Den dag kjem aldri. Aina Basso

Størrelse: px

Begynne med side:

Download "Den dag kjem aldri. Aina Basso"

Tord Olsen
5 år siden
Visninger:

1 Den dag kjem aldri Aina Basso

2 2018 Aina Basso og Nynorsk kultursentrum Framsida Aina Basso. Foto: Tove K. Breistein Publisert etter avtale med forfattaren på Vinjesenteret.no 15. mai

3 DIKT VAR DEN LITTERÆRE FORMA som talte aller sterkast til meg i ungdomstida, og aller best talte dei dikta som handla om kjærleiken, særleg den litt utilgjengelege, den ein måtte kjempe for og lengte etter. Eg las slike dikt, og eg freista skrive slike dikt sjølv, rett nok med ein del mindre hell. Det aller finaste diktet eg visste om som tenåring, var Den dag kjem aldri av Aasmund Olavsson Vinje, og det er framleis det einaste lange diktet eg kan utanåt. Eg kan enno ta meg sjølv i å synge diktet når eg tuslar rundt for meg sjølv, for etter at eg oppdaga at det var tonesett, lærte eg meg sjølvsagt melodien. Dette er ei kjærleikserklæring. Både til Den dag kjem aldri, til alle dei sterke kjærleiksdikta som røskar i unge, opne hjarte, til Aasmund Olavsson Vinje og til den ungdomen eg ein gong var. Måtte ein rest av han alltid finnast ein stad der inne, same kor gammal kroppen min måtte bli. Den dag kjem aldri at eg deg gløymer, for om eg søver, eg om deg drøymer. Om natt og dag er du like nær, og best eg ser deg når mørkt det er. Ja, best eg ser deg når mørkt det er, tenkte eg der eg låg i mørkret på jenterommet mitt på Giske på nittitalet og var tenåring og hovudstups forelska og såg andletet hans lyse framføre meg med det same eg lét att auga. 3

4 Eg skjønte fullstendig og på alle vis kva det den gongen snart 130 år gamle diktet til Aasmund Olavsson Vinje handla om, eg kjende desse kjenslene som diktet formidla, kjende dei tungt som ei hamring i bringa og lett som ei flaksing i magen og altoppslukande og invaderande i hugen, og eg lærte meg diktet utanåt og skreiv det med sirleg ungjenteskrift i skuledagboka mi og på eit blankt ark eg dekorerte med vakker blomsterbord. Eg teikna andletet til den elska om att og om att, og når eg fekk det til å likne, risla det gjennom meg, som tusen små bekkar ned ei vestlandsk fjellside om våren. Du leikar kringom meg der eg vankar. Eg høyrer deg når mitt hjarta bankar. Du støtt meg fylgjer på ferdi mi, som skuggen gjeng etter soli si. Viss nokon sa namnet hans, dunka hjartet mitt så hardt at eg trudde det ville slå seg ut av sjølve bringekassa, eg blei varm og raud frå halsen og opp og hadde mitt svare strev med å skjule kjenslene dette namnet berre eit namn, men det var hans! framkalla. Eg skreiv namnet på skinnpennalet mitt, ein stad ingen andre skulle sjå, eg skribla namnet hans om att og om att, på ark og i skrivebøker, og mitt eige namn med hans etternamn bak med ulike skrifttypar i den hemmelege dagboka mi heime. Når nokon kjem og i klinka rykkjer, d er du som kjem inn til meg, eg tykkjer. Eg sprett frå stolen og vil meg te, men snart eg sig atter ende ned. Eg såg diktaren som ung mann så levande føre meg, i den gamle stova si langt tilbake i gamledagar, der han sat med hendene framføre andletet i ein stol, før han spratt opp 4

5 då nokon tok i døra, og ville seg te men akkurat det skjønte eg ikkje heilt, kva ville han te å gjere? men straks seig atter ned då han såg at det ikkje var nokon spesiell som kom, berre ein kven-som-helst, og ikkje den elska i det heile. Eg skjønte han fullkome, eg visste akkurat korleis han hadde det. For slik hadde eg det også, kvar gong nokon kom inn døra på diskoteket eller gatekjøkenet på naboøya; d er han som kjem inn til meg, eg tykkjer. Eg kunne telefonnummeret heim til han utanåt, og somme tider ringde eg det, berre for å kanskje få høyre stemma hans, men det var som oftast mor hans som tok telefonen, og då la eg på så fort eg kunne, raud og bankande, og heldigvis var dette på nittitalet, så ingen fann nokon gong ut at det var eg som hadde ringt. Og ringt. Og ringt igjen. Når vinden lint uti lauvet ruslar, eg trur d er du som gjeng der og tuslar, når somt der borte eg ser seg snu, eg kvekk og trur det må vera du. Dei gule sommardagane i ein frodig og overgrodd hage, raslinga i det grøne lauvet, den varme sola som blir filtrert gjennom trekronene og ei brå kjensle av at det er den elska som går der borte og tuslar, som får den som elskar til å kveppe til, bli varm og raud og skjelven, men så er det ingen, kanskje berre ein katt eller ein fugl mellom greinene, kanskje berre mor som kjem ut og seier at no er det middag, eit eller anna prosaisk, kjøt eller fisk med brun eller kvit saus og poteter. Og til slutt, i det siste verset, dei gammaldagse vognene med brune, skinande hestar framføre, som eg såg så tydeleg føre meg, som kjem rullande langsetter landevegen, og den som elskar kvepp igjen og ser og ser, kan det vere den elska som kjem der i karjolen? I diktet kan den som elskar høyre den elska i all vakker musikk som finst i verda, og eg gjorde det same, eg høyrde rolege balladar om att og om att på 5

6 stereoanlegget, til bringa mi vil sprenge, og tenkte på den gongen vi dansa saman på ungdoms-diskoteket, tett, tett inntil, lukta av deodoranten hans og vaskemidlet som mor hans hadde vaska flanellskjorta hans med, og kunne eg berre kyssa han, kunne han berre kyssa meg, bøygd seg ned og lagt dei heilt sikkert uendeleg mjuke leppene mot mine medan Purple Rain drønna gjennom klubbhuset på Neset. I kvar som gjeng og som rid og køyrer, d er deg eg ser, deg i alt eg høyrer, i song og fløyte- og felelåt, men endå best i min eigen gråt. Ja, endå best i min eigen gråt, tenkte eg på jenterommet på Giske, og det var ikkje fritt for at ei og anna tåre pipla ut av kroppen, som var overoppfylt av drypande, glødande, dunkande kjærleik. For kom han nokon gong til å kome? Var dette ein håplaus kjærleik? Burde eg like gjerne gi opp og prøve å gløyme han eller var det tvert imot verd all denne lengtinga og ventinga? Tjuefem år seinare gler det meg at eit så gammalt dikt kunne vekke slike kjensler og ein slik gjenklang i ei tenåringsjente på 1990-talet, at litteraturen kan vere så evig, at menneskehjarta endrar seg så lite, og eg tek meg i å lure på kor gammal diktaren var då han skreiv dette diktet og blir overraska då eg finn ut at det først kom ut då han var nærare 50 år gammal. For det er noko så ungt over det, over denne lengten og desperasjonen etter kjærleik, men kjærleiken er kanskje alltid ung, og lengten svinn kanskje ikkje sjølv om tida går, og eg ser hjarta gløde gjennom hundreåra og kjenner meg glad, for kjærleiken og lengten og åra som går og som ikkje står til hinder for noko som helst, ikkje ein gong for kjærleik. 6

Like dokumenter

OK, seier Hilde og låser.

OK, seier Hilde og låser. 4 Tor Arne, Mie og Markus skal i symjehallen medan Hilde og eg er på kunstutstillinga. Hilde stressar med å sjå etter at dei har fått alt med seg. Eg står og ventar. Eg merkar eg er utolmodig, eg kan ikkje