Tiltaksstatus i 2017 for Ryfylke vassområde

Transkript

1 Tiltaksstatus i 2017 for Ryfylke vassområde (vedlegg 2 til Årsrapport 2017)

2 INNHALD 1. Innleiing Ryfylke vassområde... 3 Om vassområdet... 3 Påverknad av vassmiljøet... 4 Miljø Status for kvart tiltaksområde... 7 Vassdragsområde Sauda (037)... 7 Vassdragsområda Suldalsvassdraget (036) og Ulla-Førre (035)... 8 Vassdragsområde Ryfylkeøyene (034) Vassdragsområde Jørpeland (032) Vassdragsområde Frafjorden (030) Kyst og fjord Framande artar Vedlegg side 2

3 1. INNLEIING «Regional plan for vannforvaltning i vannregion Rogaland » blei godkjent av Klima og miljødepartemen i juli I tiltaksprogrammet, vedlagt regionalplanen, framkomme tiltaksprioriteringar. Statusoversikten i dette skrivet gjeld for vassførekomstar der kommunane i Ryfylke vassområde er ansvarlege. Den nasjonale vassdatabasen Vann-nett har i lengre tid låge nede. Den er no lagt over i ny plattform. Alle sektorar, inkludert kommunane i Ryfylke vassområde, skal no vurdere og oppdatere informasjon på eksisterande tiltak kor dei sjølv er satt opp som ansvarleg myndigheit. Tiltaksmodulen skal vere oppdatert innan 1. september. Når databasen ligg føre i ny versjon, vil faktaark (og rapportar) for den enkelte vassførekomst med oppdatert informasjon om mellom anna påverknad, miljømål, og tiltak vere tilgjengeleg. 2. RYFYLKE VASSOMRÅDE Om vassområdet Ryfylke vassområde består av følgande kommunar; Forsand,, Hjelmeland, Rennesøy, Finnøy, Suldal, Sauda og store deler av Gjesdal og Odda. Mindre areal i Bykle, Sirdal og Vinje kommunar inngår også i vassområdet. Totalarealet er om lag 6500 km2, og er dermed det største vassområdet i vassregion Rogaland. Ryfylke utgjør eit tverrsnitt av fylket, frå øyer, skjær, fjordar og dalar til høgfjell. Landskapet i austre del av Ryfylke er dominert av djupe, isolerte dalar med bratte fjordsider. Vassområdet er elles prega av ei rekke fjell til fjord-vassdrag. Dei fleste vassdraga har utspring i skrinne fjellområde med avgrensa bufferkapasi mot forsuring. side 3

4 Tabell: Registrerte vassførekomstar i Ryfylke vassområde. SMVF står for sterkt modifiserte vassførekomstar. Dette er regulerte vatn og vassdrag (vasskraft, drikkevatn) og bekkelukking (landbruk, busetnad). Kjelde: Vann-nett (mars -18) Vasstype Tal SMVF Størrelse Kyst km 2 Grunnvatn km 2 Innsjø km 2 Elv km 2 Påverknad av vassmiljøet Vasskraftregulering, sur nedbør og avrenning frå landbruket er dei tre største menneskapte påverknadane av vassmiljøet i Ryfylke. Tabell: Her kan ein sjå dei største påverknadane på vassmiljøet i Ryfylke samanlikna med Rogaland elles. Påverknad er vist i rekkefølge frå størst til mindre del. Påverknad som har ein fordeling på >10% av vassførekomstane er vist med blå farge. Fordeling på 5-10 % er vist med lys blåfarge, og fordeling på <5% er vist med kvit farge. Kjelde: «Regional plan for vannforvaltning i vannregion Rogaland.» Nr Vannregion Rogaland Jæren vannområde Dalane vannområde Ryfylke vannområde Haugalandet vannområde 1 Sur nedbør Avrenning fra landbruk 2 Fysiske inngrep med vannføringsendring 3 Avrenning fra landbruk 4 Avløp fra spredt bebyggelse 5 Avrenning fra byer/te flater Fysiske inngrep med vannføringsendring Avløp fra spredt bebyggelse Avrenning fra byer/te flater Punktutslipp fra renseanlegg / avløp Sur nedbør Fysiske inngrep med vannføringsendring Avrenning fra landbruk Punktutslipp fra industri Avløp fra spredt bebyggelse Fysiske inngrep med vannførings endring Sur nedbør Avrenning fra landbruk Avløp fra spredt bebyggelse Fremmede arter. Punktutslipp fra renseanlegg / avløp Sur nedbør Avrenning fra landbruk Avløp fra spredt bebyggelse Avrenning fra annen diffus kilde Fysiske inngrep med vannføringsendring 6 Avrenning fra industri 7 Punktutslipp fra renseanlegg/avløp side 4

5 Vasskraftregulering I Ryfylke er store delar av vassdragsnaturen nytta til vasskraft. Små kraftverk og større kraftutbyggingar endrar en til naturen i og rundt vassdraget fordi dei fysiske og kjemiske forholda blir endra. Dette påverkar plante- og dyrelivet, både direkte og indirekte. Langtranportert forureining Sur nedbør er ein av dei vesentlegaste påverknadane på vassmiljøet i Ryfylke. Lav ph i vassdrag medfører risiko for fiskedød og store endringar i økologisk miljø ved at artsamansetning av botndyr, zooplankton og vassplanter blir endra. Fleire stader blir det gjennomført kalking i nasjonal regi. Tiltak for å redusere påverknad frå sur nedbør, må i stor grad løysast gjennom internasjonalt arbeid og avtaler om utslippsreduksjonar på tvers av landegrenser. Eksisterande tiltak for å redusere dei negative effektane av sur nedbør, prioriterast gjennom nasjonal handlingsplan. Avrenning frå landbruk Der det er landbruk er vatnet ofte negativt påverka. Jordbruksdrift fører til avrenning av næringsstoff og større tap av jord samanlikna med skog og utmark. Slik avrenning bidrar til auka næringsstofftilførsel, algeoppblomstring og tilslamming av elver og bekkar, som igjen påverkar leveog oppvekstvilkår for fisk og andre artar i vassdraga. Plantevernmiddel som nyttast i jordbruket blir og funne i vassmiljøet, med ulik grad av giftighet og påverknad. Anna påverknad som treng merksemd Avløp Påverknad frå industri Spreiing av framande skadelege artar Øydelegging av habitat, t.d. bekkelukking og fjerning av kant-vegetasjon Miljø Hovudformålet etter vassforskrifta er å beskytte og ha ein bærekraftig bruk av vatnet i Norge. Der en ikkje oppnår god i dag, er hovudregelen at miljøforbetrande tiltak skal vurderast og settast i verk. Der en er god, men står i risiko for å bli dårlegare, skal førebyggande og beskyttande tiltak vurderast. Vassforskrifta har som mål at alle vassførekomstar minst skal oppretthalde eller oppnå god i tråd med standardiserte kriterier. Økologisk er basert på til biologiske indikatorar, og deles inn i 5 sklasser frå svært god til svært dårlig, som vist i figur under. side 5

6 Figur: Dei fem sklassane etter vassforskrifta. Tabellen under viser økologisk for alle vassførekomstar i vassregion Ryfylke. Som ein kan sjå er det mange av førekomstane som er sklassifisert med middels eller lav pålitelegheit. Dette betyr at klassifiseringa er satt på bakgrunn av ein påverknadsanalyse, ikkje utifrå undersøking i felt. Vassforvaltningsarbeidet skal vere kunnskapsbasert. Det er difor avgjørande at det er avklart kva som er miljø og påverknad i ein vassførekomst før ein setter inn tiltak. I Ryfylke vassområde har difor kunnskapsoppbygging vore sentralt i den fasen me er i no. Tabell: Økologisk i Ryfylke vassområde, alle overflatevatn. Data er henta frå vann-nett januar 2018, men er ikkje oppdatert med resultat frå undersøkingar frå 2016 og % av vassførekomstane har miljømål om å oppnå god innan Resterande 25 % har fått utsett frist til etter 9 i vassforskrifta (vann-nett). Sterkt modifiserte vassførekomstar (SMVF) skal oppnå godt økologisk potensial. Status for økologisk potensial for SMVF i Ryfylke er gitt i tabell under. Også her kan ein sjå at potensiale er satt ut i frå ein påverknadsanalyse. For å finne det økologiske potensialet (GØP) blir det naudsynt med utgreiingar. side 6

7 Økologisk potensiale i Ryfylke vassområde for alt overflatevatn som er sterkt modifiserte (SMVF). Data er henta frå vann-nett januar STATUS FOR KVART TILTAKSOMRÅDE Under er det gitt vassdragsvise samanstilling av vassførekomstar der kommunane i Ryfylke vassområde er ansvarlege for tiltak. Vassdragsområde Sauda (037) Dei største elvene i dette vassdragsområdet er Saudavassdraget og Nordelva. Begge renn ut i Sauda sentrum og i enden av Saudafjorden. Resterande er mindre elver og bekkefelt som renn ut på begge sider av Saudafjorden. Saudavassdraget består av to større elver, Slettedalselva og Storelva, som begge har sitt utspring på Røldalsfjellet i Odda. Vassdraget er betydelig utbygd til vasskraftformål. Det er gjennomført sundersøkingar referert i tabell nedanfor. Nordelva oppnår ikkje god. Tiltak må her settast inn i avløpssektoren, i første omgang ei nærare problemkartlegging. Fokus på informasjon, balansegjødsling og etablering av kantsoner kan være aktuelle tiltak der landbruket er årsak til påverknad. Namn Id. nr Kommune Nordelva/Åbøelva R Sauda Økologisk (Pålitelegheit) Dårleg Miljømål 2021 Godt økologisk potensial Påverknad/ årsak Avløp frå spreidd busetnad (middels grad) Status for tiltak og overvaking belastning i To stasjonar: Ansvar og kostnader Sauda k. 1 Værøy, N. og Torgersen, P. m.fl. 2017: Overvåking av innsjøer og elver i Ryfylke og Haugalandet vannområder Cowi rapport. side 7

8 Svandalen R Sauda og Etne God økologisk Avløp frå hytter (liten). Avrenning frå beite og eng (middels). Sur nedbør (middels). 1. Espedalen-dårleg 2. Sentrum- moderat Undersøkt i Botnfauna= God. Påvekstalger= Sauda k. Bekken innover Birkeland R Sauda God God økologisk Avrenning frå fulldyrka, beite og eng (middels). Undersøkt i Endra frå moderat og låg pålitelegheit til god og høg pålitelegheit. Sauda k. Sauda sentrumsnære bekkar R Sauda Lav God økologisk 9 Utsatt frist Bekkelukking Undersøkingar må gjennomførast for å finne for bekkelukking Sauda k. Vassdragsområda Suldalsvassdraget (036) og Ulla-Førre (035) Suldalsvassdraget ligg i Suldal og Odda, og omfattar innsjøar, elver og bekkar med utløp i Hylsfjorden, Sandsfjorden og Lovrafjorden. Vassdragsområdet omfattar fleire vassdrag og sidevassdrag. Det mest kjente er Suldalsvassdraget, det mest vassrike vassdraget på Vestlandet. Ulla-Førre anlegga blei ferdigstilt i Utbygginga nyttar vasskrafta i vassdraga Ulladalsåna, Førreåna, Suldalsvassdraget og mange mindre elver og bekkar. Suldalslågen fekk nytt manøvreringsreglement i Suldal, Hjelmeland og Bykle har i 2018 stilt krav til NVE om vilkårsrevisjon av Ulla-Førre. Ein har mellom anna stilt krav om miljøtilpassa vassføring og biotopforbetrande tiltak i Ulla og Førreåna, mens ein har stilt krav om biotopforbetrande tiltak i Suldalslågen. 2 Værøy, N. og Torgersen, P. m.fl. 2017: Overvåking av innsjøer og elver i Ryfylke og Haugalandet vannområder Cowi rapport. 3 Værøy, N. og Torgersen, P. m.fl. 2017: Overvåking av innsjøer og elver i Ryfylke og Haugalandet vannområder Cowi rapport. side 8

9 Røldal-Suldal (Hydro) skal ha ny konsesjon innan Odda og Suldal kommunar har starta arbeidet med å sjå på kva krav ein skal stilla til miljøforbetringar, blant anna til Roalkvamsåna og Brattlandsdalselva. I første omgang må ein skaffe til veie kunnskap om vassførekomstane og det økologiske potensialet. Det er gjennomført sundersøking i Nattlandsvatnet og i bekken ved Bergjord & Nerheim. Begge har ein moderat økologisk. Nattlandsvatnet oppnår god i planteplankton, undersøkinga viser at det er nivået av total fosfor som trekker vurderingane ned. Vatnet har dermed potensiale til å oppnå god økologisk ved å redusere tilførslar av næringssalter. Fokus på informasjon, balansegjødsling og etablering av kantsoner kan være aktuelle tiltak. Namn Id. nr Kommune Bergjord & Nerheim R Suldal Økologisk (Pålitelegheit) Miljømål 2021 Påverknad/ årsak Status for tiltak og overvaking Godt økologisk potensial 9 Utsatt frist Avrenning frå fulldyrka mark (middels grad). Bekkelukking (liten grad) : Botndyr= god. Påvekstalger:. Ansvar og kostnader Suldal k. Mosvatn L Suldal Middels Godt økologisk potensial 9 Utsatt frist Avløp Nytt reinseanlegg satt i drift i Mange hytter er ikkje tilkopla. Tilstandsundersøking planlagt i Suldal k. Nattlandsvatnet L Suldal Godt økologisk potensial 9 Utsatt frist Avrenning fulldyrka mark (middels). Avløp frå spreidd busetnad (middels) Målingane viser at det er tot-p som trekker en ned. Elles god. Suldal Førreåna nedre R Hjelmeland Ulladalsåna nedre R Hjelmeland, Suldal Lav Dårleg Godt økologisk potensial 9 Utsatt frist Godt økologisk potensial 9 Utsatt frist Hydrologiske endringar utan minstevassføring (stor grad) Hydrologiske endringar utan minstevassføring (stor grad) Det blir gjennomført undersøkingar i vassdraga etter pålegg frå. Rapportering i Kommunane har i 2018 stilt krav om revisjon av konsesjonsvilkår. 4 Værøy, N. og Torgersen, P. m.fl. 2017: Overvåking av innsjøer og elver i Ryfylke og Haugalandet vannområder Cowi rapport. 5 Værøy, N. og Torgersen, P. m.fl. 2017: Overvåking av innsjøer og elver i Ryfylke og Haugalandet vannområder Cowi rapport. side 9

10 Hjelmelandsåna og Hetlandsåna Steinslandsvatnet, Hetlandsvatnet og Riskadalsvatnet er etter undersøkingar gitt en god eller svært god økologisk. Det er elvemusling i Husstølsåna og Fisteråna. Det er gjennomført ein statusundersking for begge i seinare år. I Husstølsåna er totalbestanden anslått til å ligge mellom og individ. Rekruttering skjer, men openbart ikkje ofte. Av lokale tiltak er det foreslått at ein må vurdere å hindre nedslamming av substra og beskytte kantvegetasjon. I Fisteråna er det berekna å vere om lag 4000 individ. Av lokal tiltak blir det her foreslått betring av substratkvali for dei yngste og sikring av vassdekking for dei eldste muslingane. I Fisteråna er det behov for å finne eigna tiltak mot kunstig fiskevandringshinder som fører til at fisk blir stoppa nær utløp Namn Id. nr Kommune Steinslandsvatnet L (Hjelmeland) Økologisk (Pålitelegheit) Svært god Miljømål 2021 Påverknad/ årsak Status for tiltak og overvaking GØT -avrenning landbruk -renseanlegg Undersøkt i 2015: Endra frå moderat og låg pålitelegheit til svært god og høg pålitlighet 6. Ansvar og kostnader Hjelmeland k. Husstølåna R Hjelmeland Udefinert GØT Tiltak for å øke rekruttering av elvemusling. Bestand av elvemusling ligger inne på kultiveringsanlegg. Undersøking av førekomsten av elvemusling i Miljødir. Hjelmeland Hetlandsvatnet L Hjelmeland God God økologisk 9 Utsatt frist Avrenning frå fulldyrka mark (middels) Undersøkt i 2015: Endra frå moderat og låg pålitelegheit til god og høg pålitlighet 8. Hjelmeland k. 6 Åge Molversmyr 2015: Overvåking av innsjøer i og Hjelmeland r i International Research Institute of Stavanger, rapport IRIS-2015/219 7 Sandaas, K. og Enerud, J Utbredelse og bestandsstatus for elvemusling Margaritifera margaritifera i Hjelmelandsvassdraget Hjelmeland, Rogaland fylke. Rapport, 14 sider. 8 Åge Molversmyr 2015: Overvåking av innsjøer i og Hjelmeland r i International Research Institute of Stavanger, rapport IRIS-2015/219 side 10

11 Diffus avrenning frå spreidd busetnad (liten) Vassinntak for fiskeoppdrett (liten) Fisteråna R Dårleg Lav (?) God økologisk 9 Utsatt frist Dammar, barriere og sluser for anna aktivi (stor grad) Hydrologiske endringar med minstevassføring (middels) Undersøking av status for elvemusling. 9 Riskadalsvatnet L Svært god.. God økologisk Avrenning fulldyrka mark (liten) Tilstandsundersøkt i 2015: Endra frå moderat og låg pålitelegheit til svært god og høg pålitelegheit 10. Hjelmeland k. Vassdragsområde Ryfylkeøyene (034) Området omfattar øyane i Finnøy, Rennesøy og Hjelmeland kommunar. Eit bekkefelt frå Stavanger er også omfatta. Kvitsøy er ein del av vassdragsområdet, men der er ingen vassførekomstar i risiko. Nedbørsfelta er i hovudsak små bekkefelt med avrenning direkte til sjø. Nokre av bekkefelta har innsjøar. Hovudpåverknad er vurdert å være avrenning frå landbruksareal, men og avløp frå spreidd busetnad. Det har vore gjennomført sundersøkingar i ei rekkje lokaliar dei siste åra. Generelt visar resultata at den økologiske en ikkje er tilfredsstilande. Tiltak må til. Det er behov for auka innsats for å hindre næringsavrenning frå landbruket, gjennom regionale tilskotsordningar. Det bør truleg fokuserast på større bredde på kantsonene og balansegjødsling. Behov for renseparkar eller andre hydrotekniske tiltak bør vurderast. Frivillige miljøavtalar. 9 Kålås, S. m.fl. 2014: Undersøking av elvemusling i Fisteråna i Rådgivende biologer rapport Åge Molversmyr 2015: Overvåking av innsjøer i og Hjelmeland r i International Research Institute of Stavanger, rapport IRIS-2015/219 side 11

12 Rennesøy omfattast frå vekstsesongen 2018 av tilskotsordninga miljøvennlig spreiing av husdyrgjødsel (Regionalt miljøprogram). Ordninga vil kunne ha betydning i arbeidet med reduksjon av næringsavrenning. Finnøy bør og vere del i denne ordninga. Nyleg lekkasje av husdyrgjødsel på grunn av svakhet i ein gjødselport aktualiserer behovet for status på det tekniske anlegget. Rennesøy vil sjå på muligheiter for å gi tilbod til bøndene om sjekk av kvali på gjødselport. Namn Id. nr Kommune Kota R Hjelmeland Vatlandsvatnet, Kylevatnet og Jørstadvatnet bekkefelt R Finnøy Bekk frå Nesheimsvatnet R Finnøy Halsnøy bekkefelt R Finnøy Kyrkjøy og Bjergøyna bekkefelt R Finnøy Talgje bekkefelt R Finnøy Økologisk (Pålitelegheit) Dårleg.. Dårleg Dårleg Svært dårleg Miljømål 2021 Påverknad/ årsak Status for tiltak og overvaking 9 Utsatt frist Avrenning frå beite og eng God God God God God Avrenning fulldyrka mark Avrenning frå beite og eng Avrenning frå beite og eng Bekkelukking Avrenning frå beite og eng Bekkelukking Avrenning frå beite og eng Bekkelukking To prøvestasjonar, oppstrøms og nedstrøms Kotatjønn. belastning i To stasjonar. belastning i belastning i belastning i To stasjonar belastning i To stasjonar. Ansvar og kostnader Hjelmeland k. Finnøy k. Finnøy k. Finnøy k. Rennesøy k. 11 Værøy, N. og Torgersen, P. m.fl. 2017: Overvåking av innsjøer og elver i Ryfylke og Haugalandet vannområder Cowi rapport. 12 Kaurin, M. og Langelo, G.F. 2015: Problemkartlegging i landbrukspåvirkede elver i Rogaland. Rambøll miljørapport 13 Kaurin, M. og Langelo, G.F. 2015: Problemkartlegging i landbrukspåvirkede elver i Rogaland. Rambøll miljørapport 14 Kaurin, M. og Langelo, G.F. 2015: Problemkartlegging i landbrukspåvirkede elver i Rogaland. Rambøll miljørapport 15 Kaurin, M. og Langelo, G.F. 2015: Problemkartlegging i landbrukspåvirkede elver i Rogaland. Rambøll miljørapport 16 Kaurin, M. og Langelo, G.F. 2015: Problemkartlegging i landbrukspåvirkede elver i Rogaland. Rambøll miljørapport side 12

13 Fogn bekkefelt R Finnøy Bekk mellom Hanasand og Eltarvåg R Rennesøy Rennesøy og Austre Åmøy bekkefelt R Rennesøy, Stavanger Botndyr gir god til svært dårleg. God Avrenning frå beite og eng Bekkelukking belastning i To stasjonar. 9 Utsatt frist Skytebane Botndyrindex gir god. Det er likevel om lag 10 gangar høgare verdiar av bly og antimon i referansebekk i aust. 9 Utsatt frist Middels: Avløp frå spreidd busetnad Avrenning frå fulldyrka mark Bekkelukking belastning i (1-4) og (5-7). Sju prøvestasjonar: 1. Bekk ved Sørbø dårleg 2. Bekk v/vågedal svært dårleg 3. Bekk v/ Hodne - moderat 4. Bekk v/dale - moderat 5. Vikekleiva moderat 6. Asmarvikstemmen moderat 7. Hådnafjell dårleg Rennesøy k. Rennesøy Rennesøy Bekkefelt Finnøy, Reilstad Nærland R Finnøy til svært dårleg. 9 Utsatt frist Middels: Avløp frå spreidd busetnad Avrenning frå fulldyrka mark belastning i (1-2) og i 2017 (3-7) 22. Sju prøvestasjonar: 1. Sævheim - dårlig 2. Nådatræ - moderat Finnøy 17 Kaurin, M. og Langelo, G.F. 2015: Problemkartlegging i landbrukspåvirkede elver i Rogaland. Rambøll miljørapport 18 Værøy, N. og Torgersen, P. m.fl. 2017: Overvåking av innsjøer og elver i Ryfylke og Haugalandet vannområder Cowi rapport. 19 Kaurin, M. og Langelo, G.F. 2015: Problemkartlegging i landbrukspåvirkede elver i Rogaland. Rambøll miljørapport 20 Værøy, N. og Torgersen, P. m.fl. 2017: Overvåking av innsjøer og elver i Ryfylke og Haugalandet vannområder Cowi rapport Kaurin, M. og Langelo, G.F. 2015: Problemkartlegging i landbrukspåvirkede elver i Rogaland. Rambøll miljørapport 22 Værøy, N. og Torgersen, P. m.fl. 2017: Overvåking av innsjøer og elver i Ryfylke og Haugalandet vannområder Cowi rapport side 13

14 Bekkelukking 3. Reilstad Nærland svært dårleg 4. Utløp Lauvsnesvatn -moderat 5. Utløp Haukjevatndårleg 6. Flesjåbekken dårleg 7. Hesbybekken svært dårleg Fiskeåna Fiskåna er et lite vassdrag i. I tillegg omtales nærliggande bekk frå Holtavatnet. Det er funne elvemusling nedstrøms Vostervannet. fekk tidlig tilslutning frå fylkesmannen til prøvetaking i Vostervatnet 2013/2014, der konklusjonen var moderat, dvs. at vi må gjer tiltak for å minske avrenning til vassdraget viser framleis moderat. Tiltak her er å reparere ein reinsepark og ein fangdam på Voster, vidare må ein informere om spreiingssoner og tidspunkt for spreiing. Tiltak kan vere større gjødsellager på enkelt bruk, men også oppretthalde god beplanting rundt vatnet. Fleire reinseparkar kan vere aktuelle i tilløpsbekkar. Holtavatnet er klassifisert til moderat. Her må ein informere om spreiingssoner og tidspunkt. ved landbruk må få Holtavatnet inn i RMP ordninga, slik at bøndene kan få kompensasjon. Beplanting vil her vere til stor nytte. Namn Id. nr Kommune Tilløpsbekker Vostervatnet R Økologisk (Pålitelegheit) Miljømål 2021 Påverknad/ årsak Status for tiltak og overvaking 9 Utsatt frist Avrenning frå fulldyrka mark belastning i Ansvar og kostnader k. Holtavatnet bekk R 9 Utsatt frist Avrenning frå fulldyrka mark k. 23 Kaurin, M. og Langelo, G.F. 2015: Problemkartlegging i landbrukspåvirkede elver i Rogaland. Rambøll miljørapport side 14

15 Vostervatnet L God Liten grad: Avrenning frå fulldyrka mark Avrenning frå spreidd busetnad belastning i og k Vassdragsområde Jørpeland (032) Vassdragsområdet omfattar i hovudsak Jørpelandselva, Tauelva og diverse bekkefelt mot sjø i Forsand og kommunar. Bekkefelt Tau (til Bjørheimsvatnet, Krossvatnet og Nordvatnet) er klassifisert til moderat. Her må ein informere om spreiingssoner og tidspunk. Bjørheimsvatnet vart i 2016 klassifisert til god, ein må her vere varsam med kva tiltak ein godkjenner, skal ein oppretthalde en. Godt informasjonsarbeid er viktig. Norlandsvatnet, Åsvatnet og Nordvatnet vart i 2017 klassifisert i rapport frå IRIS. Nordlandsvatnet vart klassifisert til moderat, dei andre vatna kom ut i god. Nordlandsvatnet må ein inn med tiltak som beplanting, informasjon om spreiings soner og spreiings tidspunkt. Det er for fleire bruk godkjent eksternt gjødsellager for å auka kapasien og tilpassa spreiingstidspunkt, dette vil vere til stor nytte for arbeidet med avrenning til Nordlandsvatnet. Finansiert 50% av fylkesmannen i Rogaland og 50% av fylkesn. Skarbekken og Fjellsånå vart i 2017 klassifisert i rapport frå COWI. Skarbekken kom ikkje særleg godt ut, den vart klassifisert til dårleg. Her må ein inn å få kartlagt avløp frå bustader, det er ikkje avrenning frå landbruk som er hovudårsaken i dette vassdraget. Kartlegging er tiltak nr.1 som må utførast av n, tiltak må inn i planarbeidet til IVAR. Det same gjeld for Fjellsånå, avløp er hovudutfordring også her. Høletjørna og Erekjeret står for tur til å verte svurdert, arbeidet startar våren 2018, rapport truleg ferdig i desember Det er miljøtiltak for å hindre spredning og påverknad frå Ørekyt. har tiltak for å auke rekruttering av elvemusling. Bestand av elvemusling ligg inne på kultiveringsanlegg. 24 Kaurin, M. og Langelo, G.F. 2015: Problemkartlegging i landbrukspåvirkede elver i Rogaland. Rambøll miljørapport 25 Schartau, A.K. mfl. 2015: Utprøving av system for basisovervåking i henhold til vannforskriften. Resultater for utvalgte innsjøer Rapport M Schartau, A.K. m.fl ØKOFERSK: Basisovervåking av utvalgte innsjøer Overvåking og klassifisering av økologisk iht vannforskriften. Rapport M , 175 s side 15

16 Namn Id. nr Kommune Bekkefelt Tau R Erekjeret og Høletjørna R Bjøreimsvatnet L Økologisk (Pålitelegheit) Middels Svært god Miljømål 2021 Påverknad/ årsak Status for tiltak og overvaking God Utsatt frist 9 Utsatt frist 9 Avrenning fulldyrka mark (middels) Avløp frå spreidd busetnad (liten) Avrenning frå fulldyrka mark Avrenning frå fulldyrka mark Fremmede arter: Ørekyt og karpe (kilde?) belastning i Tre stasjonar: 1. Tauåna moderat 2. Bekk frå Nordvatnet moderat 3. Bekk frå Kvam til Bjøreimsvatnet god Planlagt sundersøking i Ansvar og kostnader Undersøkt i k. Nordvatnet L Holtabekken R God God Utsatt frist 9 God avrenning frå fulldyrket mark Diffus avrenning frå fulldyrket mark (liten grad) Undersøkt i NB. Jfr Vann-nett er det kjemisk svært dårleg (bly). Kjelde? belastning i k. k. Skarbekken R Dårleg God Avrenning tstad. Fiskevandringshind er. k. 27 Kaurin, M. og Langelo, G.F. 2015: Problemkartlegging i landbrukspåvirkede elver i Rogaland. Rambøll miljørapport 28 Åge Molversmyr 2015: Overvåking av innsjøer i og Hjelmeland r i International Research Institute of Stavanger, rapport IRIS-2015/ Åge Molversmyr 2017: Overvåking av innsjøer i i International Research Institute of Stavanger, rapport 2017/ Kaurin, M. og Langelo, G.F. 2015: Problemkartlegging i landbrukspåvirkede elver i Rogaland. Rambøll miljørapport side 16

17 Fjellsåna R aåna R Nordlandsvatnet R Bekker i til sjø R Åsvatnet L God God Anna pga ørekyt? God God Nordlandsvatnet er del av åna 9:Utsatt frist av tekniske årsaker God Avløp frå spreidd busetnad. Framand art: Ørekyt Avrenning frå jordbruk Avrenning frå jordbruk Avrenning frå beite og eng. Ørekyt. belastning i Gjennomført sundersøking i belastning i belastning i Statens vegvesen har i 2017 utbetra kulvert under RV13 for å betre fiskeoppgangen. belastning i belastning i Tre stasjonar: 1. Fossabekken god 2. Brekkebekenmoderat 3. Bekk Alsvik moderat belastning i : Endra frå moderat og låg pålitelegheit til god og høg pålitlighet. k. k. k. 31 Værøy, N. og Torgersen, P. m.fl. 2017: Overvåking av innsjøer og elver i Ryfylke og Haugalandet vannområder Cowi rapport Værøy, N. og Torgersen, P. m.fl. 2017: Overvåking av innsjøer og elver i Ryfylke og Haugalandet vannområder Cowi rapport Kaurin, M. og Langelo, G.F. 2015: Problemkartlegging i landbrukspåvirkede elver i Rogaland. Rambøll miljørapport 34 Værøy, N. og Torgersen, P. m.fl. 2017: Overvåking av innsjøer og elver i Ryfylke og Haugalandet vannområder Cowi rapport. 35 Kaurin, M. og Langelo, G.F. 2015: Problemkartlegging i landbrukspåvirkede elver i Rogaland. Rambøll miljørapport 36 Værøy, N. og Torgersen, P. m.fl. 2017: Overvåking av innsjøer og elver i Ryfylke og Haugalandet vannområder Cowi rapport. side 17

18 Leirangbekken R Erevik R God Svært god Middels 9 Utsatt frist Avløp spreidd busetnad (middels) Avrenning frå fulldyrka mark (middels) God Diffus avrenning frå beite og eng (liten grad Tilstandsundersøkt i i eutrofiering. Treng statusoppdatering og tiltaksprioritering for elvemuslingsførekoms tar. Forsand k. Uavklart Tiltak for å auke rekruttering av elvemusling Vassdragsområde Frafjorden (030) Namn Id. nr Kommune Espedalsåna R Økologisk (Pålitelegheit) Udefinert Lav Miljømål 2021 Påverknad/ årsak Status for tiltak og overvaking God Fysisk endring grunna anna ingeniørverksemd (middels) Det er foreslått problemkartlegging, fysisk endring av elveløp (vann-nett) Ansvar og kostnader Uavklart Sur nedbør (middels) Diffus avrenning frå beite og eng (middels) Kyst og fjord Det er hovudsakleg dei meir innestengte fjordsystema som ikkje har tilfredsstillande miljø 37 Værøy, N. og Torgersen, P. m.fl. 2017: Overvåking av innsjøer og elver i Ryfylke og Haugalandet vannområder Cowi rapport. side 18

19 Namn Id. nr Økologisk Miljømål 2021 Påverknad/ årsak Status for tiltak og overvaking Ansvar og kostnader Kommune (Pålitelegheit) Fårasundet C Finnøy Lav 9:Utsatt frist av tekniske årsaker Stor: -anna diffus kjelde Planlagt sundersøking i 2018 Finnøy k. Hidlesund nord C Finnøy Lav 9:Utsatt frist av tekniske årsaker Middels: -spreidd avløp, hytter Planlagt sundersøking i 2018 Finnøy k. Liten: -avrenning landbruk Hidlesund sør C Finnøy Lav 9:Utsatt frist av tekniske årsaker Middels: -spreidd avløp frå hytter Planlagt sundersøking i 2018 Finnøy k. Nådåsundet C Dårleg 9:Utsatt frist av tekniske årsaker Middels: -avrenning landbruk -spreidd avløp Planlagt sundersøking i 2018 Finnøy k. Klostervågen C Rennesøy Lav 9:Utsatt frist av tekniske årsaker Middels: -avrenning landbruk, -spreiddd avløp Planlagt sundersøking i 2018 Rennesøy k Dysjalandsvågen C Lav 9:Utsatt frist av tekniske årsaker Middels: -avrenning landbruk Planlagt sundersøking i 2018 Rennesøy k. Håsteinsfjorden mot Kvitsøy C Høy 9:Utsatt frist av tekniske årsaker Liten: -reinseanlegg -fiskeoppdrett Kvitsøyfjorden C Dårleg kjemisk 9:Utsatt frist, uforholdsmessig kostnadskrevend e Liten - renseanlegg Botnefjorden C God God Middels grad: - Diffus avrenning frå byer/tsteder - Punktutslipp frå industri k. side 19

20 Årdalsfjord-indre C Svært dårleg 9:Utsatt frist av tekniske årsaker Stor grad: -Diffus avrenning frå industri Hjelmeland k. k. - Punktutslepp frå reinseanlegg 2000 PE Bogsfjorden C Suldal Lav 9:Utsatt frist av tekniske årsaker Diffus avrenning frå anna landbrukskjelde (middels) Diffus avrenning frå spreidd busetnad (middels) Det er bygd reinseanlegg. Planlagt sundersøking i 2018 Uavklart (terskelfjord) 4. FRAMANDE ARTAR Det er viktig at framande arter ikkje får spreie seg. Informasjon er eit viktig tiltak. Hybridfrosk Innført til Finnøy frå Polen i Er blitt talrik i mange lokaliar. Er svartlista (høy risiko). Jfr artsdatabanken : «Så lenge hybridfrosken på Finnøy ikke spres av mennesker til fastlandet, representerer ikke arten noen trussel for norske amfibier.» Les meir hjå artsdatabanken. Bekkerøye Finst i fleire lokaliar i Sauda, Suldal, Hjelmeland,, Forsand og Gjesdal etter tidligare utsettingar. Er ikkje svartlista (lav risisko). Arten er på landsbasis i tilbakegang. Det er forventa at nedgangen vil fortsette. Kart og meir informasjon om lokaliane finn du her (artsdatabanken). Les meir hjå artsdatabenken. side 20

21 Karpe Karpe er registrert i Bjøreimsvatnet i. I følgje artsdatabanken er dette ein «fremmed art som en antar reprodsuerte i Norge før 1800, og omfattes pr definisjon derfor ikke av Svartelisten for 2012». Kart og meir informasjon om lokaliane finn du her (artsdatabanken). Faktaark om karpe (artsdatabanken) Ørekyt (regionalt framand) Etter artskart (artsdatabanken) finst arten i Rødstjørna i Sauda og Dalavatnet og Åsvatnet i. Kart og meir informasjon om lokaliane finn du her (artsdatabanken). Faktaark om ørekyt (artsdatabanken). Sørv (regionalt framand) Funne i Bjøreimsvatnet og Krossvatnet i. Kart og meir informasjon om lokaliane finn du her (artsdatabanken). side 21

22 5. VEDLEGG Kart over vasskvali. side 22

23 Regionalt tiltaksprogram for Vannregion Rogaland ( ) D) Ryfylke vannområde 131

24 Regionalt tiltaksprogram for Vannregion Rogaland ( ) Tabell 16: Tiltak og kartlegging i vassdragene i Ryfylke vannområde Vassdrag Område / (vassdragsomr.) Vannforekomst 030, 031 Enkelte innsjøvannforekomster Behov for tiltak / kartlegging Kunnskapsinnhenting med fokus på ph og opprinnelig natur mht forsuring (se vedlegg 5 i regional plan) Myndighet Espedalsåna, (030) Hele Habitatforbedrende tiltak, 13 prosjekter i små/større sidebekker/sideløp er identifisert som kan rehabiliteres og få forbedret biotop/habitat spesielt for sjøørret, FM Dirdalselva, (030) R (Espedalsåna) R (Dirdalsåna) Problemkartlegging planlagt m/usikker hjemmel. Se vedlegg 5 i regional plan. Problemkartlegging oppvandringshinder ved Giljajuvet - planlagt m/usikker hjemmel. Se vedlegg 5 i regional plan l (Tverråtjørn) l (Hunnevatn) Informasjonstiltak bekkerøye hindre spredning av fremmed art Frafjordelva, (030) R (Frafjordelva): Problemkartlegging planlagt m/usikker hjemmel. Lysevassdraget, R (Lyseåna): Problemkartlegging planlagt m/ (031) hjemmel. Miljøtilpasset vannføring Kommune, R (Stølsåna) R (Lyseåna indre) R bekk som møter Lyseåna) Eideåna, (031) R (Eiaåna) R (Eidadalen) L (Eiavatn) R (Haukalivatnet utløpsbekk) Kunnskapsinnhenting / Se vedlegg 5 i regional plan. Problemkartlegging planlagt m/usikker hjemmel, Se vedlegg 5 i regional plan. Jørpelandsåna, (032) Tauelva, (032) R (jørpelandselva nedstrøms kraftstasjon) R (jørpelandselva fra dalavatn til utløp Dalen) L (Nordvatnet) L (Bjøreimsvatnet) R (Erekjeret og Høletjørna) R (Bekkefelt Tau) Problemkartlegging. Se vedlegg 5 i regional plan. Problemkartlegging (Bekker påvirket av avrenning fra fulldyrka mark) + oppfølging av gjeldende landbruksregelverk 132

25 Regionalt tiltaksprogram for Vannregion Rogaland ( ) Kystfelt Forsand og, (032) R (Møllefossen) R (Bekker i til sjø) R (aåna) R (Leirangbekken) Se vedlegg 5 i regional plan. Problemkartlegging (Bekker påvirket av avrenning fra fulldyrka mark) + oppfølging av gjeldende landbruksregelverk R (Leirangbekken) R (Erevik): Tiltak for å øke rekruttering av elvemusling. Bestand av elvemusling ligger inne på kultiveringsanlegg R (aåna) R (Skarbekken) Utbedring av kulvert for å bedre fiskeoppgang (åna pri 1, Skarbekken - pri 2). Statens vegvesen Kartlegging av i Skarbekken med hensyn på påvirkninger registrert; avrenning fra by og tsted + flomverk og forbygninger R (Solheimsåna) Problemkartlegging knyt til vannkraftregulering Se vedlegg 5 i regional plan. Årdalselva, (033) R (Fjellsåna) L (Åsvatnet) Den del av vassdraget som er påvirket av vassdragsregulering (konsesjon) Informasjonstiltak ørekyt hindre spredning av fremmed art. Minstevannsføring vilkårsrevisjon ferdig behandlet i Oppfølging av vilkår. Kommune, NVE Fiskåna, (033) Ryfylkeøyene, (034) R (Storåna nedre) R (Storåna) R (Tilløpsbekker Vostervatnet) R (Holtavatnet bekk) R (Kota) R (Bekk fra Nesheimsvatnet) R (eller SMVF Halsnøy bekkefelt) R (Kyrkjøy og Bjergøyna bekkefelt) R (Talgje Bekkefelt) R (Fogn Tiltak - Planlagt m/hjemmel: åpne sideløp, gjenskape meandrering, forbedring av gyteplasser, utsetting av fisk i ulike stadier. Informasjonstiltak bekkerøye hindre spredning av fremmed art Problemkartlegging (Påvirket av avrenning fra fulldyrka mark) + oppfølging av gjeldende landbruksregelverk Problemkartlegging (Påvirket av avrenning fra fulldyrka mark) + oppfølging av gjeldende landbruksregelverk Frivillige tiltak i landbruket gjennom RMP og SMIL, ved behov Hjelmeland, Finnøy, Rennesøy og Hjelmeland r 133

26 Regionalt tiltaksprogram for Vannregion Rogaland ( ) bekkefelt) R (Rennesøy og Austre Åmøy bekkefelt) Bekk i tillegg påvirket av spredt avløp fra bebyggelse: behov for kartlegging Rennesøy R (Bekkefelt Finnøy) Oppfølging av gjeldende landbruksregelverk + frivillige tiltak i landbruket Finnøy Flere steder Der det er registrert bekkelukkinger/fysiske inngrep, kan det være aktuelt å vurdere habitatforbedrende tiltak. Kommuner Hjelmelandsåna, (035) R (Bekk mellom Hanasand og Eltervåg) (035-7-R (Husstølåna) + Problemkartlegging (skytebane) Tiltak for å øke rekruttering av elvemusling. Bestand av elvemusling ligger inne på kultiveringsanlegg. Rennesøy Hetlandsåna, (035) L (Steinslandsvatnet) L (Hetlandsvatnet) Problemkartlegging (påvirkning fra renseanlegg og avrenning fra landbruket) Problemkartlegging (avrenning fra landbruk) + oppfølging av gjeldende landbruksregelverk Hjelmeland Hjelmeland Hålandsåna, (035) Ulla og Førreelva (035, 036) R (Fisteråna) L (Nattlandsvatnet) Ulla (anadrom strekning) Førreelva (anadrom strekning) Problemkartlegging (Kunstig fiskevandringshinder fører til at fisk stoppes nær utløp konsesjon til Fister smolt) Problemkartlegging (avrenning fra landbruk, spredt avløp) + oppfølging av gjeldende landbruksregelverk Anadrom strekning i begge elvene prioritert av vannregionen for vilkårsrevisjon. Se vedlegg 5 i regional plan. Undersøkelser star opp i 2014 NVE, FM Suldal NVE Suldalsvassdraget, (036) Røldalsvassdraget Røldalsvassdraget prioritert av vannregionen for vilkårsrevisjon. NVE Flere vannforekomster (14 elv, 8 innsjø) Flere vannforekomster i vassdraget foreslått for kunnskapsinnhenting / problemkartlegging. Enkelte ønskes vurdert for fiskekultiveringstiltak (se vedlegg 5 i regional plan for detaljer)., fylkesmannen R (Tengesdalselva) Foreslått tiltak: Variabel miljøtilpasset vannføring NVE 134

27 Regionalt tiltaksprogram for Vannregion Rogaland ( ) R Nyastølelva R (Storelva) R (Bergjord- Nereim) l (Mosvatn) Vurdere MT37 Stabil minstevannsføring og terskelbygging Utslipp fra renseanlegg føres ut i ny utslippsledning til Røldalsvatnet (2016). Problemkartlegging (avrenning fra landbruk) Problemkartlegging (renseanlegg + avløp fra spredt bebyggelse) NVE Odda Suldal Suldal Saudavassdraget, (037) R (Storelva) Problemkartlegging planlagt m/hjemmel (Storåna) (se vedlegg 5 i regional plan) Åbøeelva, (037) R (Nordelva) Problemkartlegging planlagt m/hjemmel: (Åbøelva) (se vedlegg 5 i regional plan) Bekker til Saudafjorden, (037) R (Svandalen) R ( Bekken innover Birkeland) Problemkartlegging (avrenning fra landbruk) Sauda og Etne r R (Sauda sentrumsnære bekker) Problemkartlegging (bekkelukking) Sauda Tabell 17: Tiltak og kartlegging i kyst- og fjordområdene i Ryfylke vannområde Fjord - id Saudafjorden C Årdalsfjord-indre C Botnefjorden C Økologisk / Kjemisk (pålitelighetsgrad) Ø: (høy) K: Oppnår ikke god Ø: Svært dårlig (middels) K: Udefinert Ø: (middels) K: Udefinert Behov for tiltak /kartlegging Kildekartlegging. Kartlegging av dumpeplasser langs fjordens vestside. Vurdere tildekking av sjøbunnen i indre del av fjorden utenfor punktkilde Industri Eramet Norway: pålegg om avbøtende tiltak knyt til overvannsavrenning Problemkartlegging. (renseanlegg, industri) Myndighet og Hjelmeland r Håsteinsfjorden mot Kvitsøy C Ø: (høy) K: Oppnår ikke god Utfordring er knyt til miljøgifter. Kilder uavklart. Tiltak ikke foreslått. Må løftes til nasjonalt nivå. Randaberg, Kvitsøy og Rennesøy r Kvitsøyfjorden C Ø: Svært god (høy) K: Oppnår ikke god 135

28 Regionalt tiltaksprogram for Vannregion Rogaland ( ) Klostervågen C Dysjalandsvågen C Ø: (lav) K: Udefinert Ø: (lav) K: Udefinert Rennesøy Bogsfjorden C Hidlesund nord C, Ø: (lav) K: Udefinert Ø: (lav) K: Udefinert Alle: Problemkartlegging - med årsak i antatt forurensning fra ulike typer diffuse kilder (landbruk, spredt avløp, andre diffuse kilder) Finnøy Hidlesund sør C, Ø: (lav) K: Udefinert Nådåsundet C Ø: Dårlig (middels) K: Udefinert Fårasundet C Ø: Dårlig (middels) K: Udefinert sfjorden C Terskelfjorder: Bogsfjorden C Jøsenfjorden C Lysefjorden-indre C Ø: God (høy) K: Oppnår ikke god Ø: (lav) K: Udefinert Ø: (middels) K: Udefinert Ø: Svært god (middels) K: Udefinert Det er ikke foreslått tiltak på regionalt nivå mhp miljøgifter i sjø, utover nasjonal handlingsplan for forurensa sjøbunn. Avklare hva som er natur og resipientkapasi. Undersøkelser nødvendig. Terskelfjorder må løftes opp som nasjonal problemstilling i direktoratsgruppa. Se regional plan, kap 6.6. Samarbeid mellom flere sektormyndigheter nødvendig Årdalsfjord-indre C Ø: Svært dårlig (middels) K: Udefinert 136