Møteinnkalling Utval: Stølsheimen verneområdestyre Møtestad: E-post Dato: 18.06.2018 Tidspunkt: 09:00 Eventuelt forfall må meldast snarast på tlf. 99499753 eller e-post fmsfano@fylkesmannen.no. Vararepresentantar møter etter nærare beskjed.
Saksliste Utvalssaksnr ST 13/18 ST 14/18 Innhald Lukka Arkivsaksnr Godkjenning av innkalling og dagsorden Val av eit styremedlem til å skrive under protokoll ST 15/18 Stølsheimen landskapsvernområde utbetringstiltak på stien frå Fossesete til Vegaskiftet ST 16/18 Stølsheimen landskapsvernområde utbetringstiltak på naust i Finden 2014/2116 2018/1495
ST 13/18 Godkjenning av innkalling og dagsorden ST 14/18 Val av eit styremedlem til å skrive under protokoll
Saksframlegg Arkivsaksnr: 2014/2116-0 Saksbehandler: Anbjørg Nornes Dato: 05.06.2018 Utval Utvalssak Møtedato Stølsheimen verneområdestyre 15/18 18.06.2018 Stølsheimen landskapsvernområde - utbetringstiltak på stien frå Fosseste til Vegaskiftet Innstilling frå forvaltar Stølsheimen verneområdestyre gjev løyve til utbetring av stien frå Fossesete til Vegaskiftet i Arnafjorden. Løyve er gjeve med heimel i verneforskrifta for Stølsheimen landskapsvernområdet og naturmangfaldlova 48 fyrste ledd og fyrste alternativ. Løyvet gjeld med fylgjande vilkår: Tiltaka skal avgrensast til tre parti som er rast ut og er vanskeleg å passera med husdyr. Stien kan murast på desse to partia. Det kan setjast ned boltar for å sikre muren. Tal boltar skal avgrensast til det som er strengt naudsynt. Utbetring av stien skal ikkje endra stien utover å vera ein tradisjonell sti for buføring av husdyr. Tiltaka kan gjennomførast etter avtale med grunneigarane i området der stien går Saksopplysningar Dokument som bakgrunn for saka: Tiltaksplan for Stølsheimen landskapsvernområde 2018 Søknaden vert vurdert etter: Verneforskrift for Stølsheimen landskapsvernområde 21.12.90 Forvaltningsplan for Stølsheimen landskapsvernområde, rapport nr. 1-2017 Spor etter stølsdrift i Stølsheimen landskapsvernområde - Rapport nr. 4-2011, Fylkesmannen i Sogn og Fjordane Naturmangfaldlova av 19. juni 2009 Stien frå stølen Fossesete og vidare til Vatnane og Hest er ein gamal buføringsveg. Stien har vore nytta til buføring av storfe og småfe, og det er brukt kløvhest på stien. Grunneigarane i området brukar framleis stien i samband med buføring av husdyr til og frå beite i fjellområda. I tillegg er stien merkt som tursti, og er ein attraktiv del av rundturen Tenne Fossesete Vatnane Rosete Nese.
Verneområdestyret har budsjettert med inntil kr. 80 000 til muring på stien ovanfor Fossesete, sak 6/18, 21.02.2018. Bilde nedanfor viser punkt på stien som bør utbetrast. Alle bilda er tatt under synfaringa 23.08.2017 (foto Anbjørg Nornes). Fyrste punkt på stien ovanfor Fossesete Andre punkt på stien ovanfor Fossesete Side 2 av 5
Tredje punkt på stien, nedanfor Vegaskiftet Kart med sti frå Fossesete til Vegaskiftet. Utklypp frå Fylkesatlas Side 3 av 5
Lovgrunnlaget «Føremålet med vern Stølsheimen landskapsvernområde er å ta vare på eit særmerkt og vakkert vestlandsk fjell- og fjordlandskap med kulturminne, kulturlandskap og naturmiljø som er lite påverka av tekniske inngrep, samstundes som området skal kunne nyttast til landbruk, friluftsliv, jakt og fiske» jf. punkt III i verneforskrifta. Det er forbod mot inngrep som kan endre landskapets art eller karakter «så som fjerning og inngrep i faste kulturminne frå nyare tid, så som bygningar, vegar, gamle kve m.m» jf. punkt IV nr.1. Forvaltningsstyresmakta kan gje løyve til «Oppmerking av nye turistruter, bygging av klopper, oppsetting av vegvisar mv.» jf. punkt VI nr. 5 i verneforskrifta. Sikring og utbetring av stien kan ikkje vurderast etter denne regelen. Forvaltninga kan i særskilte høve vurdera om det er heimel til tiltak når det ikkje er i strid med føremålet med vernet jf. naturmangfaldlova 48 fyrste ledd og fyrste alternativ; «Forvaltningsmyndigheten kan gjøre unntak fra et vernevedtak dersom det ikke strider mot vernevedtakets formål og ikke kan påvirke verneverdiene nevneverdig». Etter naturmangfaldlova (nml) 7 skal prinsippa i 8 12 leggjast til grunn ved utøving av offentleg mynde, og det skal koma fram av vedtaket korleis prinsippa er vurdert og vektlagt i saka. Vurdering I Stølsheimen landskapsvernområde er kulturlandskap med stølsområde og kulturminne viktig del av verneføremålet. Buføringsvegane er ein del av kulturminna. Det er positivt at stiane og området vert nytta i aktivt landbruksdrift. Dette er med å ivareta kulturlandskapet, og gjev ein auka opplevingsverdi for friluftslivet. Det er ikkje kjente førekomstar av trua og sårbare naturtypar eller artar (Naturbase 05.06.2018) i området der stien går. Historisk bruk av stien og området er godt kjent gjennom lokalbefolkninga sin kunnskap om området. Kunnskapen om området jf. nml. 8 er vurdert som god for å vurdera saka, og føre-var-prinsippet jf. nml. 9 er difor ikkje vektlagt i denne saka. Forvaltar var på synfaring på stien 23.08.2017 saman med grunneigar Ola Engum og Endre Nese. Tre parti av stien mellom Fossesete og Vegaskiftet kan vera vanskeleg å passera med husdyr. Stien kan utbetrast med enkle muringstiltak som vil gje små inngrep i landskapet. Forvaltar vurderer tiltaket til ikkje å vera i strid med verneføremålet eller til skade på verneverdiane, og vurderer det er heimel til å vurdera tiltaket etter nml. 48. Tiltaket som er planlagt vil gjera stien betre for ferdsel og buføring av husdyr. Ein trygg sti legg eit godt grunnlag for at det framleis kan buførast husdyr opp på stølane og fjellet, noko som er positivt for landbruket, og for god skjøtsel av kulturlandskapet. Det er berre på nokre få parti på stien det er trong for å feste murar med boltar. Tiltaket skal gjennomførast i regi av forvaltninga, og vil avgrensast til det som er naudsynt. På denne bakgrunn vurderer forvaltar tiltaket til ikkje å gje auka belastning på naturmiljøet jf. nml. 10. Forvaltninga skal vurdera kva som er den beste miljømessige metoden for tiltaket jf. nml. 12. Muring er utført på nokre andre stadar på denne stien tidlegare. Det nye med dette tiltaket er at det vert sett boltar i fjellet for å feste murane. Ein enkel mur i stien vil gjera det lettare å passera desse punkta. Det er rikeleg med stein i området rundt som kan brukast i muren. For å få godt feste for muren, bør det setjast ned nokre boltar i fjellet. Dette tiltaket vil vera eit godt alternativ i staden for å sprenge ein sti i fjellet. Forvaltar meiner difor ein enkel Side 4 av 5
mur vil vera den beste miljømessige metoden å nytta. Det er ikkje venta at tiltaket vil medføra noko miljøforringing, og nml. 11 er difor ikkje vurdert i denne saka. På bakgrunn av vurderingar etter verneforskrifta og naturmangfaldlova 8-12 vurderer forvaltar tiltaket kan gjennomførast med heimel i naturmangfaldlova 48 fyrste ledd og fyrste alternativ. Side 5 av 5
Saksframlegg Arkivsaksnr: 2018/1495-0 Saksbehandler: Anbjørg Nornes Dato: 12.06.2018 Utval Utvalssak Møtedato Stølsheimen verneområdestyre 16/18 18.06.2018 Stølsheimen landskapsvernområde - utbetringstiltak på naust i Finden Innstilling frå forvaltar Stølsheimen verneområdestyre gjev Svenn Egil Finden løyve til utbetringstiltak på naustet i Finden, gnr. 68 bnr. 7. Løyve er gjev med heimel i verneforskrifta for Stølsheimen landskapsvernområde og naturmangfaldlova 48 fyrste ledd og fyrste alternativ. Løyvet gjeld med fylgjande vilkår: Naustet skal setjast i stand utan å endra vesentleg på utvendig utsjånad på bygget, men naustet kan hevast med inntil 50 cm. Bygget skal ha ståande kledning med breie bord, tilsvarande kledningen som er der i dag. Kledning som er i brukbar stand skal brukast opp att. Det skal berre skiftast ut naudsynt bordkleding, og berre deler av borda der det er mogleg. Takvinkel på bygget skal ikkje endrast. Det vert tilrådd å nytta linoljemåling på bordkledning. Dersom takplatene må bytast ut, skal det nyttast takplater med bølgeprofil, same profil som er på deler av taket i dag. Utvendig mur skal murast med naturstein. Betongmur inne i bygget skal ikkje vera synleg frå utsida. Dersom det vert endringar på planlagt arbeid, skal verneområdestyret vurdera om eventuelle endringar krev ny godkjenning. Rapport med bilde av utbetringstiltaka skal sendast til sekretariatet når arbeidet er sluttført. Statens naturoppsyn vil føra tilsyn med arbeidet under byggeprosessen. Dersom arbeidet ikkje har starta opp innan 3 år frå vedtaksdato, må det søkjast om nytt løyve til tiltaket. Saksopplysningar Dokument som bakgrunn for saka: Søknad frå Svenn Egil Finden om utbetring av naust i Finden. Søknad datert 23.04.2018 Søknaden vert vurdert etter: Verneforskrift for Stølsheimen landskapsvernområde 21.12.90
Forvaltningsplan for Stølsheimen landskapsvernområde, rapport nr. 1-2017 Naturmangfaldlova av 19. juni 2009 Svenn Egil Finden er grunneigar i Finden (gnr. 68, bnr. 7) i Stølsheimen landskapsvernområde. Finden søkjer om å få gjennomføra utbetringstiltak på naustet på eigedomen. Reisverket på bygget er grindbygg med naustlem. Det er noko roteskade, sopp og makkangrep i bærande konstruksjon. I tillegg er fleire av boltane som bygget er festa med rusta av. Eldre kledning er i dårleg stand. Finden søkte i fyrste omgang å få riva naustet og bygge opp att nytt naust med same mål og form. Han har no endra planane, og vil utbetra naustet utan å rive det. Han søkjer Kulturminnefondet om midlar til istandsetjing av bygget. Finden opplyser at på grunn av springflo er det trong for å heva bygget med 50 cm. Det er naudsynt å få gjennomført desse tiltaka i år, og han søkjer difor om midlar til strakstiltak frå Kulturminnefondet. Ytre mål på naustet i dag: 9,5 meter lengde, 6 meter breidde, mønehøgde 5,3 meter og gesimshøgde 3,15 meter. Bilde under viser tilstanden i dag (alle foto er kopi frå søknad). Vegg mot sør Vegg mot nord Side 2 av 5
Vegg mot aust Vegg mot vest Side 3 av 5
Finnafjorden med Finnen. Utklypp frå fylkesatlas Lovgrunnlaget «Føremålet med vern av Stølsheimen er å ta vare på eit særmerkt og vakkert vestlandsk fjell- og fjordlandskap med kulturminne, kulturlandskap og naturmiljø som er lite påverka av tekniske inngrep, samstundes som området skal kunne nyttast til landbruk, friluftsliv, jakt og fiske» jf. pkt. III i verneforskrifta. Det er forbod mot inngrep som kan endre landskapets art eller karakter jf. punkt IV nr.1.vanleg vedlikehald på eksisterande anlegg kan gjennomførast. Utbetringsarbeid som medfører heving av bygget er ikkje omtalt i dispensasjonsreglane i verneforskrifta, og må vurderast etter nautmangfaldlova (nml) 48; Forvaltningsmyndigheten kan gjøre unntak frå et vernevedtak dersom det ikke strider mot vernevedtakets formål og ikke kan påvirke verneverdiene nevneverdig, eller dersom sikkerhetshensyn eller hensynet til vesentlige samfunnsinteresser gjør det nødvendig». Etter naturmangfaldlova (nml.) 7 skal prinsippa i 8 12 leggjast til grunn ved utøving av offentleg mynde, og det skal koma fram av vedtaket korleis prinsippa er vurdert og vektlagt i saka. Vurdering Naustet i Finden er ein del av kulturmiljøet i Finden, og ein viktig del av kulturlandskapet i Finnafjorden. I verneforskrifta for Stølsheimen landskapsvernområde er kulturminne og kulturlandskap ein del av verneføremålet. Vanleg vedlikehaldsarbeid er ikkje søknadspliktig etter verneforskrifta. I forvaltningsplan for Stølsheimen er vanleg vedlikehald definert som «reperasjon av bygget utan å endre den ytre utsjånaden på bygget. Tiltak som fører til fasadeendring er ikkje vedlikehald, og er søknadspliktig..det er ikkje reglar for påbygg Side 4 av 5
eller ombygging i verneforskrifta. Søknad om påbygging/ombygging må behandlast etter nml. 48.» (forvaltningsplan kapittel 6.7.2. Retningslinjer). Forvaltar vurderer det er heimel for å vurdera søknaden etter nml. 48, jf. retningslinjene i forvaltningsplanen. Kunnskapen om natur- og kulturlandskapet i Finden er henta frå verneplanarbeidet og forvaltningsplanen for Stølsheimen. Det er ikkje kjente førekomstar av trua naturtypar eller artar (Naturbase 13.06.2018) i nærområdet til Finden. Søkjar har gjeve god informasjon om tilstanden på naustet gjennom skriftleg søknad og bildedokumentasjon. Bygget er frå etter 1935 og er ikkje registrert som freda bygg. Sogn og Fjordane fylkeskommunen har ikkje kome med uttale i saka, men har uttalt at bygget har stor kulturhistorisk verdi. Kunnskapsgrunnlaget jf. nml. 8 er vurdert som godt for å vurdera denne saka, og føre-varprinsippet jf. nml. 9 er difor ikkje vektlagt i saka. Finnafjorden er einaste område i Stølsheimen landskapsvernområde der heile gardsbruka er innanfor vernegrensa. Bygningsmiljøa er ein viktig del av kulturlandskapet. På garden til Svenn Egil Finden er bygningane godt ivaretekne, og har framleis opphavleg preg. Istandsetting av naustet i staden for å rive det og bygge nytt, vil vera svært viktig for å ta vare på den kulturhistoriske verdien til bygget og bygningsmiljøet. Naust sett opp som grindbygg med naustlem er lite brukt i dette området, og er eit viktig bygg å ta vare på for å vise mangfaldet av lokale byggeskikkar. Heving av bygget med inntil 50 cm vil gje liten verknad på landskapet, og det vil minske ulempene med stormflo inn i naustet. I fylgje Finden har det siste åra vore fleire tilfelle med stormflo enn tidlegare år. Naustet på garden til Finden viser godt att i landskapet, og er med og aukar landskapsopplevinga i Finnafjorden. Tiltaket er positivt for landskapet, og vil lite truleg føra til auka belastning på natur og økosystem jf. nml. 10. Tiltaket vil ikkje ha negativ verknad på verneverdiane, men vera positivt for opplevinga av landskapsvernområdet. Nml. 11 er ikkje vurdert då tiltaket lite truleg vil føra til miljøforringingar. Svenn Egil Finden opplyser at bygget skal setjast i stand som naust, og framleis nyttast til dette føremålet. Det er ikkje planlagt endringar på fasaden med unntak av å heva bygget med inntil 50 cm. Dette er planlagt for å minske problem med å få sjøvatn inn i naustet når det er stormflo. Forvaltar vurderer tiltaket som naudsynt for at eigar framleis skal kunne lagra båtar i naustet på ein god måte. Boltane som bygget er festa med i dag er rusta av, og det er fare for at bygget kan blåse ned ved kraftig vind. Det er difor viktig å koma i gang med sikring av bygget no i sommar. Heving av taket vil gje liten endring på fasaden, og vil ikkje gje stor verknad på landskapets art og karakter. Utvendig mur skal vera mura med naturstein, og skal skjula den støypte betongmuren inne i bygget. Bygget vert heva opp med jekk medan murarbeidet pågår. Etter muren er ferdig vert bygget sett ned att på ny mur og festa med boltar i muren. Forvaltar vurderer arbeidsmetoden som miljøforsvarleg til dette føremålet jf. nml. 12. Konklusjon På bakgrunn av vurderingar etter nml. 8-12 og verneforskrifta, meiner forvaltar tiltaket ikkje er i strid med verneverdiane og verneføremålet, og vurderer det er heimel i naturmangfaldlova 48 fyrste ledd og fyrste alternativ til å gje løyve til istandsetting av naustet i Finden. Side 5 av 5