Aldersregistrering og bestandsvurdering for elg i Vinje 2002

Transkript

1 Aldersregistrering og bestandsvurdering for elg i Vinje 22 Hauggrend 387 Fyresdal Tlf: Fax: Epost: post@fnat.no Utarbeida av: -Lars Erik Gangsei Oppdragsgivarar: Februar 23 -Vinje kommune

2 Hauggrend 387 FYRESDAL 2

3 Føreord Vi vil takke Vinje kommune ved Lasse Mathisen for oppdraget med aldersregistrering og bestandsvurdering i Vinje. Vi vonar jegerane kan ha nytte av dette arbeidet, vi er dei ei stor takk skyldig for arbeidet dei har hatt med innsamling av tenner og data. Tennene var i førsteklasses forfatning (reingjort) då vi mottok dei, noe vi har ein mistanke om at også Lasse Mathisen skal ha sin del av æra for. Vi er kjende med at ein del av forslaga vi kjem med er kontroversielle, særskilt forslaget om å ta ut mykje eldre ku. Vi vil nytte dette høvet til å understreke at all elgforvaltning er situasjonsbestemt. Grunnlaget for den raske oppbygginga av elgbestanden gjennom 7-, 8- og delvis 9-åra vart i stor grad lagt ved å legge hovudtyngda av avskytinga på dei yngste aldersklassene. Situasjonen har endra seg, reduksjon eller stabilisering av elgbestanden er nå uttala målsetjingar. Då er det etter vårt syn og nødvendig med nye situasjonsbestemte forvaltingsstrategiar. Vårt syn på denne saka har kome tydlegast til uttrykk i lokalpressa (VTB), men vi ønskjer å understreke at vi har prøvd å spreie grundigare informasjon om vårt syn på elgforvalting mellom anna gjennom ein artikkel i Hjorteviltet 22. Til sist vil vi rette ei takk til Åsmund Pålerud frå Rollag som har lært oss å aldersregistrere og som har stått for denne jobben i Vinje i perioden Hauggrend Lars Erik Gangsei Bakgrunnen på forsidebiletet er frå eit preparat av ei tann på ei 21, 5 år gammal ku skote på Ringerike i Hauggrend 387 FYRESDAL

4 Hauggrend 387 FYRESDAL 4

5 Innhald Samandrag... 7 Materiale og metode... 9 Aldersregistrering:... 9 Vektutvikling... 1 Bestandsstorleik... 1 Utrekning Resultat Nøkkeltal, skotne elgar Vekt og kondisjonsutvikling Vektutvikling etter år Vektutvikling med alder Bestandsestimat Tabellar og figurar Kommentarar Diskusjon og forvaltingsforslag Vekt og kondisjonsvurdering Modellbestanden Forvaltingsforslag Utkast til målsetjing for elgforvaltinga i Vinje: Grunngjeving for kvoteforslaget Kvoteforslag Konklusjon Vedlegg Hauggrend 387 FYRESDAL

6 Hauggrend 387 FYRESDAL 6

7 Samandrag Faun Naturforvalting har på oppdrag frå Vinje kommune gjennomført aldersregistrering av elg skoten i Vinje under jakta 22. Aldersregsitreringa vart gjennomført ved å snitte tennene og telje åringar i tannsementen. Preparata er nummerert og arkivert hjå Faun. Aldersregistreringane viste at oksane har ei svært lik aldersfordling til det dei har hatt i tidlegare år. Mange unge dyr og svært få dyr over 7,5 år gamle. Blant kyrne har aldersfordelinga endra seg gjennom perioden I starten av perioden blei det så å seie ikkje skote eldre kyr, det blei det i 22. Svært mange av desse eldre kyrne har ein høg alder. Rett nok ingen over 15 år, men aldersgruppa 1-15 år er talrikt representert i uttaket. Grunn til denne utviklinga er truleg at det i starten av perioden var lov å skyte oksar i staden for eldre kyr. Dei kyrne som blei skotne var då sikre ungdyr og for resten skaut ein oksar. I og med at det blei skote mange gamle kyr i 22 er det usannsyneleg at det ikkje skulle vere ein høg del gamle kyr til stade gjennom heile perioden. Samansett med alders og vektregistreringane for dei tidlegare åra viser talmaterialet at oksar i Vinje veks fram til 7,5 års alder. Kyr veks fram til 3,5 års alder. Dette er og kjent frå andre undersøkingar. Kalv og åringvektene synast å vere stabile gjennom perioden, men eldre oksar i aldersklassene 2,5 år til 7,5 år synast å ha ei fallande gjennomsnittsvektkurve. Grunnen til dette er uklar. Det vart laga ein bestandsmodell ut frå kohortsanalyse. Modellen viser tal dyr til stade i dei ulike åra og i dei ulike kjønns og aldersklassene. Modellbestanden er (så å seie) uavhengig av sett elg per jegerdagsverk, men viser likevel godt samsvar med desse observasjonane, noe som indikerer at modellbestanden ligg relativt nær den reelle bestanden i Vinje i denne perioden. Modellbestanden viser ein bestandstopp i på ca. 12 dyr før jakt i , med ein svært svak nedgang mot 22. Modellbestanden viser eit stadig skeivare kjønnsforhold, og ei svært ulik aldersfordeling hjå kyr og oksar, der det er mange gamle kyr, men få gamle oksar. Det ser ut til å ha vore ein akkumulasjon av gamle kyr gjennom perioden. Ut frå modellbestanden er det laga eit før jakt estimat for 23. Ut frå dette og konkretiserte målsetningar for etter jakt bestanden i 23 er det sett opp forslag til kvote for Vinje 23. Dette kvoteforslaget er på i alt 345 dyr, noe som ikkje er så stor ei endring frå dagens situasjon. Fordelinga av dei 345 dyra er imidlertid svært forskjelleg frå det ein til nå har hatt med ein stor del (1) eldre kyr, få eldre oksar (35). 7 Hauggrend 387 FYRESDAL

8 Hauggrend 387 FYRESDAL 8

9 Materiale og metode Aldersregistrering: Elg skote i jakta på Vinje har blitt aldersregistrert i perioden 1995 til 2 av Åsmund Pålerud frå Rollag. Pålerud har gitt Faun Naturforvalting AS (heretter Faun) opplæring i metodikken og for 22 utførte Faun aldersregistreringa på Vinje. Materialet vert nytta til å kome med forvaltningsforslag og vurderingar av elgbestanden på Vinje. Vi mottar dei to fremste framtennene frå alle vaksne (1,5 år og eldre) elgar i konvoluttar tilpassa formålet. Tennene er reingjort. Konvoluttane inneheld informasjon om kjønn, alder (kalv, 1.5 år, 2.5 og eldre), vekt, fellingsdato, vald, tal taggar, type gevir og reproduktiv status (utan kalv, 1 kalv, 2 kalvar eller mjølk). Punktvis framgangsmåte: Sortering av tenner og visuell kontroll av 1,5-åringar. Vi sorterer tennene etter antatt alder ut frå ei visuell bedømming etter farge, storleiken på sliteflater og rotfylde. Tenner frå dyr som av jegerane er gitt opp å vere 1.5 år kan godkjennast direkte. Om tennene frå dyr som er oppgitt å vere 1.5 år har brune sprekker i emaljen, store sliteflater eller mykje tannstein blir dei med i den vidare prosessen for kontroll. Alle tenner som blir snitta får eit arkivnummer under sorteringa. Opplysingar frå konvoluttane vert lagt inn i eit rekneark. Dekalksinering Tennene blir sett plastrøyr og lagt til dekalsinering i 5% saltsyre (HCl). Dekalsineringsvæska fjernar kalken i tennene slik at tannrøtene får ein konsistens om lag som viskelær. Skylling Når kalken er borte, normalt etter 1 til 5 døgn, blir tennene sett i eit vassbad til skyljing i 1 døgn. Snitting Tennene blir snitta ved hjelp av ein Leitz kryostat 172. Før snitting fjernast den øvste emaljerte delen av tanna ved hjelp av ein skalpell. Tanna blir festa til objektbordet ved at væska OCT-Compound (leverandør Chemi-Teknik as, Tvetenveien 3, 666 Oslo) fryser tanna fast til objektbordet (temperatur ca. -25 C). Snitta, med ein tjukkleik på om lag 25/1 mm, blir tatt på langs av tanna inne ved margen. 5 til 8 snitt blir lagt tilbake att i plastrøyret. Farging Røyra med snitta blir sett direkte til farging i Hematoxylinløysning II i.h.t Gill (importør/ produsent: WWR Internasjonal AS, PB 45, 91 Oslo). Farginga varer i 25 minutt. Skyljing Snitta (preparata) blir skylt i 2-3 vassbad, og så sett i eit reint vassbad i 1 døgn. 9 Hauggrend 387 FYRESDAL

10 Påføring av dekkglas og avlesing Preparata blir tatt ut i eit vassbad og lagt på objektglas merka med kommmune, årstal og arkivnummer for elgen. Dekkglas blir lagt oppå. Får å bevare preparatet blir det lagt Aquamount Gurr (leverandør Chemi-Teknik as, Tvetenveien 3, 666 Oslo) mellom objektglaset og dekkglaset. Preparata blir avlest på 25x eller 4x forstørring under mikroskop. Strukturen som blir lest av er «åringar» i det ytste laget av tanna (ikkje i tannbeinet). Åringane blir mørke under farging. Elgen sin alder er lik tal åringar + 1,5. Arkivering Preparata blir arkivert hjå Faun i plastboksar. Boksane sikrar at preparata ikkje blir øydelagt av lys. Vektutvikling Vektutviklinga til dei ulike aldersklassene er undersøkt ved å finne gjennomsnitt og legge inn trendlina i høve til år (tid) for vektene til elgar i dei ulike kjønns- og aldersklassene. Dette er lagt inn i ein eigen figur for tolking. Trendlinene i figurane har grunnlag i gjennomsnittsvektene dei ulike åra. I dei same figurane er det tatt med plott av enkeltobservasjonane for å gje inntrykk av spreiinga i datamaterialet. Bestandsstorleik Ein manglar i skrivande stund ein god metodikk for å berekne bestandsstorleik for elg ut frå kohortsanalyse. I vurderinga av bestandsstorleiken nyttar ein likevel mange av prinsippa. Kohortsanalysa vi nyttar byggjer på følgjande føresetnadar: Ingen migrasjon Kjent naturleg dødleghet Ein får då samanhengen: (Tal elg alder i, før jakt år t tal skotne elg alder i, år t)*overlevingsrate = Tal elg alder i+1, før jakt i år t+1 eller (N i,t - K i,t )*(1-m) = N i+1,t+1 (1) Kor N i,t er tal elg med alder i, før jakt år t, K i,t er tal skotne elg med alder i, år t, og m er naturleg dødleghetsrate. Gjennom aldersregistreringane kjenner vi dei ulike K i,t -ane (dvs uttak av dyr i ulike aldrar dei einskilde åra) frå 1995 til 22, unntatt 21. Vi har nytta m = 5 %. I tillegg til aldersregistreringane har vi nytta sett elg resultat. I utgangspunktet vurderer vi vår estimerte bestand mot sett elg resultat ut frå følgjande føresetnadar: (Forventninga til) dei relative endringane i sett elg per jegerdagsverk svarer til dei relative endringane i reell elgtetthet. (Forventninga til) forholdet kalv per ku i sett elg er lik det reelle forholdet kalv per ku. (Forventninga til) forholdet ku per okse i sett elg er lik det reelle forholdet ku per okse. 1 Hauggrend 387 FYRESDAL

11 Utrekning I det følgjande gjer vi greie for framgangsmåten vi praktisk nytta for å finne bestandsestimatet. Dette er med som dokumentasjon og ikkje nødvendig å skjøne i detalj for å få med innhaldet i resten av rapporten. I perioden 1995 til 22 har tal jegerdagar i Vinje ligge rundt 3 per år med åra 1996 (2481 jegerdagar) og 21 (3781 jegerdagar) som ytterpunkt. Tal jegerdagar er sjølvsagt det same for kyr og oksar, men jaktpresset er ulikt på dei to kjønna, noe som tydeleg går fram av skutt av sett, som for okse varierer mellom 24 % (1998, 1999) og 32 % (21), medan tilsvarande tal for kyr går frå 8 % (1995) tol 14 % (2). For å få utfyllande tal for alle skotne elgar rekna vi med at elgane som vart skotne i 21 hadde ei aldersfordeling som snittet av 2 og 22. Forskjellen i jaktpresset gjer seg og utslag i aldersfordelinga til dei skotne elgane. Ein ser at langt fleir kyr blir gamle (jamfør figur 4). Utan at vi går vidare inn på matematikken bak det 1 er det slik at dersom ein plottar den naturlege logaritmen til tal felte elg ved ulike aldrar mot alderen vil plotta danne ei rett line dersom ein fast del (prosent) elg fell frå (blir skotne + irregulær avgang) ved ulike aldrar 2. Slike plott er vist i figur 1. Ein ser at plotta for oksane ligg på ei tilnærma rett linje, medan kyrne ikkje viser same trend. Trendlina for oksane fell mykje brattare enn for kyrne, noe som viser at ein større del av oksebestanden vert tatt ut kvart år, og at omsetninga av oksar er raskare enn for kyr. Høgst truleg er dette og grunnen til at det blir felt langt fleire eldre kyr enn eldre oksar. I forhold til det ein skulle vente ved ein fast avgang (prosentvis) indikerer plottet at unge (1,5 3,5 år) og gamle (eldre enn 1 år) er overrepresentert blant kyrne, medan dyr i sin beste alder (4,5-1 år) er underrepresenterte. Når ein i tillegg veit at uttaket av kyr over 4,5 år til og med år 2 var svært lite (jamfør figur 8) fører dette til at det er meir støy i talmaterialet for kyr enn for oksar. For figur 1 skal ein vere merksam på at talmaterialet for oksar eldre enn 1 år er minimalt. Den støyen dette viser i høve til trendlina skuldast derfor høgst truleg tilfeldighetar. For kyr er materialet større Oksar Kyr Figur 1: Den naturlege logaritmen (ln) til tal elg felt i aldersklassene 1,5 år til16,5 år plotta mot alder for oksar (venstre figur) og kyr (høgre figur). Trendliner er lagt inn. 1 Denne samanhengen og forklaringa til det blei først brukt på fiskebestandar. Kurver som i figur 1 blir ofte kalla Ricker-kurver og etter forskaren som oppdaga nytta av dei. Ricker blir sett på som oppfinnaren av kohortsanalyse. For litteratur visast m.a. til: Ricker, W.E Relation of Catch per Unit Effort to Abundance and Rate of Exploitation. Journal of fisheries board. Vol I tillegg er det ei føresetnad at alle kohortane (årgangane) som er tatt med har vore like store. Denne føresetnaden blir truleg broten, men har lite praktisk verknad på dei vidare resonnementa og utrekningane. 11 Hauggrend 387 FYRESDAL

12 Det er som nemnt svært få oksar som blir gamle. Oksar født i 1995 ville hå vore 7,5 år gamle. Det jamne og bratte fallet i trendlina for oksar i figur 1 tyder på at alle aldersklasser av oksar er utsett for høg, og relativt lik, dødleghet. Vi ser det som overveiande sannsynleg at grunnen til at det blir skote få oksar eldre enn 7,5 år er at det er få slike att i bestanden. Dersom ein går ut frå føresetnaden om ein viss prosentvis avgang årleg svarer rettlina for oksane i figur 1 til at forholdet mellom tal oksar i live av same kohort eller årgang (med kohort/ årgang meinast dyr født i same år) i 1995 og 22 ville vere 1:6, eller med andre ord 6 % av dei vaksne oksane (før jakt) i 1995 vil vere i live (før jakt) i 22. Oksar som var vaksne (minst 1,5 år) i 1995 er 8,5 år og eldre i 22. Ved å bruke setning (1) ((N i,t - K i,t )*(1- m) = N i+1,t+1 ) i eit rekneark prøvde vi oss fram med verdiar for tal oksar i 22 for aldersklassene 8,5 år og eldre slik at desse tilsvarte 6 % av det som var til stade i same årgang i (Når ein varierer tal oksar i live i ein årgang i 22 endrar ein ut frå setning 1 automatisk estimatet for same årgang i 1995, derfor prøvde vi oss fram). Estimatet for oksebestanden i 1995 er gitt i tabell 1: Tabell 1: Estimert tal oksar til stade før jakt i Vinje, ,5 2,5 3,5 4,5 5,5 6,5 7, Dette er det beste absolutte estimatet vi har for noe år i Vinje, og vi gjer som best vi kan nytte av dette vidare. Først gjorde vi oss ferdige med oksane etter følgjande framgangsmåte: For kvart år kjenner vi nå (eller rettare har estimat for) tal vaksne oksar fødd i 1994 eller tidlegare. Vi kjenner og tal oksar fødd i 1994 eller tidlegare som er skote dei same åra. Vi reknar med at forholdet mellom uttaksdelen av oksar fødd før 1994, er lik uttaksdelen av oksar i andre årgangar dei enkelte åra: Kor K 94, t og 22). N 94, t K i, t K N K N i, t N i, t N 94, t K * 94, t i, t 94, t K 94, t i, t = = (2) er etter tur jaktuttak av og bestand før jakt av oksar fødd seinast 1994 i år t (t=1996,, N i, t og er etter tur jakttutak av og bestand av oksar alder i (i = 1.5,, 7.5) i år t. Frå (2) har ein estimat for dei ulike bestandane direkte. Ulempa er at dersom ein brukar estimata frå (2) direkte skaper dette spenningar i forhold til (1). N i, 22 I det vidare sette vi dei einskilde estimata frå (2) inn i (1) og fann estimat for, i N 7.5, 22 = 1.5,, 7.5. Sidan høyrer til 1995-årgangen (fødd i 1995) fekk vi 7 estimat for denne (eit frå 1,5-åringane i 1996, eit frå 2,5-åringane i 1997 osv.). For dei yngre 12 Hauggrend 387 FYRESDAL

13 årgangane får ein trinnvis færre estimat. Som endeleg estimat for gjennomsnittet av tilgjengelege estimat. N i, 22 nytta vi Dette estimatet blei sett inn att i (1) og ein fekk eit endeleg estimat for heile bestanden. For oksar fødd i 21 og 22 gjekk vi ut frå at kalvdelen frå sett elg er identisk med reell kalvdel før jakt og ein hankalvdel på 53 % (53 % av skotne kalvar i perioden har vore hankalvar). I og med at (2) ikkje synast å halde stikk for kyr i same grad som for oksar, nytta vi ein noko anna framgangsmåte for kyrne som i stor grad støtter seg på utrekninga frå oksane: Vi sette etter jakt bestand 22 = for kyr og kom ved (1) fram til ein absolutt minimumsbestand for kyr i 1995 (denne minimumsbestanden består av alle dyr som er skote i 1995 eller seinare og som levde i 1995 justert for naturleg dødleghet). Vi rekna med at aldersfordelinga i minimumsbestanden var identisk med den reelle bestanden. Vi rekna med at sett ku per okse i 1995 var identisk med det reelle forholdet midt i jakta (dvs. etter at halvparten av elgane var skotne). Sidan vi under desse forutsetningane både kjenner tal kyr og aldersfordelinga deira i 1995 har ein eit bestandsestimat for kyr i Vi nytta så kalvestimata for oksar dei enkelte åra, justerte for skeivt kjønnsforhold (53/ 47) og fekk kalvtala for kyr. Når dette var gjort hadde vi ein startbestand (1995) og kalvtal for alle år. Då er det berre å bruke (1) for å finne estimat for alle grupper og år. 13 Hauggrend 387 FYRESDAL

14 Hauggrend 387 FYRESDAL 14

15 Resultat Nøkkeltal, skotne elgar 22 Tabell 2: Tal skotne kyr og oksar i dei ulike aldersgruppene i 22 og deira tilhøyrande gjennomsnittsvekt. Kalver hadde vi ikkje oversyn over gjennomsnittsvekta for i 22 Kyr Oksar Tal Snittvekt Tal Snittvekt, , , , , , , , Vekt og kondisjonsutvikling Vektutvikling etter år,5 okse 1,5 okse 2,5 okse 3,5 okse ,5 okse ,5 okse ,5 okse ,5+ okse Figur 2: Vektutviklinga for oksar i aldersgruppene,5 år til 7,5+ i åra 1995 til 22. Gjennomsnittsvekter med svarte ruter, og vekter for enkeltidivid med grå ruter. Trendliner for gjennomsnittsvektene er lagt inn. Figuren skal vise trendane, ikkje detaljar!,5 ku 1,5 ku 2,5 ku 3,5 ku ,5 ku 5,5 ku 6,5 ku 7,5+ ku Figur 3: Vektutviklinga for kyr i aldersgruppene,5 år til 7,5+ i åra 1995 til 22. Gjennomsnittsvekter med svarte ruter, og vekter for enkeltindivid med grå ruter. Trendliner for gjennomsnittsvektene er lagt inn. Figuren skal vise trendane, ikkje detaljar! 15 Hauggrend 387 FYRESDAL

16 Figur 2 og 3 viser at vektene for kalvar og ungdyr har halde seg stabile i perioden. For oksane viser figurane ein fallande trend med tida for gjennomsnittleg slaktevekt av alle aldersgrupper av eldre dyr (2.5-åringar, 3.5-åringar osv.). For kyr peiker trendlinene i alle retningar. Ein må merke seg at det nesten ikkje blei skote eldre kyr før i år 2, i motsetnad til for oksane blir derfor talmaterialet tynnt for vurdering av trendane. Vektutvikling med alder 35, 3, 25, 2, 15, 1, 5,, Oksar Kyr Figur 4:Oksar venstre figur og kyr høgre figur. Veid vekt plotta mot alder(svarte ruter ), gjennomsnittsvekt for ulike aldrar (kvite firkantar) og % av elgane i utvalet som har oppnådd alderen (kumulativ aldersfordeling) med svart strek. N = 85 for oksar og n =551 for kyr. Kalvar for 22 er ikkje med og alle dyr i 21 er ikkje med. Figur 4 gir følgjande informasjon: Oksar veks fram til dei er 7,5 år gamle. Kyr veks fram til dei er 3,5 år gamle. Få oksar opplever å bli 7,5 år. Mange kyr blir 7,5 år og eldre. Bestandsestimat Tabellar og figurar Tabell 3: Bestandsestimat før jakt 23.,5 1,5 2,5 3,5 4,5 5,5 6,5 7,5 Sum Oksar Kyr Tabell 4: Estimert tal oksar for åra 1995 til 23 før jakt, delt på kalv, 1,5-åringar og vaksne , , , Sum: Hauggrend 387 FYRESDAL

17 Tabell 5: Estimert tal kyr for åra 1995 til 23 før jakt, delt på kalv, 1,5-åringar og vaksne , , , Sum: ,5 Ku per okse før jakt 2,5 Ku per okse etter jakt 2 2 1,5 1,5 1 1,5, Figur 5: Ku per okse frå bestandsestimatet (svarte søyler) og frå sett elg (stipla line med ruter ) i perioden 1995 til 22.Venstre figur viser før jakt og høgre etter jakt. Sett elg pr. jegerdag + bestand før jakt Sett elg pr. jegerdag + bestand etter jakt ,6,4,2, ,6,4,2, Figur 6: Total bestand frå bestandsestimatet (svarte søyler) og sett elg per jegerdagsverk (stipla line med ruter ) i perioden 1995 til 22. Venstre figur viser før jakt og høgre etter jakt. 1 Kalv per ku før jakt 1 Kalv per ku etter jakt,8,8,6,6,4,4,2, Figur 7: Kalv per ku (svarte søyler) og sett elg per jegerdagsverk (stipla line med ruter ) i perioden 1995 til 22. Venstre figur viser før jakt og høgre etter jakt. 17 Hauggrend 387 FYRESDAL

18 7 Oksar 7 Kyr Figur 8: Tal elg til stade før jakt etter bestandsestimatet (høge søyler) og tal skotne elg i ulike aldersklasser i perioden 1995 til 22 for oksar (venstre figur) og kyr (høgre figur). Kalv med svart, 1,5-åringar med skrå skravering, 2,5-6,5-åringar med kvitt og frå og med 7,5 år med rutete mønster. I 21 er det ikkje gjennomført aldersregistrering ved tannsnitting. Det kvite området inneheld derfor alle dyr eldre enn 2,5 år. Kommentarar Ku/ okseforholdet i modellbestanden viser ein stigande tendens i perioden 1995 til 22. Ku/ okseforholdet i modellbestanden er i same størrelsesorden som ku/ okseforholdet i sett-elg, men viser ingen knekk i som i sett-elg. Relative endringar i totalt tal elg i modellbestanden samsvarer med relative endringar i sett elg per jegerdagsverk. Dette gjeld ikkje knekken sett elg per jegerdagsverk viser i 21. Kalv per ku i modellbestanden er i same størrelsesorden som kalv per ku frå sett elg. I dei siste åra ser kalv per ku frå modellbestanden ut til å reduserast meir enn kalv per ku i sett elg. Modellbestanden for oksar viser ein topp i 1998 med ein liten nedgang mot 22. Der er få oksar som er 7,5 år og eldre i modellbestanden. Modellbestanden for kyr viser ei utflating frå og med Gjennom heile perioden viser modellbestanden akkumulasjon av eldre (7,5 år +) kyr. Aldersfordelinga til oksane i modellbestanden viser ingen klare trendar gjennom perioden. Aldersfordelinga til kyrne viser ein stigande gjennomsnittsalder. Delen med kyr som skulle vere i sin beste produksjonsalder (5-1 år) er aukande. Uttaksdelen (% av før jaktbestanden som blir skote) for oksar har ligge rundt 3 % i heile perioden. Uttaksdelen er noe høgare (33%) i Uttaksdelen for kyr har vist ein stigande tendens gjennom perioden, frå om lag 1 % i 1995 til rundt 15 % i Hauggrend 387 FYRESDAL

19 Uttaksdelen for kalv har vist ein stigande tendens, frå om lag 2 % i 1995 til 3 % i 22. Tendensen er uklar. Kalvestimata for dei siste åra er dei mest usikre estimata i modellbestanden. 19 Hauggrend 387 FYRESDAL

20 Hauggrend 387 FYRESDAL 2

21 Diskusjon og forvaltingsforslag Vekt og kondisjonsvurdering Kalvvekter og 1,5-årings vekter (jamfør figur 2 og 3) tyder ikkje på redusert kondisjon i elgbestanden i Vinje. Den synkande trenden for slaktevektene hjå alle aldersgrupper av eldre oksar kan tyde på noe redusert produksjon. Vi vil vere forsiktige med å trekke desse slutningane for langt, sidan andre forklaringar og er moglege. T.d. kan ein tenkje seg at eit skeivare kjønnsforhold har fått yngre oksar til å prioritere meir energi på brunst, noe som vil gå ut over kroppsvekst. Det står fast at trendane er tydlege utan at ein kan peike på ein sikker hovudgrunn til denne utviklinga. Dersom ein større del av dei skotne oksane hadde vore eldre (6 år og oppover) hadde delen med skotne kapitaloksar vore større. Ut frå modellbestanden m.m. går det klart fram at grunnen til at så få oksar i denne alderen blir skotne er at dei ikkje har fått bli så gamle på grunn av høgt jakttrykk. Isolert sett tyder kalv per ku ikkje på redusert produksjon i perioden. Kalv per ku indeksen har vore stabil, men låg (ca.,55 kalv per ku) i perioden. Tidlegare på 199-talet var både kalv per ku og kalv per kalvku indeksen høgare i Vinje 3. Gjennom perioden har modellbestanden vist ein stadig auke av delen med kyr i sin mest produktive alder (5-1 år). Dette skulle ha ført til aukande og svært høge produksjonstal for elgkyrne, både kalvdel og tvillingkalvdel. At denne responsen er fråverande i sett elg tyder på ein redusert kalvproduksjon blant kyrne i perioden (når ein tar aldersfordelinga med i reknestykket). Ein må i sum seie at der er noen, men svake, indikasjonar på redusert produksjon i elgbestanden i Vinje i perioden 1995 til 22. Så langt ein kan sjå er ikkje teikna så illevarslande som for mange andre delar av Telemark 4. Det bør likevel vere eit mål å auke kalvproduksjonen blant kyrne i Vinje. Beiteregistreringar i ein begrensa del av kommunen i 22 5 viste overbeiting av dei viktigaste beiteartane. I mange område av kommunen finst det ikkje vilkår for å forynge furu på grunn av elgbeiting (Lasse Mathiesen pers. medd.). Dette er klare indikasjonar på at elgtettheten er over det naturlege bærenivået. I Elgforvaltningen i Telemark 22 6 blir det spekulert i innvandring av oksar til fjellkommunane, m.a. Vinje. Vi kan ikkje utelukke dette, men ser heller ikkje noen teikn i til at slik innvandring har funnet stad. 3 Agder og Telemark Skogeierforening. 22. Elgforvaltningen i Telemark 22. Fylkesmannen i Telemark. 4 Agder og Telemark Skogeierforening. 22. Elgforvaltningen i Telemark 22. Fylkesmannen i Telemark. 5 Austjord, T.G. og Gangsei, L.E. 22. Elgbeitetaksering i Telemark. Faun Naturforvalting AS, 387 Fyresdal. 6 Agder og Telemark Skogeierforening. 22. Elgforvaltningen i Telemark 22. Fylkesmannen i Telemark. 21 Hauggrend 387 FYRESDAL

22 Modellbestanden For å vurdere resultata er det eit 1 kroners spørsmål som må diskuterast; kor galt er bestandsestimatet? (dvs. kor stort er avviket mellom vår modellbestand og den verkelege bestanden i Vinje?). Først og fremst, det er heva over tvil at vår modellbestand ikkje er lik den reelle bestanden i Vinje, men der er og mange indikasjonar på at differansen ikkje er så stor, m.a. godt samsvar med variasjonane i sett elg som gjort greie for i resultatdelen, godt samsvar mellom aldersfordelingane i jaktuttaka og aldersfordelinga i modellbestanden for enkeltår. Ved å bare bruke bestandsestimatet vårt for 22 og setning (1), dvs. rekne seg bakover ved å legge til dei skotne dyra i kvar årgang + justere for naturleg dødleghet, finn ein modellbestanden vår. Ved denne rekninga er ein berre avhengig av aldersregistreringane i tillegg til 22-estimatet. 22-estimatet er svært nær uavhengig av sett elg 7. Modellbestanden viser derfor ei utvikling i tråd med jegerobservasjonane og aldersregistreringane uavhengig av kvarandre. Tal kalvar i 21 og 22 er vankeleg å berekne. Desse kohortane (årgangane) har berre vore jakta på i to år, og ein har med det lite informasjon om dei. Det kan sjå ut til at estimata for tal kalvar i 21 og 22 i modellbestanden er litt for små ut frå samanlikninga med kalv per ku i sett elg (jamfør figur 7). Dette fører i sin tur til at tal 1,5-åringar før jakt i 23 i så fall er blitt underestimert. Ved kohortsanalyse skal ein vere klar over at det mest usikre estimatet er estimatet for siste år. Det kjem av at av dei elgane som levde lenger tilbake i tid er ein større del skoten og med det telt opp. Vi kjenner oss trygge på at modellbestanden for oksar i 1995 ligg svært nær den reelle oksebestanden i Ut frå dette verker og resten av modellbestanden logisk. Forvaltingsforslag Forvaltingsforslaget skal på ein best mogleg måte oppfylle målsetjingane ein har i det aktuelle området, i dette tilfellet Vinje. Kommunen har etter den nye hjorteviltforskrifta eit ansvar for å ha målsetjingar for elgbestanden. I tillegg vil storvald/ driftsplanområde ha eigne målsetjingar. Desse målsetjingane er ikkje vår business, men eit tradisjonelt (og etter vårt syn fornuftig) oppsett av målsetjingar kan sjå ut som følgjer: Utkast til målsetjing for elgforvaltinga i Vinje: 1. Elgbestanden skal ha ein god kondisjon og produksjon a. Vinje ønskjer å stabilisere/ auke slaktevektene for kalv og ungdyr. b. Vinje ønskjer å auke kalvproduksjonen per ku. c. Vinje ønskjer å auke tvillingdelen. d. Vinje ønskjer å stabilisere kjønnsforholdet på 1,5 ku per okse eller færre. 2. Elgtettheten skal ikkje vere større enn det naturlege bærenivået 7 Sett elg resultat blei brukt for å kalibrere startbestanden av kyr i 1995 under estimeringsprosessen, og til kalvestimat i 21 og Hauggrend 387 FYRESDAL

23 a. Ved beiteregistreringar skal beitegraden på ROS (rogn, osp og selje) senkast til 5 % i gjennomsnitt for kommunen. Overbeiting av bjørk og furu skal bare sporadisk finne stad. 3. Det skal vere ein høg del trofedyr/ kapitaloksar i elgbestanden a. Fleire oksar må sikrast å nå ein høg alder 4. Forvaltningsstrategien skal vere gjennomførbar for jegerane og så langt det er vilkår for vore lagt opp etter jegerane sine ønskje. Det skal vere enkelt å kontrollere at jakta blir gjennomført etter gitte retningsliner. a. Fordelinga av dyr i kvota må stå i eit rimeleg forhold til kva som er til stade. For å nå punkt 1 og 2 er det høgst truleg at Vinje (framleis) må redusere bestanden. Punkt 3 er vanskeleg å nå i ein situasjon der ein samstundes ønskjer å redusere bestanden, vårt forslag til kvote vil truleg vere medverkande til å nå dette målet ved at det vert tildelt få oksar, med påfølgjande redusert omsetjing i oksebestanden. Punkt 4 i stor grad lar seg oppnå. Grunngjeving for kvoteforslaget For å kome vidare må vi vere konkrete. Vi foreslår at ein tar sikte på at etter jakt bestanden 23 skal vere kjenneteikna ved følgjande: Totalt tal dyr skal reduserast med 1 % i forhold til etter jakt bestanden 22. Ku/ okseforholdet skal vere 1,5 ku per okse. Same del kalv som i 22. Modellbestanden etter jakt 22 består av i alt 852 dyr; fordelt på: 183 kalv 67 1,5-årige oksar 79 1,5-årige kyr 155 eldre oksar 368 eldre kyr Ut frå forutsetningane over skal etter jakt bestanden 23 bestå 777 dyr, fordelt på: 165 kalv 241 oksar 361 kyr Før jakt bestanden 23 er tidlegare presentert, han består av: 275 kalv 99 1,5-årige oksar 75 1,5-årige kyr 211 eldre oksar 424 eldre kyr Ut frå dette må ein skyte: 11 kalv ( ) 69 oksar ( ) 138 kyr ( ) I alt 317 elg. 23 Hauggrend 387 FYRESDAL

24 For å nå målsetjingane 1, 2 og 3 er det tal kyr (mange nok) og oksar (få nok) i uttaket som er det viktige, ikkje kor mange kalvar ein skyt. Samstundes er det svært fornuftig å skyte mykje kalv dersom det er eit mål for jegerane med mange jaktsituasjonar/ hauste mykje kjøt. Derimot er det å stille krav til ein høg del kalv/ ungdyr i uttaket er ein strategi vi er skeptiske til. Vi meiner det må vere høve til å ta ut det talet med vaksne (/eldre) kyr og oksar ein meiner er forsvarleg utan at det blir stilt for høge krav til kor mange kalvar (/ ungdyr) som skal takast ut i tillegg. Dette må sjølvsagt ikkje forvekslast med at ein kan skyte eldre dyr i staden for tildela kalvar (/ungdyr). Jegerane fyller normalt ikkje heile kvota. Dersom ein tar sikte på eit uttak som skissert over må ein ta høgde for dette ved at kvota må vere noe høgare. Vi er kjend med at mesteparten av Vinje er organisert i driftsplanområde og at dette ikkje kan styrast med ei enkelt utdeling frå kommunen, og vi understrekar at vi bare legg fram eit (forsøk på begrunna) forslag. For å setje ei realistisk kvote er det viktig å setje ei kvote som er oppnåeleg. Praksis (m.a. på Ringerike) har vist at det er vanskeleg å ta ut meir enn 4 % av ei klasse dyr (kjønn og alder). Det er med det urealistisk å tru at jegerane er i stand til å skyte meir enn ,5-år gamle kyr (estimatet på 77 stk. før jakt er usikkert). Ei rimeleg total kvote vil kunne sjå ut som følgjer: Kvoteforslag Inntil 13 kalvar Inntil 45 1,5 år gamle kyr Inntil 1 eldre kyr Inntil 35 1,5 år gamle oksar Inntil 35 eldre oksar I alt 345 dyr. Vektgrenser anbefalast ikkje. Dette betyr sjølvsagt ikkje at jegerane oppmodast til å ta ut dei største dyra, tvert om er det ein fordel om dei klarer å ta ut dei minste. Om det er ønskje om det meiner vi det er ein god ide å spare kalvane som merkelappar ei eller to veker i starten av jakta for i same periode å jakte hardt på kalvlause kyr. Bestandsestimatet er som sagt mange gongar nemnt usikkert. Ei kontinuerleg oppfølging gjennom sett elg, aldersregistreringar og helst også beiteregistreringar vil vere viktig for elgforvaltninga i Vinje dei komande åra. 24 Hauggrend 387 FYRESDAL

25 Konklusjon Ved å ha gjennomført aldersregistreringar i perioden 1995 til 22 har Vinje eit svært godt grunnlag for ei god og kunnskapsbasert elgforvaltning. I Vinje bør ein redusere bestanden (ytterlegare) for å trygge ein forsvarleg tetthet i forhold til det naturlege bærenivået. For ikkje å få eit forverra (skeivare) kjønnsforhold i bestanden er det nødvendig å legge opp ein gjennomførbar forvaltingsstrategi som sørgjer for at det blir skote få nok oksar og mange nok kyr. 25 Hauggrend 387 FYRESDAL

26 Hauggrend 387 FYRESDAL 26

27 Vedlegg 1. Liste med data for skotne oksar i Vinje Liste med data for skotne kyr i Vinje Transparentgrunnlag for noen sentrale figurar. 27 Hauggrend 387 FYRESDAL

28 Hauggrend 387 FYRESDAL 28

29 Vedlegg 1: Data for skotne oksar i Vinje 22. Reg. nr. Kommune Vald Jaktfelt Jaktleders namn Felt dag Felt måned Felt år Veid vekt Antatt vekt Fjølgevir Stanggevir Ant. Taggar Alder 1 Vinje 6C Øvre Vinje Svein Ekre x 4 2,5 2 Vinje 6C Øvre Vinje Svein Ekre x 1 8,5 3 Vinje 6C Øvre Vinje Svein Ekre x 2 2,5 4 Vinje 6C Øvre Vinje Svein Ekre x 9 5,5 5 Vinje 6C Øvre Vinje Svein Ekre x 1 1,5 6 Vinje 6A Øvre Vinje H. Midttveit x 3 4,5 7 Vinje 6A Øvre Vinje H. Midttveit x 2 1,5 8 Vinje 6A Øvre Vinje H. Midttveit ,5 9 Vinje 6A Øvre Vinje H. Midttveit x 4 4,5 1 Vinje 6O Øvre Vinje G. Hovnadalen x 2,5 11 Vinje 6N Øvre Vinje Henry Arne Solvang x 3 3,5 12 Vinje 6R Øvre Vinje?.?. Stenson ,5 13 Vinje 6F Øvre Vinje Svein Tore Kåsa x 6 5,5 14 Vinje 6F Øvre Vinje Svein Tore Kåsa x 4 2,5 15 Vinje 6F Øvre Vinje Svein Tore Kåsa x 4 4,5 16 Vinje 6E Øvre Vinje Gunnar Sollid x 2 3,5 17 Vinje 6M Øvre Vinje Aslak Kåsa x 1 1,5 18 Vinje 6I Øvre Vinje Arild Hamre ,5 19 Vinje 6B Øvre Vinje Olav Flothyl ,5 2 Vinje 6B Øvre Vinje Olav Flothyl x 13 6,5 21 Vinje 6K Øvre Vinje Jon Olav Hauge ,5 x 3 1,5 22 Vinje 6G Øvre Vinje Magne Kaasa x 4 2,5 23 Vinje 6H Øvre Vinje Eivind Særen x 7 6,5 24 Vinje 6H Øvre Vinje Eivind Særen ,5 25 Vinje 6D Øvre Vinje Torbjørn Hagen x 2 1,5 26 Vinje 7D Tangen B. Hove x 4 2,5 27 Vinje 7A Tangen Bjørn Skinnarland x 2 2,5 28 Vinje 7B Tangen O.H. Dagalia x 6 5,5 29 Vinje 7B Tangen O.H. Dagalia ,5 3 Vinje 7C Tangen Bjørn Killingtveit ,5 31 Vinje 7C Tangen Bjørn Killingtveit x 8 4,5 32 Vinje 4J Bøgrend/ Ytre Vinje Halgeir Kostveit x 3 2,5 33 Vinje 4J Bøgrend/ Ytre Vinje Halgeir Kostveit x 2 1,5 34 Vinje 4J Bøgrend/ Ytre Vinje Halgeir Kostveit x 4 3,5 35 Vinje 4J Bøgrend/ Ytre Vinje Halgeir Kostveit x 2 1,5 36 Vinje 4A Bøgrend/ Ytre Vinje Ø. Hågetveit x 4 3,5 37 Vinje 4A Bøgrend/ Ytre Vinje Ø. Hågetveit x 4 4,5 38 Vinje 4A Bøgrend/ Ytre Vinje Ø. Hågetveit x 4 3,5 39 Vinje 4A Bøgrend/ Ytre Vinje Ø. Hågetveit ,5 4 Vinje 4E Bøgrend/ Ytre Vinje Haåvard Kleiv x 7 4,5 29 Hauggrend 387 FYRESDAL

30 41 Vinje 4E Bøgrend/ Ytre Vinje Haåvard Kleiv ,5 42 Vinje 4D Bøgrend/ Ytre Vinje Bjørn Hylland x 2 3,5 43 Vinje 4D Bøgrend/ Ytre Vinje Bjørn Hylland x 2 1,5 44 Vinje 4D Bøgrend/ Ytre Vinje Bjørn Hylland x 2 2,5 45 Vinje 4D Bøgrend/ Ytre Vinje Bjørn Hylland x 3 1,5 46 Vinje 4D Bøgrend/ Ytre Vinje Bjørn Hylland x 8 8,5 47 Vinje 4D Bøgrend/ Ytre Vinje Bjørn Hylland x 4 4,5 48 Vinje 4I Bøgrend/ Ytre Vinje Jon K. Vestre x 2,5 49 Vinje 4B Bøgrend/ Ytre Vinje Knut Krossbakken x 4 7,5 5 Vinje 4H Bøgrend/ Ytre Vinje Tone Edland ,7 1,5 51 Vinje 4G Bøgrend/ Ytre Vinje Halvor Øygarden x 1,5 52 Vinje 4C Bøgrend/ Ytre Vinje Olav Bakkestøyl x 4 6,5 53 Vinje 4F Bøgrend/ Ytre Vinje Svein Olav Vaa ,5 x 6 7,5 54 Vinje 4F Bøgrend/ Ytre Vinje Svein Olav Vaa ,5 2 1,5 55 Vinje 13 U.P Jon Torvetjønn x 3 2,5 56 Vinje 12B U.P Henning Ø. Poulsson x 8 1,5 57 Vinje 11 U.P Herdis Lien x 2 2,5 58 Vinje 9 U.P. Åsmund Lauvås x 15 11,5 59 Vinje 8 U.P Sveinung Sollid x 8 5,5 6 Vinje 5C Bøgrend/ Grungedal Øysten T. Rommetveit x 2 1,5 61 Vinje 5C Bøgrend/ Grungedal Øysten T. Rommetveit x x 1 11,5 62 Vinje 5C Bøgrend/ Grungedal Øysten T. Rommetveit x 5 3,5 63 Vinje 5E Bøgrend/ Grungedal Bjørn Fetveit x 9 6,5 64 Vinje 5E Bøgrend/ Grungedal Bjørn Fetveit x 2 1,5 65 Vinje 5D Bøgrend/ Grungedal Kjetil Negarden x 2 1,5 66 Vinje 5D Bøgrend/ Grungedal Kjetil Negarden x 4 2,5 67 Vinje 5B Bøgrend/ Grungedal Josef Kili ,5 68 Vinje 5B Bøgrend/ Grungedal Josef Kili x 6 4,5 69 Vinje 5B Bøgrend/ Grungedal Josef Kili ,5 7 Vinje 5A Bøgrend/ Grungedal Nils Åge Lio x 4 3,5 71 Vinje 5A Bøgrend/ Grungedal Nils Åge Lio ,5 72 Vinje 5A Bøgrend/ Grungedal Nils Åge Lio x 12 6,5 73 Vinje 5A Bøgrend/ Grungedal Nils Åge Lio x 2 1,5 74 Vinje 3F Øyfjell Torbjørn Berge x 6 5,5 75 Vinje 3F Øyfjell Torbjørn Berge x 2 1,5 76 Vinje 3A Øyfjell Arild Øygarden x 2 1,5 77 Vinje 3A Øyfjell Arild Øygarden x 6 5,5 78 Vinje 3G Øyfjell Aslak Rorge ,5 79 Vinje 3E Øyfjell Jan Ø. Skolås x 6 4,5 8 Vinje 3D Øyfjell Jan Hallgeir Landsverk x 4 2,5 81 Vinje 2B Nedre Vinje Torjus Bringsvær ,5 82 Vinje 2C Nedre Vinje Trond Sandak x 4 2,5 83 Vinje 2A Nedre Vinje Bjørn Botne x 4 6,5 84 Vinje 2A Nedre Vinje Bjørn Botne ,5 85 Vinje 2A Nedre Vinje Bjørn Botne x 7 5,5 86 Vinje 2A Nedre Vinje Bjørn Botne x 2 1,5 87 Vinje 2D Nedre Vinje Øystein Groven x 2 1,5 88 Vinje 2D Nedre Vinje Øystein Groven x 2 1,5 3 Hauggrend 387 FYRESDAL

31 89 Vinje 2D Nedre Vinje Øystein Groven x 6 5,5 9 Vinje 2D Nedre Vinje Øystein Groven x 2 1,5 91 Vinje 2D Nedre Vinje Øystein Groven x 11 1,5 92 Vinje 2D Nedre Vinje Kjetil Bakke/ Øystein Groven x 2 1,5 93 Vinje 2D Nedre Vinje Kjetil Bakke/ Øystein Groven x 2 1,5 94 Vinje 1F Rauland Tov Persen ,5 95 Vinje 1D Rauland Jan Hamarsnes x 4 3,5 96 Vinje 1D Rauland Jan Hamarsnes x 2 1,5 97 Vinje 1J Rauland Tore Tjønn x 6 4,5 98 Vinje 1J Rauland Tore Tjønn x 2 1,5 99 Vinje 1C Rauland Kjell Øystein Torp x 5 6,5 1 Vinje 1C Rauland Kjell Øystein Torp ,5 21 Vinje 1B Rauland Sigm. Tvetekkja ,5 22 Vinje 1A Rauland Bjørn Oswald ,5 23 Vinje 1A Rauland Bjørn Oswald ,5 24 Vinje 1E Rauland Otto Tveiti x 8 4,5 31 Hauggrend 387 FYRESDAL

32 Hauggrend 387 FYRESDAL 32

33 Vedlegg 2: Data for skotne kyr i Vinje 22. Reg. nr. Kommune Vald Jaktfelt Jaktleder Felt dag Felt måned Felt år Veid vekt Antatt vekt Melk i jur Ant. kalv Alder 11 Vinje 6C Øvre Vinje Svein Ekre ,5 12 Vinje 6O Øvre Vinje Einar Apeland ,5 13 Vinje 6E Øvre Vinje Gunnar Sollid ,5 14 Vinje 6E Øvre Vinje Gunnar Sollid ,5 15 Vinje 6S Øvre Vinje Nils Åge Lio ,5 16 Vinje 6K Øvre Vinje Jon Olav Hauge ,5 1 6,5 17 Vinje 6G Øvre Vinje Magne Kaasa ,5 18 Vinje 6G Øvre Vinje Magne Kaasa ,5 19 Vinje 7D Tangen B. Hove ,5 11 Vinje 7A Tangen Bjørn Skinnarland x 1 6,5 111 Vinje 7B Tangen O.H. Dagalia ,5 112 Vinje 7C Tangen Bjørn Killingtveit ,5 Bøgrend/ Ytre 113 Vinje 4J Vinje Halgeir Kostveit x 1 8,5 Bøgrend/ Ytre 114 Vinje 4A Vinje Ø. Hågetveit ,5 115 Vinje 4A Bøgrend/ Ytre Vinje Ø. Hågetveit ,5 116 Vinje 4A Bøgrend/ Ytre Vinje Ø. Hågetveit ,5 117 Vinje 4A Bøgrend/ Ytre Vinje Ø. Hågetveit x 1 7,5 118 Vinje 4E Bøgrend/ Ytre Vinje Haåvard Kleiv ,5 119 Vinje 4E Bøgrend/ Ytre Vinje Haåvard Kleiv ,5 12 Vinje 4D Bøgrend/ Ytre Vinje Bjørn Hylland ,5 121 Vinje 4D Bøgrend/ Ytre Vinje Bjørn Hylland ,5 122 Vinje 4D Bøgrend/ Ytre Vinje Bjørn Hylland ,5 123 Vinje 4I Bøgrend/ Ytre Vinje Jon K. Vestre ,5 124 Vinje 4I Bøgrend/ Ytre Vinje Jon K. Vestre ,5 125 Vinje 4I Bøgrend/ Ytre Vinje Jon K. Vestre ,5 126 Vinje 4B Bøgrend/ Ytre Vinje Knut Krossbakken x 5,5 127 Vinje 4B Bøgrend/ Ytre Vinje Knut Krossbakken ,5 128 Vinje 4L Bøgrend/ Ytre Vinje Ånund Vaa ,5 129 Vinje 4C Bøgrend/ Ytre Vinje Olav Bakkestøyl ,5 33 Hauggrend 387 FYRESDAL

34 13 Vinje 4F Bøgrend/ Ytre Vinje Svein Olav Vaa ,5 131 Vinje 14 UP Oddbjørn Carlsen x 11,5 132 Vinje 12A U.P Svein Eltovden ,5 133 Vinje 9 U.P. Åsmund Lauvås ,5 134 Vinje 8 U.P Sveinung Solid x 8,5 Bøgrend/ 135 Vinje 5C Grungedal Øysten T. Rommetveit ,5 136 Vinje 5C Bøgrend/ Grungedal Øysten T. Rommetveit ,5 137 Vinje 5C Bøgrend/ Grungedal Øysten T. Rommetveit ,5 138 Vinje 5D Bøgrend/ Grungedal Kjetil Negarden ,5 139 Vinje 5D Bøgrend/ Grungedal Kjetil Negarden ,5 14 Vinje 5A Bøgrend/ Grungedal Nils Åge Lio ,5 141 Vinje 5A Bøgrend/ Grungedal Nils Åge Lio ,5 142 Vinje 5A Bøgrend/ Grungedal Nils Åge Lio ,5 143 Vinje 3A Øyfjell Arild Øygarden ,5 144 Vinje 3G Øyfjell Aslak Rorge ,5 145 Vinje 3E Øyfjell Jan Ø. Skolås ,5 146 Vinje 3E Øyfjell Jan Ø. Skolås ,5 147 Vinje 3D Øyfjell Jan Hallgeir Landsverk ,5 148 Vinje 3D Øyfjell Jan Hallgeir Landsverk ,5 149 Vinje 2B Nedre Vinje Torjus Bringsvær ,5 15 Vinje 2B Nedre Vinje Torjus Bringsvær ,5 151 Vinje 2B Nedre Vinje Torjus Bringsvær ,5 152 Vinje 2B Nedre Vinje Torjus Bringsvær ,5 153 Vinje 2C Nedre Vinje Trond Sandak ,5 x 1 7,5 154 Vinje 2C Nedre Vinje Trond Sandak ,5 155 Vinje 2A Nedre Vinje Bjørn Botne ,5 156 Vinje 2A Nedre Vinje Bjørn Botne ,5 157 Vinje 2A Nedre Vinje Bjørn Botne ,5 158 Vinje 2A Nedre Vinje Bjørn Botne ,5 159 Vinje 2D Nedre Vinje Øystein Groven ,5 16 Vinje 2D Nedre Vinje Øystein Groven ,5 161 Vinje 2D Nedre Vinje Øystein Groven ,5 162 Vinje 2D Nedre Vinje Øystein Groven ,5 163 Vinje 1F Rauland Tov Persen ,5 164 Vinje 1D Rauland Jan Hamarsnes ,5 165 Vinje 1D Rauland Jan Hamarsnes ,5 166 Vinje 1J Rauland Tore Tjønn ,5 167 Vinje 1I Rauland Erland Tveiti ,5 168 Vinje 1C Rauland Kjell Øystein Torp ,5 169 Vinje 1G Rauland Bjørn Helge Malkolmsen ,5 34 Hauggrend 387 FYRESDAL

35 17 Vinje 1G Rauland Bjørn Helge Malkolmsen x 4,5 171 Vinje 1B Rauland Sigm. Tvetekkja ,5 172 Vinje 1B Rauland Sigm. Tvetekkja ,5 173 Vinje 1A Rauland Bjørn Oswald ,5 174 Vinje 1A Rauland Bjørn Oswald ,5 175 Vinje 1E Rauland Otto Tveiti ,5 176 Vinje 1E Rauland Otto Tveiti ,5 177 Vinje 1E Rauland Otto Tveiti ,5 35 Hauggrend 387 FYRESDAL

36 Hauggrend 387 FYRESDAL 36

37 Vedlegg 3: Transparentgrunnlag for nokre sentrale figurar. For forklaring sjå resultatdelen av rapporten. 37 Hauggrend 387 FYRESDAL

38 Oksar 35, 3, 25, 2, 15, 1, 5,, Hauggrend 387 FYRESDAL

39 25 Kyr Hauggrend 387 FYRESDAL

40 2,5 2 1,5 1,5 Ku per okse før jakt Hauggrend 387 FYRESDAL

41 Sett elg pr. jegerdag + bestand før jakt ,6,4,2, 41 Hauggrend 387 FYRESDAL

42 1,8,6,4,2 Kalv per ku før jakt Hauggrend 387 FYRESDAL

43 7 Oksar 7 Kyr Tal elg til stade før jakt etter bestandsestimatet (høge søyler) og tal skotne elg i ulike aldersklasser i perioden 1995 til 22 for oksar (venstre figur) og kyr (høgre figur). Kalv med svart, 1,5-åringar med skrå skravering, 2,5-6,5-åringar med kvitt og frå og med 7,5 år med rutete mønster. I 21 er det ikkje gjennomført aldersregistrering ved tannsnitting. Det kvite området inneheld derfor alle dyr eldre enn 2,5 år. 43 Hauggrend 387 FYRESDAL

44 Hauggrend 387 FYRESDAL 44