Pressetreff måndag 16. februar 2009 Utvalsleiar Jorunn Ringstad 1
Mandatet til utvalet Utgreie behovet for eit sjølvstendig tilsynsorgan med ansvar for infrastrukturtryggleiken i vegsektoren. Dersom utvalet tilrår eit sjølvstendig tilsyn med veginfrastrukturen, skal det òg tilrå ansvarsområde, avgrensingar mot andre aktørar og utgreie økonomiske og administrative konsekvensar av eit eventuelt tilsyn. 2
Kort om vegsektoren Hovudaktørane er Stortinget, regjeringa, departementa, Statens vegvesen ved Vegdirektoratet og regionvegkontora, fylkeskommunane, kommunane, konsulentar og entreprenørar. I dag er det totalt ca 92 000 km offentleg veg - ca 27 000 km riksveg, ca 27 000 km fylkesveg og 38 000 kommunal veg. Riksvegnettet er igjen inndelt i stamvegar (ca 9000 km) og andre riksvegar (ca 18 000 km). Forvaltingsreforma føreslår ei ny veginndeling som gjer at dagens stamvegar vil bli riksvegar og nær to tredeler av dagens riksvegar vil bli fylkesvegar. 3
Tryggleiksutfordringar Noreg er eitt av dei fire landa i verda som har oppnådd størst tryggleik på vegane Sidan 1970 er drepne i trafikken meir enn halvert trass i tredobling av trafikken MEN: ca 250 drepne og 1000 varig skadde årleg Auka tryggleik krev at tiltak retta mot trafikant, køyretøy og infrastruktur blir sett i samanheng. Trafikantfeil medverkande årsak i nesten alle alvorlege ulukker Forhold ved veginfrastrukturen har vore medverkande årsak i 20-30 % av dødsulukkene - i nokre tilfelle òg utløysande årsak til ulukker. 4
Vegtilsyn for infrastruktur modell for tilsynet Modellen for korleis utvalet ser føre seg eit tilsyn i vegsektoren i kapittel 6.2 i rapporten Det blir der drøfta: - Tryggleiksomgrep og føremål - Tilsynsobjekt - Pliktsubjekt - Avgrensing mot køyretøy og trafikant - Formelt rammeverk - Oppgåver - Tilsynsmetodar - Kompetanse og kapasitet - Tilhøvet til andre tilsynsstyremakter - Tilknyting til departement 5
Utvalet sine vurderingar Klar rolle- og ansvarsdeling, godt regelverk og gode prosedyrar for samhandling er naudsynt for høgt tryggleiksnivå Avgrensinga til infrastrukturen ikkje uproblematisk Tryggleik må vere målsetjinga i behovsvurderinga Risikobasert systemtilsyn Oppgåvefordeling ikkje mogleg å konkretisere innan tidramma Tiltak innanfor dagens organisering som kan ha positiv effekt 6
Forslag frå eit fleirtal i utvalet Bør opprettast statleg vegtilsyn for veginfrastruktur Ikkje eit alternativ til SVVs eksisterande planar Forvaltingsreforma viktig argument for tilsyn Meir synleg balansering av tryggleik mot andre faktorar Vil gi meir tillit i rolla som uavhengig tilsynsstyresmakt Tydelegare grenseoppgang naudsynt I andre sektorar er tilsyna organisert uavhengig Erfaringar vil kunne gjerast frå Sverige Eksterne vurderingar viser at SVV har potensiale for betring på fleire område 7
Forslag frå eit fleirtal i utvalet held fram Inneber to statlege tilsynsorgan for trafikktryggleik Krev grenseoppdraging mot køyretøy og trafikantar Føreslår formalisert ordning mellom tilsynet og SVV Finst faktorar som kan tale for at eit samla fagmiljø for trafikktryggleik ikkje blir delt opp, vil difor tilrå fornya vurdering av vegtilsyn for trafikktryggleik som ikkje er avgrensa til infrastruktur Storleiken ligg truleg i intervallet ca. 50 til ca. 100 årsverk, men dette må utgreiast nærare Føre systemretta, risikobasert tilsyn, og i utgangspunktet ikkje kontrollere tekniske detaljar 8
Forslag frå eit mindretal i utvalet Ressursane til eit nytt statlig tilsynsorgan med usikker verknad på tryggleiken bør heller blir nytta til tiltak med dokumenterte gode effektar Viktig å samle oppgåvene med veginfrastruktur, trafikantåtferd og køyretøyutvikling Auka merksemd om tiltak innan infrastrukturen kan utilsikta føre til nedprioritering av meir effektive tryggleikstiltak på trafikant- og køyretøyområdet Eksterne vurderingar seier at Statens vegvesen arbeider godt med trafikktryggleiken i vegsektoren Påvist noko forbetringspotensiale innan dagens organisering, men ikkje av slik karakter eller omfang at det gjer vegtilsyn aktuelt SVV har ei viktig rolle innan F&U på trafikktryggleik 9
Forslag frå eit mindretal i utvalet held fram Kravet til tydeleg ansvarsdeling vil ikkje vil bli ivaretatt Gjennomgangen påviser ingen store rollekonfliktar Konkurranse mellom SVV/tilsynet om kompetanse Kan bety auka byråkrati utan positiv effekt Uryddig innslag i styringsrelasjonane, strid mot vanleg forvaltingspolitisk tenking Utfordrar SVVs sektoransvar på ein måte som kan reise spørsmål om vidareføringa av sektoransvaret Ikkje kjent at andre land har eigne tilsynsorgan for veginfrastrukturen Tendensen i land som gjennomfører reformer i vegsektoren går i retning av å samle oppgåvene i større einingar 10