;keph vkbz. ,dkafddk % lat; fo- ;sj.ks. bz lkfgr; izdk ku. ukv;:ikarj ys[kd

Transkript

1

2 ,dkafddk % ekr`e; egaeaxy iszj.kklrks= ewg ys[kd lkus xq:th ;kap;k ^ ;keph vkbz* iqlrdkrwu ygku kkys; fo kf;kzai;zar] ikydkai;zar ;keph vkbz rfkk lkus xq:th dgkos R;krwu Lor% ckyds?kmkfor uogs rj Lofodklkrwu lekt?kmkok gîk mìs kkrwu lkdkj dsysyh,d vadh ckyukv~; dykd`rh % ;keph vkbz ewg ys[kd & lkus xq:th ukv;:ikarj ys[kd lat; fo- ;sj.ks bz lkfgr; izdk ku

3 श य मच आई (एक ककक ) ह प स तक व न म ल य आह पण फ़ कट न ह य म ग अन क च कष प स आह त. म हण न ह चल य र खचच कर ३ वमवनट १ वमवनट : ल खक न फ़ न कर न ह प स तक कस टल त कळ १ वमवनट : ई स वहत य प रवतष नल म ल कर न ह प स तक कस टल त कळ. १ वमवनट : आपल वमत र ओळख च य स च मर ठ ल क न य प स तक बद ल अवण ई स वहत यबद ल स ग. अस न क ल य स य प ढ आपल य ल प स तक वमळण ब द ह ऊ शकत. द म न ह म गत. म गत आह द द. स द आह आमच. ह प रवतस द. द द म हणज स त त च अस अस न ह. प र जळ मत, स चन, ट क, व र ध मत य च स गत आह. प र म वणक मत अस. ज य म ळ ल खक ल प रगत करण य स ठ वदश ठर ण य त मदत ह त. मर ठ त अवधक कसद र ल खन व ह आवण त य त न चक अवधक वधक प रगल भ व ह, आवण स प णच सम ज सतत एक नव य प रब द उ च र ज त रह.

4 श य मच आई (न ट यर प तर) म ळ ल खक : स न ग र ज न ट य र प तर : lat; folrkjh ;sj.ksiùkk % ^;s.kw fhkdkth* lnu] okmz ua- 6] f kokth pksd] eq- iks- rg- ukxhkhm- ft- panziwj- fiu फ़ न : म ल : sanjayyerne100@gmail.com य प स त क ल ल खन च सर व हक क ल खक कड स रस अस न प त क च कक र त य ल अ श च प नर वद रण र न ट य, स चत रपट कक र इ र र प र करण य स ठ ल खक च ल ख परर नग घ ण आर श यक आह. स न क ल य स क यद श र क रर ई ह ऊ शक. This declaration is as per the Copyright Act Copyright protection in India is available for any literary, dramatic, musical, sound recording and artistic work. The Copyright Act 1957 provides for registration of such works. Although an author s copyright in a work is recognised even without registration. Infringement of copyright entitles the owner to remedies of injunction, damages and accounts.

5 प रक शक--- ई स स हत य प रस ष ठ न प रक शन : २८ न व ह बर २०१८ esahity Pratishthan 2018 स र न र ल य स र रण स ठ उपलब ध आपल र च न झ ल य र र आपण फ रर डव कर शक ह प त क र बस ईटर र ठ र ण य प र कक र र चन व य स ररक त क ण ह र पर करण य प र ई स स हत य प रस ष ठ नच ल ख परर नग आर श यक आह.

6 % ik=ifjp; % eq[; ik= lgk,dw.k ik= vdjk,dw.k izos k lksgk osgsuq:i izos k deh tklr djrk ;srkr- ;ke % lkus xq:th vkbz % ;keph vkbz HkkÅ % ;keps omhy iq: kksrre % ;kepk ygku HkkÅ okeujko % lkodkjkpk fnok.kth xtjh % kstkjhy L=h ;keps fe= % ckch] cu;k] ckiw] camîk] Hkk dj

7 euksxr % ^ ;keph vkbz* ewg lkus xq:th fy[khr iqlrdkrhy ekr`e; egaeaxy iz sj.kklrks= vkgs- eh ;k xzafkkyk o;kp;k pksf;k oxkziklwup vusdnk okpya vkgs- flusek o vusd ukvdagh ;k izsj.kklrks=koj iq<hy dkgkr vkyhr- ek= eh,d f k{kd ;k ukr;kus lkus xq:thap lkfgr; okprkauk R;kaP;k thoun kzukdms c?kw ykxyks gksrks vkf.k ;krwup lkdkj >kys rs gs,d vadh ukvîiq i--- [kjsp lkus xq:th fo kf;kazi;zar iksgpokos ;kdfjrk ek>s kkgsrhy fo kf;kazdfjrk eh gs ukvd jpys- i;kz;kus lkus xq:th ;kap;k pfj=kyk dqbykgh /kddk ykxw u nsrk gk d:.kke; izokl eh lkdkj dsyk- ;krwu cú;kp fon;kf;kzauk eh lkus xq:th lkaxw kdyks- [kjs rj ckydkap;k eukoj laldkj dj.;kbrir nqlja dqbyka lk/ku eyk vtwugh fegkysya ukgh- iq<hy dkgkr lkus xq:thp;k lk/kuk] o fo kfkhz x`g izdk ku ;k lalfks khgh eh i=o;ogkj dsyk- lnj iqlrd izdk ku Ogkos ;k dfjrk rs vki.k okpkos o eyk ekxzn kzu djkos vlsgh uksanys i.k eyk dkghgh lgdk;z fegkys ukghcjsp fnol eh gh,dkafddk?ksowu vu; izdk kdkadmsgh xsyks- i.k kwu;rovkt tj dk vls iqlrd kkgk& kkgkr ckyokpuky;p;k ek/;ekrwu iksgpys rj Qkj cjs gksbzy vlsgh okvrs--- i.k R;kykgh e;kznk vkgsrek= fon;kfkhz x`g izdk kuus eyk,d i= ikbfoys gksrs- R;kauh ek ;k ;k dk;kzyk kqhkspnk fny;kr- vkt cfjp o ksz yksvyh--- vkf.k b&lkfgr; :ikus dk vlsuk gs iqlrd izdkf kr dj.;kpk eyk ;ksx ;srks vkgs R;kckcr b & lkfgr; fveps vuar vkhkkj--- lnj,dkafddk gh Lusglaesyu fufer;kus kkgsr clfork ;sbzy- ckydkap;k Hkwfedsrwu rh lkdkj djrk ;sbzy- vlk fo okl okvrks vkgs- [kjs rj lkus xq:thps gs iqlrd okprkauk] ukvî:ih c?krkauk ;keps?km.ks] ifjflfkrhps pvds R;kr vkbzph] HkkÅph enr gs lkja dkgh foykshkfu; ukgh rj d:.kke; izokl vkgs- ;krwu tx.;kl cg ;sra- eh rjh vusdnk ;keyk letwu?ksrkauk jmyks vkgs dkj.k vusdnk ehgh ek ;k thoukr vls d:.kke; izlax Hkksxys vkgsreyk ;ke Lor%r fnlrks vkgs- i.k iq<hy dkgkr ;kedms c?krkauk lkus xq:thpa ggoa eu c?krks--- R;kauh iq<hy dkgkr vkregr;k dsyh- R;kpa vqkv lkfgr;-- lektklkbh dsysyh lsok vkf.k vlk lsokozrh vpkud lai.ks eukyk [kwi nq%[k nsowu tkrs- lkus xq:th okprkauk R;kapa lkfgr; c?krkauk,d y{kkr ;sbzy rh] ek.klkyk ek.kwl Eg.kwu?kM.;kph izsj.kk gh R;kaP;kdMwup feg.kkjh--- vkn kkzpa,d izfrfcac lxgîkukap feg.kkja-- [kwi dkgh fygkoa okvra;-- i.k rqrkzl lkus xq:thap;k vkn kze; thoukph okv o R;kaP;k pfj=krwu ckydkauk laldkje;h thou fegkos ;kdfjrk eh R;kaP;k ewg iqlrdkrwu?ksrysyk gk lkhkkj :ih ukv;izokl,dk vadkr myxmrkauk eukyk vkuan gksrks vkgs- f k{kd Eg.kwu lkus xq:thauk vkn kz ekurkauk R;kaP;k _.kkrwu eqdr gks.;kpk gk vyilk iz;ru vkgs- dkgh pqdys rs ek>s i.k ;krwu dkgh pkaxya fegkya rj rs lkja dkgh lkus xq:thpa LoIudk;Z gksra vlap letkosizlaxh lk/kuk ekfld] fon;kfkhz x`g izdk kups rlsp b lkfgr; izdk kups vuar vkhkkj---- vkiykp lat; fo- ;sj.ks ukxhkhm ft- panziwj

8 izos k 1 % ;ke % ¼Loxr½ xmîkauks] ek ;k vkbzps gs ns.kss] ek ;ktog ts dkgh pkaxya vkgs rs lkja dkgh ek ;k vkbzpa- vkbz ek>k xq:] vkbz ek>a dyir:] [kjsp lkaxrks; eh] frua eyk dk; fnya ukgh \ izsegi.ks txko;kl] izsegi.ks cksyko;kl frusp eyk f kdfoys] euq ;kojp uogs rj xkbzxqjkaoj] Qqyik[kjkaoj] >kmkekmkoj vkf.k ;k lxgîk fulxkzoj frusp eyk izse djk;yk f kdfoys- ek ;k vkbzusp ek ;k thoukr vrrj vksrya- rhp lqxa/k ns.kkjh] jax ns.kkjh Fkksj ekåyh] lkja dkgh ek>h vkbz! vkbz! ;k ;keph vkbz! ¼ ;keps?kj] vax.kkr rqgl] mto;k dksiú;kr nsogkjk] vkbz [kkvsoj vktkjh imysyh- ik= & ;ke iapk?kkywu] vkbz-½ ;ke % ¼iwtk djhr½ fno;k fno;k nhirdkj] dkuh dqamy eksrh gkj! fnok ns[kwu ueldkj! frgkps rsy dkilkph okr] fnok rsos e/;kijkar] fnok rsos nsokik kh] ek>k ueldkj loz nsokik kh! vkbz % ;ke ;s ;ke---- ;ke % dk; x vkbz \ dk; gksrs x rqyk \ cja ukgh dk \ ik; psiwu nsow dk; x rq>s] cja okvsy FkksMa rqyk--- vkbz % ik; udks js psik;yk- esys jkst psik;ps rjh fdrh \ rw lq)k davkgyk vl khy js! i.k eh rjh dk; d: \ ;ke % ¼xfgo:u½ vkbz vla udks x cksywlvkbz % ;ke rw fnolhkj dke djhr Fkdrksl] i.k mnîkiklwu rqyk vk.k[kh,d dke rhu fnol eh djk;yk lkax.kkj vkgs- dj khy uk js ;ke! ;ke % vkbz] eh d/kh rjh ukgh EgVys vkgs dk; x \vkbz % ukgh js ;ke] rw d/khlq)k ukgh Eg.kkyk ukghl- rjhi.k--- ¼d.gr½ gs c?k] mnîkiklwu ovlkfo=hps ozr lq: gksbzy- eyk omkyk,d ks vkb iznf{k.kk ukgh js?kky.ka gks.kkj- eyk HkksoG ;k;ph- eh v kh fgorkikus vktkjh- d kh rjh rq>k gkr /k:u tkbzu- iwtk djhu- rhu iznf{k.kk?kkyhu- i.k ckdhp;k iznf{k.kk rw?kky khy uk js ckgk---! ;ke % vkbz] i.k ek ;k iznf{k.kk d kk x pkyrhy \ vkbz % pkyrhy gks ckg] nsokyk MksGs vkgsr- nso dkgh esyk ukgh- R;kyk lkjs dgrs- rw Eg.kts ehp ukgh dk \ vjs rw ek ;k iksvpk xksgk] ek>sp rw :i- rw iznf{k.kk?kky khy R;k ek ;kp gksrhy- ;ke % i.k--- eyk ck;dk glrhy] eh ukgh ;s.kkj--- omkoj iznf{k.kk?kkyk;yk- kkgsr tk.kkjh ek>s fe= ^vgk js ck;dks!* Eg.kwu ek>h Qftrh djrhy- eyk ykt okvrs- eh ukgh tk.kkj tk--- f kok; kkgk cqmsy- eklrjgh jkxkorhy---

9 vkbz % ;ke vkbzps dke djk;yk dlyh js ykt] nsokps dke djk;yk yktw u;s] iki djko;kl ek.klkus yktkos- ;ke R;kfno kh pqyhekxs [kkscú;kpk rqdmk rw?ksowu [kkyykl- eh cf?krys i.k cksyys ukgh- tkow ns ijarq R;kosGsl rqyk ykt okvyh ukgh vkf.k vkrk nsokps dke djk;yk dlyh js ykt okvrs vkgs \ ;ke % vkbz] vla udks x cksywlvkbz % ex rks HkDrhfot;] ikamoizrki d kkyk rjh okprksl- Jhd`.k?kksMs gkdh] /kekzojph m Vh dk<h] dke djk;yk iznf{k.kk?kkyko;kl rqyk ykt okvrs ukgh dk \ ul khy tk.kkj rj eh tkbzu gks,dvh- ;sowu tkowu dk; gksbzy- HkksoG ;sowu ejsu] lqvsu,dnkph-- nsoktog rjh tkbzu ¼jMr½ ;ke rqep;k lkbhp rj txrs js eh--- ;ke % vkbz] jmw udksl x! vkbz] ;s.kkj gks eh- dks.kh glks] dkgh Eg.kks] iaqmfyd vkbz ckikph lsok d:u eksbk >kyk- rq>s dke d:u nsokpk ykmdk gksow ns! rqyk ek>k jkx vkyk gks;! vkbz % ukgh js ckg] vkbzyk eqykpk d/kh jkx rjh ;srks dk; js\ vkf.k rq ;koj eh d kh cjs jkxkosu- -- ¼vkbZ ;keyk tog?ksrs-½ ¼va/kkj½

10 izos k 2 % ik= & vkbz] xtjh] ;ke] ckch] ckiw] cu;kvkbz % ¼xtjh vkr ;srs-½ dk; x xtjs] vkt efkqjh dkamk;yk ukgh vkyh okvra \ xtjh % efkqjk rkikua futyh vkgs- R;keqGsp frus pafnzyk ikbfoya vkgs- fryk cjs okvys Eg.kts ;sbzy gks rh---- vkbz % cjkp vkya dk xa fryk rki- frp;kdms cja y{k ns ga! fcpkjh- ¼xtjh vkr tkrs-½ ;ke- -- ;s--- ;ke--- vkt Qqys vk.kk;yk ukgh dk js tk.kkj \ ekxp;k jfookj lkj[kk mf kjk xsykl rj,d lq)k ukgh gks feg.kkj- ex jmr clf ky ekgsyk--- ukgh rj ukgh] i.k /kqikjrhyk pkj Qqys rjh vk.kwu Bso- ¼ ;ke vkr tkrks-½ ;ke % eh rj dsogkp Qqys vk.kyh x! rw ekg djrsl dk; \ vkbz % vk.k rj---- eh ;sfks rqgf ktogp clrs Eg.kts?kjkr nsbs imk;yk udksr- ¼ ;ke dgh vlysys vksys Qqya nsrks-½ ;ke % gs?ks x vkbz] vkt dh ukgh eh Hkjiwj Qqya vk.kyhvkbz % gs js dk; \ ik.kh fbcdrs vkgs- loz dgîkp rksmwu vk.ky;k okvrs- Eg.kwup uhv Qqyyh ukghr- vjs! >kmkoj Qqykauk uhv Qqyw rjh n;k;ps dh ukgh-,o<k dk; v/kk kklkj[kk xsykl- mrkogk gksowu--- ¼cU;k] ckiw] ckch lkjh eqys ;srkr-½ ckch % ;keph vkbz] rqep;k ;keus lkjh Qqys rksmwu vk.kyh gks! ckiw % dk js ;ke] dsogk pksjvîklkj[kk tkowu?ksowu vkykl lkjh Qqys \ ;ke % vw gw--- Eg.ks pksjvîklkj[kk--- eh usgeh ukgh ;sr rqep;kdms Qqys us.;klkbhcu;k % i.k usgeh vki.k lkjhtu cjkscjp vlrks uk! ;ke % ekxp;k jfookjh eyk m khj >kyk rsogk,drjh Qwy Bsoysl dk ek ;klkbh \ ckch % i.k eh ek ;k ijmhrys nsr uogrs dk rqyk \ rwp rj Q.kdkÚ;kus fu?kwu xsykl- cjs! ikgwu?ksbzu Eg.kwu- vlk lwm?;k;pk gksrk okvrs rqykvkbz % vjs] gs js dk; \ cu;k] ckiw! gh?;k rqegkayk Qqys vkf.k vkepk ;ke iqugk ukgh gks dj.kkj vls- ukgh okx.kkj uk vls ;ke \ ;ke % ¼fgjeqlr½ ukgh x eh ukgh rksm.kkj eqdh QqyscU;k % ;ke ;sr tkjs la/;kdkgh Qqys ospk;yk- ukghrj jkx /kjko;kpkl rw- dk vkrrkp ;srksl y{ehckbz rkd ns] Msja QqVya emda ns] [ksg [ksgk;ykvkbz % vkrk m khj >kyk js eqykauks] mnîk [ksgk gks cu;k ckiw- ¼ ;keps fe= fu?kwu tkrkr-½ ;ke nqlú;kp;k?kjph Qqys R;kauk fopk:u vk.kkoh- v kh eqdh Qqys rksmw u;s- Qqykauk >kmkoj uhv

11 Qqyw n;koa- ckgsjp;k ik.;kr dgîk fdrh osg VkdY;k rjh R;k Qqyr ukghr- vkbzp;k nw/kkoj ckg ikslrs rls ckgsjp;k nw/kkoj ikslr ukgh- nsokyk,d Qwy fegkya rjh iqjs! ijarq uhv Qqyys vlkos- ;ke % vkrk eh ukgh x rksm.kkj v kh eqdh Qqys vkf.k ukgh dj.kkj fe=kapk jkx] Qftrh--- ¼va/kkj½

12 izos k % 3 ;ke % vkbz x eh vka?kksg djrks;- vkbz % Fkakc] eh pksgwu nsrs vax- ¼vkbZ vax pksgrs] mjysys ik.kh ;ke?ksrks] vkbz?kjkrwu ;srs-½ ;ke % vkbz! vkbz! vax iql ek>s] lkjs ik.kh laiys- FkaMh oktrs vkgs- yodj iql uk x vax-- - vkbz % ¼vkbZ vax iqlr½ ;ke vkrk nsoklkbh Qqys dk< ga! ;ke % vkbz ek>s rgos vksys vkgsr- R;kauk ekrh ykxsy- ek>s rgos iqluk x---! vkbz % rgos vksys vkgsr Eg.kwu dk; >kys \ d kkus iqlw rs \ ;ke % rq>s inj [kkyh ilj- R;koj eh ik; iqlkwu?ksbzu o mmh ekjhu eyk ukgh vkomr vksy;k ik;kyk ekrh ykxysyh- ilj rq>s inj- ilj uk x- vkbz % gíh vkgsl js ;ke vxnh],dsd [kqg dqbwu f kdwu ;srksl dq.kkl BkÅd \ ga Bso ik;! ¼ ;ke mmh ek:u tkrks- rks kqhkadjksrh xkr vlrks- rsogkp-- ½ vkbz % ;ke ik;kyk?kk.k ykxw u;s Eg.kwu tirksl rlkp eukyk?kk.k ykxw u;s Eg.kwu ti gks! nsokyk lkax kq) cq)h ns Eg.kwu--- ¼ ;ke vkbztog jmr ;srks o fryk fcyxrks-½ vkbz % kqhkadjksrh dy;k.ke~---- ¼va/kkj½

13 izos k 4 vkbz % ;ke xaxw viik dmwu tsowu vkykl uk! ;ke % gks; x- vkbz % dk; gksra js tsok;yk \ HkkT;k dly;k dsy;k gksr;k \ ;ke % lkja dkgh gksra vxnh iksvhkj tso.k dsya ehvkbz % i.k iadrhr yksd EgVykl dh ukgh \ ;ke % yksd EgVyk x- vkbz % dks.krk yksd EgVykl js! vkomyk dk; yksdkauk \ ;ke % us=h nksu fgjs] izdk k vr;ar rs lktjs--- gk yksd EgVyk- Eg.kwu nk[kow dk; x \ vkbz % cja iqjslk vkgs- jkgw ns! ¼cU;k] ckiw] camîk eqys ;srkr-½ loz % ; kksnkdkdw rqep;k ;keus vkt yksd ukgh EgVyk gks---! cu;k % lkjs ;kyk Eg.k Eg.kk;ps ijarq ;kus EgVykp ukgh- ;keusp eyk f kdfoysyk yksd eh EgVyk- eyk dh ukgh kkckldh fegkyhcamîk % eyk lq)k ujlw v..kkauh kkckldh fnyh- vkbz % ¼ ;ke [kkyh c?kr vlrks-½ ;ke ek ;k kh [kksva cksyykl- yksd EgVys Eg.kwu eyk [kksva lkafxrysl--- ckiw % ;ke dsogk js EgVykl yksd \ camîk % vjs! R;kus eukr EgVyk vlsy- vkiy;kyk dls,sdw ;sbzy- ¼loZ glrkr-½ cu;k % i.k nsokus rj,sdya vlsy- pyk js--- ¼loZ tkrkr-½ vkbz % ;ke rw yksd EgVyk ukghl gh,d pwd] [kksvs cksyykl gh nqljh Hk;adj pwd] nsokp;k ik;k im vkf.k Eg.k] vkrk iqugk [kksvs cksy.kkj ukgh Eg.kwu] ¼ ;ke mhkkp vlrks-½ tk nsokp;k ik;k im- ukgh rj?kjh ;sow nsr R;kauk] ex ekj clsy- cksy.kh [kkoh ykxrhy rqykukgh,sdr uk! cja eh vkrk ukgh cksy.kkj d/khp rq ;k kh- ¼vkbZ dksiú;kr tkrs omhy ;srkr- ;ke fgjeqlwu clysyk-½ HkkÅ % vjs ;ke gs dk; \ dk cjs \ vjs dks.krk yksd EgVykl frfks \ vkbz % ;keus frfks yksd EgVykp ukgh eyk ;sowu mxhp [kksvs lkafxrys- eh nsokp;k ik;k im o iqugk [kksvs cksy.kkj ukgh vls Eg.k] EgVys rj rks,sdrp ukgh- c?kk uk! HkkÅ % gks; dk; js! mbrksl dh ukgh \ fhkarhtog mhkk jgk- yksd EgVykl dk; \ ;ke % ¼?kkcjr½ ukgh EgVya-

14 HkkÅ % ex [kksvs dk lkafxrya \ ;ke % vkrk ukgh iqugk [kksvs cksy.kkj- HkkÅ % vkf.k rh nsokp;k ik; im Eg.kwu lkaxr gkssrh rj,sdys ukghl- vkbz ofmykaps,sdkos gs ekghr ukgh okvrs- ektykl gks; rw --- ¼ ;ke jmr vkbzp;k ik;koj Mksds Bsorks-½ ;ke % vkbz pqdyks x eh- eyk ekq djvkbz % nsokp;k ik;k im- iqugk vls [kksvs cksy.;kph cq)h nsow udksl v kh R;kyk izkfkzuk dj- ¼ ;ke nsoktog mhkk jkgwu nsokyk yksvkax.k?kkyrks-½ HkkÅ % ;s bdms- ¼ikBhoj gkr Bsor½ tk vkrk--- vkt kkgk vlsy uk! ;ke % vkt lqíh vkgs- HkkÅ % ex tjk uht goa rj--- ¼va/kkj½ izos k 5 vkbz % ksovh Ogk;ps rsp >kys- rqep;k Hkkokauh?kjkckgsj gqldkowu fnys- HkkÅ % vx HkkÅcandh ;k Hkkjr o kkzr vkgs- HkkokHkkokr izse ukgh- frfks Lora=rk d kh ukansy \ vkbz % i.k vkrk eyk ek ;k ekgsjh jkgkor ukgh- eh txkos vls tj rqegkyk okvr vlsy rj Lora=?kj cka/kk- ;sfks [kk.ks&fi.ks Eg.kts thokoj ;srs c?kk- HkkÅ % vx vki.k vkiyap vuu [kkrks uk! QDr ;sfks jkgrks vkgksr-?kj ckaèk.ks Eg.kts dk; FkÍk vkgs] rqegk ck;dkauk lkaxk;yk dk; \ iq: kkap;k vmp.kh rqegkyk dk; ekghr \ vkbz % rqegk iq: kkauk LokfHkekup ukgh eqgh- HkkÅ % vkegkyk LokfHkekup ukgh- vkegh ek.klsp ukghr t.kw- nfjnzh ek.klkpk lkjh nqfu;k viek.k djrs- ex ck;dks dk ukgh dj.kkj- dj rqgh vieku dj- okísy rs cksy--- vkbz % ¼jMr½ rqepk vieku djk;pk ek>k gsrw ukgh gks! mxkp dkgh rjh eukyk ykowu?ksow udki.k eyk [kjsp bfks jkgkosls okvr ukgh- HkkÅ % eykgh vls jkgkos okvr vlsy dk; \ ijarq vkiyh ifjflfkrh ekghr vkgs uk rqyk- dtz vkgs] R;kaps O;ktgh nsrk ;sr ukgh- ex?kj d kkus ckaèkk;ps- dls rjh xqjkap;k xksbîk lkj[ks ukgh uk?kj cka/kk;ps- R;kr jkg.ks Eg.kts--- vkbz % xqjkapk xksbkgh pkysy- ijarq rks vkiyk vlyk ikfgts- vxnh xorkph >ksimh cka/kk- rsfks jkg.;kr eyk vieku okv.kkj ukgh- ijarq ekgsjp;k ek.klkdms ;sowu jkg.;kr eyk vieku okvrs gks- bfks ek ;k HkkokaP;k ck;dkgh vieku djrhy ;kpk use ukgh- [kjap,sdk ek>agoa rj gîk?;k ikvy;k] gîk ukgh iqjy;k rj gh ufkgh fodk i.k---- HkkÅ % rqyk brds nq%[k gksr vlsy gs uogrs eyk ekghr- vlw ns vki.k yodjp ygkuls?kj cka/kw-

15 vkbz % dkgh >kys rjh?kj Lora= vkgs R;k?kjkph eh ekydhu--- frfkwu eyk dks.k ÅB Eg.k.kkj-- -\ ¼va/kkj½

16 izos k 6 ¼Hkk dj] cu;k] ckiw fe= ;keyk iksgk;yk U;k;yk ;srkr-½ cu;k % ;ke ;s ;ke--- ;s.kkj uk vkt iksgk;yk- gîk igk lqdmh vk.ky;k vkgsrvkbz % gks ;s.kkj vkgs ijarq vkgs dqbs rks---\ eyk okvys dh rqep;kdmsp vkysyk vkgs- ;ke ;s ;ke--- dksbs ckgsj xsyk dh dk; \ cu;k % frdms vkep;kdms rj ukgh vkyk--- dqbs yiwu rj ukgh uk clyk \ vkegh oj ikgw dk \ vkbz % c?kk cjs! oj vlsy rj--- R;kyk mafnj?kq khlkj[kh yi.;kph lo; vkgsloz eqys % loz pyk js frdms c?kwvkbz % ojrh tjk tiwu gks! Hkk dj % vjs rks c?kk] R;k duxhp;k ikbhekxs nmyk vkgs ;keloz % ¼vkr½ ;ke py uk js] vlk yiwu clrksl dk; \ vkbz % vkgs uk rks--?ksowu tk R;kykloZ % rks dkgh ;sr ukgh gyrgh ukgh- jmrks;- vkbz % c?kw ns! dlk ;sr ukgh- dqba vkgs dkvkz \ ¼vkbZ R;kyk QjdVr vks<rs] nqlú;k gkrkus ekjrs-½ rqegh gkr /kjk o vks<k- eh ikbhekxwu gkdyrs o >ksmirs- c?kw dlk ;sr ukgh rks-- ;ke % udks x ek: vkbz--- vkbz--- esys x--! vkbz % dkgh ejr ukghl- ÅB] ykt ukgh okvr bfks yiwu clrkauk \ eqysgh vkyh c?k rq>h Qftrh c?kk;yk- ;ke % vkbz x! udks ek: -- vkrk tkrks eh--- vkbz % fu?k rj--- iqugk igkykl rj c?k]?kjkr?ks.kkj ukgh--- ¼va/kkj½

17 izos k 7 ;ke % vkbz] vkbz] gs?ks x isls--- ¼vkbZdMs isls nsrs-½ vkbz % dqbys js isls \ ;ke % ksoarh okm~-fu p;kps fegkys-?ks uk! isls eh dkgh pks:u vk.kys ukghvkbz % ;ke] vki.k xjhc vlyks rjh x`glfk vkgksr- vki.k fhk{kqd ukgh- fhk{kqdhpk /kank vkiyk ukgh- vki.k nf{k.kk?;k;ph ulrs- nqlú;kyk nîk;ph vlrs- ;ke % vkiy;k xkokrhy ikamqhkvth fdrh Jhear vkgsr- R;kauh rjh nf{k.kk?;koh dk; \ gs dlys HkVth \ vkbz % rks R;kapk nks k vkgs- iwohz HkVthauk nf{k.kk tklr fegkyh dh rs xfjckauk nsr- i.k vkrk ukgh okxr ;kizek.ks] vjs] vki.k x`glfk vly;kus vkiy;kyk nf{k.kk?ks.;kpk vf/kdkj ukgh- ;ke] rw iqugk vlk gkr iq<s d: udksl- rs ns isls] R;k ckgw xmhyk nsow- ¼cU;k ;srks-½ cu;k % ;keph vkbz] ;keus vki.k gksowu ik.;kr mmh ekjyh gks! ;ke yodjp f kdsy pkaxys iksgk;ykvkbz % vjs ik.;kr imy;kf kok;] ukdkrksamkr ik.kh xsy;kf kok; Hkhrh tkr ukgh- ¼cU;k tkrks-½ ;ke vkrk ngîkph dmh dsyh vkgs- rqyk vkomrs Eg.kwu---py [kkowu?ks---! ;ke % eyk udks tk! ldkgh ekj&ekj ekjyhl vkf.k vkrk ngh nsrsl- gs c?k ek ;k vaxkoj vtwu og vkgsr-- vkbz % ¼jMosyh½ ;ke] rw fhk=k vkgsl vls dk rqyk txkus Eg.kkos \ ek ;k ;keyk dq.kh uko Bsow u;sr Eg.kwu ekjys js rqyk--- rqeph eqys Hkh=h vkgsr vls dks.kh EgVys rj rqykk vkomsy \ rq ;k vkbzpk vieku rqyk lgu gksbzy \ jkxkow udksl ;ke- pkaxyk /khv gks--! ¼va/kkj½

18 izos k 8 Hkk dj % ;ke--- ;s ;ke] ek>s dh ukgh vkrk ngkp yksd ikbkarj.k Ogk;ps jkfgys- ikp] lgk fnolkauh rj eyk lxgh jkej{kk ikb gksbzy- rqyk js dksbikosrks ;srs \ ;ke % ¼larkiwu½ Hkk ;k] iqugk ;sf ky rj c?k vls fg.kok;yk- rqep;ktog iqlrd vkgs Eg.kwu dk; \ ek ;ktog iqlrd vlrs rj---- rq ;kvk/kh ikb dsyh vlrh eh- eksbk vkyk vkgs ikb dj.kkjk- tk vkiy;k?kjh ukghrj-- ¼vkbZ ;srs-½ vkbz % dk; >kys js Hkk dj \ Hkk dj % ;keph vkbz] eh uqlrs ek>h jkej{kk ikplgk fnolkr ikb gksbzy vls EgVYks rj ;ke,dne fpmwu ek ;k vaxkoj vkyk- Eg.ks rqyk ekjhu ukgh rj pkyrk gks Eg.krks---! vkbz % gks] dk \ ;ke] vls vkiy;k kstkú;kauk Eg.kkos dk; \ rwp pkjnk R;kP;kdMs tk khy- ;ke % rks eqìke eyk fg.korks- rqyk dksbs ;srs jkej{kk vls EgVYks dh ukgh fopkj ;kyk \ tlk vxnh lkglwn- Lor%ps dkgh lkafxr ukgh] [kksvkjmk dqbyk \ vkbz % eyk jkej{kk ;srs] rqyk ;sr ukgh] ;kr dk; js R;kus fpmfoys- vkiyk dehi.kk nk[kfoyk Eg.kwu jkxokos d kkyk \ rks dehi.kk nwj djkok- rw lq)k jkej{kk f kdkohl vls R;kyk okvrs Eg.kwu rks rqyk fpmforks- jkefot;] ikamoizrki iqugk&iqugk okprksl i.k jkej{kk ikb dk djhr ukghl \ ;ke % HkkÅ f kdfor ukghr- ettog iqlrd ukghvkbz % Hkk djps iqlrd vkgs uk! rs R;kyk udks vlsy rsogk?ksr tk-- ukgh rj R;kP;k iqlrdko:u mrjowu?ks o ikb dj- ;kr fc?kmys dksbs \ gks dh ukgh js Hkk dj \ Hkk dj % gks; x dkdw- ¼Hkk dj] vkbz tkrkr-½ ¼va/kkj½ ¼ ;ke jkej{kk ikb djrkauk HkkÅ izos krkr-½ HkkÅ % dk; ;ke \ ijokps Lrks= ikb >kys dk; js lkjs \ ;ke % gks lkjs >kys- rqegh ek>h jkej{kk Eg.kwu?ksrk dk \ HkkÅ % i.k rw d/kh f kdykl vkf.k dks.kh f kdfoyh \ ;ke % Hkk djp;k iqlrdko:u eh mrjowu?ksryh o ikb dsyh \ HkkÅ % c?kw ns rq>h ogh \ kkcckl] v{kj uhv vkgsr- ijarq tjk ykacv dk<kos vls cqvds dk<w u;s \ ¼vkbZ ;srs-½ ;ke % c?k vkbz] d kh vkgs ek>h ogh \ vkbz % vjs] vki.k pkaxys dsysys vkbzyk nk[kokos- ukgh rj dks.kkyk \ okbzvkcìy eh jkxkosu i.k pkaxys dsy;kcìy dksrqdp djsu- vkrk >kyh dh ukgh jkej{kk ikb- iqlrd ukgh Eg.kwu jmr clyk vlrkl rj >kyh vlrh dk ikb \ vjs vkiy;kyk gkr] ik; MksGs lkjs vkgsr- Lor%P;k ik;koj mhks jkgkos- T;kyk cq)h vkgs] eukr fu p; vkgs] R;kyk lkjs dkgh dgrs-

19 vlkp d V d:u eksbk gks- ijkoyach d/kh gksow udksl ijarq,d y{kkr Bso- nqlú;kis{kk vkiy;kyk tklr ;srs ;k xokzus dq.kkyk fg.kow udksl- nqlú;kykgh vkiy;k togps nîkos] vkiy;klkj[ks djkos- HkkÅ % y{kkr Bsok;ps ga! vkbzps Eg.k.ks-- ;ke % vkbz! ¼HkkÅ] vkbz ;keyk dosr?ksrkr-½ ¼va/kkj½

20 izos k 9 ¼vkbZ] /kkdvk HkkÅ iq: kksrre vlrkauk-½ iq: kksrre % v..kk vkyk--- v..kk vkyk--- ¼ckgs:u vkr vksjmr ;srks] ;keph fi koh c?krks-½ vkbz % ;ke] mf kjk dk fu?kykl \ tjk yodj fu?kkos dh ukgh \ ;ke % vkbz ek ;kp;kus pkyorp uogrs x] xgwu xsy;klkj[ks okvsvkbz % ex d kkyk cjs ik;h vkykl \ iq<s laøkrhyk ;k;ps gksrs- ;ke % vkbz] eh rqyk ikg.;klkbh vkyks- rw ek ;kdms izsekus ikfgysl dh kdrh ;srs- gh kdrh?ksowu eh iqugk nkiksyhp;k kkgsr tkbzuvkbz % tk--- ik.kh?ks] gkrik; /kw- eh Lo;aikd djrs ga yodj] rqyk Hkwd ykxyh vlsy uk! ¼vkbZ Lo;aikd djrkauk] ;ke vkbztog clrs- rso<îkr HkkÅ ;srks- iq: kksrre [ksgr vlrks-½ HkkÅ % dk; js la/;k oxsjs >kyh dk rq>h \ ;ke % ukgh dsyh] djrks vkrk- HkkÅ % ex rsfks dk clyk vkgsl- py ÅB vkrkvkbz % vkrkp rks vkyk;- xgwu xsy;klkj[ks okvrs Eg.kwu clyk FkksMklk-- ;ke tk la/;k dj ckg- ¼ ;ke nsokph izkfkzuk djrks-½ HkkÅ % vkf.k gs dso<s Mksds ok<foysl \ gtke fekgr ukgh okvrs- uqlrk dkogk >kyk vkgs- ekxsp rqyk nkiksyhyk lkafxrys- rqyk dk vkrk f kaxs QqVk;yk ykxyh gks! ldkgh R;k xksa/;k eky;kyk cksyko vkf.k Mksda rklvwu?ks- ¼ ;ke jmrks o vkbztog tkrks-½ dk; >kys jmk;yk \ dks.kh dk ekjys rqyk \ lksaxs vk.krk ;srkr lkjhvkbz % i.k djhy uk mnîk rks- rsfks isls n;kos ykxrkr- tog ulrhy- ulsy dsys- tk ;ke vkjrh dj eh iku ok<rs- ¼HkkÅ vkr tkrks-½ ;ke % vkbz] eh vkiyk fu?kwu tkrks- eh ;sfks jkgkr ukgh- eh vkyks rj HkkÅ fdrh jkxs Hkjys c?k uk! vkbz % vls udks js ;ke] gs pkaxys dk \ vjs rs cksyys vlrhy rjh R;kaP;k eukr dk; vlrsvktdky vkiy;k okbzv flfkrheqgs R;kaps eu fujk k vlrs- R;kauh vkti;zar rqegkyk ok<foys rj nksu kcn cksy.;kpk R;kauk vfèkdkj ukgh dk \ brdh o ksz R;kauh vieku lkslys- [klrk [kkyy;k] rqep;k fo slkbh dtz dk<wu Lor% QkVdk /kksrj uslwu rs isls nsrkr- rs gîk nksu kcnkeqgs foljkosl \ tqu;k ek.klkauk cjs okvr ukgh- ygku vkgkr rlsp rqyk leatli.kk ;kok Eg.kwu cksyrkr- eksbs >ky;koj dks.k cksy.kkj js rqyk \ vkbz] ofmykl cjs okvkos Eg.kwu

21 gtker dj.;klkbh r;kj ulkos \ vkbz ckikp;k /kez Hkkouk nq[kkoy;k tkow u;sr Eg.kwu brdsgh d: u;ss \ ;ke % vkbz dslkr dlyk vkgs x /kez \ vkbz % ;ke] /kez izr;sd xks Vhrp vkgs- dk; [kkos] dk; I;kos ;krgh /kezp vkgs- dsl rjh rw dk Bsorksl] eksgp rks- eksg lksm.ks Eg.ktsp /kez- ¼HkkÅ ;srks-½ HkkÅ % ;keyk vkomrkr Eg.kwu ikrksgs dj ga! eh vka?kksg d:u nsogkr tkrks- vkt vkorzus dj.kkj vkgs- ;kelkbh nj ia/kjk fnolkauh x.kirhyk,dn keh djr vlrks- ¼oMhy tk;yk fu?krkp ;ke,dvd c?kr vlrks-½ vkbz % ;ke] rs usgeh Eg.krkr] vlrhy ckg rj QsMrhy dkg- dkg vkyk rj R;kauk gkdywu lq[k n;koa- fdrh izse vkgs js rqep;koj---! ;ke % vkbz pqdyks x eh--- ¼vkbZ R;kyk dosr?ksrs-½ ¼va/kkj½

22 izos k 10 HkkÅ % ¼ VkWosy gkrkr?ksr-½ ek>s /kksrj dqba vkgs x \ fnlr ukgh rsvkbz % R;kph nksu vaxiqluh dsyh- fdrh QkVys gksrs rs- HkkÅ % vxa ex eh uslw dk; vkt \ vk.k[kh efgukhkj pkyys vlrs rsvkbz % R;kpk var rjh fdrh ikgk;pk- rs /kksrj /kqrkauk eyk jkst ykt okvr gksrh- HkkÅ % vx] eyk uslk;yk lq)k okvr gksrh ijarq dj.kkj rjh dk; \ ykt okvyh Eg.kwu o:u dkgh isls imr ukghvkbz % gs /kksrj uslk vkt- HkkÅ % gs dksbys vkgs \ dks.kh vk.kys \ vkbz % ve`r ksb dmwu eh ekxfoys- HkkÅ % vxa i.k rks m/kkj nsr uogrk- rqegkyk m/kkj nsowwu Qlyks vlsgh Eg.kkyk- rw?ksowu vkyhl dh eksguyk cksykowu xg?kkryhl \ vkbz % eh rs fodr vk.kys- ;keus tkowu vk.kys- HkkÅ % ;keus] vkf.k isls dqbys-\ vkbz % eh fnys HkkÅ % i.k rq ;ktog dqbwu vkys \ vkbz % iq.;kgwu viikus R;k d`.kkcjkscj ikbfoys- HkkÅ % dsogk vkyk x d`.kk \ vkbz % >kys nksu fnol- HkkÅ % i.k rq>s rs yqxms QkVys vkgs R;kyk rs >kys vlrs- rq ;k Hkkokus ikbfoysyh vksokg.kh R;koj rq>k gdd vkgsvkbz % brds o ksz lalkj dsyk- lq[knq%[ks ikgyh rjh i.k vki.k dk fujkgs vkgksr- ek>s lkjs rqepsp vkgs- rqegh uslys rjh ehp usly;klkj[ks vkgs- R;krp ek>k vkuan-?;k R;kyk eh dqadokps cksv ykoys vkgs- HkkÅ % eyk uohu /kksrj i.k rqyk---\ eyk okbzv ukgh okv.kkj dk; \ vx rqyk vkuan gksrs vkgs i.k eyk rjh nq%[kp gksrs vkgsvkbz % vls eukyk mxhp ykowu?ksow udk- rqegkyk ckgsj pkj pks?kkr tko;kps vlrs- eyk dqbs tk;ps vkgs ckgsj- vkt fnokgh] lkú;kauh glk;ps- vkuanh jkgk;ps- vkegkyk vkuan ns.;klkbh rjh vkuafnr Ogk! HkkÅ % rq ;klkj[kh tuekph lkscrh.k vly;koj eh dk vkuanh gks.kkj ukgh- eh nfjnzh ulwu Jhear vkgs- ex eh dk gl.kkj ukgh- eh dk lq[kh gks.kkj ukgh- ns rs /kksrj---

23 ¼va/kkj½

24 izos k 11 HkkÅ % ;ke ;s ;ke--- ;ke % dk; x \ HkkÅ % rq>k dks.kh bfks fe= vkyk gksrk dk; js \ ;ke % ukgh cksok] ehp vkt ckgsj [ksgk;yk xsyks gksrks ijarq dq.khp vkys uogrs- HkkÅ % ikgq.ks cgoarjkokp;k f[k kkrhy ikp :i;kph uksv ukfg kh >kyh- rw rj ukgh?ksryhl \?ksryh vl khy rj lkax \ ¼vkbZ injkyk gkr iqflr ;srs-½ vxnh [kjsp uk! ukgh?ksrysl rw- daiklisvh fdaok d kkyk?ksrys vl khy \ daiklisvh dfjrk isls ekxr gksrkl uk rw! vkbz % ;ke ukgh gks?;k;pk- rks jkxkoyk] :lyk rjh dks.kkp;k olrwyk gkr ykok;pk ukgh- vgks rso<k xq.k pkaxyk vkgs R;kP;kr vkf.k dkgh dsys rjh dcwy djrks- ekxs,dnk omh?ksryh gksrh i.k fopkjrkp dcwy dsys- ;ke jmw udksl js] rw?ksrys vls dk eh EgVys \ rw ukgh?;k;pkl- eyk ekghr vkgs mxhp- ;ke % ¼jMr½ vkbz] rq ;k ;keusp rh?ksryh- gh?ks rh uksv---vkbz ---- vkbz % ;ke iqugk vls gks udks d:- gkp ifgyk o ksovpk gkr ykoykl gks rw- pwd dcwy dsys pkaxysp >kys- i.k ;ke rw dk js?ksrys gksrsl isls- ;ke % vkbz eksbk gks.;klkbh- iqlrds okpwu eksbk gks.;klkbhvkbz % vjs] i.k ifgyhp;k iqlrdkr pksjh d/kh d: u;s vls f kdyk ukfgl \ ex vk.k[kh nqljh iqlrds d kkyk \ ;ke % vkbz!! ¼ ;ke tksjkus jmrks] omhy c?kr vlrkr-½ ¼va/kkj½

25 izos k 12 ¼gkrkr fi koh?ksowu ;ke fhktr ;srks-½ ;ke % vkbz!! iq: kksrre % v..kk vkyk--- v..kk vkyk--- vkbz % brd;k ikolkr d kkyk js vkykl \ lkjk fhktykl uk! HkkÅ % lksam/kjp;k ikúgkyk ik.kh uogrs dk; js \ ;ke % gks] ijarq vkyks dlkrjh \ HkkÅ % R;kfno kh,d ckbz okgwu xsyh gks R;krwuvkbZ % x.kirhph d`ik- cjs rs dims dk<- d<r ik.;kus vka?kksg dj- ¼/kkdVk HkkÅ ygkuls xkbkssms lksmwu ikgw ykxrks-½ iq: kksrre % v..kk gk ygkulk lnjk dks.kkpk \ gk uohu dksv dks.kkyk js \ ;ke % ex lkaxsu]?kjkr tk?ksowuiq: kksrre % vkbz! gk c?kk dksv] gk dkgh v..kkp;k vaxkpk ukgh- eyk vk.kyk; gks vkbz- ¼vkbZ ;keyk iqlk;yk /kksrj nsrs-½ vkbz % ;ke dks.kkpk js dksv \ HkkÅ % eks: tks kkdms nîk;pk vlsy- dkikry;k eqgîkus ikbfoyk vlsy- ;ke % ukgh] gk eh iq: kksrre lkbh f kowu vk.kyk vkgs- HkkÅ % isls js dksbys \ dks.kkps dtz dk<ysl dh Qh ps nomysl \ vkbz % dks.kkp;k is kkyk gkr rj ukgh uk ykoykl \ ;ke % vkbz] R;k fno kh rw lkafxrysl gkp ifgyk o ksovpk gkr ykoysyk- rs eh foljsu dk; \ eh dtzgh dk<ys ukgh] pksjysgh ukgh- fqpsgh [kpz dsys ukgh- HkkÅ % ex m/kkj dk f kowu vk.kykl \ ;ke % HkkÅ] rqegh eyk [kkåyk vk.kk] nksu vk.ks nsr vlr rs eh tefoys] R;krwu gk dksv f koykiq: kksrre c?k rqyk gksrks dk; \ iq: kksrre % v..kk] gk c?kk Nku gksrks- vkr f[klkgh vkgs- ek>h isfuly gjo.kkj ukgh- c?k vkbz --- vkbz % ;ke rw o;kus eksbk ukghl] is kkus eksbk ukghl ijarq eukus vktp eksbk >kykl- gsp izse ckgkauks iq<sgh Bsokiq: kksrre % vkbz ;kyk dqadw yko uk! vkbz % ckg] vkr?kmh d:u Bso- mnîk dqadw ykowu nsokyk ueu d:u vaxkr?kky vkf.k x.kirh vk.kk;yk tk gks! iq: kksrre % x.kirh ckiik eksj;k---

26 ¼oMhy ;keyk u cksyrk MksD;ko:u gkr fqjorkr- iq: kksrregh dosr ;srks-½ ¼va/kkj½

27 izos k 13 ¼HkkÅ vlrkauk lkodkjkpk uksdj ;srks-½ okeujko % rqegh vkt ;k;yk lkafxrys rjh vkys ukghr Eg.kwu ehp vkyks vkgs rqep;kdms- ex dk; HkkÅjko O;ktkps isls dk<k- vktpk ok;nk dsyk gksrk rqegh- iap;kgrrj :i;s rqegh fnysp ikfgts- HkkÅ % gs c?kk okeujko] ngk eu Hkkr fodya] dkgh ukp.;k fody;k] bdmwu&frdmwu Hkj?kkywu iapsohl :- tefoys- vkt brdsp?ksowu tk- ekydkph letwr?kkyk- ggwggw lkjk QM kk ikmw- tjk eqys eksbh gksow nsr okeujko- ks.kkrys fdms dk ks.kkrp jkgrkr gks! rsgh ckgsj imrkrpokeujko % rs eh dkgh,sd.kkj ukgh- isls?ksry;kf kok; gy.kkjgh ukgh- rqegkyk uohu?kj cka/kk;yk] eqykauk baxzth kkgsr f kdok;yk isls vkgsr QDr lkodkjkps ns.;klkbh ukghr- lkodkjkph olwyh vkyh ukgh rj vkegkyk ixkj dksbwu feg.kkj] vgks] vkegkyk ekydkleksj mhka jgk;yk kje okvrs rqep;keqgs- HkkÅ % okeujko! dk; lkaxw rqegkyk-?kj rs dk; \ mhkkjyk gk xqjkapk xksbk- ijarq ygkuls?kj cka/k.khlkbh frp;k ikvy;k fodko;k ykxy;krokeujko %?kj cka/k.;klkbh ikvy;k fody;kr] lkodkjkps ns.ks ns.;klkbh ck;dks fodk- ¼vkbZ Ros kkus ckgsj ;srs-½ vkbz % ;k vksvho:u pkyrs Ogk! ck;dks fodk vls lkaxk;yk ykt ukgh okvr \ rqep;k fthksyk dkgh gkm vkgs dh ukgh \ rqegkyk ck;dks vkgs dh ukgh \ R;k lkodkjkyk lkaxk?kjknkjkpk fyyko djk] noamh fivk] tirh vk.kk ijarq iksjkckjkaleksj vls vhknz cksyw udk gks! ¼jMr [kkyh clrs-½ okeujko % Bhd vkgs rj] vkegh R;kphp okv ikgkr gksrks- ;k efgu;kr tirh ukgh vk.kyh rj ukokpk oke.k uogs eh- HkkÅjko,sdk ckbz&ek.klkus vlk vkepk vieku djkok \ nîk rs iapsohl :i;s] HkkÅ % rw?kjkr tk--- tkrsl dh ukgh \ ¼okeu isls?ksowu jkxkr fu?kwu tkrks-½ rqegk ck;dkauk domhph vddy ulrs- e?kkiklwu fdrh tiwu eh okxr gksrks- i.k mnîkps ej.k rqegh vktp vks<owu?;ky- jkxkus dk dks.krs dke gksr vlrs- vkeph d kh vks<krk.k gksrs] rqegkyk dk; ekghr \ vkbz % inksinh vieku d:u?ks.;kis{kk vkt esysys dk; okbzv \ vk.kw nîk tirh] eksyetwjh d:- -->kmkpk ikyk [kkowu txw i.k--- ¼jMrs-½ iq: kksrrke % vkbz! rw jmw udksl x- rw lkax khy rs dke d:- vkbz jmw udksl x vkbz-

28 ¼nks?ksgh,desdkauk vk/kkj nsr vlrkr-½ ¼va/kkj½

29 izos k 14 ;ke % vkbz] nkiksyhp;k kkgsr f kd.ks v kd; >kys x- HkkÅ Qh nsr ukghr- kkgsr uknkjh fegr ukgh- eh rjh dk; d: \ oxkzr uknkjhlkbh mhkk jkfgyks rj eklrj Eg.krkr vjs xjhc vkgsl dk rw] cl [kkyh! vkbz] vki.k,dnk Jhear gksrks gs yksdkauk ekghr vkgs ijarq vkt?kjh [kk;yk ukgh gs R;kauk ekghr ukgh- oxkzr eqys glrkr x- vkbz % ;ke] rw vkrk kkgk lksmwu fnyh ikfgtsr- ;ke % vkbz] vkrk baxzth ikpok oxz ikl >kyks-,o<îkr kkgk lksmwu dk; d:- eyk dk; defork ;s.kkjvkbz % rqyk jsyosr Ykkow vls gs Eg.kkys gksrs- rs rjh dk; djrhy- rqyk Qh nîkoh ykxrs-?kjh dqjdqj djrkr- fegkyh rj?kjuksdjh c?kw --- ;ke % vkbz],ogkukiklwu dk uksdjh d:--- ek>s LoIu] eh [kwi f kdsu] doh gksbzu] xzafkdkj gksbzu] vkbz lkú;k LoIukoj ik.kh vksrk;ps dk; x \ vkbz % ;ke] xfjckp;k LoIukauk /kqghrp fegkos ykxrs- iq dg kk laqnj dgîkaauk fdmhp [kkowu Vkdrs- ;ke % vkbz] rq ;k eqykps ekrsjs Ogkos vls rqyk dk okvrs \ vkbz % ek ;k eqykus eksbs Ogkos] ijarq fir;kyk nq%[k nsowu eksbs gksow u;s- Lor%P;k ik;koj mhks jkgwu eksbs gksrk ;sr vlsy rj R;kus Ogkos- ;ke % vkbz eh dk; d: \ eyk ekxz nk[ko \ vkbz % vkbz&cki lksmwu /kzqo jkukr xsyk rlp rw?kj lksmwu tk--- /kzqokus nsoklkbh ri p;kz dsyh] rw fo slkbh dj- Lor%P;k ik;koj mhks jgk- miklrkikl dk<- eksbk gks] dksbsgh vlykl rjh eukus eh rq ;ktog vkgsp- ;ke % [kjsp tkow dk; \ vkbz] R;k vksa/k lalfkkukr Qh deh vkgs- eh frdms tkow dk; \ ek/kqdjh ekxwu tsou djhu- R;k ykacp;k xkokr dks.k eyk gl.kkj- dke d:u f kdsu- vkbz tkow u x \ vkbz % tk-- ckgk tk--- ek/kqdjh ekx.ks iki ukgh- vkg kh eukq ;kus Hkhd ekx.ks iki vkgs- tk dlkgh jgk- pksjh d: udksl- thhk xksm rj lkjs tx xksm tk--- ckg tk--- /kzqokizek.ks tk--- ¼ ;ke xkbskms?ksowu tkrks- vkbz c?krp jkgrs-½ ¼va/kkj½

30 izos k 15 ¼Loxr ½ %,sdk gks,sdk] vkt HkkÅjko lkus ;kap;k?kjkph tirh gks.kkj vkgs gks! ¼iq: kksrre kkgsrwu nirj?ksowu ;srks- vkbz [kkvssoj vktkjh futysyh-½ iq: kksrre % vkbz! lkjs eqys eyk kkgsr fpmforkr- dk x vls \ rq ;k?kjkph tirh gks.kkj] ks.kkps fnos ykx.kkj- vkbz vki.kkl ;sfkwu ckgsj dk<.kkj dk; x \ vkbz dk; x >kys rqyk \ vkbz % ckg nsokphp ethz- eh rjh dk; lkaxw \ T;kyk Hkhr gksrs rs ksovh >kysp- vkrk tx.ks&ej.ks lkj[ksp vkgs- ¼vkbZ jmk;yk ykxyh- iq: kksrre jmw ykxrks- vkbzl pddj ;srs- [kkvsoj >ksirs-½ ckg ik.kh?ks js! iq: kksrrke % vkbz] ik; psiw dk; x \ vkbz % tk ckg] tjk ckgsj [ksg] kkgsr tkow udksl- eyk cjs okvsy rsogk kkgsr tk- bfks dks.k vkgs nqljs--- HkkÅ % ek ;keqgs rq>s gs vls gky- rqyk uhv [kk;yk I;k;ykgh eyk nsrk vkys ukgh- eh vhkkxh vkgs x] dk; d: eh \ vkrk dk; d: --- ¼vkbZ tog clr½ vkbz % rqeghp gkrik; xkgysr rj iq: kksrrekus dk; djkos \ iq: kkauh èkhj lksmw u;s- rqegh eukyk ykowu?ksow udk \ lkjh lq[ks Hkksxyh- oshkokr yksgys- eyk dkgh deh uogrs gks! vkysys pkj dbh.k fnol rsgh tkrhy- eh ikfgys ukgh rs eqykaps oshko rqegh rjh c?kky--- HkkÅ % rw lq)k cjh gks khy- l[kw ;s.kkj vkgs] rh djsy rqyk cjhvkbz % d kkyk [kksvh vk kk] vkrwu >km iks[kjys vkgs lkjs- rs im.kkjp- lqokfluh Eg.kwu tkbzu rqep;k ekamhoj- rqep;k tog ej.k ;kos ;kgwu HkkX; dks.krs \ ik.kh--- FkksMs ik.kh nîkrqep;k gkrkus- rqep;k gkrps ik.kh Eg.kts ikouxaxk- ve`rkgqugh xksm] clk vkt ek ;ktog- ¼cs kq) volfksr½ vkyh \ ek>h okv eksdgh >kyh- rh efkh lkj[kh E;kWo E;kWo djrs- fryk Hkkr?kkryk dk js \ ukghrj iksv nq[kr vlsy frpa- eqdh fcpkjh--- iq: kksrre % vkbz! ;ke--- v..kk ;s.kkj x vkbz!! ¼jMr½ vkbz % ¼cs kq)½ R;k fyackyk ik.kh?kkyk js- lqdwu tkbzy ukgh rj--- rh igk noamh nsrkgsr- rks igk R;k [kqavhoj ;ke clyk vkgs- [kkyh uk js! ;s ;ke--- eyk HksV- vkbztog gí ukgh djk;pk ga! noamh nsrkr dk; nîk Eg.kkoa--- HkkÅ % gks x eh rq ;ktogp vkgs- vls cksyw udksl- kkar gks--- cjh gks khy- rw-- eh osnîkyk cksykorks--- iq: kksrrke % ¼jMr ½ vkbz vla udks d:l x! vkbz % ;ke] eyk HksVk;yk dk js vkykl- rq>k vh;kl lksmwu- ;s vlk :lw udksl- eh ngk;yk ykoys Eg.kwu :lykl gks;- vkrk ukgh gks ngk;yk yko.kkj- vkt prqfkhz uk! tk FkksMh

31 lksth [kkowu?ks--- ckgk pkaxyk jgk- gí udks /k:l ga! nknk] v..kk vkgs rqyk lkahkkgk;yk- -- jke--- ¼HkkÅ iq: kksrre jmw ykxrks-½ ¼va/kkj½ ¼ ;ke xkbskms?ksowu ;srks] HkkÅ clysyk-½ ;ke % ¼jMr½ HkkÅ! HkkÅ % ;ke] m khj >kyk js ckgk rqyk- rq>h vkbz rqyk lksmwu xsyh js! ;keph vkbz--- xsyh js- --! iq: kksrrke % v..kk--- v..kk--! ¼nks?kssgh,desdkl febh ekjrkr- vflfkdy k?ksowu ;srkr ;kep;k gkrkr nsrkr- omhy ;kep;k [kkan;koj gkr Bsowu fr?ksgh jmr,d,d ikåy iq<s Vkdrkr-½ xhr % vkbz dq.kk Eg.kw eh--- vkbzl gkd ekjh--- Lokeh frugh txkpk vkbzfouk fhkdkjh iw.kzfojke 000

32 % lat; ;sj.ks ;kapk ifjp; % uko % lat; folrkjh ;sj.ksiùkk % ^;s.kw fhkdkth* lnu] okmz ua- 6] f kokth pksd] eq- iks- rg- ukxhkhm- ft- panziwj- fiu ] laidz & f k{k.k %,e-,- ¼ejkBh] lekt] MkW- vkacsmdj FkkWVl~½ Mh-,M] Mh-,l-,etUe % 19 uksogsacj 1976 O;olk; % izkfkfed f k{kd] ukxhkhm- ft- panziwj lkfgr;fo ks k dk;z % 1½ ys[kd] dfkkdkj] dknacjhdkj] doh] laiknd] izdk kd] odrk Eg.kwu ifjfpr- 2½ vusd okm~-e;hu fu;rdkfydkarwu] o`ùki=krwu ys[k] dfkk] dfork] yfyr ys[ku] LQqV ys[ku izfl)- 3½ lalfkkid&v/;{k % Hkjkjh lkfgr; f k{k.k dyk lsok lalfkk- 4½ ^eh larkth cksyrks;* o ^larkthph lkoyh ;equk* ;k,dik=h iz;ksxkps ys[ku o vk;kstu] lknjhdj.k- 5½ Hkjkjh lkfgr; la?k] t- rq- lkfgr; ifj kn panziwj] vadqj lkfgr; la?k ftygklfpo panziwj] fonhkz lkfgr; la?k kk[kk ukxhkhm] }kjk lkfgr; dk;z o vusd lalfkk o la?kvukapk inkfèkdkjh- lektlsok] cgqtu pgoghps dk;z] lkfgr;laesyu vk;kstu] dohlaesyu vk;kstu] uoksfnrkauk lkfgr; ekxzn kzu] ks{kf.kd pgog o la?kvukred dk;z] vusd laesyukr dfork okpu] dfkk lknjhdj.k] ks{kf.kd ekxzn kzu o izcks/ku- 6½ fo kf;kzdfjrk iz;ksxkred ^baxzth fjmhax iwvuz* ph fufezrh o iqlrd :ikus izdk ku d:u vusd kkgkr baxzth deh osgkr o deh Jekr okprk ;s.ks ;kfo k;h izkr;f{kd lknj o O;k[;k.k ekxzn kzu dj.ks- 7½ fofo/k fo k;koj O;k[;krk Eg.kwu lknjhdj.k- iqjldkj % egkjk Vª cqd vkwq jsdkwmz fo ks k jk Vªh; iqjldkj 2018 fonhkz ;qok xksjo lueku] f k{k.k xksjo lueku] dezohj HkkÅjko ikvhy lueku] varjax lueku] e- Qqys jkt;lrjh; f k{kd lueku] cks)lekt iapdesvh lueku] lozk lkfgr;jru iqjldkj] fofo/k lkfgfr;d] ks{kf.kd] lkekftd lalfkkdmwu luekfur- vu; fo ks k iqjldkj % 1½ ^MQja* ;k dfkklaxzgkl Lo- olarjko nkangs Le`rh jkt;lrjh; ejkbh okm~-e; iqjldkj 2015 MkW- foðy ok?k ;kaps glrs lkn cgqís kh; lalfkk] vdksyk }kjk fn- 20 fmlsacj 2015 yk izkir-

33 2½ ^MQja* dfkklaxzg o ^lwmkpk izokl* ospkfjd xzafkkl jkt;iqjldkj vadqj lkfgr; la?k] egkjk Vª }kjk 55 os vf[ky Hkkjrh; vadqj ejkbh lkfgr; laesyu vdksyk ;sfks MkW- Qqyk ckxwy laesyuk/;{k ;kaps glrs izkir- fn- 28 vkwx V ½ ^uk- xks- FkqVs ;kap;k pkjksgh dforsph leh{kk* ;k leh{kkxzafkkl frljs jkt;lrjh; jfldjkt ejkbh lkfgr; laesyu ukxiwj- Jh fo okl ikvhy laesyukè;{k ;kaps glrs iqjldkj izkir- fn- 20 ekpz ½ dfkkli/kszr izfke iqjldkj vadqj lkfgr; la?k xmfpjksyh }kjk fn- 12 ekpz ½ ftygklrjh; dko;li/kkz iqjldkj 2014 u{k=kpa ns.ka dko;eap iq.ks] ftygk kk[kk panziwj }kjk fn-23 vkwx V ½ jkts ojth cks<s Le`rh lkfgr; lk/kuk ftygk iqjldkj] jk Vªlar fopkj lkfgr; ifj kn dsanzh; lferh panziwj }kjk d<ksyh] fiaigxko ;sfks iznku- 10 tkusokjh ½ fonhkz rsyh lekt egkla?k kk[kk uo[kgk] ;sfks fn- 8 fmlsacj 2016 yk ^larkth txukms,d ;ks)k* ;k dknacjhps izdk ku rfkk kk[kk uo[kgk orhus lekthkw k.k iqjldkj nsowu xksjfo.;kr vkys- MkW- fø.kk nsogkjs ;kaps orhus- 8½ fn- 11 fmlsacj 2016 yk fonhkz rsyh lekt egkla?k kk[kk ukxhkhm] }kjk lekthkw k.k iqjldkj nsowu xksjfo.;kr vkysizk- jes k fils ;kaps glrs- rfkk ;sjmsay rsyh lekt czegiqjh orhus fn-18 fmlsacj 2016 yk }kjk lueku] fn- 25 fmlsacj yk fonhkz rsyh lekt kk[kk] czegiqjh }kjk lueku dj.;kr vkys- rlsp fuokkmk lkirkfgd }kjk vfrfkh laiknd Eg.kwu iz klrhi= rlsp rgks/kh ¼ck½- czegiwjh] fhklh] usjh ;sfksgh lektlueku- 9½ olrkn ygwth lkgos VªLV xaq/kk- ft- cqy<k.kk }kjk ^MQja* ;k dfkklaxzgkl jkt;iqjldkj fn- 27 uksogsacj ½ nqljs vhkax lkfgr; laesyu jktqjk }kjk iz klrhi= fn- 18 fmlsacj ½ n- lk- cksjdj Le`rh lkfgr; iqjldkj ^dko;qqykps varjax* ;k leh{kkxzafkkl 24 os >kmhcksyh lkfgr;laesyu jkdk iglxko ft- xksafn;k ;sfks- 12½ 7 os xzkeh.k ejkbh lkfgr; o yksddyk laesyu lkojyk ;sfks fn- 1,fizy 2016 yk ejkbh okm~-e; iqjldkj ^larkth txukms,d ;ksn~/kk* ;k dkancjhyk- 13½ eukiklwu euki;zar ;k dfkkli/kszr jkt;lrjh; iqjldkj ^lsokozrh* ;k dfksyk- ^MQja* dfkklaxzgkr lekosf kr dfork- fn- 28 ekpz ½ jfldjkt lkfgr; lkald`frd lalfkk ukxiwj }kjk jfldjkt mrd` V ejkbh okm~-e; iqjldkj ^larkth txukms,d ;ks)k* ;k dknacjhl izkir- 29 uksogsacj ½ egkjk Vª izkafrd rsfyd egklhkk fpewj }kjk larkth ejkbh okm~-e; iqjldkj larkth txukms ;kaph lkoyh ;equk o larkth txukms,d ;ks)k ;k dknacjhl la;qdr izkir- 21 tkusokjh ½ ^larkth txukms egkjktkaph lkoyh ;equk* o ^larkth txukms,d ;ks)k* ;k dknacjhph la;qdr uksan egkjk Vª cqd vkwq jsdkwmz eè;s?ks.;kr vkyh vlwu txukms nkaeir;kp;k thoukojhy ifgyhp dkancjh v kh uksan vfkkzr jk Vªh; foøe dfork lkxj lkfgr; vdkneh t;flaxiwj] dksygkiwj laiknd lqfuy nknk ikvhy ;kap;k egkjk Vª cqd vkwq jsdkwmz ;k lalfksus?ksowu fo ks k jk Vªh; iqjldkj 2018 nsowu lat; ;sj.ks lkfgfr;d ukxhkhm ;kauk luekfur dsys vkgs- fn- 1 es ½ cyjke ksrdjh cpr xv o guqeku eafnj vh;kl oxz uo[kgk rg- ukxhkhm }kjk larkth ejkbh okm~-e; iqjldkj ^larkth txukms ;kaph lkoyh ;equk* o ^larkth txukms,d ;ks)k* ;k dknacjhl o lkfgr; dk;kzl iznku dj.;kr vkykla;kstd MkW- Jhd`.k nsogkjs orhus] fn-24- twu 2018

34 lat; ;sj.ks ;kaps izdkf kr lkfgr; 1½ dknacjh % ^larkth txukms,d ;ks)k* Hkjkjh izdk ku ukxhkhm] 2016] ¼iqjLdkjizkIr½ 2½ dknacjh % ^c;jh* bz& lkfgr;izdk ku eqacbz vko`rrh ½ dknacjh % ^;equk* Hkjkjh izdk ku ukxhkhm ¼iqjLdkjizkIr½ 4½ dfkklaxzg % ^MQja* ek;cksyh izdk ku] eqacbz] 2014 ¼iqjLdkjizkIr½ 5½ dfkklaxzg % ^Me:* bz &lkfgr;izdk ku eqacbz vko`rrh- 2018] 6½ ckydfkklaxzg % ^,d vkgs vfudsr* ¼ejkBh ½ 7½ ^vfudsr* ¼baxzth vko`ùkh rfkk bz vko`rrh-½ Hkjkjh izdk ku] ukxhkhm ½ ospkfjd xzafk % ^lwmkpk izokl* Hkjkjh izdk ku] ukxhkhm ¼iqjLdkjizkIr½ 9½ ks{kf.kd % ^lat; ;sj.ks baxyh k fjmhax iwvuz* Hkjkjh izdk ku] ukxhkhm ¼iqjLdkjizkIr½ 10½ pkjksgh % ^dkvsjh fuomqax* Hkjkjh izdk ku] ukxhkhm ¼bZ& vko`rrh-½ 11½ dforklaxzg % ^tkxy* Hkjkjh izdk ku] ukxhkhm ½ leh{kkxzafk % ^uk- xks- FkqVs ;kap;k pkjksgh dforsph leh{kk* ¼iqjLdkjizkIr½ Js;l izdk ku] fgax.k?kkv] ½ leh{kkxzafk % ^dko;qqykaps varjax* MkW- jktu t;loky ;kaph dfork] ¼iqjLdkjizkIr½ Hkjkjh izdk ku] ukxhkhm ½ leh{kkxzafk % ^e/kq?kv* e/kqdj xjkvs ;kaph dfork] Hkjkjh izdk ku] ukxhkhm dko;laiknu % 16½ vaxkj ¼izk- dforklaxzg ½ 17½ m/kku ¼izk- dforklaxzg ½ 18½ vkjlk ¼izk- dforklaxzg ½ 19½?kk.;kps vhkax ^larkth txukms egkjkt* Hkjkjh izdk ku] ukxhkhm- 20½ dfkk % ^rkbz rsyhu* bz&vko`rrh- ¼vkxkeh½ % dforklaxzg ^lr;kuos kh ek.kwl* Hkjkjh izdk ku] ukxhkhm

35 ई स स हत य प रस ष ठ न ई स स हत य प रस ष ठ न दह र र प र स र झ ल. जगभर ई प त क च स कल पन र ज ल ग अस न च र र ठ ह ई प त क स र झ ल. र र ठ अर झ न स रख प रच ड इन वव ह त र ट करण र स खल ड उ रल. त य च य सर र ई स स हत य म हणज अगद च लल ब टट ब. पण ग ल दह र र आस ण आजह ग गलर र र र ठ प त क कक र Marathi ebook ट कल क ४ क ट ९३ ल ख न र र ध य पस हल द सर न र य ई स स हत यच च. ह कर र आह आर च य ल खक च. र चक न स त य न दज द र र न र जक उच च प र च प त क स र न र ल य द ण र आर च ल खक ह च य तपध च स र ज आह. र र ठ स स हत यरत च य ख ण स नपज य ज ञ न ब न र स ग ल ल य पस यद न ल ईश वर न र ढ य च उद र न ख ण च र र वर कर न प रस स द ददल. र र ठ च द द र ह क य ख ण ल रत ब ह र आणण आस ण त य च प ल पडल य र र त य न श क स करण आस ण ज गस क र चक सर र प श करण य आपण कर पडल. इथ उत तर स स हत य स ठ भ क ल ल र चक आस ण उत तर र चक च य प रस ल स स हस त यक य च य स ज बनण आर श यक आह. स र श र ड. स न न र र य स रख स स हस त यक जय न स लस हण य आन द आह पण त य प ढ ल जट ल प रद य पडण य रस न ह अश स ठ. स र द श र ठ ल खक एज ट न र आस ण ब क सर व व यर ह र पह. र र ठ ह स य न ह. ई स स हत य प रस ष ठ न ह क ह अन भर प र फ़ शनल प रक शन स तथ नव ह. पण ग ल य दह र र आर च य ह ल आल क र र ठ रत च य ख ण आह आस ण त य उ र न ह क ळ कर न र ग ळ उपस र ह न जर स चर टपण क र कर र स हल र एक ह न एक भ र रत गर सण र आह. एख द य र ठ य धस नक न,

36 प स ड च य सह य य न, दरब र आश रय सह जर ह क र ह घ ल र र र ठ भ र ल स स हत य ज गस क पटल र र आपल ठस नक क उर टर ल. ड. स न न र र य च अकर अप रक स श प त क प रक श आणण य च र न ई स स हत यल स र ळ ल. म ध र न ईक य च दह, श भ गणप ल य च नऊ, ड. र स ब ग ल य च ब र, श भ ग प स ब द य च स, स जय य रण य च प च, अस र न श नगरकर य च प च, रत कर र ह जन य च सह, शश क पर ळ कर य च च र, अर ण क ळकण य च च र अश अन क च य प त क न र चक पय न ण य च भ ग य ई स स हत यल ल भल. अस अन क तर स ख य स लह ण र उत तर त तर ल खक कर य र र ठ च य स स हत यरत स चय ख ण र ध य आह. अश क क ठ र य न र ह भ र च य र ळ स स ह च र र ठ भ र र स र क ल आह. स रभ र गळ, ओ क र झ ज, प कज घ र, स र न यक प द र, ददप त क ब ड, भ प श क भ र, स न ल स र, क क शह, स रज ग ड, स नस र र स न र, सस र न बर, स जय बनस ड, आश प ट ल, न स य र कर, स नर जन क लकण अस अन क नर न ल खक स त यप णव ल खन कर आह. ई स स हत य कड ह श ल खक च कर कध च नव ह. पण आ ह स च य र रच य प यर र रच, ल खन कड ग भ रपण पह ण र आस ण आपल य ल खन प रग कश ह ईल य कड ल द ण र ल खक य आह. त य च य स स हत य च य प रक श ल उज ळ स र ळ. र चक न आन द स र ळ. र र ठ च भरभर ट ह र. जग ल सर त क ष ट स स हस त यक प रसर ण र भ र म हण न र र ठ च ओळख जग ल ह र. आर न स न ल स र ई स स हत य प रस ष ठ न