Omsorgsbustader i Kinsarvik. Godkjent i heradsstyret sak 27/07

Transkript

1 Omsorgsbustader i Kinsarvik Godkjent i heradsstyret sak 27/07

2 KAPITTEL 1 - INNLEIING Bakgrunn Mål og rollefordeling i bustadpolitikken Prosjektorganisering i Ullensvang herad...5 KAPITTEL 2. KARTLEGGING Kartlegging av vanskelegstilte med behov for bustad Folketalsutvikling i Ullensvang herad Kartlagde data for vanskelegstilte husstandar Presisering av målgrupper for kartlegginga Forklaring av inntekta til husstanden Kva er problemet med bustaden Mogelege tiltak Oversikt over kommunale bustader i Ullensvang herad...13 KAPITTEL 3 - ORGANISERING AV DET BUSTADSOSIALE ARBEIDET...14 KAPITTEL 4 - VERKEMIDDEL I BUSTADPOLITIKKEN Økonomiske verkemiddel Ullensvang herad Økonomiske verkemiddel Husbanken: Økonomisk verkemiddel Hjelpemiddelsentralen/NAV- Drift- og utvikling Andre verkemiddel i bustadpolitikken...18 KAPITTEL 5 MÅL STRATEGI - TILTAK Bustadtilbod til dei ulike gruppene i Ullensvang herad: Bustadtilbod for personar med rusproblem og dobbeldiagnose Bustader for flyktningar Bustadtilbod for vanskelegstilte, eldre og funksjonshemma Bustader for sosialt og økonomisk vanskelegstilte Bustader for unge Bustader for tilsette i Ullensvang herad, tilflyttarar og andre arbeidstakarar Tomter for aktuelle prosjekt Tomter for vanlege bustader Rutinar/reglar vedk kommunale bustader...22 KAPITTEL 6 - VEGEN VIDARE I ULLENSVANG HERAD

3 Kapittel 1 - Innleiing 1.1 Bakgrunn St.melding nr. 49 ( ) om bustadetablering for unge og vanskelegstilte oppmodar alle kommunar til å laga ein tverrsektoriell handlingsplan. Ei kartlegging av dei samla behova for bustader og ei vurdering av verkemidlane skal gje kommunen eit grunnlag for å utarbeida ein bustadsosial handlingsplan som inneheld strategi og tiltak for den lokale bustadpolitikken. Arbeidet med den bustadsosiale handlingsplanen i Ullensvang herad tok til våren 2004 etter vedtak i formannskapet i sak 029/04. Formannskapet vedtek å starta opp arbeidet med utarbeiding av ein bustadsosial handlingsplan for Ullensvang. Planarbeidet skal ha som overordna målsetting å laga ein samla plan for heradet sitt arbeid for at unge og vanskelegstilte skal kunna etablera seg og bli buande, i eigen bustad. Formannskapet ber om at rådmannen utarbeider eit framlegg til bustadsosial handlingsplan i samsvar med det som går fram av saksutgreiinga, og legg til grunn at arbeidet vert organisert tverretatleg. Formannskapet skal handsama planframlegget seinast i samband med heradsbudsjettet for Premissar frå den politiske handsaminga: Ein bustadsosial handlingsplan har som mål at heradet får ein heilheitleg bustadpolitikk. Den må ha som overordna målsetting å laga ein samla plan for heradet sitt arbeid for at unge og vanskelegstilte skal kunna etablera seg og verta buande i eigen bustad, og bør særleg ta føre seg: Bustadetablering for unge og vanskelegstilte Bustadetablering for tilflyttarar/nye arbeidstakarar i heradet Framtidige behov for bustader for eldre og funksjonshemma Bustader for flyktningar Tomter for aktuelle prosjekt kan peikast ut Heradet sine retningsliner for låne- og tilskotsordningar i Husbanken, også startlån, er også ein del av dette. Dette er ordningar som er med på å fremja gunstig lånefinansiering ved bustadbygging både for private og heradet. Omfang av planen: I arbeidet med planen har ein prøvd å tilpassa planen Ullensvang herad sitt innbyggartal. Ullensvang herad er ein liten og oversiktleg kommune. Det er gjort ei kartlegging av eit utval husstandar med bustadbehov i Ullensvang herad. Ved kartlegginga er det lagt vekt på ulike årsaker til bustadbehovet. Kartlegginga er utført i 2004, og er basert på folketalet i heradet pr Sjølv om Ullensvang herad har ein svak nedgang i folketalet, forventar ein likevel at fordelinga mellom dei ulike gruppene som er kartlagt vil vera stabil. Målet er at den bustadsosiale handlingsplanen for Ullensvang herad skal vera eit grunnlag for det vidare arbeidet med å skapa gode tilbod for dei som bur i heradet og ikkje minst for dei som ynskjer å busetja seg i heradet. Planen vil også vera eit grunnlag for det vidare arbeidet med bustadbygging, kommuneplanarbeid og prioriteringar i samband med budsjett og økonomiplan. 3

4 1.2 Mål og rollefordeling i bustadpolitikken Eit hovudmål i norsk bustadpolitikk er at alle skal kunna disponere ein god bustad i eit godt bustadmiljø. For å nå dette målet, har ein ei rollefordeling i bustadpolitikken der: Staten: - set sentrale mål for og trekkjer opp hovudretningsliner i bustadpolitikken - fastset lover og rammevilkår - tilbyr gunstige finansierings- og støtteordningar gjennom Husbanken - stimulerer til forsking og informasjon Kommunane: - legg til rette for lokale løysingar - legg til rette for bygging av nye bustader og for utvikling/fornying av bustader og bustadfelt - har iflg Lov om sosiale tjenester ansvar for å medverka til å skaffa bustader til personar som ikkje er i stand til å ta vare på sine interesser i bustadmarknaden Private enkeltpersonar og firma: - prosjekterer og byggjer nye bustader - forvaltar, vedlikeheld og utbetrar store delar av bustadmassen Kommunen sitt lovpålagte ansvar Kommunen sitt ansvar for å skaffe bustad til vanskelegstilte er regulert i Lov om sosiale tjenester 3-4 Boliger til vanskeligstilte Sosialtjenesten skal medvirke til å skaffe boliger til personer som ikkje selv kan ivareta sine interesser på boligmarkedet, herunder boliger med særlig tilpassing, og med hjelpe- og vernetiltak for den som trenger det på grunn av alder, funksjonshemming og andre årsaker Kommunen kan i tillegg til utleige av kommunale bustader og formidling av utleige hjå private, også medverka til å skaffa bustader gjennom å reservera tomter til bustader for vanskelegstilte. Kommunen kan også stilla vilkår og leggja føringar i samband med regulering av bustadfelt/sal av kommunale tomter. 4-5: Midlertidig husvære Sosialtjenesten er forpliktet til å finne midlertidig husvære for dem som ikkje klarer det selv. Gjennom denne paragrafen ligg det ei plikt på kommunen til å finna eit mellombels husvære for dei som ikkje klarer dette sjølv. Dette gjeld dei som av ulike årsaker har trong for akutt hjelp til å finna ein bustad. Kommunen sitt bustadpolitiske ansvar gjeld i utgangspunktet alle som kjem i ein situasjon der dei sjølve ikkje klarar å skaffa seg ein akseptabel bustad. Kommunen sitt ansvar er nærare omtala i ulike rundskriv knytt opp til Lov om sosiale tjenester. 4

5 1.3 Prosjektorganisering i Ullensvang herad Prosjekteigar: Ullensvang formannskap og heradsstyre. Gjer vedtak om å setje i gang arbeidet med planen og godkjenner den ferdige planen. Styringsgruppe: Rådmann, einingsleiar for helse- og velferd, einingsleiar for næring, utvikling og drift og løns- og personalsjef er rådgjevarar for plan/arbeidsgruppa og har det overordna ansvaret for planen Plan/Arbeidsgruppe: Det er oppretta ei tverrfagleg arbeidsgruppe på 5 personar med tilsette frå Helse- og velferd, sosialtenesta, Nærings- og utviklingsetaten og fellestenestene. Plan/arbeidsgruppa innhentar og koordinerer all nødvendig informasjon og utarbeider den ferdige planen. Referansegruppe/Høyringsinstansar: Flyktningtenesta Fysioterapi/rehabiliteringstenesta Sosialtenesta Psykiatritenesta Pensjonist-/eldrelaga Eldrerådet FFO Arbeidstakarorganisasjonane Framdriftsplan: Arbeidet tok til i 2004 med kartlegging av husstandar som treng bustad i Ullensvang herad. I tidsrommet vart arbeidet med planen vidareført i den plan/arbeidsgruppa som no har fullført planen. Arbeidet med planen i Ullensvang herad har teke noko lenger tid enn planlagt. Iflg avtale med Husbanken har me fått utsetjing med innlevering av planen til medio mai

6 Kapittel 2. Kartlegging 2.1 Kartlegging av vanskelegstilte med behov for bustad I samband med oppstart av arbeidet med bustadsosial handlingsplan vart det i 2004 gjennomført ei kartlegging i Ullensvang herad av vanskelegstilte i bustadmarknaden. Kartlegginga er utført av sakshandsamar i fellestenestene i samarbeid med leiarar ved Utneheimen, Bråvolltunet, psykiatritenesta, sosialtenesta, flyktningtenesta og ansvarleg for kommunale bustader ved nærings- og utviklingsetaten. Det er i Ullensvang herad kartlagt 47 husstandar som fyller vilkåra som vanskelegstilt i bustadmarknaden. Ullensvang herad hadde 13,3 vanskelegstilte husstandar pr 1000 innbyggjarar. (Tala er basert på folketalet i heradet pr ; innbyggjarar). All informasjon som er samla inn er anonymisert og alle personopplysingar er handsama etter datatilsynet sine retningsliner. Då Ullensvang herad er ein liten kommune, har ein av omsyn til personvernet valgt å ikkje leggja ut alle figurar frå kartlegginga i detaljnivå. Dvs td. har ein for enkelte figurar ikkje sortert på alder og kjønn, men berre på tal personar i kvar gruppe. Figurane viser ei oppsummering og gir eit bilete av situasjonen i Ullensvang herad. Alle som av ein eller annan grunn har vanskar med å etablera seg i eller å verta buande i ein bustad kan definerast som vanskelegstilt. Fylgjande punkt er avgjerande for at ein husstand kan definerast som vanskelegstilt i bustadmarknaden: At husstanden bur svært dårleg. Dvs. at ein ikkje har bustad eller snart vil stå utan bustad. Bustaden kan også av ulike årsaker vera ueigna for husstanden. At eigne mogelegheiter for å skaffe seg bustad er små. Dvs. at inntekt og formue er for låge til å etablera seg, og/eller at det er spesielle behov for ein eller fleire i husstanden som gjer at etablering er vanskeleg. At vanskar med å skaffa seg eigen bustad er vedvarande, og/eller at det er barn eller ein funksjonshemma i husstanden. Det vil variera frå kommune til kommune kva grupper som er vanskelegstilte i bustadmarknaden. Prisen på bustader, inntektsnivå, samansetning av befolkinga i kommunen og generelle butilhøve er faktorar som kan føra til at det er vanskeleg å skaffa seg ein bustad eller å behalda den bustaden ein har. 2.2 Folketalsutvikling i Ullensvang herad Ullensvang herad hadde pr innbyggjarar. Sjølv om Ullensvang herad har ein svak nedgang i folketalet er det rimeleg å tru at fordelinga mellom dei ulike gruppene av vanskelegstilte som er kartlagt vil vera stabil. Statistisk sentralbyrå har i sine prognosar lagt til grunn at folketalet i Ullensvang herad på sikt vil stabilisera seg. 6

7 Ullensvang herad - Folkemengde og framskrive Framskrivning basert på alternativ MMMM (middels vekst) Ullensvang herad samanlikna med fylket landet Befolkningsstruktur Prosent Kommunen Fylket Landet Andel barn og unge 0-17 år 22,0 24,7 23,6 Andel eldre 80 år og over 8,2 4,6 4,6 Andel personar med innvandrarbakgrunn, vestleg 1,1 1,6 2,2 Andel personar med innvandrarbakgrunn, ikkjevestleg 2,0 3,7 5,4 Tabellen viser at Ullensvang herad har ein større andel eldre på 80 år og over samanlikna med gjennomsnittet for andre kommunar i Hordaland og Noreg. Befolkningstal , styrings- og informasjonshjulet år år 90 år Ullensvang Tabellen for folketalsutviklinga i Ullensvang herad viser at talet på personar på 90+ er stabilt. Aldersgruppa har ein topp rundt Denne gruppa vil verta redusert i antal fram mot år 2015 for deretter å auka med ca 150 personar. Aldersgruppa vil stiga jamnt fram mot år

8 2.3 Kartlagde data for vanskelegstilte husstandar Figur 1-4 viser oversikt for alle 47 kartlagde husstandar. Fig. 1 Tal husstandar fordelt etter type husstand på kartleggingstidspunktet Alder (Alle) Totalt Tal husstandar Einsleg mann Einsleg kvinne Einsleg med barn Anna Par utan barn Par med barn Slipp flere seriefelt her Totalt Husstandstype Av dei kartlagde husstandane utgjer gruppa med Anna personar som bur saman med andre, men ikkje i parforhold eller saman med barn. Dette kan td. vera vaksne personar som framleis bur heime hjå foreldre/føresette. Den største gruppa vanskelegstilte er einslege. Fig. 2 Tal husstandar fordelt etter bustadsituasjon på kartleggingstidspunktet Målgruppe 1. kjenneteikn (Alle) Totalt Tal husstandar Bustadsituasjon Utan bustad: Midlertidig institusjon Har bustad: Bur hjå føresette Har bustad: Eig eigen bustad Har bustad: Leiger kommunalt Har bustad: Leiger privat langsiktig Har bustad: Leiger privat kortsiktig Slipp flere seriefelt her Totalt Av dei kartlagde husstandane er det 44,7% som eig eigen bustad. 2,1% står heilt utan bustad. 8

9 2.3.1 Presisering av målgrupper for kartlegginga I kartlegginga er det registrert kva målgruppe den som er hovudforsørgar i familien eller den i husstanden som har behov for eige husvære kjem inn under. Målgruppe: Definisjon: Anna funksjonshemming Personar som ikkje naturleg høyrer inn under kategoriane fysisk eller psykisk funksjonshemma eller psykiatrisk langtidspasient. Sosialt vanskelegstilt Personar som ikkje naturleg kjem inn under dei andre målgruppene, men som har bustadproblem. Td. personar som vert diskriminert i bustadmarknaden på grunn av oppførsel eller utsjånad. Rusmiddelbrukarar Personar som har vore i kontakt med behandlingsapparatet for rusproblemet sitt, eller som har innsett å ha rusproblem som fører til vanskar i den vanlege bustadmarknaden Psykiatrisk Personar med langvarig psykisk lidelse langtidspasient Psykisk funksjonshemma Personar med psykiske funksjonshemmingar Fysisk funksjonshemma Personar som på grunn av rørslehemming må ha fysiske tilretteleggingar i bustaden sin. Flyktning 1. gongs Personar som har fått opphald på humanitært eller politisk etablert grunnlag som kommunen har teke i mot Flyktning 2. gongs Personar som har fått opphald på humanitært eller politisk etablert grunnlag som har flytta til kommunen på eige initiativ. Økonomisk Økonomi er hovudårsaka til bustadproblemet vanskelegstilt Fig. 3 Tal husstandar fordelt etter målgruppe på kartleggingstidspunket Alder (Alle) Totalt Målgruppe 1. kjenneteikn Annan funksjonshemming Sosialt vanskelegstilt Rusmiddelmisbrukar Psykiatrisk langtidspasient Psykisk funksjonshemma Fysisk funksjonshemma Flyktning 1. gongsetablert Økonomisk vanskelegstilt Tal husstandar Totalt Den største gruppa vanskelegstilte i Ullensvang herad er personar med anna funksjonshemming. Ullensvang herad har ingen i gruppa for flyktningar med 2. gongs etablering. 9

10 2.3.2 Forklaring av inntekta til husstanden Type inntekt: Spesifikasjon: Kun sosialhjelp Sosialhjelp som hovudinntekt Inntekt under grensa for bustønad Husstand med: 1 2 personar inntil kr ,- 3 personar inntil kr ,- 4 personar inntil kr ,- (Øvre grense for statleg bustønad 2002) Inntekt under grensa for bustadtilskot Husstand med: 1-2 personar kr , ,- Grensa stig med kr , ,- for kvart ekstra husstandsmedlem. Inntekt over grensa for bustadtilskot Husstandar som ikkje kjem inn under dei overnevnte Fig. 4 Tal husstandar fordelt etter inntekt på kartleggingstidspunktet Målgruppe 1. kjenneteikn (Alle) Totalt 35 Tal husstandar Slipp flere seriefelt her Totalt Kun sosialhjelp Inntekt under grense for bustønad Inntekt under grense for bustadtilskot Inntekt over grensen for bustadtilskot (tom) Inntekt Ca. 66% av dei kartlagde husstandane har ei inntekt som er under den inntektsgrensa som er sett for å motta bustønad. Denne inntektsgrensa er låg, og desse husstandane har ei så låg inntekt og formue at det for dei fleste vil vera vanskeleg/uråd å skaffa seg eigen bustad utan hjelp frå det offentlege. Det er 2,1% av dei kartlagde husstandane, (1 husstand), som har oppgitt sosialhjelp som hovudinntekt. 10

11 2.3.3 Kva er problemet med bustaden 32 av dei 47 kartlagde husstandane meiner at noverande bustad er ueigna. Fig. 5 Ueigna bustad fordelt etter type problem på kartleggingstidspunktet Målgruppe 1. kjenneteikn (Alle) Totalt 12 Tal husstandar Slipp flere seriefelt her Totalt 2 0 Manglar eige bad/wc. Manglende tilgjenge Ikkje tilpassa rørslehemming Trangbudd Urimeleg høge bu-utgifter Ueigna bustad Av dei 32 husstandane som meiner dei har ein ueigna bustad, har 11 husstandar ein bustad som ikkje er tilpassa rørslehemming. Dette utgjer 34,4%. Fig. 6 Ueigna bustad fordelt etter bustadsituasjon på kartleggingstidspunktet Ueigna bustad (Alle) Totalt 20 Tal husstandar Slipp flere seriefelt her Totalt 0 Har bustad: Leiger privat kortsiktig Har bustad: Leiger privat langsiktig Har bustad: Leiger kommunalt Har bustad: Eig eigen bustad Bustadsituasjon Av dei 32 husstandane som har oppgitt noverande bustad som ueigna eig 59% eigen bustad. 18,7% av er leigetakarar hjå Ullensvang herad. 11

12 2.3.4 Mogelege tiltak Fig. 7 Mogelege tiltak for kartlagde vanskelegstilte husstandar Målgruppe 1. kjenneteikn (Alle) Tiltak 40 Tal husstandar Samlokalisert eining med døgnbemanning Ordinær bustad med oppfølging fra hjelpeapparatet Oppfølging frå hjelpeapparatet Samlokalisert eining med dag/kveld bemanning Ordinær bustad utan oppfølging 5 0 Noverande bustad Annan bustad Samlokalisert eining utan bemanning Fysisk tilpassing og oppfølging frå hjelpeapparatet Tiltak hovedgruppe Av dei 47 kartlagde husstandane kan 10 tenkje seg å verta buande i noverande bustad med tiltak. Av desse 10 er det 7 som treng fysisk tilpassing og oppfølging frå hjelpeapparatet og 3 som berre treng fysisk tilpassing for å verta buande i noverande bustad. Kor stor grad av fysisk tilpassing som det her er trong for, er ikkje kartlagt i denne omgang. Dei resterande 37 husstandane treng annan bustad enn den som er kartlagt. Dei fleste av desse kan klare seg i ein bustad utan oppfølging/tilsyn. 10 av desse husstandane treng ei samlokalisert eining utan bemanning, td omsorgsbustad og 10 husstandar treng ordinær bustad utan oppfølging. For dei husstandane som treng bustad med ein eller annan form for støttefunksjon, er det 8 husstandar som treng samlokalisert eining med dag/kveld bemanning, 2 husstandar som treng samlokalisert eining med døgnbemanning og 7 husstandar som treng ordinær bustad med oppfølging frå hjelpeapparatet. Tilleggsmerknad: Det vart i 2004 bygd 8 nye omsorgsbustader som no er tekne i bruk. Ein del av dei kartlagde husstandane har fått tilbod om og er flytta inn i ny bustad. 12

13 2.4 Oversikt over kommunale bustader i Ullensvang herad Type bustad Ullensvang Ullensvang Samla Aust Vest i heradet Omsorgsbustad** 24 9 *33 Trygdebustad Bustad funksjonshemma Avlastningsbustad Vanlege utleigebustader:*** Einebustad Vertikaldelt bustad Leiligheit Hybelhusvære Sum Tabellen viser bustader pr * Av desse er fire bustader bygt med tilskotsmidlar knytt til psykisk helsevern ** Begrepet omsorgsbustad vart innført i samband med oppretting av Husbanken si låne- og tilskotsordning i Kort kan ein seie at ein omsorgsbustad er ein bustad som er tilpassa orienterings- og rørslehemma, og som er fysisk tilrettelagt slik at den som bur der etter behov skal kunna motta heildøgns pleie og omsorg. *** Av 43 vanlege kommunale utleigebustader er ca. 15 leigd ut til personar som fyller vilkåra som vanskelegstilte. I tillegg leiger Ullensvang herad inn bustader frå private til vidareutleige til vanskelegstilte. Tal innleigde bustader vil variera. Nye omsorgsbustader Utne 13

14 Kapittel 3 - Organisering av det bustadsosiale arbeidet Kommunale bustader: Avdeling for næring, utvikling og drift har ansvaret for bustadmassen til Ullensvang herad og for innleige av bustader frå private. Arbeidet med avtalar for alle typar bustader og alt vedlikehald knytt til den kommunale bustadmassen ligg til avdelinga. Ullensvang herad har 86 ulike type bustader til utleige. Av desse er 38 omsorgs- og trygdebustader og 4 bustader for funksjonshemma. Samla oversikt over alle kommunale bustader er teke med under kapittel Kartlegging. I tillegg leiger heradet inn bustader frå private, særleg i høve flyktningar og familiegjenforeiningar. Det er berre i spesielle høve det er aktuelt å leige inn bustader frå private, så langt det er råd ynskjer ein at leigetakar sjølv kan inngå avtale med privat utleigar. Prioritering ved tildeling av bustader: For utleige av bustader vart det i 1995 laga reglar for prioritering ved tildeling av bustad: 1. Eigne tilsette 2. På sosialt grunnlag 3. Flyktningar 4. Andre søkjarar I praksis har det vore vanskeleg å etterleva desse reglane. Dei kommunale utleigebustadane har i 2007 andre grupper leigetakarar enn tidlegare. Gruppa med vanskelegstilte, og dei som ofte har vanskar med å skaffe seg sin eigen bustad sjølv har auka. Dette er grupper som kommunen gjennom Lov om sosiale tenester har eit lovpålagt ansvar å hjelpe. Ullensvang herad har dei siste åra busett ca 10 flyktningar pr år. I perioden er det gjort vedtak på mottak av totalt 30 nye flyktningar. Dette er ei gruppe som kommunen har eit ansvar for å gje eit bustadtilbod. Å tilby bustad til kommunalt tilsette har i praksis ikkje lenger første prioritet. Det er difor nødvendig å endra reglane for tildeling av bustad. Nye prioriteringar for tildeling av bustad: Prioritet 1: Lovpålagt iflg Lov om sosiale tenester Prioritet 2: Flyktningar Prioritet 3: Andre vanskelegstilte Prioritet 4: Andre søkjarar Dei nye reglane er omtala under kapittel Mål Strategi Tiltak, og reglane ligg som vedlegg til planen. Tildeling: Husgruppa, som er samansett av avdelingsleiar og oppsynsmann ved næring, utvikling og drift, repr. frå sosialtenesta og løns- og personalsjef, tildeler ordinære kommunale bustader. Einingsleiar for helse- og velferd tildeler omsorgsbustader til fysisk og psykisk funksjonshemma, personar innanfor psykiatri og til eldre etter tilråding frå rehab-teamet. Rehab-teamet er samansett av fysioterapeut, sosionom, leiarar for pleie- og omsorg, psykiatritenesta, lege og helsesøster. Tildelinga skjer etter eigne retningsliner for omsorgsbustader. 14

15 Bustadrådgjeving: Heradet kan gjennom handsaming av søknader om startlån/bustadtilskot gje bustadrådgjeving. Arbeidet vert utført av sakshandsamar for Husbanken sine ordningar. Tilsyn/oppfølging: Sosialtenesta skal vurdere om det er nødvendig med tilsyn/oppfølging ved tildeling av husvære etter Lov om sosiale tenester og flyktningtenesta for husvære til flyktningar. Kostnad med nødvendig tilsyn og/eller oppfølging skal dekkast av den eininga som yter tenestene. 15

16 Kapittel 4 - Verkemiddel i bustadpolitikken 4.1 Økonomiske verkemiddel Ullensvang herad Ullensvang herad administerer fylgjande låne- og tilskotsordningar knytt til bustadpolitikken: Startlån: Ullensvang herad har låneopptak via Husbanken for vidareutlån til innbyggjarane i heradet. Startlån vert tildelt etter retningsliner frå Husbanken og lokale retningsliner for startlån vedtekne i heradsstyret. Startlån er behovsprøvd, og skal i utgangspunktet tildelast unge i etableringsfasen, einslege forsørgarar, barnefamiliar, funksjonshemma, flyktningar og andre vanskelegstilte. Husbanken har disponible lånemidlar, og det har ikkje vore vanskeleg å få tildelt ekstra lånemidlar. Ullensvang herad har iflg regelverket 0,25% tillegg på Husbanken si lånerenta. Dette rentetillegget skal dekke deler av administrasjonskostnadane knytt til arbeidet med startlån i heradet. Det er høve til å søkje elektronisk på startlån i Ullensvang herad: Startlånet kan nyttast til kjøp, utbetring, refinansiering og som toppfinansiering. Lånet kan nyttast i ulike kombinasjonar med andre ordningar, td. bustadtilskot for vanskelegstilte, som fullfinansiering for vanskelegstilte, som toppfinansiering saman med andre lån frå Husbanken, og som toppfinansiering i kombinasjon med lån i privatbank. Sjølv om det er lagt opp til at det er vanskelegstilte som skal prioriterast ved tildeling av startlån, har det i alle år i Ullensvang herad vore politisk vilje at unge som ynskjer å etablere seg i heradet kan søkje om og få tildelt startlån så lenge dei fyller vilkåra for betalingsevne og pant. På denne måten vert startlån nytta som eit verkemiddel for å hjelpa unge som ynskjer å etablera seg i kommunen, sjølv om dei ikkje er vanskelegstilte. Tapsrisikoen på startlån vert fordelt med 25% på Ullensvang herad og 75% på Husbanken for restgjelda på tapstidspunktet. I tillegg så har heradet høve til å setje av inn til 20% av årleg tildelte tilskotsmidlar til tapsfond for startlån. Startlånet erstatta i 2003 etableringslånet. Evt. tap på etableringslån som er tildelt før 2003 må heradet sjølve dekka. Bustadtilskot: Ullensvang herad søkjer årleg om tilskotsmidlar frå Husbanken. Tilskotsmidlane vert fordelt på etablering og tilpassing/utbetring. Bustadtilskot til etablering: Bustadtilskot til etablering er sterkt behovsprøvd og kan gis til enkeltpersonar/husstandar med varig låg inntekt som ikkje er i stand til å skaffe seg bustad berre ved lån og eigenkapital. Bustadtilskotet kjem inn som ei toppfinansiering. Berre dei mest vanskelegstilte kan rekna med å få bustadtilskot til etablering. Bustadtilskotet kan nyttast til oppføring av bustad og til kjøp av ny eller brukt bustad. Bustadtilskot til refinansiering: Bustadtilskot, evt i kombinasjon med startlån, kan nyttast når ein søkjar på grunn av betalingsproblem har vanskar med å behalde bustaden sin. Det skal gjerast ei nøye vurdering av den økonomiske situasjonen og av bustaden. Fokus på bustaden er særleg aktuelt i dei høve der bustaden er godt tilpassa eit spesielt behov, og der det ut i frå ei totalvurdering vert sett på som den beste løysinga at søkjaren får halda fram med å bu i bustaden. Refinansieringa kan nyttast til å slette bustadgjeld og evt anna gjeld. Berre dei aller mest vanskelegstilte kan rekne med å få bustadtilskot til refinansiering. Bustadtilskot til 16

17 refinansiering er behovsprøvd og det er ein føresetnad at refinansieringa saman med evt andre tiltak fører til ei varig løysing av dei økonomiske problema knytt til bustad. Bustadtilskot til utbetring/tilpassing: Det er høve til å søkje kommunen om bustadtilskot til utbetring/tilpassing av bustaden. Ved å utbetra ein bustad gir ein bygningen ein høgare standard enn tidlegare, td. ved gjennomføring av etterisolering eller andre former for enøk-tiltak. Ved å tilpassa ein bustad gjer ein den betre eigna til å ivareta spesielle behov, td. ved funksjonshemming. Tilskotet er behovsprøvd og kan dekka godkjente utbetringskostnader på inn til kr ,-. I spesielle saker er det høve til å gje høgare tilskotssum. Tilskotssum ut over kr ,- bør sikrast med pant i eigedomen og vert nedskrive over 10 år. Det er også høve å søkje Husbanken om ekstra øyremerka midlar til søkjarar i større tilpassingssaker. Bustønad: Bustønad er ei statleg økonomisk støtteordning som vert administrert av Husbanken og kommunane. Ein kan søkje om bustønad dersom husstanden har låge inntekter og høge buutgifter. Fylgjande kan ha rett til bustønad: Barn under 18 år eller personar over 65 år, personar med visse typar trygder/stønader frå det offentlege. (Td. alders-, uføre- eller etterlattpensjon frå folketrygda eller annan offentleg pensjon, eller tilsvarande frå EØS-land, krigspensjon, grunnstønad, hjelpestønad eller yrkesskadeerstatning etter folketrygdlova, attføringspengar, rehabiliteringspengar eller tidsavgrensa uførestønad, introduksjonsstønad. Det vert også stilt generelle krav til husstanden og krav til bustaden. Meir informasjon om bustønad og vilkår for å motta bustønad finn ein på Bustønad skal alltid vurderast som eit viktig verkemiddel i samband med dei økonomiske vurderingane knytt til finansiering av bustaden. Bustønad skal i kvar enkelt sak reknast ut før ein evt. vurderer tilskot. 4.2 Økonomiske verkemiddel Husbanken: Husbanken sentralt kan tilby fylgjande lån/tilskot: Grunnlån: Grunnlånet erstattar dei tidlegare tilboda om oppføringslån og utbetringslån. Grunnlånet kan nyttast til nye bustader, utbetring og ombygging av bustader og kjøp av nye og brukte utleigebustader. Lånet vert som hovudregel gitt som 1. prioritetslån. Privatpersonar, utbyggjarar, bustadbyggjarlag, kommunar, fylkeskommunar, selskap og stiftingar kan søkje om grunnlån. Søknad om grunnlån skal sendast direkte til Husbanken sitt regionkontor. Bustadtilskot til prosjektering I og II: Tilskota skal nyttast til leige av fagleg hjelp til planlegging av eigen bustad. Dersom ein i husstanden er funksjonshemma, og det er nødvendig med spesialtilpassing av bustaden kan ein søkje Husbanken sitt regionkontor om tilskot til profesjonell utgreiings- og prosjekteringshjelp, td. arkitekt. På denne måten kan ein få kartlagt og kostnadsrekna ulike løysingar før ein går i gang med eit aktuelt prosjekt. Desse tilskota er ikkje behovsprøvde, men stiller krav om at søkjar eller ein i husstanden er funksjonshemma. 17

18 Bustadtilskot til kommunar til utleigebustader: Tilskot til kommunar for oppføring, etablering og utbetring av eigne utleigebustader. Frå 2005 vart det ei endring i regelverket som medførte at tilskotet som hovudregel ikkje skal overstige 20% av godkjente anleggskostnader eller salspris. Som kompensasjon for dette er det gjort endringar i regelverket for bustønad. Handlingsplanen for eldre og opptrappingsplanen for psykiatri, (bustaddelen), vart avslutta i Dette førte til at utleigebustader til desse gruppene frå 2005 skal finansierast med bustadtilskot til utleigebustader. Tilskotet kan nyttast til einebustader, bustader i oppgangsfellesskap og samlokaliserte bustader/bufellesskap. 4.3 Økonomisk verkemiddel Hjelpemiddelsentralen/NAV- Drift- og utvikling Heistilskot via Hjelpemiddelsentralen/NAV-Drift og utvikling, (tidl. Rikstrygdeverket). Gjennom Prosjekt Bustadtilpassing vart det opna for å gje tilskot til ei permanent ombygging/tilpassing av bustaden i staden for hjelpemiddel i saker der brukar har rett til trappeheis og/eller løfteplattform. Hovudmålet med dette var å unngå paradokssakene, der det vert installert dyre hjelpemidlar i staden for å gjera bustaden meir eigna gjennom bygningsmessige tilpassingar. Denne ordninga er no vorte ei permanent ordning for heile landet etter å ha vore utprøvd i 15 kommunar som deltok i Prosjekt Bustadtilpassing i Andre verkemiddel i bustadpolitikken Kommunen som reguleringsmyndigheit: Ullensvang herad er reguleringsmyndigheit, og legg gjennom dette føringar for all utbygging i heradet. Gjennom kommuneplanen har Ullensvang herad lagt føringar for bustadbygging i heradet; dvs. plassering, utforming og kva behov som skal dekkast. Heradet har ma regulert område nær servicetilbod med tomter til mindre bustader for innbyggjarane i heradet. Rådgjeving: Sosialtenesta gir økonomisk rådgjeving og kan hjelpa til med å skaffa bustad iflg Lov om Sosiale tjenester, jfr. 3-4 Bustader til vanskelegstilte og 4-5 Midlertidig husvære. I tillegg kan sosialtenesta iflg Lov om Gjeldsordning vera rådgjevar for privatpersonar. Tilsyn/oppfølging: Hovudmålet i norsk bustadpolitikk om at alle skal kunna disponera ein god bustad i eit godt bustadmiljø er lagt til grunn. Ullensvang herad har bygd kommunale utleige/omsorgsbustader for personar som treng tilsyn og ekstra oppfylging nær servicetilbod. I 2007 har Ullensvang herad 33 omsorgsbustader, 5 trygdebustader og 4 bustader for funksjonshemma. 4 av omsorgsbustadane er bygd med midlar/tilskot knytt til psykisk helsevern. For å styrka evnen til å bu og til å ta vare på eigen bustad er det i mange tilfelle aktuelt med tilsyn/oppfølging. Behovet for og mengde tilsyn/oppfølging vil variera frå person til person. Psykiatritenesta, pleie- og omsorgstenesta og vernepleie er aktuelle fagområde som kan gje slike støttetiltak. 18

19 Kapittel 5 Mål Strategi - Tiltak Hovudmålet i norsk bustadpolitikk er at alle skal kunna disponera ein god bustad i eit godt bustadmiljø. Det er viktig i det bustadsosiale arbeidet at den som ynskjer eigen bustad får best mogeleg rådgjeving, informasjon og rettleiing om kva som skal til for å skaffa seg ein eigen bustad og behalde denne. Ullensvang herad er ein liten og oversiktleg kommune. Gjennom deltaking i Prosjekt Bustadtilpassing, der Ullensvang herad var ein av 15 prosjektkommunar, har ein i fått til ei budstadrådgjeving med samarbeid på tvers av einingane. Kunnskapen om dei ulike kommunale og statlege verkemidlane er styrka. 5.1 Bustadtilbod til dei ulike gruppene i Ullensvang herad: Det har gjennom tida vore vanleg at td rusmisbrukarar, eldre og psykisk og fysisk funksjonshemma har budd i heimen saman med nær familie som har hatt til dels tunge omsorgsoppgåver i høve dette. Samfunnsutviklinga er slik at nær familie ikkje lenger har høve til eller ynskjer å ta på seg slik omsorg og tal personar med spesielle behov som ynskjer å leige kommunal bustad nær servicetilbod vil i dei næraste åra auka. Dette vil også medføra eit press på omsorgstenesta då trongen for auka tilsyn/oppfølging for enkelte i desse gruppene vil vera stor Bustadtilbod for personar med rusproblem og dobbeldiagnose Ullensvang herad har som andre kommunar fleire personar med såkalla dobbeldiagnose ; dvs. personar med rusproblem og psykiske problem. Heradet har bygd omsorgsbustader med tilskotsmidlar knytt opp til psykisk helsevern. Desse bustadene skal nyttast av personar med psykiske problem. Det har likevel vist seg at dette bustadtilbodet ikkje er eit tilstrekkeleg tilbod for personar med dobbeldiagnose. Dette har til dels å gjere med at personar med dobbeldiagnose har andre hjelpebehov enn dei som berre har psykiske problem. Føremålet med ein omsorgsbustad bør vera at den som bur der skal få best mogelege løysingar og tilbod tilpassa sin situasjon. Brukaren skal ha høve til ein positiv progresjon i sitt eige sjukdomsbilete. Personar med dobbeldiagnose kan vera eit forstyrrande element i denne prosessen. Det er difor viktig, sjølv med små ressursar, å i vareta kvart enkelt individ utifrå brukaren sin situasjon. Desse to gruppene ser ein difor det som svært viktig å gje bustadtilbod kvar for seg. For personar med dobbeldiagnose har det i mange kommunar tidlegare vore gitt eit lågterskeltilbod når det gjeld bustad. Dette er enkle bustader, så kalla lågterskelbustader. Signala frå sentralt hald er no ei vinkling frå lågterskelbustader til omsorgsbustader for svake grupper, (rus/bustadlause/psykisk helse), der nødvendige helse- og sosialtenester vert dekka. Pr mars 2007 har ikkje Ullensvang herad eit eige bustadtilbod for personar med dobbeldiagnose. Så lenge ein samlokaliserer bustadtilbodet for fleire grupper innan psykisk helsevern, vil ikkje nokon av dei få eit fullgodt bustadtilbod Bustader for flyktningar Ullensvang heradstyre har gjort vedtak på å ta i mot flyktningar. I 2007 er bustadbehovet for desse delvis dekka gjennom heradet sine eigne bustader, og delvis gjennom innleige av bustader frå private utleigarar. All vidareutleige av innleigde bustader til flyktningar går via 19

20 heradet. Flyktningar er ført opp med 2. prioritet for tildeling av bustader. Det er i Ullensvang herad i 2007 ikkje busett flyktningar med 2. gongs etablering. Flyktningtenesta har tilsett flyktningkonsulent og miljøarbeidar som skal tilrettelegga og hjelpa flyktningane med å etablera seg i eigen bustad. Det er viktig med kontinuerleg oppfølging Bustadtilbod for vanskelegstilte, eldre og funksjonshemma Avlastningsbustad for unge funksjonshemma Ullensvang herad har ein avlastningsbustad for unge funksjonshemma i bustadfeltet i Kinsarvik. I tillegg til å vera bustad er dette også arbeidsstaden for to til tre tilsette. Bustaden som er nytta til avlastningsbustad er lite eigna, og det er i samband med innspel til økonomiplanen kome framlegg om å byggje ein ny bustad som kan vera ein permanent bustad for ein av brukarane. Den nye bustaden vil ha eit samla arealbehov på ca m 2. Arealet skal nyttast til heiltidsbustad for ein brukar og til kontor, pauserom og toalett for personalet. Bustaden bør plasserast saman med andre omsorgsbustader knytt til funksjonshemma og psykisk helse. Ein vil då kunna få til eit samarbeid mellom dei ulike tilboda. Ei slik plassering er drøfta med spesialisttenesta ved Helse Fonna. Framtidige behov for omsorgsbustader for eldre og funksjonshemma Ullensvang herad har pr mars omsorgsbustader, 5 trygdebustader og 4 omsorgsbustader for psykisk funksjonshemma. Etter at kartlegginga vart gjort er det ferdigstilt fleire omsorgsbustader, slik at det er få personar som står på venteliste for å flytte til omsorgsbustad. Tabell 1, befolkningstal , styrings- og informasjonshjulet for Ullensvang herad, (jfr. fig kap. Kartlegging ), viser at tal eldre i aldersgruppa år vil gå ned. Dei fleste som vil ha behov for ein omsorgsbustad vil vera i denne aldersgruppa. Utviklinga i samfunnet viser at også tal yngre med behov for omsorgsbustad vil auka. Ein reknar likevel tal omsorgsbustader som Ullensvang herad har pr mars 2007 som tilstrekkeleg for å dekka behovet i åra framover. Dersom det vert aktuelt å byggja fleire omsorgsbustader i framtida, er det viktig at ergo- og fysioterapitenesta kjem inn på eit tidleg tidspunkt i planlegginga. Prinsippet om universell utforming skal leggjast til grunn, slik at ein ikkje treng tilpassing og/eller ombygging av bustaden i ettertid. Dei fleste har eit ynske om å få bu så lenge som mogeleg i eigen bustad. For dei som har ei fysisk funksjonshemming kan ein del problem løysast ved tilpassing og/eller ombygging av bustaden. I slike høve er det viktig å sjå på heile bustaden, slik at ein kan få ei god og langsiktig løysing. Via Husbanken kan funksjonshemma søkja om bustadtilskot til prosjektering I og II, og på denne måten få ei vurdering av dei ulike løysingane før ein evt. set i gang med ei ombygging. I dei tilfelle der det er aktuelt med tilsyn/oppfølging frå støttefunksjonar, skal dette søkjast om og den aktuelle tenesteytarar gjer vedtak, slik at brukaren får ei best mogeleg løysing Bustader for sosialt og økonomisk vanskelegstilte Personar i denne gruppa vil heradet i dei fleste høve ha eit lovpålagt ansvar for å hjelpe med bustad. Sosialtenesta kan yta sosiallån eller stønad til husleige og depositum. 20

21 For personar som står i fare for å miste eigen bustad grunna økonomiske vanskar, kan ein vurdera om ein skal gå inn med bustadtilskot og evt startlån Bustader for unge Ullensvang herad ynskjer at unge skal etablere seg i heradet. Når det gjeld utleigebustader, har heradet ikkje høve til å prioritera unge framfor dei som heradet er lovpålagt å hjelpa med å skaffa bustad. Ein prøver likevel så langt det er råd å formidla bustader på den private utleigemarknaden. Ullensvang herad tilbyr startlån til unge som ynskjer å etablera seg i eigen bustad. Primært skal startlånet nyttast til toppfinansiering i samarbeid med anna bank som står for grunnfinansieringa. Bustadtilskot til etablering er behovsprøvd og på grunn av knappe midlar til fordeling har ein ikkje høve til å tilby dette til alle som ynskjer å etablera seg i kommunen. Kvar enkelt søknad vert vurdert individuelt, og heradet kan berre yta tilskot til unge som også fyller vilkåra for å vera vanskelegstilt på ein eller annan måte Bustader for tilsette i Ullensvang herad, tilflyttarar og andre arbeidstakarar Iflg rutinar/reglar for kommunale husvære kjem tilsette i Ullensvang herad, saman med andre vanlege leigetakarar, inn under 4. prioritet ved tildeling av bustader. I praksis har det vist seg at ein har for få bustader til denne gruppa, då tal personar som heradet har eit lovpålagt ansvar å hjelpa med bustad har auka og då heradet dei seinare åra har selt ein del vanlege bustader. Når ein ser på aldersfordelinga på tilsette i Ullensvang herad er det ei stor aldersgruppe som i løpet av nokre år vil gå av med pensjon. Dette vil føre til nytilsetjingar og ein kan få ei stor gruppe som treng bustad. I Ullensvang herad har det siste året også vorte etablert fleire nye arbeidsplassar, og dette har ført til at det til tider har vore stor etterspurnad etter ledige husvære. Tilflyttarar og nye arbeidstakarar skal ha prioritet 4 ved tildeling av bustader, og det har vist seg i praksis å vera vanskeleg å tilby kommunale husvære til desse. Ein har likevel klart å skaffa bustad i den private utleigemarknaden for dei som har vore i kontakt med heradet og Ullensvang herad vil så langt det er råd hjelpa med å formidla bustader via den private utleige marknaden til både kommunalt tilsette og andre. Dei som ynskjer å byggje eller kjøpe seg bustad kan søkje heradet om startlån. 5.2 Tomter for aktuelle prosjekt Ullensvang herad har i dag tomter i nærleiken av servicetilbod som kan nyttast til bygging av omsorgsbustader og spesialtilpassa bustader for aktuelle grupper. 5.3 Tomter for vanlege bustader Heradet har rimelege tomter i kommunale bustadfelt. Kommuneplanen har opna for spreidd bustadbygging innanfor spesifiserte område. 21

22 5.4 Rutinar/reglar vedk kommunale bustader Ullensvang herad har eigne rutinar/reglar for alle kommunale husvære. Praksis dei siste åra har vist at det er nødvendig med ei endring i desse rutinane/reglane spesielt med omsyn til prioriteringa for tildeling av ordinære bustader. Tal personar i gruppene som kommunen har ei lovpålagt plikt til å hjelpa har auka og ein kan ikkje lenger prioritera eigne tilsette. Nye prioriteringar for tildeling av ordinære kommunale bustader: Prioritet 1: Lovpålagt iflg Lov om sosiale tenester Prioritet 2: Flyktningar Prioritet 3: Andre vanskelegstilte Prioritet 4: Andre søkjarar For omsorgsbustader har ein eigne rutinar/reglar for tildeling. Leigetid: Husleigelova regulerer minste leigetid til 3 år. Ei leigetid på 3 år i ein kommunal bustad vil vera ei håndsrekning for dei ein skal hjelpa i ein overgangsperiode. I ein tre års periode vil leigetakaren ha hatt høve til å sjå seg om etter annan bustad og saka skal vurderast på nytt. Dette er ei aktuell løysing for vanlege utleigebustader. For omsorgsbustader og spesielt tilrettelagde bustader vil ei slik tidsavgrensing ikkje vera aktuell. Leigetilhøvet er her regulert slik at leigetakaren skal få bu i bustaden så lenge det er behov for det. Dersom ein ektefelle/partnar har flytta inn saman med leigetakaren, og den som fekk tildelt bustaden ikkje lenger kan bu der, så har ikkje ektefelle/partner automatisk burett til omsorgsbustaden. Dette er nødvendig for å sikre at den som til ei kvar tid har mest behov for det, skal ha høve til å få flytte inn i ein ledig omsorgsbustad. Depositum: For alle utleigebustader som Ullensvang herad eig eller leiger inn for vidareutleige skal leigetakar betala eit depositum. Depositumet vert fastsett årleg, og vert sett inn på eigen bankkonto i Ullensvang herad. Når leigetilhøvet er avslutta og bustaden er funnen i tilfredsstillande stand, vil leigetakaren få depositumet utbetalt med opptente renter. Dersom det viser seg at det er manglar ved bustaden, vil kostnaden med å setja den i same stand som på utleigetidspunktet, verta trekt frå depositumet. Dersom det er personar som har vanskar med å betale depositum, kan dei ta kontakt med sosialtenesta for avtale om råd og rettleiing. Flyktningtenesta garanterer for depositumet for bustaden for flyktningar. Tilsyn/oppfølging: Eit overordna mål i norsk bustadpolitikk er at alle skal kunna disponera ein god bustad i eit godt bumiljø. Med dette meiner ein ikkje berre den fysiske bustaden, men ein ser også på personen si evne til å bu og til å ta vare på seg sjølv og eigen bustad. For enkelte vanskelegstilte grupper er det nødvendig med oppfølging og tilsyn for at kvaliteten på kvardagen skal verta god. Oppfølging og tilsyn kan vera alt frå heimehjelp, assistanse og burettleiing til kontroll av korleis leigetakaren har det i bustaden sin. Økonomisk rådgjeving kan også vera aktuelt. Retningsliner/rutiner for kommunale husvære i Ullensvang herad får eit eige punkt om kven som har ansvar for om/når det skal setjast i verk tiltak/oppfølging og kven som har ansvaret for at dei ulike tiltaka vert gjennomførte. Søknad om tenester i samband med tiltak/oppfølging skal sendast til den aktuelle eininga som gjer vedtak om tildeling. 22

23 Kapittel 6 - Vegen vidare i Ullensvang herad Den bustadsosiale handlingsplanen for Ullensvang herad skal vera eit grunnlag for det vidare arbeidet med å skapa gode bustadtilbod for dei som bur i heradet og for dei som ynskjer å busetja seg i heradet. Planen bør også vera eit grunnlag for det vidare arbeidet med bustadbygging, kommuneplanarbeid og prioriteringar i samband med budsjett og økonomiplan. Omsorgsbustader for eldre, psykisk og fysisk funksjonshemma: Alle omsorgsbustader som var planlagt i eldreplanen er no bygd. Tal omsorgsbustader er i dag tilstrekkeleg for å dekka behovet for eldre, psykisk og fysisk funksjonshemma. Dersom tal unge funksjonshemma med trong for omsorgsbustad aukar dei næraste åra, skal det vurderast om ein skal byggja fleire omsorgsbustader for denne målgruppa. Heradet skal også med jamne mellomrom, når samfunnsutviklinga tilseier det, vurdera om det er aktuelt å byggje nye omsorgsbustader for eldre og andre aktuelle brukarar av slike bustader. Eldrerådet skal vera referansegruppe og høyringsinnstans i samband med utarbeiding av nye planar for omsorgsbustader. Ergo- og fysioterapitenesta skal koma inn på eit tidleg tidspunkt og delta i planprosessen i samband med planlegging av nye omsorgsbustader. Psykiatribustader: Det var i psykiatriplanen planlagt 6 psykiatri bustader, og det bygd og teke i bruk 4 bustader. Det er sett av midlar i økonomiplanen til å byggja 2 omsorgsbustader for personar med dobbeltdiagnose i Desse bustadane vert bygd som omsorgsbustader med tilsyn/oppfølging for personar med rus og psykiatriproblem. Bustader for flyktningar: Ullensvang herad har gjennom mange år teke i mot flyktningar. Flyktningar har no 2. prioritet ved tildeling av bustader og når ein får ledig vanlege utleigebustader bør ein prioritera desse til flyktningar. Mottak av store flyktningfamiliar, fører til trong for store bustader. Dei kommunale bustadane er ikkje store nok, og det kan vera eit problem å stilla stor nok bustad til rådvelde innanfor eksisterande kommunal bustadmasse. Avtale om innleige av store nok husvære frå private kan også vera vanskeleg. Ein del flyktningar flyttar frå heradet av ulike årsaker. Dette fører til at tal flyktningar med trong for bustad har vore rimeleg konstant. Dersom flyktningane som er busett her pr i dag ynskjer å verta verande i Ullensvang herad og ein framleis skal ta i mot flyktningar årleg, vil ein på sikt få problem med å dekka bustadbehovet for denne gruppa. Ein vil då vurdera om ein skal byggja evt kjøpa bustader for denne gruppa. I samband med saker der det vert gjort vedtak om mottak av nye flyktningar, skal det i samråd med flyktningtenesta også vurderast og takast stilling til bustadbehovet for flyktningane. Bustader for unge, tilflyttarar og andre: Heradet har rimelege tomter for unge og andre som ynskjer å etablera seg i heradet og kan tilby bustadrådgjeving og tilbod om gode finansieringsmogelegheiter i samarbeid med lokale bankar. 23

24 Når det gjeld utleigebustader for denne gruppa har heradet dessverre ikkje høve til å prioritera dei framfor dei som heradet har eit lovpålagt ansvar for. Heradet prøver så langt det er råd å formidla utleige via den private marknaden. Dersom heradet har ledige bustader etter tildeling til dei gruppene ein har eit lovpålagt ansvar for, kan heradet prioritera å tildela bustad til eigne tilsette i rekrutteringssamanheng. Leigeforholda vert då avgrensa til 1 år om gongen. I det vidare arbeidet med kommuneplanen bør heradet tilrettelegga tomter for seniorbustader nær servicetilbod. Eldrerådet skal vera referansegruppe og høyringsinnstans i dette arbeidet. Leigetid for vanlege kommunale bustader: Dei vanlege kommunale bustadane skal vera gjennomgangsbustader, ei hjelp i ein overgangsperiode. Ein del leigetakarar har budd i vanlege kommunale bustader i mange år. I samband med at ein har endra prioriteringa for tildelinga for vanlege kommunale bustader, bør ein gå gjennom leigetilhøva der leigetakar har budd i meir enn tre år og vurdera desse på nytt. Kvart leigetilhøve skal vurderast individuelt. For ein del leigetakarar vil ein med bakgrunn i personlege opplysingar framleis kunna tilby langtidsleige. For omsorgsbustader for eldre, fysisk og psykisk funksjonshemma og andre spesialtilpassa bustader er det ikkje aktuelt med noko avgrensing i leigetida. 24