Sørdalen naturreservat i Bremanger nytt løyve til fornying av 132 kv-line og motorferdsel i samband med dette

Transkript

1 Sakshandsamar: Johannes Anonby Vår dato Vår referanse Telefon: / E-post: Dykkar dato Dykkar referanse SFE Nett AS Sørstrandsvegen 227, 6823 Sandane Sørdalen naturreservat i Bremanger nytt løyve til fornying av 132 kv-line og motorferdsel i samband med dette SFE Nett AS får på nærare vilkår løyve til fornying av 132 kv-lina i Sørdalen naturreservat, og naudsynt motorferdsel i samband med dette. Løyvet er endra på nokre viktige punkt i høve til tidlegare løyve av Vi viser til søknad om fornying av 132 kv-lina i Sørdalen naturreservat, synfaring , og e-post frå SFE Nett med referat og viktige avklaringar frå synfaringa. Søknaden, med bakgrunn Fylkesmannen gav i brev SFE Nett løyve til å fornye 132 kv-lina gjennom Sørdalen naturreservat i samsvar med konsesjon frå NVE Viktige premissar for løyvet var at breidda på ryddebeltet vart redusert frå 30 til 29 m som følgje av overgang frå stål- til tremaster, samstundes som ein skulle bruke eksisterande mastepunkt og såleis ikkje få nye, store inngrep. Terrengtransport, som er problematisk andsynes vernestatusen, var føresett å kunne reduserast vesentleg gjennom bruk av helikopter. Tiltaket var ikkje iverksett då løyvet gjekk ut med året Jøsok Prosjekt AS, på vegner av SFE Nett, søkte om naudsynte anleggsarbeid i Sørdalen naturreservat i samband med fornying av 132 kv-lina i samsvar med ny anleggskonsesjon (av ) frå NVE. Samanlikna med den tidlegare søknaden inneber den nye anleggskonsesjonen fleire viktige endringar: Master av stål, som dei noverande, men høgare og med større avstand. Normalt skogryddingsbelte vert utvida til 33 m, og tal nye master i naturreservatet redusert frå 11 til 6. Reduksjonen i tal master i reservatet er i seg sjølv positivt, men samanlikna med lina av tremaster som det vart gjeve løyve til i 2015, vil dei store stålmastene truleg vere eit større visuelt inngrep. For verneføremålet (urskogsliknande barskog m.m. i mest mogleg naturtilstand) er det likevel langt meir problematisk å utvide skogryddingsbeltet, og at det må etablerast heilt nye mastepunkt med dei terrenginngrepa det krev. Avhengig av grunnen på det einskilde mastepunktet vil det i varierande grad måtte borast og sprengjast, og gravast vekk mineraljord og torv, for å støype fundament til mastene. Av den nye anleggskonsesjonen går det fram at dei omtalte endringane er gjort for at kraft frå Guleslettene vindpark skal kunne gå via lina gjennom Sørdalen naturreservat. Hovudprinsippet for inngrep i verneområde er at det som kan leggjast utanfor, skal leggjast utanfor. Dette burde truleg ha vore drøfta meir eksplisitt i handsaminga av konsesjonssaka, sidan konsesjonæren, i dette tilfellet SFE Nett, er avhengig av godkjenning både etter energilova og etter naturmangfaldlova for å gjennomføre tiltaket. Sjølv om fleire naturreservat er oppretta trass i at kraftliner skjer gjennom dei Telefon Organisasjonsnummer N Nettstad fylkesmannen.no/sfj E-post fmsfpost@fylkesmannen.no Besøksadresse Hovudkontor: Njøsavegen 2, 6863 Leikanger Landbruksavdelinga: Fjellvegen 11, 6800 Førde Postadresse Hovudkontor: Njøsavegen, Leikanger Landbruksavdelinga: Postboks 14, 6801 Førde

2 2/7 (noko som skuldast at det ofte er vanskeleg å finne område med dei rette naturfaglege kvalitetane utan slike inngrep), må spørsmål om nye inngrep vurderast strengt opp mot verneføremålet. Eit viktig tema på synfaringa var difor å finne ut om inngrepa ved den omsøkte fornyinga kunne reduserast slik at dei ikkje kom i konflikt med statusen som naturreservat. Over: Eksisterande stålmast, og tremast som det vart gjeve løyve til i 2015 (Figur frå søknad av ). Under: Omsøkt mast for 132 kv (til venstre) og for Statnett si 420 kv-line (til høgre). I røynda vil høgda over bakken variere mykje frå mast til mast (og mellom beina på same mast) avhengig av terrenget. (Figur frå søknad av ).

3 FYLKESMANNEN I SOGN OG FJORDANE 3/7 Over: Fundament for eksisterande 132 kv-mast. Sørdalen NR Foto: J.Anonby. Under: Fundament for mast i Statnett si 420 kv-line. Dei nye mastene til 132 kv-lina til SFE Nett vil likne ei litt mindre utgåve av denne. Sørdalen NR Foto: J.Anonby.

4 4/7 Hovudpunkt frå synfaringa Kombinasjonen av næringsfattig sandstein, nærleik til kysten og høgd over havet gjer at skogen (bjørkeblanda furuskog) på det meste av 132 kv-strekninga er kortvaksen. Utskifting til nye og høgare stålmaster gjer at leidningane i gjennomsnitt kjem om lag 5 m høgare opp. Høgda over bakken vil naturleg nok variere mykje med avstand til næraste mast, og med terrengformene. Det er difor vanskeleg å estimere nett kor mange tre som det må gjerast noko med. På synfaringa vurderte likevel SFE Nett at det var berre eit fåtal tre som ikkje kunne vekse fritt innanfor det formelle ryddebeltet på 33 m. Dette var også inntrykket til Fylkesmannen. Med den framherskande skogtypen ser det ut til at dei ekstra metrane som gjennomsnittshøgda på leidningane vert løfta, vil føre til at svært mykje skog som med noverande masterekkje må haldast aktivt nede eller vekke, vil kunne vekse til naturleg storleik og eldast på naturleg måte under den fornya 132 kv-lina. SFE Nett opplyser også at dei er budde på å avgrense ryddinga til det som trengst for å trygge lina til ei kvar tid. Det vil seie at dei ikkje tek meir av eit tre enn det som trengst, og ikkje før det trengst. I praksis inneber det at inspeksjonane må gjerast oftare enn om det hadde vore utanfor verneområde. Av dei 6 nye mastepunkta som ligg i naturreservatet (18-23), var det opphavleg planlagt å belte seg fram med gravemaskin (frå vegen i nordaust) til dei 4 punkta 18-21, medan 22 og 23 var planlagde som helikopterpunkt (der både gravemaskin og anna utstyr og materiell vert transportert med helikopter). Det syner seg derimot at køyring med gravemaskin frå punkt 18 til 21, i til dels svært ulendt terreng, vil gjere eller krevje stå store inngrep at det ikkje er i samsvar med statusen som naturreservat. Sjølve mastepunkt 18, dvs. det første ein kjem til på den nye lina, rekna frå nordaust, ligg i nær tilknyting til Statnett sin tilkomsttrasé. Det same gjeld den gamle 132 kv-masta som skal fjernast i nærleiken. Sidan mastepunkt 18 utgjer ein knekk i lina, noko som krev ekstra god fundamentering og meir omfattande gravearbeid og større gravemaskin, er det teknisk sett sterkt ønskjeleg å kunne køyre dit, samstundes som køyringa set mindre spor i opphavleg skogsmark enn tilfellet er for dei andre punkta. SFE Nett har difor omgjort dei 5 punkta til helikopterpunkt, medan dei held fast ved å kunne køyre til punkt 18 (og masta som skal fjernast ikkje langt frå). Den eksisterande 132 kv-lina har 11 master i naturreservatet. Av desse vert dei to lengst nordaust (og som står på N-sida av 420 kv-lina til Statnett) mellombels ståande sidan dei vil vere til nytte ved strekking av ei ny kraftline på utsida av naturreservatet. Éi eksisterande mast (nær det nye mastepunkt 18) vert fjerna ved terrengtransport, der ein i stor grad kan nytte køyretraseen som vart brukt av Statnett. Dei andre 8 eksisterande mastepunkta vert rivne med helikopter, slik at det ikkje skal køyrast i terrenget til og frå dei. I tilknyting til rivingsarbeidet vil SFE Nett fjerne diverse boltar og stag som står att i nærleiken av dei eksisterande mastepunkta, og som truleg stammar frå bygginga av den eksisterande 132 kv-lina. Heimelsgrunnlag Etter endring seier verneforskrifta for Sørdalen naturreservat(pkt. V.11) at reglane i pkt. IV ikkje er til hinder for: «Oppgradering/fornying av kraftledingar for heving av spenningsnivå og auking av linetverrsnitt når dette ikkje fører til vesentlege fysiske endringar i forhold til verneformålet». Verneføremålet er, i følgje pkt. III: «å sikre eit skogområde med alt naturleg plante- og dyreliv. Av spesielle kvalitetar kan nemnast at furuskogområdet har uvanleg sterkt urskogpreg».

5 5/7 Barskogreservat skal ha eit strengt vern, både av tre og annan vegetasjon, og av terrenget, i mest mogleg urørt stand, for å kunne fungere som referanseområde. Nye fysiske inngrep i grunnen, særleg om dei er irreversible, må difor reknast som «fysiske endringar i forhold til verneformålet». Vidare kan forvaltingsstyresmakta, i følgje verneforskrifta pkt. VI, gje løyve til m.a.: «Naudsynt motorferdsel i samband med drift, vedlikehald, oppgradering og fornying av energi- og kraftanlegg» (pkt.vi.8) og «Oppgradering/fornying av kraftledingar som ikkje fell inn under V nr. 11» (pkt. VI.9). Fylkesmannen handsamar difor saka som søknad om oppgradering/fornying (med heimel i pkt. VI.9) og om motorferdsel (med heimel i pkt. VI.8). Som alle saker som påverkar naturmangfaldet må saka også vurderast etter naturmangfaldlova Vurdering Kunnskapsgrunnlaget (jf. naturmangfaldlova 8) når det gjeld naturverdiane i Sørdalen er som omtalt i brev Det vil seie først og fremst registreringsmaterialet til verneplan for barskog (DN-rapport , med litteraturliste), og den viktige suppleringa som Biofokus-rapport representerer i form av ny kunnskap om verdien som kystfuruskog, underbygd med nye funn av sjeldsynte artar knytte til gammal og urørd skog. Det omsøkte tiltaket inneber betydelege terrenginngrep i samband med etablering av 6 nye mastepunkt, med terrengkøyring til eitt av dei. Omvendt vil fjerning av 11 eksisterande master (medrekna dei to som vert ståande litt lenger enn dei andre) bidra til å føre området nærare naturtilstanden, og såleis til å oppfylle verneføremålet. Framfor alt er tiltaket venta å ha ein positiv effekt samanlikna med opphavleg søknad ved at trongen for fjerning av tre eller greiner i kraftlinetraseen vil verte sterkt redusert samanlikna med nosituasjonen. Sjølv om klimaendringar kan føre til at skogen vert meir høgvaksen enn tilfellet har vore til no, kan det ikkje vere tvil om at den auka gjennomsnittshøgda opp til leidningane vil ha stor positiv verknad for naturskogen, og utsiktene til etter kvart å kunne få urskogsliknande skogbilete også under kraftlina. Eit bidrag i så måte er også at tiltakshavar, på grunn av vernestatusen, vil følgje ein strengare praksis (dvs. meir kritisk behovsvurdering) ved rydding av tre eller greiner. Kunnskapsgrunnlaget er så godt at føre-var-prinsippet (jf. nml. 9) ikkje er relevant. Økosystemtilnærming og samla belastning (jf. nml. 10): Kystfuruskog er ein skogtype som Noreg har eit internasjonalt ansvar for, sidan skogen langs mykje av Atlanterhavskysten av Europa har vorte fjerna eller sterkt endra av menneske, og sidan det er relativt avgrensa område som har det klimaet som ulike oseaniske lav og mosar krev. Skog med urskogpreg er i seg sjølv ein viktig verdi og minimumsressurs. Sørdalen er eit godt døme på at denne naturtypen er under press, der veg og kraftliner har vorte etablerte og utvida i fleire steg. Sjølv om opplevingsverdien av urskogsliknande natur, og ein del funksjonar for sky dyreartar, har vorte redusert gjennom dei mange tekniske inngrepa i Sørdalen, er det viktig å ta vare på det som er att. Omfang av eksisterande inngrep, og bortfall av urørt skog, gjer difor ikkje grunn til å senke terskelen for nye inngrep, men heller tvert om. I denne saka meiner Fylkesmannen dette er godt ivareteke med dei tilpassingane som SFE Nett har gjort, og dei vilkåra som Fylkesmannen set. Kostnader ved miljøforringing skal berast av tiltakshavar (jf. nml. 11): Ved å bruke helikopter i staden for terrengtransport tek tiltakshavar i dette tilfellet store ekstrakostnader for å unngå unødige naturinngrep. Det same gjeld ved redusert trerydding i linetraseen. Ved å ikkje fjerne meir tre eller greiner enn det som til ei kvar tid trengst for å sikre lina, får SFE Nett ekstrakostnader både ved at lina må inspiserast oftare, og at eventuell fjerning må gjerast med større varsemd.

6 6/7 Miljøforsvarlege teknikkar m.m. (jf. nml. 12): Fylkesmannen meiner søknaden frå SFE Nett, med dei tilpassingane som er gjort etter synfaringa, og vilkåra nedanfor, representerer ei optimal løysing for miljøet og samfunnet når denne typen arbeid skal gjerast i eit naturreservat der mest mogleg urørt barskog er eit sentralt verneføremål. Avgjerd Med heimel i verneforskrifta pkt. VI.8 og VI.9, får SFE Nett AS får med dette løyve til fornying av 132 kv-lina gjennom Sørdalen naturreservat i samsvar med søknaden av og omtalte endringar. Løyvet vert gjeve på følgjande vilkår: 1. Av dei 6 nye mastene som skal etablerast i Sørdalen naturreservat, skal terrengkøyring berre brukast for pkt. 18 (knekkpunktet i nord). All terrengkøyring (til og frå dette punktet, og fjerning av eksisterande mast like ved) skal skje så skånsamt som mogleg, ved så langt som mogleg å bruke eksisterande køyretrasé og leggje vekt på å unngå nye skadar på tre og markoverflate. For dei andre punkta skal all transport av utstyr og materiell, medrekna gravemaskin, skje med helikopter. 2. Ved etablering av nye mastepunkt (boring/sprenging/graving) skal det terrenginngrepa ikkje gjerast større enn gjennomføringa krev. Mineralske massar og torv skal leggjast til sides og fyllast på att slik at ein mest mogleg tek vare på naturleg lagdeling, og ikkje blandar massane saman. Ved ferdigstilling vil ein då kunne få att mest mogleg naturleg vegetasjon kring mastefundamenta. 3. Ved fjerning av eksisterande master og tilstelling etterpå skal det leggjast vinn på å unngå inngrep i terrenget omkring. 4. Attståande boltar m.m. etter tidlegare arbeid i linetraseen skal fjernast. Dei to eksisterande 132 kv-mastene lengst i nord, i traseen som går ut av bruk, skal fjernast så snart dei har gjort nytta si i samband med ny line utanfor naturreservatet. 5. Det skal ikkje liggje att emballasje eller anna boss etter arbeidet med kraftlinene. 6. Fylkesmannen (v/johannes Anonby, tlf ) eller Statens Naturoppsyn (rune.holen@miljodir.no, tlf ) skal så langt det er mogleg rådspørjast dersom det oppstår tvilsspørsmål i samband med arbeid på gamle eller nye mastepunkt. 7. SFE Nett AS skal melde frå når dei reknar arbeidet som avslutta eller i høveleg tid før slik avslutting, slik at Fylkesmannen og Statens Naturoppsyn kan sjå resultatet og eventuelt kome med pålegg om ting som bør utbetrast. 8. Ved rydding av tre eller greiner for å sikre kraftlina mot trefall eller annan skade, skal det ikkje fjernast meir enn det som trengst, og ikkje før det trengst. Dette gjeld både ved etablering og ved seinare tilsyn og vedlikehald av den fornya 132 kv-lina. 9. Helikopterlanding, anleggsarbeid eller vedlikehaldsarbeid i naturreservatet (dvs. arbeid ut over synfaringar, oppmåling, merking og andre gjeremål som ikkje skil seg vesentleg frå anna lovleg ferdsel til fots) skal ikkje skje i tida 15.april-30.juni.

7 7/7 10. Løyvet gjeld ut året Klagerett m.m. Dette vedtaket kan klagast inn for Miljødirektoratet av partar eller andre som har rettsleg klageinteresse, med ein frist på 3 veker. Eventuell klage skal sendast til Fylkesmannen, som også kan gje nærare opplysningar om klagerett og rett til sjå saksdokument. Med helsing Tom Dybwad seniorrådgjevar Johannes Anonby seniorrådgjevar Brevet er godkjent elektronisk og har difor ikkje underskrift. Kopi på e-post: Jøsok Prosjekt AS Statens Naturoppsyn v/rune Holen grunneigarane v/asbjørn Myklebust NVE Region Vest Kopi på EDU: Bremanger kommune