Naturvernforbundet i Møre og Romsdal ÅRSMELDING 2011-2012

Naturvernforbundet i Møre og Romsdal ÅRSMELDING 2011-2012 Styret: I styret har det i denne perioden vore følgjande: Leiar: Øystein Folden (Tingvoll) Kasserar: Knut Løken (fritt grunnlag 2010-2012) Styremedlemmer: Yngve Birkeland (Ålesund og omegn) Japke Stobbe (Molde) Gunn N Morstøl (Rauma), vara Svein Gunnar Rydjord. Øystein Solevåg (fritt grunnlag 2011-2013) Geir Helge Nilsen (Ørsta-Volda) Bernt Gjelsten (Vestnes) Natur og Ungdom har ein plass til disposisjon, og andre aktive lokallag har kvar sin plass til disposisjon. Revisor: Valkomite: Leif Ivar Nerhus Dale Knut Løken, John A. Aasen og Geir Ole Sætremyr. Styret har hatt 1 fysisk styremøte og i tillegg mykje epostutveksling, og har handsama eit breitt utval av saker. Årsmøtet i 2011 vart halde på Molde videregående skole 11.4.2011 med 9 frammøtte. Representasjon: Landsstyret: Medlem: Øystein Solevåg (august 09-) Varamedlem: Gunn N. Morstøl (august 09-) På landsmøtet på Hamar i august 2011 var det berre representasjon frå lokallaga. Utval oppnemnt av landsstyret/sentralstyret: Vassdragsvernrådet: Øystein Solevåg, Vidar Skiri, Per Bersås og Øystein Folden Skogutvalet: Geir Gaarder Andre utval: Forum for natur og friluftsliv (FNF): Øystein Folden Studieforbundet natur og miljø: Japke Stobbe Rovdyrutvalet som fylket har halde seg med og der Naturvernforbundet hadde ein plass er no lagt ned. 1

Medlemsoversyn: 2002 2003 1 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Lokallag: 441 468 489 559 569 532 551 Molde 2 116 110 110 113 110 120 120 Rauma 51 38 59 79 97 97 93 84 78 70 Sunndal 3 38 41 45 45 47 45 Tingvoll 24 23 24 25 29 35 42 46 45 42 Vestnes 4 10 11 14 67 80 77 54 Ørsta/Volda 53 61 73 76 90 95 101 100 97 Ålesund og omegn 5 82? 70 86 97 100 98 102 103 112 113 Kristians./Averøy 6 55 Kom. u. lokallag: 278 192 208 218 232 229 265 230 Haram 7 28 24 26 22 20 20 19 17 15 15 Vanylven 3 4 4 8 8 11 11 Sande 2 2 2 2 1 1 3 Herøy 6 7 9 9 9 7 9 Ulstein/Hareid 8 25 28 29 25 24 23 26 25 Stranda 12 12 12 14 13 13 12 Norddal 4 6 5 4 8 4 6 Stordal 2 2 2 2 2 2 1 Sykkylven 7 7 8 8 6 6 8 8 Ørskog 2 3 5 5 5 5 4 Skodje 3 2 3 7 7 7 8 Sandøy 1 5 5 5 5 2 2 Midsund 5 4 4 4 4 5 4 Aukra 2 2 2 2 2 2 2 Fræna 7 7 8 7 7 6 6 Eide 2 2 2 4 4 5 3 Nesset 9 4 4 3 3 3 0 1 8 Gjemnes 5 5 5 5 5 5 5 Averøy 6 8 11 11 11 11 11 Kristiansund/Frei 6 31 31 41 42 44 39 Aure 6 7 6 7 7 7 5 Smøla 4 5 4 4 4 4 6 Halsa 4 4 4 7 8 7 7 Sunndal 44 45 Surnadal 7 21 21 20 21 20 25 29 Rindal 5 6 5 5 5 5 5 utanfor fylket 3 5 4 7 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 bet. kontingent forrige år eller januar i år. Lokallaget i Molde blei starta i 2005. Ikkje aktivitet i laget siste året. Lokallaget i Vestnes blei starta i 2008. Lokallaget i Ålesund blei utvida med medlemmene i Giske og Sula kommuner i 2004. Lokallaget i Kristiansund og Averøy blei starta i 2011 Lokallaget i Haram blei lagt ned i 2006. Ikkje aktivitet i lokallaget sidan århundreskiftet. Lokallaget i Nesset blei lagt ned i 2004. 2

SUM 10 529 605 638 676 707 793 803 806 782 I 2011 var det ein avgang på 91 medlemmer (mot 58 i 2010), og det kom 64 nye. Fylkeslaget har ingen tilsette. Styret har arbeidd med det mål at vi vil gjere noko med saker vi har tru på eller tykkjer er viktige. Vi veit at det er mange saker vi ikkje rekk å gjere noko med, og desse har vi etter måten godt samvit for at vi ikkje gjer noko med. Arbeidsplana med evaluering: Målsetting Tar tak i saker der ein ser at ein kan få gjort noko, eller ein har spesielle føresetnader eller interesser. - Reorganisering/ nystart av 1 lokallag -Verve 136 nye medlemmer i løpet av 2011. Annonsering, epostkampanjar og andre tiltak bør drøftast. Ruste opp organisasjonen med omsyn til tillitsvalde - Kursing av tillitsvalde og interesserte. Resultat Avfall: Miljøservice AS i Eide blir følgd i nokon grad. Husdyrgjødsling: Temaet blei særleg aktuelt som følgje av ein våt sommar og haust. Rovdyr: Presset på gaupe og jerv er stort. Rovdyrforvaltninga er svært politisk omstridt, og dei faglege sidene i denne forvaltninga er nok i stor grad sett til side. Miljøverndepartementet gav oss fullt medhald i klagen vår på gaupekvota. Samferdsel: Prosessane rund ferjefri E39 blir følgd. Stifting av lokallag i Kristiansund og Averøy skjedde den 13.4.2011. Det er verva 64 nye medlemmer, dvs. 47 % av målet. Det er omtrent same tal nye medlemmer som tidlegare år, og eit tal vi kan nå utan stor innsats med verving. Det er grunn til å tru at mange kan vervast om dei blir spurde. Det er elles ein større avgang enn normalt som er hovudårsaken til medlemsnedgang i 2011. Noko av dette kan skuldast endringar i aktivitetsnivå i lokallaga. Fadderordninga for nye lokallag er eit godt tiltak som har virka dette året også. Ein del e-postutveksling er også med på å ruste ut tillitsvalde på ein del fagfelt. Noko deltaking på seminar / temamøte har det vore, men slik deltaking kan gjerne auke. Dette er truleg det punktet som krev størst merksemd i året som kjem, og som har størst potensial for arbeidet vårt. 10 Summen er fylket sitt medlemstal. Kommunetala blir ikkje alltid lik summen av litt ulike årsaker. 3

Aktuelle tema: Biologisk mangfald med særleg vekt på skogspørsmål. Kartlegging av svartelisteartar: Lokallaga i Tingvoll, Kristiansund og Averøy og Ålesund og omegn har deltatt i kartlegging av svartelisteartar og bruk av www.artsobservasjoner.no Slått på Vollasetra blei gjennomført i august med 4 deltakarar. Leiar har deltatt på seminar i regi av SABIMA. Når det gjeld skog er det særleg handsaming av skogsvegar som har fått merksemd. Det er gjort arbeid i Tingvoll og Surnadal med sikte på at naturmangfoldloven blir ein del av rutinane kring skogsvegsakene. Aktuelle tema: - Synleggjere energisparing som den viktigaste einskildløysinga på klimautfordringane. - Kamp mot gasskraftverk utan CO 2 -reinsing og satsing på annan omfattande bruk av gass i fylket - Minikraftverk og småkraftverk To nye naturreservat i Aure og Tingvoll, som følgje av friviljug vern er no på plass. Rottåsberga i Tingvoll var med i Naturvernforbundet sin rapport Unike skoger. Langvarig arbeid med dette temaet fekk nær gjennomslag nasjonalt i samband med kraftlinesaka i Hardanger. Det er truleg større sjanse enn tidlegare for at energieffektivisering vil vere eit av alternativa som må utgreiast når nye store prosjekt blir lagt fram. Kraftprisene har vore på tur ned, og gassprisane på tur opp, så presset har minka ein del. Det er knapt noko realistisk prosjekt i gang i fylket for tida, og debatten er også liten. 2011 har vore eit år med få søknader, men det ligg kring 60 søknader i systemet, så den stille tilstanden vil ikkje vare ved. Det er såleis gjort nokre førebuingar med omsyn til saker ein veit vil kome. Også dette året har Verma kraftverk kravd merksemd, og vi var på eit måte med Miljøverndepartementet om saka. Saka ligg framleis hos OED. Elles ligg klagene på 2 løyver i Volda kommune framleis til handsaming i OED. Det eine gjeld einaste vassdraget i verda som går over olivingrunn. Elles har vi levert bidrag nasjonalt gjennom Vassdragsvernrådet i Norges Naturvernforbund. Eit gjennomført prosjekt i Surnadal er synfart etter ferdigstilling, for å auke kompetansen på den delen av prosjekta som blir gjort som detaljprosjektering utan vår medverknad. Om dette prosjektet er representativt, har vi ein jobb å gjere også på dette punktet. Elles er det framleis slik at våre fråsegner justerer utbyggingar om 4

dei ikkje kan stoppast. Vårt arbeid bidrar såleis til at utbygd vasskraft får mindre skadeverknader på natur og miljø enn utan oss. - Kollektivtrafikk, gang og sykkelvegar - Vindkraft og kraftlinespørsmål - Motorferdsel i utmark Forvaltningsplanen for vassdrag i Møre og Romsdal er underutarbeiding. Mykje av arbeidet til Naturvernforbundet har gått gjennom FNF. For dette temaet er det ikkje gjort store framstøyt, men det er ofte merksemd likevel rundt dette. Innan vindkraft er det ei sak i Aure som ligg til avgjerd. Kraftlina mellom Sogn og Ørskog er ferdig klagehandsama i OED. Vi oppnådde nesten ingenting, men likevel ganske mykje. Truleg vil det no vere svært vanskeleg å kome med nye søknader utan at sjøkabelalternativ blir fullt ut utgreidd med ein gong. Vidare er sanering av gamle kraftliner eit tema som vil få merksemd frå første skisse i slike prosjekt. Til sist kan det nok vere at energieffektivisering som del av løysinga kjem inn som utgreiingstema. Det er byrjinga på ein ny måte å arbeide med kraftliner på, så det kan hende det er håp. Nytt dette året er at helikoptertrafikken i samband med skifilming er flytta inn i verneområde i tillegg til det som finst frå før. Med lokal forvaltning ser det også ut til at det blir gitt løyver. Løyver både i Trollheimen og Eikesdalen er påklaga. Det viser seg elles at det blir gitt mange dispensasjonar for scooterkøyring i verneområde. For Dovrefjell som gjeld meir enn vårt fylke er det tale 150-170 løyver årleg. Det kan stillast spørsmål om det finst nokon stad der det ikkje er motorferdsel. - Kontakt med ressurspersonar og sentrale verksemder, deltaking på inspirasjonskurs. - Førebuing av lokalvalet i 2011 med motto "Frå prat til praksis" Presset på dette området er stort, og arbeidet er krevjande. Det er brukt mykje tid på Forum for natur og friluftsliv (FNF) som følgje av at det no er koordinator i heil stilling. Dette bør styrke natur- og friluftslivsorganisasjonane på sikt og føre til at Naturvernforbundet får fleire som står saman med oss. Samtidig har det ført til at det er brukt mindre tid på vår eigen organisasjon, noko som på litt sikt vil redusere vår slagkraft. Vi har hatt for få som har deltatt på kurs og arrangement av ulike slag, og innsatsen på dette området må aukast. Vi bidro litt på temaet gjennom NaturVest, men elles fekk dette punktet ikkje så mykje merksemd. 5

- Fiskeoppdrett Sakshandsaminga på dette området er omlagt, og det er svært ulik praksis frå kommune til kommune sjølv om regelverket skal vere det same. I saka ved Jelkrem i Gjemnes nekta Fylkesmannen utsleppsløyve som følgje av opplysningar som vi spela inn i saka. Saka ligg no til avgjerd hos Klif etter at søkjar klaga. Saka er spanande og kan vere viktig når det gjeld føre-var-prinsippet i naturmangfoldloven. Vi møtte i fylket sitt miljøutval der fiskeoppdrett var hovudtema. Det er viktig at aktiviteten på våre kjernefelt syner i media. Lakselus, rømming, utslepp av næringsemne og medisinbruk er store og problematiske tema, og det er ikkje det einaste som krev merksemd. Statistikken for siste året er også ujamn. Dette heng saman med kor aktive vi er med saker og lesarbrev. Vidare har vi heilt klart eit potensiale vi kan ta ut om vi kan bearbeide meir av det vi gjer for bruk til pressa. Når vi leverer saker og desse kjem fram til pressa, syner dei igjen. Både aviser og Nrk tar ofte kontakt med oss. Internettsida vår fungerer godt. Sida har no ny presentasjonsløysing som på sikt vil gjere det mogleg for fleire å legge ut stoff. Pressa veit om sida og er der når dei er i mangel på stoff, og ofte elles også. Sida vervar også nye medlemmer. Men vi må få fleire som kan legge ut stoff på desse sidene. Lokallaga: Ålesund og omegn: Det er få medlemmer som er aktive i styret. Er synlege i ein god del saker. Strandsonesaker, samferdsel og klima kan nemnast særskilt. Rauma: Siste året har hatt låg aktivitet. Ei reguleringsplan for hyttebygging ved Måsvatnet og ein tursti ved Herjevatnet har fått merksemd Ørsta-Volda: Eit lag som er meir aktivt enn dei brukar å fortelje til andre. Småkraft og friluftsliv i ymse variantar kan nemnast. Dei har eit slåttemarkprosjekt. Merksemd knytt til Søre Sunnmøre vassområde vassdirektivet. Kraftlina Sognadal - Ørskog har fått spesiell merksemd. Tingvoll: Svartelisteprosjektet og eit slåtteprosjekt må nemnast. Skogsvegsaker går igjen. Tilgang til friluftslivsområder og kartlegging av støyfrie område. Molde: Vore synlege ved fleire større arrangement i byen. Vestnes: Det siste året har vore litt spesielt, og laget har ikkje hatt så mykje gjennomslagskraft lokalt som tidlegare, men det bør rette seg etter gjennomført årsmøte. Ei sak laget har arbeidd mykje med, og fått gjennomslag for, er Ura pilanlegg. 6

Kristiansund og Averøy: Er i ei oppbyggingsfase. Svartelisteprosjektet og reguleringssaker har vore tema. Arbeidet i lokallaga forsterkar vår gjennomslagskraft fylkeslag og lokallag gjer kvarandre sterke når vi lukkast. Møre og Romsdal Natur og Ungdom har vi berre sporadisk hatt kontakt med. Sentrale medlemmer med tilknytting til fylket har halde synlegheita oppe i nokon grad. Miljøagentane har aktivitetar i Rauma og Molde. I Vestnes er gruppe under oppstart. Gode aktivitetar som gjer at heile familiar kan vere aktive i miljøarbeid. Det finst nokre personar i kommunar utan lokallag som har sagt seg viljuge til å vere kontaktar i einskildsaker. Det er nok ein del saker som ikkje er blitt med her, men i alle fall: Takk til tipsarar, og takk til alle som har bidratt med opplysningar og tilrettelagt så fylkesstyret kunne gjere noko med sakene. 7