Notat. SOGNDAL KOMMUNE Rådmannen. Formannskapet Tenesteleiarane, kommunalsjefar, fagleiar økonomi

Transkript

1 Notat Til: Kopi: Frå: Formannskapet Tenesteleiarane, kommunalsjefar, fagleiar økonomi Arkivkode Arkivsaknr. Løpenr. Dato / / Økonomiplannotat nr. 1 Økonomiplan og årsbudsjett 2015 Innhald 1. Mål for arbeidet med økonomiplanen 2. Oppsummering dialogmøtet a. Sakskomite for helse, omsorg og sosiale tenester b. Sakskomite for oppvekst c. Sakskomite for tekniske tenester 3. Oppsummering etter 1. tertial Revidert nasjonalbudsjett Kommuneproposisjonen Statlege styringssignal 7. Økonomisk utfordringar og føresetnader for økonomiplan Nøkkeltal Kostra 9. Tidsplan for økonomiplan/årsbudsjett. 1. Mål for arbeidet med økonomiplanen Ein god økonomiplan bør på ein realistisk måte omtale dagens økonomiske situasjon. Den bør omtale mål og prioriteringar i økonomiplanperioden og synleggjere det handlingsrommet kommunen har i dei neste fire åra. Økonomiplanen skal byggje på kommuneplanen, og denne vil innehalde fleire mål, utfordringar og ønskje som må setjast saman og prioriterast innanfor gitte rammar. Dette gjer det naudsynt med ei prioriteringsdrøfting for å tilpasse ambisjonsnivået til ressursgrunnlaget. Økonomiplanen må sette mål og rammer for utviklinga av kommunen sitt tenestetilbod med utgangspunkt i dagens økonomiske situasjon og realistiske forventingar til framtidige økonomiske rammer. Det er føremålstenleg å etablere ein felles situasjonsforståing av det økonomiske utgangspunktet i kommunen før tenesteområde kan prioriterast opp eller ned, og det er viktig å skape ei slik forståing tidleg i planprosessen. Følgjande problemstillingar vil kunne vere eit utgangspunkt for å skape felles forståing for kommunen sin økonomiske situasjon: Er kommunen sin økonomi i balanse? Kva for statlege føringar kan vi forvente? Korleis vil utviklinga i rentenivået påverke kommunen? 1

2 Korleis vil befolkninga og befolkningssamansetjinga i kommunen utvikle seg dei kommande åra? Kva for delar av kommunen sitt tenestetilbod kan forvente auka etterspurnad? Kva for delar av kommunen sitt tenestetilbod kan forvente redusert etterspurnad? På kva for område vil utgiftene auke i framtida, dersom vi ikkje tek grep i dag? Kor ligg usikkerheitene/risikoane, og korleis handterer vi dei? Kommunen bør og sette eigne mål for ulike nøkkeltal som netto driftsresultat eigenfinansiering for investeringar kapitalutgiftsgrad (kapitalutgiftene sin del av disponible inntekter) gjeldsgrad disposisjonsfond. Mål for desse nøkkeltala vil leggje grunnlaget for ei sunn økonomstyring og bidra til å leggje rammene for eit ønska handlingsrom. Netto driftsresultat er ein hovudindikator for økonomisk balanse i kommunesektoren. Netto driftsresultat syner årets driftsoverskot etter at renter og avdrag er betalt, og er eit uttrykk for kva kommunen har til disposisjon til avsetjingar og investeringar. Over tid må kommunens nett0 driftsresultat vere positivt for å sikre ein berekraftig økonom og effektiv ressursbruk. Økonomiplanen vil som regel byggje på ein del føresetnader som til dels er utanfor kommunen sin kontroll og/eller som er svært usikre. Følgjande er døme på konsekvensar av endringar i denne typen føresetnader: Lønsvekst: 1% poeng vil seie om lag 3,4 mill. kroner medrekna sosial utgifter. Bemanningsendring: 1 årsverk utgjer i gjennomsnitt 0,5 0,8 mill. kroner medrekna sosiale utgifter. Flytande lånerente: 1% poeng vil seie om lag 3,5 mill. kroner i endra finanskostnader. Låneopptak: 10 mill. kroner i låneopptak medfører om lag 0,6 mill. kroner i endra finanskostnader. Kjøp av sjukeheimsplassar: 1 plass vil seie kostnader rundt 1 mill. kroner Ressurskrevjande brukarar: 1 plass vil seie netto kostnader på 1,8 mill. kroner. Elevtall/klassedeling: 1 klasse vil seie om lag 0,8 mill. kroner i auka kostnader. Barnehageplass: 1 plass for barn over 3 år vil seie kr i årlege utgifter og for barn under 3 år kr Full spes.ped. tildeling vil seie om lag kr i årlege utgifter 1 barnevernstiltak med omsorgsovertaking vil seie om lag kr i årlege utgifter. Det er difor viktig at kommunen set av midlar på fond til å møte denne typen uføresette endringar. Eit godt utgangspunkt for å kunne gjere prioriteringar i økonomiplanen vil difor vere: Godt dokumentert og realistisk anslag for inntektene/inntektsrammene. Forståing og aksept for dei konsekvensjusteringane som er gjort og at dei bind opp handlingsrommet. Aksept for og semje om kva som skal «vere att» (netto driftsresultat). 2

3 Eit definert handlingsrom. Eit fullstendig og utgreidd oversyn over alle alternativ som skal prioriterast innanfor handlingsrommet. 2. Oppsummering dialogmøta Kommunen sitt årshjul legg opp til dialog mellom tenesteleiarane og politisk nivå i 2. kvartal kvart år. Føremålet med dialogen er å gje ein kort status for drifta på kvar eining og kva utfordringar eininga står over for. Dette oversynet skal gje grunnlag for arbeidet med komande økonomiplan/årsbudsjett. Nedanfor følgjer ei oppsummering og innstilling frå den enkelte sakskomite etter dialogmøtet. I følgje kommunen sitt årshjul skal innstillingane vere med i det vidare arbeidet med økonomiplanen. Innstillingane vil bli innarbeidd i økonomiplanen som tekst og eventuelt som løyvingar. Formannskapet og kommunestyret må ta stilling til korleis dette skal gjerast. 2.a. Sakskomite for helse, omsorg og sosiale tenester Pleie- og omsorgstenesta Korleis styrkje rekruttering av og halde på tilsette? Sjå dette i samanheng med prosjektet Saman om ein betre kommune, jf. økonomiplannotat nr. 1/ og utbygginga av SHOS. Kompetanseheving mellom anna for å møte nye brukargrupper. Kvardagsrehabilitering, jf. Meld. St, 29 (2012-) Morgendagens omsorg. Kreftkoordinator, eventuelt i samarbeid med andre kommunar. Helse- og omsorgstenesta Styrkje ergo- og fysioterapitenesta. Styrkje tilbodet innafor rus og psykisk helse medrekna bustad. Styrkje integreringsarbeidet for flyktningar. NAV Felles Knappe personell ressursar som gjer det vanskeleg å følgje opp dei lovbestemte oppgåvene. Dei vanskelegstilte gruppene innafor rus og psykisk helse må få eit styrkja aktivitetstilbod, helst lågterskel. Ressursar til og fokus på å utvikle eigne tenester. Betre ikt-utstyr, opplæring og god omsorgsteknologi. Integrere løpande kartlegging etter folkehelselova i kommunen sitt styringssystem, og godt folkehelsearbeid i all ledd. Haldning til endring, endringskompetanse. 2.b. Sakskomite for oppvekst Skule Sikre god ikt drift og øyremerka ikt løft til skulane. Sikre godkjenning av bygg og uteområde. Sikre gode overgangar barnehage skule: o tiltaka for barn med spesielle behov må følgje barnet frå barnehagen til skule knytt til 5.1 (80% elevane) 3

4 o implementering og gjennomføring av strategisk skuleplan. Barnehagar Auke bemanning frå 2,85 til 3. Sikre godkjenning av bygg og uteområde. Kultur Sakskomite på kultur. Kulturskulen vedta utviklingsplan. Helsestasjon tenesta Auka ressursar til skulehelsetenesta for grunnskulen. Auka ressursar til helsestasjonstenester for flyktningar, asylsøkjarar og innvandrar grupper. Barnevern Orientering i kommunestyret. 2.c. Sakskomite for tekniske tenester Kommunalteknikk Innanfor tekniske tenester står administrasjonen fritt til å kjøpe tenester i marknaden der dette gjev best tenesteyting for dei tilgjengelege budsjettmidlane. Omfattande privatisering av større delar av tenesteområdet skal leggjast fram for politisk handsaming. For å sikre at gåande, syklande og køyrande kjem fram på ein trygg og god måte på kommunale vegar, er det ønskjeleg at omfanget av privat parkering langs kommunale vegar i bustadområde vert redusert. For å sikre god legitimitet og deltaking i parkeringsordninga er det ønskjeleg å få meir brukartilpassa betalingsordningar. Prisen på parkering bør vere uavhengig av betalingsmåte, og innføring av nye betalingsordningar bør ikkje gå ut over parkeringsøkonomien. Tenesteleiar orienterte om at det er trong for auka løyvingar til vaktmeisterstillingar for hjelpemiddel. Plan og næring Sakskomiteen legg vekt på at kommunen framleis skal vere ekspeditt innan regulerings- og byggsakshandsaming. Dette er viktig for å halde oppe den positive folketalsutviklinga kommunen er inne i. Sakskomiteen meiner at kommunen skal nytte naudsynte verkemiddel, også oreigning for å sikre tilgang på areal for bustadbygging i sentrum, på Kaupager og i Norane og Fjærland. Sakskomiteen vil rå til at kommunen deltek i eit interkommunalt samarbeid i Sogn innan skogbruk finansiert over næringsfondet. Kommunen må sjølv kunne tilpasse omfanget av deltakinga. Det er eit mål innan landbruk å sikre landskapsverdiane og halde oppe storleiken på jordbruksarealet i kommunen. Prosjektdeltaking i interkommunalt prosjekt kan vere aktuelt dersom dette kan finansierast over næringsfond. 4

5 3. Oppsummering etter 1. tertial 2014 Utifrå rapportering pr. 1. tertial er det forventa eit meirforbruk på tenesteeiningane på 7,1 mill. kroner og eit mindreforbruk på hovudtala på 4,3 mill. kroner. Samla gir dette eit meirforbruk på årsbasis på 2,9 mill. kroner. Hovudforklaringa på mindreforbruket er auke i rammetilskotet, reduserte utgifter i samband med lønsoppgjeret og redusert renteutgifter/auka renteinntekter enn budsjettert. Det er nokre område der det i løpet av året kan bli behov for å gjere budsjettendringar, mellom anna tilskot til dei private barnehagane. har rådd til at eventuelle budsjettendringane vert vurdert i samband med 2. tertial rapport, då vi har betre kjennskap til barnehageøkonomien etter opptak for barnehageåret / Revidert nasjonalbudsjett 2014 Samanlikna med nasjonalbudsjettet for 2014 er det gjort nokre endringar i RNB: Skatteanslaget for kommunesektoren er endra. Skatteinntektene i vart 0,5 mrd. kroner lågare enn det som vart lagt til grunn ved framlegging av nasjonalbudsjettet for Anslag på lønsvekst i 2014 er justert ned frå 3,5 til 3,3 prosent etter forventa lønsoppgjer. Som følgje av dette er og anslaget på kostnadsvekst deflator i kommunesektoren samla justert ned frå 3,1 prosent i nasjonalbudsjettet til 3 prosent i RNB. Ei nedjustering av lønsveksten avlastar kommunen sine utgifter, men trekk ned veksten i skatteinntektene. Basert på skatteinngangen til og med mars 2014, i tillegg til noko lågare lønsvekst, utgjer dette ein ytterlegare nedgang i skatteinntektene på 0,7 mrd. kroner samanlikna med det som vart vedteke i budsjettet for Veksten i frie inntekter er etter dette justert ned med 0,4 mrd. kroner for kommunesektoren samla. Lågare folketalsvekst enn det som prognosane la opp til, gjer at utgiftene for kommunesektoren og vert justert ned. Dette er berekna av det tekniske berekningsutvalet (TBU) til eit beløp på 0,5 mrd. kroner. Det samla handlingsrommet til kommunane vert utifrå dette ikkje vesentleg endra. Tilskotsramma til utleigebustader vert styrka med 100 mill. kroner i RNB, totalt 222,2 mill. kroner. Dette vil gje rom for ytterlegare utleigebustader. Det er ikkje føreslege å øyremerke satsinga til bestemte føremål eller målgrupper, men bustader til flyktningar vil vere ein viktig del av dette. 5. Kommuneproposisjonen 2015 Frå revidert nasjonalbudsjett 2014 vert det lagt opp til ein vekst i samla inntekter for kommunesektoren samla på mellom 4,5 til 5 mrd. kroner. Av dette vil mellom 4,2 og 4,5 mrd. kroner vere frie inntekter. Inntektsveksten må sjåast i samanheng med at utgiftene auka som følgje av folketalsveksten. Om lag 2,7 mrd. kroner av veksten i frie inntekter går med til å dekke meirutgifter knytt til folketalsvekst/demografisk utvikling. Kommunane sine pensjonspremiar har auka sterkt dei siste åra. Premienivået vil vere høgt og i 2014, m.a. som følgje av endra føresetnader i berekningsgrunnlaget. Departementet har berekna auken i pensjonskostnadene til 0,5 mrd. kroner for heile kommunesektoren. Auke i veksten i frie inntekter til kommunane er på mellom 3 ¾ og 4 ¼ mrd. kroner. Av denne veksten er 200 mill. kroner grunngjeve med behovet for å styrkje helsestasjon- og 5

6 skulehelsetenesta. Vidare er 200 mill. kroner av veksten planlagt til styrking av kommunale tenester til rusavhengige personar med psykiske lidingar. Realveksten i frie inntekter for 2015 til kommunale vert på om lag 1,5 prosent. 6. Statlege styringssignal Skjønnsramme 2015: Basisramma for skjønn vert sett til mill. kroner for kommunane. Tilskot til gjeldsrettleiing, samarbeid mellom små kommunar, 11 mill. kroner vert innlemma i rammetilskotet frå Inntektssystemet: Veksttilskotet skal samla sett aukast frå 61 mill. kroner i 2014 til 344 mill. kroner i Auken skal finansierast med trekk i innbyggjartilskotet. Det vert no sett ei vekstgrense, og kommunar med vekst i folketalet over 1,7 prosent i årleg gjennomsnitt dei siste tre åra, vil få dette tilskotet. Samanlikna med den tidlegare ordninga, betyr det at langt fleire kommunar i landet kan nå opp i vekstkommunetilskot. Distriktstilskot i Sør-Norge vert endra ved at det ikkje lenger vert differensiering mellom soner, men berre utifrå indeks. Oppdatert indeks frå, og med auke i satsen for kommunar med indeks mellom Eventuelle reduksjonar i tilskota vert fanga opp av INGAR (inntektsgarantiordninga). Men ettersom INGAR og omfattar andre ordningar i inntektssystemet, kan enkelte kommunar få reduksjon som følgje av endringar i distriktstilskot Sør- Norge. Endeleg berekning for dette kjem i statsbudsjettet for Samhandlingsreforma Kommunal medfinansiering vert avvikla frå Tilbakeføring av midlar mellom forvaltningsnivåa skal basere seg på beste anslag for kommunen sine faktiske utgifter til kommunal medfinansiering i Kontantstøtte/barnehagar Overføring til dekning av utgifter til barnehagar vart redusert i 2014 etter auke i kontantstøtteordninga. Regjeringa ønskjer i samarbeid med KS å gjennomgå endringane som følgje av endra kontantstøtte/foreldrebetaling i perioden Endelege tal for utviklinga for kommunane vil vere klare i statsbudsjettet for 2015 som vert lagt fram 8. oktober. 7. Økonomisk utfordringar og føresetnader for økonomiplan Statsbudsjettet Kommunen har hatt ei positiv folketalsutvikling dei seinare åra, og prognosane tyder på at denne utviklinga vil halde fram. Auka folketal gjev auke i skatt og rammeoverføring, men og eit auka utgiftsbehov. I prinsippet skal folketalsauken over tid verte kompensert gjennom inntektssystemet. Innføring av veksttilskot, bortfall av ordninga med medfinansiering og fleire brukarar innan tenester for personer med nedsett funksjonsevne vil gje kommunen auka inntekter/innsparingar. Regjeringa har vidare varsla at kommunane skal få behalde ein større del av skatteinntektene. For ein skattesvak kommune som, vil det truleg gje mindre inntekter. 6

7 Auka pensjonsutgifter, auka lånegjeld og aukande behov for kommunale tenester som følgje av befolkningsvekst vil gje utfordringar for kommunen dei komande åra. Det er difor nødvendig med ein betydeleg inntektsvekst gjennom inntektssystemet for å oppretthalde tenestetilbodet. Vi vil i økonomiplanen nytte følgjande føresetnader frå statsbudsjettet: Skatteinntekter, rammeoverføringar, andre statlege tilskotsordningar, statleg fastsette betalingssatsar og forventa løns- og prisvekst. Pensjon Det er forventa at auken i pensjonskostnadene vil halde fram i åra framover. For å unngå store variasjonar i kommunane sine pensjonsutgifter frå år til år, og skape jamnare belastning i kommunerekneskapen, endra departementet rekneskapsprinsippa knytt til pensjon frå og med Skilnaden mellom pensjonspremien og pensjonskostnadene, eit såkalla premieavvik, vert utgifts- eller inntektsført i samband med rekneskapsavslutninga, slik at rekneskapen vert belasta med den berekna pensjonskostnaden. Det er forventa at dei akkumulerte årlege premieavvika over tid skal gå i null. Ordninga har førebels ikkje virka slik, og frå 2002 har pensjonspremien stort sett vore høgare enn berekna pensjonskostand, noko som har ført til store akkumulerte positive premieavvik for kommunane. Ved utgangen av har kommunen eit akkumulert positivt premieavvik på 22,7 mill. kroner medrekna arbeidsgjevaravgift - ein auke på 0,4 mill. kroner frå Positivt premieavvik er inntektsført og ført opp som ei fordring i balansen. Det akkumulerte positive premieavviket er betalte utgifter som ikkje er ført i rekneskapen. Premieavvik som har oppstått frå og med rekneskapsåret 2011 skal utgiftsførast over 10 år. Som følgje av at Finanstilsynet har fastsett ein lågare garantert avkasting for premieberekninga frå, fører dette til auka krav til årleg pensjonssparing. Pensjonspremien for 2014 vil difor verte høgare i høve til pensjonskostnaden og vil medføre stort positivt premieavvik og i Kommunen har ikkje avsett midlar til å dekke desse framtidige utgiftene. Dersom årleg premiavvik ikkje vert redusert, og kostnadene ikkje kjem opp på nivå med premien dei komande åra, vil dette bety store utfordringar for kommunen. For å unngå at det akkumulerte premieavviket veks ytterlegare, er det eit mål i dei kommande åra å avsetje midlar til fond som over tid gjer kommunen i stand til å utgiftsføre premieavviket. Lånegjeld Lånegjela samt rente- og avdragsutgiftene vil auke betydeleg i økonomiplanperioden som følgje av utbygging av helse- og omsorgssenter. For at lånegjelda ikkje skal auke ytterlegare, må kommunen redusere andre investeringar og frigjere kapital som kan nyttast som eigenfinansiering. Frå utgangen av 2014 til utgangenav 2017 vil kommunen si lånegjeld auke med i underkant av 24%. Det er då ikkje teke høgde for utbygging av ny barnehage og eventuelle nye låneopptak for startlån i denne perioden. Utbygging av ein barnehage kan ha ein kostnad på mill. kroner. Kommunen har størsteparten av låna i Kommunalbanken med flytande rente. Flytande renta og høg gjeld gjer at kommunen er sårbar for renteauke. Når kommunen har vald flytande rente på storparten av låna, er det særs viktig å ha midlar på rentefond som kan nyttast dersom renta går opp meir enn driftsrekneskapen kan tåle. Kommunen har opparbeidd eit rentereguleringsfond som pr. i dag er på nærare 20 mill. kroner. Ein renteauke på 1 prosentpoeng vil auke dei årlege finanskostnadene med 3,5 mill. kroner pr. år. Ein større renteauke vil slå raskt inn i driftsbudsjettet og gje store utfordringar for kommunen. I tillegg til eit rentereguleringsfond 7

8 for å møte ein eventuell renteauke, bør vi òg vurdere å sette at midlar på fond for å dekke ein del av dei auka rente- og avdragsutgiftene vi vil få frå 2015 og 3-4 år framover. For å redusere risikoen for renteauke bør det vera ei målsetting at lånegjelda utgjer maksimalt 60 til 75% av brutto driftsinntekter. Reserverar Ein kommune må vera i stand til å møte uføresette økonomiske utfordringar og ha midlar på fond for å møte slike situasjonar. Nasjonalt vert det tilrådd at disposisjonsfond bør utgjere minst 5% av driftsinntektene. Vi bør halde utafor disposisjonsfond som har særskilde føremål som Kraftfond II, flyktningefondet, vedlikehaldsfondet, premieavviksfondet og parkeringsfondet. Det er ei målsetting at andre disposisjonsfond utgjer 5% av driftsinntektene. helse- og omsorgssenter Utbygging v helse- og omsorgssenter vil gje auka finansutgifter for kommunen, jf. omtalen i punktet over. Utbygginga vil også føre til utfordringar for drifta i byggjeperioden. Dette er serleg knytt til mellombels areal for brukarar og tilsette i byggjeperioden. Desse utgiftene, m.a. kjøp av institusjonsplassar/tilbod hjå andre, må dekkast over driftsøkonomien. Eigedomsskatt Frå 2014 kan kommunen nytte «utrekna marknadsverdi» som utgangspunkt for å fastsetje grunnlaget for eigedomsskatt for bustad. I samsvar med vedtak i økonomiplan vil kommunen går over til takst etter utrekna marknadsverdi i 2014 med endring frå Dei økonomiske konsekvensane av dette vil vert lagt fram i eit eige notat. Kommunen kan nytte promille-satsen til på å avvege inntektene frå eigedomsskatt på bustader og skattbelastinga på bustadeigar. Netto driftsresultat Det er ei tilråding frå statleg nivå at netto driftsresultat i prosent av driftsinntektene skal vere på minst 3 %. For dei siste åra har dette normtalet i rekneskapen til kommunen lege på 0,6% for 2008, 1,8% for 2009, 0,8% for 2010, 3% for 2011, 5,2% for 2012 og 6,5% for. Korrigert for premieavvik og mva-kompensasjon er talet for 4,7%. Det vil vere eit utfordring å oppnå dette måltalet i økonomiplanen i dei kommande åra. I gjeldande økonomiplan er følgjande tal lagt til grunn: 0,89% for 2014, 1,59% for 2015, 0,76% for 2016 og 0,83% for Det er eit mål at netto driftsresultat i prosent av driftsinntektene i rekneskapa over tid skal vere på minst 3 %. 8. Nøkkeltal Kostra for Reviderte nøkkeltal for vart publisert 15. juni, men det manglar framleis nokre tal for gruppe 8. Vi har òg teke med nokre Kostra funksjonar som er nye frå, og der vi då ikkje har kommunetal for 2011 og Dersom vi skal samanlikne oss med andre kommunar, er det føremålstenleg å nytte så nye data som mogleg. Dersom det er ønskjeleg å samanlikne eigne eller andre kommunar si utvikling, er det føremålstenleg å sjå nokre år tilbake, men vi må då vere merksame på endringar i oppgåver og definisjonar i Kostra. Ved bruk av Kostra data må vi vere merksame på at data ikkje utan vidare er samanliknbare mellom kommunane og mellom år. I så fall må vi vere sikre på at tala er konsistente. 8

9 Dersom vi til dømes ser at kommunen prioriterer meir til ei målgruppe samanlikna med kommunegruppa, kan vi gjerne finne forklaringa gjennom nøkkeltal om dekningsgrad og produktivitet. Ein kommune kan ha fleire mottakarar (dekningsgrad) eller høgare einingskostnader (produktivitet). Nøkkeltala for kommunen og samanlikninga med andre kommunar kan og vere eit grunnlag for å identifisere potensiale for kostnadseffektivisering. Politisk styring og kontroll Brutto driftsutgifter til politisk styring i kr. pr. innbyggjar Brutto driftsutgifter til kontroll og revisjon i kr. pr. innbyggjar Administrasjon Brutto driftsutgifter til administrasjon i kr. pr. innbyggjar Forvaltning, drift og vedlikehald Netto driftsutgifter til kommunal eigedomsforvaltning pr. innbyggjar Samla areal på formålsbygg i kvadratmeter pr. innbyggjar Korrigerte brutto driftsutgifter til kommunal eigedomsforvaltning pr. kvadratmeter Energikostnad for kommunal eigedomsforvaltning per kvadratmeter Helsestasjon Netto driftsutgifter til førebyggande helsestasjons- og skulehelsetenesta pr. innbyggjar 0-20 år. Del barn som har fullført helseundersøking innan utgangen av 1. skuletrinn Årsverk i alt pr innbyggjar 0-5 år Barnevern Netto driftsutgifter pr. innbyggjar 0-17 år, barnevernstenesta Gruppe ,6 4,5 4,5 4, ,4 206,8 163,6 113, Netto driftsutgifter per barn med tiltak Del barn med barnevernstiltak i høve til innbyggjar 0-17 år 3,2 3,4 3,3 4,7 Aktivitetstilbod barn og unge Netto driftsutgifter aktivitetstilbod barn og unge 15,6 14,6 5,7 8,9 Barnehage Netto driftsutgifter barnehagesektoren i % av kommunen sine totale netto driftsutgifter 15,2 15,4 14,5 15,2 Netto driftsutgifter pr. innbyggjar 1-5 år

10 Gruppe 8 i kroner. Del barn 1-5 år med barnehageplass 92,5 94,2 93,8 91,1 Del minoritetsspråklege barn i barnehage i forhold til innvandrarbarn 1-5 år Korrigerte brutto driftsutgifter i kroner pr. barn i kommunal barnehage Del tilsette med barnehagelærarutdanning Brutto driftsutgifter til «styrka tilbod til førskulebarn» pr. barn som får ekstraressursar, alle barnehagar Del barn som får ekstra ressursar til «styrka tilbod til førskulebarn», i forhold til alle barn i barnehage Grunnskule Korrigerte brutto driftsutgifter til grunnskule-sektor pr. elev Netto driftsutgifter til grunnskule, pr. innbyggar 6-15 år Del elevar i % som får spesialundervisning Del timer spesialundervisning av tal lærartimer totalt Netto driftsutgifter til SFO, pr. innbyggar 6 9 år Kultur Netto driftsutgifter i prosent av totale netto driftsutgifter Netto driftsutgifter for kultur pr. innbyggar i kroner Netto driftsutgifter til folkebibliotek pr. innbyggjar Netto driftsutgifter til musikk- og kulturskular pr. innbyggar Pleie og omsorg Netto driftsutgifter til pleie og omsorg i prosent av samla driftsutgifter 61 74,2 54,3 74, ,4 52,1 46,6 33, ,2 12,3 9,6 14, ,8 14,1 13,9 8,8 27,4 29,6 25,2 18, ,9 3,2 3,4 3, ,7 33,4 31,3 28,7 Netto driftsutgifter pleie og omsorg pr. innbyggjar i kroner Del årsverk i brukarretta tenester med fagutdanning Førebyggjande helsearbeid, diagnose og behandling Årsverk av leger pr innbyggjar 8,7 8,6 10,4 7,7 Gjennomsnittleg listelengde korrigert for kommunal timer Årsverk av fysioterapeutar pr innbyggar ,9 7,2 7,4 10

11 Aktivisering og støttetenester Netto driftsutgifter til aktivisering pr. innbyggjar over 18 år Netto driftsutgifter til tilbod til personer med rusproblem pr. innbyggjar år Pleie og omsorg - heimetenester Mottakarar av heimetenester pr innbyggjar 0-66 år. Mottakarar av heimetenester pr innbyggjar år. Mottakarar av heimetenester pr innbyggjar 80 år +. Korrigerte brutto driftsutgifter pr. mottakar Pleie og omsorg institusjon Plassar i inst. i % av mottakarar av pleie og omsorgstenester Gruppe 8 5, ,5 15,6 Utgifter pr. opphaldsdøgn i institusjon Kvalifiseringsprogram og økonomisk sosialhjelp Netto driftsutgifter til sosialtenesta pr. innbyggjar Netto driftsutgifter til økonomisk sosialhjelp pr. innbyggjar år Del sosialhjelpsmottakar i høve til innbyggjar i alderen år Brutto driftsutgifter pr. sosialhjelpsmottakar Plan- og byggesakshandsaming Netto driftsutgifter til fysisk planlegging pr. innbyggar Tal område- og detaljregulerings-planar vedtatt av kommunen siste år Gjennomsnittleg sakshandsamingstid vedtekne reguleringsplanar (tal dagar) Gjennomsnittleg sakshandsamingstid byggesaker med 12 vekers frist (tal dagar) Kart og oppmåling Netto driftsutgifter til kart og oppmåling pr. innbyggjar Gjennomsnitt sakshandsamingstid for oppretting av grunneigedom Brann og redning Netto driftsutgifter mot brann og andre ulukker pr. innbyggjar ,6 2,3 2,5 4,1* * Samferdsle Netto driftsutgifter i kr. pr. km

12 Gruppe 8 kommunal veg og gate medrekna gang/sykkelveg Vatn, avlaup og renovasjon Driftsutgifter vatn pr. tilknytt innbyggjar * Driftsutgifter avløp pr. tilknytt innbyggar * * Nasjonalt gjennomsnitt Kostra tal for gruppe 8 ligg ikkje føre 12

13 9. Tidsplan for økonomiplan Med bakgrunn i årshjulet vert det lagt opp til følgjande tidsplan for arbeidet med økonomiplan og årsbudsjett Kommunestyret dialogmøte med tenesteeiningane Formannskapet felles planføresetnader. ØP notat nr. 1 Formannskapet gjev føringar og oppdrag i det vidare budsjettarbeidet. Nye omfattande oppdrag må seinast kome i dette møtet Tenesteeiningane tekst etter fastsett disposisjon Tenesteeiningane konsekvensjustert budsjett og tiltaksliste driftsbudsjett/ investeringsprogram med finansieringsplan Kommunestyret handsamar felles planføresetnader, ØP notat nr Einingsvis gjennomgang Lønsavdelinga Utsending av heimelsbudsjettet til tenesteeiningane Tenesteeiningane Fullførd gjennomgang av heimelsbudsjettet Framlegg til prisar på kommunale avgifter Statsbudsjett 2015 vert lagt fram Formannskapet Drøfting etter framlagde statsbudsjett. Handsaming av arbeidsdokument med investeringsprogram, betalingshefte, konsekvensjustert budsjett og tiltaksliste, økonomiske rammer drift, resultatmål 10 på topp og innspel til økonomiplanen Formannskapet Framlegg av fullstendig dokument (tal og tekst) og Balansering av økonomiplanen Formannskapet Ferdighandsaming av tekstdelen. November Arbeidsmiljøutval, administrasjonsutval, kontaktutval, eldreråd, funksjonshemma sitt råd og ungdomsrådet Formannskapet Utlegging til offentleg ettersyn Kommunestyret vedtak. 13