MkW- ckcklkgsc vkacsmdj fo kfkhz la?kvuk] ukxiwj- cks/khthfodk Lejf.kdk eamg] MkW- ckcklkgsc vkacsmdj fo kfkhz la?kvuk] ukxiwj-

Transkript

1 &laiknd eamg&

2 cks/khthfodk fo ks"kkad] 2017 izdk kd MkW- ckcklkgsc vkacsmdj fo kfkhz la?kvuk] ukxiwj- vko`rrh izdk ku 30 livsacj 2017 /keepø izorzu fnu laiknd cks/khthfodk Lejf.kdk eamg] MkW- ckcklkgsc vkacsmdj fo kfkhz la?kvuk] ukxiwj- eq[ki` B fl)kfkz xzkfqdl] ukxiwj vkoj.k o ltkov egs k culksm] Hkw"k.k ok?kekjs]?kis k <ogs] eaxs k HkSlkjs] vkf k"k frrjs lg;ksx jk kh % 30@& Lejf.kdsr izdkf kr >kysy;k ys[kka kh laiknd eamg lger vlsyp vls ukgh- Lejf.kdk dsog [kktxh forj.kklkbh-

3

4 vknjkatyh --- vknj.kh;] ^^ek.kqldhyk o U;k;kyk thoar Bso.;klkBh Lor%yk laioko ykxya vkf.k rwep;k ;k cyhnkukarwu vla[; ân;s isvyhr] gh vkx tkrhokn vkf.k vlekursph jk[k d:up 'ke.kkj vkgs- vkiy;k Økarhdkjh fopkjkauk Hkkoiw.kZ leihzr--**

5

6

7

8

9 lafo/kkukph izklrkfodk la?kvusps lafo/kku laikndh; ys[k 10 v/;{kh; euksxr 12 vkacsmdjh rrokku o O;ogkj ;kap;k,dthohdj.kkph vko ;drk MkW- ksyasnz ysams 14 xq.korrk Eg.kts dk; js HkkÅ\ izk- MkW- Hkhejko xksvs 20 Genetic Study Prove Beyond Doubt that Aryans are Non-Autoconthousnous Vijay Mankar 22 osnusph v.kw kdrh c.kwu U;k;kpk la?k kz iqdkjukjk egkuk;d % MkW- ckcklkgsc vkacsmdj izk- MkW- eqdaqn esjke 29 vkj{k.kkpk vf/kdkj vkf.k ckcklkgsckaps n`f Vdksu?kis k <ogs 31,dk vkacsmdjh dk;zdr;kzps ej.k foosd eksjs 34 Hkkjrh; jktdkj.kkrhy /kekza/krspk ok<rk izhkko fdrhz vopj 36 xksjh yads k rw xkxhz is{kk egku vkgsl izk- /keelaxhuh jek xksj[k 41 Death of Rationalism: A Threat to Democracy Adibh Gadpayale 44 MkW- ckcklkgsc vkacsmdjkaps r:.kkbzyk eksykps ekxzn kzu MkW- jkgwy dkacgs 45 ck Hkhek ¼dfork½--- vlhr /kufot; 47 tkfgjkrh

10 ^cks/khthfodk* Lejf.kdk fo ks"kkad &2017 ikpo;k vko`ªùkhp;k fufeùkkus--- laikndh;--- r:.kp Økarh d: 'kdrkr- i.k rks r:.ki.kk fopkjkr vlkok ykxrks- rks vlyk dh ex,sa kh o"kkzpk Egkrkjkgh jlr;koj mr:u vkanksyu djrkauk vkegh ikfgysya vkgs- vkf.k ulyk dh,su fo khryk r:.kgh usjk ksp;k xrszr f[krir imwu thou vuqhkorkauk fnlrks vkgsvyhdmhy if pe vkf k;kbz jk"vªkae/;s Arab Spring ukokus >kysyh Tahrir Square fdaok Jasmine Revolution ;kr r:.kkapk izpam lghkkx gksrk- ijarq yksd kkghph ewy;s iw.kzi.ks u lety;kewgs ekuoh dy;k.kkp;k o lozlekos kdrspk fopkj uly;kewgs R;k ØkaR;k QlysY;k vkt vki.kkyk fnlr vkgsr- ;kåyv vkacsmdjh pgoggh /kezfojghr] fokkuoknh] ln~foosdcq)hp;k vk/kkfjr lerk fuekz.k dj.kkjh ekuo dy;k.kkph pgog vkgs- ;kr r:.kkapk lghkkx ok<yk rj lkekftd Økarh vvg vkgsvkt ckcklkgsckap;k ukokoj pky.kkú;k gtkjks jktdh; o lkekftd la?kvuk vkgsr i.k R;kr r:.kkapk ikfgts rlk lghkkx fnlr ukgh o fo kfkhz la?kvuk rj ukghp ukgh- v kk ifjflfkrhr MkW- ckcklkgsc vkacsmdj fo kfkhz la?kvusps fo kfkhz Eg.kwu vkegh tsogk dke djhr vkgksr rsogk vkegkyk loz cktwauh HkDde vlk izfrlkn lektkdmwu] fo kf;kzadmwu o r:.kkadmwu fegrs vkgs vkf.k Eg.kwup vkrk vkeph tckcnkjh vf/kd ok<yh vkgs vls vkegh letrksizfrøkarhp;k ek/;ekrwu vkku o fo"kerk iljfo.;kps dk;z ;q) ikrghoj pkyw vkgsv kkgh ifjflfkrhr Økarhph pøs xrheku dj.;klkbh vkegh r:.k fo ks"kr% MkW- ckcklkgsc vkacsmdj fo kfkhz la?kvusps r:.k rrij vkgksr- gs Kku izlkjkpa dke vkegkyk lrr u Fkdrk djkoa ykx.kkj vkgs- ;k oaphr lektkdmwu dlyhgh vis{kk u Bsork vkegh ;k lektkps dkgh ns.ks ykxrks rsogk Lor%P;k ik;koj mhka jkgwu ;k lektklkbhgh >Vkos ykx.kkj vly;kpa Hkku vkegkyk vkgs vkf.k Eg.kwu dlyhgh izfl)hph o rkrdkyhd dkghrjh fegfo.;kph?kkbz u djrk vkt tj vkegh fujarj dke djr vlw rj ;kps ifj.kke vkegkyk ;s.kkú;k iq<hy dkgkr uddhp fnlrhy- fl)kfkz xksrekyk tsogk Kku izkirh >kyh rsogkiklwu rs cq) Eg.kwu vksg[ky;k tkå ykxys- Kku Eg.ktsp cq) o cq) Eg.ktsp Kku- ;kp KkukP;k Økarhpk olk iq<s ckcklkgsckauh pkyfoyk- dksyach;k fo kihbkus izdk khr dsysy;k ;kfnr txkrhy vktoj >kysy;k ngk fo}kukae/;s R;kaps ekukps LFkku vkgs- vkt R;kapk egku fo}ku] dk;nsiamhr] mpp dksvhps lekt kkl=k] vfkzrk o ekuoh thoukp;k dy;k.kkpk fopkj lk/k.kkjk izkkoar Eg.kwu txkr lueku dsyk tkrks- vkt R;kaP;k fy[kk.kkyk tkxfrd Lrjkoj lokzr tklr ekx.kh vkgs-

11 ,o<sp uogs rj nf{k.k vkfýdsps ekth jk"vªk/;{k usylu eamsyk ;kauh ^^Dr. Babasaheb Ambedkar Writings and Speeches** ps loz [akm nf{k.k vkfqzdsrhy loz 'kkldh; xzafkky;kr vfuok;z dsysyh vkgsr] ;ko:u ckcklkgsckap;k ekuoh dy;k.kkp;k fopkjkaph tkxfrd izphrh fnlwu ;srsvkep;kdms vkffkzd o jktdh; rkdn Qkj deh vkgs- rsogk ;k fopkjkap;k Kkukph rkdn gsp vkeps lkef;z vkgs gs r:.kkaaaaauh y{kkr?;kos- dkj.k ;kp fopkjkyk nw"khr d:u vkiy;k ijhus vfkz ykowu R;kyk,dk fod`r Lo:ikr ekam.;kpk iz;ru tkxfrd Lrjkoj eksbókk izek.kkr gksrkauk fnlr vkgs- v:a/krh jkw; ;kauh ckcklkgsckap;k ^^Annihilation of Caste** ;k xzafkkoj Annotation fyghys vkgs- v:.k 'kksjh ;kauh ckcklkgsckap;k jk"vªhkdrhoj 'kadk O;Dr d:u vkiyh ospkfjd fnokg[kksjh nk[kfoysyh vkgs- d/kh cq)kph rqyuk xka/khlkscr d:u xka/khyk cq)kap;k cjkscj nk[kfo.;kps 'kgk.ki.k dsys tkrs- vfkkzr osgksosgh tsogk vls iz;ru >kys rsogk Ambedkarite Intellecuals uh R;kauk R;kp rksmhph mùkjs nsåu R;kaph nenkd dsysyh vkgsbfrgklkrgh vls vusd iz;ru >kysys vkgsr o ;s.kkú;k dkgkr rs vf/kd rhozrsus gks.kkj ukghr ;kph dq.khgh 'kk orh nså 'kd.kkj ukgh- rsogk ;k vkogkukyk leksj tk.;klkbh vkegkykgh vkarjjk"vªh;?kmkeksmh kh ukg tksmkoh ykxsy- ;kp vuq"kaxkus uo;k fi<he/;s fopkjkaph psruk fuekz.k Ogkoh] R;kauh ;k fn ksus okvpky djkoh ;klkbh MkW- ckcklkgsc vkacsmdj fo kfkhz la?kvuk iz;ru khy vkgs- ;kpkp,d Hkkx Eg.kwu vkegh ekxp;k o"khz ^cks/khthfodk* ;k okf"kzdkadkph izfkeko`ùkh dk<yh gksrh- R;kyk izpam izfrlkngh fegkyk- R;kr vkegh lqizfl) ys[kdkap;k ys[kkapk lekos k dsyk gksrkikpo;k vko`ùkhr r:.k o ts O;Drh izhkkoh fy[kk.k d: 'kdrkr i.k lektkr Qkj ifjphr ukghr v kk fopkjoarkaauk rfkk uo;kusp fy[kk.k dj.kkú;kauk vkegh izk/kku; nsr vkgksrlkscrp +la?kvusdmwu 14 izfizy 2017yk fonhkzlrjh; fuca/k Li/kkZ vk;ksftr dsyh gksrh- R;krhy izzfke iqjldkj izkir fdrhz vopj ;kap;k fuca/kkpk lekos k dj.;kr vkyk- ;k dkeklkbh la?kvusps v/;{k] inkf/kdkjh o laikndh; eamgkps loz fo kfkhz ;kapk Qkj eksykpk okvk vkgs- vfkkzr gs fve odz vly;kewgs ;kps loz Js; la?kvusr dke dj.kkú;k loz fo kf;kzauk tkrs- pqdkfojghr cks/khthfodk fuekz.k dj.;kpk vkegh iz;ru dsyk- R;k vlrhyp rj fun kzukl vk.kwu ko;kvkiy;k izfrfdz;kap;k izfr{ksr--- lokzauk /keepø izorzu fnukp;k eaxy dkeuk--- laikndh; eamg MkW- ckcklkgsc vkacsmdj fo kfkhz la?kvuk] ukxiwj

12 ^cks/khthfodk* Lejf.kdk fo ks"kkad &2017 v/;{kh; euksxr MkW- ckcklkgsc vkacsmdj vls izfriknu djrkr dh] ^^fo kf;kzap;k vaxh lkekftd cka/khydh vlkoh- ** iq<s vls Eg.krkr dh] ^^fo kf;kzauh vkiy;k fo kfkhz n ksrp fo k izkir dj.;klkbh dlwu >Vkos- gh mrd` B lek/kkukph xks V vkgs- ijarq R;kp cjkscj lkekftd la?kvusp;k dk;kzph /kqjk R;kkauh vkiy;k [kka koj?ksryh ikfgts- vkiy;k lkú;kap;k bpnk r`ir dj.;kps lkef;z vkiy;k dks.kkrp ukgh- Eg.kwu T;kauh R;kauh vkiy;k os;fdrd efu kk fdaok vkdka{kk iw.kz u >ky;k rj yxsp QVdwu okx.;kr vki.k vkiyk vkreuk k d:u?ksr vkgksr- O;Drhxr LokFkkZis{kk lektkp;k Qk; kdms vki.k vf/kd y{k fnys ikfgts-** ;k xks Vhyk vuql:u MkW- ckcklkgsc vkacsmdj fo kfkhz la?kvuk fnukad 14,fÁy 1981 e/;s lkekftd] ks{kf.kd rlsp lkald`frd ifjorzukp;k fopkjkrwu LFkkiu >kyh- vla[; fu"bkoku o R;kx vkf.k cyhnkukph r;kjh Bso.;kÚ;k fo kf;kzap;k vgksjk= esgurhrwu 37 os o"kz iw.kz djr vkgs- ÁR;sd o"kê dkgkuq:i vko ;d rs U;k;ksfpr cny flodkjr uoufou vkogkus isy.;kl l{ke fo kfkhz?kmfo.;kps dk;z la?kvuk lkrr;kus djhr vkgs- ;k okvpkyhr la?kvusus rfkkxr cq/nkph d:.kk ti.kkjs o MkW- ckcklkgsc vkacsmdjkap;k Økafrdkjh fopkjkauh Hkkjkoysys vusd vf/kdkjh] Ák/;kid rlsp lektkl vkn kz Bj.kkjs O;DrheRo fuekz.k dsys vkgsr-,d fo kfkhz Eg.qu vkiys HkforO; mtoy dj.;kps drzo; ikj ikmr vlrkauk lkekftd tckcnkjhph tkf.ko vkegh tirks o brj fo kf;kzauk R;kaP;k vf/kdkjkaph vksg[k d:u nsr vusd Hkqfedk lkj[;kp rue;rsus vkegh loz fo kfkhz ctkor vkgksr- Lkektkr lerk] Lokra«;] U;k;] c/kqark ÁLFkkfir dj.;kph ÅehZ vkegk fo kf;kzae/;s la?kvusp;k vkti;zar >kysy;k dk;kzeqgs lrr rsor jkgrs- fo kfkhz fgrkps dk;z djrkauk] ppkz] fuosnu] ekspzs o vkanksyu br;knh ekxkzapk voyac la?kvuk djhr vlrs- fo kf;kzapk lkekftd] vkffkzd] dykred] usr`ro o lokz axhu fodkl?kmfo.;klkbh la?kvuk lrr Á;Ru khy vkgs- 'kklu] Á kklu o lacaf/krkap;k pkaxy;k fu.kz;kaps Lokxr ftrd;k mrlkgkr vkegh djrks] frrd;kp frozrsus fo kfkhz fgrkl ck/kd Bj.kkÚ;k fu.kz;kapk fojks/k vkegh djr vkgksr o djr jkgw- fo kf;kzalkbh ekxzn kzu dk;z kkgk] O;k[;kuekyk rlsp fofo/k Li/kkZaps vk;kstu eksbîkk Áek.kkr dj.;kr ;srs- njo khz Áek.ks ;ko khz lq)k /keepø ÁorZu fnukyk ukxiwjkrhy ikou fn{kkhkqehoj txhkjkrqu ;s.kkú;k tuleqnk;kp;k O;oLFkslaca/kh] fi.;kps ik.kh forj.kklkbh] ifjljkp;k LoPNrslkBh rlsp

13 MkW- ckcklkgsc vkacsmdj fo kfkhz la?kvus}kjs Ádkf kr gks.kkú;k ^cks/khthfodk* ;k fo ks kkadkps foekspu o forj.k dj.;kr ;sr vkgso"kz 2017&18 ;k ks{kf.kd l=kr la?kvusp;k lyykxkj eamgkp;k ekxzn kzukr dweile/;s vkanksyu dj.;kr vkys- vkanksyukph rhozrk c?krk fo kihb iz kklukus la?kvusp;k cú;kp ekx.;k iw.kz dsy;k- ;s.kkú;k dkgkr la?kvusrqsz jk Vªh; Lrjkojps fofo/k ppkzl= vk;ksthr dj.;kr ;srhy- R;kphp,d dmh Eg.kwu 23 livsacj 2017 yk Lusgfeyu vkf.k ifjlaoknkpk dk;zøe vk;ksthr dj.;kr vkyk gksrk- R;kr bafm;k VwMsps laiknd vkf.k ofj B i=dkj fnyhi eamy ;kauh lacksf/kr dsys- ;s.kkú;k dkgkr la?kvuk ns khkjkrhy fofo/k fo kihbkrhy vkacsmdjh fopkjkap;k la?kvuka kh leuo;kus dk;z djsy- R;klkBh tkflrr tklr lnl;kaph uksan.kh izfø;k jkcfo.;kr ;s.kkj vkgs- lkscrp ns kkr?km.kkú;k fofo/k fo kf;kza kh fuxmhr?kmkeksamhaoj vkf.k fo kf;kzaoj gks.kkú;k vr;kpkjkafo:) la?kvuk lefkzi.ks mhkh jkfgy- dqby;kgh jktdh; i{kkap;k vk/kkjkf kok; la?kvuk LokfHkekukus dk;zjr vkgs- tuekulkr,d usfrd o izhkko kkyh la?kvuspk yksdhd fegr vly;kckcr vkuan gksr vkgs- Nkrhr fhkedk;kzph vkx isvyh vlrkauk ckcklkgsckap;k lglgr;k ys[k.khpk vkn kz leksj Bsowu lektkr Økarhph rkdr Bso.kkÚ;k vkegk r:.kkaph QkSt lrr /kmimr jkghy- ;krwu ekulkrhy ek.kwli.k tkxs Bso.;klkBh fonzksg dj.;klkbh rlsp loz tkrh] /kekzrhy ;qodkae/;s ekuorkoknh fopkjkaps chts isj.;klkbh la?kvuk lnso rrij jkghy- gh eaxydkeuk---! t; fhke---! lehj egktu v/;{k ¼l= 2017&18½ MkW- ckcklkgsc vkacsmdj fo kfkhz la?kvuk cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 13

14 आ ब डकर तत त वज ञ न व व यवह र य च य एकज व करण च आवश यकत ड. श ल द र ल ड प र ध य पक व मर ठ ववभ गप रम ख, र. त. म. न गप र ववद य प ठ, न गप र ड. ब ब स ह ब आ ब डकर य च य य गप रवततक क ततक य त न स क र झ ल ल धम मचक प रवततनद न आपण स ल ब प रम ण य ह वर ष म ठ य उत स ह त स जर कर त आह त. म ग ल वर ष ब ब स ह ब च शतक त तर र प य मह त सव जय त शभर त ल सवत र जय मध य लह नम ठ य ख ड ग व प स न तर म ठम ठ य मह नगर पय त प रच ड ध मधड क य त स पन न क ल ग ल. अग स य क त र ष ट रस घ मध य ख ल ड. आ ब डकर च जय त द न म ठ य उल ह स त स जर क ल ग ल. ड. ब ब स ह ब आ ब डकर च य शतक त तर र प य मह त सव जय त वर ष तनतमत त श त स प णत वर षतभर स वतजतनक प तळ प स न तर श सक य प तळ पय त म ठम ठ क यतक म घ तल ग ल. ह क यतक म अन क न क प रक रच ह त. अन क न क र ग च ह त. अन क न क व त त -प रव त त च ह त. अन क न क मन व त त च ह त. आणण त अन क न क भ तमक च ख ल ह त. त य मध य र ग ब र ग मन र जनपर क यतक म प स न तर न न प रक रच य व च ररक अतभसरण च य क यतक म च सम व श ह त. ड. ब ब स ह ब आ ब डकर च य शतक त तर र प य मह त सव वर ष तच य तनतमत त न स प णत भ रत य सम जमन जण क ह आ ब डकरमय झ ल ल आह क क य, य प रक रच भ स-आभ स म ग ल वर ष ववववध ग क यतक म च य व उपक म च य र प त न सतत ह त र दहल. य भ स-आभ स च स -पडस अद य प पडत असत न च आज क ल घ न स र ड. ब ब स ह ब च ह १२६ व जय त वर षत आल आणण त य न तरच ह धम मचक प रवततनद नह आल ल आह. ह धम मचक प रवततनद न स जर करण य स ठ आपण सवत म ठ य उल ह तसत अ त करण न सजज झ ल ल आह त. भ रतवर ष तमध य ब द धम म च स म दहकपण क ष घ ण य च स म त ज ग त करण र ह धम मचक प रवततनद न स जर करत न आपल मन स हणजकपण म ठ प लदकत ह त च लल ल आह. आपल शर र र म तचत ह त च ल ल ल आह. य तनतमत त न य श त ल उप णक षत-व तचत वग तच, तळप तळ वर ल सम ज च व सवतस म न य जनत च ऊर अतभम न न भर न य त आह. ह य द वश ह य सव च म थ अतधक उन नत ह त आह आणण क य अतधक उजळ ह त च लल आह. ड. ब ब स ह ब च य अत लन य क यतकत तत व म ळ आपल य अभ वग रस त ज वन स व लतणक षत आय ष य स नव अथत प र प त झ ल, ह भ वन सव च य म ख - म नस पह वय स तमळत आह. ड. ब ब स ह ब आ ब डकर न क ल ल य ब द धम मस व क र बद लच आपल य मन त ल आ रभ व, प जयभ व व क तज ञत भ व व यक त करण य च य भ वन त न अन क न क क यतक म च र लच ल क ष भ म वर स तत य न ह त असत. त य चबर बर न तलत वग तच य, उप णक षत सम जघटक च य, नवब द सम जब धव च य वस त य वस त य मध य ख ल य तनतमत त न म ठ आन च व आल ह च व त वरण असत. cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 14

15 ब द धम मचक प रवततनद न च य तनतमत त न आपल य अवत भवत द स न य ण र ह तचत र म ठ भ वगभत आह, य त श क च न ह. य तनतमत त न क ष भ म वर स तत य न द स न य ण र आन य तचत र ह ख ल म ठ भ व त त जक स वर प च आह, य च व च न ह. पण ह तचत र म हणज प णतचत र आह क य? ह तचत र म हणज आजच य वस त णस थत च यथ थत तचत र आह क य? दक व ह तचत र म हणज भ रत य प तळ वर ल एकस घ, एकज व स वर प च तचत र आह क य? आणण ह तचत र म हणज य थ ल व यक त ज वन च व सम जज वन च एकच एक ब ज आह क य? अस एक न अन क प रश न य तनतमत त न उपणस थत ह त त. आणण य प रश न च आपण ज व ह अतधक तधक ववव कश ल द ष ट न ववच र कर ग ल तर य तचत र च सर ब ज आपल य सम र उभ र हत. आणण ह ब ज जसजश स पष ट ह त ज त, तसतश ह ब ज आपल य तन -मन सच नव ह तर ववच र-ब द स तळ म ळ प स न अस वस थ कर न स डत. वरवर प हत म ठ स बक व टण र आपल य अवत भवत च तचत र म ळ त दटचल ल य क च प रम ण असल य च द स न य त. आणण ह तचत र आपल य व यक त ज वन च, आपल य सम जज वन च ह र पण व टप प पण प रकट ह त ज त. ववश र षत ड. ब ब स ह ब आ ब डकर च य ववच रद ष ट त न आपण आजच य सम जव स तव च ववच र कर ग ल तर आपल ह र, टप प व अ तववतर धग रस त व त त कध नव ह इतक य त व रत न उज गर ह त ज त. आपण आपल य सवतस म न य न गररक च य द ष ट त न ड. ब ब स ह ब आ ब डकर च य क यतकत तत व कड ज व ह प हत, त व ह आपल द ष ट त य च य क यतक त न व क ततत ज न द प न ज त. आपण त य च य क ततक रक ववच रक य तसम र नतमस तक ह ऊन ज त. त य न भ रत य प तळ वर क ल ल य अनन यस ध रण क यतकत तत व प ढ आपण स आपल सवतस म न यपण अतधक तधक ज णव ल गत. अश पररणस थत मध य ड. ब ब स ह ब आ ब डकर च स मरण करण, त य च य क यतकत तत व ल उज ळ ण, त य च य क य तच ग णग ण ग ण ह आपल य ह त उरत. अन क व ळ स आपल ह ग णग रव च व त त स मरणभक त व स मरणर जन च य प तळ वरह य त असत. अथ त ड. आ ब डकर च य स ब ध त ल आपल य मन त असल ल अप र प जयभ व आपण स स मरणभक त च य व स मरणर जन च य प तळ वर आण न स डत असत. आणण त आपल य स रख य सवतस म न य ल क च य द ष ट त न स व भ ववक ख ल ठरत. पण य थ एक म लभ त प रश न उपणस थत ह त. ड. ब ब स ह ब आ ब डकर य च उ उ करत त य च य स ब ध त ल क वळ स मरणभक त करण, स मरणर जन करण, त य च य स ब ध त ल क यतक म मध न मन र जन करण व मन ववन न करण ह त य च य क य तच ववच रक य तच व रस प ढ च लववण य स ठ प र स आह क य? य प रश न च ववच र ग भ रपण करण य च व ळ आज आपण सव वर स म दहक स वर प त य व न ठ पल आह. ववश र षत सद य णस थत त ल सम जव स तव च य स भ त तर ह आत य ततक महत त व च व अत य वश यक अस ठरत. आजच य भ रत य सम ज च ववच र क वळ एकस तर य, एकर र ष य व एकणजनस पद त न कर न च लण र न ह. भ रत य सम ज मध य ववववधत त एकत आह आणण एकत मध य ववववधत आह, ह स वय स पष टच आह. पण तर ह य सम ज च ववच र आपण स सरळध पटपण करण ठ क ह ण र न ह. आज आपण आपल य सम जणस थत कड व शणस थत कड आपल य (सवतस म न य व यवक तर प च य ) द ष ट त न प हत असत आणण त य न स र आपल ज वनम गत ठरववत असत. आपल य व यवक तक cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 15

16 ज वन कररत ( व आपल य तथ कतथत प रगत कररत ) त ठ कह अस शक ल. पण आज आपल य सम जणस थत च व शणस थत च ववच र य श च य तशल पक र च य, ड. ब ब स ह ब आ ब डकर च य द ष ट त न करण य च व ळ प रकर ष तन आल ल आह. आपल य समक ळ च ववच र आपल य सवतस म न यपण च य द ष ट त न कर य च क य श च नवतनतमत करण ऱ य ड. आ ब डकर च य ववच रद ष ट त न कर यच, य च तनणतय घ व न ड. आ ब डकर च य ववच रम ग तन व टच ल करण ह आज क मप र प त ठरत. ड. ब ब स ह ब आ ब डकर च य द ष ट त न आजच य भ रत य सम ज च ववच र क ल य स आपल सम ज ज ण व च य व ववच र च य द ष ट त न प न ह एक भ रत य स व त त र यक ल न सम ज च य पररणस थत पय त य व न थ बल असल य च लक ष त य त. भ रत य स व त त र य न तरच य स त शक मध य भ रत न ज वन च य ववववध क ष त र त न त रद पक प रगत क ल य च द स न य त. भ ततक, औद य तगक, त वत रक, व ज ञ तनक, म दहत -त त रज ञ न व आणख ह अन य क ष त र मध य भ रत य सम ज न क ल न र प फ र म ठ क मतगर बज वल तनववतव पण बज वल आह. आणण त य म ळ य थ ल सम ज च ज वनम न व र हण म नह म ठ य प रम ण त स ध रल आह. पण ज ण व च य, व त त च य व ववच र च य व म नतसकत च य द ष ट त न ववच र क ल य स आपल य सम ज च अवस थ म ठ तनर श जनक म न व ल गत. ड. ब ब स ह ब आ ब डकर य च य ववच रद ष ट त न सम ज च य ज ण व च, ववच र च, व त त च व म नतसकत च भ ग ववश र ष महत त व च ठरत. सम जववक स कररत व शववक स कररत ज ण व, ववच र, व त त आणण म नतसकत य च ववक ससन म ख व टच ल महत त व च ठरत असत. य स ब ध त ल आपल य सम ज च व टच ल णस थततस थ पक ठरल आह, अस म ठ ख न नम कर व ल गत. इतक च नव ह तर सद य णस थत मध य त न न प रक रच य ववस गत न भरल ल व अ तववतर धग रस त ख ल ठरल असल य च लक ष त य त. ह ववस गत प णत व अ तववतर धग रस त पररणस थत अतभजन, बह जन व तळप तळ वर ल सम ज, य सवतच सम जघटक न तपतशल च य कम अतधक फरक न ल ग पडण र आह, अस म हटल य स त फ रस ग रल ग ठरण र न ह. ड. ब ब स ह ब आ ब डकर य न भ रत च य स ववध नसभ त स ववध न च श वटच मस म डत न २५ न व ह बर १९४९ र ज ज ऐततह तसक भ र षण क ल ह त, त य च उल ल ख य दठक ण करण अत य वश यक ठरत. त य च ह भ र षण स व त त र यक ल न भ रत य सम जणस थत ल णजतक ल ग पडण र आह, तततक च त समक ल न सम जणस थत ल ल ग पडण र आह. उलट आजच य क ळ स ठ तर त ववश र षच ल ग पडण र आह. भ रत ल गणर जय प र प त ह त न आपण एक ववस गत प णत व अ तववतर धग रस त ज वन त प रव श कर त असल य च ध क गतभत इश र त य न य भ र षण त न द ल ल ह त. जय स ववध न च स व क र आपण क ल ल आह, त स ववध न स व त त र य, समत, ब ध त व ल कश ह म ल य त मकत य च य वर अतधव त आह. आणण जय श न ह य स ववध न च स व क र क ल आह, त य श च म नतसकत ह प रत त र यव, ववर षमत व, श र - कतन त व व स म तव स वर प च आह. श ल प र प त झ ल ल स ववध न आणण श च प व तप र च लत आल ल म नतसकत य च य मध ल ववस गत जर आपण तत क ळ र क ल न ह, तर आपल य ल कश ह च ड ल र च उद ध वस त ह ईल, ह भ रत य cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 16

17 गणर जय च य प वतस ध य ल स त शक प व ड. आ ब डकर न व यक त क ल ल ध क समक ल त अतधकच गड ह त न द सत. समक ल न सम जव स तव च च हर म हर आपण स ड. आ ब डकर च य उपर क त ववध न च य प रक श त लख खपण प हत य त व त य च अन वय थत समज नह घ त य त. त य न व यक त क ल ल य य ध क य च प रत य तर भ रत य र जक रण त, सम जक रण त व धमतक रण त म ग ल स ठ-सत तर वर ष च य क लख ड त कध तधम पण तर कध त व रपण व र व र य त ग ल. आणण आज भ रत य स व त त र य च य सत तर वर ष च य व ड. ब ब स ह ब आ ब डकर च य १२६ व य जय त वर ष तन तर य ण ऱ य य धम मचक प रवततनद न च य प र श तभ म वर य ध क य च त व रत दकत तर पट न व ढल असल य च आपण स द स न य त आह. ड. ब ब स ह ब आ ब डकर य च य ववच रद ष ट त न आजच य सम जज वन च ववच र क ल य स आजच भ रत य सम ज कश स वर प च द स न य त? आज भ रत य सम ज मध य गततश लत व ढल ल आह. य सम ज च क य-ववक यश लत व ढल ल आह. य सम ज ल अन क न क स वर प च य ववक स च य स ध प र प त ह त च लल ल य आह त. य सम ज ल अत य ध तनक ज ञ नववज ञ न च, त त रज ञ न च, स गणक य प रगत च, न न ववध प रस रम ध यम च व ई-जगत च प र प र फ य घ त य त आह. ह सम ज ज गततक करण च य ल ट वर स व र ह त च लल ल आह आणण श-वव श मध य स बत त प णत स वर प त भ रम त करत व णस थरस थ वर ह त च लल आह. ह सम ज कर ल तनय म ठ ठ म अश अवस थ पय त य व न प चल आह. य सम ज त ल वरर व अतभजन वगत ह अतधक तधक सम द ह त च लल आह. य सम ज त ल मध यमवग त न नवश र म त वगत तनम तण ह त च लल आह आणण अतधक तधक श र म त कड व स खव कड त ध वत च लल आह. य थ ल तळप तळ वर ल सम ज त न एक नव न कर र प ढरप श वगत म ग ल क ह शक मध य म हनत न शप तळ वर प ढ आल ल आह आणण बऱ य च अ श शहर -तनमशहर भ ग त स स थ वपत ख ल ह त च लल आह. य न कर र वग त ल म ल ब ळ ह ज गततक करणजन य पररणस थत च क ह प रम ण त फ य ख ल घ त च लल आह त आणण त य मध न त य न जग ह छ ट ह त च लल य च भ व न भव प र प त ह त च लल आह. अथ तत भ रत य स व त त र य च य सवत प रक रच य स खस य घ ण र ह सम ज म हणज क ह प णत भ रत य सम ज नव ह, तर ह सम ज म हणज आध प स न अतभजन असल ल, अतभजन झ ल ल, अतधजनत व कड व टच ल क ल ल व कर प हण र, उच च मध यमवग य, तनम नस तर त न वर य व न आतथतक स वर प त णस थर वल ल अस प रस थ वपत, नवप रस थ वपत व नवप रस थ पन म ग तवर ल सम ज आह. य थ ल तळप तळ वर ल अभ वग रस त सम ज म त र ज व च य आक त न अद य प स वत च य अणस तत व ल श धण य च प रयत न कर त च लल आह आणण कध ठ चक ळत, तर कध भ व डत आपल य आय ष य ल आक र ण य च प रय स कर त च लल आह. य थ ल बह जन वगत, ग व-शहर त ल स त र वगत, ग र म ण श तकर वगत, मज र वगत, ख ड य प ड य त ल तलत-व तचत वगत, र ड गर च आद व स वगत, भटक य -ववम क त च वगत, बक ल वस त य त ल व झ पडपटय त ल श रमणजव च वगत य च य सम र ज वनमरण च प रश न तनम तण झ ल ल आह त. य प रश न च उत तर कश श ध यच आणण य प रश न च य उत तर स ठ आज क ण कड पह यच, य ववव चन त त आह त. स खव त, धनव त व प ढरप श वग तस ठ च य बऱ य च प रम ण त ल स खसम द च य cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 17

18 क ळ त व तळप तळ वर ल अभ वग रस त, तलतणक षत, प दडत वग तस ठ च य प रश न-ववव चन च य क ळ त, य न ह प तळय वर ल वग तकररत ड. ब ब स ह ब आ ब डकर ह आध रस त भ व प र रण स त भ ठरत त. अथ त य न ह स तर वर ल भ रत य सम ज कररत ड. आ ब डकर च ह आध रर प व प र रण र प तभन न स वर प च व तभन न आशय च र हण र, ह स पष टच आह. य न ह स तर वर ल सम ज ड. आ ब डकर न व न य म नण, ह त य च य अणस तत व च व त य च य असत पण च प वतअट ठरत. पररण मस वर प, त य च जय त द न, त य च य क य त न अणस तत व त आल ल धम मचक प रवततनद न आणण आणख ह तत सम द न य सव कररत सभ सम र भ च, उपक म-क यतक म च, सण -उत सव च द नववश र ष ठरत त. आजच य क ळ त सवत प रक रच त ज च प न ह स झ ल ल असल य च य व आणण क जव त वढ प रक श च ट भ तमरववण य च य क ळ त ड. ब ब स ह ब आ ब डकर च य क यतकत तत व ल उज ळ ण, त य च स मरण करण, त य न व न करण, त य च प रततम प जन करण स व भ ववकच ठरत. पण क वळ ह प र स आह क य, य च ववच र आपण क व ह करण र आह त? ड. ब ब स ह ब आ ब डकर ह क लच य भ रत च, आजच य भ रत च आणण उद य च य ह भ रत च अनन यस ध रण ववच रव त आह त, य त श क च न ह. त य च ववच रद ष ट ह भ रतभ ग य य च एकम व आणण अद त य ववच रद ष ट आह, ह भ रत य स व त त र यक ळ प स न तर आजत ग यत तसद झ ल आह आणण प ढ ल त तनर तर तसद ह त र ह ल. य थ म लभ त प रश न ह आह क, ड. ब ब स ह ब आ ब डकर च य ववच रद ष ट च ह व रस कस जतन कर यच आणण य व रश ल कस सम द कर यच? ह व रस क ण जतन कर यच आणण य व रश च य स वधतन च खर ख र उत तर तधक र क ण, ह आणख प ढच प रश न आह च. ड. ब ब स ह ब आ ब डकर वर ववच र वर क वळ ववतशष ट वग तच, ववतशष ट सम ज च, ववतशष ट सम ह च ववश र ष तधक र आह क य, ह प रश न ख ल उपणस थत ह ऊ शकत आणण तस त ह त असत. पण त त तस ह लक ष त घ तल प दहज, क ड. ब ब स ह ब आ ब डकर च य ववच रद ष ट च व रस जतन करण य च, त य च स वधतन करण य च जब ब र भ रत त ल प रत य क जब ब र व यक त च असल तर तळप तळ वर ल सम ज त न, उप णक षत-व तचत सम ह त न, बह जन वग तत न, सवतह र घटक त न, सवतस म न य स त र वग त न प ढ आल ल य ल क च ह जब ब र ववश र षपण ठरत. प र गततक भ तमक असण ऱ य, सम जपररवततन वर व सम जप रब धन वर ववर श स असण ऱ य, प रगततश लत च ध य स घ ऊन क यत करण ऱ य, सम जज गरण करण ऱ य व यक त च व स स थ च जब ब र तर त य ह नह म ठ ठरत. फ ल -श ह -आ ब डकर ववच रपर पर त न प ढ आल ल य व यक त च तर त सव तथ तन जब ब र ठरत. आणण ह जब ब र प र प डत न ड. ब ब स ह ब आ ब डकर च य ववच रद ष ट ल कस क ततप रवण करत य ईल, य ववच रद ष ट ल ज स त त ज स त ववश द व तत त वस गत कस ठ वत य ईल, य ववच रद ष ट ल म लभ त क ततक य तच ज ड कश त य ईल, य ववच रद ष ट न स र आ ब डकर तत त वज ञ न आणण त य च प रत यक ष उपय जन य च य मध य एकर पत कश ठ वत य ईल, य च क ळज घ ण आणण त य न र प तनर तर क ततक यतक म र बवण, ह य सव च स म दहक कततव य ठरत. य कततव य मध य त त क तलक व प र स तगक द नववश र ष त मक क यतक म महत त व च ठरत त, त य चप रम ण, cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 18

19 दक बह न त य प क ष ह ज स त आ ब डकर ववच रद ष ट तन तत त व आणण व यवह र य च एकत व क यम ठ वण र स तत यप णत उपक म व क यतक म अततमहत त वप णत ठरत त. आजच क ळ ह भ रत य प तळ वरच नव ह तर ज गततक प तळ वर ख ल म ठ ग त ग त च, व य तमश र स वर प च व परस परववर ध व परस परववस गत न भरल ल क ळ आह. आजच क ळ आभ स त मक सत य च क ळ आह. आजच क ळ व गव गळय तथय न सत य म नण य च व त य न सत य म हण न प ढ र टण य च क ळ आह. त य चबर बर ह क ळ सत य च अपल प च तस च सत य आणण भ रम य च य ब म ल म एकणजव करण च क ळ आह. आजच क ळ प रच ड व ग च, आव ग च, आव श च, आर श सन च, आव हकत च आणण आव ज पण च क ळ आह. ह क ळ सत त ल ल पत च, सत त प र प त च य अस म आक क ष च आणण सत त स वधतन स ठ सवत प रक रच य असत य वर सत त च म खवट चढववण य च आणण णजत त मय म हणत आस र आन ओरब डण य च व सत त ध त सवत प रक रच य इततह स च त डम ड करण य च क ळ आह. आजच क ळ त य ग च न व घ त सवत प रक रच स ख पभ ग घ ण य च आणण त य स ठ इततह सप र र ष च ववर प करण व ववद र प करण करण य च क ळ आह. आजच ह क ळ ब वद क व व च ररक ररद र य च, सप टपण च, अर जक च व भ सळ च क ळ आह. ह क ळ ब वद क व व च ररक अववर श स च क ळ आह आणण भ वतनक व स व न त मक उद पण च क ळ आह. अश पररणस थत त ड. ब ब स ह ब आ ब डकर च य क ततक रक क यतकत तत व च ववच र क वळ प र स तगक व त त क तलक क यतक म प रत कर न कस च ल ल? त य स ठ ड. ब ब स ह ब आ ब डकर च ब वद क व व च ररक व रस ध रग भ रपण स तत यप णत स वर प त च लववण य च गरज आह. आणण त य स ठ त णत त वक व व य वह ररक प तळ वर व यक त आणण सम जज वन मध य एकर पत आणण य च आणण त य न स र सम जज वन च तनतमत करण य च अत य वश यकत आह. आणण अश प रक रच आ ब डकर ववच रद ष ट त ल सम जतनतमत करण ह क ह अम तत स वर प च कल पन नव ह. त प रत य क व यक त ल त य न र प सम तत करण य च व त य च य व यवक तत व च जडणघडण करण य च प रदक य आह. ड. ब ब स ह ब आ ब डकर य च य ववच रद ष ट त ल व यक त ज वन च व सम जज वन च तनतमत कर यच अस ल तर भ वतनक व स व न त मक प ल बर बरच, दक बह न त य ह प क ष ज स त व च ररक व ब वद क द ष ट त न य प रक रच य सम जतनतमत कररत तनर तर प रयत नश ल र ह व ल गण र आह. आणण ह म गत अथ तच आ ब डकर तत त वज ञ न व प रत यक ष त य न स र व यवह र य च य एकणजव करण त नच प र प त ह ण य च शक यत आह. य वर ष च य य धम मचक प रवततनद न च य तनतमत त न आ ब डकर तत त वज ञ न व त य न र प प रत यक ष वततन-व यवह र य च य एकणजव करण च प र रण आपण सव मध य स म दहकपण तनम तण झ ल तर त आजच य क ळ च म ठ फलश र त ठर ल. cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 19

20 çk-mkw- Hkhejko xksvs] ekth fohkkxçeq[k] f'k{k.k'kkl= fohkkx] jk-rq-e- ukxiwj fo kihb lsokfuo`ùk ¼Qksu % ½ vfydms b;ùkk 10 oh] 12 ohps LVsV vkf.k lsavªy cksmkzps fudky ikfgy;koj ;k Hkkjr ns'kkr njo khz xq.koùkkçkir fo kf;kzaph la[;k yksdla[;k ok<his{kkgh tklr xrhus ok<r vkgs( vls fnlrsyksdla[;k ok<heqgs dks.kkyk vkuan gks.;kps dkgh dkj.k ukgh- dkgh vrh ËkkfeZd ço`ùkhp;k yksdkauk gksr vlsy rh xks"v osxgh( i.k ^xq.koùkkçkir* fo kf;kzaph la[;k ok<y;keqgs dks.kkykgh vkuan Ogk;ykp gok- vxnh T;kaph eqys vuqùkh.kz >kyh vlrhy( R;kauk lq)k- dkj.k ns'kkr,o<ókk eksbókk çek.kkr ^xq.koùkkëkkjd* eqys r;kj gksr vkgsr( ;kpk vfkz vkiyk ns'k xq.koar yksdkapk ns'k Eg.kwu x.kyk tkbzy- R;kpk vkuan Ogk;yk udks! v'kk çdkjp;k fudkykpk vkys[k njo khz ok<rp vkgs- gs ekxhy dkgh o"kkazp;k fudkykao:u y{kkr ;srs- R;keqGs v kk ^xq.koar* eqykaph njo khz eksbókk çek.kkr Hkj imr vly;keqgs lkgkftdp ns kkpk fodkl >ikvókkus gksr vkgs o laiw.kz ns kkr pkfj«;laiuu o furheku ukxjhdkaps çek.k ok<r vkgs( vls letk;yk gjdr ukgh- ijarq lektkps voyksdu dsy;kl vls fp= fnlrs dka\ vlk ç u imrks- njjkst?km.kkjs xqugs] pksú;k] [kwu] ekjkekjh] naxyh] Hkz"Vkpkj] cykrdkj br;knh vusfrdrsp;k?kvuk okpy;koj ;k ç ukps mùkj udkjkred ;srs- oklrfodr% pkfj«;laiuu o furheku ukxjhd?kmfo.ks gk f k{k.kkpk eq[; gsrw vkgs- ijarq fnolsa fnol ok<r pkyysy;k xq.koaùk fo kf;kzalkscrp xqugsxkjhps o vusfrdrsps çek.k lqn~/kk ok<r pkyys vkgs- ;ko:u gsp vktp;k f k{k.kkps Qyhr vkgs( vls fnlrs-;kpk xkafhk;kzus fopkj dsyk ikfgts o ;kekxps dkj.k letwu?ksrysp ikfgts- ijh{kspk mìs k dsog fo kf;kzaph xq.koùkk fdaok R;kapk ntkz Bjfo.ks,o<Ókk iqjrkp e;kzfnr ukgh( rj f k{kdkap;k vë;kiukpk ifj.kke tk.kwu?ks.;klkbhgh vkgs- R;keqGs f k{kdkauk vkiy;k vë;kiu i)rhr cny o lq/kkj.kk dj.;kl enr gksrs- ijarq f k{kd ;kpk fdrh fopkj djrkr rs R;kaukp ekfgr- çpyhr ijh{kk iënrhr f k{kdkap;k vë;kiukpk ntkz Bjfo.;kph lks; ukgh( rlsp fo kf;kzaph xq.koùkk o f k{k.kkpk ntkz Bjfo.;kphgh lks; ukgh- R;kr dsog fo kf;kzap;k Lej.k'kDrhps ekiu dj.;kph lks; vkgs- R;keqGs tks fo kfkhz xq.koùkkëkkjd Eg.kwu?kksf kr dsyk tkrks( rks dsog ^VDdsokjhËkkjd* vlrks- Eg.kwup vktps kkys; f k{k.k Eg.kts iksiv cufo.kkjs dkj[kkus o inoh f k{k.k Eg.kts lqf kf{kr csjkstxkj fuekz.k dj.;kps dkj[kkus cuys vkgsorzeku flfkrhr loz lkëkkj.ki.ks okf kzd ijh{ksp;k vkëkkjs fo kf;akzaps ewy;ekiu d:u R;kaps ; kki; k Bjfoys tkrs- R;kr çr;sd fo"k;kp;k?kvd pkp.;k] frekgh] lgkekgh] l=kar ijh{kk v kk vusd çdkjp;k fu;rdkyhd ijh{kk lq)k lrr?ksry;k tkrkr- ;kykp fujarj ewy;ekiu EgVys tkrs- ijarq ;k loz ijh{kka}kjs f k{k.kkph mfì"vs fdrh izek.kkr lkë; gksrkr\ fo kf;kzap;k orzukr visf{kr cny fdrir?kmwu ;srks\ gk eksbk xahkhj ç u vkgs- ;kpk fopkj f k{k.krk o jkt;drsz djhr ukgh vls ukgh- i.k gs f k{k.krk ok jkt;drsz ;kp f k{k.k i)rhrwu?kmysy vly;kus R;kauk ;koj mik; lwpr ukgh( o T;kauk mik; lqprks rs f k{k.krk ok jkt;drsz cuw kdr ukgh- gs cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 20

21 ;k ns kkps Qkj eksbs nqnszo gks;- ijh{ksyk vrh egùo fnys xsy;k eqgs fo kf;kzapk] f k{kdkapk o ikydkapkgh QDr ijh{kk ikl dj.;kdms o tklrhr tklr VDdsokjhdMs tklr dy vlrks- R;keqGs vktph f k{k.ki)rh ijh{kkdsanzh cuyh vlwu( fo kfkhz gk vë;;ukfkhz u jkgrk rks dsog ijh{kkfkhz cuyk vkgs- vkiy;k Lej.k'kDrhP;k vk/kkjs ijh{kk ikl dj.ks o TkkLrhr tklr VDdsokjh fegfo.ks(,o<kp gsrw f kyyd mjyk vkgs- R;krys 'kkgk dkwystkrhy f k{kd ijh{ksiwohz,drqhz vh;kløe iw.kz d:u nsrkr- ijarq fo kf;kzauk fdrh dgys\ ;kpk fopkj dsyk tkr ukgh- R;keqGs fo kfkhz dsog vh;kløekps o ikbóiqlrdkrhy ikbkaps ikbkarj dj.kkjs ;a= curks- ;kpk ifj.kke vlk gksrks dh( fo kfkhz ts aogk f k{k.k iw.kz d:u ckgsj imrks( rsogk rks ijh{ksdjhrk ikb dsysys dkykarjkus fol:u tkrks- R;kryk vr;yi Hkkx y{kkr jkgrks- R;keqGs izkir dsysy;k Kkukpk O;ogkjkr mi;ksx dj.;kph {kerk fuekz.k gksr ukgh- fo kf;kzapk 'kkjhfjd] ekufld o lkekftd fodkl] dk;zdq'kyrk] l`tu khyrk vkf.k R;kapk lokzaxh.k fodkl dj.kkú;k loz xks"vhadms nqyz{k gksr vlrss- ;kps,dp dkj.k Eg.kts( ijh{ksyk o VDdsokjhps fnys tk.kkjs voklro egùo gks;- R;keqGs vktps fo kfkhz gs jslps?kksms cuysys vkgsr- R;kaaP;k o;kpk o ekufld 'kdrhpk fopkjp dsyk tkr ukgh- ijh{ksps dsog fo kf;kzaojp uogs rj R;kaP;k ikydkaoj lq)k ekufld nmi.k vlrs- fdr;sd fo kfkhz ijh{kk tog vkyh dh vktkjh imrkr- ijh{ksp;k dkyko/khr?kkcj.ks] myvókk gks.ks] pddj ;s.ks]?kke lqv.ks( v kk vusd izdkjp;k lel;k vk<gwu ;srkr- fo ks"kr% b;ùkk 10 oh vkf.k 12 ohph ijh{kk ns.kkjs fo kfkhz vfr k; ekufld r.kkok[kkyh vlrkr- rlsp 70 rs 80 VDds fo kf;kzaeë;s ijh{kseqgs r.kko] fpark o fhkrhpk vkjksx;koj foijhr ijh.kke gksrks- ;k oxkzrhy fo kf;kzaps vkregù;sps izek.k vf/kd vly;kps la kks/kukps fu"d kz vkgsr- l kp;k ijh{ksrhy VDdsokjh}kjs xq.koùksps ekiu eqghp djrk ;sr ukgh- dkj.k VDdsokjh Eg.kts xq.koùkk uogs- [kjs rj fo kf;kzauh izr;{kkr dk; f kdys] R;kauh dk; vkrelkr dsys o dks.kr;k xq.kkapk fdrh fodkl >kyk( rlsp f k{kdkauh fdrh o dls f kdoys( ;k ç ukaph mùkjs ijh{ksp;k fudkykrwu fegk;yk goh- ;krwu fo kf;kzykgh vkiyh oklrfod izxrh fdrh >kyh( gs dgk;yk gos- ijarq vls gksr ukgh- ;kpk vfkz ijh{kkp?kså u;s( vls uogs- ijh{kk vko ;d vkgs Eg.kwu ijh{ksoj vk{ksi u?ksrk ijh{kk i/nrhrhy nks k o =`Vh 'kksëk.ks vko ;d vkgs- ijarq rs u djrk dkgh fo}kukauh ijh{kkp can dj.;kpk ljdkjyk lyyk fnyk o çkfkfed Lrjkoj ijh{kk can d:u,d ih<hp cjckn d:u Vkdyh- ;kpsp nqljs Vksd Eg.kts varxzr ewy;ekiu gks;- ;krwu 'kkgk dkwystyk o i;kz;kus lalfkkpkydkauk vkiys m[kg ika<js dj.;kph vk;rh la/kh miyc/k >kyh- 'kkgsr QDr ços k?;k- oxkzr miflfkr jkg.;kph ldrh ukgh- R;keqGs f k{kd ok çkë;kidkauk ixkj ns.;kphgh xjt ukgh- vls iksj[ksg pkyoy;kus f k{k.kkpk lrr [ksg[kamksck gksr vkgs- Eg.kwup ngk o"kkziqohz T;kapk vkegh xq.koar fo kfkhz Eg.kwu lrdkj dsyk gksrk( rs vkt vfëkdkjh cuys- R;kaP;kdMs,d lkeku; ukxjhd Eg.kwu vki.k tsaogk,[kkns dke?ksåu tkrks( rsaogk rks ykp [kkyy;kf kok; dkep djhr ukgh- rsaogk lgt ç u imrks dh( gsp dka rs xq.koar fo kfkhz\ T;kapk vkegh lrdkj dsyk gksrk! cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 21

22 Genetic Studies Prove Beyond Doubt That 'Aryans' Are "Non- Autoconthonous" i.e. Foreign In India. The "Shraman Dhamma & Culture" of 'PraBuddha Gondwanaland' Is Developed By Indigenous Nagas - Asuras. By - Vijay Mankar The so called traivarnikas i.e. brahmins, khatriyas & vaishyas are not only non-nagas, but also of Foreign Eurasian origin in India. The 'Indigenous Bahujans' Debate settles. Anadi vedic counter culture crumbles. I] Genetic Research of University of Hudderfield. The recent studies conducted by University of HUDDERSFIELD, UK in its research "A genetic chronology for the Indian Subcontinent points to heavily sex-biased dispersals" as cited in BMC Evolutionary Biology (2017) 17 : 88 with leading contributions by Martin B. Richards, MarinaSilva & othrs. - on the basis of a detailed, high-resolution mitogenone analysis with summaries of autosomal data and Y-chromosome lineages were able to tease out from the mitogernome data genetic influx from Central Asia in the Bronze Age which was strongly male driven, consistent with the patriarchal, patrilocal and patrilineal social structure attributed to the inferred pastoralist early Indo-European society. This was part of a much wider process of Indo- European expansion, with an ultimate source in the Pontic-Caspian region, which carried closely Y-chromosome lineages, a smaller fraction of autosomal genomewide variation and an even smaller fraction of mitogenomes across a vast swathe of Eurasia between 5 and 3.5 thousand years ago (ka). The research based on maternally inherited mitochondrial DNA (mt DNA) [or DNA of mothers lineage] allowed the researcher to identify specific lineage clustures (clades or haplogroups) and to correlate them with geography and to map the time by applying a reliable mitogenome molecular clock [30]. The synonymous clock of one substitution in every 7884 yrs and a mitogenone clock of one substitution every 3624 yrs. Whereas indigenous South Asian mtdna lineages were traced as back as 73,000 yrs. ago and certainly upto 55.3 thousand yrs in the western and southern region of the continent and major discernible signal in indigenous lineages begining 12-9 ka ago across the subcontinent. The main non-autochthonous [or foreign] component in the subcontinent, the Iran/Caucasus/Steppe [brown] exceeds 35% in Pakistan and Gujarat [23-25%]. Its worth mentioning that the Narmada Man is older than 1.5 lakh yrs ago; and Bhimbetka complex remains (M.P.) of Paleolithic period more than 1 lakh years old. So the traces of mtdna 73ka is in consonance with this. According to the research the current paradigm for explaining modern Indian population structure suggests that they derive from admixture between two main ancestral populations, Ancient North Indians (ANI) and Ancient South Indians (ASI), there is a very strong sex bias in the ancestry of South Asians. The female line of descent is mostly autochuthonous and traces back to the first settlement ~55ka or 55,000 yrs. ago. The M, N & R haplogroups suggest a major expansion across the Indian sub-continent ka. The lower age of M is most striking in Central India dates back to ~40ka and Microlithic technology can be traced to ~45ka supporting this region as the likely source of re-expansion. However, the male line of descent emphasizes more recent ancestry, since the LGM [or last 4 ka] and more of Indo-European [IE]. The "Stepe hypothesis" or migrations of IE from Eurassia have been strongly supported by the Gemome-wide, Y-chromosome and mtdna analysis of Yamnaya pastoralits -5 ka. Archeological evidence suggests that Middle Bronze Age Andranovo descendants (aryans) of the Early Bronze Age horse-based, postoralist and chariot using Sintashta culture, located in the grasslands and river valleys to the east of the Southern Ural Mountains and likely speaking a proto-indo-iranian language, probably expanded east and south into Central Asia by ~3.8 ka. Andronovo groups, and potentially Sintashta groups before them, are thought to have infilltrated and dominated the soma-using Bactrian Margiana Archedological Complex (BMAC) in Turkmenistan/northern Afghanistan by 3.5 ka and possibly as early as 4 ka [not before this]. The Bactrian Margiana Archeological Complex (BMAC) came into contact with the Indus Valley Civilisation (IVC) in Baluchistan from ~ 4ka onwards, around the beginning of the Indus Valley decline, with postoralist dominated groups dispering further into South Asia by ~3.5ka, as well as west-wards across northern Iran into Syria, which came under the sway of the Indo-Iranian-speaking Mitanni and Anatolia. This study does not in any way contradicts this archeological evidence, but suggest that haplogroup R1a expanded both west and east across Eurasia during late Neolithic/Bronze Age. R1a-M17 (R1a-M198 or Rlal9) accounts for 17.5% of male lineages in Indian data overall, and it displays significantly higher frequencies in IE than in Dravidian speakers. The recently refined Y-chromosome tree strongly suggest that R1a is indeed a highly plausible marker for the long-contested Bronze Age spread of Indro-Aryan speakers into South Asia in multiple waves of arrival ~4ka. cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 22

23 The R1a West Eurasian paternal lineages vary from ~25% in the northwest India to ~20% in north east to ~14% in the south, but taking caste & language into account ~50% in so called upper caste IE speakers, to almost ~0% in eastern Austro-Asiatic speakers. That is the so called b3s are having mtdna of Indo-Europeans, rather than Asian of Bahujans. The last 4 millennia (i.e. 4,000 yrs.) witnessed major cultural changes in the Indian Subcontinent, with the decline of IVC and rise of vedic religion, based on a strict caste system associated with the arrival of Indo-Aryan speakers. The mix of autochthonous and immigrant genetic lineages seen across South Asia, however suggests a gradual merging of male-dominated Andronovo/BMAC immigrants with the indigenous descendants of the IVC later, possibly associated with the spread of the megalithic culture as for south as Srilanka in the first century Before Common Era (BEC), prior to the establishment of full Jati- caste system very roughly ~ 2ka. Earlier Studies Reconfirmed. This research of Huddersfield University is a reconfirmation indeed of earlier once done by Anatole A. Klyosov & Igor L. Rozhanskii of The Acadenny of DNA Genealogy, Newton, USA, as published in Advances in Anthropology 2012, Vol. 2, No. 1, 1-13 on Scientific Research Journal titlled. "Haplogroup R1a as the Proto Indo-Europeans and the Legendary Aryans as Witnessed by the DNA of their Current Descenants." The research by Klyosov and Rozhanskii on R1a1 haplogroup established the fact that it was brought by the Aryans in the middle of 2 nd BCE. It migrated as "military expenditions" to the south, east, and south-east as the historic Aryans from the south Siberia. The migrations/military expeditions of these IE Aryans from south Siberia and nothern/northwestern China in the east to south Ural & north India, and further west across Iranian Plateau, took place between ka. As a result, in Anatolia and Mitanni, South Ural, Iran, India, and beyond the Ural Mountains, in south Siberia, in all those areas today's linguistics find the same languages : the aryan, IE or the Iranian family of languages. They all have the same aryan root. They founded common "horse" breeding terminology and shared essentially the same vocabulary for house hold items, gods & religious terms, although sometimes twisted due to "human factor" as found in India and Iran. This research categorically disproved as "flawed" the earlier study by Swaorkar, Sharma and others. of 2009 : "The Indian origin of paternal haplogrous R1a1 substantiates the autochthonous origin of Brahmins and the caste system"; published in Journal of Human Genetics (2009) 54, postulating the theory of west ward migrations of R1a haploypes to Central Asia & South Siberia i.e. to say that the most common accestors of R1a haplotypes were Indian who migrated west ward 12,000-15,000 ka. This flawed theory stands refuted now. The Utah University Research Vindicated. It is worth mention that it were Michael Bamshad and othrs. who in "Genetic Evidence on the Origins of Indian Caste Populations", a research done by University of Utah, USA [and Dept. of Anthropology, Andra University; University of Madras; ASI, Calcutta and other Universities] have proved on the basis of mtdna and Y- Chromosome that 20-30% of Indian mtdna haplotypes belong to West Eurasian haplogroups, and the frequency of these haplotypes is proportional to caste rank, the highest frequency of West Eurasian haplotypes being found in the [so called] upper castes. In countrast, for paternally inherited Y-Chromosome variation each caste is more similar to Europeans than to Asians. Moreover, the affinity to Europeans is proportionate to caste rank, the [so called] upper castes being most similar to Europeans, particularly East Europeans i.e. a greater West Eurasian male admixture with castes of higher rank. Analysis of an enhanced data [1 Ll I VE-1 and 39 Alu clements] demostrated tht the [so called] upper castes have a higher affinity to Europeans than to Asians, and they are significantly more similar to Europeans than one the [so called] lower castes, who are more similar to Asians or proto-asian origin. Among the [so called] upper castes the genetic distance between : brahmins and Europeans is smaller , than the kshtriyas and Europeans , or vysya and Europeans The study concluded by stating that the [so called] upper castes [or so called brahmins, khatriyas & vaishyas or b3s] are more similar to Europeans than to Asians, middle castes [i.e. so called Shudras or OBCs] are equidistant from the two groups, and [so called] lower castes [i.e. the Varnabhayas or SCs, STs, DNTs] are most similar to Asians. The genetic distance between caste populations and Africans is progressively larger moving from lower to middle to upper caste groups. Whereas this research of Utah University estimated 20-30% of Indian population having West Eurasian genetic haplogroups, the Huddersfield University research has estimated it to be around 20% only. This means genetically profiling the Indian population, around 20% is the population of so called traivarnikas (or b3s) and 80% that of the SCs, STs, DNTs and OBCs or Mulnivasi Bahujans. Thus researches of Utah University to University of Huddersfield, the 8 years of genetic research from 2009 to 2017 has established beyond doubt that the SCs, STs, DNTs, OBCs and Religious Minorities converted from them, are INDIGENOUS BAHUJANS, and the so called traivarnika brahmins, kshtriyas and vaishyas of cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 23

24 foreign origin. What to say about the later invadors the Scythians and Parthians & Huns; pretending to be ultranationalists today. (Refer. p. 28, Hand Book on Rajputs by A. H. Bingley, 1899, 3 rd AES reprint 2011, New Delhil; Ch. VI of Annal & Anti quities of Rajasthan by James Tod, 1832, Rupa Pub. 1997, New Delhi); and Ch. 15 The Rajputs, A Brief History of India, Alian Denielou, 1971, Inner Traditions India Home Office, USA) II] Indigenous Nagas- Asuras : The Builders of 1 st & 2 nd Civilization 30,000 yrs. ago of "Shraman Culture and Dhamma. The 1 st Civilization : Alain Danielou, in his monumental but lucid research A Brief History of India (ref. ibid), has brought out the facts of the Proto-Austroloids (mostly Tribals) started microlithic civilization 50,000 yrs. ago. The geometric microlthic civilization 50,000 yrs ago. The geometric microliths, bone tools (lower and middle Paleolithic 1 lakh to 40 ka) have been discovered in the Krishna Godavari valley, Vindhyan HIll caves (Bhimbetka Complex) and Narmada valley civilizations; much before the Indus Valley Civilization (IVC) remains at Mehargarh 9ka. The first inhabitants whose non-assimilated survivors still exist in India spoke and continue to speak Munda Languages and linked to the most ancient strata of population in Burma, Malaysia, and IndoChina, and include the Vaddas of Srilanka, the Talas of the Celebes, the Batins of Sumatara, and the Aborginal Peoples of Australia. The Munda languages group is "the most widely diffused on earth". It has been traced from Easter Islan off the coast of South Ameria in the east to Madagascar in the west, and from NewZeland in the south to the Punjab in the north. There are striking similarities between the culture of the Munda peoples and that of the Pygrmies. The Munda languages are particualry rich in vovels and semiconsonants, and utilize prefixes, sulfixes, and inflixes, which denote singularity, duality, or plurality. There are striking similarities between certain popular yodeling songs from the Caucasus and the Tyrol, songs of the Pygmies, and those of the Gonds in India. Their social, ethical, and religous concepts and the richness of their languages bear witness to a long history, which must formerly have been kinder to them, and its a [misconcept] to consider that such people were savage. The Santhals, Mundas, Gonds (Gondali of Ptolemy), Bhils; Kui-kolami and Kondhi speaking people of Central-West South-Eastern India (viz. M.P., Maharashtra, Gujrat, Rajasthan, CG, Telangana, Odisha, Jharkhand, Andhra Pradesh & WB); the population of the Nicobar islands, the khasis of Assam; the Veddas of Srilanka belong to the same culture and belong to the Naga (snake) Clan. SriLanka was even called the isle of the Naga (Naga-dwipa). The Abhiras or Ahirs (Yadavas) who lost the language of their forefathers, but have preserved many of their customs also belong to Naga clan. These Proto-Austroloids or Indigenous Tribals are the first inhabitants of India whose ancestral remains can even be genetically traced as far back as 55.3 ka in the Southern, Central & Western parts of Indian subcontinent. Several branches of M haplogroup display siginals of dispersals from the cast and the centre dating to ~45-35 ka with an origin in central India. (Ref. Richards & Silva, Huddersfield University) Among the Munda peoples we find [not] dietary restrictions, no social taboos, none of the religious or moral conceptions that are characteristic of the caste Hindus. They developed the 'Gana', 'Gondul', or Republican system, Sangh System, brefet of caste system. Whereas we often find in popular Hinduism same traces of this great prehistorical civilization. So certainly these pre-vedic people [more than 50ka, than the vedic aryans] were not the followers of vedic-brahmanic hinduism. What was their religion & culture then? We shall see this later from the writings of N.N. Bhattacharya, Lalmani Joshi, Motiram Kangale and Roar Bijonnes and others. We can attribute this 1 st "Cradle of Civilization" of Indigenous Nagas-Asuras as Cave Civilization, and River Civilzation in Godavari-Krishna Valley, Vindhyan Hills, Narmada Valley, and Satpuda Caves; much before the IVC of India-Pakistan belt. The 2 nd Civilization : The 2 nd Civilization in India was buildup by the Dravidians, and the other branches of the great Mediterr anean race, the Iberians of Spain, the Ligurians, Palasgians, Etruscans, Libyans, Minoans of Crete; the Cyprians, Egyptians, Hitties and the Summerians. The MohenjoDaro Script have much resemblance to the scripts of these countries. The Indian 'cradle of civilization' of these ancient peoples of Dravidian culture included the populations of the 'Indus and Ganges' basin as a whole, as well as those of Central India. These people greatly mixed with the older aborginal peoples - the Mundas, Negritos, and others, with the contribution of African and Madagascan elements. The period of their civilization can be traced to Mehergarh 9-10 ka in the IVC; much ahead of the vedic aryans (atleast 6ka before their invasion). The term Dravidian comes from Pali : Damila, from which the modern adjective Tamil derives. The name Termilai given by Herodatus to the ancient inhabitants of Greece is probably the same as Dramila. Basque (western Iberians), Georgian (eastern Iberians), Sumerian, and even Tukish; Sumerian and Hurrian (a language of ancient mesopotomai, Syria, and Asia Minor) seen to be the languages most directly related to Dravidian. Its worth mentioning that Dr. B. R. Sakpal (i.e. Ambavadekar or Ambedkar) considered the Nagas and Dravidas as one and the same people of two different names. Nagas as a "racial or cultural name", and Dravida the linguistic name. He also considered the Nagas as preinhabitants than aryans in India, and having a distinct cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 24

25 'thought and culture'. He considers them to be civilized people. (ref. pp. 300, 292 BAWS Vol. 7, 1948; p. 563, BAWS Vol. 18 Part 3, ) The 'cultural and economic links' of IVC with Mesopotamia and Egypt is a much established fact now, and needs no mention here. From rural relics of civilization to the urban phase at MohenjoDaro-Harappa IVC's sociology, economy-polity-culture is well distinct, and non-aryan. The religion of IVC included the cults of the Mother and of Siva. Siva merely means "favourable" [and not the brahmanised god Mahesh as later depicted by the vedic aryas] shaivism remained the dominant religion in India until the arrival of the aryans, who violently attacked the Shiva cult and phallus worship [natures creation] in particular. Later however Shaivism was integrated into brahmanic religion. This Siva is one ancient individual or Sambava, the king of Nagas Asuras, Adintha, or a seat headed by 88 Sambu Madavas [Motiram Kangale], is a fact which must be expostulated for reinwenting the primial SHRAMAN RELIGION [Dhamma; Tantra, Yoga, Meditation, Aurveda etc.]. The myth of 'Osiris", which the Egyptians believe to have come from India riding a bull-the vehicle of Shiva. The ithyphallic god 'Min' was also considered to be of Asian origin. The cults of Dionysus in Greece and of Bacchus in Latin countries are also related to Shaivism. Alexander identified the Indian Shiva with "Dionysus", which the Greeks consider as the sacred homeland of Dionysus. The Tantras and Agamas is the sacred literature of Shaivism. Upnishads (800 BCE) takes a great part of its inspiration from ancient Shaivite philosophy. The texts mention sages, spiritual masters of the Asuras whose teachings were adopted by the aryans. The murder of Asuras, their leader Vritti [by Indra], and of Titans by Zeus the gods of the aryans recorded in Orphic writings, and the rebirth of Dionysus [Shiva] among the "new men" are proven historical facts. This may be an indication to the fact that there we more than one Shiva or a legacy of Yogis as Shivas. Vedic-brahmanism [or todays Hinduism] is largely an adoptation and continuation of pre-aryans Shaivism, the main religion of the peoples who established the Indus Civilization, whose traces can be found in Greece, Egypt, Rome and throught the Christian world. Apart from Shaivism, Jainism [traced from Rishabha/Adinatha] a moralistic and atheistic religion dates back to pre-vedic period with a series of Tirthankaras [Rishabha, Malli (a women tirthankara), Arishkanemi, Parshva, Mahavira and others]. A mention of 24 of them is found in Jain Literature. The genologies of Jain Tirthankaras and kings like Parshava are also traced to the Nagas. Buddhism is also a Shraman Religion. The origins of Siddharth Gautama Buddha is also now traced to Tribal [Tharu] genalogies of Uttarpradesh- Nepal belt, rather the aryan kshatriya clan. Alain Danielou writes that the tiles kshatriya was often given to royal families of Dravidian descent, and not classically only to the fourfould classification of aryan social order. This is what was done of late to Shivaji, a King from Shudras, by brahmins. Naval Kumar Viyogi also helds a similar view and held Sakyas & the Lichchavis as Nagas (pp , Nagas, 2002, D. K. Pub. New Delhi). A through research in this regard is required, and by scholars of Buddhism shall certainly pay attention to it. Thus the SHRAMAN DHAMMA and CULTURE encompasses Koya Punem, Jainism, Buddhism; Shaivism, Tantra; Yoga, Meditation, Ayurveda, Urbanization, Egalitarian, Scientific and Humanitarian society. It predates back to 50 ka and certainly inform of a civilization atleast 30 ka from the "Cave Civilizations" of Vindhyas, Satpuda, Bhimbetka Complex, Kachargad (Gondia Dist.) to "River Valley Civilization" of Krishna- Godavari, Narmada and IVC, upto 3 ka [and the cultural continuity of which lives even today, inspite of vedic-brahmanic hinduism]. Danielou also considers both Rama and Krishna as legendary heros of Dravidian Civilization [later brahmanised by brahmins]. They were both dark skinned. Valmiki Ramayan nowhere mentions Rama as arya. Greeks identified Krishna as Heracles. This view is also held by Navalkumar Viyogi regarding the Naga origin of Rama & Krishna [Ikshwaka-family or Nagas]. (ref. Nagas : The Ancient Rulers of India, 2002, DK Publ., New Delhi, pp , 242-3) The 3rd Counter-Civilization : Needless to repeat here that the aryan invasion yrs ago to India brought the vedic religion from Eurasia [Turkestan and the plains of Russia] is much related to the Persian religion and to the religions of Greece and northern Europe; and santifies the chaturvarna 4 fold classification, priesthood and rituals, as religion dharma [and not Dhamma]. Least be written about the worst, the better it is. Let it be clear that not the vedic religion [3.6 ka], but the Shraman Religion [30-55 ka] is the religion & culture of India, our Motherland - PraBuddha Gondwanaland, Naga Dwipa, Singar Dwipa, Koyamuri Dwipa; Jambudveep, Bharat [can also be related to Bharata, the son of Rishaba the founder of Jainism]. III] "Shraman Religion and Culture" [Shraman Dhamma Va Sanskruti] - The Original, Ancient, Greater Tradition of India. Danielou in his chapters of 1 st & 2 nd civilization has most categorically pointed out to the pre-vedic Shaivism & Jainism, and to animistic religion [Koya Punem as depicted by Kangale] before that. He certainly proved the 1 st civilization [created by Nagas-Asuras 25,000 before] as worlds most ancient culture. R. Bjonnes in his latest book on Tantra points to the "basic forms of tantra" which existed even prior to Shiva's time as "Shramanic Cultures" (p. 74, Trantra : The Yoga of Love, Ramesh Bjonnes or Roar Bijonnes, 2014, Hay House India, New Delhi). Bjonnes categoricaly establishes Tantra & Yoga as pre-vedic in his book and article Tantra and Veda : The Untold Story. He even sights the Shamanic elements in North German religions, and that tantric sprituality was later considered veda-bhaya by vedic brahmins (pp. 65-6, 76, ibid). In the article Bjonnes has established that it was Tantra, that first influenced the vedas. He classifies the ancient religous populace as Tantric Dravidians and Vedic aryans. He also relies upon the cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 25

26 genetic studies of University of Utah to prove the foreign origin of aryans and vedic religion, as vedas have no mention of IVC or agriculture; grid streets, drainage system; granaries, water houses, craft production, scales etc. He sights geneticist Lynn Jarde of University of Utah that "a group of males" was largely responsible for the aryan invasion. There are now enough researches that Confuicious Anglects [teachings] were inspired from Shramanism. So China's Great Culture is indeed Shramanism, as tought by Confusias, Tao and latter Buddhism. It was however N. N. Bhattacharyya who in History of The Tantric Religion (1982, reprint 2005, Manohar Publishers & Distributors, New Delhi) most authentically brought out the egalitarian, scientific, materialistic, spiritual, humanistic philosophy & practices of Tantric religion. He even ascribed that how the Tribal born vrsala Siddharth Gautama was given an identify of cakravartin ksatriya or a universal monarch by the brahmins (ref. p. 23, ibid); that most of the Tantric Teachers were from the lower classes [or Bahujans, non-brahmins], and Tantra rejects the varna system and patricarchy; advocated science, emprical knowledge, medicine, agriculture & productivity. That Tantra was considered as ved-bahaya by the vedic-brahmins, who considered, all those initiated into the Pancaratra, Kapalika, Kalamukha and Sakta doctrines; to Bauddha, Arhat, Pasupata and Sambhava doctrines as non-vedic (asrauta) doctrines [Sautasamhita]. (ref. pp , Introduction, ibid). That Indra exiterminated the Trantric followers and the Yatis. (ref. pp , ibid) So the Nagas-Asuras [i.e. todays Bahujans] were both varna bahayas and ved bahayas, i.e. not in four fold aryan social system and its religous scheme of sanatan dharma. They had their "distinct thought & culture", much superior than aryans, as extolled by Dr. B. R. Sakpal (i.e. Ambavadekar or Ambedkar) (ref. Supra) LalMani Joshi, in Brahmanism, Buddhism & Hinduism (1967, Critical Quest 2007, New Delhi, India) has categorically pointed to the pre-vedic Sramanism and the non-brahmanic sages viz. Yatis, Munis, Sramana [as distinct from the vedic rishis]. Like Kapil Muni, Buddha [Vasalaka, or outcaste i.e. varnabhaya or a Naga-Asura] was also described as an Asura by early brahmanical texts. That varna, yajna and ashrama were the foundations of vedicbrahmanism; unlike Shramanism- in Samkhya-Yoga, Jainism, Ajivaika teachings and Buddhism which were held by brahmin as demonic teachings or teachings of Rakshasas [one who protects 'Raksh' others, agriculture, granaries, dame, forts etc.] and Asuras. That the oldest Upnishadic themselves prove the pre-vedic [non-vedic], non-brahmanic and nonaryan [Nagas-Asuras, i.e. to say aryans are a - Nagas, a-asuras] religion in the prehistoric India created by Yatis, Munis, Mundakas, Sramanas, Vaikhansas, Vratyas, Angirasas, who were Tribes with ascetics as their teachers. Whereas Yatis were killed by Indra, the Vaikhanasa ascetics by the brahmanical followers of Indra. Buddha was a Naga and not an Aryan Kshtriya : A view on the indigenous, civilized and philosophical Nagas, and barbaric aryans and the "religion" of the former finds support in the research of A. S. Raleigh in The Hermitic History of The Aryan Invasion. It was the barbaric aryans who destroyed the civilization, culture & religion of philosophical Nagas, is a categorical view held by Raleigh. Whereas the Naga Kingdom of India was destroyed by the Indian branch of aryans, that in Iran by the Iranian branch. However even after this destruction the Nagas survived their culture, and the Sakya clan of Siddharth Buddha was of Nagas. Thus Buddha or Sakya Muni is indeed a Naga Muni. Lal Mani decodes Tathagatha (tatha + agata) as one who has arrived (agata) at the Timeless Nibbana in the same way (tatha), as as the Enlightened Ones of former ages i.e. that Buddhas preeceeding Siddharth Gautam Buddha since old ages. All Buddhas and Pratyaka-Buddhas known to Buddhist tradition (some 25 or more) are the ancient enlightened ones of the Sraman religion originated by the Nagas-Asuras [and not a kshatriya of four fold aryan social system]. There are strong refrences of 6 Buddhas Vipassi, Sikhi, Vessabhu, Kakusandha, Konagamana and Kassapa in the Digha and Samyutta Nikayas as immediate predecessors of Gautama. The Nigoli Sagar Pillar Inscription of Ashoka referes to Kanakamuni [or Kongama] Buddha, as predecessor of Buddha and one of the numerous Buddhas. The word 'Hindu' neither finds mention in Buddhism, nor any of Shraman traditon. Also not in vedic or Upnishadic literature. Where as the mention of Nagas-Asuras [Koya-Koyature] is very much a historical fact. Whereas Buddha Himself ascribed "self" as Tathagata, the 'Eightfold Path' [not Aryo, but Nago-Asuro Attingiko Maggo] is called as an 'Ancient Path' (puranam maggam). So is the law of Dependent Origintion or Patticasamuppada, Pratityasamutpada are called as ancient. Buddha rightfully acclaimed His Dhamma belonging to antiquity; nay of Pubba Bhagawants. The "[NAGO-ASURO] AATTHINGIKO MAGGO", and Pratityasamutpada was unknown to the illiterate, savagious, worldly oriented, mundane vedic-brahmins, with their varna, yagna and ashrama trinity of inequality & inhumanism. Thus Srananism is the Great Tradition originated in Ancient India in which moral & spiritual 'excertion' (Srama) is the dominent ideal, its teachers were ascetics called Sramanas or Munis who believed in moral Karma, enpirical knowledge and practised meditation, yoga, austerities and wellbeing of humankind (ibid, emphasis & explainations are Mine). Nay it can be safely adduced that Meditation, Yoga, Ayurveda, Agriculture, Productivity, Trade, Seals, Art & Culture, Science and Society which is egalitarian; brefet of patriarchy, caste are all of Shraman Religion and Culture. cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 26

27 The Six Buddhas [Vippasi, Sikhi, Vessabhu, Kakucchnada, Kanakamuni & Kasypa]; Tirthankaras, Yatis, Munis, Mundakas, Sramans, Vaikhnasas, Vratyas, Angirasas; Bhikkus were the enlightened ones and wise seers of Shraman Religion. From Tatagatas, Sambhu Madavas [Motiram Kangale; as discussed below], Tirthan Karas or Pubba Bhagvanto [Past Blessed Ones], Rishabha, Sambava, Siva, to Krishna [though later brahminised as a pantheon], Buddha, Mahavira were all of this "Great Shraman Tradition", created and cultivated by the Nagas-Asuras some 30,000 yrs. ago in Cave Civilization of Vidhyans, Satpuda hills, and River Valley Civilization of Krishna- Godawari, Narmada and Indus Valley. Finally let us have a look at the Tribal Indigenous refernces to this great "Shraman Dhamma and Culture". It is Motiram Kangale a Tribal Scholar who did research on the most ancient Koya-Koyaturi or civilised cave man & women, who not only created civilization but also a religion. Kangale mentions 88 Sambhu Madhavas (Sambhu Sekh or Svyambhu i.e. self-enlighted) before the invasion of aryans. S = 5, Bhu - Land, Madhav = Father [Madhav latter pronounced as Mahadev]; or the Lord of 5 lands, who established and reign the seat at Panakmedhi (Pachmadi) in Satpuda mountains (of M. P., Maharashtra). The first Sambhu Madhav called as Sambhu Mula (Mula name of wife) established 'path of wisdom' - "Mandsul Sari" or path of Three Values [Ìr eau H$m _mj ]. It is a path to develop humanbeing in 3 faculties-intellect + body + mind. The period of last Sambhu Madhav called as Sambhu Parvati (daughter of aryans) was the one where aryan invasion took place on the Tribal Koya, Koyature or civilized cave men. Therefore it can be well understood that 3.6 ka when aryan invasion took place in IVC, before that these 87 [total 88-1] Sambhu Madav regined. Even if one lived the life of 100 yrs it can be safely adduced that 8700 yrs before aryan invasion this culture existed i.e = 12,300 yrs. ago. According to the Tribal history during the region of Sambhu Gavra, a mid regin, Rupolingo established Gondhi Punem, Pu = Truth, Nem = Path or the 'Path of Truth' and was later held as Kuparlingo Mathvapoy. He got enlightened at Salekasa, Gondia District, Maharashtra, in Kachargad cave. All the members of the Tribal society were called as Koya, Koyature or the community of Koyas (born from of mothers womb; civilized cave men) and followers of Koya Punem. The Motherland identified by these Koya Koyature is Saigar Dwip or Gondidveep which means Saig = 5, ar - water, Dwip = land or "Land of 5 Continents" surrounded by water. Can it be related with ancient Gondwanaland or Koyamuri Dvip? The most ancient geological land which seprated millons of years ago. These Koyas (womb of mother) established the republican & socialist 'Gondola System'. Koya Punem believes in the changing universe and its timelessness as existed since times; not created or controlled by any creator/god, and humanbeing are part of nature. The aryan brahmins tried to defile indigenus Sambhu Madhav as Pashupati-Lord of beasts, and Lord of Rakshas, Dasyas. It shows that the Indigenous Tribal culture & religion was much ancient than the vedicbrahmanism, which was created by Nagas-Asuras or the Civilized Indigenous People. Kangale whereas relates Koya Punem with the Buddhism as Path of Three Jwels, but clearly distinguishes the former with Hinduism as contradictory. That is the Tribal religion has no affinity to vedicbrahmanism or todays Hinduism. (pp. 1-22, Pari Kupar Lingo Gondi Punem Darshan, Acharya Motiram Kangale, 2011, Nagpur, India) Kangale in his book Decipherment of Indus Script in Gondi (2012, Nagpur, India) ascribes Gondi culture as pre-dravidian, and Gondi language as proto-dravidian. He also tried to prove the migration of these civilized Koya Koyature from central-south India to SE, SW and NW India upto Indus Valley which according to him was Magonmuri/Montgomeri region of 12, and not 5 rivers. Where the republics of Koyas were established and later destroyed by Kiskundi = fire bearing aryans. Names Mohanjaedaro = Murvakot and Harappa = Harvakot republics. That the Yogi sitting in meditative yoga posture with tri Sigmoru depicts the three jewells of "Mandalsuri", which is worn by Gond culturual teams even today. An attempt by Kangale, post Asko Parpola and Walter A. Fairservice has been made to decipher Indus Script, as well. The geographical spread of this 1 st civilization of Koya Koyatures was in Satpuda, Vindyas, Saletekdi, Maikal, Amurkot & Kamur hills; and rives of Narmada, Penganga, Venganga, Tapi, Pench, Mahanandi, Son, Jwala, Godavari, Indravati, Gangrel. The remains of inscriptions, engravings & paintings in caves are found in Gadaketa, Nariyavasi, Baroda, Peachvedi, Nagdvar, Baniyaberi, Adamgad, Kacharged, Sasakaran, Hirapur, Narsingpur, Bhimbetka, Abchand, Singrauli, Sonbhadra; the mention of which is not found in rigveda. This proves that the aryans were [not] familiar with this 1 st civilization as they invaded Gondwana land 26,000 yrs., [30-4-=26] after the advent of this ancient civilization. Only some Puranas find some familiarty to these Sumera, or Satpuda. Kangale gives a date of 50 ka - 25 ka to the origin of this civilization. Though the DNA of indigenous people is traced in Central South India upto 55 ka, and relics of homosapeins lakh years ago at Mansar and Narmada Valley, but the stages of civilization must be corrobrated. Any how the "cave civilization" are of 30 ka (Kangale, Gondwana Ka Sanskrutik Itihas, 2011; Gondoka Mul Nivas Sthool Parichay, 2011, Nagpur, India). Nay the Bhimbetka complex predates to 1 lakh yrs. ago, and its paintings painted by the mixture of minerals 30 ka. P. S. Sardar gives elaborate refrences to Vidarbha Civilization, Vidarbha = Warhad, and ancient origin of Marhati language [and not Marathi], Prakrit, Pali, and Sanskrit all originated from Marhati. Marhati was the language cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 27

28 of the Nagas (Mahars and Marathas) of Vidarbha. Archelogical sites mentioned by Sardar are Mansar (Nagpur), Papamiyachi Tekdi (Chandrapur), Pawnar (Wardha), Koundinyapur (Washim), Riddhapur (Amravati). According to him they are atlest 50 ka, whereas the remains of homosapiens are 2.5 lakh years old in the region of Vidarbha (Mah.). (ref. Indus Script, 2012, Mulnivasi Pub. Trust, Pune, India) Conclusion : Many more evidences can be cited in support of all the above, but from historical, linguistic, archeological to genetical evidences all now establish this beyond fact that: (1) The genes (mtdna) of Indigenous People, the Nagas - Asuras [Koya-Koyature] has been found 55 ka, in India; whereas those of aryans only ka, which invaded from Eurassia. The relics of homesapien in central-south India is 2.5 lakh yrs. old, at Narmada & Mansar. The paleolithic cave tools at Bhimbetka complex atleast 1 lakh years old, and paintings 30 ka. (2) That the so called travirnika brahmin, kshatriya and vaishyas are aryans and of foreign origin [Eurasia], whereas the former Varnabhayas or SCs, STs, DNTs, and Shudras or OBCs and all Minorities who converted from them are indigenous Nagas-Asuras. (3) That the "Shraman Dhamma (religion) & Civilization", well preceeded atleast 30 ka as developed by the Buddhas, Yatis, Munis, Mundakas, Tirthankaras and is the original Greater Tradition of India; whereas the vedic religion only 3.6 ka. So [not] 'sanatan dharma' but "Shraman Dhamma" is the great ancient religion of India. From Pubbo Bhagvantas [i.e. Past Buddhas before Siddharth Gautama Buddha] Sambhu Madhav, Rishabha, Kuparlingo, Siva, to Gautama Buddha & Mahavira - these wisemen & ascetics gave birth to Shraman religion, cultivated & cultured it. Whether Koya Punem, Jainism, Buddhism, Saivism, Sankhaya, Ajivika, Tantra; they are all shades of Shraman religion. Buddhism the most scientific development of this. 4) The ancient names of India i.e. Bharat [to us not of vedic tribes, but the son of Rishabha], preceeding it was Singar Dwip, Koyamuri Dwip, Naga Dwip or Gondwanaland; Jambudveep. So "PraBuddha Gondwanaland" is our Motherland, where our great indigenous ancestral Nagas - Asuras (Koya Koyature) developed 1 st Human Civilization in Vindhyan, Satpuda, Narmada Region and can be ascribed as Vindhyan Cave Civilization (VCC), Satpuda Cave Civilization (SCC), Narmada Valley Civilization (NVC), Krishna-Godawari Valley Civilization (KGVC), Vidarbha Plateau Civilization (VPC) and later, Indus Vallery Civilization (IVC). Whereas the mtdna genetic group of our forefathers & mothers is traced atleast 55 ka, it can be safely concluded that the first "cave civilization" and "river valley civilization" at Bhimbetka Complex (Bhopal, MP), Kachargad (Gondia), Nagdwar complex (Satpuda, MP), and the Central-South, Central- East, Central-West India Civilization is as ancient as 30 ka. Spread in Vindyas, Satpuda; Telangana-AP, Odisha- Jharkhand, M.P- C.G.-Vidarbha, Gujrat and WB. 5) That the Shraman Civilization was basically republican, egalitarian, ascetic, socialistic, scientific, materialistic, humanistic for wellbeing of individual and society. That Meditation, Yoga, Ayrveda, Agriculture, Irrigation, Trade, Productivity, Scripts, Seals, Measurments, Education, Universities, Welfare Activities are all essentials of Shraman Culture; and not vedic-brahmanic counter-culture, of havan, pujan, mundan. 6) From Sambhu Madhav, Sambhava, Sambar, Rishaba, Siva, Vritti, Ravana [even Rama & Krishna- but later brahmanised and coopted in vedic-brahmanic religious scheme], Buddha, Mahavira; Shishunag, Chandragupt, Ashoka to Mahatma Phooley, Birsa Munda, Iyothee Thass, Ayyankali, Shahu Maharaj, Narayanguru & Dr. Ambedkar; the medival Saints like Kabir, Ravidas, Nandnar, Ghasidas, Chokhamela, Tukarammaharaj, Namdev are all Nagas-Asuras and propounders of Shraman religion & culture, to name the most significant few. Let us cherish this Great Ideal! The Great Legacy & Culture or our "Shraman Dhamma, Civilization & Culture" and create an Enlightened India, PraBuddha Rashtra in PraBuddha Gondwanabhumi, the Singar Dwip, Koyamuri Dwip, Naga Dwip! I am a Shramanite, Ambedkarite and Buddhist! So must be you!! JaiBhim! JaiPraBuddha Rashtra!! A Tribute to All Great 'Nagas-Asuras', and the Greatest amongst them - Buddha and Babasaheb! cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 28

29 Ikzk-MkW- eqdwan xksiky esjke jkt; kkl= fohkkx izeq[k,e-vkj-ch-vh- dkwyst] eksnk] ft- ukxiwj osnkaph u kk iamhr] iksjksfgrhd vkf.k iqtkú;kauk tlt kh p<r xsyh rlrlk osnukapk vfxunkg ekfksfq: /kekza/kkp;k ikifhk: dezdkamkekqzr cgqtu lektkph llsgksyiv d: ykxyh- czkeg.k&{kf=;&os ; ;k 15 VDds egktukaph 85 VDds cgqtukarhy kqnzkauh xqykefxjh irdjyh- vuql:u dsys rsogkiklwu Hkkjrh; m/olr lektkyk vli` ; ekuy;k xsys- fganq /kekzp;k pksdvhrhy kqnz vkf.k xkodqlkckgsjhy vli` ; ;kap;kr ns[khy ijkdksvhph mppuhpprk ekufld ivykoj /kekzp;k ekqzr gykgy tgjklkj[kh fhku.;kus kqnzns[khy vli` ;kapk dnzudkg cuys- /kekzp;k ukokaoj rs egktukalkbh vuism iksyhl izek.ks vkøkar ektow ykxys vkf.k vli` ;kap;k lgk ;kyk lw;zgh 'kahkjh uacjh dkgks[k Bjyk- l;kthjko xk;dokmkauh MkW- ckcklkgsc vkacsmdjkauk kklu nkf;ro Eg.kwu f k{k.kklkbh f k";o`rrh fnyh- ijarw R;kaps fooj.k euwhkkbz esgrk ;kauh t.kw dtz fny;kp;k vfohkkzokr f k{k.k v/;kzr Vkdwu Hkkjrkr ;s.;kl Hkkx ikmys- R;kewGs ckcklkgsckauk Mh-,l-lh-pk vh;kløe vkjahkk{k.kh lksmkok ykxyk- e- xka/khthap;k xqtjkre/;s 1913 lkyh cmksns ljdkjp;k lsu;kr ys VuaV Eg.kwu fu;qdrh >kyh- ijarw vli` ;rsp;k vj.; o.o;kr R;kauk vkwfqlkr vr;ar viekuklin okx.kwd fegkyh- ijarq egklw;z va/kkj fxm;kauk?kkcjyk ukgh- R;kus pax cka/kyk Ik;±r Hkkjrkr lokszpp fo ofohkw khr >kyk lkyh cfg"ñr fgrdkfj.kh lhkk LFkkiu dsyh vkf.k dkekyk ykxyk- vli` ;kaps nsu; ;kruk R;kauh Lor% vuqhkoy;keqgs R;k vfxunkgkph tho?ks.kh rhozrk R;kauk mrrei.ks Kkr gksrh- izk/;kid] odhy] jktdkj.kh] fizafliky v kk fofo/k inkaoj dke djrkuk fganq lektkpk xq.koku Kkuoar Eg.kwu R;kaP;kdMs ftogkg;kus ikg.kkjs ftokhkkokps dks.k\ tkusokjh 1920 P;k ^eqduk;d* ikf{kdkus [kqy;k ospkfjd psrusyk LQwj.k p<ys- R;kuarj ;kstysy;k ^^cfg"ñr Hkkjr** pgoghp;k ewyw[k esnkuh tkrh; fuokmk?kks"khr dsyk- vkf.k xka/kh&vkacsmdj oknkpk Hk;adj o.kok MkW- ckcklkgsc vkacsmdjkaoj vkøkarizek.ks vk oklwu mhkk gksrk- ckcklkgsckrhy cksf/klrokus 24 livsacj 1932 jksth lgh d:u e- xka/khthaoj d:.kspk o"kkzo dsyk- v kk dlysy;k egkre;k kh ckcklkgsckauk iznh?kz la?k"kz djkok ykxyk- dkghp ulysy;k Hkqdsdaxky HkXuHk.kxkaP;k U;k ;gddkaph y<kbz eksb;k dks ky;kus y<.;kps dlc fl) >kys- Hkkjr Lokra«; cjkscj 11 o"kz vk/kh 15 vkwxlv 1936 jksth ckcklkgsckauh cgqtukauk lÿkkizkirhpk LokfHkekuh kgk.ki.kk fnyk- eqacbz fo/kkulhksr dk xzslp;k dlks khp;k fojks/kkyk lq:ax ykowu ckcklkgsckauh /ks;kzus y<r fnyh o fot;h >kys- 'kkejko i:gsdj] HkkÅlkgsc xmdjh] jkeñ".k Hkkrudj] vuarjko fp=s v kk lokzauk?ksåu fot;h >kysyk Lora= etwj i{k izlfkkfirkaiw<s Qkj eksbs vkokgu gksrs- ek= rh yksd kkghpkk flagukn dj.kkjh xq:fdyyh Bjyh lkyh OgkWbZljkW; tujyp;k dkslhykar ¼ds anz ljdkj½ tkxk fegowu vkiyh xq.korrk lkekftd dy;k.kklkbh i.kkyk ykoyh- ^egkj* jsftes av* P;k iwuzckaz/k.kheqgs iwu p dk;zfl)hph la/kh fegkyh- egkj cvkfy;uus thokph ckth ykowu ikfdlrkukrwu Hkkjrkr vkf.k Hkkjrkrwu ikfdlrkukr tk.kk&;s.kkjkaph dkgth Lor%P;k izk.kkph iokz u djrk okghyh- cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 29

30 jk"vªladvkr ;q)le;h lqí;kaph ekx.kh dj.kkjkaph gh HskdM vksykn uogs- ns kklkbh lafo/kkukph tm.k?km.k djrkauk ksovp;k ek.klkyk lokszpp LFkkuh vk.kwu ifgy;kp;k cjkscjhr clfoy;kf kok; ^foftfx"kw jk"vª?km.ks u yxs* gs fu{kwu lkafxrys- ns kkp;k udk kkr brjkap;k cjkscjhr vli` ;kauk vk.k.;kpk R;kapk bjknk- T;k lektkyk f k{k.k] laldkj] laiuurk] lueku] lkef;z okuxhyki ns[khy uogrs- kqnzkp;kagh v?kksjh vogsyuk lgu djrk djrk uk dh uå >kys vkys gksrs- R;kiSdh Hkkjrkpk jk"vªirh] Hkkjrh; lokszpp U;k;ky;kpk lju;k;kf/k k] rksqsizek.ks /kmkmw ykxys- vli` ;srsp;k vlgók osnuk vxfrdrsp;k tks[kmkauk >qxk:u vflersp;k y<;klkbh v.kwckwec cufo.;kr ckcklkgsc lqy >kys- vkbzulvkbzu gk Hkxoku xksre cq)kap;k lkis{krkoknkpk fu[kg vuw;k;h gksrk- R;kus ckwec cufoyk- R;keqGs txkr dkgh izek.kkr Hk;xzLrrk vkgs- ijarw ckcklkgsc osxg;k /krhzps lk;afvlv gksrs- 9 es 1916 jksth vesfjdsr xksymuok;>jp;k lsfeukje/;s R;kauh vkiy;k fr{.k vh;klkph /kkj] lkekftd /;s; Li"Vi.ks lkafxrys gksrs- vkrk /ks;kzus Hkkjrkr kks"khr&fimhr&oafprkap;k dkekyk ykxys- rsogki;±r t kh ns kklkbh Lokra«;kph( r kh lektkyk lersph vkf.k jk"vªh; lks"boklkbh ca/kwhkkokph furkar vko ;drk vlrs gs brjkauk u dg.;k cjkscjhr gksrs- jktdh; dh lkekftd\ gk fvgd vkxjdj okn vli` ;kap;k vh;qn;klkbh mn~?kkvukykgh ;s.kkjk uogs- vli` ;kaps iz up eqgrk% fujkgs] U;k;kpk ekuorkoknh n`"vhdksu dks.kkp;k /;kuheuhgh ;sr ukgh- osnhd lukru;kaph pkrqoz.;hz pksdv nxm/kksams iwtrk iwtrk nxmh dkgtkp;k fu"bwj ek.klkaph cuyh gksrh- vli` ; vkiys dks.khp ukgh ;k vfohkkzokr mpphkwz lekt okojr gksrk- ckcklkgsckauh kqnz iwohz dks.k gksrs\ vkf.k vli` ;iwohz dks.k gksrs\ ;k nksu iwlrdkauh vflrro dh vflerk\ gs v/kksjsf[kr dsys- 1 tkusokjh 1818 pk fhkek dkssjsxkopk vn~hkwr j.klaxzke /;kukr vk.kwu fnyk- ^vflrroklkbh dq=sfxjh irdj.;kis{kk ek.kwldhp;k lw=klkbh e`r;w cjk-* gs rro khy lalñrhps ksrd uogsifgy;k xksyest ijh"knsr 20 uksogsacj 1930 jksth ckcklkgsckauh Hkj baxyame/;s lezkv vkf.k iariz/kkukap;k leksj Hkkjrh;kaph xkúgk.kh ekamwu R;kauh vi; kh fl) dsys- gs c?kwu e- xka/khauh R;kauk ^Fkksj jk"vªhkdr* Eg.kwu xksjfoys- vfkkzr ;kosgh xka/khth vuqiflfkr gksrs- ijarq nqlú;k xksyest ifj"knsyk tk.;kiwohz eqyk[krhr 14 vkwxlv 1931 jksth eq acbz ;s sfks ^e.kh Hkou* e/;s nks?kkae/;s ospkfjd la?k"kz mqkgyk- 4 vkwxlv 1931 jksth vli` ;kap;k fgrkalkbh fczvh k ljdkjus ;q-th-lh- ;k lokszpp mpp f k{k.k fu/kkzjd fu;ked lalfkspk v/;{k curks- /kksj.k fu/kkzj.kkph /ked T;k izek.kkr vkep;k ¼,l-,lh-],l-Vh-],u-Vh-] Ogh-ts] vkschlh½ usr;kae/;s vlsy R;kizek.ks ;Fkkfl) fu.kz; fufezrh lahko vkgs- vkiys izfrfu/kh ¼jktdkj.kh½ [kjks[kj vkiys izfrfuf/kro djrkr dk;\ gk ewg iz u vkgs- R;kaps jktdkj.k Lor%iwjrs vlsy( R;kr lektfgrkps dkghp ulsy rj osxgókk izfrfuf/krokps /kksj.k vk[k.;kf kok; rj.kksik; ukgh- dkj.k f kysnkj ks.k[kkå cuy;kl fdyyk /kksd;kr ;srks- okmókkoj?kavh cka/k.kkjs cksds x`g/kksdk vk.kr vkgsr- ckcklkgsc ØkarhjFk frfksp vmysyk fnlrks- cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 30

31 ?kis k ih- <ogs eks-ua- % bz&esy % ghapesh84@gmail.com ekxhy dkgh o"kkziklwu ns kkr vkj{k.kkpk eqìk rk.kwu /kjyk tkr vkgs- vkrk uksdfjrhy inksuurh vkj{k.k vkf.k vkschlh fo kf;kzap;k Nk=o`Rrhr dsysyh dikr ;kewgs iqugk ppszyk ;sr vkgs- eyk ukgh rj dq.kkykp udks\ v kh ekufldrk] gknhzd ivsy lkj[;k 21 o"khz; eqykaph vlw 'kdrks gh,d kksdkafrdk vkgs-,dhdms HkkjrkP;k Lokra«;kph 70 o"ksz iw.kz gksr vlrkauk vkj{k.kkps ykhkkfkhz gks.;kph mppk tkrhrhy yksdkaph /kgig gh o.kzjs"bro dk;e Lo:ih fvdowu Bso.;klkBh vkgs vls EgVys rj rs vf/kd la;qfdrd Bjsy- vktgh U;k;O;oLFkk ea=ky;krhy lfpoky; lja{k.k fohkkx vkf.k ns khkjkrhy iz kklukr dhrh ekxkloxhz;kauk fu.kz;?ks.;kps vf/kdkj vkgs- T;k egrokp;k ea=ky;krhy fohkkxkr /kksj.k BjfoY;k tkrs- T;k fbdk.kh ekxkloxhz; lunh vf/kdkú;kps fbdk.k ux.; vkgs- g;kpk vfkz ;k fu.kz; izfø;sp;k {ks=kr vkj{k.k vlwu ns[khy izpam vuq ks"k vkgs- R;kph tckcnkjh?ks.;kph ghaer ;k mpphkwz usr;kadms iz kkldh; vf/kdkú;kae/;s ukgh- myv }s"kewyd Hkkouk Bsowu vkj{k.k laiys ikghts v kh ekx.kh d:u vkiyh ^uk yk;dh* m?km gksbzy ;k fhkrhus gs mivlqaahk xzklys vkgs- vkj{k.k laiok;ps vlsy rj vwm- izdk k vkacsmdj ;kauh dsysy;k ekx.khuqlkj ;k ns kkrhy izr;sd ukxfjdkap;k Vh-lh- ¼cnyh izek.ki=½ e/kwu tkr ukokpk jdkuk leqgp u"v djkok ykxsy- fdacgwuk tkr ukokph uksan dks.kr;kp ljdkjh nlr,sotke/;s Bsork ;s.kkj ukgh- dq.khgh mpp ukgh dq.khgh fup ukgh- ¼Li` ;&vli` ; ukgh½- ekxkl ukgh] loz leku vkgsr- gk dk;nk djkok ykxsy MkW- ckcklkgsc vkacsmdj Eg.krkr o.kz vkf.k tkrh jk"vªfojks/kh vkgsr- ;kauk u"v d:up vki.k,d l kdr jk"vªkph fufezrh d: 'kdrks- izfl) lekt kkl=k ekdz Vsou Eg.krkr] tsogk txkry;k ifgy;k yckgkph eqyk[kr txkry;k ifgy;k eq[kkzlkscr >kyh- frfkwup /kez vkf.k tkrhpk mxe >kyk- R;kaP;kgh leksj tkåu,d vesfjdu fopkjoar Eg.krks dh] Hkkjr gk tkrhpk ikxy[kkuk vkgs- T;k nho kha ;k ns kkr lok±uk leku vf/kdkj Lokra«; vkf.k eqyhkwr vf/kdkj fegrhy rsogk dq.khp vkj{k.kkph ekx.kh dj.kkj ukgh- vkj{k.kkph ekx.kh dk mbyh\ txkrhy lozp jkt;?kvukapk fopkj bfrgkl dkgkrwu dsyk rj vkiy;kyk vk<gsy dh] R;k dkgkr,dk fof k"v leqnk;kykp vf/kdkj vlk;pk jktdh; O;oLFkslkscrp lkekftd O;oLFksrgh g;k leqnk;kadmwu lkeku; ukxfjdkauk rqpnrsph okx.kwd fegk;ph mpp o.khz;kauk Hkksxfoykl vkf.k okvsy rls tx.;kph vuqerh gksrh- rj] lkeku;kap;k eqyhkwr vf/kdkjkojgh ;k lkear kkgh leqnk;kpk vf/kdkj gksrk- lerk vkf.k Lokra«;kph xjt lozp ekuoizk.;kauk vlrs- rs fegkys ukgh rj mbko >ky;kps mnkgj.kgh bfrgklkr vkgsr- rsjko;k 'krdkr baxyame/khy jktkoj vadq k yko.;klkbh rsfkhy iztsus ^ewxuk pkvkz*ph?kks"k.kk dsyh gksrh vkf.k R;kphp cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 31

32 QyJ`rh lrjko;k 'krdkr fcy vkwq jkbzv~l cufo.;kr vkyk- vbjko;k 'krdkr Ýsap jkt;økarheqgs Lokra«;rk] lerk vkf.k ca/kqrk yksdkauk fegkyh] vesfjdk e/;sgh Lokra«;kpk QekZu dk<wu fuxzks.kk cjkscjhph la/kh fnyh- 19 O;k 'krdkr lkeku; ek.klkyk Hkkjrkr tx.ks v kd; gksrs- xqvq?kj ¼xq:dqy½ e/;s mpp tkrhps fo kfkhzp f k{k.k?kså 'kdr gksrs- ;k izdkjp;k lkekftd fo"kersewgsp 27 LkIVsacj 1902 e/;s dksygkiwj izkarkr N=ifr 'kkgq egkjktkauh ljdkjh uksdjhr ¼czkEg.k] izhkw] dk;l;½ g;kauk lksmwu lxgókk lkbh 50 VDds vkj{k.kkph rjrwn dsyh gksrh- EgSlwj jkt;kr gh 1921 e/;s vkj{k.k ykxw >kyk- enzkl izsflmsaulh e/;sizkafr; fuom.kwdhr 1921 e/;s tlvhl ikvhzps izfrfu/kh eksbókk la[;sus fuomwu vkys- R;kaP;k lkax.;ko:u ljdkjh uksdjhr ekxkl tkrhauk 69 VDds vkj{k.kkpk izlrko ikjhr >kyk gksrk- lu 1912 e/;s egkjk"vªkr f kojke tkuck dkacgs ukokp;k ek.klkus vkj{k.kkpk eqìk mpywu /kjyk gksrk- 19 O;k 'krdkr baxztkap;k QkStsr egkj CkVkyh;u vflrrokr gksrh- ;ko:u fnlrs dh vkj{k.k iwohziklwup [kkyp;k tkrhap;k yksdkaph lkekftd] vkffkzd] jktdh; flfkrh cjkscjhus Ogkoh ;klkbh dkgh izek.kkr vkj{k.k fny;k tkr gksrk- Hkkjrkr vmph gtkj o"kkziwohz dkgh tkrhauk vli` ; rqpn ekuwu fguoy;k tkr gksrk- dq«;k&ekatj is{kkgh ;k tkrhauk rqpn ekuy;k tkr vls- lkoztfud fbdk.kh ;k tkrhauk ;k;yk ettko vlk;pk- jlr;kus tkrkauk gkrkr >kmw vkf.k xg;kr?kkgx Bsokoa ykxr vls gkr ykoys rjh fovkg Ogk;pk- 19 O;k 'krdkr egkrek T;ksrhck Qqys vkf.k lkfo=hckbz Qqys ;kauh 'kkgk dk<wu dkgh izek.kkr ;koj vadq k yko.;kpk iz;ru dsyk e/;s lk;e.k deh ku leksj MkW- ckcklkgsc vkacsmdj ;kauh ^nyhr* 'kcnk,soth fmlizslv dklv 'kcn okijyk vkf.k rls izfrosnugh fnys- R;kosGsliklwu ^vli` ; lety;k tk.kkú;k* tkrhauk 'ksmókwy dklv e/;s Vkdwu ljdkjh nlrk,sotke/;s uogh vksg[k fegkyh e/;s >kysy;k nqlú;k xksyest ifj"knse/;s dk xzslps usr`ro dj.kkú;k xka/khauh osxg;k ernkj la?kkpk fojks/k dsyk] R;kosGsl xka/khauh rdz fnyk dh] vli` ;rk gh ekuoh lektkyk ykxysyh vfu"b izfkk vkgs- R;klkBh tutkx`rh dk;zøe jkcowu fryk laifoyh tkbzy- tj vli` ;kauk osxgk ernkj la?k fnyk rj ns kkp;k fodklklkbh vmfkgk gksbzy nwljh xks"v v kh leksj dsyh dh] vli` ; lekt xkokxkokr fo[kqjysyk vkgs vkf.k mppo.khz; yksdkap;k 'ksrhoj voyacwu vkgs- cú;kposgk nksugh?kvd ijlijkoj voyacwu vkgsr tj osxgs ernkjla?k fnys rj xkokxkokr la?k"kz fuekz.k gksbzy vkf.k inksinh vli` ;kauk vu;k;kyk lkeksjs tkos ykxsy- ;ko:u xka/kh Fkkacys ukghr tj fczvh k ljdkjus osxgk ernkla?k fnyk rj vkej.k miks"k.k dj.;kph /kedh fnyh- 17 vkwxlv 1932 yk fczfv k iz/kkuea=h dwe;quy vokmz gh?kks"k.kk djrk- nfyrkauk osxgk ernkj la?k tkghj dsyk- R;kosGsl xksyest ifj"knsrwu Hkkjrkr okil vkysy;k xka/khauh ;sjomk rq:axkrwu fczvh k iz/kkuea«;kyk rkj ikbowu 20 livsacj 1932 iklwu miks"k.kkyk lq:okr djrkr- ákeqgs ns kkr [kgcg ektrs] dk xzslps usrs enu eksgu ekyfo; MkW- ckcklkgsc vkacsmdjkauk HksVk;yk tkrkr vkf.k fououh d:u 27 LkIVsacj 1932 yk xka/khlkscr ckcklkgsckapk djkj gksrks vkf.k fczfv k iz/kkuea=h ewdmksukym laerh?ksowu osxgk ernkj la?k jì djrkr- cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 32

33 iw.ks djkjkrhy rjrwnh & 1- fmliz slv dkwlv yk dsafnz; dksulhy lkscrp izkarh; dksulhy e/;s vkj{khr tkxk jkgrhy- 2- ljdkjh uksdjhe/;s ^ ksmókwym dkwlv* yk R;kaP;k yksdla[;sp;k vk/kkjkoj flvk vkjf{kr jkgrhy- 3- lkoztfud ikuobs] 'kkgk] eanhj] lkekftd lalfkk br;knh Bhdk.kh ^ ksmókwym dkwlv P;k yskdkauk cjkscjhps LFkku feg.;kl loz enr djrhy- iw.ks djkjkuarj nfyrkaps ¼ ksmókwym dklv½ ps loz vf/kdkj vkf.k egrokps vkj{k.k laiys vls MkW- ckcklkgsc vkacsmdj ;kaps iw.ks djkjkuarj dsysys odro; vkgs- vktgh vkiy;k leksj jktdh; yksd kkghyk iw.kzro ns.;kpk iz u mhkk vkgs-,d euq";,d er,d ewy; gs rro jktdkj.kkr vki.k eku; djhr vkgksr- rfkkfi R;kaph vaeyctko.kh u djrk fo"kersus gksjigysy;k ekxkloxhz;kauk R;kaps gdd vkf.k vf/kdkjkiklwu oaphr Bsoys rj gh laiw.kz ;a=.kkp rs myfkoy;kf kok; jkg.kkj ukgh gs fonkjd oklro MkW- ckcklkgsckauh 26 tkusokjh dsysy;k Hkk"k.kkrwu ekamysys vkgs- ;kaph tk.kho d:u ns.ksgh la;qdrhd vkgs- lafo/kkukr vkj{k.kkckcr v kk rjrwnh vlrkukgh eksgu Hkkxorth dk dk vkj{k.kkph xjt dkye;kznk Bjfo.;klkBh lehrh LFkkiu djkoh vls odro; djrkr- ;kekxhy ik ozhkweh let.ks vko ;d vkgs- gknhzd ivsy Eg.krks vkj{k.kklkbh?kvusr cny dj.ks vko ;d vkgs- nmkz Eg.krkr dh] vkrk tkfr; vkj{k.k laik;yk gok vkt ns kkr vkj{k.kkp;k ukok[kkyh jktlfkkukrhy xqttj] gfj;k.kkrhy tkb] egkjk Vªkrhy ejkbk] /kuxj g;k loz tkrh izxr vkf.k iq<kjysy;k vkgsr- jktdh; vkffkzd] 'ks{kf.kd vkf.k lkekftd ák pkjgh flfkrhr ák tkrh mto;k vkgsr- ex vkj{k.k dk\ rj ;k ns kkrhy dsanz ljdkjykgh vkj{k.kkoj vadq k ykok;ps vkgs-,dhdms vkj{k.k ns kkr can gks.kkj ukgh vls rj nqljhdms vkj{k.kkp;k ukokoj ekxkloxhz; lektkoj gks.kkjs vu;k;] vr;kpkj ;ko:u vls fnlrs dh] ;kauk vkj{k.k laiok;ps ukgh- i.k vkj{k.kkpkk ykhkgh g;k ekxkloxhz;kauk ywvw k;pk ukgh- Eg.kwup dasnzkrhy,d lektdy;k.k [kkr;kap;k ea=kdmwu onowu?ksrys tkrs] dh ØhdsV vkf.k fp=ivkrgh ekxkloxhz;kauk vkj{k.k k- v ;kp ekx.;k okjaokj d:u ;s.kkú;k dkgkr okpysya vkj{k.kgh can dsy;k tkbzy ;kr 'kadk ukgh- lyx izns k yksdhkk"kk vokzphu HkkaMoynkjh] vkffkzd lgthou jk"vªh; lalñrh frph vlehr ti.kkjh jk Vªh; Hkkouk ;k loz?kvdkapk ykhk T;k yksdleqgkyk lektkyk,sfrgkfld fodklkeqgs gksrks- R;kauk jk"vª gh la?kvuk cufork ;srs- vkiy;kdmy;k jk"vªoknkp;k dyiuspk fodkløe ikghyk dh vkt Hkkjrh; jk"vªoknkyk /kekzf/kf"vr jk"vªoknkp;k ladyiusus th vkogkus ns kkr mhkh dsyh vkgs- ;kfo"k;hph ppkz vkiy;kdmy;k R;k jktdh; rrokkukp;k vh;kldkauh lsd;qywfj>e xsjlsd;qywjh>ep;k ospkfjd xksa/kgkr imwu pkyyh vkgs- cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 33

34 ,dk vkacsmdjh dk;zdr;kzaps ej.k----- foosd eksjs] iq.ks used lkaxk;p rj lkseokj fn- 20 es] 2013 jksth jk=h 10 oktrk vkegh ojgh] Le kku Hkwehr t;oar dkacgsyk tkgwu vkyks- tkgwu Eg.kts vkegh fo/khor R;kapk nsg fprsoj oxsjs Bsowu ex R;kaP;k lj.kkyk vkx ykoyh] vls dkgh >ky ukgh- R;kyk ljg bysdvªhd HkÍhe/;s Vkd.;kr vkys] v/;kz rklkr t;oarkph jk[k gkrkr] fpr jpk;ph Eg.kts ykdms vkyh] rwi vkys] jkwdsy vkys vkf.k gs loz dj.;klkbh ex isls vkys usedh is ;kphp derjrk gksrh- t;oardms is ;ko:u vkboya] lxgh nwfu;k is kkyk y{eh oxsjs Eg.krs- i.k t;oar ek= is kkyk jamh Eg.kk;pk- jkamsyk usfrdrk oxsjs dkgh ulrs rh QDr JherkaP;kp ekamhoj clrs vkf.k xjhckadms <qdwugh c?kr ukgh- t;oar Eg.kk;pk is kkpsgh rlp vlr- rlk rks eqgpk fonzksghp gksrk- iwafkjp;k lqjokrhiklwup t;oar R;kr fø;k khy gksrk- lqjokrhyk jktk&ukenso HkkbZph th,df=r iwafkj gksrh- R;ke/;s jkms djk;yk t;oar lxgókkr iq<s vlk;pk] ijarw uarj iwafkj QqVyh- jktk <kysuh ekal eqogesav dk<yh- ukensoph osxgh nfyr iwafkj tuekyk vkyh vkf.k R;k nksugh la?kvuk FkaM >ky;koj vkboysauh ^Hkkjrh; nfyr iwfkj* dk<yh iq<s rh lq)k cj[kklr d:u lxgs fjifcydu i{k Eg.kwu,d >kys- vkboys lektdy;k.k ea=h >kys- ;k lxgókk izoklkuarj t;oaryk ^iwfkj* ;k 'kcnkcíy izpam?k`.kk fuekz.k >kyh- iwafkjp;k ifgy;k QGhryk t;oar- t;oar iwfkjp;k ekspkzr?kks"k.kk n;k;pk- ^gj tksj tqye ds VDdj esa la?k"kz gekjk ukjk gsa* lrrk lairrh ls dkslks nwj Eg.k.kkjs iwfkj lrrsyk pvkoyh vkf.k ^lrrslkbh loz dkgh* vls Eg.kw ykxyh- iwfkjp;k usr;kpk vkøedi.kk laiowu R;kaps jktdh; usrs >kys- ;qr;k&vk?kkmókk d:u cú;kp tukaukh ^pgog xsyh rsy ykor* Eg.kr vkiys gkr /kqowu?ksrys- vkiys?kjs Hkjyh] ekmókk cka/ky;k] xkmókk?ksry;k i.k ;k loz izdkjkus t;oar eqgkiklwu gknjyk] Hkkackowu xsyk] ckcklkgsckap;k ifjorzukps,d cqyan LoIu MksG;kr?ksowu tx.kkjk t;oar ex ek= ;k rfkkdffkr pgog ukokp;kp pgoghiklwu lqvr xsyk- i.k pgoghiklwu rqvy;kuarj t;oar dq.kkpk ckwmhxkmz] fld;qjhvh xkmz v kh dkgh uk dkgh dkes rks vkiy;k iziapklkbh djhr jkghyk- banw feyoj vkanksyukuarj R;kpk ygku HkkÅ olar vkacsmdj Hkou e/;s ;sow ykxyk-,dnk Hkhek dksjsxkoyk tkr vlrkauk olar,dk r:.k eqykyk?ksowu vkyk o eyk Eg.kkyk gk t;oarpk eqyxk ^yads k*- izoklkr yads k cjkscj [kwi xiik jaxy;k R;kP;kdMwu dgys dh] t;oar [kwi vktkjh vkgs- tsogk eh?kjh tkowu t;oark HksVyks rsogk eyk /kddkp clyk vkmnamk t;oar,dne ^iksd;k* >kyk gksrk- vbjkfo o nkfjnz;kr izkekf.kd vkacsmdjh dk;zdrkz dlk txrks R;kps ftoar izr;arj eyk vkya- cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 34

35 vkacsmdjh dk;zdrkz vkiys?kjnkj okú;koj lksmwu vk;q";hkj pgoghlkbh dke djrks- ijarq T;kosGsl R;kps okbzv fnol ;srkr- R;kosGsl pgog R;kP;kdMs <qadwugh c?kr ukgh- gkp t;oar dk xzsle/;s vlrk rj,[kk k egkeamgkoj xsyk vlrk] jk"vªoknhr vlrk rj,[kknk ljdkjh dkwavªdv fegowu xccj >kyk vlrk fdaok f kolsusr vlrk rj fdeku,[kknk kho omk iko LVkWy rjh R;kyk uddhp fegkyk vlrk- t;oar lkj[;k rmqnkj dk;zdr;kzyk gs lgt 'kd; >kya vlr- i.k R;kaP;k vkacsmdjh fu"bsus R;kyk ;k lokzaoj ik.kh Qsjkos ykxys- la/khlk/kw gq kkj dk;zdrkz ckje/;s clwu pgoghoj rklurkl ppkz djrkr] ikp&lgk gtkjkpk lgt pqjkgk djrkr- gkrke/;s xgókke/;s lksu;kpk tkgtwg lk[kgókk?kkywu fejorkr- v kkosgh,d lppk dk;zdrkz is kkvhkkoh f komhp;k fvch gkwlihvye/;s vkiyk ksovpk 'okl?ksr vlrks- T;k pgoghlkbh t;oar m/olr >kyk- R;kP;k izsr;k=syk vkuanjkt vkacsmdj ;kap;kf kok;,dgh vkacsmdjh usrk miflfkr uogrk- eyk iz u imrks] t;oar m/olr >kyk; dh pgog m/olr >kyh\ ok?kklkj[kk dkgk fhkuu t;oarkpk lxgókkauk [kwi vk/kkj okvk;pk- t;oar mhkk jkghyk dh osjh FkjFkj dkik;pk- vu;k; >kyk t;oar ikghts] ekspsz dk<k;pk; t;oar ikfgts] jkmk djk;pk; t;oar ikfgts] ladv dkslgy; t;aor ikfgts vkf.k ex t;oar vktkjh imyk] fcnk.;kr f[kgyk] vkffkzd ppp.khus xzklyk] rsogk R;kP;k enrhyk pgog ikfgts gksrh- i.k R;kosGhl dks.khgh R;kP;k enrhyk uogrs- T;k pgoghlkbh T;k ek.klkalkbh t;oarus dlyhp fqdhj dsyh ukgh rh pgog] rh ek.kls vkt t;oarkdms ikb fqjowu mhkh gksrh vkf.k ;kp vis{kkhkaxk.ks t;oar [kpr pkyyk gksrk- t;oar fvchp;k vktjkus esyk vla- tjh fnlr vlya rjh rs iw.kz lr; ukgh- [kjh xks"v gh dh] vkiy;k pgogh.ks R;kpk v{kj{k emzj dsyk vkgspgoghlkbh jdr lkam.kkjs vls fdrhrjh t;oar vkt is kkvhkkoh rmqmr ejr vlrhy] v kkosgh gs loz MksGÓkkleksj ikgkr vl.kkú;k t;oar P;k eqykus] yads kus tj pgoghiklwu nwj tk.;kpk fopkj dsyk rj nks"k dq.kkyk k;pk] gh ufou fi<h tj pgoghiklwu nwj xsyh rj gh pgog ftoar jkgwp kd.kkj ukghlozlkeku; dk;zdr;kzaph pqy fo>owu R;kyk m/olr d:u m k vki.k kkludrhz tekr tjh cuyks- rjh R;k kkl.kdrhz tekrhyk dkgh vfkz vl.kkj ukgh vkf.k Eg.kwu tj vkacsmdjh pgog ftoar Bsok;ph vlsy rj 'ksdmks t;oar vkiy;kyk kkcwr Bsokosp ykxrhy o gh tckcnkjh dks.kk,sdkph ulwu vkiy;k lokzaphp vkgs- cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 35

36 fdrhz nsojkoth vopj,e-,-ejkbh- izfke o"kz jk-rq-e-uk- fo kihb] ukxiwj] eksckbzy ua ¼lnj ys[k 14,fizy 2017 yk MkW- ckcklkgsc vkacsmdj fo kihb fo kfkhz la?kvusdmwu vk;ksthr fuca/k Li/ksZrhy izfke iqjldkj izkir vkgs-½ /kez gh vqwph xksgh vkgs vls dkyz ekdlzus EgVys gksrs- /kez vkf.k jktdkj.k ;k nksugh xks"vh fhkuu Lo:ikP;k vkgsr- fdacgwuk R;k nks?kkapsgh ekxz o fn kk osxosxgókk vkgsr- /kezlrrsyk jktlrrsiklqu nqj Bso.;krp ;k ns kkps o izkeq[;kus bfky;k fofo/k tkrh] iafkkps fgr vkgs- vu;fkk gk jktdkj.kkrhy /kekz/krspk ok<rk izhkko,[kknîkk /kekzps,drqhz iqjldkj d:u yksd kkghpk QM kk ikmy;kf kok; jkg.kkj ukgh- o R;krqup iqugk,dnk ns k eqbhkj lrrk/kkjh o /kekzps vomacj ekto.kkú;k yksdkap;k gkrh tkowu ;sfkhy lozlkeku; turk /kekz/krsph xqyke gksbzy- ;kph fpugs vktiklqup f{krhtkoj memw ykxyh vkgsr- rh vksg[kq.k R;kyk osghp yxke?kkywu gk ns k] ;sfkhy yksd kkgh] o lafo/kku laj{k.kkr tkx`r gksåu y<k ns.ks ;klkbh fopkj dj.;kph osg lokziq<s mhkh Bkdyh vkgs- /kekzph ppkz txkrhy loz lektkr R;kaP;k tuekiklqu lq: vkgs- /kekzdms ekuoeqdrhps] lekteqdrhps,d lk/ku Eg.kwu cf?krys tkr vly;kus /kekzlaca/khph ppkz ;kp fn ksus gksr vkgs- ijarq vkt dks.kkpk /kez Js"B vkgs ;kps vfhkfuos kh okn lq: vkgsr- izr;sd /kezleqg nqlú;k /kezleqgk kh Li/kkZ dj.;klkbh jlr;koj mrjr vkgs- /kekzyk jktdh; lrrk izkirhps vkf.k brj /kkfezd leqnk;koj opzlo izkir dj.;kps gr;kj ekuys tkr vkgs- R;klkBh /kkfezd ng krokn] fo}s"k iljo.kkjh odros] vkf.k /kekzp;k ukokus izpam fgalk dsyh tkr vkgs- R;keqGs /kekzfpfdrlk o jktdh; fpfdrlkph ;kiqohz d/khgh uogrh,o<h xjt fuekz.k >kyh vkgs- vkt /kekzp;k ukokus gksr vlysy;k lagkjkyk Fkkacfo.;kpk rks,d mik; cuq 'kdsy- /kez/kqfj.kkauh jktdh; {ks= O;kiwu lrrsp;k okijkus vkiy;k nqf"kr izo`ÿkhyk osx ns.;kyk lq:okr dsyh vkgs- jktdh; ;a=.ksr /kekzps lk/kq] lu;klh ;kauk fnysys egro R;kaP;k okx.kqdhrwu Li V fnlwu ;sr vkgs- jktdkj.kkp;k ek/;ekrwu lrrk dkfct d:u ;k ns kkr Lo/kekZyk vuqdwy gksbzy v kk uhrh r;kj dsy;k tkr vkgsr- R;keqGs ns kkp;k,drsyk o va[kmrsyk /kks[kk fuekz.k >kyk vkgs- gh /kez/kqjh.kkaph ckgwcyh QkSt jktdh; larrsp;k ek/;ekrwu /kkfezd fopkjkaps ikhd loz= iljor vkgs- R;keqGs /kezlÿkk jktfd; lÿksoj o;k Js"B v kk yksd kkghp;k ekuxqbhoj clq ikgr vkgs- uogs rj v/kzs vf/kd clyh vkgs- gs osghp jks[k.ks ØeizkIr vkgs- cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 36

37 Hkkjr gs iztklÿkkd jk"vª vkgs- R;kpk vfkz iztsph lÿkk- 26 tkusokjh 1950 yk vkep;k R;k dkgp;k usr;kauh,d HkO;fnO; LoIu ifgys baxztkap;k jktovh[kkyh vl.kkjh lÿkk iq.kzi.ks Hkkjrh;kaP;k gkrh lksifo.;kps] dy;k.kdkjh ljdkjph LFkkiuk d:u lektkrhy rgkxkgkrhy yksdkai;zr gs fegkysys Lokra«; iksgpo;kps- R;klkBh 26 tkusokjh 1950 yk Hkkjr ns kkps lafo/kku ykxw >kys- o gtkjh o"kkziklwu Bjkfod yksdkap;k gkrh vlysyh lrrk vkrk [kú;k vfkkzus loz lkeku; tursp;k gkrh ;s.kkj gksrh- [kqi eksbh tckcnkjh ;k ns kkp;k izr;sdkoj ;s.kkj gksrhvkt 67 o"kz iw.kz >kyh] vkegh ;k iztklÿkkd jk"vªkps,d tckcnkj ukxfjd Eg.kwu txr vkgksr- T;k Hkkjr ns kkps LoIu vkegh ikfgys gksrs- rks ns k gkp vkgs dk\ mrrj ukgh vlsy rj dk ukgh\ dks.k 'kks/k.kkj ;kps mrrj\ dkghrjh pqdy;klkj[ks okvrs; dk rqegkyk\ vkt iztklÿkkd 'krd gh lktjs d:] i.k rqegkyk okvrs dk R;k osgh dkgh cnyysys vlsy\ dqb rjh pqdr; gks vkiy\ vktp;k ;k Js"B v kk jkt;i)rhoj T;krwu vki.k vkiy;k lokzaxh.k fodklklkbh vkiy;k izfrfu/khp;k ek/;ekrwu 'kkld userks R;koj vkt /kkfezd va/kj)k o /kkfezd nkafhkdrspk izhkko vkrk ok<rkauk fnlwu ;srks;- R;keqGs ;k izcg v kk yksd kkghyk o yksd kkghpk vkrek vl.kkú;k lafo/kkukyk ;k eqghkj /kkfezd /kez/kqfj.kkadmqu /kksdk fuekz.k >kyk vkgs- o yksd kkgh Úgkl iko.;kl lq:okr >kyh vkg-s vkiyk dky&vkt&mnîkk ;k frugh pk fopkj dj.;kph osg vkyh vkgs- o R;krwup vkiyh yksd kkgh o lokzapk m)kjd ;k ns kkps lafo/kku ;kap;k cpkokph osg ;sowu Bsoyh vkgs- vkf.k gk fopkj dqby;k rjh fi<hyk,dnk djkokp ykxsy ex rks vki.kp dk d: u;s\ d/khgh u ekog.kkú;k baxzth lÿkspk lw;z v[ksj 15 vkwxlv 1947 yk ekogyk txkrhy lokzr eksb;k Lokra«;y<;kpk 'ksov >kyk- vkf.k ns k ijdh; xqykehrwu eqdr gksåu tursu Lokra«;kpk eqdr 'okl?ksrykákp rstloh vkf.k izsj.kkgk;h Lokra«; y<ókkpk mtoy bfrgkl nk[kfo.kkjs,d gh Lekjd vkep;k ;k egku ns kkr vlq u;s\ ;kis{kk 'kjesph nqljh xks"v dk; vlq 'kdsy\ dsog ;k Lokra«; y<ókkyk viz.k dsysys,dgh Lekjd vkep;k ;k v[kam ns kkr dqbsgh ukgh- ;s.kkú;k fi<hyk nk[kfo.;kdfjrk vfhkekukus lkax.;kdfjrk ex ns kkr vkt tkrh; o /kkfezd lfedj.kkap;k ek/;ekrwu /kekza/krsps Lrkse ektowu eafnjs cka/k.ks] nsoh&nsorkaps Lekjds mhks dj.ks] fofo/k /kkfezd lksggókkaps vk;kstu dj.ks o R;kr dksvóko/kh :Ik;s m/kg.ks] 'kq)hdj.k dj.ks ;klkj[;k fujfkzd xks"vhps voamcj dk xktfoys tkr vkgs\ ;krwup /kezekrzamkuk dk; lk/; djk;ps vkgs\ ns kkus /kezfujis{k jk"vªkpk flodkj dsysyk vly;kus o ;k dko; ns kkr vusd tkrh] /kez] iafkkps yksd xq.;kxksfoankus ukanr vlrkauk /kekz/kekzr /kkfezd rs< fuekz.k d:u gk v kkarrspk o fgalspk o.kok lrr /kx/kxr Bso.;kus dk; lkfkz gks.kkj vkgs\ [kjpa ek.klkis{kk /kez eksbk vkgs dk;\ /kekzp;k y<ókkr cgqeksy ek.koh thou O;FkZ?kkyo.ks [kjpa ;ksx; vkgs dk\ ;kpk fopkj dj.ks vkt vxr;kps vkgs- ns kkyk izxrhp;k f k[kjkoj vr;qp; LFkkuh iksgkspfo.;klkbh o txkr ns kkyk egklrrspk eku fegowu ns.;klkbh /kezlrrk] nsoh&nsork] cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 37

38 vkku] :<h] ;k lokzauk eqbekrh nsoqu fokkukph] ra=kkukph dkl /kj.ks vxr;kps vkgs- rjp ns k izxrhp;k vr;qp; f k[kjkoj fojkteku gksbzy- lafo/kkukp;k ek/;ekus ;k ns kkrhy nfyr] 'kksf"kr] fifmr o rgkxkgkrhy izr;sd ek.kwl Eg.kwu tx.;kpk vf/kdkj fegkyk- lafo/kkukus lokzauk,d fo okl fnyk] izr;sdkyk luekukus tx.;kpk U;k; fegowu fnyk- ex R;kpk /kez] tkr] Hkk"kk] fyax dks.krsgh vlks loz tu,dkp ikrghoj] dks.khgh eksbk ukgh- fdaok ygku ukgh- loz Hkkjrh; leku! gtkjksa o"kkzp;k xqykefxjhrwu eqdr gksåu,dk Lokra«;kph igkv vusdkap;k vk;q";kr izfkep vkyh- izr;sd Hkkjrh; ukxfjdkap;k eqyhkwr vf/kdkjkauk laj{k.k ns.;kr vkys- /kez Lokra«;] fopkj Lokra«;] xfjc] d"vdjh] vyila[; vkf.k ekxklysy;k lektkps laj{k.k vkf.k lao/kzu] Bjkfod lektkdms vkysyh f k{k.kkph edrsnkjh eksmqu lafo/kkukus f k{k.kkph }kjs lokzalkbh [kqyh dsyh- ljdkjlkbh tursp;k dy;k.kkfkz dkgh ekxzn kzd rÿokph rjrwngh dsyh- NksVîkkr&NksVîkk xks"vhpk fopkj d:u dks.kkojgh vu;k; u djrk,o<ókk eksbókk ns kkps lafo/kku fygys xsys- loz&loz lekoys vkgs ;k lafo/kkuke/;s ex vls dk?kmys dh 67 o"kz iw.kz gksåugh vktgh vkegh lozlkeku; eqyhkwr xjtk ns[khy iq.kz d: 'kdyks ukgh\ ;kyk tckcnkj dks.k\ csjkstxkjh] miklekjh] Hkz"Vkpkj] nsoh&nsork] dezdkam] xqugsxkjh ;klkj[;k vusd?kvukauh ns kkyk iw.kz iks[k:.k Vkdysys vkgs- ;k ns kkp;k izxrhdms y{k u nsrk- vkegkyk /kekz/kekzr] tkrhikrhr xq arow.k BsoY;k tkr vkgs- o R;krwup vkep;k lkekftd izxrhyk /kekzp;k ek/;ekrwu yxke?kkryk tkr vkgs- /kekz/kekzr rs< fuekz.k d: ikgr vkgsr- ns kkrhy ;k loz cqjpvysy;k ifjflfkrhdms nqyz{k d:u Hkkjr,d egklÿkk gks.;kph LoIus c?k.kkjh vkegh vkf.k vkep;kp ns kkr vlysyh gh Hk;adj ifjflfkrh! gk,o<k eksbk fojks/kkhkkl! dl 'kd; vkgs egklrrk cuu\ egklrrk cu.;kvk/kh lafo/kkukus fnysyh lrrk] vf/kdkj rjh lokzai;zr iksgpw 'kdyk dk gs vk/kh c?kkos ykxsy- i.k used dk; pqdya\ ;k lokzauk tckcnkj dks.k\ rj R;kps mrrj vlsy vki.kp ns kkrhy jktdkj.kkr /kekz/krspk ok<y;k izhkkokyk o lrrsp;k ek/;ekrwu /kekza/krk] nsoh&nsork] ;klkj[;k fu"dkj.k xks"vhyk tks /kez/kqfj.kkap;k la?kvusdmwu oko fnyk tkrks; ;kyk vki.kp loz tckcnkj vkgksr- jktdkj.;kauh vkf.k vki.k ukxfjdkauh fegwu vkiy;k ns kkph okv ykoyh- MkW- ckcklkgsc vkacsmdj Eg.kk;ps] ßlafo/kkuke/;s rj lozp ckchapk lekos k dsyk vkgs- i.k ;kph veyctko.kh d kh gksrs ;koj lxg dkgh voyacwu vkgs-þ vkf.k rsp >kya! gs lafo/kku pqd yksdkap;k gkrh imy- vkt lafo/kku ykxq gksåu 67 o"ksz >kyh rj dkgh vkegh [kjp iq.kzi.ks Lokra«; >kyks dk\ lafo/kkukr varhkqzr dsysy;k loz vf/kdkjkapk o dy;k.kdkjh jkt;kpk vkegkyk ykhk fegrks; dk\ rj R;kp mrrj vlsy ukgh- jktsjtokms xsys vkf.k vkrk vkenkj] [kklnkj vkf.k ea=h vkys R;kauk tlk okvyk rlk vkepk ns k R;kauh pkyok;pk vkegh elr ;k jfkkr vkiyh cqma?kv~v Vsdowu clyks vkgksr- lokzauk okvrks; vkepk gk jfk cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 38

39 Qkj osxkr izxrhp;k fn ksus igrks;- i.k fe=kauks ;k Hkkjr ns kkp;k ;k jfkkph pkds /kekz/kark] nsoh&nsork] :<h iajijk] Lo/keZj{k.k eafnj cufo.ks] naxs] vkanksyu] fgalkpkj] cykrdkj] 'kks"k.k] fobacuk] lafo/kku cny] vkj{k.k ;klkj[;k v/kksxrhps y{k.k vl.kkú;k fp[kykr [kksyoj?kv~v :ryh vkgs- xsyh fdr;sd o"kz vkegh,dkp tkxh vmdwu imyks vkgks uogs rj v/kksxrhyk ykxyks; dkj.k ;k dqfopkjh /kekzap;k Bsdsnkjkauk /kekzps izlfk ektowu ;k ns kkr lrr v kkarrk iljfo.;kph vkgs- R;kauk ;k ns kkr lafo/kkukus fuekz.k gks.kkjs dy;k.kdkjh jkt; udks gos vkgs- dkj.k R;keqGs R;kaP;k vflrrokyk o jksth jksvhp;k iksv Hkj.;kP;k lk/kukyk /kks[kk vkgs- /kekzp;k nkafhkadrsps R;kps firg gk lekt] ospkfjd >ky;kus m?kms imr vkgs- R;keqGsp gs /kezekrzam tkrh&tkrhr fo"k dkyowu o HkksG;k&ckcGÓkk fulokfkhz lektkyk ;k /kekzp;k HkkaM.kkr xqjqvwu Bsoqu vkiyk LokFkZ lk/kr vkgs- R;keqGsp ;k ns kkps okrkoj.k /kez:ih fo"kk.ks iznqf"kr gksr vlqu lokzap;k vflrrokyk /kks[kk fuekz.k >kyk vkgslxgs tx gs osxkus iq<s&iq<s tkr vlrkauk vki.k ek= eafnj&elthn P;k y<ókke/;s O;Lr vkgksrvktgh tkrhp;k ukokoj xkokxkokr vu;k;&vr;kpkj gksr vkgsr- R;krp vkepk eksbsi.kk! [kkyh ncysy;k yksdkauk vtqu nkck;ps ;krp vkeph loz Ø; kdrh O;FkZ?kkyor vkgks- laiw.kz lekto;olfkk iks[kjyh tkr vkgs- T;k lafo/kkukph fufezrh lekt?kmfo.;klkbh >kyh vkt R;kpkp vk/kkj?ksåu lektke/;s foñrh fuekz.k dfjr vkgsr- R;keqGs ns kkrhy izr;sd lqtk.k ukxfjdkus ;k /kekza/krspk cgh u imrk,o<k eksbk ilkjk vlysy;k ^fofo/kkrk:ih,drspk* jfk iq<s izxrhp;k fn ksus <dyk;yk cg yko;yk ikfgts- vkrk vkiy;k tkxso:u mb.;kph osg vkysyh vkgs- vki.k dks.kr;k yksdkauk gk ns k pkyo.;kps egrokps dke lksior vkgksr gs,dnk riklqu c?kk;yk ikfgts- ^lkjk fllvhe gh [kjkc gs* vls Eg.kwu 67 o"kz ikj imyh- dk; cny?kmyk\ dkghp ukgh- vtqu ifjflfkrh myv fcdv gksrh;s- ijarq vtqugh vki.k vkiyh tkxk lksmysyh ukgh;s- vki.k Lor% dkgh dsys ukgh o dj.kkú;kykgh lkfk fnyh ukgh- T;k O;oLFksyk vki.k jkst f ko;k?kkyrks] i.k vki.k foljrks fd ;k O;oLFkspk lokzr eksbk Hkkx vki.k vkgksr- vki.k 67 o"kz cnyyks ukgh- rj O;oLFkk d kh cnysy\ T;k O;oLFkspk lokzr eksbk Hkkx tj viax vlsy rh O;oLFkk rjh dla dke djsy\ dqbykkgh ns k gk ifjiw.kz ulrks] rks rlk cuokok ykxrks- R;klkBh fdeku izkekf.kd iz;ru rjh djkos ykxrkr- ex tj cgqla[; lekt tks fd lqlrkoysyk vkgs rks isvyk dh uddhp cny gkså 'kdrks- vkt lafo/kku gs vls vl= vkgs dh] ;kp vl=kpk mi;ksx d:u vkegh /kezlÿksp;k ok<r;k izhkkokyk vkogku nsow 'kdrks f k{k.kkpk vf/kdkj] /kezlokra«;kpk vf/kdkj] ekfgrhpk vf/kdkj vkf.k dk;ns ;k vk/kkjs vkegh ns kkr lq: >kysy;k /kekzrhy] :<h] ijaijk] mpp fuprk] dezdkam ;kap;k izlkjkyk jks[kq 'kdrks- gs i.k y{kkr Bsokos cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 39

40 ykxsy dh] lxgp dkgh va/kdkje; ukgh] i.k va/kkjek= iljyk; vkf.krks vtqu Hk;adj gksr vkgs- ;k/kekzrsp;k fog[;kr jk"vªkps Hkfo"; iw.kzr% va/kdkje; gks.;kvk/kh ;k va/kkjkph tk.kho vki.kkyk >kyh ikfgtsdkj.k rsogkp rj izdk kdms tk.;kph xjt Hkklsy- ;klkbh lnzso y{kkr Bsoys ikfgts dh] \ ß;k ns kkyk Lokra«; lgtklgth fegkys ukgh- ;k Lokra«;klkBh vusd Lokra«;fojkaps Qkj eksbs cfynku xsys- Lokra«;klkBh vusd ns khkdr Qklkoj xsys- vusdkauh rq:axkr ;e;kruk HkksxY;k] dkghauh vkiy;k?kjknkjkoj rqg khi= Bsoys- fdr;sd Hkwfexr >kys vusdkap;k lalkjkph jk[k jkaxksgh >kyh R;kaP;k R;kxkrwu Lokra«; fegkys- ;k ns kohjkaps vkiy;koj eksbs _.k vkgsr- ;k _.kkrwu eqdr gksrh izr;sd Hkkjrh;kaps vk drzo; vkgs- vki.k lektklkbh o ns kklkbh dkgh osg ns.ks gs ek>s drzo; vkgs gh Hkkouk izr;dkp;k eukr fuekz.k >kyh ikfgts- ;k ns kkr /kekz/krsp;k fojks/kkr y<k nsåu jktdkj.kkekxs lkjk ns k O;kiw ikg.kkú;k ;k /kezekrzmkauk osghp yxke?kky.;kps LoIu izr;sdkauh euk kh ckgxys ikfgts fog,rukelkj[kk ns k ;qodkauh?kmfoyk] m/olr dksfj;kyk ;qodkauhp lkojys] jk[ksp;k f<xkú;krwu tikuyk ;qodkauhp oj dk<ys gh mnkgj.ks vkiy;kleksj vkgsr- gk vkn kz ;qodkauh?;kok-þ vu;fkk /kkfezd xqykehps o ikjra«;kps gs dgogysys?ku?kksj <x vki.kkoj cnk&cnk dkslgrkr osg ykx.kkj ukgh- o R;krp vkiyk var fu phr vkgs- cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 40

41 izk- /keelaxhuh jek xksj[k efgyk v/;;u dsunz] jk- rq- e- ukxiwj fo kihb] ukxiwjeks _ ' (, र /!). र. र. ए र (!) र,.! र र, र, ', र!' र र र र. र र. र. र, र ळ! र र. र.? र ळ र... - ', ळ ळ र ळ? -, ळ. - ' ळ?' - ', र ळ.'!... र. र. र र. " ",,... र.... र, र र. र... र, ", र र र र र. र." र र र.,! र, cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 41

42 र र र र, र? र. र र. र र र ए!. र र, ळ. र..! / /.../.../.../?! र र र. र. र र र र. र र र.. र र, र र र र. ( र र र., र र, र र र र!) 19 र र र र,, र. र र र र र र र ळ, र,. र र. र र. र र र र र र र र र. र र र र र र. र. ळ र र. र र.र, र,, र र र. ( र र र र र र ए.) र र, 19 र?. ळ र, र,, र ळ र. cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 42

43 र र, ळ ळ र र. र र ळ र र. र,.. ळ र र र र., र र र. र र,? ( र र र ळ ळ र र र. र र र? र र र र. ) र र र र र र, र र र, र ळ. र र र र र र र र, र. र ळ ळ र र? ळ ळ,. र र र. र र र... cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 43

44 "Death of Rationalism : A Threat to Democracy" Adibh Gadpayle Cont. No You might have perplexed by thinking that how the murder of rationalism in a democratic country maybe a common feature of society. But it is as big the fact, as is the grievous is. And more grievous than it, is that read the part of such a abominable society. We have witnessed one such incident on 5th September comma at the darkness comma when the Lighthouse of conscience was darken with the murder of Activist, senior Journalist, Editor and more the Rationalist Gauri Lankesh at her home in Bengaluru. Now the question arises whether it is the first instance, if not so, what is the reason that the rationalist, activists, writer's are being killed. Though we don't know who has done it, it is very evident. Gauri Lankesh opposed the totalitarian politics of BJP and it's twisted interpretation of Hinduism. She was the lady who stood against caste system, inequality and gender discrimination. Among her many crusades, facilitating surrenders of moist, who wanted to give up their weapons hand join mainstream, was one. She is the one who endorsed the demand for separate religious tag for the Lingayat Community, the follower's of Basavanna, who rejected Caste system and scorned temple and idol worship. A vocal critic of both Congress and right wing forces, including BJP, Gauri Lankesh give numerous examples of attack against Muslims and Dalit's. The quelling of voice of Gauri was as same as the voice of other rationalists like Narendra Dabholkar, Pansare and Karnataka scholar M.M.Kalburgi was quelled. These were the personalities who raised their voice to break shackle of traditionalism, religious orthodoxy's and superstition. Now, the New Era has begin Where Death of rationalism, birth of Intolerance, the murder of freedom of thought and assassination of free speech became a feature of Indian society. And thinkers/ writer's assassination is in itself an indicator that there are Fundamentalist and fascist among us who want to quell all rational voices with violence. Who brought this democracy to this level is very evident. Gauri is neither a first nor will be the last, Rationalist's will be killed and state will do nothing as he did so far. It is indeed the State who don't want to let the Democracy to be a congenial one. It has been said again and again and I am saying it again that none democracy in the world can be succeed without its criticism. And freedom of expression is indeed far essential in its respect. As the Irish patriot Denniel O'Connell said, no Nation can be grateful at the cost of its Liberty, it is the time to stand against such social odds. Now it is the question to us whether we shall remain dumb and silent or raise the voices to defend our Constitution and Democratic Rights. cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 44

45 ड. र ह ल ब प र व क बळ न गप र ४४००१० भ रमणध वन : ९९६०२५८७३९... सप र म जय भ म... प रज ञ स यय ड. ब ब स ह ब आ ब डकर च भ षण ह न हम तर ण न स फ र तयद यक असत त. ब ब स ह ब तर ण च आत मर वश व स व ढर वत न म हणत त क आपल य अ र गक रल ल य क य यत प रथम अपयश र मळ ल तर हरकत न ह. पर त आपण आपल य ध य य प स न कध ह अर लप त ह त क म नय. त य च तत क ल न ल खन व र वच र आजह आपल य य व वग यच य सध य च य पररर स थत ल त त त त ल ग ह त त. मह म नव च र कत म ठ ह द रद ष ट क न. त य च य ल खण त न र नघ ल ल प रत य क ग ष ट आज खर ह त आह. म हण न ब ब स ह ब न आपल य तर ण ईल, र वध य र थय न क ल ल बह म ल य म गयदशयन आपल य स ठ प रगत च म गय ठरत आह त. र वध य र थय च य व यर मत व र वक स च य द र ष टक न त न बघत न, तर ण ईन द घ द य ग व कष ट करण य न च यशप र प त ह त. न सत य पदव य र मळर वण य न क ह ह ण र न ह क रण पदव य म हणज ज ञ न नस न र शक षक च य मदत र शव य ज ञ न जयन करण य स जमवल ल स धन स मग र ह य. र वश वर वद य लय च य पदव य व ब र मत त य च क ह ह स ब ध न ह. प रज ञ बर बरच आपल य त श ल प र हज. श ल र शव य प रज ञ क म च न ह क रण प रज ञ एक शस त र आह. एख द य जवळ प रज ञ च शस त र अस ल व त श लव न अस ल तर त य य ग त एक च स रक षण कर ल, तर त च व य श लव न नस ल तर प रज ञ च य शस त र न द सऱ य च घ त कर ल. प रज ञ ह तलव र स रख आह पर त र तच महत त व र तल ध रण करण ऱ य वर अवल ब न र ह ल. क रण अड ण मन ष य क ण स फसव शकत न ह, फसव व कस ह च त य ल उमगत न ह. पर त र शकल य सवरल ल य ल क च य र ठक ण क ण स कस फसव व व फसवण य स ठ ल गण र य र व द असल य न खऱ य च ख ट व ख ट य च खर त भ सव शकत त. लब ड करण य स च त यय व ब ल गत पर त च त यय व ब र हल सद च र च अथ यत श ल च ज ड र मळ ल तर त लब ड व फसव फसव कर शकण र न ह आर ण म हण न र शकल य सवरल ल य ल क त श ल च अत य त आवशक यत आह. "श ल र शव य जर र शकल सवरल ल ल क र नपज ल गल तर त य च य र शक षण तच सम ज च व र ष र च न श आह, त व ह श ल च र शक षण प क ष अर धक र क मत आह." ड. आ ब डकर स घटन च, चळवळ च महत व अध र र खत करत त. र शक षण प णय क ल य वर आजक लच य व सवयस ध रणपण प रज ञ च उपय ग प ट भरण य पल कड करत न ह. र वद य र थय न आपल य र वद य थ दश त र वद य प र प त करण य स ठ कस न झट व ह उत क ष ट सम ध न च ग ष ट आह पर त त य चबर बर आपल य स घटन च य क य यच अ शत ध र त य न आपल य ख द य वर घ तल च प र हज. आपल य स ऱ य च य इच छ त प त करण य च स मर थयय आपल य क ण तच न ह आर ण म हण न जय न त य न आपल य आक क ष प ऱ य न झ ल य तर लग च फटक न व गण य त आपण आपल आत मन श कर न घ त आह त. त व ह य ग ष ट ड ळय प ढ ठ व न व य गत स व थ यप क ष सम ज च य फ यद य कड आपण अर धक लक ष र दल प र हज. cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 45

46 जर आपण एकज ट न व गल तर क ह तर कर. आपल य सम ज वर हज र वष प स न ह त असल ल य ज र ज ल म व अन य य र नव रण करण य च क यय आजच य र पढ न स वख श न आपल य र शर वर घ य वय स हव. आपल य सम ज त ऐक य च अत य त जर र आह व ऐक य म ळ च आपण ह क य कर शकण र. य ब बत त र शस त अत य त कठ रपण प ळल तरच क ह तर ह ऊ शक ल. न ह तर सवयत र बजबजप र म ज न सम जन श व र न स घटन ह ईल. तर अश व ळ य ग य त खबरद र सव न घ य व ल गण र आह. श वट आपल य त स घटन, श ल व र शस त व ढव व ल गण र अन य म ळ च सम ज उन नत स त य च फ यद ह ण र. (प ण य थ ल अस प श य र वद य र थय च ११ व स म म लन; स दभय: ड. ब ब स ह ब आ ब डकर ल खन आर ण भ षण, १८/२, प. न. १८८ त १९६) तर ण ईन र शक षण घ तल य वर न कर ल गल य वर सम ज प स न फ रकत न घ त सम ज श न ळ र टकव न ठ वल प र हज. न कर क ल य वर क य फ यद आह य च उत तर द त न ब ब स ह ब म ठ य म र मयकत न स गत त क, जय च य जवळ प स आह त य च य च ह त त खर सत त आह. य च र वश ल षण करत न प ढ म हणत त, न कर म ळ पग र ह त त य त. जय सम ज ल सरक र न कऱ य न ह त, ज सम ज अर धक र च य ज ग वर न ह, त य च उर जयत वस थ ह ण र न ह. ब ब स ह ब य व वग यल समज द त न म हणत त र शकल ल य म णस त क ह द ष असत त, र शकल य वर न कर च य प ठ म ग ल गण ह द ष नव ह, त द ष व अवग ण त मच य अ ग त र शरण र न ह त य च खबरद र घ य यल हव. पर हल ग ष ट र शक षण प र झ ल य वर मन ष य स व थ बनत. मन ष य स व थ असण स व भ र वकच आह, पर त र शकल ल मन ष य स वत च र हत प हत, सम ज च प हत न ह. त आपल य ब यक -प र च व स वत च य च र हत च क ळज घ त. म र झन च उद हरण द त न स गत त, ''ल क त पसरत, म णस र शकल तर त य च य त कतयव य प क ष हक क च ज ण व ज स त उत पन न ह त " म हण न आपल कतयव य क णत य च भ वन ज ग त ह त न ह ह एक र शकल ल य म णस च द ष आह. (म बई य थ ल अस प श य र वद य र थय च य स म म लन त उद द श न; स दभय: ड. ब ब स ह ब आ ब डकर ल खन आर ण भ षण, १८/२, प. न. २३४ त २३७). म हण न आजच य य व वग यन य ग य र शक षण घ तल य न तर, न कर वर ल गल य न तर सम ज श आपल य ल क ह द ण आह य व त त न क म क ल य स आपल य सम ज च प रगत ह ण य स क ठल च अडचण ह ण र न ह. त व ह च आपण ब ब स ह ब च य स वप न तल प रब भ रत र नम यण कर शकण र. र शक षण च महत व स गत न ब ब स ह ब म हणत त "आपण र जक य चळवळ ल र जतक महत व द त र ततक च महत व र शक षण प रस र ल र दल प र हज क रण र शक षण र शव य आपल य ल म ऱ य च य ज ग क ब ज करत य ण र न ह त आर ण ज पय त म ऱ य च य ज ग आपण क ब ज कर त न ह त पय त खर ख र सत त आपल य ह त आल अस म हणत य ण र न ह ". आत आ ब डकर तर ण ईल चळवळ च ह ड ल र स भ ळ यच आह. ब र क प तळ व ढल य न तर स घर टत ह ऊन य ग य र जक य र नणय घ य यच आज गरज र नम यण झ ल आह. गट तट तल य र जक रण च जनत ल व ट आल ल आह. एक य ग य सच च न त र नम यण करण य च गरज भ सत आह, ज आपल य ल आपल य त नच प णयत व स न य यच आह. ब ब स ह ब न आख न र दल ल य म ग यवर म गयक रमण क ल य स ह जब बद र आपण प णय कर शकण र. सवय धम म ब धव न धम मचक रप रवतयन र दन च य ह र दयक म गलक मन... जय भ म... cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 46

47 ck Hkhek rq ulrkl rj--- ck Hkhek rw ulrkl rj---- ulrh dgyh vkegk tk.kho xqykefxjhph txyks vlrks rsp thrs vpnqrkaps dkj.k rsogk vkegk ulrhp tk.kho thoukph ck Hkhek rq ulrkl rj----- vktgh vlrs vkep;k ekusojrh [kkij vkf.k gkrkr rksp >kmq] iqlys xsys vlrs izr;sd infpug] ulrk fnyk vkepk,dgh oa k okgw----- ck Hkhek rq ulrkl rj--- ulrs letys vkegkyk egro f k{k.kkps vlrks vktgh fuj{kj nqcgs txyks vlrks cuquh ykpkj ck Hkhek rq ulrkl rj df/kp vkyh ulrh vkep;k vk;q";kr gh uoh igkv vktgh vlrks va/kdkjkr tj d/kh lkimyhp ulrh rq>h izdk kkph okv---- ck Hkhek rq ulrkl rj ulrs vkegkyk dqbysp gdd] txyks vlrks 'kks"khrkaps thrs usgeh Ck?kwu ekuwldhi.k >kyh vlrh 'kjelkj---- Ckk Hkhek rw ulrkl rj--- vflr /kufot; cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 47

48 cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 48

49 cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 49

50 cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 50

51 cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 51

52 cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 52

53 cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 53

54 cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 54

55 cks/khthfodk Lejf.kdk fo ks kkad & 2017 JOIN BASA 55