lokalpolitikarar og at innbyggjarane får høve til å framføre saka si for kommunestyret, til dømes i form av ein "spørjetime" i kommunestyret, i utval eller i kommunale komitear. Tabell 2.1 Kommunale tiltak for å skaffe informasjon om folkemeininga på andre måtar enn gjennom kommunevala Prosent (tal i parentes). 2004: Total N = 307,336; 2008: N = 288,311; 2012: N = 329, Side 4 av

211 Folkemøte, høyringar eller liknande i samband med kommunalplanlegging etter plan- og bygningslova (kommuneplan, kommunedelplan, reguleringsplan) Folkemøte, høyringar eller liknande i samband med andre typar saker (altså ikkje plansaker) Ordførarbenk, politikardag e.l. der ordføraren eller andre sentrale politikarar annonserer at dei er tilgjengelege for at folk skal kunne ta direkte og umeld kontakt Spørjetime for innbyggjarane / open post i kommunestyre, utval eller komitear Befolkningsundersøkingar, til dømes om politisk deltaking, haldning til kommunen (altså ikkje om spesifikke tenester) Brukarundersøkingar, her forstått som undersøking av tenesteproduksjonen i kommunen 47,7 (156) 28,2 (91) 75,5 (235) 78,7 (262) 47,8 (153) 57,2 (171) 56,5 (188) 18,8 (63) 20,2 (62) 19,9 (66) 34,8 (117) 32,3 (99) 32,5 (109) 6,7 (22) 8,3 (25) 23,8 (79) 48,3 (161) 58,2 (117) 64,6 (215) Brukarmøte for diskusjon av tenestetilbodet i kommunen 23,6 (96) 32,6 (98) 41,3 (136) Idédugnad der innbyggjarar og/eller organisasjonar var 35,1 (112) 49,1 (149) 51,4 (169) inviterte Møte med representantar for næringslivet og/eller 58,8 (190) 79,8 (244) 86,8 (290) organisasjonane deira ( frukostmøte, temamøte med meir) Møte med representantar for andre lokale interessegrupper 38,7 (122) 78,1 (232) 77,3 (156) og/eller organisasjonar Tiltak for å styrkje lokalpolitisk deltaking frå einskildgrupper (til 16,8 (54) 34,7 (102) 36,3 (120) dømes eldre, unge innvandrarar, kvinner) Kjelde: Kommunal- og moderniseringsdepartementet sin database for kommunal organisering. Henta frå: Blåka, Sara, Trond Tjerbo og Hilde Zeiner: Kommunal organisering 2012 NIBR-rapport 2012:12 Kommunane har også meir permanente strukturar for å sikre dialog med og synspunkt frå særskilde grupper. Tabellane 2.2 og 2.3 viser ulike representasjonsordningar utanom eldreråd og representasjonsordninga for menneske med nedsett funksjonsevne i kommunane og fylkeskommunane. I tabellane er det ikkje lagt inn tal for eldreråd og representasjonsordning for menneske med nedsett funksjonsevne. Det er fordi departementet ved utforminga av denne kartlegginga gjekk ut frå at kommunane og fylkeskommunane oppfylte krava i lova om å etablere desse ordningane. I undersøkinga om eldreråd og representasjonsordning for menneske med nedsett funksjonsevne, som blei gjennomført i 2013 av NIBR (Winsvold mfl. 2014), og som det er gjort greie for under, svarer tre kommunar og éin bydel at dei ikkje har etablert "noe råd i det hele tatt", dvs. 1,5 prosent av kommunane. Som det går fram av tabellane, er det mest utbreidd med ei representasjonsordning for ungdom i kommunane. I 2012 hadde 74 prosent av kommunane barne- og/eller ungdomsråd, og 24 prosent hadde barn og unges kommunestyre. I underkant av 90 prosent av kommunane hadde ei representasjonsordning for unge, noko som inneber at det var kommunar som hadde både barneog ungdomsråd og barn og unges kommunestyre. Det er også innslag av representasjonsordningar for innvandrarar, og fleirtalet av kommunane har formalisert samarbeidsordningar med næringslivet og med frivillige organisasjonar. Side 5 av

212 Tabell 2.2 Formelle kommunale organ for deltaking frå befolkninga. 1 Prosent (absolutte tal i parentes). 2000: N = 324,362; 2004: N = 304,322; 2008: N = 289,302; 2012: N = 329, Barn og unges kommunestyre 25,7 (88) 28,7 (94) 27,3 (79) 24,1 (80) Barne- og/eller ungdomsråd 34,7 (120) 69,8 (202) 68,9 (208) 73,6 (245) Kontaktutval/råd for innvandrarar 10,9 (33) 11,9 (35) 15,1 (50) Kontaktutval for frivillige organisasjonar (til dømes 70,5 (244) 68,0 (215) 66,1 (197) 64,5 (213) idrett/kultur) Samarbeids-/kontaktforum for næringslivet (til dømes 65,6 (208) 65,1 (194) 69,1 (230) næringsråd) Faste kanalar/tiltak for innbyggjardeltaking i 2,0 (7) 8,5 (47) 8,4 (25) 8,2 (27) budsjettprosessen Fast(e) brukar-/borgarpanel som regelmessig blir 9,1 (30) 5,0 (16) 6,8 (20) 4,5 (15) konsultert(e), til dømes i einskildsaker, planar og strategispørsmål (kan vere elektronisk) Deltakande budsjettering, der kommunen har eigne 4,5 (15) budsjettprosessar der alle eller grupper av innbyggjarar kan delta i prioriteringa av ressursbruken innanfor eitt eller fleire budsjettområde Tiltak som gjer det mogleg for personar som oppheld 10,3 (34) seg i kommunen utan å vere folkeregistrerte der, til dømes hyttebuarar, å delta Kjelde: Kommunal- og moderniseringsdepartementet sin database for kommunal organisering. Henta frå: Blåka, Sara, Trond Tjerbo og Hilde Zeiner: Kommunal organisering 2012 NIBR-rapport 2012:12 Når det gjeld fylkeskommunane, er det innslag av både barn og unges fylkesting (47 prosent av fylkeskommunane) og barne- og/eller ungdomsråd (65 prosent). Også i fylkeskommunane er det innslag av andre ordningar for dialog og deltaking i det fylkeskommunale systemet ordningar retta mot frivillig sektor, innvandrarar og næringsliv. Tabell 2.3 Formelle fylkeskommunale organ for deltaking frå befolkninga. Prosent (absolutte tal i parentes). 2000, 2004, 2008 og Sidan kommunane er pålagde å ha eit eldreråd og eit råd for personar med nedsett funksjonsevne, er det i 2008 og 2012 ikkje stilt spørsmål om desse råda. Side 6 av

213 Barn og unges fylkesting 41,2 (7/17) 46,7 (7/15) 52,9 (9/17) 47,1 (8/17) Barne- og/eller ungdomsråd 18,8 (3/16) 28,6 (4/14) 37,5 (6/16) 64,7 (11/17) Kontaktutval/råd for innvandrarar 21,4 (3/14) 47,1 (8/17) 41,2 (7/17) Kontaktutval for frivillige organisasjonar (til dømes 33,3 (5/15) 69,2 (9/13) 68,8 35,3 (6/17) idrett/kultur) (11/16) Samarbeids-/kontaktforum for næringslivet (til dømes næringsråd) 54,5 (6/11) 70,6 (12/17) 62,5 (10/17) Faste kanalar / tiltak for innbyggjardeltaking i 0,0 (0/16) 7,7 (1/13) 23,5 (4/17) 18,8 (3/17) budsjettprosessen Fast(e) brukar-/borgarpanel som regelmessig blir 0,0 (0/16) 7,7 (1/13) 0,0 (0/17) 6,3 (1/16) konsultert(e), til dømes i einskildsaker, planar og strategispørsmål (kan vere elektronisk) Deltakande budsjettering, der fylkeskommunen har 6,3 (1/16) eigne budsjettprosessar der alle eller grupper av innbyggjarar kan delta i prioriteringa av ressursbruken innanfor eitt eller fleire budsjettområde Tiltak som gjer det mogleg for personar som oppheld 0,0 (0/16) seg i kommunen utan å vere folkeregistrerte der, til dømes hyttebuarar, å delta Kjelde: Kommunal- og moderniseringsdepartementet sin database for kommunal organisering, henta frå: Blåka, Sara, Trond Tjerbo og Hilde Zeiner: Kommunal organisering 2012 NIBR-rapport 2012: Innhenting av kunnskapsgrunnlag Eldreråd og representasjonsordning for menneske med nedsett funksjonsevne Då arbeidet med å innlemme ordninga med kommunale og fylkeskommunale eldreråd og representasjonsordninga for menneske med nedsett funksjonsevne, i tillegg til regelfesting av ungdomsråd, blei sett i gang, blei det bestemt at departementet skulle innhente eit meir systematisk kunnskapsgrunnlag om korleis eldreråd og representasjonsordninga for menneske med nedsett funksjonsevne verkar i kommunane og fylkeskommunane. Ungdomsråda blei ikkje inkluderte i denne kartlegginga. Så seint som i 2009 var det gjort ei tilsvarande kartlegging i ungdomsråda (sjå avsnitt2.2.2). Norsk institutt for by- og regionforsking fekk i oppdrag å kartleggje desse representasjonsordningane og leverte rapporten Råd, regler og representasjon Eldre og mennesker med nedsatt funksjonsevne, som var utarbeidd av Marte Winsvold, Siri Nørve, Sigrid Stokstad og Guri-Mette Vestby (NIBR-rapport 2014:14). Undersøkinga blei gjennomført som ei webbasert spørjeskjemaundersøking til alle kommunane og fylkeskommunane i landet og som case-studiar i fire kommunar og to fylkeskommunar. I avsnitta vidare i dette punktet presenterer vi hovudfunna i rapporten. Rådsmodellar Lovverka som ligg til grunn for dei to rådsordningane, gjev høve til å opprette felles råd for eldre og menneske med nedsett funksjonsevne. Materialet som er samla inn, tyder på at 11 til 13 prosent av kommunane har felles råd. 2 Av dei som har felles råd, er det ei overvekt av små kommunar. Berre 2 Grunnen til at det er ulike tal, er at det er fleire av kommunane som har svart på enqueten om representasjonsordning for menneske med nedsett funksjonsevne som seier at dei har felles råd, enn av kommunane som har svart på eldrerådsundersøkinga. For eldrerådsordninga var det Side 7 av

214 éin kommune hadde inngått samarbeid med ein annan kommune om interkommunalt råd for menneske med nedsett funksjonsevne. Éin fylkeskommune har ikkje råd for menneske med nedsett funksjonsevne, men har etablert ei anna ordning for denne gruppa. Samansetnad og oppnemning Den vanlege er at råda har 5 medlemmer. Når det gjeld eldreråda, er dei fleste rådsmedlemmene mellom 60 og 80 år. Dei aller eldste dei over 85 år utgjer 5 prosent av medlemmene. Personar under 60 år utgjer mellom 10 og 15 prosent av den totale medlemsmassen. Aldersgruppa mellom 67 og 75 år har på landsbasis noko under halvparten av medlemsmassen i eldreråda. Det er grunn til å leggje merke til den sterke underrepresentasjonen av unge under 25 år i råda for menneske med nedsett funksjonsevne. Dei utgjer ikkje meir enn 1 prosent av medlemsmassen. Gruppa mellom 40 og 60 år og gruppa over 60 år har ca. 40 prosent kvar av medlemmene. I eldreråda kan 75 prosent seiast å representere dei eldre, 31 prosent er politikarar, og tilsette utgjer 4 prosent. I råda for menneske med nedsett funksjonsevne er det 65 prosent som representerer gruppa med nedsett funksjonsevne, 35 prosent politikarar og 9 prosent tilsette. I fellesråda er det 43 prosent som representerer dei eldre, 28 prosent som representerer menneske med nedsett funksjonsevne, 26 prosent politikarar og 10 prosent tilsette. Både i eldreråd og råd for menneske med nedsett funksjonsevne, er det vanleg at organisasjonane foreslår representantar. Det gjeld 81 prosent av eldreråda og 76 prosent av råda for menneske med nedsett funksjonsevne. For ca. 50 prosent av råda foreslår politikarar i kommunen kven som skal sitje der. Også administrasjonen foreslår representantar, men det er mindre vanleg. I fylkeskommunen er det vanlegaste at eldreråda har 7 medlemmer. I råda for menneske med nedsett funksjonsevne er det vanlegast med 9 medlemmer. Eldreråda i fylka har totalt sett eit fleirtal av eldre, men mange er politikarar. Det same gjeld råd for menneske med nedsett funksjonsevne, men her er det noko fleire politikarar. Ressursar For at råda skal fungere godt, må dei ha både sekretariatshjelp, økonomiske ressursar og tilgang til nødvendig kompetanse. Kompetanse kan vere både opplæring av rådsmedlemmene og erfaringar medlemmene har med seg. Det er nesten ingen av råda som svarer at dei ikkje har tilgang på sekretærhjelp. Sekretariatsfunksjonen tilsvarer for fleirtalet av råda mindre enn 20 prosent av eit årsverk. Mange seier at omfanget er 5 prosent eller mindre av eit årsverk. Råd for menneske med nedsett funksjonsevne ser i gjennomsnitt ut til å få noko meir sekretærhjelp enn eldreråda. Då NIBR gjennomførte kartlegginga i 2013, var det gjennomsnittlege budsjettet for råd for menneske med nedsett funksjonsevne på kroner. For eldreråda var det på kroner. I fylkeskommunane har råda for menneske med nedsett funksjonsevne eit gjennomsnittleg budsjett på kroner, medan eldreråda har kroner. Når det gjeld opplæring av rådsmedlemmene, er det i underkant av halvparten av råda som svarer at dei får opplæring av kommunen. Ein viktig arena for opplæring er tilbodet frå organisasjonane. 336 av 443 kommunar/bydelar som svarte på undersøkinga. Av fylkeskommunane var det 17 av 18. For den andre ordninga var det 277 av 443 som svarte, og av fylkeskommunane 17 av 18. Side 8 av

215 Sjølvskolering er også viktig. Om lag 10 prosent fortel at dei ikkje har fått opplæring. I fylka er det om lag 70 prosent av fylkeskommunane som gjev opplæring. Både bestemte former for yrkeserfaring og erfaring frå politiske verv i kommunen kan ha betydning for kor godt medlemmene skjøttar vervet i råda. Særleg medlemmene i eldreråda kan vise til tidlegare erfaring frå kommunale verv, men også fleirtalet av medlemmene i råda for menneske med nedsett funksjonsevne har slik erfaring. Relevant yrkeserfaring frå kommunen gjeld i størst grad for medlemmer av eldrerådet (44 prosent). 38 prosent av representantane i råd for menneske med nedsett funksjonsevne har slik erfaring. På fylkeskommunalt plan blir det i gjennomsnitt sett av eit halvt årsverk til sekretærhjelp. Retningslinjer eller mandat I lov om råd for menneske med nedsett funksjonsevne 6 er det bestemt at kommunestyret skal vedta mandat for rådet. Eldrerådslova har ikkje ei tilsvarande føresegn. I undersøkinga til NIBR svarer 75 prosent av råda for menneske med nedsett funksjonsevne og 72 prosent av eldreråda at det er utarbeidd mandat eller retningslinjer for rådet. Av kommunane med under innbyggjarar har 57 prosent utarbeidd retningslinjer. I fylkeskommunane har alle, bortsett frå éin, svart at dei har retningslinjer når det gjeld råd for menneske med nedsett funksjonsevne. Alle fylkeskommunane som svarte, har retningslinjer for eldreråda. Oppgåver og saker I gjennomsnitt behandlar eldreråda 27 saker per år. Råda for menneske med nedsett funksjonsevne behandlar 24 saker i året. NIBR-rapport 2014:14 tyder på at sekretariatet er den instansen som i størst grad bestemmer kva saker som skal takast opp i råda. Andre viktige aktørar er rådmannen og administrasjonen elles. Dei politiske organa er ikkje så viktige. På fylkesplan ligg saksmengda på same nivå. I sakstypar skil eldreråda og råda for menneske med nedsett funksjonsevne seg frå kvarandre. Eldreråda arbeider mest med saker som har med tenester retta mot eldre å gjere, medan råda for menneske med nedsett funksjonsevne oftast arbeider med saker som gjeld universell utforming og fysisk utforming av bygningar og uteområde både på kommunalt og fylkeskommunalt nivå. I kommunane arbeider begge utvala mykje med helse- og sosialsaker. På fylkesnivå er det eldrerådet som arbeider mest med helse- og sosialsaker. Fleirtalet av både eldreråda og råda for menneske med nedsett funksjonsevne arbeider med både konkrete saker og meir overordna saker (som kommuneplan, regional planstrategi (fylkeskommunane) økonomiplan og årsbudsjett), med størst vekt på dei konkrete og spesifikke sakene. Har råda legitimitet og påverknadskraft? Legitimiteten til råda blir for ein stor del avgjort av i kor stor grad dei greier å påverke og oppnå resultat på vegner av gruppa dei representerer. Materialet som er samla inn til rapporten frå NIBR 2014:14, viser at dei viktigaste aktivitetane i råda er å gje fråsegner til kommunen. Nesten like viktig er den direkte kontakten mellom råda og kommuneadministrasjonen. Når representantar for administrasjonen på ulike fagområde møter i råda, kan dei utveksle meiningar og oppklare misforståingar, og råda får høve til å kome med innspel i aktuelle saker. Det varierer i kor stor grad råda kjem med innspel når kommunen ber om det, men eit fleirtal svarer at dei alltid gjev tilbakemelding. Det er også dei som i størst grad opplever å ha påverknadskraft. Side 9 av

216 Av eldreråda er det 28 prosent som har myndigheit til å avgjere korleis eit visst pengebeløp skal fordelast. 13 prosent av råda for menneske med nedsett funksjonsevne har slik myndigheit. Det er ein sterk tendens til at råda kjem seint inn i saksbehandlingsingsprosessen. Råda får først uttale seg etter at det er gjeve innstilling i saker. Eit lite mindretal er med og førebur sakene. På fylkesnivå er det noko meir vanleg at råda kjem med tidleg i prosessen. Når det gjeld kva som kan gjerast for å auke påverknaden til råda, seier rapporten: "Visse faktorer knyttet til representasjon og saksbehandlerpraksis synes å bidra til å styrke rådenes muligheter for innflytelse. Det ene dreier seg om innflytelsesmuligheter ved at rådene har politikere som medlemmer; de kan målbære, formidle og være talspersoner for rådets forslag og framstøt inn i sine partigrupper og de politiske organene i kommunen. Det andre dreier seg om etablering av rutiner for saksgang; som at rådene har møter rett før de politiske fagutvalgene og at rådenes uttalelser og innspill inngår i saksdokumentene, enten det er knyttet til saker fagutvalgene skal behandle eller det er selvstendige innspill fra rådene." Sjølv om det er eit fleirtal som svarer at dei har ganske stor eller stor påverknad, opplever ein fjerdedel av begge typar råd at dei har litt eller ingen påverknad. Særleg i kommunar som har felles råd for eldre og menneske med nedsett funksjonsevne, er det mange av råda, 41 prosent, som opplever at dei har litt eller ingen påverknad Medverknadstiltak for barn og unge Når det gjeld innslag av medverknadstiltak for barn og unge og korleis dei fungerer, blei den siste større studien publisert i 2009 i rapporten De unge stemmene, som er utarbeidd av Lillian Knudtzon og Trond Tjerbo (NIBR-rapport 2009:34). I tillegg har departementet fått samla inn data om innslaget av representasjonsordningar for barn og unge til KMDs kommunale organisasjonsdatabase. Representasjonsmodellar I 2012 hadde ca. 74 prosent av kommunane ei ordning med ungdomsråd, ca. 24 prosent hadde barn og unges kommunestyre, og om lag 90 prosent hadde éi av desse ordningane eller begge. Knudtzon og Tjerbo viser at av kommunar med under innbyggjarar var det i prosent som hadde ei representasjonsordning for unge. Ifølgje KMDs kommunale organisasjonsdatabase hadde dette talet stige til 83 prosent i Av kommunane med mellom og innbyggjarar var det i prosent som hadde ei ordning for ungdom, og i kommunar med mellom og innbyggjarar var det 97 prosent. Alle kommunar med meir enn innbyggjarar hadde ei medverknadsordning for unge både i 2009 og i Knudtzon og Tjerbo (2009) peiker likevel på at nokre av dei kommunane som ikkje har etablert ei meir permanent representasjonsordning, legg til rette for å involvere barn og unge, til dømes gjennom høyringar. I nokre kommunar er ungdom også representerte i eit ordinært kommunalt utval eller ved at dei får leggje fram saker i kommunestyret. Samansetnad Ungdomsråda er stort sett sette saman av ungdom mellom 13 og 19 år, med ein gjennomsnittsalder på yngste deltakar på 14 år og ein gjennomsnittsalder på eldste medlem på 18 år. Men det er også eit visst innslag av råd med medlemmer under 12 år og råd med medlemmer over 19 år. Barn og unges kommunestyre har ein noko yngre profil, med ein gjennomsnittsalder på yngste deltakar på 12 år og ein gjennomsnittsalder på eldste deltakar på 17 år (Knudtzon og Tjerbo, 2009). Side 10 av

217 I gjennomsnitt har ungdomsråda 9 medlemmer og barn og unges kommunestyre 26 medlemmer. Men talet varierer, og det kan vere så få som 4 medlemmer i råda og så mange som 80 medlemmer i barn og unges kommunestyre. Både jenter og gutar er godt representerte i råda, med ein kjønnsbalanse noko i favør av jentene. Oppnemning Når det gjeld val til representasjonsorgana, er det mest vanlege direkte val i skulen. Det er også vanleg at elevråd er representerte, og at fritidsklubbar vel representantar. Ein mindre del kommunar spør ungdom direkte om dei vil sitje der. I tillegg er det innslag av val på opne møte i kommunen. Ressursar I studien til Knudtzon og Tjerbo (2009) får vi to indikatorar på ressurssituasjonen for ungdomsråda. Den eine er knytt til godtgjering. I 54 prosent av kommunane får ungdomsråda møtegodtgjering, medan dei i 44 prosent av kommunane ikkje får det. Når det gjeld barn og unges kommunestyre, er det eit stort fleirtal av kommunane som ikkje gjev godtgjering. Den andre indikatoren er om råda og kommunestyra får disponere midlar til fordeling. Dei aller fleste har midlar til fordeling. 91 prosent av barn og unges kommunestyre fordelte i 2009 i gjennomsnitt kroner, og 82 prosent av ungdomsråda fordelte i gjennomsnitt kroner. Oppgåver, saker og møte Dei viktigaste aktivitetane i ungdomsråda og barn og unges kommunestyre ser ut til å vere diskusjonsforum for tema som angår barn og unge, og å stå som initiativtakar/forslagsstillar til kommunen for tiltak for barn og unge. Særleg ungdomsråda er viktige som formell høyringsinstans. Fleirtalet av kommunane, både når det gjeld ungdomsråda og barn og unges kommunestyre, ser det som ei viktig oppgåve å vere informantar eller gje råd til kommunane i saker dei har fått tilsendt. Møtefrekvensen i ungdomsråda varierer frå eitt til 20 møte i året. I gjennomsnitt er det 7,6 møte i året. I barn og unges kommunestyre er det mest vanlege å ha eitt møte i året (i underkant av 30 prosent av kommunane. Men i dei fleste av kommunane med denne representasjonsforma er det meir enn eitt møte (frå 2 til 6 møte), og i gjennomsnitt er det 3,8 møte i året. Påverknad Det ser ut til å vere ei utbreidd oppfatning i kommunane at barn i alderen 8 til 12 år i liten grad får høve til å påverke gjennom medverknadsordningar. Når det gjeld ungdom mellom 13 og 18 år, er oppfatninga meir positiv, kommunane meiner at dei får vere med og påverke når det gjeld utforming av kulturtiltak og fritidsklubbar. På andre saksområde, som helsetiltak for unge, skule og utdanning og stadutvikling, og der det kunne vore naturleg at unge fekk høve til å påverke, er påverknaden vurdert som svak. Knudtzon og Tjerbo (2009) skriv: "Resultatene indikerer at det er et betydelig potensiale for å ta i bruk virkemidler for mer medvirkning i kommunene hvis det er vilje. Kommunene selv mener de i relativt liten grad sørger for å hente inn informasjon fra barn og unge og trekker dem med i utforming av tilbud." 2.3 Høyringsnotatet i 2013 om ei medverknadsordning for ungdom Behovet for meir kunnskap om korleis kommunane meiner at dei ulike ordningane med ungdomsmedverknad har fungert, var bakgrunnen for at dåverande Arbeidsdepartementet, Barne-, likestillings- og inkluderingsdepartementet og Kommunal- og regionaldepartementet 20. august 2013 sende ut eit høyringsbrev om lovfesting av ei medverknadsordning for ungdom. Departementa Side 11 av

218 ønskte tilbakemeldingar om korleis ei eventuell lovfesting om medverknad for ungdom burde utformast. Oppsummering av høyringa om lovfesting av medverknadsordning for ungdom Høyringsfristen var 25. november 2013, men blei utvida til 31. desember Det kom inn 132 høyringssvar. 9 fylkeskommunar, 41 kommunar og ei rekkje organisasjonar deltok i høyringa. I høyringsnotatet blei kommunane og fylkeskommunane bedt om å gjere greie for kva erfaringar dei hadde med ungdomsmedverknad, og kva dei meinte ei lovfesta medverknadsordning for ungdom burde innehalde. Departementa foreslo ingen lovføresegner, men skisserte nokre problemstillingar dei ønskte å få innspel på. I over 80 prosent av høyringssvara var det eit ønske at ungdomsmedverknad skulle lovfestast. Dei tre største kommunane i landet var positive til ei slik lovfesting, medan KS var imot å ha ei lovpålagd ordning om ungdomsmedverknad. Av kommunane som var for lovfesting, meinte eit fleirtal at kommunelova skulle ha ei generell føresegn om medverknadsordningar i staden for ei ny, eiga lov. KS meinte også at ei eventuell lovfesting burde kome i kommunelova. Det var stor variasjon i høyringssvara når det gjaldt spørsmål om korleis valet av ungdomsrepresentantar skulle gå føre seg, nedre og øvre aldersgrense, valbarheit og valperiode, kva slags myndigheit ungdommane skulle ha, etc. Fleire høyringsinstansar gav uttrykk for at ordninga måtte vere fleksibel og gje kommunane handlingsrom til å finne gode, lokale løysingar. 3 Gjeldande rett 3.1 Innleiing Det er berre to grupper, eldre og menneske med funksjonsnedsetjing, som gjennom lovfesting har eigne representasjonsordningar i kommunar og fylkeskommunar. Dei fleste kommunane har likevel vedteke ei rekkje ordningar som sikrar andre særlege grupper og aktørar arenaer der dei kan ta vare på sine interesser. Mest utbreidd er ulike former for medverknadsordningar for barn og unge. Les meir om dette i kapittel Eldreråd Kommunane og fylkeskommunane har plikt til å opprette eldreråd for kvar valperiode, jf. lov 8. november 1991 nr. 76 om kommunale og fylkeskommunale eldreråd 1 og 5. Føremålet med eldreråda er å sikre at dei eldre kan vere med og påverke i saker som gjeld levekår for eldre. Det at eldrerådet opptrer tverrpolitisk og uavhengig, er med på å sikre at synet deira på saker som angår eldre, blir ein del av grunnlaget for avgjerdene som blir tekne i lokalpolitikken. Eldrerådet er eit rådgjevande utval som har mandat til å kome med fråsegner, oppmodingar og råd til sitt eige kommunestyre/fylkesting, jf. eldrerådslova 3 og 7. Eldreråda har ikkje avgjerdsmyndigheit, men dei kan ta opp saker på eiga hand og be kommunestyret/fylkestinget om å setje aktuelle saker på dagsordenen. Hovudoppgåva til eldreråda er å uttale seg om alle saker som gjeld levekåra for eldre, jf. 3 og 7. Dersom det er tvil om saka gjeld eldre, følgjer det av forarbeida at saka bør leggjast fram for eldreråda. Det er kommunestyret/fylkestinget som avgjer kor mange medlemmer eldrerådet skal ha, og som nemner opp medlemmene, jf. 2 og 6. Pensjonistforeiningar har rett til å kome med forslag til medlemmer. Fleirtalet av rådsmedlemmene skal vere alderspensjonistar i kommunen. Side 12 av

219 Kommunestyret kan vedta å opprette eit felles råd for eldre og personar med nedsett funksjonsevne, jf. 4 a. Råda bør ikkje vere for store. Ifølgje rundskriv frå Arbeids- og sosialdepartementet om kommunale og fylkeskommunale eldreråd (A-32/2007) har dei fleste eldreråda frå fem til sju medlemmer. Arbeids- og sosialdepartementet tilrår i det same rundskrivet at både eldrerådet og pensjonistforeiningane får uttale seg før kommunestyret/fylkestinget fastset kor mange medlemmer eldrerådet skal ha. Det er ein føresetnad i kommunelova 10 nr. 3 at det også skal veljast varamedlemmer til rådet. 3.3 Råd for personar med nedsett funksjonsevne Alle kommunar og fylkeskommunar skal ha eit råd eller ei anna representasjonsordning for menneske med nedsett funksjonsevne, jf. lov 17. juni 2005 nr. 58 om råd eller anna representasjonsordning i kommunar og fylkeskommunar for menneske med nedsett funksjonsevne m.m. 1og 2. Kommunane og fylkeskommunane skal sørgje for at menneske med nedsett funksjonsevne blir sikra open, brei og tilgjengeleg medverknad i arbeidet med saker som er særleg viktige for dei. Det gjeld mellom anna arbeid mot diskriminering på grunn av nedsett funksjonsevne, tilgjengelegheit og likeverdige tenester for menneske med nedsett funksjonsevne. Medverknad skal i hovudsak skje gjennom rådgjeving og fråsegner. Intensjonen med råda er mellom anna å medverke til at menneske med nedsett funksjonsevne får tilgang til dei kommunale og fylkeskommunale tenestene som er nødvendige for at dei skal kunne fungere best mogleg. Det kan gjelde både lovpålagde og ikkje-lovpålagde tenester. Rådet skal medverke til å synleggjere behova som ulike grupper med nedsett funksjonsevne har, og kva som er gode løysingar for dei. Kommunestyret bestemmer kor mange medlemmer rådet skal ha. Etter lova er det ulike alternativ for organisering å velje mellom: Eeit eige råd for menneske med nedsett funksjonsevne ( 2) Iinterkommunale representasjonsordningar/råd ( 3) Eeit felles råd for menneske med nedsett funksjonsevne og eldre ( 4) Aandre representasjonsordningar ( 2). Barne-, likestillings- og inkluderingsdepartementet har understreka at det er viktig at organisasjonar for personar med nedsett funksjonsevne er med i prosessen med val av ordning, og at det bør leggjast avgjerande vekt på kva dei meiner. 3.4 Ulike frivillige ordningar med ungdomsmedverknad Barn og unge har tradisjonelt vore mindre aktive i lokalpolitikken enn resten av innbyggjarane. Mange kommunar og fylkeskommunar har derfor sett i verk tiltak for å få denne gruppa meir politisk engasjert. Ei medverknadsordning for ungdom kan vere i form av ungdomsråd, barn og unges kommunestyre og ungdommens fylkesting. Ei ordning med ungdomsråd er mest brukt, men det er ulike typar av organisering, og kva slags myndigheit desse råda har, varierer. Ungdomsråda tek opp saker på eige initiativ og uttaler seg om relevante kommunestyre- og fylkestingssaker. Rekrutteringa Side 13 av

220 skjer med utgangspunkt i skulane, som oftast med hjelp frå elevråda. Nokre kommunar har gjeve ungdomsråda delegert avgjerdsmyndigheit over ein tildelt sum i budsjettprosessen. Ungdomsråda manglar eit klart mandat og ei sterk formalisering. Det har derfor i stor grad vore opp til kvar kommune og fylkeskommune korleis råda skal organiserast, og kor stor innverknad dei skal få. Les meir om det i kapittel Internasjonal rett Det europeiske charteret om lokalt sjølvstyre og tilleggsprotokollen om innbyggjardeltaking Noreg ratifiserte 1. september 1989 Det europeiske charteret om lokalt sjølvstyre. Charteret inneheld føresegner om lokalt sjølvstyre og om forholdet mellom nasjonale og lokale styresmakter med sikte på å sikre lokalt sjølvstyre. Noreg reserverte seg ikkje mot nokon av artiklane i charteret og er folkerettsleg forplikta av alle føresegnene. Charteret er ikkje inkorporert som ein del av norsk rett. Det inneber at norsk rett kjem først dersom det skulle vere motstrid mellom charteret og norsk rett. Charteret kan likevel ha ein viss påverknad på norsk rett som eit tolkingsmoment der norsk rett er uklar. Noreg ratifiserte 16. desember 2009 også ein tilleggsprotokoll om innbyggjardeltaking til charteret om lokalt sjølvstyre. Charteret omfattar forholdet mellom staten og lokale styresmakter. Tilleggsprotokollen utvidar verkeområdet for charteret til å omfatte forholdet mellom dei lokale styresmaktene og innbyggjarane. Protokollen inneheld føresegner om medlemsstatane sitt ansvar for å leggje til rette for innbyggjardeltaking lokalt ikkje berre i val, men også mellom val. Medlemsstatane skal gjennom ulike tiltak realisere retten til innbyggjardeltaking. Det kan mellom anna skje gjennom informasjonstiltak, etablering av prosedyrar for involvering av innbyggjarane, ordningar for dokumentinnsyn hos lokale styresmakter og mekanismar for handtering av klagar. Frå norsk side vurderte ein det slik at det regelverket vi har i kommunelova, forvaltningslova og offentleglova, til saman oppfyller krava i tilleggsprotokollen FN-konvensjonen om rettane til menneske med nedsett funksjonsevne FN-konvensjonen om rettane til menneske med nedsett funksjonsevne frå 2006 skal sikre lik tilgang til menneskerettane for personar med nedsett funksjonsevne. I fortalen heiter det at menneskerettane er allmenne og udelelege, og at det er nødvendig å sikre at menneske med nedsett funksjonsevne kan nyte rettane dei har, fullt ut, utan forskjellsbehandling. Konvensjonen inneheld ei rekkje føresegner som tolkar korleis menneskerettane er å forstå når det gjeld menneske med nedsett funksjonsevne. Konvensjonen byggjer på ei erkjenning av at dei andre FNkonvensjonane ikkje har vore effektive når det gjeld å hindre barrierar som først og fremst rammar personar med nedsett funksjonsevne. Konvensjonspartane har plikt til å setje i verk alle nødvendige tiltak, også gjennom lova, for å realisere dei rettane som er nedfelte i konvensjonen, og kjempe mot diskriminering av personar med nedsett funksjonsevne, jf. artikkel 4. Statane skal respektere retten til ikkje å bli diskriminert, verne personar med nedsett funksjonsevne mot diskriminering frå andre og setje i verk tiltak for å fremje likestilling. Konvensjonen omfattar både sivile, politiske, økonomiske, sosiale og kulturelle rettar. Noreg ratifiserte konvensjonen i Konvensjonen er ikkje inkorporert i norsk lov. Side 14 av

221 3.5.3 FN-konvensjonen om barnerettane At barn og unge har rett til å seie kva dei meiner, og å bli høyrde, er heimla i FN-konvensjonen om barnerettane, artikkel 12. Det følgjer av artikkel 12 at barn skal ha rett til å gje uttrykk for synspunkta sine i saker som vedkjem dei, og at synspunkta skal tilleggjast vekt i samsvar med alderen og utviklinga deira. Denne retten gjeld òg i rettssaker og forvaltningssaker. Føresegna gjev uttrykk for eit generelt prinsipp, og det er opp til statane å presisere og konkretisere føresegna på dei ulike saksområda. Barnekonvensjonen har vore gjeldande som norsk lov sidan FNs barnekomité har rådd norske styresmakter til å gjere det enklare for barn og unge å delta og i tillegg sikre at det blir lagt vekt på synspunkta deira. 4 Vurderingar og forslag frå departementet Den representative styringsmodellen er kjernen i det formelle lokalpolitiske styringssystemet. Innbyggjarane gjev ved val kommunestyre- og fylkestingsmedlemmer myndigheit til å ta avgjerder på sinevegner. Dei vel politiske representantar som skal sørgje for det felles beste for innbyggjarane og sjå på interesser under eitt når det skal takast avgjerder. Medlemmene i kommunale og fylkeskommunale organ har i kraft av vervet tale- og forslagsrett i saker som organet behandlar. Forslagsretten følgjer ikkje direkte av lov, men av møte- og stemmeretten til dei folkevalde, jf. kommunelova 30. Det er medlemmene i organet som har ordinær tale-, forslags- og stemmerett i formelle møte i eit kommunalt eller fylkeskommunalt organ. Det å gje andre enn dei valde representantane til eit organ dei same rettane reiser nokre grunnleggjande demokratiske spørsmål. Medlemmer i ulike medverknadsordningar får då dei same rettane som ordinære kommunestyre- og fylkestingsmedlemmer, og dei vil kunne tvinge fram avrøystingar som dei som forslagsstillarar ikkje kan delta i eller bere ansvaret for. Etter gjeldande rett er eit medverknadsorgan eit rådgjevande organ for interessene til ei særleg gruppe overfor kommunen. For å sikre ein open, brei og tilgjengeleg medverknad kan eit kommunestyre eller eit fylkesting gje representantar for desse medverknadsorgana taletid under handsaminga av ei sak. Det kan i nokre tilfelle vere ein god måte å kaste lys over ei sak på. Gjennom brukarmedverknad frå unge, eldre og personar med funksjonsnedsetjing får desse gruppene ein sjanse til å påverke avgjerdene til politikarane lokalt. Særleg viktig er det at ungdom som ikkje kan stemme ved val, får høve til å engasjere seg politisk. Gjennom ungdomsråd og andre former for medverknad har dei ei plattform der dei kan ta opp saker på eige initiativ og uttale seg om relevante saker i kommunestyret og fylkestinget. I dag har vi lovfesta ordningar for høvesvis eldreråd og råd for menneske med nedsett funksjonsevne. Fordi desse ordningane er heimla i særlover, gjeld føresegnene i kommunelova og andre lover berre så lenge dei ikkje strir mot føresegnene i desse to lovene. Departementet meiner prinsipielt at det skal vere opp til den einskilde kommunen og fylkeskommunen korleis dei involverer viktige brukargrupper i lokalpolitikken, og ønskjer å vere restriktive med å påleggje kommunar og fylkeskommunar fleire faste organ og nye oppgåver. Departementet meiner at ordningane med eldreråd og råd for personar med funksjonsnedsetjing er godt innarbeidde, og foreslår derfor å føre dei vidare. Side 15 av

222 For å få samla reglane om kommunal organisering i kommunelova foreslår departementet at eldrerådslova og lova om råd eller anna representasjonsordning for personar med nedsett funksjonsevne blir oppheva og erstatta av ei ny, generell føresegn i kommunelova om råd for ungdom, eldre og personar med funksjonsnedsetjing. Når det gjeld ungdomsråd, foreslår ikkje departementet å innføre ei obligatorisk ordning, men ønskjer å føre dagens frivillige organisering av ungdomsråd og andre former for ungdomsmedverknad vidare. For departementet er det viktig å gje kommunane og fylkeskommunane fridom til å organisere dette på den måten dei synest er best innanfor dei rammene lova set. I NOU 2011: 20 Ungdom, makt og medvirkning var det ikkje fleirtal for å lovfeste ei ordning med ungdomsråd. Utvalet samla seg om å tilrå at det skulle utarbeidast lovfesta nasjonale retningslinjer for ungdomsråd. Departementet ser ikkje noko behov for å føre vidare høvet til å bruke ei anna representasjonsordning enn råd for personar med funksjonsnedsetjing. Situasjonen er annleis når det gjeld ungdom. Mangfaldet er stort i kommunane og fylkeskommunane, og regelverket må ikkje vere til hinder for å velje andre modellar enn ungdomsråd. Nemninga "ungdomsråd" i forslaget til ny lovføresegn er meint å fange opp ulike typar faste, formaliserte medverknadsordningar for ungdom. Dette står det meir om i merknadene til lovforslaget i kapittel 11 og i omtalen av ny forskrift om ungdomsråd i kapittel 9. Med heimel i denne føresegna vil departementet seinare fremje forslag om forskrifter for kvar einskild medverknadsordning (forskrift om ungdomsråd eller anna form for ungdomsmedverknad, forskrift om eldreråd og forskrift om råd for personar med funksjonsnedsetjing). Det betyr at dei andre føresegnene i kommunelova vil supplere dette regelverket, i tillegg til føresegnene i forvaltningslova og offentleglova. Kommunestrukturen i Noreg er samansett. Dei fleste kommunar og fylkeskommunar har ungdomsråd eller medverknadsordningar, men ikkje alle. Dei kommunane og fylkeskommunane som ikkje har ungdomsråd eller andre former for medverknadsordningar, kan ha utfordringar med rekrutteringa. Ein vanleg situasjon er at åringane går på vidaregåande skule utanfor heimkommunen sin. Departementet har tillit til at dersom ungdommen sjølv og/eller "dei vaksne" i ein kommune eller eit fylke ser behov for å formalisere ei eller anna form for ungdomsmedverknad, vil det kome på plass. Det viser seg i at det er vanleg å ha ulike ordningar for ungdomsmedverknad utan at det er lovpålagt. Departementet meiner at denne tilnærminga gjev gode rammer for medverknad, samtidig som det sikrar eit handlingsrom for lokaldemokratiet. Sjølv om departementet ikkje ønskjer å foreslå ei obligatorisk ordning med ungdomsråd, er det viktig å ha reglar for korleis ei slik ordning skal organiserast, dersom ein kommune innfører eller fører vidare denne ordninga. Dei ulike typane medverknadsordningar for ungdom har til no ikkje vore forankra i eit regelverk. Dei har fungert svært ulikt i kommunane, og i ein del tilfelle har medverknadsordninga blitt organisert i strid med kommunelova. For departementet er det derfor å viktig å få eit regelverk på plass også for denne gruppa. Etter forslaget skal eldrerådet og rådet for personar med funksjonsnedsetjing framleis ha rett til å uttale seg om saker som gjeld levevilkåra deira. For at dei reelt skal få høve til å påverke, må dei få sakene i god tid før dei skal behandlast i eit politisk organ. Fråsegnene deira skal som før berre vere rådgjevande. Ei ny, frivillig ordning med ungdomsråd eller ei anna form for medverknad skal ha same status. Ved å samle medverknadsordningane i éi felles lovføresegn med forskrifter som er tilpassa kvar einskild ordning, og med berre eitt ansvarleg departement, blir det, slik departementet vurderer det, Side 16 av

223 enklare for kommunane og fylkeskommunane å administrere desse ordningane. Rettane som eldre og personar med nedsett funksjonsevne har etter dei lovene vi har i dag, blir førte vidare, og ingen av desse gruppene kjem dårlegare ut. 5 Sentrale føresegner i kommunelova Saksbehandlingsreglane i kapittel 6 i kommunelova har føresegner om mellom anna behandling av saker i møte, openheit, avrøystingar og val av medlemmer til folkevalde organ. Det står i 29 at desse reglane gjeld for "folkevalgte organer". Folkevalde organ er her ikkje berre dei direkte valde kommunale sjølvstyreorgana, som kommunestyret og fylkestinget omgrepet omfattar også i utgangspunktet alle kollegiale organ som er sette ned i medhald av kommunelova, sjølv om desse organa er indirekte valde. Råd for eldre, personar med nedsett funksjonsevne og ungdom, der medlemmene blir valde av eit kommunestyre eller eit fylkesting, er derfor å rekne som folkevalde organ. Nedanfor er ei kort oversikt over sentrale saksbehandlingsreglar for folkevalde organ. Rett til å krevje seg friteken frå val til andre folkevalde organ enn kommunestyret er regulert i kommunelova 14 nr. 1 bokstav c. Etter denne føresegna kan for det første den som har vore medlem av vedkommande organ dei siste fire åra, krevje seg friteken frå valet. I tillegg kan medlemmer av politiske parti krevje fritak frå å stå på listeforslag som ikkje er sette fram av dette partiet. Kommunelova 36, 37 og 38 a har reglar om at begge kjønn skal vere representerte når det skal veljast medlemmer til folkevalde organ. Etter kommunelova 40 nr. 1 har den som er vald som medlem av eit kommunalt eller fylkeskommunalt organ, plikt til å delta i møta i organet, med mindre han eller ho har gyldig forfall, til dømes på grunn av sjukdom eller vektige velferdsgrunnar. I tillegg til gyldig forfall fører inhabilitet til at ein medlem må fråtre under behandlinga av ei sak, jf. 40 nr. 3. Oppnemninga av medlemmer skal gjelde for valperioden. Ein medlem av rådet kan søkje om fritak frå vervet før funksjonstida er ute, når vedkommande ikkje uten uforholdsmessig vanskelighet eller belastning kan skjøtte sine plikter i vervet, jf. kommunelova 15 nr. 2. Fritaksgrunnar kan vere helseproblem, arbeidsforhold og andre velferdsgrunnar som gjer det ekstra vanskeleg å stå i vervet. Møta i eldreråda, råda for menneske med funksjonsnedsetjing og felles råd for desse gruppene er i tillegg til ungdomsråda opne for alle, med mindre ein særskild heimel, eit spesielt vedtak og grunngjeving gjev grunn til å lukke møtet, jf. kommunelova 31 om møteoffentlegheit. Møta må kunngjerast slik at alle som kan ha interesse av å vere til stades på eit møte, får kjennskap til tid, stad og dagsorden i samsvar med kommunelova 32 nr. 3. Det skal etter kommunelova 30 nr. 3 førast møtebok over saker som er behandla av råda. Kvart kommunestyre/fylkesting bestemmer sjølv korleis møtebøkene skal førast. Det følgjer av kommunelova 39 nr. 1 at kvart kommunestyre og fylkesting skal lage eit reglement for råda. Der blir det presisert nærare korleis desse gruppene kan arbeide for å påverke dei kommunale og fylkeskommunale avgjerdsprosessane, og kva sakstypar dei skal gje råd i. Kommunar og fylkeskommunar har eit særlig ansvar for å lage eit reglement for ungdomsmedverknad som er tilpassa denne gruppa, slik at det er lett å forstå kva som krevst ifølgje lov og forskrifter. Ei god sekretariatsordning er viktig for å nå dette målet. Side 17 av

224 6 Anna regelverk Forvaltningslova Eldreråd, ungdomsråd, råd for personar med funksjonsnedsetjing og felles råd for desse gruppene er forvaltningsorgan etter forvaltningslova 1 andre punktum. Reglane i forvaltningslova kjem dermed til bruk. Råda skal ikkje behandle saker som kan munne ut i einskildvedtak etter definisjonen i forvaltningslova 2 a jf. b. Forvaltningslova kapittel IV til VI vil dermed ikkje gjelde for saksbehandlinga i råda, derimot gjeld reglane i kapittel II og III i forvaltningslova. Det er særleg føresegnene i kapittel II om inhabilitet, saman med særreglane som følgjer av 40 nr. 3 i kommunelova, som vil vere aktuelle for rådsmedlemmene ved behandling av saker. Offentleglova Eldreråd, ungdomsråd, råd for personar med funksjonsnedsetjing og felles råd for desse gruppene må rette seg etter offentleglova, der retten til innsyn i saksdokument, journalar og liknande register er regulert, jf. 1 og 2. Eit innsynskrav etter offentleglova gjeld etter 3 journalane og saksdokumenta til eit organ, altså dei dokumenta som gjeld ansvarsområdet eller arbeidsområdet til organet. Det følgjer av offentleglova 29 første ledd andre punktum at eit innsynskrav skal behandlast «utan ugrunna opphald». Etter praksis frå mellom anna Sivilombodsmannen og lovavdelinga i Justisdepartementet er det så fort som mogleg og seinast innan tre arbeidsdagar når det handlar om vanlege innsynskrav, altså krav som gjeld vanlege brev, notat osv. Plan- og bygningslova (pbl.) Føremålsføresegna i plan- og bygningslova framhevar openheit og medverknad generelt som eit verkemiddel for å fremje berekraftig utvikling til beste for den einskilde, samfunnet og framtidige generasjonar. Prinsippet om universell utforming skal leggjast til grunn i all plan- og byggjeverksemd, og omsynet til interesser og oppvekstvilkår for barn og unge skal få særleg merksemd, jf. pbl. 5-1, andre avsnitt. Det skal også sikrast at grupper som ikkje er i stand til å delta direkte, får høve til å medverke på annan måte. Medverknad og open deltaking i planprosessen gjeld uavhengig av om planforslagsstillaren er offentleg eller privat, men planmyndigheita har ansvar for å sikre at medverknad i planlegginga er utført, jf. pbl. 5-1, første ledd, andre setning. Planmyndigheita skal i framstillinga av planforslaget formidle korleis innspela frå dei ulike interessene er tekne vare på. Etter pbl. 3-2 har alle offentlege organ rett og plikt til å delta i planlegginga når planlegginga verkar inn på saksfeltet eller planane og vedtaka deira, og gje planmyndigheitene informasjon som har betydning for planlegginga. Diskriminerings- og tilgjengelova Føremålet med diskriminerings- og tilgjengelova lov av 21. juni 2013 nr. 61 om forbud mot diskriminering på grunn av nedsatt funksjonsevne er å fremje likestilling uavhengig av funksjonsevne. Lova forbyr diskriminering og stiller krav om universell utforming, individuell tilrettelegging og aktivt arbeid for likestilling. Lova inneheld også reglar om korleis lova skal handhevast, og kva rettslege reaksjonar som finst dersom lova blir broten. Diskriminerings- og tilgjengelova av 2013 erstattar den tidlegare loven av 20. juni 2008 med same namn og er ei gjennomføring på nasjonalt nivå av den grunnleggjande menneskeretten det er ikkje å bli diskriminert på grunn av nedsett funksjonsevne. Side 18 av

225 7 Om innhaldet i ny forskrift om eldreråd Som omtalt i kapitla 1 og 4 vil departementet utforme forskrifter til føresegnene om råd i kommunelova. Vidare gjer vi greie for kva reglar som vil inngå i forskrift om eldreråd. Føremål Det skal vere ein føremålsparagraf der det skal stå at føremålet med rådet er å leggje til rette for at eldre blir sikra ein brei, open og tilgjengeleg brukarmedverknad i saker som betyr særleg mykje for levevilkåra til dei eldre. Oppretting Det skal vere ei føresegn om korleis eldreråd skal etablerast. Det skal stå at kommunane og fylkeskommunane er ansvarlege for å opprette eit råd for eldre. Kommunestyret og fylkestinget skal vedta mandat, samansetnad av og funksjonsperiode for rådet. Det vil bli foreslått at kommunestyret eller fylkestinget sjølv kan avgjere kva geografisk område eldrerådet skal etablerast for. Organisering Det skal vere ei føresegn om korleis eldreråda skal organiserast. Det skal stå at kommunestyret og fylkestinget skal sørgje for at dei administrative funksjonane, mellom anna sekretariatshjelp, blir tekne vare på. Det skal stå at kommunane og fylkeskommunane skal etablere gode rutinar lokalt som bidreg til at eldrerådet får aktuelle saker til behandling i god tid før kommunestyret eller fylkestinget eller eit anna folkevalt organ skal gjere vedtak i saka. Det skal vidare stå at eldrerådet skal uttale seg før kommunestyret og fylkestinget set ned eit sekretariat, før det blir fastsett saksbehandlingsreglar, og før det blir vedteke budsjett for rådet. Val og samansetnad Det skal stå at kommunestyret og fylkestinget vedtek kor mange medlemmer og varamedlemmer eldrerådet skal ha. Det skal gå fram at pensjonistforeiningar har rett til å fremje forslag om medlemmer til eldrerådet. Også folkevalde og kommune- eller fylkesadministrasjonen skal ha forslagsrett. I merknaden til lovforslaget går det fram at medlemmene skal vere fylt 60 år. Det bør veljast personar med eit vidt aldersspenn for å sikre kunnskap om ulike livsfasar. Rådet utnemner sjølv leiar og nestleiar. Oppgåver Det skal stå at eldrerådet er eit rådgjevande organ for kommunen og fylkeskommunen, og at rådet har rett til å uttale seg om alle saker som vedkjem dei. Rådet bør også involverast i utgreiingsfasen. Rådet kan ta opp saker på eiga hand. Tilrådingane og fråsegnene frå eldrerådet skal følgje saksdokumenta til det kommunale eller fylkeskommunale organet som tek den endelege avgjerda i saka. Side 19 av

226 Eldrerådet skal kvart år utarbeide ei årsmelding som skal leggjast fram for kommunestyret eller fylkestinget. Felles råd Det skal stå at kommunestyret eller fylkestinget kan velje å opprette felles råd for eldre og personar med nedsett funksjonsevne. 8 Om innhaldet i ny forskrift om råd for personar med funksjonsnedsetjing Som omtalt i kapitla 1 og 4 vil departementet utforme forskrifter til føresegnene om råd i kommunelova. Vidare gjer vi greie for kva reglar som vil inngå i forskrift om råd for personar med funksjonsnedsetjing. Føremål Det skal vere ein føremålsparagraf der det skal stå at føremålet med rådet er å leggje til rette for at personar med funksjonsnedsetjing blir sikra ein brei, open og tilgjengeleg brukarmedverknad i saker som betyr særleg mykje for levevilkåra deira. Oppretting Det skal vere ei føresegn om korleis råd for personar med funksjonsnedsetjing skal etablerast. Det skal stå at kommunane og fylkeskommunane er ansvarlege for å opprette eit råd for personar med funksjonsnedsetjing. Kommunestyret og fylkestinget skal vedta mandat, samansetnad av og funksjonsperiode for rådet. Det vil bli foreslått at kommunane eller fylkeskommunane sjølve kan avgjere kva geografisk område rådet for personar med funksjonsnedsetjing skal etablerast for. Organisering Det skal vere ei føresegn om korleis rådet for personar med funksjonsnedsetjing skal organiserast. Det skal stå at kommunane og fylkeskommunane skal sørgje for at dei administrative funksjonane, mellom anna sekretariatshjelp, blir tekne vare på. Det skal stå at kommunane og fylkeskommunane skal etablere gode rutinar lokalt som bidreg til at rådet for personar med funksjonsnedsetjing får aktuelle saker til behandling i god tid før kommunestyret eller fylkestinget eller eit anna folkevalt organ skal gjere vedtak i saka. Det skal vidare stå at rådet for personar med funksjonsnedsetjing skal få uttale seg før kommunestyret eller fylkestinget set ned eit sekretariat, før det blir fastsett saksbehandlingsreglar, og før det blir vedteke budsjett for rådet. Val og samansetnad Det skal stå at kommunestyret eller fylkestinget vedtek kor mange medlemmer og varamedlemmer rådet for personar med funksjonsnedsetjing skal ha. Rådet utnemner sjølv leiar og nestleiar. Det skal gå fram at organisasjonar for menneske med funksjonsnedsetjing har rett til å fremje forslag om medlemmer til rådet. Også politikarar og administrasjonen i kommunen eller fylkeskommunen skal ha forslagsrett. Fleirtalet av medlemmene bør vere personar med funksjonsnedsetjing. Side 20 av

227 Oppgåver Det skal stå at rådet for personar med funksjonsnedsetjing er eit rådgjevande organ for kommunane og fylkeskommunane, og at dei har rett til å uttale seg om alle saker som vedkjem dei. Rådet bør også involverast i utgreiingsfasen. Rådet kan ta opp saker på eiga hand. Tilrådingar og fråsegner frå rådet for personar med funksjonsnedsetjing skal følgje saksdokumenta til det kommunale eller fylkeskommunale organet som tek den endelege avgjerda i saka. Rådet skal kvart år utarbeide ei årsmelding som skal leggjast fram for kommunestyret eller fylkestinget. Felles råd Det skal stå at kommunestyret og fylkestinget kan velje å opprette felles råd for eldre og personar med funksjonsnedsetjing. 9 Om innhaldet i ny forskrift om ungdomsråd eller anna form for medverknadsordning for ungdom Som omtalt i kapitla 1 og 4 vil departementet utforme forskrifter til føresegnene om råd i kommunelova. Vidare gjer vi greie for kva reglar som vil inngå i forskrift om ungdomsråd eller anna form for medverknadsordning for ungdom. Føremål Det skal vere ein føremålsparagraf der det skal stå at føremålet med medverknadsordninga er å leggje til rette for at unge menneske blir sikra ein brei, open og tilgjengeleg brukarmedverknad i saker som betyr særleg mykje for levevilkåra til ungdommen. Oppretting Det skal vere ei føresegn om korleis eit ungdomsråd eller ei anna form for medverknadsordning for ungdom kan etablerast. Det skal stå at kommunane og fylkeskommunane er ansvarlege for å opprette eit råd for ungdom eller ei anna form for medverknadsordning, til dømes barn og ungdoms kommunestyre eller fylkesting. Dersom det skal opprettast eit ungdomsråd, skal det vere ei fast og formalisert ordning. Ekspertgruppemøte med ungdom, høyringar ved særskilde høve, etc. skal ikkje omfattast av regelverket for ungdomsråd. Kommunestyret og fylkestinget skal vedta mandat, samansetnad av og funksjonsperiode for ungdomsrådet eller ei anna medverknadsordning for ungdom. Det vil bli foreslått at kommunane eller fylkeskommunane sjølve kan avgjere kva som skal vere det geografiske området ungdomsrådet eller medverknadsordninga for ungdom skal etablerast for. Organisering Det skal vere ei føresegn om korleis eit ungdomsråd eller ei anna form for medverknadsordning for ungdom skal organiserast. Det skal stå at kommunane og fylkeskommunane skal sørgje for at dei administrative funksjonane, mellom anna sekretariatshjelp, blir tekne vare på. Det skal stå at kommunane eller fylkeskommunane skal etablere gode rutinar lokalt som bidreg til at ungdomsrådet eller ei medverknadsordning for ungdom får aktuelle saker til behandling i god tid før kommunestyret, fylkestinget eller eit anna folkevalt organ skal gjere vedtak i saka. Side 21 av

228 Det skal vidare stå at ungdomsrådet eller ei anna medverknadsordning for ungdom skal få uttale seg før kommunestyret eller fylkestinget set ned eit sekretariat og bestemmer plasseringa, før det blir fastsett saksbehandlingsreglar, og før det blir vedteke budsjett for organet. Val og samansetnad Det skal stå i forskrifta at kommunestyret og fylkestinget vedtek kor mange medlemmer og varamedlemmer eit ungdomsråd eller ei medverknadsordning for ungdom skal ha. Organet utnemner sjølv leiar og nestleiar. Det skal gå fram at det sitjande ungdomsrådet eller medverknadsordninga for ungdom, fritidsklubbar, elevråd og lokale ungdomsorganisasjonar har rett til å fremje forslag om medlemmer til eit nytt ungdomsråd eller ei ny medverknadsordning for ungdom. Også folkevalde og kommuneog fylkesadministrasjonen skal ha forslagsrett. Oppgåver Det skal stå i forskrifta at ungdomsrådet eller medverknadsordninga for ungdom er eit rådgjevande organ for kommunen og fylkeskommunen, og at dei skal ha rett til å uttale seg om alle saker som vedkjem dei. Dei bør også involverast i utgreiingsfasen. Eit ungdomsråd eller ei medverknadsordning for ungdom kan ta opp saker på eiga hand. Tilrådingane og fråsegnene frå ungdomsrådet eller medverknadsordninga skal følgje saksdokumenta til det kommunale eller fylkeskommunale organet som tek endeleg avgjerd i saka. Ungdomsrådet eller medverknadsordninga for ungdom skal kvart år utarbeide ei årsmelding som skal leggjast fram for kommunestyret eller fylkestinget. 10 Økonomiske og administrative konsekvensar For kommunane og fylkeskommunane Forslaget om eit nytt regelverk for ungdomsråd inneber at dei kommunane og fylkeskommunane som ønskjer å ha ei slik ordning, må følgje dette regelverket. Det vil kunne krevje økonomiske ressursar til sekretariatshjelp etc. og også føre til ein del administrativt meirarbeid. Sidan dei fleste kommunar og fylkeskommunar allereie har ei form for medverknadsordning for ungdom, vil det neppe bli så stor forskjell, sjølv om ordninga har vore praktisert ulikt. Når det gjeld eldreråd og råd for menneske med nedsett funksjonsevne, foreslår departementet i det alt vesentlege å føre vidare gjeldande regelverk. Sett frå kommunane og fylkeskommunane blir det derfor ikkje nemneverdig administrativt meirarbeid. Éi felles føresegn i kommunelova om råd for ungdom, eldre og personar med nedsett funksjonsevne, med tilhøyrande forskrifter som nesten er identiske, er med på å forenkle og klargjere administreringa av desse råda for kommunane og fylkeskommunane. Samla sett meiner departementet derfor at forslaget ikkje fører til behov for auka overføringar til kommunane og fylkeskommunane. For staten Det er Kommunal- og moderniseringsdepartementet som skal behandle spørsmål om korleis ein skal forstå den nye føresegna i kommunelova med tilhøyrande forskrifter om råd for ungdom, eldre og personar med nedsett funksjonsevne. Det vil også vere nødvendig å ha utstrekt kontakt med Barne-, likestillings- og inkluderingsdepartementet (BLD) og Helse- og omsorgsdepartementet (HOD). BLD vil framleis ha ansvaret for politikken som har med levevilkåra for ungdommen og personar med funksjonsnedsetjing å gjere, og HOD er ansvarleg for eldrepolitikken. Departementet må også rekne Side 22 av

229 med at kontakt med brukarorganisasjonane innanfor saksområda til desse råda vil ta ein del tid. For departementet blir dette ei ny oppgåve som vil krevje at det blir sett av administrative ressursar innanfor eksisterande rammer. 11 Lovforslag I kommunelova (lov 25. september 1992 nr. 107) skal ny 10 b lyde: 10 b Råd for ungdom, eldre og personer med funksjonsnedsettelse Kommunestyret og fylkestinget skal selv velge eldreråd og råd for personer med funksjonsnedsettelse. Kommunestyret eller fylkestinget bestemmer selv om det skal etableres et ungdomsråd med en valgperiode på inntil to år. Rådene er rådgivende organer for kommunen og fylkeskommunen og har rett til å uttale seg i saker som gjelder ungdom, eldre og personer med funksjonsnedsettelse. Departementet gir forskrifter om oppgaver, organisering og saksbehandling for råda Merknader til lovforslaget Kommunelova får ei ny føresegn i kapittel 2 som dreier seg om kommunale og fylkeskommunale organ: 10 b om råd for ungdom, eldre og personar med funksjonsnedsetjing. Føresegna erstattar dei to særlovene om eldreråd og råd eller anna representasjonsordning for personar med nedsett funksjonsevne, som begge blir oppheva. I første ledd står det at kvart kommunestyre og fylkesting skal etablere eit eldreråd og eit råd for personar med funksjonsnedsetjing. Kommunestyret og fylkestinget kan ikkje delegere myndigheit. I motsetning til tidlegare blir det ikkje opna for val av ei anna medverknadsordning enn "råd" for personar med funksjonsnedsetjing. Det blir for det første grunngjeve med at det tidlegare ikkje har vore ein tilsvarande valfridom for eldre, og ein går ut frå at rådsmodellen gjev arbeidet større legitimitet og dermed også større gjennomslagskraft. Vidare står det i første ledd at kommunestyret og fylkestinget også skal velje medlemmer til desse råda. Ifølgje fjerde ledd ligg det til departementet å lage forskrifter om korleis kommunane og fylkeskommunane skal velje medlemmene, kor mange medlemmer det skal vere, korleis råda skal organiserast, kva for oppgåver råda skal ha, etc. Det følgjer av andre ledd at det er opp til det einskilde kommunestyret eller fylkestinget å bestemme om dei vil ha eit tilsvarande råd for ungdom. Dette er ei frivillig ordning, i motsetning til råda for eldre og personar med funksjonsnedsetjing. Det står at valperioden for ungdomsråd er på inntil to år. Grunnen er at ungdom er i ein livsfase der det er upraktisk å binde seg til den ordinære valperioden på fire år. At nemninga "ungdomsråd" er brukt, er ikkje til hinder for at kommunestyret eller fylkestinget kan velje ei form for medverknad som ut frå lokale forhold er betre eigna, som barn og unges kommunestyre, etc. Dersom eit kommunestyre eller fylkesting innfører ei fast og formalisert ordning med ungdomsråd eller ei anna medverknadsordning for unge, må ordninga følgje det regelverket som er laga for denne ordninga. Det følgjer av fjerde ledd i paragrafen. Side 23 av

230 "Eldre" er i denne samanhengen menneske som har fylt 60 år. Dette er ei endring i forhold til gjeldande rett. I eldrerådslova 2 andre ledd står det at fleirtalet av rådsmedlemmene skal vere alderspensjonistar. I rundskrivet til lova er "alderspensjonist" definert som ein som tek imot alderspensjon. Det er ikkje eit krav at dei tek imot pensjon frå folketrygda, dvs. at dei også kan vere under 62 år. Personar som ikkje tek imot alderspensjon, blir uansett rekna for å vere alderspensjonistar når dei har fylt 67 år. Departementet meiner det er ei forenkling å operere med ei aldersgrense for eldre på 60 pluss. Det er mange yrke som utløyser ein alderspensjon i tidleg alder, utan at personane det gjeld, blir rekna som "eldre" i vanleg språkbruk. Det kan også vere føremålstenleg at personar som er i sluttfasen av yrkeslivet, kan veljast inn i eit eldreråd og dele erfaringane sine om overgangen frå arbeidsliv til pensjonisttilvære. "Personar med funksjonsnedsetjing" omfattar personar med tap av eller skade på ein kroppsdel eller kroppsfunksjon. Både fysiske, psykiske og kognitive funksjonar er rekna med. "Ungdom" har her ei øvre aldersgrense på 18 år. Ein ungdom som fyller 19 eller 20 år i løpet av valperioden, kan likevel halde fram i vervet ut perioden. Ifølgje norsk lov og FNs barnekonvensjon er alle under 18 år å rekne som "barn". Etter det departementet kjenner til, er det ikkje mange medverknadsordningar der representantane er under 12 år. Vi meiner at slike organ må kunne setjast saman etter ei totalvurdering i den einskilde kommunen og fylkeskommunen, og ønskjer ikkje å gje dei folkevalde mindre handlingsrom enn dei har i dag. I tredje ledd står det at råda for ungdom, eldre og personar med nedsett funksjonsevne kan gje kommunestyret eller fylkestinget råd i saker som er viktige for desse tre gruppene. Retten til å uttale seg i saker som er viktige, inneber at tilrådingane deira skal formidlast til kommunestyret eller fylkestinget før dei gjer vedtak. Medlemmer av desse råda har ikkje rett til å delta i møta med mindre dei er inviterte av kommunestyret eller fylkestinget for å gjere greie for synspunkta sine i ei konkret sak. Dei kan likevel vere til stades på opne møte i kommunen, på same måte som allmenta elles, i tråd med reglane om møteoffentlegheit. Råda for ungdom, eldre og personar med funksjonsnedsetjing skal kunne uttale seg i saker på eige initiativ og i sakene dei får tilsendt. Saksfeltet vil til dømes vere tenester (som helse-, skule-, kulturog transporttilbod) som er retta mot desse gruppene, og meir overordna saker i form av planarbeid (kommune- og økonomiplan), i tillegg til budsjett. Side 24 av

231 I følge liste Deres ref Vår ref Dato Råd i kommuner og fylkeskommuner for ungdom, eldre og personer med funksjonsnedsettelse - høring Kommunal- og moderniseringsdepartementet sender, i samarbeid med Arbeids- og sosialdepartementet og Barne-, likestillings- og inkluderingsdepartementet, ut et høringsnotat med forslag om en ny bestemmelse i kommuneloven 10 b om råd i kommuner og fylkeskommuner for ungdom, eldre og personer med funksjonsnedsettelse. I høringsnotatet foreslår Kommunal- moderniseringsdepartmentet at eldre og personer med funksjonsnedsettelse fortsatt skal ha en lovpålagt rett til medvirkning, mens en tilsvarende lovfestet ordning for ungdom skal være frivillig for kommunene og fylkeskommunene. Dersom en kommune eller en fylkeskommune ønsker å ha et ungdomsråd eller en annen form for ungdomsmedvirkning, må den etter forslaget følge det regelverket som er laget for ungdomsmedvirkning. Liste over høringsinstanser ligger vedlagt, men alle kan avgi høringssuttalelse. Vi ber høringsinstansene vurdere om andre berørte instanser bør få tilsendt dette høringsbrevet. Det er særlig viktig at kommuner og fylkeskommuner sørger for at ungdomsrådene og lignende medvirkningsorganer for ungdom får anledning til å avgi en separat høringsuttalelse. Høringsuttalelser skal gis digitalt på Høringsfristen er 20. mai Med hilsen Siri Halvorsen (e.f.) avdelingsdirektør Nina Britt Berge Postadresse Kontoradresse Telefon* Kommunalavdelingen Saksbehandler Postboks 8112 Dep Akersg Nina Britt Berge NO-0032 Oslo Org no postmottak@kmd.dep.no

232 seniorrådgiver Dette dokumentet er elektronisk godkjent og sendes uten signatur. Departementa Barneombodet Brønnøysundregistra Datatilsynet Direktoratet for forvaltning og IKT (Difi) Direktoratet for samfunnstryggleik og beredskap Finanstilsynet Forbrukarombodet Forbrukarrådet Foreldreutvalet for grunnopplæringa Fylkesmennene Helsedirektoratet Integrerings- og mangfaldsdirektoratet (IMDi) Konkurransetilsynet Likestillings- og diskrimineringsnemnda Likestillings- og diskrimineringsombodet Medietilsynet Nasjonalt tryggingsorgan (NSM) Noregs Bank Noregs forskingsråd Norsk ressursbank for demokrati og menneskerettar (NORDEM) Riksarkivet Skattedirektoratet Statens helsetilsyn Statens kartverk Statens råd for likestilling av funksjonshemma Statens seniorråd Statistisk sentralbyrå (SSB) Sysselmannen på Svalbard Tillitsmannsordninga i forsvaret (TMO) Utdanningsdirektoratet Utlendingsdirektoratet Valdirektoratet Noregs miljø- og biovitskaplege universitet (NMBU) Noregs teknisk-naturvitskaplege universitet Side 2 232

233 (NTNU) Rokkansenteret Universitetet i Agder Universitetet i Bergen Universitetet i Oslo Universitetet i Stavanger Universitetet i Tromsø Ombodsmannen for forsvaret Riksrevisjonen Sametinget Sametingets ungdomspolitiske utval (SUPU) Sivilombodsmannen Fylkeskommunane Kommunane Longyearbyen lokalstyre Den norske kyrkja Likestillingssenteret Norsk rikskringkasting (NRK) Posten AS Aftenposten Akademikerne Arbeidsgiverforeningen Spekter Dagbladet Dagens Næringsliv Delta Den Norske Advokatforening Den Norske Dommerforening Den norske Helsingforskomité Den norske Revisorforening Elevorganisasjonen EVRY Fagforbundet Faglig forum for formannskapssekretærer Fellesforbundet Finansnæringens Hovedorganisasjon Forbund for kommunal økonomiforvaltning og skatteinnfordring Forum for Kontroll og Tilsyn (FKT) Funksjonshemmedes fellesorganisasjon (FFO) Handels- og servicenæringens hovedorganisasjon Side 3 233

234 Innvandrernes landsorganisasjon (INLO) Institutt for samfunnsforsking (ISF) KS Kommunesektorens organisasjon Landsorganisasjonen i Norge (LO) Landsrådet for Norges barne- og Ungdomsorganisasjoner (LNU) Mediebedriftenes Landsforening MiRA-Senteret Nasjonalforeningen for folkehelsen Norges Blindeforbund Norges Handikapforbund Norges Juristforbund Norges Kommunerevisorforbund Norsk design- og arkitektursenter Norsk Forbund for Utviklingshemmede Norsk Forening for Bolig- og Byplanlegging Norsk institutt for byog regionforsking (NIBR) Norsk Journalistlag Norsk Pasientforening Norsk Presseforbund Norsk Redaktørforening Norsk Rådmannsforum Norsk studentorganisasjon Norsk sykepleierforbund Norsk Telegrambyrå (NTB) Næringslivets Hovedorganisasjon (NHO) Pensjonistforbundet Seniorsaken Samarbeidsforumet av funksjonshemmedes organisasjoner (SAFO) Sparebankforeningen TV2 Unio Utdanningsforbundet Valgforum Verdens Gang (VG) Yrkesorganisasjonenes sentralforbund (YS) Arbeidarpartiet Demokratane Det Liberale Folkepartiet Framstegspartiet Side 4 234

235 Høgre Kristeleg Folkeparti Kystpartiet Miljøpartiet dei Grøne Noregs Kommunistiske Parti Partiet Dei Kristne Pensjonistpartiet Piratpartiet Rødt Samfunnspartiet Senterpartiet Sosialistisk Venstreparti Tverrpolitisk Folkevalde Venstre Side 5 235

236 Notat Saksnummer Løpenummer Arkivkode Dato 14/ /6349 FE-033, TI-& VEDTEKTER FOR FUSA UNGDOMSRÅD OPPDATERT 2014 Desse vedtektene vart godkjende av Fusa kommunestyre i sak 16/14-19.juni Mål 1.1 Namnet er Fusa ungdomsråd 1.2 Fusa ungdomsråd skal fremja ungdommen sine interesser og tala deira sak i Fusa kommune. 2 Arbeidsoppgåver 2.1 Fusa ungdomsråd skal: vera eit synleg og aktivt organ gje politikarane i Fusa råd i saker som gjeld ungdom fremja eigne saker som er viktige for ungdom i Fusa. fordela øyremerkte midlar til ungdomstiltak kan stå som arrangør for opne høyringar/ sosiale tiltak/arrangement for. ungdom 3 Representasjon 3.1 Fusa ungdomsråd skal ha 7 medlemer der: 2 skal veljast frå ungdomsskulen med personleg vara 2 skal veljast frå Fusa vidaregåande skule med personleg vara 2 skal veljast frå anna ungdom busett i Fusa inntil 25 år, med personleg vara 1 skal veljast frå kommunestyret for kommunestyreperioden med personleg vara Dei 6 ungdomsrepresentantane skal vera i alderen år og vera fast busett i Fusa. 3.2 Ordførar har møte-, tale- og forslagsrett i ungdomsrådet. Representant for ungdomsrådet møte- og talerett i andre politiske utval. Besøksadresse: Postadresse: Fusa Kommune: Kommunetunet Postboks 24 Telefon: Organisasjonsnu.: EIKELANDSOSEN 5649 EIKELANDSOSEN Telefaks: Bankgiroar.: postkasse@fusa.kommune.no 236

237 FUSA KOMMUNE 4 Val 4.1 Skulane vel sine representantar etter eit demokratisk val. Dei to siste medlemane vert valde av ungdomsrådet utifrå ei valliste laga av sekretariatet. Det skal kunngjerast offentleg at ungdom kan melda seg som kandidatar til valet. 4.2 Ungdomsrepresentantane vert valde for 2 år. Det skal vera tilnærma lik fordeling mellom kjønna 4.3 Ungdomsrådet konstituerer seg sjølv etter vala kvar haust. Rådet skal ha leiar og nestleiar. 5 Økonomi 5.1 Kommunestyret sett av eit fast beløp kvart år som rådet disponerer til ungdomstiltak og drift av ungdomsrådet. 5.2 Medlemene i ungdomsrådet får møtegodtgjersle etter dei same prinsipp som andre politiske utval i Fusa kommune. 5.3 Fusa kommune stiller med sekretærhjelp til rådet og dekkjer administrasjonskostnader. 6 Møta 6.1 Sekretær får tilsend alle relevante saker frå administrasjon, politiske utval og andre. Leiar med hjelp frå sekretær gjer framlegg til saksliste til møta. Medlemer i rådet kan fremja saker direkte i møta. Innkalling skal nonnalt sendast ut ei veke før møtet. 6.2 Møta følgjer den politiske møteplanen i Fusa. Ved behov vert det kalla inn til ekstramøte. 6.3 Ungdomsrådet er vedtaksført når minst halvparten av medlemene møter. Ved stemmelikskap har leiar dobbeltstemme. 7 Handlingsplan 7.1Ungdomsrådet handsamar kvart år ein eigen handlingsplan som vert sendt kommunestyret. Ungdomsrådet utarbeider kvart år ei årsmelding som vert sendt kommunestyret. 237

238 8 Vedtektsendringar 8.1 Vedtektsendringar skal gjerast av kommunestyret. 238

239 SAKSFRAMLEGG Saksnr Utval Møtedato Saksbeh. Formannskapet IRFO Kommunestyret IRFO Sakshandsamar: Irene Kvåle Foer Arkivsaknr 12/1362 VEDTEKTER FOR BARNEHAGANE I FUSA KOMMUNE Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Vedtekter for barnehagane i Fusa kommune vert endra frå slik dei ligg føre i Framlegg til reviderte vedtekter for barnehagane i Fusa FORMANNSKAPET Handsaming: Framlegget frå rådmannen vart samrøystes tilrådd. FOR-029/16 VEDTAK: Vedtekter for barnehagane i Fusa kommune vert endra frå slik dei ligg føre i Framlegg til reviderte vedtekter for barnehagane i Fusa. Saksframstilling: 239

240 Vedtaksmynde: Kommunestyret Saksdokument: Vedlegg: Dok.dato Tittel Dok.ID Høyringsuttale SU og tilsette Strandvik barneahge Høyringsuttale ref Høyringsuttale frå Samarbeidsutvalet ved Søre Fusa oppvekstsenter Høyringsuttale ref Høyringsuttale Tillegg til høyringsuttale gjeld nye vedtekter for barnehagane i Fusa kommune Framlegg til reviderte vedtekter for barnehagane i Fusa gjeldande frå (2) Høyring vedtektsendring HØYRINGSUTTALE VEDKOMMANDE REVIDERTE VEDTEKTER FOR BARNEHAGANE (3) Vedlegg: 9 Faktiske opplysningar og vurderingar: 1. Bakgrunn Fusa kommunestyre vedtok i sak KOM-056/15: sparetiltak Konsekvens Styrt ferieavvikling på barna Kommunestyret sitt budsjettvedtak inneber mellom anna at barnehagane skal ha såkalla «styrt ferieavvikling». Dette krev at vedtektene for barnehagane vert endra på dette punktet. Vedtektene må òg endrast for å ivareta nye reglar om redusert foreldrebetaling. Handsaming: Formannskapet handsama sak 010/16, og vedtok å leggja framlegg til reviderte vedtekter for barnehagane i Fusa kommune ut på høyring med fire vekers frist for å koma med merknader. Fristen vart sett til Punkt 11-6) foreldrebetaling er lovbestemt og difor allereie sett i verk. Endringar i vedtektene for dei kommunale barnehagane gjeld følgjande punkt: Punkt 11 nr 6) Foreldrebetaling: 240

241 Frå 1. mai 2015 har familiar/ husstandar rett til ikkje å betala meir enn seks prosent av inntekta si for ein barnehageplass. Ordninga med redusert foreldrebetaling i barnehage er søknadsbasert. Det vil seia at familien/ husstanden kan søkja om redusert foreldrebetaling. Dette er ikkje noko ein får automatisk. Den nasjonale ordninga for reduksjon i foreldrebetalinga er regulert i forskrift om foreldrebetaling i barnehagar. Betalinga skal bereknast ut frå husstanden sin samla skattepliktige kapital- og personinntekt. Det vert som hovudregel søkt for eit år om gangen. Søknadsskjema som skal nyttast, ligg på Fusa kommune sine heimesider. Søknader vert sendt til og handsama av eining barnehage. Punkt 12 f) Ferie: Barna skal ha fire veker ferie i løpet av barnehageåret. Ein kan velja å ta ut alle fire ferievekene om sommaren, f.o.m. veke 25/26 t.o.m. veke 32/33, eller tre veker om sommaren og ei veke fordelt på tre dagar i påsken og to dagar i romjula. Alle barnehagane bortsett frå Jettegryto er stengt fire veker om sommaren, tre dagar i påsken og to dagar i romjula. Planleggingsdagane vert rekna som den 5. ferieveka for barna. 2. Høyring Det er motteke 6 høyringsuttalar. Lista er i alfabetisk rekkefølgje: Fagforbundet og Delta FAU og SU i Jettegryto barnehage FAU Trollskogen barnehage SU Holdhus oppvekstsenter SU og tilsette i Strandvik oppvekstsenter SU Søre Fusa oppvekstsenter 2.1 Argumentasjon i uttalane Punkt 11 nr 6) Foreldrebetaling vert i høyringsuttalane enten tatt til etterretning eller ikkje kommentert. Punkt 12 f) Ferie har fått fleire merknader. Dei som ikkje ønskjer endring av ferien peikar på: Framlegget vil gjera feriekabalen for foreldra svært fastlåst, og det vert vanskeleg for foreldra Lang reisevei til «feriebarnehagen» Jettegryto; dermed vert det ikkje eit reelt tilbod for foreldra. Framlegget «låser» ferien til dei tilsette. Dei som ikkje hadde noko tydeleg standpunkt peika på: 241

242 Det var utydeleg kva dagar endringa gjeld, for i romjula kunne det vera opp til fire arbeidsdagar. Kort frist frå forslag om endring til det vert sett ut i praksis. 3. Utdrag frå høyringsinnspela Høyringsuttalane er kommenterte samla, og rådmannen viser til høyringsvara i sin heilskap. 3.1 Arbeidstakarorganisasjonane Fagforbundet og Delta uttaler seg om punkt 12f- ferie: Fagforbundet og Delta meiner at i eit arbeidstakarperspektiv vil ein låse ferien til personalet ytterligare med å stenge barnehagane ved jul og påske slik ein foreslår i nye vedtekter. Medlemmene til Fagforbundet og Delta er delte i synet på forslaget. Forbunda vil minna om at ferieavviklinga ikkje kjem i konflikt med ferieloven ved endring i vedtektene jmf. å stenge barnehagane påske/jul. 3.2 Foreldra sine arbeidsutval (FAU) FAU og SU i Jettegryto hadde møte vedr. høyringsuttalen. Punkt.11 vedkommande foreldrebetaling for foreldre med låg inntekt tek vi til orientering. Punkt 12 f ) ferie Vedkommande avgrensing av perioden for hovudferien til v 25/26 v 32/33: Ingen merknad utover at denne perioden føl skuleferien. 3 veker ferie om sommaren og 1 veke fordelt på 3 dagar i påsken og 2 dagar i jula. Uttalen spør om den 4. ferieveka vert låst til romjul og påske og peikar på at personale frå dei andre barnehagane må følgja med til Jettegryto også ved jul og påske FAU ved Trollskogen barnehage Uttale til saka Punkt 12 f) Det vert vanskeleg for mange foreldre grunna arbeidsdagar. I går ( ) vart det sendt inn ein høyringsuttale frå FAU Trollskogen barnehage. Her kjem eit tillegg til denne uttalen, som omhandlar pkt 12: Punkt 12 f) er for oss svært uklart i uttalen. Det kjem ikkje tydeleg nok fram kva som er meint med feriestengt barnehage 2 dg jul og 3 dg påske. Det er naturleg å tenke dei raude dagane, og derav lett å misforstå. I jula endrar det seg frå år til år kor mange dagar som er fri, jula 2016 er det t.d. 4 arbeidsdagar i romjula. Korleis vert dette løyst? 242

243 3.3 Samarbeidsutval (SU) Samarbeidsutvalet ved Holdhus oppvekstsenter Punkt 12 f). Ferie: Det vert stilt spørsmål kring om det skal vere frie veker eller samanhengande veker. Her meiner samarbeidsutvalet at ein må ha eit tal veker samanhengande. To eller tre veker samanhengande ferie er ynskjeleg også for barn i barnehage. Dei stiller og spørsmål om tre dagar i romjula; det kan stundom vera fire dagar SU og tilsette ved Strandvik oppvekstsenter Har merknad til pkt 12 f) Framlegget vil gjera feriekabalen for foreldra svært fastlåst. Framlegget fører til at barnehagetilbodet vert degradert for kvart år. Dei peikar på at tilsette brukar dagane i romjul og påske til evaluering og planlegging og ønskjer ikkje få låst den siste av dei fem ferievekene slik det vert lagt opp til. Både foreldre og tilsette bed om at dei føreslåtte endringane i pkt 12f) ikkje vert innarbeida i dei reviderte vedtektene, og Samarbeidsutvalet støttar dette fullt ut SU ved Søre Fusa oppvekstsenter Vi viser til høyringsbrev av 11. februar SU ved Søre Fusa oppvekstsenter vil med dette trekkje fram følgjande moment i saka: Kort frist frå forslag om endring til det vert sett ut i praksis SU ved Søre Fusa påpeikar at det er svært kort varsel frå forslag om vedtektsendring kom, til dei trer i kraft. Med tanke på at det er fleire foreldre som går i turnus og desse turnusane vert laga for eit år om gongen, vert dette ein ekstrabelastning for både arbeidsgivar og foreldre. Alle innbyggjarar må ha same tilbod For dei som bur i Søre Fusa er det ikkje tilfredsstillande å nytta seg av Jettegryto barnehage som ferieopen barnehage. Fleire foreldre jobbar i vår del av kommunen eller nabokommunar, og det vert for store avstandar å først kjøre borna til Eikelandsosen for så å returnere til Søre Fusa på jobb. 3.4 Samla vurdering frå rådmannen Det har kome ein del innspel til saka om vedtektsendring angåande styrt ferieavvikling for barna. Nokre av uttalane var ikkje heilt tydelege på kva dei meinte. Ein uttale er tydeleg på at dei ikkje ønskjer at denne endringa vert tatt inn i vedtektene. To av uttalane har peika på at endringa vert negativ for dei tilsette, sidan dette fører til mindre valmoglegheiter for ferie og avspasering. Fagforbundet og Delta sine medlemmer er delte i synet i denne saka. Rådmannen merkar seg at det er delte meiningar om dette med styrt ferieavvikling. 243

244 Rådmannen erkjenner at endringa fører til ulempe for foreldra i hente- og bringesituasjonen. For dei tilsette vil valfridom når det gjeld ferie verta mindre, men samstundes vil rådmannen peika på at endringa ikkje er i konflikt med ferielova. Dette har fagforeiningane sjølv vist til. Rådmannen viser til at styrt ferieavvikling for barna i barnehagen er ikkje det same som styrt ferieavvikling for tilsette i barnehagane. Barnehagetilsette frå alle barnehagane skal hjelpa til med all ferieavvikling i Jettegryto barnehage. Dette inneber at ordninga som vert praktisert ved avvikling av sommarferien, også skal gjelde for påskeveka og dei to dagane i romjula når berre Jettegryto er open. Dette fører til at dei tilsette har ein viss fleksibilitet i å avvikla ferie og avspasering. Nokre av høyringsuttalane stiller spørsmål om kva dagar i romjula som vert stengde. Rådmannen vil presisera at desse to feriedagane i romjula vil vera fortløpande etter dei raude dagane. Desse feriedagane vert synlege på barnehage- og skuleruta. Dersom det er tre eller fire dagar i romjula, så vert det to dagar stengt og resterande dagar ope. Dette vil også komme tydeleg fram på barnehage- og skuleruta. Det er også stilt spørsmål om å kunna ta ut ei veke i skulen sin haust- eller vinterferie. Rådmannen peikar på at foreldra står fritt til å ta ut ferie på andre tider av året, men at dersom ein treng barnehageplass i påskeveka og dei to dagane i romjula, så vert dette tilbodet gjeve i «feriebarnehagen» Jettegryto. Endringa som gjeld styrt ferieavvikling er eit av ei rekke sparetiltak som er rekna inn i økonomiplanen til Fusa kommune. Utfordringa er at Fusa kommune brukar for mange pengar i høve til inntektene i dei fleste tenesteområda. Difor må det gjerast grep både i skule, barnehage, pleie og omsorg og andre tenesteområde for å tilpassa drifta til inntektene. Fleire av uttalane hadde spørsmål og innspel rundt andre ting i vedtektene enn dei to punkta som var ute på høyring. Desse spørsmåla og innspela er ikkje kommentert i denne saka, då dette ikkje var ein del av høyringa. Rådmannen vil ta desse spørsmåla og innspela med ved ny revisjon av vedtektene for barnehagane i Fusa. Vidare vil rådmannen peika på at frå kan ikkje Holdhus og Strandvik barnehagar lenger vera oppvekstsenter ettersom dei kommunale skulane vert avvikla. Ut i frå ei samla vurdering ser rådmannen det som formålstenleg å få ei total gjennomgang av vedtektene til barnehagane i Fusa. 4. Økonomiske vurderingar Kommunestyret har vedteke handlingsplan med budsjett for 2016 og økonomiplan for åra Rådmannens arbeidsnotat viser tydeleg kva økonomiske utfordringar Fusa kommune står overfor. 244

245 Vedteken økonomiplan for perioden tek utgangspunkt i at barnehagane skal ha styrt ferie avvikling for barna. I økonomiplanen ligg det ei innsparing på kr ,- ved å gjennomføra denne endringa i barnehagane i Juridiske vurderingar Rådmannen vil minna om at ferieavviklinga ikkje kjem i konflikt med ferieloven ved endring i vedtektene jmf. å stenge barnehagane tre dagar i påsken og to dagar i romjula. Dette har også Delta og Fagforbundet presisert i sin høyringsuttale. Lov om ferie 7 Tida for ferie 1. Hovudferien Arbeidstakar kan krevje hovudferie som omfattar 18 virkedagar og skal gjevast i hovudferieperioden 1 juni 30 september. 2. restferien Arbeidstakar kan krevje at restferien ( 7 virkedagar) vert gjeve samla innanfor ferieåret. Etter lova har ein krav på å få avvikla all ferie innanfor ferieåret ( som er det same som kalenderåret) Hovudferien på tre veker kan ein krevje å få avvikla samla innanfor tida 1 juni til 30 september ( hovudferieperioden) Restferien på to veker skal avviklast innanfor året. Ein kan krevje å få dei som heile veker, men ein kan måtte akseptera at desse vert lagt utanom hovudferieperioden. Arbeidsgjevar skal drøfte tidspunkt for ferie med enten arbeidstakar eller tillitsvalte, men det er arbeidsgjevar som bestemmer kor tid ferien skal avviklast. Arbeidstakars ønskjer skal leggjast vekt på, men må av og til finne seg i at ferien vert lagt på tider som passer dårleg for arbeidstakar. Unntaket er ekstraferie for tilsette over 60 år. Desse kan sjølv bestemme når ekstraferien skal avviklast. Arbeidsgjevar skal gje arbeidstakarane minst to månadar varsel om når ferien skal avviklast. Arbeidstakar over 60 år skal gje arbeidsgjevar to veker varsel om når ekstraferien skal avviklast. 6.Tilråding Vedtekter for barnehagane i Fusa kommune vert endra frå slik dei ligg føre i Framlegg til reviderte vedtekter for barnehagane i Fusa. 245

246 246

247 Skjemainformasjon Skjema Høyringsuttale Referanse Innsendt :57:32 Innleiing Innleiing Har du/de fått tilsendt høyringssaka i adressert sending frå kommunen Ja Dato på kommunen sitt høyringsbrev Namn på høyringssaka Vedtektsendringer i barnehagen Innsendar Innsendar Uttale blir gitt På vegner av føretak/lag/foreining Opplysningar om føretak/lag/foreining Organisasjonsnummer Organisasjonsnamn Adresse Postnr /Poststad E postadresse SU ved Søre Fusa oppvekstsenter Neset 5647 BALDERSHEIM Opplysningar om innsendar Opplysningar om kontaktperson Fornamn / Etternamn Adresse Postnr / Poststad Anne Margrete Aas Malkenes Neset Telefon privat / mobil E postadresse Stilling 5647 BALDERSHEIM Anne Margrete.Aas.Malkenes@fusa.kommune.no Styrar Uttale Uttale Uttale til saka Vedlegg Vedlegg Hoeyringsuttale_fraa_Samarbeidsutvalet_vedtekter_barnehage.doc 247

248 Høyringsuttale frå Samarbeidsutvalet (SU) ved Søre Fusa oppvekstsenter vedkomande vedtektsendringar for barnehagar Vi viser til høyringsbrev av 11. februar SU ved Søre Fusa oppvekstsenter vil med dette trekkje fram følgjande moment i saka: Kort frist frå forslag om endring til det blir sett ut i praksis SU ved Søre Fusa påpeikar at det er svært kort varsel frå forslag om vedtektsendring kom, til dei trer i kraft. Med tanke på at det er fleire foreldre som går i turnus og desse turnusane vert laga for eit år om gongen, blir dette ein ekstrabelastning for både arbeidsgivar og foreldre. Alle innbyggjarar må ha same tilbod For dei som bur i Søre Fusa er det ikkje eit tilfredsstillande tilbod å nytta seg av Jettegryto barnehage som ferieopen barnehage. Det er fleire foreldre som jobbar i vår del av kommunen eller nabokommunar og det blir for store avstandar å først kjøre borna til Eikelandsosen for så å returnere til Søre fusa på jobb. 248

249 Skjemainformasjon Skjema Høyringsuttale Referanse Innsendt :03:50 Innleiing Innleiing Har du/de fått tilsendt høyringssaka i adressert sending frå kommunen Ja Dato på kommunen sitt høyringsbrev Namn på høyringssaka Nye vedtekter for barnehagane i Fusa kommune Innsendar Innsendar Uttale blir gitt På vegner av føretak/lag/foreining Opplysningar om føretak/lag/foreining Organisasjonsnummer Organisasjonsnamn FAU Trollskogen barnehage Adresse Oppsalmarka 21 Postnr /Poststad 5640 EIKELANDSOSEN E postadresse hildegunn.myrlid.eide@fusa.kommune.no Opplysningar om innsendar Opplysningar om kontaktperson Fornamn / Etternamn Gunn Hege L Vestbø Adresse Vinnesvegen 57 Postnr / Poststad 5641 FUSA Telefon privat / mobil E postadresse gunn_hege2@hotmail.com Stilling Lærar 249

250 Uttale Uttale Uttale til saka Punkt 12 f) Det vert vanskeleg for mange foreldre grunna arbeidsdagar. Søskenmoderasjon: er endra frå 30% til 25% på barn 2, men er framleis 50% på barn tre. Dette går ut over dei med to barn (Som det nok er flest av).vanskeleg for dei med halvgod økonomi. Kanskje ein kunne likestilt barn to og tre 35 % reduksjon både på to og tre. Opningstider: Bør endrast til fast i alle barnehagar. Mange pendlar. Størrelse på plass: Det er no tilbod om 60 og 100%. Om det er formålstjeneleg for barnehagen økonomisk bør ein vurdere om også 80% burde vore eit tilbod. Vedlegg Vedlegg Ingen vedlegg lastet opp 250

251 HOLDHUS OPPVEKSTSENTER Holdhus 5640 EIKELANDSOSEN Notat frå møte i Samarbeidsutvalet Holdhus oppvekstsenter Møtet var kalla inn ved e-post til dei fleste, papir til elevar. Møtet fann stad kl på rom 4 Holdhus oppvekstsenter, avdeling skule. Tilstade på møtet: Line Åsvang, leiar, representant frå FAU barnehage Dag H. Andersen, representant frå FAU barnehage Anne Britt Bolstad, representant frå tilsette barnehage Turid Grimstvedt, styrar barnehage Lene Tveit, nestleiar FAU skule Nathan Lamp, leiar i FAU skule Kjersti Søvik, rektor skule, skrivar Ikkje tilstade på møte: Lærar Solfrid Lundervik Elevrådet ved Stine Halvorsen og Eirik Arve Midtrød Politisk valt Agnete Digranes Aarvik Saker 1/2016 Vedtekter for Barnehagane i Fusa, endring Om informasjon om vedtekter for dei kommunale barnehagane i Fusa. Semje om at det er viktig at desse vert informert om til foreldre. Framlegg om at vedtektene vert informert om i samband med første opptak, evt ved startsamtale, Punkt 12 f. Ferie: Det vert stilt spørsmål kring om det skal vere frie veker eller samanhengande veker. Her meiner samarbeidsutvalet at ein må ha eit tal veker samanhengande. To eller tre veker samanhengande ferie er ynskjeleg også for barn i barnehage. Det blir også stilt spørsmål om tre dagar i romjula, kan stundom vere fire dagar. 2/2016 Årsplan for barnehagen Styrar i barnehagen presenterer årsplan med nokre justeringar, realfag, fakta om kommunestyrevedtak i høve skuledelen av oppvekstsenteret. I årsplan er det også 251

252 presentert nye satsingsområde for Lesing er kommunal satsing, «les høgt for oss» er tema i form av leseaksjon på Holdhus i heile mars. Målet er å sikre barna ei god språkutvikling. Viser ulike periodeplanar for å vise korleis ein organiserer i Holdhus barnehage. Oversyn over rammeplan, konkrete mål og korleis ein gjer det i Holdhus barnehage. Oversyn for det same i dei ulike aldersgruppene. Vi skal ha fokus på vennskap. Er også planfesta at ein skal la barn bestemma litt, ut frå kva interesser barna har. Plan for vår 2016 og haust Mykje er bygd på arbeid frå tidlegare år, noko omorganisering i grupper. Periodar med sjukdom fører til bremse i gjennomføringa. Ting tek tid. Styrar opnar for innspel og kommentarar frå medlemer frå SU. Signala er at samarbeidsutvalet er positiv til planen, planen framstår som heilskapleg og god. Planen har med dette vore oppe og er godkjent i samarbeidsutvalet. 3/2016 Status i samanslåingsprosessen Rektor viste til Prosessplan for samanslåing av skulane Holdhus- Eikelandsosen og Strandvik- Fusa våren Her er ulike tiltak gjennomført. Dette gjeld tiltak for å trygge elevar, starte samarbeid tilsette og å få på plass skuleleiing. Venskapsklassar og informasjon er det som elevar og føresette er mest involvert i. Innspel frå Åsvang om at det er viktig at barn ikkje blir forvirra vart støtta av Tveit. Rektor viste til uttale frå einingsleiar: Grunnskuleopplæringa som kommunen tilbyr elevar ved Holdhus skule i dag, vil frå hausten av bli tilbydd ved skulen i Eikelandsosen frå august Det vart påpeika at det er viktig å ha respekt for elevar og foreldre i denne prosessen. Rektor viste til at tilsette tek høgde for at nokre heimar vel annan skule for sine barn. Det er per åtte elevar som er meld skriftleg om overført til Hålandsdalen Montisorriskule frå Desse vil det bli sendt flyttemelding for til ny skule. Desse flyttemeldingane og vidare avklaringar kring elevar som skal gå på annan skule hausten 2016, vil gjere at tilsette kan vere meir presise i kommunikasjonen med dei elevane. SU-leiar kom med innspel på at informasjon gjeve på papir var lite miljøvennleg. Det vart semje om at skulen i større grad sender informasjon på e-post til føresette og med papir berre til dei som ikkje har meld inn fungerande e- postadresse. Foreldre skal få informasjon før elevar er hovudprinsipp i planen. Punktet i prosessplanen Møte med FAU vart avtalt kl til ved Lamp og Tveit i samarbeid med rektor. 4/2016 Eventuelt Fotografering av elevar: FAU har bestemt John Kenneth Aase for 1. og 7. klasse. Ikkje aktuelt for barnehagen. Rektor har gjort avtale med fotografen. (Han kjem 18.april) Kjersti Søvik, skrivar 252

253 Fra: Monica Vik på vegne av postkasse Sendt: 16. mars :07 Til: Barnehage og undervisning Emne: VS: Tillegg til høyringsuttale, gjeld nye vedtekter for barnehagane i Fusa kommune Venleg helsing Monica Vik Sekretær Telefon: Epost: Monica.Vik@fusa.kommune.no Web: Fusa.kommune.no Fra: Gunn H Vestbø [mailto:gunn_hege2@hotmail.com] Sendt: 16. mars :57 Til: postkasse Emne: Tillegg til høyringsuttale, gjeld nye vedtekter for barnehagane i Fusa kommune Hei! I går vart det sendt inn ein høyringsuttale frå FAU Trollskogen barnehage. Her kjem eit tillegg til denne uttalen, som omhandlar pkt 12: Punkt 12 f) er for oss svært uklart i uttalen. Det kjem ikkje tydeleg nok fram kva som er meint med feriestengt barnehage 2 dg jul og 3 dg påske. Det er naturleg å tenke dei raude dagane, og derav lett å misforstå. I jula endrar det seg frå år til år kor mange dagar som er fri, jula 2016 er det t.d. 4 arbeidsadagar i romjula. Korleis vert dette løyst? Punkt 12 c) samsvarar heller ikkje med punkt 12 f); dersom alle bhg unntatt Jettegryto er stengt, bør det kanskje stå at Jettegryto stenger kl 12? Venleg helsing for FAU Trollskogen barnehage; Gunn Hege Vestbø 253

254 FRAMLEGG TIL REVIDERTE VEDTEKTER FOR Gjeldande frå

255 1. Eigartilhøve Fusa kommune driv følgjande barnehagar: Trollskogen barnehage - Fusa oppvekstsenter. Holdhus barnehage Holdhus oppvekstsenter. Holmefjord barnehage - Nore Fusa oppvekstsenter. Jettegryto barnehage - Eikelandsosen oppvekstsenter. Strandvik barnehage Strandvik oppvekstsenter. Søre Fusa barnehage Søre Fusa oppvekstsenter. Barnehagane skal drivast i samsvar med Lov om barnehagar m.v. og dei føresegner og retningsliner, kommunale vedtak og planar for den einskilde barnehage som til ei kvar tid er fastsett. 2. Godkjenning Fusa kommune si rettleiande norm for netto leike- og opphaldsareal : 4 kvm. pr. barn over 3 år og 5,33 kvm pr. barn under 3 år Fusa oppvekstsenter, avd. Trollskogen barnehage: Barnehagen har 3 basar med born i alderen 0-6 år, med tilbod om 60 % plass og 100% plass. Netto leike- og opphaldsareal: 190 m 2 Opningstid : Kl Holdhus oppvekstsenter, avd. barnehage: Barnehagen har 1 avdeling med born i alderen 0-6 år, med tilbod om 60 % plass og 100% plass. Netto leike- og opphaldsareal: 133 m 2 Opningstid: Kl Nore Fusa oppvekstsenter, avd. Holmefjord barnehage: Barnehagen har 2 basar med born i alderen 0-6 år, med tilbod om 60 % plass og 100% plass. Netto leike- og opphaldsareal: 253 m 2 Opningstid: Kl Jettegryto barnehage: Barnehagen har 3 basar med born i alderen 0-6 år, med tilbod om 60 % plass og 100% plass. Netto leike- og opphaldsareal: 233 m 2 Opningstid: Kl Strandvik oppvekstsenter, avd. barnehage: Barnehagen har 1 avdeling med born i alderen 0-6 år, med tilbod om 60 % plass og 100% plass. Netto leike- og opphaldsareal : 197 m 2 Opningstid: Kl Søre Fusa oppvekstsenter, avd. barnehage: Barnehagen har 1 avdeling med born i alderen 0-6 år, med tilbod om 60 % plass og 100% plass. Netto leike- og opphaldsareal: 120 m 2 Opningstid: Kl

256 Opningstidene over er rettleiande. Dersom det syner seg at fleire born i ein barnehage har behov for utvida opningstid, morgon eller ettermiddag, kan opningstida endrast om det er økonomisk og praktisk mogeleg. Vedtak vert gjort av rådmannen. 3. Føremål og innhald Jfr. 1 og 2 i barnehagelova: 1. Barnehagen skal i samarbeid og forståelse med hjemmet ivareta barnas behov for omsorg og lek, og fremme læring og danning som grunnlag for allsidig utvikling. Barnehagen skal bygge på grunnleggende verdier i kristen og humanistisk arv og tradisjon, slik som respekt for menneskeverdet og naturen, på åndsfrihet, nestekjærlighet, tilgivelse, likeverd og solidaritet, verdier som kommer til uttrykk i ulike religioner og livssyn og som er forankret i menneskerettighetene. 2. Barnehagen skal være en pedagogisk virksomhet. Departementet fastsetter en rammeplan for barnehagen. Rammeplanen skal gi retningslinjer for barnehagens innhold og oppgaver. Barnehagens eier kan tilpasse rammeplanen til lokale forhold. Samarbeidsutvalget for hver barnehage skal fastsette en årsplan for den pedagogiske virksomheten. 4. Forvaltning / administrasjon Barnehagane er administrativt knytt til einingsleiarane. Formannskapet har ansvar for forvaltning av barnehagane, og skal føra tilsyn med alle barnehagane i kommunen. Private barnehagar som mottar kommunalt driftstilskot, må følgja vedtekter og andre retningsliner som gjeld kommunale barnehagar. 5. Styringsverk Kvar barnehage skal ha eit eit foreldreråd og eit samarbeidsutval. Oppvekstsenter skal ha felles samarbeidsutval og FAU (Foreldrerådet sitt arbeidsutval) for barnehage og skule a) Foreldrerådet består av alle foreldre/føresette i den einskilde barnehage. Foreldrerådet skal fremja samarbeidet mellom heim og barnehage. Dei skal velja representant/ representantar til samarbeidsutvalet. b) Foreldrerådet sitt arbeidsutval (FAU) vert valt av foreldrerådet. Rådet skal ha 3 medlemmer. Der det er oppvekstsenter, skal FAU frå barnehage vera del av felles FAU for oppvekstsenteret

257 c) Samarbeidsutvalet skal vera eit rådgjevande, kontaktskapande og samordnande organ. Samarbeidsutvalet har følgjande samansetjing: 1 representant vald av foreldrerådet. 1 representant vald av dei tilsette. 1 representant vald av kommunen d) Felles samarbeidsutvalet for skule og barnehage (oppvekstsenter) har fylgjande samansetjing: ( Jfr. Oppl.lova 11-1) 2 representantar for elevane ved skulen 1 representant for undervisningspersonalet i skulen 1 representant for andre tilsette i skulen 2 representantar for dei tilsette i barnehagen 2 representantar for foreldrerådet i skulen 2 representantar for foreldrerådet i barnehagen 1 representant vald av kommunen Rektor ved skulen Representantar for foreldre og tilsette vert valde for eitt år om gongen. Kommunen sin representant vert vald for fire år om gongen. Samarbeidsutvalet skal væra eit samarbeidsorgan for foreldre, personalet og eigar, og skal ha medansvar for den daglege drifta i nær kontakt med barnehagen sin styrar/leiar. Med utgangspunkt i rammeplan for barnehagen skal samarbeidsutvalet for kvar barnehage fastsetja ein årsplan for den pedagogiske verksemda. 6. Internkontroll. Kvar barnehage skal ha eit eige internkontrollsystem jfr: Forskrifter om internkontroll, lov om arbeidsmiljø, brannvern og produktkontroll. 7. Opptaksmynde Rådmannen er ansvarleg for opptak. Opptak vert gjort i samordna opptak for alle barnehagane i kommunen. Barnehagane har heile kommunen som opptaksområde. Styrar / leiar gjer vedtak på vegne av rådmannen. Klageorgan: Klagenemnda

258 8. Prinsipp for opptak Barnehagelova 12 a lyder: Barn som fyller ett år senest innen utgangen av august det året det søkes om barnehageplass, har rett til å få plass i barnehage fra august i samsvar med denne loven med forskrifter. Barnet har rett til plass i barnehage i den kommunen der det er bosatt. Kommunen skal ha minimum ett opptak i året. Søknadsfrist til opptaket fastsettes av kommunen. a) Barnehageplass kan søkjast av alle som er busette i kommunen. Borna det vert søkt for, må vera busette i Fusa kommune innan utgangangen av august det kalendaråret barnet byrjar i barnehagen. b) Ledige barnehageplassar i barnehagen frå skal kunngjerast i eit hovudopptak med søknadsfrist kvart år. Det er høve til å søkja barnehageplass gjennom heile året. Nye søkjarar vert prioritert etter venteliste frå hovudopptak. For seint innkomne søknader vert ikkje handsama i hovudopptaket. c) Styrarane / leiarane i dei kommunale barnehagane gjer opptak etter gjeldande opptakskriterium og lagar prioritert venteliste. Klagenemnda er klageinstans i ankesaker. d) Ein treng ikkje søka på nytt kvart år for born som har plass. Foreldra må stadfesta på eige skjema innan , om dei ynskjer å behalda plassen/søkja anna opphaldstid eller annan barnehage for neste barnehageår. e) Borna kan få plass fram til skulestart det året dei byrjar på skulen. Tilbodet kan også gjevast i SFO. f) Born som har plass i barnehagen, går føre nye søkarar ved ynskje om endring av opphaldstid. Med unntak av opptak etter pkt. 9 b) g) Tvillingar vert handsama som ein søkjar. h) Dei kommunale barnehagane tar opp barn i alderen 0-6 år. Ein kan søkje om 60% plass eller 100% plass. 9 t/d heiltid frå kl , eller ved nok søkjarar, utvida opningstid frå i) Born som har fått tildelt plass ved ordinært opptak innan 1. august, og som ikkje tek imot plassen, vert rekna som ny søkjar ved seinare opptak

259 j) Dersom det vert ledige plassar i løpet av eit barnehageår, skal desse plassane verta tildelt barn som står på prioritert venteliste og barn som har søkt plass utanom hovudopptaket. k) Busette utanfor kommunen kan søkja plass, men søknaden vil verta handsama etter at opptak av born busette i kommunen er ferdig. For born tilhøyrande i andre kommunar, må foreldra søkje på nytt kvart år. Søkjarar frå andre kommunar kan få plass i løpet av barnehageåret, når det er ledig kapasitet. 9. Opptakskriterium Prioritert opptak går etter følgjande kriterium, og i denne rekkjefølgje: a) Born som har plass i barnehagen. b) Born med tilråding frå PPT, helsestasjon, sosialkontor, og fysioterapeut. Når eit barn blir tilrådd teke opp på særskilde kriterium, skal dette skje ved skriftleg melding frå den instansen som gjev tilrådinga. Born som fyller eitt år etter august, men som har rett til prioritet etter 13, har fortrinnsrett framfor born som har rett til barnehageplass etter 12a dersom begge ønskjer plass i same barnehage. Det er ingen nedre aldersgrense for prioritet etter 13. Jfr. 13 i barnehagelova. Barn med nedsatt funksjonsevne har rett til prioritet ved opptak i barnehage. Det skal foretas en sakkyndig vurdering for å vurdere om barnet har nedsatt funksjonsevne. Barn som det er fattet vedtak om etter lov om barneverntjenester 4-12 og 4-4 annet og fjerde ledd, har rett til prioritet ved opptak i barnehage. Kommunen har ansvaret for at barn med rett til prioritet får plass i barnehage. c) Born som har fått avslag på søknad om plass tidlegare år. d) 5-åringar går føre yngre barn under elles like forhold. e) Plassar som ikkje kjem inn under prioritert opptak vert fordelt etter loddtrekning. f) Born frå andre kommunar, når det er ledig kapasitet. 10. Klage på vedtak Klage over einskildvedtak ved opptak vert handsama i Klagenemnda, som er endeleg klageinstans. Klagefristen er 3 veker frå motteke brev. Ved første opptak vert 1-2 plassar i kvar barnehage halde opne, slik at det vert ei reell mogelegheit til å klaga på eit vedtak

260 11. Foreldrebetaling 1. Satsane for foreldrebetalinga vert fastsett av kommunestyret. 2. Foreldrebetaling gjeld frå den dato barnehageplass er tildelt. Søskenmoderasjon vert gjeve med 25 % rabatt for barn nr 2 og 50% på barn nr 3. Det vert ikkje gjeve rabatt på utvida opningstid. Betalinga skal skje forskotsvis. Juli er betalingsfri månad. 3. I dei barnehagane der det er ledige plassar, er det høve til å kjøpa enkeltdagar eller enkelttimar ved utviding av dagen. Dette gjeld barn som har plass i barnehagen. Pris for enkeltdagar/enkelttimar er høgare enn for fast opphaldstid. Det vert ikkje gjeve søskenmoderasjon ved kjøp av enkeltdagar/enkelttimar og utvida opphaldstid. 4. Om borna vert henta etter stengjetid, vert foreldra ilagt eit gebyr. Storleiken på gebyret vert vedteke i samband med avgiftsbudsjett / fastsetting av barnehagesatsar. Dersom det føreligg særskilde årsaker til at barnet vert henta for seint, kan styrar/leiar vurdere om krav skal fremjast. 5. Foreldra/føresette til barn som blir tildelt spesialpedagogisk hjelp etter opplæringslova 5-7, har rett til fråtrekk i foreldrebetalinga tilsvarande omfang av vedtak om spesialundervisning. 6. Frå 1. mai 2015 har familiar/husstandar rett til ikkje å betala meir enn seks prosent av inntekta si for ein barnehageplass. Ordninga med redusert foreldrebetaling i barnehage er søknadsbasert. Det vil seia at familien/husstanden kan søkja om redusert foreldrebetaling. Dette er ikkje noko ein får automatisk. Den nasjonale ordninga for reduksjon i foreldrebetalinga er regulert i forskrift om foreldrebetaling i barnehagar. Betalinga skal bereknast ut frå husstanden si samla skattepliktige kapital- og personinntekt. Det vert som hovudregel søkt for eitt år om gongen. Søknadsskjema som skal nyttast, ligg på Fusa kommune sine heimesider. Søknader vert sendt til og handsama av eining Barnehage. 12. Opningstid /ferietid a) Barnehageåret går frå 1. august til 31. juli. b) Opningstid: Barnehagane har ope frå Utvida opningstid er mogeleg, sjå punkt 2. c) Onsdag før skjærtorsdag: Barnehagane stengjer kl

261 d) Ferieopen barnehage: Jettegryto barnehage er open i 12 månader. Trollskogen, Holdhus, Holmefjord, Strandvik og Søre Fusa barnehagar har 4 veker stengt i juli. Frist for å melda ferieynskje er Ferie kan også leggjast til andre tidsrom enn når barnehagen er stengt. Barn frå Trollskogen, Holdhus, Nore Fusa, Strandvik og Søre Fusa barnehagar kan få plass i Jettegryto barnehage i juli. Jettegryto barnehage skal ha oversikt over tal barn som har trong for plass i juli innan Det er ikkje ekstra betaling for å nytte seg av feriebarnehage. Foreldra må sjølv syta for skyss ved bruk av feriebarnehage. Talet på barn som nyttar feriebarnehage og ferieavviklinga for personalet, er avgjerande for om det vert med personale frå den faste barnehagen til feriebarnehagen. e) Planleggingsdagar: Dei tilsette i barnehagane har inntil 5 planleggingsdagar pr. år, avhengig av kor mange dagar barnehagen er open pr. veke. Desse dagane vert til vanleg lagde til skulen sine planleggingsdagar, og vert fastsette i eiga barnehagerute ved starten av barnehageåret. Dagane vert brukte til felles planlegging av verksemda, årsplanlegging og kurs. f) Ferie: Barna skal ha 4 veker ferie i løpet av barnehageåret. Ein kan velja å ta ut alle 4 ferievekene om sommaren, f.o.m veke 25/26 t.o.m. veke 32/33, eller 3 veker om sommaren og 1 veke fordelt på 3 dagar i påsken og to dagar i romjula. Alle barnehagane bortsett frå Jettegryto er stengt 4 veker om sommaren, 3 dagar i påsken og 2 dagar i romjula. Planleggingsdagane vert rekna som den 5. ferieveka for barna. g) Permisjonar/endringar i løpet av året: Opphaldstid/dagar vert tildelt for 1 år om gongen ut frå søknad i mars. Dersom ein ynskjer å endre opphaldstida, skal ein som hovudregel søkja om det i samband med opptak. Styrar / leiar handsamar søknaden og tek avgjerd i saka. 13. Oppseiing - sjukdom - fråvær: a) Oppseiing. Oppseiingstida ved barnehagane er som regel ein månad med betaling. Oppseiinga må vera komen inn innan den 1. i månaden før barnet sluttar. Sluttar barnet etter 1.mars, er hovudregelen at det skal svarast betaling for resten av barnehageåret. b) Sjukdom - fritak for betaling. Ved lengre sjukehusopphald og sjukdom (minimum 1 månad) kan foreldre som har utgifter til barnetilsyn p.g.a. sjukdom hos barnet, fritakast for betaling den tida barnet er sjukt. Er barnet borte frå barnehagen over lengre tid av andre grunnar enn sjukdom, må ein søka om fritak frå betaling og oppgje grunn. Søknaden må rettast til barnehagen. Dersom barnet vert teke ut av barnehagen på grunn av ferie eller liknande, skal ein likevel betala for full månad

262 14. Helsetilsyn: a) Før eit barn får plass i barnehage, skal det liggja føre fråsegn om barnet si helse frå barnet sine føresette. Ein føreset at barn i barnehage møter til vanlege undersøkingar ved helsestasjonen. b) Styraren/leiaren i barnehagen avgjer om eit barn på grunn av sjukdom mellombels ikkje kan vere i barnehagen av omsyn til barnet sjølv, dei andre borna og personalet. Går det lenger tid enn 1 veke, må slik avgjerd takast av tilsynslege. c) Ved ulukker, sjukdom og mistanke om epidemi, tek styrar/leiar avgjer om det er naudsynt å kontakte lege og føresette. d) Er det grunn til å tru at det finn stad barnemishandling/omsorgssvikt eller eit barn utviklar vedvarande alvorlege åtferdsvanskar, skal styraren/leiaren av eige tiltak og utan hinder av teieplikta, melda dette til den offentlege lækjaren på staden eller til den lokale barnevernstenesta. Jfr. «Lov om barnevernstenester» og «Lov om barnehagar». e) Når det gjeld born som er funksjonshemma, eller står i fare for å utvikla funksjonshemming, skal styraren/leiaren i samråd med foreldra, syte for at helsestasjonen og/eller PPT vert kontakta. Alle barnehagane i Fusa står under tilsyn av helserådet/kommunelegen i Fusa. 15. Teieplikt Medlemane i foreldrerådet/fau, i samarbeidsutvalet for barnehagane, eigar, tilsette i administrasjonen og i barnehagane har teieplikt om ting dei vert gjort kjende med i tenesta. Jfr. barnehagelova 20 om teieplikt og 13 og 13 a-f i forvaltningslova om tilsvarande. 16. Opplysningsplikt Barnehagepersonalet har opplysningsplikt til sosialtenesta og barnevernstenesta. Jfr. Lov om barnehagar 21 og Registreringsplikt I samband med innføring av kontantstøtte har barnehageeigar plikt til å gje bustadkommunen til barnet dei opplysningar som er nødvendige for kommunen til å oppretta og føra register til bruk for trygdekontora i samband med utrekning og utbetaling av kontantstøtte etter kontantstøttelova. Jfr. Lov om barnehagar 7, tredje ledd og 8, fjerde ledd

263 FAU / SU Jettegryto barnehage Brakabygda Eikelandsosen Tlf Epost: jettegryto.barnehage@fusa.kommune.no Eikelandsosen 15.mars 2016 Fusa kommune Høyringsuttale vedr. framlegg til reviderte vedtekter for barnehagane i Fusa kommune. FAU og SU i Jettegryto hadde møte vedr. høyringsuttalen. Punkt.11 vedr. foreldrebetaling for foreldre med låg inntekt tek vi til orientering. Punkt 12 f ) ferie Vedr. avgrensing av perioden for hovudferien til v 25/26 v 32/33 : Ingen merknad utover at denne perioden føl skuleferien. 3 veker ferie om sommaren og 1 veke fordelt på 3 dagar i påsken og 2 dagar i jula : Merknad : Skal den 4. veka låsast til jul og påske? Alle foreldre har ikkje høve til å ta fri i både jul og påske. Kva med å kunne ta ut ei veke i skulen sin haust eller vinterferie? Kan det bli mogeleg for foreldre å søkje om unntak frå perioden for hovudferie dersom foreldra er frå eit anna land, der det er aktuelt å ta ferie på anna tid av året? Alle barnehagane, bortsett frå Jettegryto er stengt fire veker om sommaren, 3 dagar i påsken og 2 dagar i romjula. Merknad: Personalet ynskjer barn og personale frå andre barnehagar velkomne til Jettegryto i alle feriar. Vi har positive erfaringar gjennom mange år med å ha barn og personale på sommarbesøk i Jettegryto. Det har vore kjekt og spennande å bli kjende med nye barn og personale. Personale frå dei andre barnehagane må følgje med til Jettegryto også ved jul og påske. Dette er viktig for tryggleiken til dei borna som kjem, men også for å kunne ha ei smidig vaktordning, der personale frå Jettegryto også har høve til å ta ut ferie og avspasering i samband med jul og påske. Mvh. FAU og SU i Jettegryto barnehage v/ Evelyn Silvestre Norheim Kjellaug S. Raunsgard leiar styrar/ skrivar 263

264 Fusa kommune, eining barnehage Vår ref: SIK/LAL Dato: HØYRING - Reviderte vedtekter for barnehagene i Fusa kommune Fagforbundet og Delta uttaler seg om punkt 12f- ferie: Fagforbundet og Delta meiner at i eit arbeidstakerperspektiv vil ein låse ferien til personalet ytterligare med å stenge barnehagane ved jul og påske slik ein foreslår i nye vedtekter. Medlemmene til Fagforbundet og Delta er delte i synet på forslaget. Forbundene vil minna om at ferieavviklinga ikkje kjem i konflikt med ferieloven ved endring i vedtektene jmf. å stenge barnehagane påske/jul. Ferieloven 7.Tiden for ferie (1) (Hovedferien) september. Arbeidstaker kan kreve at hovedferie som omfatter 18 virkedager gis i hovedferieperioden 1 juni - 30 (2) (Restferien) Arbeidstaker kan kreve at restferien (7 virkedager) gis samlet innenfor ferieåret Etter loven har man krav på å få avviklet all ferien innenfor ferieåret (som er det samme som kalenderåret). Hovedferien på tre uker kan man kreve å få avviklet samlet innenfor tiden 1. juni til 30. september (hovedferieperioden). Restferien på to uker skal avvikles innefor året. Man kan kreve å få dem som hele uker, men man kan måtte akseptere at disse legges utenfor hovedferieperioden. Arbeidsgiver skal drøfte tidspunkt for ferie med enten arbeidstaker eller tillitsvalgte, men det er arbeidsgiver som bestemmer når ferien skal avvikles. Arbeidstakers ønsker skal tillegges vekt, men i blant må man finne seg i at ferien legges på tider som passer dårlig for arbeidstaker. Unntaket er ekstraferie for ansatte over 60 år. Disse kan selv bestemme når ekstraferien skal avvikles. Arbeidsgiver skal gi arbeidstakerne minst to måneders varsel om når ferien skal avvikles. Arbeidstaker over 60 år skal gi arbeidsgiver to ukers varsel om når ekstraferien avvikles Med venleg helsing Fagforbundet Siw-Ingrid Kaland Delta Linda Ann Lohne 264

265 - 265

266 SAKSFRAMLEGG Saksnr Utval Møtedato Saksbeh. Formannskapet JBE Kommunestyret JBE Sakshandsamar: Johan Bergerud Arkivsaknr 16/305 Revnestranden skogplantingsfond Endring av statuttar Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Fusa kommune godkjenner endring av Revnestranden skogplantingsfond sine vedtekter, godkjent av fondsstyret 3 mars FORMANNSKAPET Handsaming: Framlegget frå rådmannen vart samrøystes tilrådd. FOR-033/16 VEDTAK: Fusa kommune godkjenner endring av Revnestranden skogplantingsfond sine vedtekter, godkjent av fondsstyret 3 mars Saksframstilling: Vedtaksmynde: 266

267 Kommunestyret Saksdokument: Vedlegg: Vedlegg: Dok.dato Tittel Dok.ID Vedtektsendring_ RS statutter endret Ikkje vedlegg: Faktiske opplysninger: Styret i Revnestranden skogplantingsfond vedtok samrøystes den 3 mars 2016 å endra vedtektene til fondet. Dette skal etter dei gjeldande vedtektene godkjennast av Fusa kommunestyre med to tredjedels fleirtall eller eventuelt simpelt fleirtall både ved fyrste og annen gangs handsaming. Vedlagt er ein oversikt med dei gjeldande vedtektene og framlegg til nye vedtekter, samt kommentarar på kva som er endra. Revnestranden skogplantingsfond har i skogreisingsperioden sida 1970 bidrege mykje til skogreisinga på Baldersheim og i resta av Fusa kommune. Fondets fokus dei stiste åra har vore skogsbilvegbygging på Baldersheim og til ein viss grad i resten av fusa kommune. Vurdering: Endringa gjer fondet meir vedtekter som er meir tilpassa dagens situasjon samt presisering av fondets verkeområde. Administrasjonen rår til at dei nye vedtektene til Revnestranden skogplantingsfond vert godkjent slik dei ligg føre. 267

268 Overskrift Gjeldande vedtekter Forslag til nye vedtekter Kommentar STATUTTER STATUTTER Uendra FOR Revnestrandens Skogplantingsfond Innledning Vedtatt av fondsstyret den 15/ Godkjent av Fusa herredsstyre 30/ Infanterikaptein Sverke Johannes Engelsen Baldersheim som døde den 6. April 1970 har i testamentet av 23. Juni 1958 bestemt at det skal opprettes et legat - Revnestrandens Skogplantingsfond. Ved utlodning i dødsboet den er overført til fondet den testamenterte kapital med et beløp kr som utgjør fondets urørlige grunnkapital ved opprettelsen. Enkelte av de etterfølgende bestemmelser gjengir ordrett testamentet og har derfor en personlig form. 2 Fondets rekneskap følger kalenderåret. Ekstraordinære inntekter som kursgevinst, salg av tegningsretter, friaksjer eller liknende tillegges grunnkapitalen. Slike inntekter kan anvendes til dekning av eventuelle kurs tap å realiserte verdipapirer, jfr. 3 FOR Revnestrandens Skogplantingsfond Vedtatt av fondsstyret 3. mars Godkjent av Fusa kommunestyre 27. april Infanterikaptein Sverke Johannes Engelsen Baldersheim som døde den 6. april 1970 har i testamentet av 23. juni 1958 bestemt at det skal opprettes et legat - Revnestrandens Skogplantingsfond. Ved utlodning i dødsboet i 1970 er overført til fondet den testamenterte kapital med et beløp kr som utgjør fondets urørlige grunnkapital ved opprettelsen. Fondets rekneskap følger kalenderåret. Oppdaterte datoar og omgrep. Ingen realitetsendringar Utgår Uendra I dagens kapitalmarknad er det ikkje nødvendigvis eit klart skille mellom kursgevinst og anna avkastning. Gjeldande regel er såleis lite praktisk. Foreslått samla i ein klausul, sjå under

269 I de første 10 år, d.v.s. Frem til 31/ anvendes hele fondets renteavkastning som bestemt i 4. Senere legges 20 % av brutto renteavkastning til grunnkapitalen. 3 Grunnkapitalen kan aldri angripes eller forminskes. Hvis det oppstår tap ved kurssvikt eller andre grunner skal minst en fjerdedel av den renteavkastning som kunne vært utdelt etter 2,tillegges kapitalen til denne igjen er fylt - Styret kan bestemme at inntil halvparten av nevnte renteavkastning skal anvendes til dekning av slik tap. 4 Til Revnestranden regnes i nærværende statutter også gårdene Yddal,Femanger og Skaar. Revnestranden har store utmarksstrekninger som ligger brakk, bevokst med mose, lyng, ener og mindreverdig løvskog. Her kan skapes store verdier ved rydding og planting av nåleskog- gran og furu. Med den voksende forståelse av kulturbeiter for husdyrene vil store arealer frigjøres for skogplanting og skogkultur i bygden. Midlene anvendes til igangsetting av arbeider med skogen etter legatstyrets initiativ, og/ eller til bidrag til grunneiere som opptar rasjonell reising av skogen. Når Revnestranden er tilplantet kan legatets disponible avkastning også brukes til samme formål etter legatstyrets vedtak i den øvrige del av 20% av brutto avkastning legges til grunnkapitalen hvert år. Grunnkapitalen kan aldri nedsettes. Hvis det oppstår tap ved kurssvikt eller andre grunner som fører til udekket tap i regnskapet skal avkastning som kunne vært utdelt etter 2 brukes til dekning av udekket tap inntil slikt tap er dekket fullt ut. Til Revnestranden regnes i nærværende statutter også gårdene Yddal,Femanger og Skår. Revnestranden har store utmarksstrekninger som ligger brakk, bevokst med mose, lyng, ener og mindreverdig løvskog. Her kan skapes store verdier ved rydding og planting av nåleskog- gran og furu. Med den voksende forståelse av kulturbeiter for husdyrene vil store arealer frigjøres for skogplanting og skogkultur i bygden. Midlene anvendes til igangsetting av arbeider med skogen etter legatstyrets initiativ, og/ eller til bidrag til grunneiere som opptar rasjonell reising av skogen. Når Revnestranden er tilplantet, kan legatets disponible avkastning også brukes til samme formål etter legatstyrets vedtak i den øvrige del av Reglar for perioden fram til 1980 tas ut. 20% av all avkastning (dvs ikkje skille mellom renter og kursendringar) skal leggjast til grunnkapitalen. Modernisering til aktuelle rekneskapsreglar. Gir samme binding som opprinneleg regel, men er enklare å bruke. Uendra, men modernisert skrivemåte. Uendra Presisering av at fondsområdet er dagens Fusa kommune

270 kommunen. Den årlige utdelingen av bidrag foretar styret. Det må påsees at gitte bidrag anvendes på rette måte. Over alle møter og beslutninger føres protokoll. 5 Fondets styre består av 6 medlemmer: Kommunens ordfører og skogplantningssjef med samme funksjonstid som de innehar nevnte verv. Fra nordstranden to aktive gårdbrukere med en varamann for disse. Fra sørstranden to aktive gårdbrukere med en varamann for disse. Fusa herredsstyre utpeker de fire styremedlemmer med to varamenn for 5 år ad gangen Fusa kommune. Den årlige utdelingen av bidrag foretar styret. Det må påsees at gitte bidrag anvendes på rette måte. Over alle møter og beslutninger føres protokoll. Fondets styre består av 6 medlemmer: Fusa kommunes ordfører og Fusa kommune sin skogbruksansvarlig med samme funksjonstid som de innehar nevnte verv/stilling. Fra fondsområdet fire aktive skogeiere og to varamedlemmer for disse. Fusa kommunestyre utpeker de fire styremedlemmer med to varamedlemmer for 4 år ad gangen, etter hvert kommunevalg. Uendra Uendra Modernisering av omgrep og presisering av Fusa kommune. Endring av omgrep frå gårdbruker til skogeier. Tar bort skille mellom "nordstranden" og "sørstranden". Dette er eit lite relevant skille innanfor fondsområdet i dag. Samkjøring med valperioden i kommunen. Ser dette som ein meir praktisk bestemmelse. For terminen til 31/ fungerer de styrermedlemmer som er uttpekt i testamentet. Alle fire valgte styremedlemmer må være representert for at styret skal være beslutningsdyktig. Alle fire valgte styremedlemmer eller varamedlem må være representert for at styret skal være beslutningsdyktig. Utgår, då ikkje lenger er aktuell. Presisering av at fire valgte styremedlem eller varamedlem må vere representert for at styret skal vere vedtaksført. 6 Styret forvalter legatets midler ved å anbringe og Styret forvalter legatets midler ved å anbringe og Ser ikkje henvisning til reglar for 3 270

271 fruktbargjøre dem på den måte og i de former som måtte ansees fordelaktigst uten hensyn til til de regler som for umyndiges midler er eller måtte bli bestemt. Legatets kapitaler må dog plasseres og forvaltes med den største forsiktighet og således at de er mest mulig uavhengig av variable og synkende pengeverdier. Verdienes fordeling på forskjellige felter ansees formålstjenlig og jeg nevner aksjer i faste eiendommer, naturherligheter, enkelte gode industrier og skib med mer stabil internasjonal verdi. Med den stadig synkende pengeverdi må fondets penger ikke plasseres i obligasjoner av noen art. Ved min død er verdiene plassert således atomplassering ikke er nødvendig, men tider og konjukturer skifter og man må følge med. Midler som ikke er plasserte eller frigjøres midlertidig for omplassering skal innsettes på konto i Bergen Sparebank. Er styret i tvil om plasseringer eller omplassering av verdier, skal opplysninger og råd søkes hos ansatte og kyndige menn på de områder det gjelder. Sådanne menn finnes i Bergens banker. 7 Styret utpeker innen- eller utenfor styret en regnskapsfører og fastsetter hans godtgjørelse. Styret må herunder treffe en ordning slik at ikke regnskapsføreren alene kan disponere i grunnkapitalen, f.eks. at fondets verdipapirer fruktbargjøre dem på den måte og i de former som måtte ansees fordelaktigst. Legatets kapital må dog plasseres og forvaltes med den største forsiktighet og således at de er mest mulig uavhengig av variable og synkende pengeverdier. Verdienes fordeling på forskjellige felter ansees formålstjenlig. Midler som ikke er plasserte eller som er midlertidig frigjort skal innsettes på bankkonto omfattet av innskuddsgaranti fra Bankenes Sikringsfond. Er styret i tvil om plasseringer eller omplassering av verdier, skal opplysninger og råd søkes hos kyndige personer på de områder det gjelder. Styret utpeker innen- eller utenfor styret en regnskapsfører og fastsetter dennes godtgjørelse. Styret må herunder treffe en ordning slik at ikke regnskapsføreren alene kan disponere i kapitalen. umyndige sine midlar som relevant og tek denne bort. Dei meir spesifikke investeringsråda vert tekne ut og vert avgrensa til ein generell klausul som ein reknar har same innhald. Ikkje naturleg å binde seg til ein bank, men innskotet må vere sikra av norsk innskotsgaranti. Modernisert språk og innhald. Modernisering av språk. I praksis same innhald

272 oppbevares i bank som har avgitt erklæring om at verdipapirene kun kan disponeres av regnskapsføreren og ett særskildt utpekt styremedlem i felleskap. 8 For hvert kalender år sendes styret innnen 30. april beretning og rekneskap til kommunens revisor, som reviderer og sender videre til Fusa herredsstyre. Utgår, då stiftelseslova (som fondet må følgja) har reglar for dette. 9 (ny 8) 10 (ny 9) Legatets midler skal ikke under noen omstendigheter kunne inndras av staten. Skogen vil alltid trenge fornyelse og pleie til det beste for det hele samfunn. Endringer ved disse statutter kan kun skje ved enstemmig styrevedtak som deretter må godkjennes av Fusa herredsstyret med to tredjedels flertall eller eventuell simpelt flertall både ved første og annen gangs behandling. Legatets midler skal ikke under noen omstendigheter kunne inndras av Staten. Skogen vil alltid trenge fornyelse og pleie til det beste for hele samfunnet. Endringer i disse statutter kan kun skje ved enstemmig styrevedtak som deretter må godkjennes av Fusa kommunestyre med to tredjedels flertall eller eventuell simpelt flertall både ved første og annen gangs behandling. Uendra, kun modernisering av språk. Modernisering av omgrep

273 STATUTTER FOR REVNESTRANDENS SKOGPLANTINGSFOND Vedtatt av fondsstyret 3. mars Godkjent av Fusa kommunestyre 27. april Infanterikaptein Sverke Johannes Engelsen Baldersheim som døde den 6. april 1970 har i testamentet av 23. juni 1958 bestemt at det skal opprettes et legat - Revnestrandens Skogplantingsfond. Ved utlodning i dødsboet i 1970 er overført til fondet den testamenterte kapital med et beløp kr som utgjør fondets urørlige grunnkapital ved opprettelsen. Fondets rekneskap følger kalenderåret. 2 20% av brutto avkastning legges til grunnkapitalen hvert år. 3 Grunnkapitalen kan aldri nedsettes. Hvis det oppstår tap ved kurssvikt eller andre grunner som fører til udekket tap i regnskapet skal avkastning som kunne vært utdelt etter 2 brukes til dekning av udekket tap inntil slikt tap er dekket fullt ut. Til Revnestranden regnes i nærværende statutter også gårdene Yddal, Femanger og Skår. 4 Revnestranden har store utmarksstrekninger som ligger brakk, bevokst med mose, lyng, ener og mindreverdig løvskog. Her kan skapes store verdier ved rydding og planting av nåleskoggran og furu. Med den voksende forståelse av kulturbeiter for husdyrene vil store arealer frigjøres for skogplanting og skogkultur i bygden. Midlene anvendes til igangsetting av arbeider med skogen etter legatstyrets initiativ, og/ eller til bidrag til grunneiere som opptar rasjonell reising av skogen. Når Revnestranden er tilplantet, kan legatets disponible avkastning også brukes til samme formål etter legatstyrets vedtak i den øvrige del av Fusa kommune. Den årlige utdelingen av bidrag foretar styret. Det må påsees at gitte bidrag anvendes på rette måte. Over alle møter og beslutninger føres protokoll

274 5 Fondets styre består av 6 medlemmer: Fusa kommunes ordfører og Fusa kommune sin skogbruksansvarlig med samme funksjonstid som de innehar nevnte verv/stilling. Fra fondsområdet fire aktive skogeiere og to varamedlemmer for disse. Fusa kommunestyre utpeker de fire styremedlemmer med to varamedlemmer for 4 år ad gangen, etter hvert kommunevalg. Alle fire valgte styremedlemmer eller varamedlem må være representert for at styret skal være beslutningsdyktig. Styret forvalter legatets midler ved å anbringe og fruktbargjøre dem på den måte og i de former som måtte ansees fordelaktigst. 6 Legatets kapital må dog plasseres og forvaltes med den største forsiktighet og således at de er mest mulig uavhengig av variable og synkende pengeverdier. Verdienes fordeling på forskjellige felter ansees formålstjenlig. Midler som ikke er plasserte eller som er midlertidig frigjort skal innsettes på bankkonto omfattet av innskuddsgaranti fra Bankenes Sikringsfond. Er styret i tvil om plasseringer eller omplassering av verdier, skal opplysninger og råd søkes hos kyndige personer på de områder det gjelder. 7 Styret utpeker innen- eller utenfor styret en regnskapsfører og fastsetter dennes godtgjørelse. Styret må herunder treffe en ordning slik at ikke regnskapsføreren alene kan disponere i kapitalen. Legatets midler skal ikke under noen omstendigheter kunne inndras av Staten. Skogen vil alltid trenge fornyelse og pleie til det beste for hele samfunnet. 8 Endringer i disse statutter kan kun skje ved enstemmig styrevedtak som deretter må godkjennes av Fusa kommunestyre med to tredjedels flertall eller eventuell simpelt flertall både ved første og annen gangs behandling

275 SAKSFRAMLEGG Saksnr Utval Møtedato Saksbeh. Utval for plan og miljø HHB Ungdomsrådet HHB Råd for seniorar og menneske med HHB nedsett funksjonsevne Kommunestyret HHB Sakshandsamar: Helle Holte Bruland Arkivsaknr 09/930 Eigengodkjenning - Detaljregulering for Grimeneset strand- og naustområde Reguleringsendring, del av Gbnr 19/3 og 12 Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Detaljregulering for Grimeneset strand- og naustområde, del av Gbnr. 19/3 og 12, vert med dette vedteke i kommunestyret. Vedtaket vert gjort med følgjande vilkår: 1. Ein framdriftsplan for tilbakeføring av området med ulovlege massar i sjø skal sendast kommunen innan 2 månader frå dette vedtaket. 2. Det skal i ein slik plan lokaliserast eit eigna område for mottak - før det vert gitt løyve til å flytte massane. Kommunen inviterer til dialog om ei løysing. Vedtaket er heimla i PBL UTVAL FOR PLAN OG MILJØ Handsaming: Uttaler frå senior- og funksjonsrådet og ungdomsrådet vart gjort kjent i møtet. Rådmannen sitt framlegg vart samrøystes tilrådd med fylgjande presisering: «.vert med dette vedteke i kommunestyret.» vert erstatta med «.vert godkjent.» Slik: Detaljregulering for Grimeneset strand- og naustområde, del av Gbnr. 19/3 og 12, vert godkjent. Vedtaket vert gjort med fylgjande vilkår: 1. Ein framdriftsplan for tilbakeføring av området med ulovlege massar i sjø skal sendast kommunen innan 2 månader frå dette vedtaket. 2. Det skal i ein slik plan lokaliserast eit eigna område for mottak - før det vert gitt løyve til å flytte massane. Kommunen inviterer til dialog om ei løysing. Vedtaket er heimla i PBL

276 UPM-014/16 VEDTAK: Detaljregulering for Grimeneset strand- og naustområde, del av Gbnr. 19/3 og 12, vert godkjent. Vedtaket vert gjort med fylgjande vilkår: 1. Ein framdriftsplan for tilbakeføring av området med ulovlege massar i sjø skal sendast kommunen innan 2 månader frå dette vedtaket. 2. Det skal i ein slik plan lokaliserast eit eigna område for mottak - før det vert gitt løyve til å flytte massane. Kommunen inviterer til dialog om ei løysing. Vedtaket er heimla i PBL UNGDOMSRÅDET Handsaming: Ungdomsrådet tok samrøystes saka til orientering. UNG-018/16 VEDTAK: Ungdomsrådet tar saka til orientering.. Saksframstilling: Vedtaksmynde: Kommunestyret Saksdokument: Vedlegg: Vedlegg: Dok.dato Tittel Dok.ID Planomtale, detaljregulering for Grimeneset strand-og naustområde, regulreringsendring del av Gnr. 19, bnr. 3 og 12, Plan-ID_ , pdf Føresegner og retningslinjer, detaljregulering for Grimeneset strand- og naustområde, reguleringsendring, Plan- ID_ , pdf Plankart - detaljregulering Grimeneset strand- og naustområde Trekking av motsegn - Del av plan Grimeneset Reguleringsplan Ikkje vedlegg: oversendingsmailar, korrespondanse, tidlegare vedtak og møtereferat Faktiske opplysninger i historikk: 276

277 Planarbeidet starta i etter at det i august 2008 vart oppdaga at det var fylt ulovleg i sjø med store mengder tunellmassar. Dåverande nyleg vedtekne reguleringsplan for Grimeneset hadde godkjent eit område for fylling i sjø, men då i vesentleg mindre grad enn gjennomført. Det vart i etterkant av denne utfyllinga søkt om endring av reguleringsplanen, med hensikt å få godkjent det ulovlege tiltaket. Ved varsel om oppstart planarbeid, kom det inn fleire merknader. Fylkesmannen rådde i frå å gjere ein reguleringsendring på dåverande tidspunkt, og oppmoda i staden kommunen om å følgje opp det ulovlege tiltaket med reaksjonar overfor tiltakshavar. Det vart gjennomført meklingsmøte , og planarbeidet haldt fram. Det har vore mange møter i saka. Den føreliggjande planen er no eit resultat av mekling mellom Fylkesmannen, kommune og grunneigar. Reguleringsplanen har vore på høyring og til offentleg ettersyn. Planen har ikkje lenger motsegn knytt til seg, jamfør brev frå Fylkesmannen datert I brev datert opplyser kommunen konsulenten om at motsegn er trekt og saka er klar for endeleg handsaming. Kommunen ber om at namn og datoar på planframlegget vert oppdatert jamfør startpakke for reguleringsplanar, revidert Nytt plannamn er derfor endra til: Detaljregulering for Grimeneset strand- og naustområde, reguleringsendring. Dette er ei planendring av reguleringsplan for Grimeneset. Endringa er i all hovudsak knytt til justering av strandsone og molo etter ulovleg fylling med steinmassar i sjø. Vedtak av denne detaljreguleringa godkjenner ikkje det ulovlege tiltaket. Vurdering: Reguleringsplanen som no vert lagt fram for kommunestyret er utarbeidd i tråd med kapittel 12 i plan og bygningslova. Reguleringsplanen gjer høve til justering av det ulovlege tiltaket i planområdet. Tiltaket er søknadspliktig. Etter søknad skal området tilbakeførast slik at ein oppnår samsvar med ny reguleringsplan. Realisering av planen vert følgt opp overfor grunneigar, som ledd i oppfølging av ulovlege tiltak i kommunen. 277

278 Side 1 av 5 Planomtale, detaljregulering for Grimeneset strand- og naustområde, reguleringsendring del av Gnr. 19, bnr. 3 og 12, Plan-ID: PROSJEKTADMINISTRASJON REGULERING - KOMMUNALTEKNISK PLANLEGGING 278