ARBEIDSUTVALET I VILLREINNEMNDA Bykle hotell

Transkript

1 MØTEBOK UTVAL: MØTESTAD: DATO: TIDSPUNKT: 10:00 14:00 ARBEIDSUTVALET I VILLREINNEMNDA Bykle hotell FASTE MEDLEMMAR TILSTADES: Margit Smeland Leder (frå kl. 11:00) ÅMLI Ola Sukka Nestleder SULDAL Oddmund Ljosland Medlem ÅSERAL Olav Tveita Medlem ODDA Anne Helen Jupskås Medlem TOKKE FASTE MEDLEMMAR IKKJE TILSTADES: Leif Roholdt Medlem KVITESEID VARAMEDLEMMAR: Margit Dale For Leif Roholdt VALLE FRÅ ADMINISTRASJONEN: Jørn Haug Sekretær MERKNADER TIL SAKSLISTE/INNKALLING: Ingen merknader. Åseral, 10. august 2015 for Arbeidsutvalet i villreinnemnda

2 SAKLISTE Utvalsnr.: Innhald: Lukka: PS 15/15 PS 15/16 PS 15/17 PS 15/18 PS 15/19 Referatsaker Kommuneplan for Valle - høyring. Uttale til søknadar om bygging av småkraftverk i Setesdalsområdet Uttale til konsesjonssøknad for ny 420 kv kraftleidning Suada - Lyse Eventuelt

3 KOMMUNEPLAN FOR VALLE ; HØYRING AV PLANFORSLAG ARKIVKODE: SAKSNR.: SAKSHANDSAMAR: SIGN.: L /657 Jørn Trygve Haug UTV.SAKSNR.: UTVAL: MØTEDATO: 15/16 Arbeidsutvalet i villreinnemnda Bakgrunn: Kommuneplanen for Valle, arealdel og samfunnsdel, er nå ute på høyring. Til planforslaget følgjer ei konsekvensutgreiing og ein sti- og løypeplan. Heile planforslaget med vedlegg er tilgjengeleg på Valle kommune sin heimeside. Sjå lenke under: Villreinnemnda har tidlegare uttala seg til oppstart av planarbeidet. Følgjande uttale vart gjeven i AU-møte : «Arbeidsutvalet syner til planprogram og melding om revidering av kommuneplanen for Valle. Arbeidsutvalet er nøgd med at det i planprogrammet er gjeven klare føringar for innarbeiding av Heiplanen i kommuneplanen. For merknadar knytt til planprogrammet syner arbeidsutvalet til saksutgreiinga. Konsekvensane for villrein ved vidare hytteutbygging i Bjørnevatnområdet må greiast ut. Denne må ta for seg konsekvensar for årstidstrekket og konsekvensar for villreinstammen om trekket vert broten. Arbeidsutvalet har innspel til planarbeidet. Desse er knytt til følgjande forhold: Tilhøvet til Heiplanen og bruk av omsynssoner Arealdisponering av områda i Brokke og ved Bjørnevatn Utarbeiding av sti- og løypeplan Avløysing av disposisjonsplanar Fv 337 Brokke Suleskar Bygg i landbruksnæring For utdjuping av nemnde tema syner arbeidsutvalet til saksutgreiinga. Arbeidsutvalet ser fram til ein god dialog undervegs i planprosessen»

4 Kommunestyret i Valle godkjende planprogrammet for kommuneplanarbeidet. Det vart da gjeven følgjande vurdering av innspelet frå villreinnemnda: «Rådmannen si vurdering: Det er særleg Bjørnevatn-området som er i fokus. I dag ligg det føre ein vedteken kommunedelplan frå 2008 for Bjørnevatn som opnar for at det kan fremjast detaljplanar for bygging av ca 150 nye hytteeiningar. Av desse er det vedteken reguleringsplan for ca 85 nye hytter sør for Store Bjørnevatn. Ein må i framtida rekne med at nye hytter byggast med høg(are) standard enn noverande, då det mellom anna er planlagt forbetra strømtilførsle til Bjørnevatn-området. Det er også peika på under punkt samferdsle at det skal arbeidast for forbetring av Rv 45 mot Skafså. Rådmannen tolkar Villreinnemnda si uttale slik at føre noverande utbyggingsområde, (der det ikkje er vedteken reguleringsplan) vidareførast i ny kommuneplan, må konsekvensane av auka ferdsle og kva det vil ha å seie for årstidstrekket kartleggjast betre. Dersom trekkvegen i Bjørnevatn-området vert meir negativt påverka eller broten, kan dette få store følgjer for villreinstammen. Dei meiner at ei slik konsekvensutgreiing må takast inn eit eige punkt i planprogrammet. Rådmannen tilrår ikkje at ein sett i gong konsekvensutgreiing så lenge det er godkjent nye hytter i overordna plan for Bjørnevatn. Dersom ein skal legge til rette for fleire nye hytter enn det som ligg i kommunedelplan for Bjørnevatn så er vi innforstått med at ein må konsekvensutgreie det, men det er ikkje aktuelt i denne planprosessen. I uttalen er det og fleire punkt som er innspel til innhaldet i kommuneplanen, og som takast med vidare i planarbeide.» Vurdering: Konsekvensutgreiing (KU) utbygging av områda ved Bjørnevatn I planforslaget er det lagt opp til at gjeldane kommunedelplan for Bjørnevatn vert vidareført i den nye kommuneplanen. I dette ligg det eit potensiale for om lag 150 nye hytter. Sidan dette er ei vidareføring av gjeldande plan er det formelt sett ikkje krav om KU. I dag har ein eit monaleg betre kunnskapsgrunnlaget om årstidstrekket gjennom området enn det ein hadde når kommunedelplanen i sin tid vart godkjend. Det er synd at dette ikkje vert vekta i planforslaget. Det er såleis vanskeleg å sjå at kommunen tek konsekvensen av eiga uttala fokusområde i samfunnsdelen kap om «naturmangfold og «ivareta villreinen sine interesser» Tilhøva til Naturmangfoldlova Av forvaltningslova 17 går det fram at forvaltningsorganet skal sørgje for at ein sak er opplyst så godt som mogleg. Av dette følgjer ein plikt til å vurdere verknaden for naturmangfoldet. Av 7 i Naturmangfoldloven går det fram at prinsippa i nemnde lov 8 12 skal leggjast til grunn som retningsline ved utøving av offentleg mynde. Vurderinga og vektlegging av 8 12 skal gå fram av vedtaket. Som nemnd ovanfor er det ikkje krav om at vidareføring av eksisterande planar vert konekvensutgreia. Vesentleg er likevel at planforslaget, anten det er nye eller eksisterande tiltak, vert vurdert etter naturmangfoldlova. Ein kan ikkje sjå at det i naturmangfoldlova er gjeven unnatak for dette sjølv om utbyggingsområde tidlegare er godkjend. I områda ved Bjørnevatn har kommunen gjort eit medviten val om at andre samfunnsinteresser skal vega tyngre enn omsyn til villrein. Det burde likevel kome fram av saka at i områda ved Bjørnevatn vert utbyggingsinteressene prioritert framfor villreininteressene. Vidare at utbygging i tråd med

5 gjeldande planar vil forsterke barriereeffekten for årstidstrekket gjennom området. Ved vurdering etter naturmangfoldlova hadde ein fått synleggjort dei interesseavvegingar som er gjort og kva konsekvensar det vil få for naturmangfoldet. Tilhøvet til Heiplanen, sti- og løypeplan I forslag til sti- og løypeplan ligg det inne forslag til nye preparerte skiløyper vestover frå Brokke og inn i omsynssone villrein (jfr. heiplanen). Med dei restriksjonane som er foreslått på preparering (ikkje preparering etter 15/4 eller 2. påskedag) bør desse vera akseptable. I sti- og løypeplanen er det og definert ei merka skiløype frå Brokke og vestover på veg Brokke Suleskard. Denne går da inn i verneområdet SVR og område definert som omsynssone trekkområde i Heiplanen. Sekretær er usikker på status på denne traseen og kva formelle avklaringar som ligg til grunn. Uansett synast det uheldig at det vert lagt opp til å styre ferdsla vinterstid inn i desse område. I område Bjørnevatn ligg det inne eksisterande preparerte skiløyper i omsynssone nasjonalt villreinområde, omsynssone villrein og omsynssone trekk. I sti- og løypeplanen er det hovudsakeleg foreslått nye preparerte skiløyper i omsynssone villrein. To nye trasear er foreslått i omsynssone trekkområde. Det er foreslått at desse ikkje skal preparerast etter 15/4 eller 2. påskedag. Det er positivt at eksisterande og nye preparerte trasear er lokalisert som rundløyper i nærområda til hytteområda. Vidare at preparering vert avslutta før trekket går frå nord til sør. For å sikre gjennomføring av sti- og løypeplanen er det vesentleg at etablering av nye preparerte skiløyper vert teken inn som rekkefølgjekrav i planen. Når det gjeld sti- og løypeplanen dekker denne utfart frå områda Brokke, Bjørnevatn og Valle sentrum. Det er også andre område der det er potensiale for eit monaleg tal fritidsbustader. Stiog løypeplanen kunne med fordel også ha dekka opp desse. Til dømes gjeld det styring og kanalisering av ferdsel frå hytteområda ved Myklevatn sør for Brokke. Her ligg det inne eksisterande område for spreidd hyttebygging (nemnd som LSF i plankartet) med potensiale for om lag 100 einingar. Veg Brokke Suleskard Som ein arealstrategi er det teken inn at det skal arbeidast for heilårsveg Brokke Suleskard. Vidare ein føresetnad om at tilhøva for villreinstammen ikkje skal verte dårligare enn dei er i dag. Sekretær syner her til innspelet til oppstartsmeldinga om at ein føresetnad for etablering av heilårsveg må vera at tilhøva for villreinen skal betrast. Kommunen signaliserer at det i løpet av planperioden skal startast naudsynt utgreiingsarbeid for heilårsveg. I høve til villrein er villreinnemnda særleg oppteken av følgjande tilhøve Tilstrekkeleg lengde på tunnel Kva bruk vil det bli lagt opp til av eksisterande veg i dagen Eventuelle «avstikkarar» frå tunnel og ut i dagen, inkludert kva tilrettelegging ein ser for seg her. Det vil vera særs uheldig om det vert etablert slike om dette opnar for ferdsel inn i vinterbeiteområde som i dag ligg skjerma.

6 Framlegg til uttale: Arbeidsutvalet i villreinnemnda har følgjande merknadar til kommuneplanen for Valle : Arbeidsutvalet vil på det sterkaste oppmoda kommunen til å vurdere på nytt omfanget og lokalisering av vidare hytteutbygging i hytteområda ved Bjørnevatn. Arbeidsutvalet syner her til uttale gjeven ved oppstart av planarbeidet, samt brev til Fylkesmannen i Aust-Agder med kopi til Valle kommune datert Det ligg i dag føre oppdatert og betre kunnskap om villreinenens årstidstrekk gjennom området ved Bjørnevatn, enn det som vart lagt til grunn ved godkjenning av eksisterande planar. Dette må få konsekvensar for godkjenning av kommuneplanen. Arbeidsutvalet kan ikkje sjå at kommunen gjennom planforslaget tek konsekvensane av dei uttala fokusområda i kommuneplanen kap knytt til naturmangfold og ivaretaking av villreininteressene. Planforslaget må vurderast etter naturmangfoldlova På denne måten kan ein få synleggjort dei interesseavvegingane som er gjort og kva konsekvensar det vil få for naturmangfoldet. Dette gjeld særleg for vidare utbygging ved Bjørnevatn. Sjølv om det ikkje er krav om konsekvensutgreiing ved vidareføring av tidlegare godkjende område fritek ikkje dette for vurderingar etter naturmangfoldlova. Så lenge slike vurderingar ikkje ligg føre kan ikkje arbeidsutvalet sjå at saka er godt nok opplyst jfr. forvaltningslova 17. For å sikre gjennomføring av sti- og løypeplanen er det vesentleg at etablering av nye preparerte skiløyper vert innarbeida som rekkefølgjekrav i planen. Sti- og løypeplanen bør supplerast slik at den og dekker andre område med eit visst omfang av hytteutbygging. Arbeidsutvalet er usikker på status for løype definert som merka skiløype i sti- og løypeplanen frå Brokke og vestover på veg Brokke Suleskard. Av omsyn til tilgang på vinterbeite er arbeidsutvalet i utgangspunktet sterkt i mot at ferdsel vinterstid vert styrt inn i dette området. Ein føresetnad for etablering av Brokke Suleskard som heilårsveg må vera at tilhøva for villreinen vert betra. For særleg viktige tema i vidare utgreiingsarbeid syner arbeidsutvalet til saksframstillinga. Arbeidsutvalet syner elles til saksframstillinga. Saksprotokoll i Arbeidsutvalet i villreinnemnda Handsaming: Margit Dale informerte om kommuneplanarbeidet, men deltok ikkje i handsaminga da ho er grunneigar i område ved Bjørnevatn. Tillegg til nest siste prikkpunkt: Arbeidsutvalet ber om nærmare tilbakemelding frå kommunen for avklaring av nemnde løype. Framlegg til uttale vart vedteken samrøystes med tillegg nemnd over.

7 Uttale: Arbeidsutvalet i villreinnemnda har følgjande merknadar til kommuneplanen for Valle : Arbeidsutvalet vil på det sterkaste oppmoda kommunen til å vurdere på nytt omfanget og lokalisering av vidare hytteutbygging i hytteområda ved Bjørnevatn. Arbeidsutvalet syner her til uttale gjeven ved oppstart av planarbeidet, samt brev til Fylkesmannen i Aust-Agder med kopi til Valle kommune datert Det ligg i dag føre oppdatert og betre kunnskap om villreinenens årstidstrekk gjennom området ved Bjørnevatn, enn det som vart lagt til grunn ved godkjenning av eksisterande planar. Dette må få konsekvensar for godkjenning av kommuneplanen. Arbeidsutvalet kan ikkje sjå at kommunen gjennom planforslaget tek konsekvensane av dei uttala fokusområda i kommuneplanen kap knytt til naturmangfold og ivaretaking av villreininteressene. Planforslaget må vurderast etter naturmangfoldlova På denne måten kan ein få synleggjort dei interesseavvegingane som er gjort og kva konsekvensar det vil få for naturmangfoldet. Dette gjeld særleg for vidare utbygging ved Bjørnevatn. Sjølv om det ikkje er krav om konsekvensutgreiing ved vidareføring av tidlegare godkjende område fritek ikkje dette for vurderingar etter naturmangfoldlova. Så lenge slike vurderingar ikkje ligg føre kan ikkje arbeidsutvalet sjå at saka er godt nok opplyst jfr. forvaltningslova 17. For å sikre gjennomføring av sti- og løypeplanen er det vesentleg at etablering av nye preparerte skiløyper vert innarbeida som rekkefølgjekrav i planen. Sti- og løypeplanen bør supplerast slik at den og dekker andre område med eit visst omfang av hytteutbygging. Arbeidsutvalet er usikker på status for løype definert som merka skiløype i sti- og løypeplanen frå Brokke og vestover på veg Brokke Suleskard. Av omsyn til tilgang på vinterbeite er arbeidsutvalet i utgangspunktet sterkt i mot at ferdsel vinterstid vert styrt inn i dette området. Arbeidsutvalet ber om nærmare tilbakemelding frå kommunen for avklaring av nemnde løype. Ein føresetnad for etablering av Brokke Suleskard som heilårsveg må vera at tilhøva for villreinen vert betra. For særleg viktige tema i vidare utgreiingsarbeid syner arbeidsutvalet til saksframstillinga. Arbeidsutvalet syner elles til saksframstillinga. Kopi til: Valle kommune Fylkesmannen i Aust Agder Aust Agder fylkeskommune

8 UTTALE TIL SØKNADAR OM BYGGING AV SMÅKRAFTVERK I SETESDALSOMRÅDET ARKIVKODE: SAKSNR.: SAKSHANDSAMAR: SIGN.: S /563 Jørn Trygve Haug UTV.SAKSNR.: UTVAL: MØTEDATO: 15/17 Arbeidsutvalet i villreinnemnda Vedlegg: 1 Høyringsbrev 2 Oversiktskart 3 Søknad Bjørnevatn kraftverk 4 Miljørapport Bjørnevatn kraftverk 5 Søknad Veringsåne kraftverk Bakgrunn: Det ligg føre søknadar om løyve til bygging av til saman sju småkraftverk i setesdalsområdet. Desse lokalisert i kommunane Bygland, Valle og Bykle. Sjå vedlegg 1 og 2. Søknadane gjeld følgjande kraftverk: Bygland kommune Melfallet II småkraftverk Valle kommune Bjørnevatn kraftverk Uppstad kraftverk Flårendsfossen kraftverk Straume kraftverk Bykle kommune Tveiteråni kraftverk Veringsåe kraftverk Av dei nemnde småkraftverka er det Bjørnevatn kraftverk i Valle og Veringsåne kraftverk i Bykle som er relevante i høve til villreininteressene. Uttalen gjeld difor desse prosjekta.

9 Bjørnevatn kraftverk (vedlegg 3 og 4) Inntaket er planlagd på kote 764 m.o.h. Tillaupsrøyret skal gravast ned og vil få ei lengde på m. Det må byggjast ny permanent tilkomstveg til kraftstasjon og ein mellombels veg opp langs røyrgata. Årleg produksjon er rekna til 6,2 GWh. Tilknyting til nett er ikkje fullestendig avklara men ei line til eksisterande nett ved Bjørnarå er nemnd i søknaden. Utbyggingskostnad er stipulert til 6,20 kr/kwh. Kartet under syner lokalisering av anlegget. Norconsult har utarbeida ein eigen miljørapport til søknaden. Tiltaksområdet ligg jamfør naturbasen i viktig trekkområde for villreinstammen i Setesdal Austhei. I regional plan (Heiplanen) har tiltaksområdet status som omsynssone trekkområde. Trekket gjennom influensområdet er sentralt for årstidstrekket ved Bjørnevatn, og vesentleg i høve til at villreinen gjennom året skal kunne nytte områda både sør og nord for fylkesvei 45. I rapporten vert det synt til NINA-rapport frå det avslutta GPS-prosjektet (Strand mfl. 2011). Kartet under syner kor dei merka dyra trakk igjennom området. Tiltaksområdet for småkraftverket ligg i øvre halvdel av område 4. På grunn av influensområdet sin funksjon som trekkområde for villrein vert området vurdert å ha stor verdi for pattedyr.

10 Av miljørapporten går det fram at anleggsarbeid i perioden i og rundt trekktidspunktet om våren vil vera særs uheldig. Vidare at villreinen reagerer klart negativt på menneskelege installasjonar og aktivitet, slik at anleggsverksemd i samband med kraftverket vil kunne føre til ekstra barrierar for villrein på trekk. Av føre-var-omsyn vurderast difor anleggsfasen å gi stor negativ konsekvens for pattedyr. Konsekvensgraden kan likevel reduserast vesentleg om anleggsarbeidet vert lagt utanom dei viktige trekkperiodane, særleg gjeld det perioden frå starten av april til midten av mai. Dei negative konsekvensane for villrein i driftsfasen vil hovudsakeleg vera knytt til menneskeleg aktivitet knytt til vedlikehald og inspeksjon, samt støy får turbin. Dei fysiske installasjonane vil truleg ikkje fungere som nokon direkte barriere. I trekkperiodane vil all aktivitet knytt til kraftverket vera negative faktorar for trekket. Samla vurderast kraftverket å føre til middels negativ omfang og konsekvens for pattedyr i driftsfasen. Med bakgrunn i nemnde tilhøve er følgjande avbøtande tiltak er foreslått i søknaden: Forsøke å legge anleggsarbeidet utanom vårtrekket Minimering av ferdsel til anlegget i trekkperiodane inkludert å unngå maskinell tilkomst for reinsk av varegrind i trekkperioden på hausten. Utforming av varegrind slik at trong for reinsk vert redusert. Veringsåne kraftverk (vedlegg 5) Inntaket er planlagd på kote 910 moh. Tilløpsrøyret vert 580 meter langt og er planlagd gravd ned. Det må byggjast ny permanent veg for tilkomst til kraftstasjon, lengde på denne er om lag 300 m. Langs røyrgata vert det bygd mellombels veg. Årleg produksjon er rekna til 5,42 GWh. Utbyggingskostnad er rekna til 3,69 kr/kwh. Total kostnad er rekna til 20 mill.kr. Kartet under syner lokalisering av anlegget rett vest for Breive i Bykle. Inntaket er merka med blå firkant og kraftstasjonen med raud firkant. Tilknyting til straumnett er planlagd via ein 250 lang jordkabel parallelt med planlagt tilkomstveg. Like nedanfor planlagd kraftverk ligg eksisterande inntak til overføringstunnel Lislevatn Førsvatn.

11 Til søknaden følgjer ein eigen miljørapport/verdivurdering. Omsyn til villrein er omtala i denne: Øvre del av tiltaksområdet tangerar eit merka trekkområde for villrein, dvs på tvers av dalføret og Veringsåne. Elvestrekningen som vert nytta er dei grunne partia der inntaksterskel vil kome. Terrenginngrep, støy og andre forstyrringar vil vera uheldig for villreinen i sjølve anlggsperioden. I driftsfasen vil dei negative verknadane raskt reduserast. Vesentleg er at villreinen vil ha fleire alternative kryssingspunkt som ligg utanfor tiltaksområdet. Areala langs Veringsåne er definert som heilårs leveområde for villrein men vert lite nytta. I følgje lokalkjende kryssar ikkje villreinen Veringsåne nedanfor punktet der inntaket vil kome. Aktuelt avbøtande tiltak for villrein vil vera å redusera eller unngå anleggsverksemd i villreinens trekkperiode. Delar av tiltaksområdet ligg jfr. Heiplanen i omsynssone nasjonalt villreinområde. Grensa til verneområdet SVR går om lag 600 meter ovanfor planlagd inntak. Vurdering: Bjørnevatn kraftverk Setesdal Austhei er eit nasjonalt villreinområde. I vedteken regional plan (Heiplanen) er det gjeven følgjande retningsline for omsynssone trekkområde: «Det skal ikkje godkjennes byggetiltak som kan stenge av eller forverre dagens situasjon i disse trekkområdene». Vinterbeitene ligg i all hovudsak nord for fylkesvei 45, mens områda sør for vegen er viktige kalvingsområde. Ivaretaking av villreintrekket i Bjørnevatnområdet er difor avgjerande for oppretthalding av villreinstammen i austheia. Ein konsekvens av brot i dette trekket vil truleg vera ein monaleg reduksjon i stammestorleik. Dette som følgje av lite tilgjengeleg vinterbeite.

12 Det er vesentleg at søknaden om utbygging av Bjørnevatn kraftverk vert sett i samanheng med anna utbygging i området, i første rekke eksisterande og planlagt hytteutbygging sør og nordaust for tiltaksområdet. Det er ein klar mangel at dette perspektivet ikkje kjem fram i søknaden. Sekretær syner her til naturmangfoldloven 10 om Økosystemtilnærming og samla belastning. Ved realisering av utbyggingsplanane for hytter i området ved Bjørnevatn vil det vera ein sone på om lag 4 km. som i kan fungere som ein trekkorridor for villrein. Det vil såleis vera kritisk viktig at det ikkje vert gjort tiltak her som kan redusera villreinens trekkmoglegheit, til dømes gjennom bygging av småkraftverk. Avbøtande tiltak kan til ein viss grad kompensere for dei negative verknadane, men likevel ikkje nok sidan den totale belastninga på området allereie er stor. Sekretær syner her til NINA-rapport 694 s. 129 (Strand mfl 2010) det det går fram at «Ut frå tilgjengelig data vurderer vi dette fokusområdet å være ved en kritisk grense for kva som tåles av ny utbygging» Ved tilknyting av Bjørnavtn kraftverk til eksisterande nett ved Bjørnarå vil ein vera eit langt skritt nærmare tilrettelegging for straumforsyning til hytteområda ved Bjørnevatn. Dette vil legge til rette for standardheving og auka bruk av hytten i området. På mange vis er dette ein positiv effekt og for mange ein ønskja og naturleg utvikling. I høve til villrein vil det likevel kunne føre til ein ytterligare forverring av trekkmoglegheita gjennom området. Veringsåne kraftverk Anlegget ligg delvis innafor nasjonalt villreinområde jfr. Heiplanen. I miljørapporten er det omtala eit trekkområde i øvre del av tiltaksområdet, men status og reell bruk av dette er lite utgreia. Kartet under er henta frå og syner posisjonar frå GPS-merka dyr. Av dette ser ein at dyr mellom anna har kryssa mellom planlagd inntak og kraftstasjon. Viktigheita av denne trekkorridoren burde i langt større grad vore greia ut i søknaden. Kartet syner og at høgdedraga kring Veringsvatne vert mykje nytta av villrein og da gjennom store delar av året. Dette står da i motstrid til opplysningar gjeven i miljørapporten. Tiltaksområdet ligg nær opp til Hovden som er eit monaleg reiselivsområde. Bykle kommune har utarbeida eigen kommunedelplan for løyper. Kartutsnittet under er henta frå kommunedelplanen og syner lokalisering av sommar- og vinterløyper. Ved vurdering av søknad

13 om Veringsåne kraftverk i høve til villrein er det vesentleg at anlegget også vert vurdert i høve til anna ferdsel og aktivitet i kringsliggjande område. For villrein er ofte slike sumeffektar viktigare enn verknaden av einskilde tiltak. Kommunedelplan for løyper, vinter. Kjelde: Kommunedelplan for løyper, sommar. Kjelde: Framlegg til uttale: Bjørnevatn kraftverk: For ivaretaking av villreinstammen i Setesdal Austhei er det vesentleg at det ikkje vert tillate byggetiltak som ytterligare vil redusere villreinen sin moglegheit til å trekke gjennom områda ved Bjørnevatn. Arbeidsutvalet legg vekt på at tiltaksområdet ligg i eit område som er avgjerande viktig å halde fri for inngrep og forstyrring. Det vert her synt til NINA-rapport 694. Ved vurdering av søknaden om bygging av Bjørnevatn kraftverk er det vesentleg at tiltaket vert

14 sett i samanheng med eksisterande og planlagd hytteutbygging sør og nord-aust for tiltaksområdet. Arbeidsutvalet syner her til naturmangfoldloven 10 om samla belastning. I søknaden vert det foreslått fleire avbøtande tiltak for ikkje å skape hinder for bruk av trekkorridoren. Desse vil ikkje vera tilfredsstillande da aktiviteten/forstyrringa kjem i tillegg til anna forstyrring i området knytt til vegtrafikk og aktivitet knytt til bruk av hytter i området. Med bakgrunn i dette er arbeidsutvalet sterkt i mot at det vert gjeven løyve til bygging av Bjørnevatn kraftverk. Arbeidsutvalet syner elles til saksutgreiinga. Veringsåna kraftverk: Innanfor tiltaksområdet ligg det trekkorridor som vert nytta av villrein. Før det vert teken stilling til søknad om bygging av kraftverk i området må det greiast ut viktigheita av denne trekkorridoren og kva avbøtande tiltak som vil vera naudsynt. Vesentleg for slike vurderingar er at verknaden av tiltaket kjem i tillegg til ferdsel og aktivitet knytt til utfart frå Hovdenområdet. Arbeidsutvalet syner elles til saksutgreiinga. Saksprotokoll i Arbeidsutvalet i villreinnemnda Framlegg til uttale vart samrøystes vedteke. Uttale: Bjørnevatn kraftverk: For ivaretaking av villreinstammen i Setesdal Austhei er det vesentleg at det ikkje vert tillate byggetiltak som ytterligare vil redusere villreinen sin moglegheit til å trekke gjennom områda ved Bjørnevatn. Arbeidsutvalet legg vekt på at tiltaksområdet ligg i eit område som er avgjerande viktig å halde fri for inngrep og forstyrring. Det vert her synt til NINA-rapport 694. Ved vurdering av søknaden om bygging av Bjørnevatn kraftverk er det vesentleg at tiltaket vert sett i samanheng med eksisterande og planlagd hytteutbygging sør og nord-aust for tiltaksområdet. Arbeidsutvalet syner her til naturmangfoldloven 10 om samla belastning. I søknaden vert det foreslått fleire avbøtande tiltak for ikkje å skape hinder for bruk av trekkorridoren. Desse vil ikkje vera tilfredsstillande da aktiviteten/forstyrringa kjem i tillegg til anna forstyrring i området knytt til vegtrafikk og aktivitet knytt til bruk av hytter i området. Med bakgrunn i dette er arbeidsutvalet sterkt i mot at det vert gjeven løyve til bygging av Bjørnevatn kraftverk. Arbeidsutvalet syner elles til saksutgreiinga. Veringsåna kraftverk: Innanfor tiltaksområdet ligg det trekkorridor som vert nytta av villrein. Før det vert teken stilling til søknad om bygging av kraftverk i området må det greiast ut viktigheita av denne trekkorridoren og kva avbøtande tiltak som vil vera naudsynt. Vesentleg for slike vurderingar er at verknaden av tiltaket kjem i tillegg til ferdsel og aktivitet knytt til utfart frå Hovdenområdet. Arbeidsutvalet syner elles til saksutgreiinga.

15 Kopi til: Aust Agder fylkeskommune Fylkesmannen i Aust-Agder Valle kommune Bykle kommune

16 UTTALE TIL KONSESJONSSØKNAD FOR NY 420 KV KRAFTLEIDNING SUADA - LYSE ARKIVKODE: SAKSNR.: SAKSHANDSAMAR: SIGN.: 2014/278 Jørn Trygve Haug UTV.SAKSNR.: UTVAL: MØTEDATO: 15/18 Arbeidsutvalet i villreinnemnda Vedlegg: 1 NY 420 kv kraftledning Sauda - Lyse. Høyring av konsesjonssøknad og invitasjon til møte 2 Konsesjonssøknad 3 Konsekvensutredning 4 Kart over ledningstrase Bakgrunn: Statnett SF har søkt konsesjon for bygging av ny 420 kv kraftleidning frå Sauda transformatorstasjon i Sauda kommune, til Lyse transformatorstasjon i Forsand kommune. Lengda på lina er totalt 78 km og den går igjennom kommunane Sauda, Suldal, Hjelmeland og Forsand. Det vert og søkt om oppgradering av enkelte transformatorstasjonar. På strekninga Sauda Førre skal den nye lina erstatte eksisterande 300 kv line. Høyringsbrev, konsesjonssøknad, konsekvensutgreiing og kart ligg som vedlegg 1-3 i saka. Sidan det allereie går ein kraftleiding i dette området vil endringane i første rekke vera ei breiare kraftgate enn i dag. I tillegg vil nye master vera høgare enn dei på eksisterande lina. Store delar av leidningstraseen ligg i nasjonalt villreinområde og omsynssone villrein jfr. heiplanen. Arbeidsutvalet (AU) i villreinnemnda uttala seg i meldingsfasen av prosjektet i AU-møte Vesentleg i uttalen var som følgjer:

17 For å avgrense storleik og verknad av inngrepet var AU også oppteken av at ny leidning vart lagt nærast mogleg eksisterande line. Konsekvensar for villrein er omtala i konsekvensutgreiinga. På strekninga Førre Lyse går det fram at ein er tettare på kjerneområda i Setesdal Ryfylke villreinområde enn det som er tilfelle på strekninga Hylen Førre. Særleg vert nemnd trekkområde aust-vest i heia, samt avstand til kalvingsområde som på det minste er 11 km. For strekninga Hylen Førre vert det peika på at observasjonar dei seinare åra kan tyde på at villreinen i aukande grad tar i bruk dei vestelege områda der traseen skal gå. Det er difor mogleg at den nye leidningen kan snu tendensen med auka bruk av desse beiteområda. Under vurderingane om samla belastning kap. 7.8 i konsekvensutgreiinga vert det synt til at villreinområdet frå før er prega av monaleg utbygging og aktivitet. Ein ny leidning ved sidan av eksisterande vert vurdert å kunne føre til ein meir omfattande barriereeffekt for villrein. Særleg vert peikt på at trekka på tvers av leidningen og ut mot meir marginale randområde kan bli brote. I konsesjonssøknaden er det foreslått følgjande avbøtande tiltak: Geografisk avgrensing kor transportverksemda skal skje Restriksjonsperiodar for anleggsverksemda Vurdering: I konsekvensutgreiinga vert det peika på faren for at ei ny line vil forsterke ein barriereeffekt frå eksisterande line. Det vil å så fall vera særs uheldig i eit villreinområde som frå før er sterkt prega av utbygging og aktivitet. Sekretær syner i den samanheng til heiplanen kap om at «Nye eller utvidelse av eksisterande kraftanlegg eller kraftlinjer bør unngås. Unntak kan gjøres for tiltak som ikkje innebærer vesentlig negativ betydning for villreinen» I konsekvensutgreiingsprogrammet fastsett i brev frå NVE datert er det stilla krav om at det skal gjerast ei kortfatta oppsummering av eksisterande kunnskap knytt til kraftleidningar og villrein. Ei slik oppsummering synast ikkje å vera gjort. Dette er uheldig når denne problemstillinga er vesentleg i høve til å vurdere konsekvensane av ny 420 kv line i driftsfasen. Problematikken knytt til villrein og kraftline er kompleks men det synast å vera barriereeffektar for kryssing under lina når tilhøva ligg til rette for det. Faktorar som topografi, attraktiviteten av områda på begge sider av linjetraseen samt samla effektar av andre inngrep er vesentleg i den samanheng

18 I anleggsfasen vil det naturleg nok vera trong for monaleg ferdsel og aktivitet fram til linjetrase. Det er vesentleg at dette vert planlagt og organisert på ein slik måte at det i minst mogleg grad vert forstyrrande for villrein. Det bør difor stillast krav om utarbeiding av ein Miljø-, transportog anleggsplan (MTA-plan) slik det er gjort for andre større anlegg. I denne bør det leggast særleg vekt på kva tid på året transport og anleggsverksemd bør skje, kva ruter som bør følgjast samt type transportmiddel. Det må leggjast vekt på tilstrekkeleg avstand til kalvingsområde og særleg sårbare tider på året i høve til tilgang på beite. Særleg seinvinter og tidleg vår vil det ofte vera kritisk med monaleg anleggsverksemd i villreinområdet. Som grunnlag for utarbeiding av MTA-plan bør det hentast inn kunnskap frå kjelder som er særleg kjend med korleis villreinen nytter dei konkrete område gjennom året. Som nemnd var arbeidsutvalet oppteken av at ny leidning vart lagt nærast mogleg eksisterande line. Det er positivt at dette synast å vera ivareteken. Framlegg til uttale: Arbeidsutvalet syner til konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing for bygging av ny 420 kv line frå Sauda til Lyse. Arbeidsutvalet er sterkt uroa for at ei ny kraftline vil forsterke barriereeffekten frå eksisterande line. På bakgrunn av dette ber arbeidsutvalet om at konsekvensutgreiinga vert supplert med oppsummering av kunnskap og vurderingar knytt til villrein og kraftleidningar. Arbeidsutvalet syner i den samanheng til krav stilla i konsekvensutgreiingsprogrammet. For å vurdere effekten av ny kraftleidning er det vesentleg at det vert sett i samanheng med at villreinområdet frå før er sterkt prega av utbygging og aktivitet. Om det vert gjeven konsesjon for anlegget må det stillast krav om utarbeiding av MTA-plan. For innhald i denne vert det syn til saksutgreiinga. Arbeidsutvalet syner elles til saksutgreiinga. Saksprotokoll i Arbeidsutvalet i villreinnemnda Framlegg til uttale vart samrøystes vedteke. Uttale: Arbeidsutvalet syner til konsesjonssøknad og konsekvensutgreiing for bygging av ny 420 kv line frå Sauda til Lyse. Arbeidsutvalet er sterkt uroa for at ei ny kraftline vil forsterke barriereeffekten frå eksisterande line. På bakgrunn av dette ber arbeidsutvalet om at konsekvensutgreiinga vert supplert med oppsummering av kunnskap og vurderingar knytt til villrein og kraftleidningar. Arbeidsutvalet syner i den samanheng til krav stilla i konsekvensutgreiingsprogrammet. For å vurdere effekten av ny kraftleidning er det vesentleg at det vert sett i samanheng med at villreinområdet frå før er sterkt prega av utbygging og aktivitet. Om det vert gjeven konsesjon for anlegget må det stillast krav om utarbeiding av MTA-plan. For innhald i denne vert det syn til saksutgreiinga. Arbeidsutvalet syner elles til saksutgreiinga.

19 Kopi til: Fylkesmannen i Rogaland Rogaland fylkeskommune Suldal kommune Forsand kommune Hjelmeland kommune

20 EVENTUELT ARKIVKODE: SAKSNR.: SAKSHANDSAMAR: SIGN.: C /31 Janne Thorsland Elvenes UTV.SAKSNR.: UTVAL: MØTEDATO: 15/19 Arbeidsutvalet i villreinnemnda Saksprotokoll i Arbeidsutvalet i villreinnemnda Leiar Margit Smeland kom kl og deltok ikkje i sak 1 3 under eventuelt. 1. Kommuneplan for Kvinesdal, 2. gongs offentleg ettersyn På grunn av endringar i arealdelen har kommunen sendt planen på nytt ettersyn. Endringane synast ikkje å vera relevante i høve til villreininteressene. Ikkje aktuelt å gi ny uttale. 2. Varsel om arbeid med forskrift om snøscooterløyper for rekreasjonskøyring, Vinje kommune Kommunen ser føre seg å vidareføre trasear frå forsøksordninga. Desse ligg nord for E 134 og er ikkje relevante for villreinnemnda for Setesdalsområdet. 3. Søknad om vinterveg Gaukstøljuvet, Suldal kommune Arbeidsutvalet har inga merknad. 4. Utkast til resolusjon frå vårmøtet i villreinnemnda Forslag frå sekretær vart gått igjennom. Sekretær noterte seg enkelte mindre justeringar. Revidert forslag vert sendt villreinnemnda for eventuelle synspunkt. Resolusjonen vert så sendt relevante offentlege myndigheiter inkludert andre villreinnemnder, aviser og villreinrådet. 5. Handsaming av bestandsplan for Setesdal Austhei villreinområde på vårmøtet april 2015 Nestleiar Ola Sukka tok opp måten saka vart handtert av leiar på i møtet i villreinnemnda 16 april. Ein del meiningsutveksling kring dette.