Planprogram for fastsamband til Huglo

Planprogram for fastsamband til Huglo Januar 2008

2008-01-11

Planprogram fastsamband til Huglo Stord kommune Tysnes kommune

Rapport tittel: PLANPROGRAM FASTSAMBAND TIL HUGLO Skriven av: Hans Petter Duun, prosjektleiar tlf 5537 5506 hpd@norconsult.no Cecilie Bjørlykke tlf 5537 5507 cb@norconsult.no Prosjektnr: 4397900 Dato: November 2005, revidert januar 2008 Oppdragsgjevar: Stord kommune Postboks 304, 5402 Stord Kontaktperson: Tore M Bjelland Tlf. 53 49 66 24 Epost: tore.bjelland@stord.kommune.no Samandrag Fastsamband til Huglo utløysar krav om konsekvensutgreiing etter reglane i forskrift til Plan- og bygningslova. Rapporten presenterer eit planprogram for konsekvensutgreiinga med avklaring av rammer og premissar for planarbeidet. Tidlegare vurderte alternativ vert presentert med grunngjeving for val av alternativ som det skal utarbeidast plan for. Framlegg til planprogram presenterer relevante utgreiingstema som bør vera med i konsekvensutgreiinga. Forsidefoto: Ferja til Huglo (Norconsult AS) Emneord: Huglo, samferdsle, vegsamband, planprogram. Arkiv: o:\ 4397900\ rapport\ ra4397900_huglo.pdf Norconsult Bergen Tlf. 55 37 55 00 Postboks 1199 Sentrum Fax. 55 37 55 01 5811 BERGEN e-post: hpd@norconsult.no Organisasjonsnr: 947 197 037 2008-04-15 2

Forord Det har lenge vore eit ønskje om at Huglo skulle få vegfast samband til erstatning for dagens ferje. Fastsamband til Huglo er eit prioritert tiltak i kommuneplanane både for Stord kommune og Tysnes kommune. Det er tidlegare gjort ein forstudie med vurdering av alternative løysingar for fast samband til Huglo. Dette arbeidet skal vidareførast gjennom ein formell planprosess etter Plan- og bygningslova. For å gi avklaring av rammer og premissar for planarbeidet, skal det etter føresegnene til Plan og bygningslova utarbeidast eit planprogram før planarbeidet vert sett i gang. Planprogrammet som vert lagt fram her, gjev mellom anna oversyn over kva tema som skal konsekvensutgreiast. I planprogrammet vert det også vist kva alternativ som er vurdert i forstudien, og grunngjev kva for alternativ som bør vera med i konsekvensutgreiinga og som det bør utarbeidast plangrunnlag for. Sjølve planprogrammet vart utarbeidd i 2005. Planprogrammet har avventa finansiering av vidare planarbeid. Vidare finansiering er no avklart, og planprogrammet er gjennomgått og revidert i november 2007. I tråd med forskrift til Plan- og bygningslova 33-5 vert framlegg til planprogram lagt ut til offentleg ettersyn i perioden 16.4.08 til 1.6.08. Planprogrammet vert samtidig sendt til aktuelle styresmakter og interesseorganisasjonar. Etter at framlegg til planprogram har vore på høyring, vil Stord kommune og Tysnes kommune fastsetja endeleg planprogram for aktuelt alternativ. Når plan med konsekvensutgreiing ligg føre, vert dette lagt ut til offentleg ettersyn og sendt til grunneigarar, aktuelle styresmakter og interesseorganisasjonar. Merknader til planprogrammet sendast til: Norconsult Postboks 1199 Sentrum 5811 Bergen Frist for merknader er 1. juni 2008. Leirvik / Uggdal April 2008 2008-04-15 3

2008-04-15 4

Innhald Forord...3 1 Formål og bakgrunn...7 1.1 Huglo...7 1.1.1 Busetjing og sysselsetjing...7 1.1.2 Kommunikasjonar...7 1.2 Mål for fastsamband til Huglo...8 1.3 Konsekvensutgreiing...8 1.3.1 Krav om konsekvensutgreiing...8 1.3.2 Planprogram...8 1.3.3 Innhald i planprogrammet...9 1.3.4 Siling av alternativ...9 1.3.5 Planform...9 1.4 Planprosessen til no og vidare framover...10 2 Tilhøve til andre planar...11 2.1 Fylkesdelplan og KU for Kyststamvegen...11 2.1.1 Fylkesdelplan for E39 Stord - Bergen...11 2.1.2 Kommunedelplan for ny trase for E39 Stord - Bergen over Langenuen og Tysnes...11 2.2 Kommuneplanar for Stord og Tysnes...11 2.2.1 Stord kommune...11 2.2.2 Tysnes kommune...11 3 Val av alternativ...13 3.1 Grunnlag...13 3.2 Vurderte alternativ...13 3.3 Naturmiljø og landskap...15 3.3.1 Naturmiljø...15 3.3.2 Landskapsbilete...15 3.3.3 Kulturmiljø...16 3.4 Vurdering av alternativa, siling...16 3.4.1 Uaktuelle alternativ: trasear som går gjennom verna område...16 3.4.2 Tunnel direkte mellom Nordhuglo og Hodnanes?...17 3.4.3 Aust, midt på eller vestsida av Huglo?...17 3.4.4 Tunnel under eller bru over Laukhammarsundet?...17 3.4.5 Aust eller vest på Skorpo?...18 3.4.6 Kabelferje?...18 3.4.7 Oppsummering...18 3.5 Konklusjon og val av alternativ...18 4 Planprogram...21 5 Organisering og offentleg prosess...25 5.1 Organisering...25 5.2 Planprosessen...25 2008-04-15 5

Figur 1.1. Oversiktskart. Huglo høyrer til Stord kommune. Øya ligg vest for hovudsambandet med E39 nord-sør. Fastsamband til Huglo er eit ferjeavløysingsprosjekt. 2008-04-15 6

1 Formål og bakgrunn 1.1 Huglo 1.1.1 Busetjing og sysselsetjing Øya Huglo ligg sør og aust i Langenuen, aust for Stordøya, sør for Tysnes og er skilt frå Skorpo med Laukhammarsundet. Øya er om lag tre km på det breiaste i aust-vest-retning, og litt over ni km nordsør, og i areal om lag 14 km 2. Huglo høyrer til Stord kommune. Det bur om lag 125 personar på øya. Busetnaden er konsentrert til Nordhuglo og Sørhuglo. Mange har arbeidsplassen sin utafor Huglo, i hovudsak på Leirvik. Dei viktigaste næringsgreinene på Huglo er jordbruk, havbruk, tenesteyting og ferjemannskap. På øya finst og møbelfabrikk, landhandel, postkontor, barneskule og barnehage. Det er mange fritidsbustader på Huglo, og talet er aukande. 1.1.2 Kommunikasjonar Huglo er knytt til vegnettet på Stord og Tysnes med ferje til og frå Nordhuglo. Dette er eit trekantsamband mellom Jektevik, Hodnanes og Huglo. Ferja til Huglo er eit fylkesvegsamband, medan ferja mellom Jektevik (Stord) og Hodnanes (Tysnes) er eit riksvegsamband. Ferjeturen frå Nordhuglo til både Jektevik og Hodnanes tek om lag 15 minutt. Avstanden frå Jektevik til Leirvik er om lag 12 km langs E 39. Det er få ferjeavgangar, berre ni ferjeanløp på kvardagar. Størstedelen av ferjetrafikken går til og frå Stord: Ferjesambandet Nordhuglo - Jektevik har ein ÅDT (gjennomsnittleg køyrety pr døger) på om lag 50, medan det på strekninga Nordhuglo - Hodnanes er ein ÅDT på om lag 5. Vedteken fylkesdelplan og kommunedelplan for bru over Langenuen Jektevik Hodnanes Mot Våge på Tysnes E39 Mot Sandvikvåg og Bergen Nord Huglo Skorpo Laukhammarsundet Huglo Leirvik 3 km N Figur 1.2. Huglo med samband mot Stord og Tysnes (Kart: Visveg.no) 2008-04-15 7

1.2 Mål for fastsamband til Huglo Fast samband til Huglo har i lang tid vore eit ønskje både på øya og i Stord kommune. Fastsamband er priortert i kommuneplanen både til Stord kommune og Tysnes kommune. Fast samband til Huglo er også ein prioritert del av sekundærvegnettet i samferdsleplan for Sunnhordland. Eit fast samband til Huglo vil tena fleire formål: Grunnlag for styrka og auka busetting og sysselsetting på Huglo Større reisefridom, uavhengig av ferja Auka tryggleik, mindre sårbart samfunn og større samfunnstryggleik gjennom betre og sikrare samband til omverda Kortare reisetid Betre økonomi ved å avvikla ferja til fordel for vegsamband. Dette gjeld særleg når bru over Langenuen (E 39) vert opna og trafikken på fylkessambandet til Huglo må bera alle driftskostnadene ved ferjedrifta. Kommunane ønskjer at fastsambandet til Huglo vert prioritert som fylkesveganlegg for snarleg realiseing, og seinast når brua for Kyststamvegen (E39) over Langenuen er bygd og ferjesambandet Jektevik-Hodnanes vert avvikla. Ferjesambandet til Huglo er eit fylkesvegsamband, medan Hodnanes-Jektevik er eit riksvegsamband. 1.3 Konsekvensutgreiing 1.3.1 Krav om konsekvensutgreiing Krav om konsekvensutgreiing for fast samband til Huglo vert utløyst av 3b i forskrift om konsekvensutgreiingar, dvs for tiltak som kan få vesentlege verknader for miljø, naturressursar eller samfunn 1. Delar av strekninga for nytt samband til Huglo går i eit inngrepsfritt område ( 4b) og utløysar dermed krav om KU. 1.3.2 Planprogram Før planarbeidet og arbeid med konsekvensutgreiing tek til, skal det i følgje forskriftene utarbeidast eit planprogram. Planprogrammet skal gi tidlig avklaring av rammer og premissar for planarbeidet, og sikra ein enklare og effektiv plan- og KU-prosess. Planprogrammet skal på høyring og deretter godkjennast av ansvarleg planstyresmakt. Ettersom tiltaket gjeld areal både innafor Stord og Tysnes, må planprogrammet godkjennast av begge kommunane. Klipp frå forskrift om konsekvensutredninger av 1. april 2005 Forslaget til (plan)program skal i nødvendig grad inneholde: en beskrivelse av formålet med og innholdet i planen eller tiltaket samt aktuelle alternativer for lokalisering og utforming en beskrivelse av dagens situasjon samt og en vurdering av hvordan relevante overordnede planer, miljømål m. v. vil få betydning for plan- eller utredningsarbeidet en beskrivelse av antatte problemstillinger og oversikt over forhold som vil bli belyst, herunder oversikt over eksisterende kunnskap, behov for nye utredninger og hvilke metoder som vil bli benyttet en beskrivelse av hvordan arbeidet skal gjennomføres en beskrivelse av opplegg for offentlig informasjon og medvirkning, spesielt i forhold til grupper som antas å bli særlig berørt 1 FOR 2005-04-01 nr 276: Forskrift om konsekvensutredninger. 2008-04-15 8

1.3.3 Innhald i planprogrammet Planprogram for Huglosambandet gir oversyn over problemstillingar knytt til planarbeidet, oversikt over viktige grunnlagsutgreiingar som er gjort, eller vert gjort som del av planarbeidet, og kva vurderingar som må gjerast for å klargjera vesentlig verknader av tiltaket. Planprogrammet skal også gi oversyn over innhald i vidare planprosess, fristar og sluttprodukt. 1.3.4 Siling av alternativ Det er tidlegare gjennomført ein forstudie med vurdering av alternative trasear for nytt samband til Huglo. I planprogrammet vert resultata frå forstudien presentert og nytta som grunnlag for siling av alternativ. På bakgrunn av gjennomgangen i forprosjektet, grunngjev planprogrammet val av alternativ som skal konsekvensutgreiast og planleggjast. 1.3.5 Planform Etter at planprogrammet har vore til offentleg ettersyn og høyring, og merknadene er handsama av Stord og Tysnes kommunar, vert det teke standpunkt til vidare planarbeid. Dersom det i den vidare handsaminga vert kravd at fleire ulike alternativ skal utgreiast, vil val av alternativ måtte avklarast gjennom ein kommunedelplan med KU. Deretter vert det gjennomført reguleringsplan for valt alternativ. Dersom vi etter høyring og handsaming av planprogrammet står att med eitt aktuelt hovudalternativ, vil vidare planarbeid bli gjort i reguleringsplan. I dette tilfelle vert KU utført som del av arbeidet med reguleringsplanen. Planprogrammet for fastsamband til Huglo konkluderar med at neste planfase bør vera reguleringsplan for eit valt hovudalternativ. 2008-04-15 9

1.4 Planprosessen til no Nedanfor er det vist kva arbeid som alt er gjort og planprosessen fram til vedteken plan: 1992 Stord kommune vedtek å be om at fastsamband til Huglo vert prioritert som større fylkesveganlegg. 1993 Semje om prosjektet mellom den politisk leiinga på Stord og Tysnes 1994 Statens Vegvesen legg fram skissevurdering av ulike alternativ, men vel å avventa stamvegkorridoren for Kyststamvegen E39 mellom Stord og Bergen. 1999 Stamvegkorridoren for E39 er avklart; fylkesdelplan og konsekvensutgreiing for Kyststamvegen Stord Halhjem vert lagt fram. 2002 Arbeidet med prosjektet vert starta opp at av Stord kommune: Kommunane tok på ny opp prosjektet i fellesmøte med Huglo Bygdelag i møte 8. feb. 2002, og det vart semje om å starta planprosessen med ein forstudie der ein vurderte relativt mange alternativ med tanke på å ta ei sortering før ein starta den formelle planprosessen etter Plan og bygningslova. 2003 Kommunedelplan for ny trasé for kyststamvegen E39 Stord Halhjem med bru over Langenuen og Tysnes vart vedteken av kommunestyra i Tysnes og Stord. 2003 Forstudien for fastlandssamband til Huglo vart lagt fram. Forstudien vart utarbeidd i nært samarbeid med Statens vegvesen som har delteke arbeidsgruppa. Ei rekke alternativ er gjennomgått og vurdert, og det er konkludert i høve til tilrådd alternativ. Naturverninteressene og økonomiske omsyn tilseier at alternativet med veg mellom Nordhuglo og Laukhammar med bru over Laukhammarsund og bruk av eksisterande veg med nødvendig opprusting på Skorpo vert lagt til grunn. 2003 Forstudien vart sendt på høyring til høyringspartar i plansaker, også til fylkesmannen, fylkeskommen, forsvaret, distriktsvegkontora m.m. Det kom inn 15 merknadar, dei fleste frå privatpersonar og bygdelag. 2005-2007 Utarbeiding av planprogram (etter ny forskrift i Plan og bygningsliva 6) med framlegg til val av alternativ og program for utgreiingsarbeidet. Avklaring av finansiering av vidare planarbeid. 2008-04-15 10

2 Tilhøve til andre planar 2.1 Fylkesdelplan og KU for Kyststamvegen 2.1.1 Fylkesdelplan for E39 Stord - Bergen Fylkesdelplan og konsekvensutgreiing for E39 Stord - Bergen vart lagt fram i september 1999 og vedteken i 2000. Fylkesdelplanen dekker kyststamvegstrekninga mellom Stord og Halhjem, og vurderte i alt 11 alternative korridorar over Stord og Tysnes. Fire kryssingar av Langenuen vart vurdert, både med bru og tunnel. Ein av korridorane gjekk over Huglo. Kryssing av Langenuen i dette alternativet var for langt for bru. Det er store mengder morenemassar i Langenuen. Geologiske undersøkingar viser at ein tunnel under Langenuen til Huglo må ned på -550 for å få tilfredsstillande fjelloverdekking. Dette var ein av grunnane til at dette alternativet for ny stamveg vart forkasta. I følgje den vedtekne fylkesdelplanen, skal det byggjast ny bru like nord for ferjesambandet Jektevik- Hodnanes med ny veg over Tysnes til Vågeområdet. Under arbeidet med fylkesdelplan og konsekvensutgreiing for Kyststamvegen Stord Halhjem vart det gjort ei grundig kartlegging og vurdering av ulike verknader for natur og miljø. Huglo var med i planområdet og det vart gjort registreringar både på Huglo og på Skorpo. I forstudien er dette datagrunnlaget nytta til vurdering av trasear for fastsamband til Huglo og til siling av alternativ. 2.1.2 Kommunedelplan for ny trase for E39 Stord - Bergen over Langenuen og Tysnes Fylkesdelplanen for ny E39 vart følgt opp med ein kommunedelplan for ny trase over Langenuen og Tysnes. Kommunedelplanen vart vedteken av kommunestyret i Tysnes 24.6.2003, og den delen som gjeld Stord kommune vart vedteken av kommunestyret 11.9.03. Gjennomføring av planen inneber at ferja mellom Jektevik og Hodnanes vert erstatta av brusamband. Bru over Langenuen er ikkje inne i Nasjonal transportplan for planperioden 2006-2015, og vil tidligast komme på investeringsbudsjettet for perioden 2010-2019. 2.2 Kommuneplanar for Stord og Tysnes 2.2.1 Stord kommune Realisering av fastsamband til Huglo er eit prioritert tiltak i framlegg til kommuneplan for Stord (2004-2016). I kommuneplanen sin arealdel er to alternative vegtrasear over Huglo avsett (merka med raud line, det er ikkje skilt mellom tunnel og veg i dagen). Eit alternativ kryssar i tunnel under naturreservatet på Storsøy, og eit alternativ syner to variantar fram til bru over Laukhammarsundet. I alle alternativ går vegtraseen forbi det planlagde bustadområdet Litlestølen på Nord-Huglo. Bustadfeltet vil få vegutløysing via den nye traseen. I kommuneplanen sin handlingsdel under delmålet: Stord skal vidareutviklast som kommunikasjonsknutepunkt, er Arbeida for realisering av fastlandsamband for Huglo eit av handlingspunkta. 2.2.2 Tysnes kommune Utvikling av brusambandet til Huglo er prioritert i kommuneplanen for Tysnes (2003-2015). I retningslinene til kommuneplanen sin arealdel står det mellom anna: Planvedtak for kyststamvegen er teken med i planen som juridisk bindande. Ny tilknyting frå kyststamvegen til riksvegen i nord og til fylkesvegen i sør, samt alternative vegtrasear til Huglo, er teke med i planen som ikkje juridisk bindande formål. Det vil likevel ikkje verta tillete å byggja i dei tiltenkte vegtraseane.. 2008-04-15 11

Kommuneplan for Tysnes syner alternative trasear slik dei låg føre etter siling i forstudien for Huglosambandet, utan å ta stilling til val av alternativ. Traseane er vist som ikkje bindande arealbruk. Det eine alternativet går over planlagt hyttefelt på Laukhammar fram til bru over Laukhammarsundet. Det andre alternativet over Skorpo går gjennom eit planlagt hytteområdet og ned til ei ferjekai på nedre Laukhammar. Dette alternativet er ikkje vist på Stord si side. I kommuneplanen for Stord er det vist til at kalkbeltet på sør- og austsida av Huglo er viktige naturområde med sterke restriksjonar på utbygging. Ny ferjekai med tilhøyrande ny veg er dermed ikkje i tråd med Stord sin kommuneplan. Strandsona der ny kai for kabelferje kunne vera aktuelt, er avsett som natur- og friluftsområde i sjø. Eit tredje alternativ er i kommuneplanen for Tysnes vist på Hodnanes og samsvarar med eit alternativt samband i tunnel under fjorden frå Nord Huglo. Utklipp frå kommuneplan Tysnes Hodnanes SKORPO Laukhammar Nord Huglo HUGLO NR H Fritidsbustad GY Gytefelt LV Landskapsvern NF Natur friluftsområde AFF Akvakultur fiske, ferdsel NR Naturreservat OH Offentleg hamn Utklipp frå kommuneplan Stord Figur 2.1. Utsnitt av arealdelane til kommuneplanane til Stord og Tysnes. Alternative trasear for nytt samband til Huglo er vist på begge planane. På Stord sin plan er det ikkje vist kvar traseane går i tunnel. Delar av alternativet som går mot Laukhammasundet vil gå i tunnel, og traseen over til Hodnanes går i tunnel under naturreservatet på Storsøy. På Laukhammar må traseen innpassast i ny plan for hytteområde. Elles går dei viste traseane i LNF-område. 2008-04-15 12

3 Val av alternativ 3.1 Grunnlag I 2003 gjennomførte kommunane Stord og Tysnes i samarbeid med Statens vegvesen ein forstudie for framtidig fastsamband til Huglo 2. Formålet var å kartleggja aktuelle alternativ, og gjennomføra ei grovsiling av alternativ. Forstudien vart hausten/vinteren 2003 lagt ut til offentleg ettersyn og sendt på høyring til offentlege etatar og organisasjonar. Forstudien med innkomne merknader 3 ligg til grunn for siling av alternativ og utforming av planprogram for vidare planarbeid. I forstudien vart ulike alternativ vurdert med omsyn til: kostnader naturmiljø kulturmiljø landskap landbruk kostnader reisetid forenkla samfunnsøkonomisk vurdering 3.2 Vurderte alternativ I forstudien vart det lagt til grunn ei brei vurdering av alternativ, der også urealistiske alternativ vart tekne med for å sikra at kvalitetane ved desse også vart ein del av vurderingane. Kryssing av Langenuen direkte over til Stord vart ikkje vurdert. Geologiske undersøkingar gjort i samband med fylkesdelplanen for E39 viste at ein tunnel må ned på -550 meter for å gå i fast fjell. Av tekniske og økonomiske grunnar vart dette alternativet forkasta. Alternativ for nytt samband til Huglo tek utgangspunkt i: Kortaste vegen direkte mellom Nordhuglo og Hodnanes. Dette vil anten vera veg i fylling over til Storsøy og ny (kabel)ferje over fjorden til Hodnanes, eller i tunnel under fjorden heile vegen. Vest, midt på eller aust på Huglo? Bru over eller tunnel under Laukhammarsundet? Vest eller aust på Skorpo? Kabelferje over Laukhammarsundet? Kombinasjonar av desse alternativa på Huglo og Skorpo gir i alt 19 alternativ som vis på kart på neste side. 2 Fastsamband til Huglo. Forstudie. Stord kommune og Tysnes kommune, oktober 2003. 3 Notat 7.5.2005: Gjennomgang av innkomne merknader til forstudien om Fastsamband til Huglo 2008-04-15 13

Figur 3.1. Ulike alternativ som er vurderte i forstudien. 2008-04-15 14

3.3 Naturmiljø og landskap Figur 3.2. Konfliktpotensial naturmiljø (Korridor for Kyststamvegen gjekk lenger inn på Skorpo enn vegalternativet til Huglo) Figur 3.3. Konfliktpotensial landskap (Korridor for Kyststamvegen gjekk lenger inn på Skorpo enn vegalternativet til Huglo) 3.3.1 Naturmiljø Vurdering av verknader for naturmiljøet tek utgangspunkt i økologiske kriteria knytt til ulike natur- og miljøverdiar. Naturmiljøet både på Huglo og Skorpo er vurdert som særs verdifullt og sårbart for inngrep. Storsøy og Brandvik er naturreservat. Barlindbestanden i Brandvik er den største førekomsten av denne typen i Noreg. Området er av internasjonal verneverdi. På Kråka er det eit sjøfuglreservat. Vestsida av Skorpo er eit verdifullt naturområde der inngrep er vurdert å vera særs konfliktfullt. Veglina som er teikna inn for fylkesvegsamband til Huglo ligg nærare sjøen enn korridoren som vart vurdert i KU for stamvegen E39. Konfliktpotensialet i forhold til naturmiljø for ein fylkesveg skil seg truleg ikkje frå vurderingane for stamvegen. 3.3.2 Landskapsbilete Dei fleste alternativa går gjennom område som er relativ fritt for inngrep og anlegg. Laukhammarsundet og austsida av Huglo er vurdert som verdifulle og sårbare område fordi dei er eksponerte og har stor landskapsverdi. Inngrep i desse områda vert vurdert å ha stort konfliktpotensial i forhold til landskapsbilete. 2008-04-15 15

Som nemnt i avsnittet om naturmiljø, ligg veglina som er teikna inn for fylkesvegsamband til Huglo ikkje i same område som vurderte korridor i stamvegutgreiinga for E39. Stamvegtraseen legg til grunn ein høgare vegstandard med stivare vegline og må liggja lenger inn på vestsida av Skorpo. Verknadene for det totale landskapsbilete er truleg større for ein fylkesveg nær sjøen enn for ein trase lenger inn på Skorpo. 3.3.3 Kulturmiljø På Huglo er det registrert fleire førhistoriske og nyare tids kulturminne. Størst potensial for funn av fornminne er det på Nordhuglo, søre del av trasear som går via Høgafjellet og ved Brandvik, samt litt opp for strandlinja på både aust- og vestsida av Skorpo. Figur 3.4. Konfliktpotensial nyare tids kulturminne Figur 3.5. Konfliktpotensial eldre tids kulturminne 3.4 Vurdering av alternativa, siling 3.4.1 Uaktuelle alternativ: trasear som går gjennom verna område Av omsyn til natur og miljøvern er nokre av alternativa vurderte som heilt uaktuelle. Dette gjeld alternativ som grip inn i verna område på Storsøy, Brandvik og Kråko. Alternativa Ia, IIa og VII er difor uaktuelle. 2008-04-15 16

3.4.2 Tunnel direkte mellom Nordhuglo og Hodnanes? Direkte vegsamband mellom Nordhuglo og Hodnanes er berre aktuelt dersom det vert bygd tunnel under Storsøy. Fjorden er djupast mellom Storsøy og Hodnanes, slik at det vert behov for ei vegteknisk komplisert løysing for å koma seg opp og kopla seg på dagens veg ved Hodnanes. Det er også usikkert kor mykje lausmassar det er i sundet. Geologiske undersøkingar i Langenuen, vest for dette området, viser at det er fleire hundre meter med morenemassar på botn. Det kan difor vera vesentleg djupare ned til fast fjell enn det som er lagt til grunn for rekninga av investeringskostnader i forstudien. Trass i at dette alternativet gir små inngrepa landskapet og gir kortaste reisetid, gjer dei høge kostnadene det lite realistisk å leggja dette alternativet til grunn for fast samband til Huglo. 3.4.3 Aust, midt på eller vestsida av Huglo? Austsida på Huglo er eit verdifullt naturområde med stor artsrikdom. Aktuelle alternativ på vestsida vil nytta dagens veg til Haukås. Vegen går inne i landskapsvernområdet på Brandvik. Opprusting og utviding av vegen vil gripa inn i dette området. Traseen vidare nordover grip også sterkt inn i naturområde som ikkje er verna, men som like vel er vurdert å vera verdifulle naturområde. Området nord for Haukås er i dag urørt og inngrep her er også vurdert å få store negative verknader på landskapsbilete. Dette gjeld alternativa VI med variantar. Traseen, alternativ V, midt på Huglo, over Høgfjellet, går gjennom inngrepsfrie område og er vurdert til å vera i middels og dels høg konflikt med landskapsbiletet. Det er også vurdert å vera potensial for førhistoriske kulturminne i traseen. Denne traseen er også den lengste og dyraste av traseane over Huglo. Alternativa på vestsida, dvs alternativ III og IV, er kortare enn dei andre alternativa over Huglo og dermed også det rimelegaste. Også her kan det vera potensial for konflikt med kulturminne på innmarka ved dagens veg på Nord Huglo. Berre trasear på vestsida er vist i kommuneplan for Stord. Blant alternativa over Huglo er trasear på vestsida vurdert å vera mest tenelege, dvs alternativa III og IV. På Huglo har desse alternativa minst konflikt mot natur og landskap, og er i tillegg billigare. 3.4.4 Tunnel under eller bru over Laukhammarsundet? Alle tunnelalternativa under Laukhammarsundet er vesentleg dyrare enn bru, grovt rekna til mellom 60 95 mill kr (2002-kr) meir avhengig av alternativ. Bru er dyrare per løpemeter, men fordi tunnelane er lange, vert tunnel like vel dyrare. Det må understrekast at kostnadene for tunnel under sundet er usikre. Det ligg ikkje føre geologiske undersøkingar som kan seia sikkert kor langt ned det er til fast fjell i Laukhammarsundet. Det er difor gjort eit førebels estimat på kor langt ned ein tunnel må gå. Dersom dette skulle visa seg å vera for lite, kan tunnelkostnadene auka monaleg. Topografien kan tyda på at det er ei svak sone i fjellet i sundet. Dersom geologien er ugunstig for tunneldrift, kan det auka kostnadene. Tunnel vil gi mindre inngrep, men på grunn av kostnadene er det vurdert som berre realistisk med bru over Laukhammarsundet. Etter merknader frå Kystverket og Forsvaret må seglingshøgda på brua vera 30 35 meter. Topografien på begge sider av sundet gjer at denne bruhøgda er uproblematisk. Bru vert tilrådd framfor tunnel under Laukhammarsundet. 2008-04-15 17

3.4.5 Aust eller vest på Skorpo? Alle alternativ på vestsida av Skorpo har lengre ny vegline, er dyrare og har vesentleg større konfliktar mot natur og landskap. Merknader gitt av naturverninteressene til forstudien gav eintydig uttrykk for at av miljøomsyn bør eksisterande veg på austsida av Skorpo nyttast, i staden for å byggja heilt ny veg gjennom urørte område på vestsida. Merknader til forstudien frå busette på Skorpo gir uttrykk for uro over at Huglotrafikken skal gå på dagens veg, i første rekke av omsyn til trafikktryggleiken. Det er snakk om små trafikkmengder som vil gå til Huglo. Ettersom dagens veg over Skorpo delvis har låg standard, er det like vel lett å forstå at dei som bur langs vegen vert uroa over meir trafikk. Som del av utbygging av fast samband ti Huglo, bør det difor vurderast om vegen over Skorpo bør utbetrast med breiddeutviding i nokre kurvar og nye møteplassar. I det vidare arbeidet bør det sjåast særleg på om det er mogeleg med tiltak der vegen går gjennom gardstuna. Trafikkvolumet over Skorpo er ikkje stort nok til å forsvara omfattande og kostbare tiltak. Påkopling av dagens veg ved Laukhammar vert tilrådd framfor ny veg på vestsida av Skorpo. 3.4.6 Kabelferje? Kabelferje vart også vurdert i forstudien. Kabelferje er ikkje svar på behovet for fast samband til Huglo. Nytt ferjesamband som gir lengre reisetid enn dagens samband, er vurdert som uaktuelt. Veg fram til ferjeleie på austsida av Huglo er også i konflikt med miljøverdiar knytt til landskap og natur (jfr tidlegare omtale av dette området). På Laukhammar vil eit ferjeleie gje store inngrep i strandsona og gjera det vanskeleg å utvikla hytteområdet som ligg inne i kommuneplanen for Tysnes. Kabelferje, alternativ VIc, er vurdert som uaktuelt. 3.4.7 Oppsummering På bakgrunn av gjennomgangen over, og med utgangspunkt i kva alternativ som er vurdert, kan resultata oppsummerast slik: Kortaste vegen direkte mellom Nordhuglo og Hodnanes, er berre aktuell for ei tunnelløysing. Denne vert for kostbar (og usikker) i forhold til andre akseptable alternativ. Over Huglo er trase i vest frå Nord Huglo best med omsyn til kostnader og inngrep. Bru over Laukhammarsundet er vesentleg rimelegare og vert tilrådd framfor tunnel. Over Skorpo er trase i aust med kopling til dagens veg på Laukhammar best av omsyn til inngrep og kostnader. Kabelferje er ikkje aktuelt fordi det ikkje stettar målsetjinga med nytt samband. I tillegg vil kabelferje gi store inngrep i sårbare område både på Huglo og ved Laukhammar. Oppsummert gir dette at følgjande løysing, dvs alternativ IV a: På Huglo: veg mellom Nord Huglo og Laukhammarsundet Bru over Laukhammarsundet På Skorpo: bruk av dagens veg på austsida. 3.5 Konklusjon og val av alternativ Etter at forstudien har vore på høyring, vedtok styringsgruppa samrøystes følgjande tilråding: I forhold til kostnader, verknad for miljø og eit teneleg ferjefritt samband til Huglo, vil styringsgruppa tilrå at alternativ IVa med veg mellom Nordhuglo og Laukhammar med bru over Laukhammarsundet vert valt som framtidig samband til Huglo. Styringsgruppa vil særleg peika på dei store årlege innsparingane som avvikling av ferjesambandet vil gje. 2008-04-15 18

Dersom det i vidare utgreiingar viser seg at dette alternativet har store negative sider, er styringsgruppa open for å vurdera alternativ Ib med direktetunnel til Hodnanes, eller alternativ IIIa med bru over Laukhammarsund og ny veg på vestsida av Skorpo. Styringsgruppa ser ikkje at kabelferje til Laukhammar er eit aktuelt alternativ som nytt samband til Huglo. Dersom nytt samband skal medverka til å oppretthalda busetnaden på Huglo og gje lokalsamfunnet betre kontakt med resten av kommunen og omverda med omsyn til arbeidsplassar og tilgang til tenester utafor øya, vil eit nytt ferjesamband med lengre samla reisetid ikkje vera teneleg. Samanlikning av alternativa viser at alternativ IV a er det beste blant aktuelle alternativ. I dette alternativet går ny veg frå Nord-Huglo, bru over Laukhammarsundet og kopling til dagens veg ved Laukhammar på Skorpo. Alternativet har lågast kostnader og minst miljøkonfliktar samanlikna med andre brualternativ. Planprogrammet legg difor til grunn at det vert gjennomført reguleringsplan og konsekvensutgreiing for alternativ IVa. Tabell 10. Samla oversyn og verknader av alternative samband til Huglo, oppsummeringstabell frå forstudien Alternativ I Via Storsøy og Hodnaneset I a - Sjøfylling til Storsøy, kabelferje Kostnader mill kr *) 2008-04-15 19 Natur Kulturmiljø Landskap Uaktuell pga naturreservatet på Storsøy Spart reisetid, minutt I b - Undersjøisk tunnel under Storsøy 210 ( - ) ( 0 ) ( - ) 20,8 II Via Storsøy og Skorpo Vest II a - Sjøfylling til Storsøy og tunnel Uaktuell pga naturreservatet på Storsøy II b - Undersjøisk tunnel under Storsøy 210 ( - ) ( - - ) ( - ) 12,0 III Nordhuglo Skorpo Vest III a - bru over sundet og Skorpo Vest 160 ( - ) ( - - - ) ( - - - - ) 10,7 III b - tunnel under sundet Skorpo Vest 220 ( - ) ( - - - ) ( - - - ) 10,7 IV Nord-Huglo Laukhammar IV a - bru over Laukhammarsundet 145 ( - ) ( - ) ( - - - ) 7,1 IV b - tunnel under Laukhammarsundet 200 ( - ) ( - ) ( - ) 7,1 V Høgafjellet V a - bru over sundet og veg Skorpo Vest 190 ( - - ) ( - - - - ) ( - - - - ) 11,8 V b - bru over sundet veg til Laukhammar 165 ( - ) ( - - ) ( - - - ) 8,6 V c - tunnel under sundet og veg Skorpo Vest 285 ( - - ) ( - - - ) ( - - - ) 11,8 V d - tunnel under sundet, veg Laukhammar 250 ( - ) ( - ) ( - ) 8,6 VI Haukanes VI a - bru og veg Skorpo Vest 180 ( - ) ( - - - - ) ( - - - - ) 10,1 VI b - bru og veg til Laukhammar 155 ( - ) ( - - - ) ( - - - - ) 6,8 VI c - Kabelferje til Laukhammar 35 ( - - ) ( - - ) ( - - - ) -7,2 VI d - tunnel, veg Skorpo Vest 240 ( - - ) ( - - - - ) ( - - - - ) 10,0 VI e - tunnel og veg til Laukhammar 200 ( - ) ( - ) ( - - ) 6,8 VI f - tunnel i trase kabelferje 170 ( - ) ( - ) ( - - ) 8,9 VII Kråka Uaktuell pga landskapsvernområde Brandvik og VII - Sjøfylling via Kråka naturreservat på Kråko *) Kostnadene er rekna i 2002-kronar. Kostnadstala er særs usikre. Dette gjeld særleg undersjøiske tunnelar ettersom det ikkje er gjort geologiske undersøkingar som viser meir eksakt kor djupt det er til fast fjell.

2008-04-15 20

4 Planprogram Planprogrammet legg til grunn at planarbeidet og KU vert gjennomført for alternativ IVa. Det skal like vel i planen gjerast greie for andre alternativ som er vurderte og på kva grunnlag dei er silt ut. I planarbeidet vert ei vegline optimalisera i høve til vegteknikk, kostnader og inngrep. Planen skal også i tilstrekkeleg grad beskriva områda innafor planen sitt influensområde. På bakgrunn vurdering av omfang og verknader av nytt samband til Huglo, vert det i planprogrammet lagt vekt på følgjande verknadstema i konsekvensvurderingane: 1. Naturmiljø 2. Landskap 3. Kulturmiljø Kulturminne 4. Bumiljø 5. Økonomi 6. Samfunnstryggleik og beredskap Vurdering av verknader skal gjerast på grunnlag av løysingar vist i reguleringsplan for tiltaket. For kvart tema er det spesifisert følgjande i planprogrammet: Hovudproblemstilling og fokus for utgreiinga Tilrådd metode Oversikt over eksisterande kunnskap i form av planar, utgreiingar, retningsliner, registreringar, databasar osb. 1 Naturmiljø Hovudproblemstilling og fokus for utgreiinga Metode Naturmiljøet både på Huglo og Skorpo er vurdert som særs verdifullt og sårbart for inngrep. Det er i fyrste rekke ved Laukhammar at konfliktpotensialet mot naturmiljø er vurdert å vera høgt. Vurdering av verknader for naturmiljøet skal ta utgangspunkt i økologiske kriteria knytt til ulike natur- og miljøverdiar. Viktige områder for biologisk mangfold, inklusive sårbare område, vert identifisert og vurdert opp vegen sitt inngrep. Registreringar gjort i området under arbeid med Kyststamvegen vert gjennomgått og eventuelt supplert. Naturmiljøet skal vurderast i lokal, regional og nasjonal kontekst. Metodikken vil følgja Statens vegvesen si handbok 140. Følgjande materiale får KU for Kyststamvegen vert gjennomgått og eventuelt supplert. 1. Verdisetting av aktuelle område, gjennomført etter Handbok 140 samt nasjonal vedtekne mål om sikring av viktig biologisk mangfald (natur og vegetasjonstypar, artar og bestandar). Viktige kjende - og eventuelle nykartlagde naturområde/førekomstar er kartfesta og omtala med kartreferansar. 2. Konsekvensar ved vegutbygging for naturområda, artar og bestandar er drøfta med grunnlag i skildring av forholda i naturlandskapet i planområdet, samt konkrete data som dokumenterer førekomstar 3. Avbøtande tiltak er drøfta der det er faglig grunnlag for tiltak i høve til sannsynliggjorte konsekvensar på viktige område, artar og/eller bestandar. Grunnlagsmateriale - Handbok 140. Konsekvensutredninger - Framlegg til vegline - Konsekvensutgreiing for Kyststamvegen, deltema 1: Naturmiljø, med grunnlagsmateriale - Arealbruk i kommuneplanens arealdel, Tysnes og Stord 2008-04-15 21

2 Landskap Hovudproblemstilling og fokus for utgreiinga Metode Dei fleste alternativa går gjennom område som er relativ fritt for inngrep og anlegg. Laukhammarsundet og Laukhammar er område som er vurdert som særs verdifulle og sårbare fordi dei er eksponerte område av stor verdi for landskapsbilete. Inngrep i desse områda er vurdert å ha verknader og endring av landskapsbilete. To utgreiingsnivå vert nytta. Overordna nivå bygger på utgreiingane på KU for Kyststamvegen. I tillegg skal det gjerast vurderingar på detaljnivå i samband med ny vegline mellom Nord Huglo, over Laukhammarsundet til dagens veg på Laukhammar. Landskapsbilete på Huglo og Skorpo er tidlegare vurdert gjennom ein landskapsanalyse samt ei vurdering av kor sårbart landskapet er for inngrep. Det er gjort ei landskapsanalyse der influensområda er avgrensa med bakgrunn i ei romleg analyse som delar landskapet inn i heilskapelege landskapsrom. Kvart enkelt landskapsrom er vurdert m.o.t. verdi og sårbarheit. Dette materialet vert gjennomgått på nytt og eventuelt supplert. På detaljnivå skal veglina tilpassast slik at den ligg best mogeleg i landskapet. Dei visuelle verknadene av vegen skal utgreiast med grunnlag i kart, illustrasjonar og foto som viser korleis vegen vil verka inn på landskapet. - Handbok 140. Konsekvensutredninger - Framlegg til vegline - Konsekvensutgreiing for Kyststamvegen, deltema 3: Landskapsbilete, med grunnlagsmateriale - Kart med terreinngrep frå planlagt vegline - Foto og illustrasjonar 3 Kulturmiljø - kulturminne Grunnlagsmateriale Hovudproblemstilling og fokus for utgreiinga Metode Det er kjent fleire kulturminne på Huglo og Skorpo. Ingen av desse ligg der ny veg er planlagt. På Huglo vil traseen i ei strekning på om lag 500 meter gå gjennom eit område der det er potensial for funn av fornminne. Elles på Huglo og Skorpo er det relativt små sjansar for funn der traseane går. Det er gjort eit breitt og grundig arbeid med registrering av førhistoriske og nyare tids kulturminnar i samband med KU for Kyststamvegen. Eksisterande kulturminnegrunnlag vert gjennomgått med hovudfokus på den delen av traseen som går gjennom området med potensiale for nye funn. Utgreiing av kulturmiljø og kulturminne vil i hovudsak vera ein gjennomgang og ei oppsummering av føreliggande materiale, som er gjort med utgangspunkt i Håndbok 140. I tillegg må fylkeskonservatoren gjera undersøkingar jfr. kulturminnelovas 9. Det er tilrådd at undersøkingane kan gjerast parallelt med utgreiinga. Grunnlagsmateriale - Handbok 140. Konsekvensutredninger - Framlegg til vegline - Konsekvensutgreiing for Kyststamvegen, deltema 2: Kuturminne/kulturmiljø, med grunnlagsmateriale 2008-04-15 22

5 Bumiljø Hovudproblemstilling og fokus for utgreiinga Metode Ny veg går i hovudsak utanom bumiljø på Huglo. Nytt bustadfelt på Litlestølen må avklarast i forhold til ny veg. På Skorpo vil ny veg gå over eit gardsmiljø på Laukhammar. Det er venta liten auke i trafikken over Skorpo. Dagens veg går gjennom to gardstun. Verknadene for trafikktryggleik og vegen som barriere må vurderast med mogelege tiltak for å redusera eventuelle større negative verknader. Det vert gjort eit overslag over trafikkmengde på vegen over Skorpo. Utgreiinga skal kartfesta og vurdera endringar som følgje av trafikkauke og ny vegline. Barriereverknader, arealbruk, konsekvensar for bumiljø av trafikkauke vert vurdert med grunnlag i digitale kart og synfaring langs vegen med presentasjon av arealbruk som bustader, skuleveg, fritidsaktivitetar osb. I tillegg til ei kvantitativ oppteljing av arealbruk som direkte og indirekte vert råka, vert det gitt ei kvalitativ vurdering og evaluering av verknader for barrierar og arealbruken. - Merknader om vegen over Skorpo frå høyring av forstudie - Kommunale planar, strategiar og målsettingar i forhold til arealbruken i området - Handbok 140. Konsekvensutredninger - Framlegg til vegline 5 Økonomi Grunnlagsmateriale Hovudproblemstilling og fokus for utgreiinga Metode Grunnlagsmateriale Kostnadene for ny veg og bru skal reknast ut, basert på av framlegg til planløysing. I dagens trekantsamband, er mesteparten av ferjekostnadene lagt til riksvegsambandet. Når ny bru er bygd over Langenuen, vil alle kostnader for drift av ferje og ferjekaier bli lagt på fylkesvegsambandet til Huglo Eit av motiva for nytt samband til Huglo er knytt til dei innspara kostnadene avvikling av fylkesvegsambandet til Nord Huglo vil gi. Kostnaden ved ny veg og bru skal reknast etter standard metode nytta av Statens vegvesen. Kostnadene ved ferjedrift skal vurderast, både med dagens samband, og med berre fylkesvegsamband. Neddiskonterte sparte ferjekostnader vert halde opp mot investeringskostnadene for ny veg. - Handbok 140. Konsekvensutredningar - Framlegg til vegline 2008-04-15 23

6 Samfunnstryggleik og beredskap Hovudproblemstilling og fokus for utgreiinga Utgreiinga skal vurdere potensielle uønska hendingar og konsekvensar av disse i høve til samfunnstryggleik og beredskap. Beredskapsomsyn i arealplanlegginga er nedfelt i retningsliner frå Direktoratet for samfunnstryggleik og beredskap (DSB) frå 1997, og i rundskriv GS-1/01 frå DSB om praktisering av retningslinene. Metode - Definere mål, analyseobjekt, føresetnader og rammevilkår for ROS - Analyseobjektets evne til å motstå verknader av uønska hendingar (sårbarheit) - Fareidentifikasjon - Kartlegge og stadfeste uønska hendingar - Finne årsaker og kor sannsynleg hendinga er - Konsekvensar av hendinga på menneskes helse, ytre miljø og samfunnsverdiar/økonomi - Rangere hendingar - risikobilete - Identifikasjon av risikoreduserande tiltak Grunnlagsmateriale - Veileder for kommunale risiko og sårbarhetsanalyser (DSB 2002) 2008-04-15 24

5 Organisering og offentleg prosess 5.1 Organisering Fastsamband til Huglo kryssar grensa mellom Stord og Tysnes kommune, og blir difor ein plansak i begge kommunane. Planarbeidet vil bli styrt og gjennomført av ei styringsgruppe med representantar frå begge kommunane. I tillegg vil Statens vegvesen vera med i styringsgruppa. Huglo Bygdelag vert også invitert til å delta i arbeidet. 5.2 Planprosessen Regelverket for konsekvensutgreiingar sikrar brei medverknad i heile planprosessen. Gjennom høyring av planprogrammet vert det høve til å påverka kva spørsmål skal utgreiast, og i kva grad det er semje om det tilrådde alternativet. Innsyn og rom for å påverka planarbeidet vil i hovudsak vera knytt til varsling og offentleg ettersyn slik dette er nedfelt i Plan- og bygningslova. Huglarane vil ha særleg innsyn i arbeidet ved at Huglo Bygdelag vert invitert til å ta del i styringsgruppa for arbeidet. I løpet av planprosessen vert det også invitert til ope møte. I vidare saksgang der det endelege planforslaget med tilhøyrande konsekvensutgreiing skal handsamast administrativt og politisk, vil det også vera ein open prosess, som i andre plansaker etter plan- og bygningslova. Tabell 5.1 Fasar og tidsplan for planprosessen etter at framlegg til planprogram er utarbeidd April 2008 Vår 2008 Sommar /haust 2008 Vinter/vår 2008 Vår 2009 Sommar 2009 Utlegging av planprogram Vedtak om utlegging av planprogram til offentleg ettersyn. Minimumsfristen for uttale er 6 veker. Oppstart av plan- og utgreiingsarbeidet vert varsla med annonse i aviser og med brev til grunneigarar og aktuelle styresmakter. I kunngjeringa vert det vist til planprogram og kva område planen gjeld for. Handsaming av merknader og fastsetting av planprogram Vedtak i Stord kommune og Tysnes kommune om gjeldande planprogram for plan- og utredningsarbeidet etter at innkomne merknader er vurderte. Vedtak skal gjerast innan 10 veker etter høyringsfristen. Kopi av endeleg program vert sendt til dei som har gitt uttale til framlegg til program. Planarbeid Arbeid med konsekvensutgreiing og reguleringsplan går parallelt. I løpet av planperioden vert det tillyst ope møte på Huglo om planframlegget. Høyring av plan og konsekvensutgreiing Høyring og offentleg ettersyn av plan og konsekvensutgreiing. Handsaming av merknader Ansvarleg myndigheit skal på bakgrunn av høyringa ta stilling til om det er behov for tilleggsutgreiingar eller dokumentasjon om særskilte forhold. Eventuelle tilleggsutgreiingar skal leggjast fram for aktuelle styremakter til uttale før det vert fatta vedtak i sak Planvedtak og godkjenning av konsekvensutgreiing Etter handsaming av merknader vert det fremma planvedtak og godkjenning av konsekvensutgreiing. Vedtak må gjerast både i Stord og Tysnes kommune. I vedtaket vert det også fastsett eventuelle vilkår for å avgrensa og avbøta vesentlege negative verknader av tiltaket. 2008-04-15 25