saksframlegg Dato: Referanse: Vår saksbehandlar: 06.06.2013 37043/2013 Maria Bolstad Dale Saksnr Utval Møtedato SA-38/13 Samferdselsutvalet 12.06.2013 U-82/13 Fylkesutvalet 17.06.2013 T-34/13 Fylkestinget 18.06.2013 Nordøyvegen vidare framdrift 1. Bakgrunn Fastlandsforbindelse til Nordøyane er eit prosjekt som det lenge har vore arbeidd med. Nordøyvegen har lenge vore høgt prioritert av fylkespolitikarane, og er no det tiltaket som står øvst på fylket si vedtekne prioriteringsliste over store investeringsprosjekt. Realisering av Nordøyvegen vil gje fast vegsamband til Lepsøya, Haramsøya, Skuløya/Flemsøya og Fjørtofta i Haram kommune og Harøya i Sandøy kommune. Prosjektet omfattar fire fjordkryssingar. Nordøyvegprosjektet vil erstatte to fylkesvegferjesamband, samt eitt hurtigbåtsamband. 2 Kva har vorte klart i saka sidan T-47/12 I Nordøyvegen status august 2012, sak T-47/12, handsama 27.08.2012, vart Nordøyvegen som prosjekt sist realitetsbehandla. Det er ein del føresetnadar som har endra seg etter dette. I februar 2013 vart det rekna nytt anslag på prosjektet. Det vart då klart at den nye kostnaden på prosjektet er 3050 mill. kroner. Med fråtrekk for kuttlista vert total kostnad på prosjektet 2750 mill. kroner. Frå 1.1.2013 vart meirverdiavgift også på alle veginvesteringar auka til 25 prosent. Dette vert referert til som bortfall av vegfritak. Denne kostnaden vil Møre og Romsdal fylkeskommune få refundert etterskotsvis. Dette gir om lag det same nivået som Fylkestinget vedtok (inklusive kuttliste ) i sak T-47/12. Som ein verknad av Fylkestinget sitt vedtak i sak T-47/12, vart det både i Statens vegvesen (SVV) og Møre og Romsdal fylkeskommune sett i gang eit arbeid knytt til prosjektet. SVV har no utarbeidd eit utkast til trafikknotat. Dette skildrar mellom anna årsdøgntrafikk (ÅDT), trafikkvekst før og etter opning, samt bompengebidrag. Trafikknotatet vart oversendt Vegdirektoratet medio mai 2013, og kom i retur til SVV 03.06.2013. Kort oppsummert skriv Vegdirektoratet at innholdet ser greitt ut, men at det er nokre moment - mellom anna trafikkvekst og bruk av regional transportmodell (ein av SVV sine modellar for å rekne på verknader av trafikkstraumar i samband med vegtiltak) dei er usikre på. SVV vil korrigere trafikknotatet slik at det stemmer overeins med Vegdirektoratet sine kommentarar. Eit utkast til ingeniørgeologisk rapport er sendt over frå SVV til Sweco AS for tredjepartskontroll. Eit utkast til styringsdokumentet er pr. 05.06.2013 klart.
Side 2 Møre og Romsdal fylkeskommune har gjort kontantstraumutrekningar basert på tala frå SVV. Utrekningane er meir utførleg kommentert nedanfor. Det har vidare vore gjort eit arbeid mot sentrale styresmakter for å få avklart usikre moment i mellom anna finansieringa av prosjektet. Det har ikkje komme klåre svar på kva Møre og Romsdal fylkeskommune kan vente seg i årlege overføringar frå staten i framtida. Det er heller ikkje venta at ein vil få svar på dette før bompengesøknad vert sendt. 3 Saksgang Vegdirektoratet bad i brev datert 5.12.2012 om at saka vart sendt dei for ein gjennomgang før lokalpolitisk handsaming. Brevet frå Vegdirektoratet er vedlagt saksframlegget. Trafikknotatet er gjennomgått av Vegdirektoratet. Då dei andre dokumenta ikkje er endeleg godkjende, er ikkje desse sendt Vegdirektoratet enno pr. 05.06.2013. Nedanfor er dei forholda som ikkje er endeleg avklarte omtalt. For meir utfyllande kommentarar, sjå statusrapport (vedlegg). Ordinær saksgang er at SVV Region Midt gjer ferdig alle relevante dokument. Dokumenta vert deretter sendt til Vegdirektoratet, som kjem med eventuelle merknader til SVV. Deretter vert dokumenta sendt berørte kommunar for uttale. Etter at SVV har fått tilsvar frå kommunar og etter at dei har gjort ei vurdering av eventuelle merknader, vert saka sendt til fylkeskommunen for tilsvarande uttale som kommunane har fått. 4 Andre forhold Det er elles fråvik frå vegnormalane når det gjeld både høgbrekk på Lepsøybrua, samt overdekking i tunnelar. (Sjå vedlagt statusrapport.) Begge dei nemnde forholda er det SVV som må søke Vegdirektoratet om. I utgangspunktet bør også alle reguleringsplaner knytt til prosjektet vere vedtekne i dei respektive kommunane før lokalpolitisk handsaming og oversending til Vegdirektoratet. Dette vert først klart september 2013. I og med at Fylkestinget har vedteke at kuttpotensialet skal utløysast før bygging av prosjektet er i gang, er prosjektet mindre robust, og dermed meir sårbart for kostnadsauke. Dette inneber igjen at Møre og Romsdal fylkeskommune truleg må ta høgde for ei betinga avsetjing på meir enn 10 prosent av anleggskostnad. Ein innkrevjingsperiode på 20 år er ikkje formelt godkjent av staten. Fast innkrevjingsperiode er frå fylkesrådmannen si side ønskjeleg. Det har så vidt vi kjenner til ikkje vore nytta inn i bompengeprosjekt før (unntak: refusjon til kommunar som delfinansierte Atlanterhavstunnelen). Det må/bør leggast inn som ein føresetnad ovanfor staten. Ein del avklaringar rundt økonomien i prosjektet manglar enno, mellom anna når det gjeld ferjesubsidier. Sjå meir inngåande om dette i neste kapittel. Regionalt differensiert arbeidsgjevaravgift (RDA-midlar) - etter at statsbudsjettet vert lagt fram i oktober 2013, veit ein om ordninga faktisk blir forlenga. Det er i saka lagt inn ein føresetnad om at dette er tilfelle.
Side 3 5 Prosjektkostnader og finansiering av Nordøyvegen Det er anslått ein investeringskostnad for Nordøyvegprosjektet på totalt 2 750 mill. kroner. Dei sentrale styresmakter krev at bompengane og annen finansiering er i stand til å betene eit lån som utgjer 110 pst. av investeringskostnaden over gitt bompengeperiode. Finansieringsanalysen vil derfor ta utgangspunkt i at det er 2 750 +275 = 3 025 mill. 2013-kroner som skal finansierast. Det er lagt opp til ein byggeperiode på fem år frå 2015 til 2019. Dei 10 prosentane som er lagt til investeringskostnaden som ein usikkerheitsavsetning (betinga refusjon) i prosjektet kjem berre til utbetaling dersom det er behov for det. Midlane er lagt inn i investeringsbudsjettet i 2020 og 2021. Prosjektet er tenkt finansiert ved bompengeinntekter, RDA-midlar, tilskot frå Haram og Sandøy kommune, tilskot frå I.P. Huse AS, rentekompensasjonsmidlar, ferje- og hurtigbåtsubsidiar og meirverdiavgiftskompensasjon. I tillegg må Møre og Romsdal fylkeskommune lånefinansiere ein stor del av prosjektkostnadene, i overkant av 40 pst. Elementa i finansieringsplana og auka driftskostnader som følgje av prosjektet er omtalt nedanfor. Fylkestinget sitt vedtak i sak T-21/13 Statusrapport for Nordøyvegprosjektet Vi viser til fylkestinget sitt vedtak i ovannemnde sak om å bruke to alternative rentenivå vedrørande bompengelånet, 6,5 og 4,5 pst. rente. Fylkestinget vedtok også at når det gjeld Møre og Romsdal fylkeskommune sitt låneopptak skal det reknas på ulike rentealternativ: 2,3 %, 3 %, 3,5 %, 4 % og 4,5 %. Kontantstraumanalysane med desse føresetnadene ligg som vedlegg til denne saka. Følgjande tabell gir ein oversikt over prosjektet når det gjeld investering og finansiering i åra 2014-2021 med 6,5 % rente på bompengelånet. Alle kostnads- og inntektsanslag i prosjektet er i 2013-prisar. (i mill. 2013-kr) INVESTERINGSBUDSJETT NORDØYVEGEN Invest. +10% Total inv. 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 Total investering - anleggskostnader 2 750 2 750 50 200 300 700 700 650 100 50 10 % betinga avsetning 275 275 138 138 Total investering MRFK 2 750 275 3 025 50 200 300 700 700 650 238 188 Bompengeinntekter (6,5 % rente) 322 322 6 23 35 82 82 76 12 6 RDA- midler Haram kommune 250 250 53 152 44 RDA- midler, vidareføring av ordninga 210 210 60 30 30 30 30 30 Tilskot frå kommunar 165 165 17 148 Tilskot frå I.P Huse 15 15 15 Rentekompensasjonsmidler 104 104 35 12 11 11 10 10 8 7 Ferje- og hurtigbåtsubsidier 144 144 72 72 Meirverdiavgiftskompensasjon 501 50 551 9 36 55 127 127 118 43 34 Rest som må lånefinansierast 1 040 225 1 265 0 0 0 257 450 416 73 69 Sum finansiering 2 750 275 3 025 50 200 300 700 700 650 238 188 Dette investeringsbudsjettet (hovudalternativet) er lagt til grunn i saka om strategi og rammer for økonomiplan 2014-2017. Med 6,5 pst. rente på bompengelånet, og med gitte føresetnader når det gjeld trafikkvekst, takst etc., vil
Side 4 bompengeinntektene som kan nyttast til finansiering av prosjektet bli på 322 mill. kroner. Møre og Romsdal fylkeskommune sitt låneopptak er på 1 265 mill. kroner over perioden 2017-2021. Møre og Romsdal fylkeskommune legg opp til at dei eksterne midlane i finansieringa av prosjektet nyttast dei første åra av anleggsperioden. Når vi endrar rentesatsen på bompengeselskapet sitt låneopptak, vil dette verke inn på bompengeinntektene i prosjektet. Det vil igjen endre Møre og Romsdal fylkeskommune sitt låneopptak. Investeringsbudsjettet med 4,5 % rente på bompengelånet vil bli som følger: (i mill. 2013-kr) INVESTERINGSBUDSJETT NORDØYVEGEN Invest. +10% Total inv. 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 Total investering 2 750 2 750 50 200 300 700 700 650 100 50 10 % betinga avsetning 275 275 138 138 Total investering MRFK 2 750 275 3 025 50 200 300 700 700 650 238 188 Bompengeinntekter (4,5 % rente) 413 413 8 30 45 105 105 98 15 8 RDA- midler Haram kommune 250 250 45 159 46 RDA- midler, vidareføring av ordninga 210 210 60 30 30 30 30 30 Tilskot frå kommunar 165 165 165 Tilskot frå I.P Huse 15 15 15 Rentekompensasjonsmidler 104 104 33 14 11 11 10 10 8 7 Ferje- og hurtigbåtsubsidier 144 144 72 72 Meirverdiavgiftskompensasjon 501 50 551 9 36 55 127 127 118 43 34 Rest som må lånefinansierast 949 225 1 174 0 0 0 216 427 395 70 67 Sum finansiering 2 750 275 3 025 50 200 300 700 700 650 238 188 Som tabellen viser utgjer bompengeinntektene med 4,5 pst. rente på bompengelånet (gitt same føresetnader vedr. trafikkutvikling etc.) 413 mill. kroner, og låneopptaket til fylkeskommunen 1 174 mill. kroner. Dei øvrige finansieringskjeldene vert ikkje påverka av denne endringa i renteføresetnaden på bompengelånet. Når vi tek omsyn til at det er slutt på rentekompensasjonsordninga for fylkesvegar frå 2014, utgjer rentekompensasjonsmidlane 104 mill. kroner for perioden 2014-2021 og 32 mill. kroner for perioden 2022-2032, totalt 136 mill. kroner for åra 2010-2032. Sparte ferje- og hurtigbåtsubsidiar er utrekna til 72 mill. kroner per år for 2020-2049, totalt 2 160 mill. kroner. 144 mill. kroner av midlane er ein del av finansieringa av investeringane i 2020-2021. Det resterande beløpet på 2 016 mill. kroner er en del av driftsbudsjettet (sjå omtale av ferje- og hurtigbåtsubsidar nedanfor). Det vert vist til sak T-98/11 til fylkestinget 12. desember 2011 der ein anbefalte ein to-ferjeløysning på strekninga Skjeltene-Lepsøya-Haramsøya for å ta høgde for behovet for kapasitetsauken i anleggsperioden til Nordøyvegprosjektet. I sak T- 98/11 står det sidan denne løysninga blir valt fordi anleggsarbeidet på Nordøyvegen genererer mykje ekstratrafikk, vil det vere naturleg å la dette tiltaket finansierast over anleggsbudsjettet til Nordøyvegen. Då fylkestinget behandla saka om Nordøyvegen i august 2012 vart 19 mill. kroner til drift av anleggsferje per år for åra 2014-2017 teke ut av prosjektet. Denne kostnaden er i tråd med sak T-
Side 5 98/11 lagt inn igjen i prosjektet med 25 mill. kroner per år i anleggsperioden 2015-2019. Auken i kostnad frå 19 mill. kroner til 25 mill. kroner skuldast ny kontrakt på sambandet. I tillegg til auka rente- og avdragskostnader i 30 år etter kvart av låneopptaka i investeringsperioden, kjem auka vedlikehaldskostnader og auka netto driftskostnader som følgje av etablering av eit nytt busstilbod på Nordøyane. Totale netto auka driftskostnader som følgje av dette for Møre og Romsdal fylkeskommune vil bli på 19,7 mill. kroner per år frå 2021. Dette er i tråd med fylkestingsvedtak i sak T-21/13 ikkje lagt inn i vedlagte kontantstraumanalyser når det gjeld anslag på Netto auka driftskostnader 2014-2051. Men det betyr ikkje at fylkeskommune kan sjå bort frå desse kostnadane. For å synleggjere netto auka driftskostnader inkl. vedlikehald og busstilbod er det laga ei eiga linje i kontantstraumane som heiter: Netto auka driftskostnader 2014-2051 inkl. drift/vedlikeh. Investeringsbudsjettet inneheld heller ikkje investeringskostnader som følgje av behov for omfattande rehabilitering av vegar, bruer og tunnelar etter 15-20 år. I følgje tidlegare anslag frå Statens vegvesen vil ein måtte rekne med rehabiliteringskostnader i storleiken 290-385 mill. kroner etter høvesvis kvart 15.- 20. år. Dette vil vere investeringar som fylkeskommunen må lånefinansiere. Desse kostnadene er til no ikkje inkludert i prosjektet, men kostnadene som følgje av denne auken i investeringane vil påverke Møre og Romsdal fylkeskommune sin økonomi på sikt. Ein investeringskostnad på 300 mill. kroner vil medføre anslagsvis auka rente- og avdragskostnader på gjennomsnittleg 17 mill. kroner per år, gitt ei rente på 4,5 prosent. Nedanfor gir vi ein kort omtale av føresetnadene som er lagt til grunn i finansieringsplanen.
Side 6 Føresetnader for finansieringsplan Følgjande føresetnader er lagt til grunn i utarbeidinga av finansieringsplan: Førehandsinnkreving frå: 2014 Eingongsvekst i trafikk åpningsår: 40 % Årleg trafikkvekst frå 2014 t.o.m. 2019: 2,6 % Årleg trafikkvekst frå 2020: 0,9 % Bompengetakst: 150,- kr Ferjesubsidiar: 30 år Rente: 6,5 % Innkrevjingskostnader årleg: 2,5 mill. kr Bompengeperiode: 20 år Ferjesubsidier drift: 35+35 PBE Hurtigbåttilskott: 30 år RDA-midlar Til 2020 Kommunale tilskott: 82,4+82,4 mill kr Privat tilskott: 15 mill. kr Rentekompensasjon: Til og med 2032 Mva: Kompensert Byggekostnad 2 750 mill. kr 10 % betinga avsetning 275 mill. kr Total investeringskostnad 3 025 mill. kr Vedlagte oversikter over netto auka driftskostnader som følgje av Nordøyvegprosjektet (kontantstraumar) er basert på ein total investeringskostnad på 3 025 mill. kroner. Nedanfor gir vi ein omtale av dei ulike elementa i finansieringsplana. Finansiering frå bompengeselskapet Gitt dei føresetnadene vi har nemnd ovanfor, kjem vi fram til at bompengane vil kunne finansiere 11,7 pst. av investeringskostnadene, ca. 322 mill. kroner. Det er då lagt til grunn samla bompengeinntekter på ca. 675 mill. kroner. Resterande bompengar vil dekkje lånekostnader, 303 mill. kroner, og driftskostnader i bompengeselskapet, ca. 50 mill. kroner (2,5 mill. kroner årleg). Når det gjeld takst har vi forholdt oss til kravet i bompengehandboka (til Statens vegvesen). For ferjeavløysingsprosjekt har det vore angitt at takstane ikkje skal vere over gjeldande ferjetakst + 40 %. Vi har satt taksten til 150 kroner som er innafor dette kravet. Dagens retningslinjer stiller krav om at innkrevjingsperioden i bompengeprosjekt skal være på maksimalt 15 år. I tillegg er det opna for muligheit til å forlenge innkrevjingsperioden med inntil 5 år dersom økonomien i prosjektet blir dårlegare enn venta. Vi registrerar at fleire prosjekt har blitt godkjent med ein innkrevjingsperiode på 20 år, og legg dette til grunn i vår finansieringsplan. RDA-midlar (regionalt differensiert arbeidsgjevaravgift) Det er føresett at Haram kommune vil nytte tildelte RDA-midlar (kompensasjon for auka arbeidsgjevaravgift - statsbudsjettet kap. 551.61) som ein del av finansieringa av Nordøyvegen. Desse midlane blir utbetalt årleg og er sett av på eit
Side 7 fond i Haram kommune. Det er føresett at tildelte RDA-midlar vil utgjere 250 mill. kroner ved utgangen av 2013, og at desse vil kunne utbetalast frå Haram kommune i den takt prosjektet treng midlane. I finansieringsplana er det lagt til grunn at desse midlane i all hovudsak nyttast i perioden 2015-2017. Vidare er det lagt til grunn ei vidareføring av ordninga med RDA-midlar i sju år f.o.m. 2014 i finansieringsplana, jf. vedlagte statusrapport. Det er lagt til grunn 30 mill. kroner per år i RDA-midlar, men sidan ein ikkje vil ha behov for denne finansieringa i 2014, er midlane for 2014 i staden lagt til midlane i 2015. Finansieringsplana inneheld totalt 210 mill. kroner knytt til vidareføring av RDAordninga. Vi vil understreke at regjeringa ikkje har vedteke å vidareføre ordninga enno, og det vil pågå forhandlingar med ESA om soner og satsar hausten 2013, så det er knytt ein del usikkerheit til desse midlane. Det er klar politisk vilje til å vidareføre ordninga, men ein må alltid ta atterhald om kva som skjer i statsbudsjettet frå år til år, jf. rentekompensasjonsordninga som var vedtatt å vare i 10 år, men som regjeringa no foreslår å korte ned til fire år. Kommunale vedtak om bidrag til Nordøyvegen Kommunane Haram og Sandøy har gjort vedtak om å bidra med 80 mill. kroner kvar ved oppstart av byggeprosjektet. I vår finansieringsplan er midlane prisjustert frå 2012 til 2013 med ein faktor på 3 pst. (jf. deflatoren i Revidert nasjonalbudsjett 2013), slik at kommunane totalt bidrar med 164,8 mill. kroner. For prosjektet har vi lagt til grunn ei utbetaling frå kommunane fordelt over åra 2016 og 2017 i anleggsperioden. Sandøy og Haram kommune har ikkje gjort bindande vedtak (gjennom økonomiplan) og dermed vist korleis dei har tenkt å finansiere 82,4 mill. kroner kvar i tilskot til prosjektet. Det vart gjennomført eit møte mellom kommunane og Møre og Romsdal fylkeskommune på fylkeshuset i Molde 5. februar 2013, der partane vart einige om å utarbeide ein avtale som regulerer alle forhold knytt til desse midlane. Forslag til avtale vart sendt Haram kommune og Sandøy kommune 19. februar 2013. Det vil bli halde eit møte 6. juni for å få på plass avtalen. I.P. Huse AS Lokalbedrifta I.P. Huse AS har sagt seg villig til å gi eit tilskot på 15 mill. kroner ved oppstart av prosjektet. Dette er stadfesta i Erklæring om vedtatt støtte til Nordøyvegen underteikna av Inge Huse den 9. august 2012. I finansieringsplana er midlane lagt inn i 2015. Det er ikkje lagt til grunn at desse midlane skal prisjusterast. Rentekompensasjon for transporttiltak I statsbudsjettet for 2010 blei det innført ei ordning med rentekompensasjon for transporttiltak i fylka. Refusjonen frå staten følgjer den gjeldande flytande renta i Husbanken. Det var lagt til grunn at fylkeskommunen etter søknad fikk kompensert renteutgiftene ved låneopptak innanfor ei total investeringsramme på 1 310 mill. kroner for perioden 2010-2019. I Nasjonal transportplan 2014-2023 er det varsla at rentekompensasjon for transporttiltak i fylka ikkje vil bli vidareført etter 2014. Men staten vil oppfylle forpliktingane knytt til dei investeringsrammene som er lagt til grunn i perioden 2010 2013.
Side 8 Refusjonen frå staten følgjer den til ei kvar tid gjeldande flytande renta i Husbanken. I finansieringsplana for Nordøyvegen er det lagt til grunn ei rente på 2,0 pst. Det er vidare lagt til grunn at rentekompensasjonsordninga gjeld for låneopptak gjort fram til 31.12.2013, og i nedbetalingstida på lånet. Rentekompensasjonsmidlane utgjer totalt 136 mill. kroner for åra 2010-2032. Ferje- og hurtigbåtsubsidiar Nordøyane er i dag trafikkert av to ferjesamband og ein hurtigbåt. Det er lagt til grunn at sparte ferje- og hurtigbåtsubsidiar utbetalast i tråd med fylkestinget sitt vedtak i sak T-21/13, dvs. det er driftskostnadene ved eit to-ferjesamband etter ny kontrakt på sambandet Skjeltene-Lepsøya-Haramsøya som skal leggjast til grunn ved utrekning av dei årlege ferjesubsidiebeløpa. Nye kontraktar medfører ein sterk vekst i kostnadane ved å drifte både ferjesambandet Skjeltene-Lepsøya-Haramsøya og Brattvåg-Dryna-Fjørtofta-Harøya frå høvesvis 1.1.2015 og 1.1.2014. Anslag viser ei auke i brutto driftskostnader på 40 pst. for Skjeltene-Lepsøya-Haramsøya og 37 pst. Brattvåg-Dryna-Fjørtofta-Harøya. Auken i ferjedriftskostnader gjer at innsparte midlar ved opning av Nordøyvegen også aukar når vi følgjer fylkestinget sitt vedtak om å leggje til grunn gjeldande kontraktar på det tidspunktet vegen opnar når vi reknar ut ferjesubsidiane. Den sterke veksten i driftskostnader gjer at ferje- og hurtigbåtsubsidiane som er lagt inn i finansieringsplanen og kontantstraumanalysane er på 72 mill. kroner årleg, mot 45 mill. kroner før nye anbod vert gjeldande. 72 mill. kroner per år i 30 år (perioden 2020-2049) utgjer totalt 2 160 mill. kroner. Dette er ei auke i ferje- og hurtigbåtsubsidiar på totalt 810 mill. kroner over 30-års perioden i forhold til sak T- 47/12 av 28. august 2012, kor subsidiebeløpet var på 1 350 mill. kroner. Den sterke veksten i ferjedriftskostnadene vil vere ei stor økonomisk utfordring for fylkeskommunen frå nytt anbod trer i kraft i 2014 fram til opning av sambandet i 2020. Dette er auka driftsutgifter fylkeskommunen må dekkje sjølv, og vi får ikkje auka rammetilskot frå staten til dette slik inntektssystemet er no. Fylkestinget vedtok i sak T-21/13 at det vert lagt til grunn ei forutsetning om at Møre og Romsdal fylkeskommune ikkje får trekk i overføringane fordi ferjene blir tatt bort. Dette må avklarast i kommuneproposisjonen (7. mai) eller lagt inn som forutsetning i stortingsproposisjonen om Nordøyvegen. I kommuneproposisjonen for 2014 er det ingen omtale av dette. Føresetnaden vil derfor måtte leggjast inn i stortingsproposisjonen om Nordøyvegen. Men Møre og Romsdal fylkeskommune kan ikkje rekne med at Regjeringa og Stortinget bind seg til ein slik lovnad. I stortingsproposisjonen om fv 469 Hidra fastlandssamband i Flekkefjord kommune i Vest-Agder (Prop. 158 S (2009-2010)) står følgjande: I fylkeskommunen sitt vedtak er det føresett at ferjetilskotet til fylkeskommunen ikkje blir redusert som følgje av at ferja til Hidra blir erstatta med fastlandssamband. I tillegg finn fylkeskommunen det rimeleg med statleg medansvar ved kostnadsauke og redusert inntening. Som følgje av forvaltningsreforma har fylkeskommunane teke over ansvaret for fylkesvegnettet. Finansieringa av Hidra fastlandssamband er følgjeleg eit fylkeskommunalt ansvar, uavhengig av storleiken på framtidige statlege overføringar til fylkeskommunen (vår understrekning).
Side 9 Det er grunn til å tru at Møre og Romsdal fylkeskommune får same svar frå departement/storting i stortingsproposisjonen om Nordøyvegprosjektet. Den største usikkerheten når det gjeld finansieringa av Nordøyvegprosjektet er størrelsen på rammetilskotet inkl. ferjedriftsmidlar overført frå staten framover. Ein eventuell reduksjon i ferjedriftsmidlane vil påverke Møre og Romsdal fylkeskommune si økonomiske evne til å finansiere eit så stort prosjekt. Som nemnd i vedlagte statusrapport for Nordøyvegprosjektet skriv KRD i Prop. 146 S (2012-2013) Kommuneproposisjonen 2014 følgjande: Den varslede framleggelsen av nytt inntektssystem for fylkeskommunene i kommuneproposisjonen for 2014 utsettes ett år, og presenteres i kommuneproposisjonen for 2015. Ein seier vidare at det har vist seg vanskelig å finne gode, objektive kriterier som fanger opp forskjellene i utgiftene til fylkeskommunene på en god måte. Departementet vil i samarbeid med fagmyndighetene sette i gang et prosjekt som særskilt ser på gode løsninger for båt- og fergesektoren. Kva for økonomiske verknadar endringane i inntektssystemet får for Møre og Romsdal fylkeskommune og Nordøyvegprosjektet veit vi først ved framlegginga av kommuneproposisjonen 2015 i mai 2014. Det er derfor per i dag stor risiko knytt til den viktigaste finansieringskjelda til prosjektet. Meirverdiavgiftskompensasjon Meirverdiavgiftskompensasjon inngår som ein del av finansieringa av Nordøyvegen. Gjennomsnittleg meirverdiavgiftskompensasjon på Møre og Romsdal fylkeskommune sine vegprosjekt er rekna å utgjere om lag 18 pst., og det er dette nivået på meirverdiavgiftskompensasjon vi har lagt til grunn i finansieringsplana. Endra driftskostnader Ein stor del av investeringsmidlane til Nordøyvegprosjektet må som nemnd lånefinansierast. Dette medfører auka driftskostnader for Møre og Romsdal fylkeskommune i form av auka rente- og avdragskostnader. I tillegg kjem auka driftskostnader ved ei to-ferjeløysning på strekninga Skjeltene-Lepsøya- Haramsøya, auka vedlikehaldskostnader, og auka netto driftskostnader som følgje av etablering av eit nytt busstilbod. Dei totale netto auka driftskostnadene for Møre og Romsdal fylkeskommune som følgje av investeringane i Nordøyvegen vil bli på mellom 2 og 110 mill. kroner per år frå 2017 til 2051, jf. vedlegg. Totalt vil netto auka driftskostnader for fylkeskommunen i perioden 2014-2051 bli på om lag 820 mill. kroner i hovudalternativet (inkl. auka vedlikehaldskostnader og driftskostnader som følgje av nytt busstilbod). Ser ein bort frå auke drifts- og vedlikehaldskostnader, vil auka driftskostnader bli på totalt 210 mill. kroner. I periodar (2034-2049) vil ein då ha høgare driftsinntekter/innsparte midlar enn auka driftskostnader slik at ein netto kjem ut med ei innsparing. Årsaka til det er den sterke veksten i innsparte ferjemidlar som nå er lagt inn i prosjektet som følgje av nye ferjekontraktar. Likevel skal Møre og Romsdal fylkeskommune i perioden 2018-2021 i det enkelte budsjettår finne rom for å dekke auka kostnader på mellom 50 og 90 mill. kroner. Ser vi på alternativet med 4,5 pst. rente på bompengelånet, og 4,5 pst. rente på Møre og Romsdal fylkeskommune sitt låneopptak, vil ein få ein totale auka driftskostnader på 635 mill. kroner. Ser ein bort frå auka vedlikehaldskostnader og driftskostnader som følgje av nytt busstilbod, er netto auka driftskostnader på 57
Side 10 mill. kroner totalt. Likevel vil ein også i dette alternativet i enkeltår måtte innpasse auka driftskostnader på mellom 21 og 84 mill. kroner. Auka driftskostnader i dei andre åtte alternativa går fram av vedlagte kontantstraumar. Renteutgifter og avdrag på lån Vi har lagt til grunn låneopptak med avdragstid på 30 år, dvs. maksimal avdragstid. På låneopptaket til Møre og Romsdal fylkeskommune er det lagt til grunn ein rentesats på 4,5 pst. i hovudalternativet. Grunnen til at vi brukar 4,5 pst. rente i hovudalternativet er for å ta høgde for risikoen for rentesvingningar. Vi veit at rentenivået ikkje vil ligge fast 30 år fram i tid. Vi skal ikkje lenger enn tilbake til 2008 så var 3-mnd NIBOR-rente på i overkant av 6 pst. Rente- og avdragskostnadene vil bli på mellom 2 og 93 mill. kroner per år i perioden 2017-2032. Med dei føresetnadene som ligg til grunn, vil ein etter dette ha lågare auka driftskostnader enn innsparing av ferjemidlar. Men i perioden 2018-2021 skal Møre og Romsdal fylkeskommune finne rom til å innpasse auka rente- og avdragskostnader på mellom 25 og 90 mill. kroner. Auka vedlikehaldskostnader Det er anslått at den nye vegen vil medføre auka vedlikehaldskostnader på dei nye vegane, tunnelane og bruene på om lag 12,7 mill. kroner per år frå vegen blir tatt i bruk. Det er då teke omsyn til effekten av å legge ned ferje- og hurtigbåtkaier, samt nedklassifisering av nokre strekningar til kommunal veg. Dette er ei varig auke i fylkeskommunen sine driftskostnader som må innarbeidast i dei årlege budsjetta. Gjennomgåande busstilbod Harøya Brattvåg Når ny veg er på plass, må det etablerast eit busstilbod på Nordøyane. Tilbodet er berekna å medføra ei årleg netto auke i Møre og Romsdal fylkeskommune sine driftskostnader på ca. 7 mill. kroner. I berekningane er det tatt omsyn til passasjerinntektene ved å opprette eit nytt tilbod, samt bortfall av eksisterande busstilbod på Nordøyane i dag. Auka ferjekapasitet i anleggsperioden Anleggsarbeidet på Nordøyvegen vil venteleg starte opp i 2015. Det vil vere behov for ekstra kapasitet/frekvens på ferjesambandet Skjeltene-Lepsøya-Haramsøy som følgje av anleggstrafikken. Ferja som trafikkerer sambandet i dag har for liten kapasitet til å handtere anleggstrafikk i tillegg, så det er dermed lagt til grunn at den nye kontrakten på sambandet vil vere ein to-ferjeløysning. To-ferjeløysinga vil føre til auka driftskostnader for Møre og Romsdal fylkeskommune, og den ekstra ferja som blir sett inn frå 2015 vil anslagsvis medføre auka kostnader på 25 mill. kroner per år i perioden 2015-2019. Ekstraferja som blir satt inn skal finansierast over anleggsbudsjettet til Nordøyvegen, jf. sak T-98/11. Kontantstraumane Vedlagt følgjer totalt 10 vedlegg som viser Møre og Romsdal fylkeskommune sine netto auka driftskostnader som følgje av Nordøyvegprosjektet i høve Fylkestinget si bestilling i vedtak til sak T-21/13 den 23. april 2013. Fem kontantstraumar er basert på 6,5 pst. rente på bompengelånet og dei ulike rentealternativa 2,3 pst.,3 pst., 3,5 pst., 4 pst. og 4,5 pst. rente på Møre og Romsdal fylkeskommune sitt låneopptak. I tillegg følgjer fem kontantstraumar med
Side 11 4,5 pst. rente på bompengelånet og dei ulike rentealternativa på 2,3 pst.,3 pst., 3,5 pst., 4 pst. og 4,5 pst. rente på Møre og Romsdal fylkeskommune sitt låneopptak. 6 Fylkesrådmannen sin konklusjon slik prosjektet no føreligg Slik fylkesrådmannen ser det, er det framleis stor usikkerheit knytt til fleire postar. Følgjande postar er dei som det er knytt størst økonomisk usikkerheit til: Anleggskostnader Rentebane Ferjesubsidier RDA-midlar Basert på erfaring frå andre store vegprosjekt i Møre og Romsdal fylke er risikoen for overskridingar når det gjeld anleggskostnader stor. På prosjekta Atlanterhavstunnellen, Storkrifast og Asta-Knutset var det kostnadsoverskridingar på mellom 20-26%. På låneopptaket til Møre og Romsdal fylkeskommune er det lagt til grunn ein rentesats på 4,5 pst. i hovudalternativet. Vi veit at rentenivået ikkje vil ligge fast 30 år fram i tid. Den største usikkerheten når det gjeld finansieringa av Nordøyvegprosjektet er størrelsen på rammetilskotet inkl. ferjedriftsmidlar overført frå staten framover. Ein eventuell reduksjon i ferjedriftsmidlane vil påverke Møre og Romsdal fylkeskommune si økonomiske evne til å finansiere eit så stort prosjekt. Kva for økonomiske verknadar endringane i inntektssystemet får for Møre og Romsdal fylkeskommune og Nordøyvegprosjektet veit vi først ved framlegginga av kommuneproposisjonen 2015 i mai 2014. Først når statsbudsjettet vert lagt fram i oktober 2013 veit ein om ordninga med Regionalt differensiert arbeidsgjevaravgift (RDA-midlar) faktisk blir forlenga. Det er i saka lagt inn ein føresetnad om at dette er tilfelle. Dei fire ovennemde postar er eksterne faktorar som ein ikkje i særleg grad kan påverke. Fylkesrådmannen meiner difor det er for tidleg å ta ei endeleg avgjerd på om Nordøyvegen skal realiserast eller ikkje. 7 Fylkesrådmannen si tilråding Fylkestinget ber fylkesrådmannen fortsette arbeidet med utgreiing av Nordøyvegprosjektet, slik at alle økonomiske og faglege verknadar er tilstrekkeleg utgreidd. Ottar Brage Guttelvik fylkesrådmann Arild Fuglseth samferdselssjef