RAPPORT FRÅ KULTURMINNEREGISTRERING Sttokkenestunet, Nordfjordeid Gnr/bnr 48/3 EID KOMMUNE
www.sfj.no
SAM AN D RAG I alt vart det registrert 2 automatisk freda kulturminne innanfor planområdet ved Stokkenestunet i Eid Kommune. Planområdet vart undersøkt med maskinell sjakting og utmarksregistrering. Det vart leita etter kulturminne frå alle historiske periodar, i hovudsak spor etter busetjing og landbruk. Automatisk freda kulturminne vart påvist fordelt på to lokalitetsflate. Totalt vart to førhistoriske strukturar påvist under sjakting i planområdet. B AKG RU N N F OR P LAN E N Sogn og Fjordane fylkeskommune ved Kulturavdelinga gjennomførte ei arkeologisk registrering på Stokkenestunet, Stryn i perioden 7.11.16-8.11.16. B akgrunn for registreringa er d etaljreguleringsplan for Stokkenestunet, gbnr 48/3 m.fl., Eid kommune. Registreringa vart utført for å oppfylle tiltakshavars undersøkingsplikt jamfør 9 i lo v om kulturminne. OM RÅD E T Kart som syna r planområdet, markert med raud (Fylkesatlas.no). Planområdet kan delast i to delar. Den delen som blei undersøkt med maskinell sjakting er plassert på ein flate på ein liten høgde, rett sør for moderne bustadar. Flaten er avgrensa i vest, sør og aust av ein golfbane og i nord av moderne bustadar.
Den delen som blei undersøk t med utmarksregistrering er ei tynn stripe med land, som strekker seg frå sjakteområdet mot vest, før det går mot nordves t. I no rd avgrensast området av ein veg, i vest av ein kyrkjegard og i aust av ein veg og moderne bustadar. Området kan beskrivast som ein bratt skråning på om lag 10m, med om lag 5m stigning. Heilt i sør veks det granskog. Kart som synar kulturminne i nærleiken av planområdet, planområdet er markert med raud (Askeladden.ra.no). Det er ikkje registrert tidlegare kulturminne i nnanfor planområdet. Det nærmaste kulturminne finnes lenger mot sørvest, der det i dag er ein golfbane. Det har snakk om eit gravminne i form av ein hellekiste (Askeladden ID 95114). STRATE GI OG M E TOD E DELTAKARAR OG TIDSROM Arkeologane Kristoffer Hillesland og Lars Jølle Berge utførte registreringa i tidsrommet 7.11.16-8.11.16. Tiltakshavar er proess AS, på vegne av Sølvberg Bygg AS. STRATEGI OG METODE Den sørlegaste delen av planområdet området vart undersøkt med maskinell sjakting. Ved hjelp av maskin vert torv og mold fjerna ned til kulturminne eller undergrunn. Områda som er opna, blir deretter undersøkt av arkeologar. Sjaktene er vanlegvis om lag 3 m breie. Eventuelle funn i sjaktene blir dokumentert med fotogr afi og teikning i plan og profil. I tillegg var det tatt ut C 14 prøvar til radiologisk datering for alle funn. Funn målast inn med bruk av CPOS.
Den nordlegaste delen av området vart undersøkt igjennom en utmarksregistrering. Området vart undersøkt til fo ts, med bruk av spade og jordbor. Området er altfor bratt og smalt til at det skal ha vært noko av arkeologisk interesse her. I tillegg ser området ut til å ha vært planert i moderne tid, truleg når kyrkjegarden i nord blei bygd, og veien i som strekk seg frå nord til sør langs området. Utmarksområdet i nord blei derfor avskrive. Einaste området med potensiale for arkeologiske funn er ein liten flate rett sørvest om sjakteområdet. Her vart det teken eit prøvestikk, som vart positivt på dyrkingslag (PS1+). RE SU LTAT 1 PS1+ 5 4 2 3 Kart som synar dei opna sjaktene Map/Kristoffer, H). og strukturane. Sjakt 1-5 og PS1+ (Arc AUTOM ATISK FREDA KUL TURMIN N E Det vart i alt opna 5 sjakter ved Stokkenestunet. Dei vart på om lag 60, 5, 5, 5 og 60 m lange. Sjakt 1 og 4 er dei lengste sjaktene. Sjakt 2,3 og 5 er små maskinstikk, tatt langs ein jordbruksreim. Stratigrafien vart stort sett lik i alle sjaktene. Den bestod av torv, matjord, raudbrun jord, dyrkingslag og ein lysegrå leirgru nn. Sjakt 1 og 4 er på om lag 50cm djupe. Sjakt 2,3 og 5 er om 50cm - 2m djupe. Dyrkingslaget DL1 finns i alle sjaktene med unntak av sjakt 5. Sjaktene er orientert mot nordvest. Eit kisteveite vart funnen i sjakt 1 og 4, sjå vedlegg, foto 13. Veite vart pla ssert der DL1 sluttar lengst mot sør, sjå vedlegg, innmålingar. Dyrkingslaget vart fjerna sør for veite, truleg av moderne aktivitet. Stokkenestunet Lok1. Askeladden ID: 223605
Det vart i alt opna 5 sjakter på Stokkenestunet. Det vart gjort funn av 2 automatisk freda kulturminne. Sjaktene og dei automatisk freda kulturminna er markert i kartet over. Dei påviste strukturane er lagt under 1 lokalitetsflate, Stokkenestunet lok1. Sjakt 1-5 Sjakt 1-5 er stort sett like. Stratigrafien for alle sjaktene består av torv, matjord, raudbrun jord, dyrkingslag og ein lysegrå leirgrunn. Sjakt 1 og 4 er på om lag 60m lange og 50cm djupe. Sjakt 2,3 og 5 er om lag 5m lange og 50cm - 2m djupe. Dyrkingslaget DL1 finns i alle sjaktene med unntak av sjakt 5. Sjaktene er orientert mot nordvest. Alle sjaktene er plassert på ein flate plassert på ein liten høgde, rett sør for moderne bustadar. Flaten er omringa i vest, sør og aust av ein golfbane. Bilete av sjakt 1-5 Struktur DL1 Askeladden ID: 223605-1 DL 1 er et dyrkingslag. Dyrkingslaget finnes i om lag 30m, i midten av sjakt1, i heile sjakt 2 og 3, og midt i sjakt 4 i om lag 5m, og heilt mot nord i om lag 10m, sjakt 4. Laget vart ikkje funnen i sjakt5. Laget kan beskrivast som et mørkbrunt, kolhaldig, kompakt jordlag plassert rett over undergrunnen. Laget er lett å skil j e frå undergrunnen, som er ein lysgrå leire. Fleire stader ser laget ut til å være forstyrra av nyare aktivitet. I sjakt 1 og 4 er laget fjerna etter e i veite, he ilt sør i sjakte ne, sjå kart over. Laget er synleg igjen i utkant en av området, langs ei åkerrein. Åkerrein a strekk seg langs utkante n av heile planområdet og er moderne, beståa nde av matjo r d. Dette kan støttast sidan dyrkingslaget ikkje er å finne i sja kt 5, som er den same åkerrei n a. Stratigrafien i alle sjaktene består av torv, matjord, raudbrun jord, og lysgrå leiregrunn. Tjukkelsen på dyrkingslaget er på om lag 10cm. Det blei tatt ut C14 prøve for radiologisk datering. Bilete av DL1 i sjakt 2. Dyrkin gslaget kan sjåastil venstre, og stopper ved kisteveitetil høgre. Teikning av DL1 til høgre (Kristoffer, H). Datering
DL1 vart igjennom C14 prøvar datert til førromersk jarnalder og er dermed automatisk freda. Struktur PS1+ Askeladden ID: 224037-1 PS1+ er et prøvestikk tatt på ein liten flate rett sørvest om sjakteområdet. Prøvestikket vart djupt, på heile 100cm. Massane bestod stort sett av torv, matjord, og et tjukt lag med sandholdig jord. I botn, rett over undergrunnen vart det funnen eit dyrkingslag. Det blei dokumentert i profil, og ein C14 prøve vart te ken inn til radiologisk datering. Bilete av PS1+, Tv, i botn, Th, frå toppen. Teikning til høgre.. Datering PS1+ vart igjennom C14 prøvar datert til yngre steinalder og er dermed automatisk freda. Utmarksregistreringen vart elles utan nokon resultat. Området er altfor bratt og smalt til at det skal ha vært noko av arkeologisk interesse her. I tillegg ser området ut til å ha vært planert i moderne tid, truleg når kyrkjegarden i nord blei bygd, og ve gen som strekk seg frå nord til sør langs området. Einas te området med potensiale er ei lit a flate rett sørvest om sjakteområdet. Kulturhistorisk vurdering av dei automatisk freda kulturminna Dei eldre dyrkingslaga på Stokkenestunet dokumenterer dyrking i området frå yngre steinalder av. Dyrkingslagene tydar på busetting i området. Dette kan også sjåast i samanheng med gravminne som er funne på golfbanen lenger mot sør. Ingen spor etter bustadar blei funnen under registreringa, men Eid er et attraktivt område med fleire potensielle bustads områder. Her er fleire naturlige ressursar i området, til dømes elva, innmarka, utmarka og lett tilgang til havet mot vest. Eid har av desse grunna ne trul eg vore e i t attraktivt område å busette seg i.
Kart som synar den ny e lokaliteten på Stokkenestunet (Askeladden.ra.no). N YARE TIDS KULTU RMIN N E Det vart ikkje funnen noko nyare tids kulturminne i området. KON KLU SJON Stokkenestunet i Eid kommune vart undersøkt ved maskinell sjakting og overflate registrering i perioden 7.11.16 8.11.16. På planområdet vart det opna 5 sjakter. Det vart funnen eit automatisk freda enkeltminne fordelt på ei lokalitetsflate. I sjakt 1-4 vart det funnen eit dyrkingslag frå perioden førromersk jarnalder. Under utmarksregistreringa vart det funnen eit automatisk freda enkeltminne. I prøvestikk PS1+ var det funnen eit dyrkingslag, datert til perioden yngre steinalder.
Førde 07. 1 2 2016 Kristoffer Hillesland... Feltleiar V edlegg: Vedlegg 1. Liste over sjakter Vedlegg 2. Liste over trekolprøver Vedlegg 3. Fotoliste Vedlegg 4. Foto Vedlegg 5. Innmålingar Vedlegg 6. Teikningar Vedlegg 7. 14C - dateringar
VEDLE GG 1 : LISTE OVER SJAKTE N E Sjakt Gbnr. Storleik Undergrunn Masse over Strukturar /Funn Sjakta av 1 48/3 Om lag 60m Grå leire Jord, dyrkingsla g, matjord 1 KH, LJB 2 48/3 Om lag 60m Grå leire Jord, dyrkingsla g, matjord 1 KH, LJB Maskinstik k1 Maskinstik k2 Maskinstik k3 48/3 3m Grå leire Jord, dyrkingsla g, matjord 48/3 3m Grå leire Jord, dyrkingsla g, matjord 48/3 3m Grå leire Jord, dyrkingsla g, matjord 1 KH, LJB 1 KH, LJB 1 KH, LJB VED LE GG 2 : LISTE OVER TREKOLPRØVER KP nr: Struktur Sjakt Lok Vekt Beta Type Datering (2 sigma) 1 DL1 1 223605 451415 Dyrk.lag Cal BC 360 to 170 (Cal BP 2310 to 2120) 2 PS1+ Prøvestikk1 224037 451416 Dyrk.lag Cal BC 2030 to 1885 (Cal BP 3980 to 3835) VEDLE GG 3 : FOTOLISTE Nr. Motiv Retning Dato Fotograf 1 Oversikt innmark S 07.11.2016 Kristoffer Hillesland 2 Kant langs innmark S 07.11.2016 Kristoffer Hillesland 3 Utmark V 07.11.2016 Kristoffer Hillesland
4 Utmark N 07.11.2016 Kristoffer Hillesland 5 Utmark S 07.11.2016 Kristoffer Hillesland 6 Prøvestikk 1 A 07.11.2016 Kristoffer Hillesland 7 Dyrkingslag i prøvestikk A 07.11.2016 Kristoffer Hillesland 8 Stratigrafi sjakt 1 V 08.11.2016 Kristoffer Hillesland 9 Sjakt1 N 08.11.2016 Kristoffer Hillesland 10 Sjakt1 N 08.11.2016 Kristoffer Hillesland 11 Maskinstikk1 N A 08.11.2016 Kristoffer Hillesland 12 Maskinstikk2 SV 08.11.2016 Kristoffer Hillesland 13 Veite og DL i sjakt2 A 08.11.2016 Kristoffer Hillesland 14 Maskinstikk3 SV 08.11.2016 Kristoffer Hillesland 15 Oversikt S 08.11.2016 Kristoffer Hillesland 16 Oversikt S 08.11.2016 Kristoffer Hillesland 17 Oversikt S 08.11.2016 Kristoffer Hillesland 18 Oversikt S 08.11.2016 Kristoffer Hillesland 19 Oversikt S 08.11.2016 Kristoffer Hillesland 20 Drone innmark S 08.11.2016 Kristoffer Hillesland 21 Drone utmark V 08.11.2016 Kristoffer Hillesland
VEDLEGG 4 : FOTO 1 2 3 4 5 6 7 8 9
1 0 1 1 1 2 1 3 1 4 1 5 1 6 1 7 1 8 1 9 2 0 2 1
VEDLEGG 5 : INNMÅLINGAR 1 PS1+ 5 4 2 3 Sjakt 1-5 og prøvestikk
VEDLEGG 6 : TEIKNINGAR Teikning DL1
Teikning PS1+
VEDLEGG 7 : 14C DATERINGAR
Nærings - og kulturavdelinga Pb. 173, 6801 FØRDE Besøksadresse: Storehagen 1b, 6800 FØRDE Telefon: 57 63 80 00 E - pos t: pos t@sfj.no www.sfj.no Framside foto: Kristoffer Hillesland