Saksnr. Utval Møtedato 079/18 Formannskapet Sakshandsamar: Knut Fredrik Øi Arkiv: K2 - K40 Arkivsaksnr. 18/51-17

Transkript

1 Lærdal kommune Sakspapir Saksnr. Utval Møtedato 079/18 Formannskapet Sakshandsamar: Knut Fredrik Øi Arkiv: K2 - K40 Arkivsaksnr. 18/51-17 Søknad frå Lærdal bestandsplanområde for hjort - bestandsplan og søknad om støtte til drift Kort samandrag: Lærdal bestandsplanområde for hjort vart oppretta i 2015 og førre bestandsplan gjaldt for perioden Styret i Lærdal bestandsplanområde for hjort søkjer om ny bestandsplan for perioden , samt støtte frå det kommunale viltfondet til drift. Rådmannen si tilråding: I medhald av Forskrift om forvaltning av hjortevilt 7 og 15, godkjenner Lærdal kommune omsøkt bestandsplan for hjort for perioden I medhald av Lærdal kommune retningsliner for bruk av viltfondet punkt 3, løyver Lærdal kommune årleg kr i 2018 og 2019, totalt kr, til drift av Lærdal bestandsplanområde. Midlane skal dekkast av det kommunale viltfondet. Midlane vert utbetalt etter framsyning av rekneskap. Saka er vurdert etter Naturmangfaldlova Formannskapet Røysting:

2 Tilrådinga frå rådmannen vart samrøystes vedteken FS-079/18 Vedtak: I medhald av Forskrift om forvaltning av hjortevilt 7 og 15, godkjenner Lærdal kommune omsøkt bestandsplan for hjort for perioden I medhald av Lærdal kommune retningsliner for bruk av viltfondet punkt 3, løyver Lærdal kommune årleg kr i 2018 og 2019, totalt kr, til drift av Lærdal bestandsplanområde. Midlane skal dekkast av det kommunale viltfondet. Midlane vert utbetalt etter framsyning av rekneskap. Saka er vurdert etter Naturmangfaldlova. Vedlegg: Søknad viltfondet og søknad bestandsplan Søknad stønad til drift av Lærdal bestandsplanområde for hjort Relevante dokument i saka Aktuelle lover, forskrifter, avtalar m.m. Forskrift om forvaltning av hjortevilt Forskrift om kommunale og fylkeskommunale viltfond og fellingsavgift for elg og hjort Lærdal kommune retningsliner for bruk av viltfondet Naturmangfaldlova Saksutgreiing Førre bestandsplan for hjort i Lærdal bestandsplanområde hadde som hovudmålsetjing å stabilisera hjortestamma på 2014-nivå. Dette vart konkretisert i at det var trong for å auka avskytninga med 100 dyr årleg; om lag 500 felte hjort årleg i kommunen. I 2015 og 2016 var ein om lag 250 dyr unna samla sett å nå denne målsetjinga. I 2016 vart CWD påvist på villrein i Nordfjella sone 1. I kjølevatnet av denne problematikken har det frå sentralt hald vore ytra eit ønskje/krav om at bestandane av hjortevilt i randsona til Nordfjella vert redusert for å minska smitterisikoen mellom artane av hjortevilt var siste året av førre bestandsplan for hjort, og det vart gjort mange grep for å auka avskytninga monaleg. Fellingsresultatet landa på 785 hjort, og summen av dei tre åra i planen vart difor temmeleg nær målsetjinga om 1500 felte dyr. Resultatet vart samla 1538 dyr. Jaktuttaket i 2017 vart altså om lag det dobbelte av normalen. Uttaket av hjort dei siste åra målt i tal og type dyr, samt utvikling i setthjort-indeksane og vårteljingstala, peiker i retning av at bestanden av hjort i Lærdal har auka dei siste åra, trass i målsetjinga om stabilisering. Kor vidt den auka fellinga i 2017 har bremsa veksten, stabilisert stamma eller redusert stamma er vanskeleg å seia. I tillegg har vinteren 2017/2018 truleg vore tøff for hjorten, også i forhold til foringsforbudet som vart innført i sentral forskrift. I jaktåret 2017/18 er det registrert 58 påkøyrde hjorter, 60 hjort som har

3 dauda av andre årsakar og 5 skadefelte hjorter. Tal dyr som faktisk har dauda av andre årsakar enn jakt er truleg eit solid underestimat. Totaltalet hjort som har gått ut av bestanden siste året er difor truleg over 1000 dyr. Norsk Hjortesenter v/magnus Frøyen har saman med styret i Lærdal bestandsplanområde utarbeida omsøkt bestandsplan for Lærdal, med målsetjing å redusera bestanden av hjort i kommunen. Styret i Lærdal bestandsplanområde for hjort søkjer om to ting: 1. Ny bestandsplan for hjort i perioden Støtte frå viltfondet til drift i planperioden Økonomiske konsekvensar Dette vert vurdert under punktet om støtte frå viltfondet til drift. Vurdering 1. Bestandsplan for hjort i Lærdal bestandsplanområde Omsøkt bestandsplan har som hovudmål å redusera hjortebestanden i Lærdal. Samstundes legg planen opp til å skapa ein meir robust hjortebestand, med høgare snittalder på dyra, betre bukkeandel og såleis ei meir produktiv, men lågare, vinterstamme. Planen er i grove trekk ganske lik den førre planen for perioden Skilnaden no er eit mål om monaleg høgare årleg felling. Planen legg opp til ei ytterlegare auke i uttaket enn kva som vart felt i Lærdal i Då vart det felt 785 hjort. Planen for 2018 og 2019 er eit årleg uttak på 820 dyr. Etter alle solemerker vil då bestanden av hjort i Lærdal reelt sett verta redusert. Kor stor reduksjonen vil vera er vanskeleg å seia eksakt av de ingen veit kor mange dyr som har tilhald i Lærdal. Men kunnskapsgrunnlaget (jamfør Naturmangfaldlova 8) i form av oppslutning kring sett-hjort-metoden og vårteljingane gjer at det truleg no er mogleg kvantifisera endringen i bestandsstorleik. Alvorleghetsgraden knytt til ei eventuell påvisning av smittsam skrantesjuke på hjort er stor. Føre-var-prinsippet (Naturmangfaldlova 9) gjer difor at det er betre å redusera bestanden «litt for mykje» enn litt for lite. Dei høge påkøyringstala, samt skadeproblematikken i landbruket (og private bustadfelt) er også gode argument for ei monaleg bestandsreduksjon i Lærdal. Generelle trekk i hjortebestandane på heile vestlandet er at kondisjonen på dyra vert dårlegare, truleg som respons på tette bestandar. Det må likevel nemnast at hjorteressursen er verdifull i Lærdal. Det er store kjøt-, jakt- og folkehelseressursar knytt til hjortebestanden. Måten hjortebestanden er planlagt redusert i Lærdal, gjer at ideelt sett vert vinterbestanden lågare, medan produktiviteten i større grad oppretthaldast. Dette skal skje ved at dei uproduktive dyra i større grad skal skytast i jakta. Konsekvensen av ein reduksjon på denne måten vil difor vera moderat og jaktinteressene kan hausta godt av bestanden framover i tid. Ved vidare å byggja opp under tilretteleggjinga for omsetjing av viltkjøt, kan høg avskytning bidra til næringsutvikling ved sal av kjøt og jakt. I 2017 vart det solgt hjortekjøt (fyrstehandsverdi) for om lag 1 million kroner i Lærdal. Ved å beskatta

4 kalveandelen høgt, vil ein truleg også unngå ein del trafikkproblematikk og at kalvar dauder av svolt gjennom vinteren. Planen er etter rådmannen sin vurdering god. Utfordringa ligg heilt klart i gjennomføringsdelen. Fyrste heilskapelege bestandsplan i Lærdal vart vedteke i Dei fleste valda fekk då løyva sine som «frie dyr» frå kommunen, men skulle fylgja avskytningsmodellen i planen dei hadde gjeve sin tilslutning til. Dette ga større ansvar for fellingane til grunneigarsida. Ein direkte konsekvens av dette var at beskatninga på kalv/ungdyr gjekk merkbart ned samanlikna med åra før. Større grunneigaransvar gav faktisk dårlegare avskytning i høve alder. Det er difor truleg trong for mykje informasjonsarbeid for å få grunneigarane/jegerane til å ta ansvar for denne ambisiøse planen. Ikkje berre informasjon til valda, men god informasjon ut til heile jegerstanden. Fellingstalet i 2017 var utroleg høgt. Få, om nokon, hadde tru på at det var mogleg å fella så mykje hjort på ein sesong. Det at det faktisk var mogleg, gir håp om at omsøkt plan faktisk også er gjennomførbar. Mange erfaringar vart gjort hausten Nøye oppfølgjing gjennom jaktsesongen, med info til vald og jegerar undervegs, er sentralt for å få til ei så høg felling med så stor andel unge dyr i 2018 og Verkemiddel som tilgang på helikopter, viltmottak og også vurdering av jakt i januar er truleg sentralt for å nå måla. Videre er det mykje å gå på i høve grunneigarsamarbeid. Planen legg opp til maksimal utdeling av fellingsløyve i planperioden, altså avvik frå det forskriftsfesta minstearealet med 50%, slik at det vert eit fellingsløyve pr 250 daa i heile Lærdal. Det vil vera eit stort tal løyve tilgjengeleg, og mange vald vil ikkje vera i nærleiken av å nytta alle tildelte fellingsløyve. Det er viktig at desse løyva kjem ut på «marknaden» ved at dei selgjast eller at grunneigarar med høg tettleik av hjort utover hausten/vinteren kan slippa inn jegerar med «eigne fellingsløyve». I 2017 vart dette nytta litt, men potensialet er mykje større. Rådmannen tilrår at omsøkt plan vert godkjent, og at kommunen nyttar 7 i Forskrift om forvaltning av hjortevilt for å avvika forskriftsfesta minsteareal for hjort med 50%. Dei formelle krava til bestandsplan, jamfør 14 i Forskrift om forvaltning av hjortevilt er tilfredsstilt. Tildelinga av fellingsløyve til alle valda innafor bestandsplanområdet sin avgrensing (kommunegrensa) gis etter omtalt avskytningsmodell i planen. Dei valda som er medlem i bestandsplanområdet får løyva som frie løyve frå kommunen, men skal følgja avskytningsmodellen i planen. Dei valda som ikkje er medlem i bestandsplanområdet får løyva sine som retta tildeling, med utgangspunkt i omtalt avskytningsmodell i planen. 2. Støtte frå viltfondet til drift i planperioden Viltfondet i Lærdal har pr mai 2018 ein saldo på kr. Inntektene er i all hovudsak fellingsavgiftene frå hjort og elg. Auka felling gir auka inntekt på viltfondet. Fellingsavgiftene i 2017 utgjorde kr. Omsøkt bestandsplan for legg opp til ei ytterlegare auke i fellingstalet. Det vert lagt opp til auka felling av kalv. Fellingsavgifta på kalv er lågare enn vaksent dyr (om lag henholdsvis 220 kr/kalv og 360 kr/vaksent dyr). Inntekene dei neste to åra vert ved full felling då om lag tilsvarande som i Hovudutgiftene til viltfondet er

5 handsaming av offentlege ettersøk (primært påkøyrd vilt). Desse utgiftene er høge, men ein reduksjon i vinterstamma av hjort vil forhåpentligvis gje ei lågare påkøyringsrate og derav lågare kostnadsnivå. Det er forskrift om bruk viltfond og lokale retningsliner for bruk av viltfondet som regulerer kva det kommunale viltfondet kan nyttast til. Støtte til bestandsplanlegging og drift av bestandsplanområde er i punkt 3 nevnt som ei sak som fondet kan nyttast til. Løyving over 5000 kr skal handsamast politisk. Føremålet er i tråd med sentral forskrift ( 5). Rådmannen vurderer den økonomiske situasjonen i viltfondet til god. Støtte til drift av bestandsplanområdet og bestandsplanlegginga er sentralt for å ha ei effektiv og kunnskapsbasert forvaltning. Rådmannen tilrår difor å løyva kr årleg til drift av Lærdal bestandsplanområde for hjort i 2018 og 2019, totalt kr.