Fjell kommune Arkiv: 404 Saksmappe: 2005/4143-4240/2014 Sakshandsamar: Svein Fjelland Gudrun Ølnes Dato: 24.09..2014 SAKSDOKUMENT

Fjell kommune Arkiv: 404 Saksmappe: 2005/4143-4240/2014 Sakshandsamar: Svein Fjelland Gudrun Ølnes Dato: 24.09..2014 SAKSDOKUMENT Utvalsaksnr Utval Møtedato Kommunestyret Skisseprosjekt - lokalmedisinsk senter Samandrag av saka basert på felles saksførelegg til kommunestyra i Fjell, Sund og Øygarden: Denne saka handlar om eit bygg for betre helse og for ei framtidsretta omsorg for alle, men særleg skal det møta behovet til dei eldre, ei befolkningsgruppe i sterk vekst. Bygget vil husa spesialisttenester for Helse Bergen, interkommunale tenester for kommunane i vest og kommunale tenester for Fjell. Mange av dei eksisterande tilboda i helselandsbyen vil verta flytta til det nye lokalmedisinske senteret samstundes som dei vert utvida og supplerte med nye. Innbyggjarane vest for Sotrabrua vil i det lokalmedisinske senteret finna felles legevakt, tilbod om restbehandling etter sjukehusopphald, øyeblikkeleg hjelp av kompetente legar, dag og døgnrehabilitering og førebyggjande tiltak i eit eige friskliv- og meistringssenter. Helse Bergen vil dessutan kunna tilby dialyse for nyresjuke og fagleg hjelp i ein høyresentral. Kanskje vil det også koma røntgen, MR og CT som vil høgna kvaliteten på diagnostisk arbeid. Etablering av slike samarbeidsløysingar som dette vert sterkt tilrådd i fleire stortingsmeldingar. Grunngjevinga er både av fagleg og økonomisk art. Å drifta t.d. tilbod om restbehandling etter sjukehusopphald eller driva med moderne rehabilitering krev høg fagkompetanse og eit stort befolkningsgrunnlag. Skal kvar kommune gjera dette sjølv, vert tilbodet gjerne både dyrt og av lågare kvalitet. Dei som bur i Fjell vil dessutan kunna nyta godt av fleire korttidsplassar, dagaktivitetar og eit kontaktpunkt for eldre med ulike behov for helsehjelp og anna praktisk hjelp som har fått namnet «Aksjonssenter for Sjef i eige liv». Fleire av tenestene i senteret vil vera interkommunale der kapitalutgifter, byggdrift og helsedrift vil verta fordelte mellom Fjell, Sund og Øygarden. Nokre av tenestene vil driftast av Helse Bergen dette gjeld dialyse og høyresentral.

Helseføretaket vil dekka sin del av kapitalutgiftene og sin del av byggdrift t.d energi og vedlikehald. Helse Bergen vil dessutan vera med å dekka ein del av både kapitalutgifter, byggdrift og helsedrift for den intermediære avdelinga. Private fastlegar vil ha eit eige senter som dei leiger frå vertskommunen. Drifta vil dei dekka sjølve. Areal for bildediagnostikk vert venteleg fylt av aktivitetar utført av privat firma eller private spesialistar. Reinhald vil dessutan verta lagt ut på anbod. Dei resterande tenestene er kommunale og Fjell vil her dekka både kapitalutgifter, byggdrift og helsedrift. Eit så mangslunge senter krev tydeleg organisering. Dette er grundig omtalt i saka. Vertskommunemodellen i kommunelova vert lagt til grunn for den overordna organiseringa. 28 a-k i kommunelova krev at det vert inngått skriftlege avtalar mellom partane. Det vil også verta tilsett ein dagleg leiar til å koordinera drifta i bygget. Prosjektet har vore driven fram av ei kompetent prosjektleiing og ei engasjert styringsgruppe der alle partar er med. Under vegs har skisseprosjektet gjennomgått ein «slankekur» der både økonomi og fag har stått i sentrum. Bygget er no på ca 9200 m2 og er kostnadsrekna til ca 300 mill. Dei valde løysingane er gjennomdrøfta både med fagfolk, intern arbeidsgruppe og med styringsgruppa. Det er også teke høgd for litt reserveareal. Dette gjeld m.a. intermediær avdeling der sengetalet er noko høgare enn behovet i dag. Det er også for Fjell si rekning sett av rå-areal til framtidig bildediagnostikk (røntgen, MR og CT). Det har vore arbeidd systematisk for å sikra at prosjektet får tilskot frå Husbanken si støtteordning. Etter møte med Husbanken vert det no rekna med eit samla tilskot på ca 75 mill kroner som kjem kommunane til gode. I tillegg vil det verta gjeve moms-kompensasjon for deler av bygget unntaket er arealet Helse Bergen leiger og arealet til fastlegane. Det vert rekna med ein momskompensasjon på ca. 50 mill. Desse tilskotssummane lettar finansieringa monaleg for kommunane. Kva vil så dette bygget kosta partane i form av årlege kapitalutgifter når ein legg til grunn ein annuitet over 40 år til 3,60% rente? Det er lagt ned mykje arbeid i å finna fram til ei rettvis fordeling av desse utgiftene der alle partar har innsyn i utrekningsgrunnlaget. Det er i saksførelegget også vist kva drifta omtrentleg vil kosta fordelt på kommunane og Helse Bergen. Her er konklusjonen: KAPITAL DRIFT Eksisterande Netto Total Kapitalutgift Driftsutgifter drift auke drift auke er Helse Bergen 2 250 000 5 500 000-3 300 000 2 200 000 4 450 000 Legesenter 980 000 - - - 980 000 Sund kommune 340 000 5 875 000-2 706 000 3 169 000 3 509 000 Øygarden kommune 240 000 4 186 000-441 000 3 745 000 3 985 000 Fjell kommune 4 730 000 43 039 000-9 653 000 33 386 000 38 116 000 8 540 000 58 600 000-16 100 000 42 500 000 51 040 000

Innstilling: Det vert gjeve slik tilråding til kommunestyret i Fjell: 1. Kommunestyret meiner at lokalmedisinsk senter vil møta det framtidige behovet for helse- og omsorgstenester på ein framtidsretta måte. 2. Kommunestyret godkjenner skisseprosjektet slik det ligg føre og vedtek å realisera lokalmedisinsk senter med planlagt ferdigstilling i 2018/2019. I den vidare planlegginga må ein halda fram arbeidet med å effektivisera bygg og drift. 3. Kommunestyret gjev rådmannen i fullmakt til å gjennomføra prosjektet innanfor dei areal- og kostnadsrammer som er gjevne i saka. 4. Kommunestyret legg til grunn at prosjektet vert innarbeidd i handlingsprogrammet for perioden 2015-2018. 5. Kommunestyret meiner at fordelinga av kapitalutgifter og driftsutgifter som vist i saka gjev eit godt grunnlag for endelege avklaringar om utgiftsdelinga. 6. Kommunestyret godkjenner at ein for den overordna organiseringa legg til grunn vertskommunemodellen, jfr 28 a k i kommunelova. Kommunestyret tek elles til orientering måten rådmannen ønskjer å organisera senteret på. 7. Kommunestyret tek mellombels på seg kapitalutgiftene for m.a. rå-arealet til det uavklarte bildediagnostiske tilbodet. 8. Kommunestyret legg elles til grunn ei gradvis opptrapping av drifta i samråd med nabokommunane og Helse Bergen. 9. Kommunestyret gjev rådmannen i oppdrag å utarbeida samarbeidsavtalar i samsvar med 28 a - k i kommunelova med nabokommunane. Likeeins må det utformast samarbeidsavtale med Helse Bergen og husleigeavtale med dei private fastlegane.. Avtalane vert å godkjenna av formannskapet. Det vert gjeve slik tilråding til kommunestyra i Sund og Øygarden: A. Kommunestyret meiner at lokalmedisinsk senter vil møta det framtidige behovet for helse og omsorgstenester på ein framtidsretta måte. B. Kommunestyret har ikkje merknader til skisseprosjektet slik det ligg føre og vedtek å ta del i følgjande funksjonar: legevakt, intermediær, ØH, rehabilitering dag og døgn samt friskliv og meistring. C. Kommunestyret meiner at fordelinga av kapitalutgifter og driftsutgifter som vist i saka gjev eit godt grunnlag for endelege avklaringar om utgiftsdelinga. D. Kommunestyret godkjenner at ein for den overordna organiseringa legg til grunn vertskommunemodellen, jfr 28 i kommunelova. E. Gjennom dette vedtaket forpliktar kommunestyret seg til å vera med på sin del av lokalmedisinsk senter både med omsyn til kapital- og driftsutgifter. Dette vert seinare nedfelt i ein samarbeidsavtale mellom Fjell, Sund og Øygarden, som vert lagt fram for kommunestyret til godkjenning. Straume, den... Steinar Nesse

Rådmann Dokument vedlagt saka: Om helselandsbyen på Straume Om rehabilitering Rekneark som viser fordeling av kapitalutgifter og driftsutgifter første heile driftsår, andre driftsår og ved full drift. Saksopplysningar: 1.Felles utfordringar Kommunane i vest står framom store utfordringar uavhengig av mogeleg endra kommunestruktur. Denne utfordringa er det mange innlandskommunar som misunner oss; nemleg at folketalet aukar. Men mest av alt aukar folketalet i aldersgruppene over 80 år. Det er 80 pluss som treng mest hjelp frå helse- og omsorgstenestene i kommunane våre og er såleis den største brukargruppa. Det følgjande er Statistisk Sentralbyrå si framskriving basert på «høg nasjonal vekst» og avrunda tal: 2012 2025 2040 Fjell 550 1000 2450 Sund 200 330 800 Øygarden 200 250 580 Sum 950 1570 3830 Aldergruppa 80+ for Fjell, Sund og Øygarden for åra 2012, 2025 og 2040 basert på høg nasjonal vekst, Statistisk Sentralbyrå. Som ein vil sjå aukar talet på eldre over 80 år i sum for kommunane frå 950 i 2012 til 3830 i 2040. Dette er ein auke på ca 300%. Denne veksten i tal brukarar kan møtast på ulikt vis. Ein kan halda fram med dei tradisjonelle tilboda kommunane driv innan eldreomsorg og auka dei i tråd med folkeveksten. Kva vil det i så fall innebera? Ein enkel måte å synleggjera dette på er at ei 3-dobling av tal eldre over 80 år vil kunna medføra ei 3-dobling av tenesteomfanget vi har i dag. To Stortingsmeldingar viser at slike tradisjonelle løysingar ikkje vert berekraftig i framtida både i høve til økonomi og tilgang på fagpersonell. Som eit alternativ til det tradisjonelle tilbodet vert det i denne saka teke til orde for å satsa stort t.d. på rehabilitering med sterke fagmiljø slik at folk kan bu lengre i eigen heim til gled for seg sjølv og for kommunen. På dette viset kan ein unngå innlegging på sjukeheim og elles redusera behovet for andre kommunale tenester. Som kjent kostar ein sjukeheimsplass pr år omlag 1 mill kroner... I røynda har kommunane i vest saman med Helse Bergen - i fleire år vore med på å utvikla utradisjonelle løysingar m.a. gjennom ei felles intermediær avdeling lokalisert til helselandsbyen på Straume. Her ligg ei rekkje tiltak som er nærare omtalt i eit vedlegg til saka. Nokre av desse tenestene held til i mellombelse lokale t.d. den intermediære avdelinga. Andre har behov for ekspansjon t.d. dialyse. Dessutan står kommunane framom ein sterk auke i talet på eldre og dette krev nytt areal. For Fjell kommune er det også behov for fleire korttidsplassar og eit aksjonssenter til prosjekt «Sjef i eige liv». Helselandsbyen må difor

utvidast og tanken har lenge vore å gjera det i form av eit mangfaldig, lokalmedisinsk senter. Slike felles-løysingar vert sterkt tilrådd i fleire stortingsmeldingar.

2. Forankring 2.1 Vedtak om planlegging av eit lokalmedisinsk senter Rapporten «Betre saman» frå oktober 2009 - eit interkommunalt samarbeid mellom kommunane Fjell, Askøy, Sund og Øygarden - stakar ut hovudkursen for helsesamarbeidet i regionen. Her vert det teke til orde for skiping av eit framtidig lokalmedisinsk senter på Straume og at det i påvente av dette skal etablerast 6 intermediære senger som eit pilotprosjekt for å koma i gang og vinna røynsler. I det felles saksførelegget som vart utarbeidd vart det også konkludert med at prosjektgruppa skal følgja opp denne piloten og samstundes planleggja innhald og organisering av det lokalmedisinsk senteret. Både Helse Bergen og kommunane slutta seg til dette under handsaminga av saka. Rapporten viser også korleis kapital og driftsutgifter i eit fellesprosjekt kan fordelast mellom partane. Pilotprosjektet kom i drift vinteren 2010, bygd på ein skriftleg avtale mellom partane. I rapporten vert det argumentert sterkt for etableringa av eit lokalmedisinsk senter. Her er nokre sitat frå rapporten som underbyggjer dette: «Eit lokalmedisinsk senter er eit svar på dei utfordringar St.meld 47, Samhandlingsreforma, reiser. Rett pasient på rett stad i helsetenesta gir ein uomtvisteleg gevinst. Pasienten vil få eit meir tilpassa tilbod, sjukehuset vil kunna konsentrera seg meir om den mest spesialiserte behandlinga, kommunane sitt ansvar vert utvida mot meir krevjande oppgåver og den samla kostnaden for samfunnet vert mindre.» «Opptrening etter sjukdom gjev godt resultat gjennom ei mobilisering av pasienten sine ressursar. Tidleg utskriving frå sjukehus, kompetent lokal behandling og oppfølging i eigen heim etterpå, er ein god måte å få dette til på.». Prosjektgruppa «Betre saman» gjorde som vedteke; styrte pilotprosjektet og planla rammene for lokalmedisinsk senter. I notat av 15.12.2011 stila til Styret i Regionrådet Vest, kommunane og Helse Bergen vart det gjort greie for hovudinnhaldet i eit framtidig lokalmedisinsk senter. Tilrådinga femner om intermediære senger, dag- og døgnrehabilitering, senter for læring og meistring, røntgen, dialyse, observasjonssenger (ØH) etc. I notatet med tilhøyrande saksutgreiing vert partane også informert om den vidare prosessen og dei vert oppmoda om å koma med eventuelle merknader til plangrunnlaget. Vedtaka har denne ordlyden: Fjell kommunestyret gjorde for sin del slikt vedtak 26.01.2012: 1. Kommunestyret godkjenner plangrunnlaget for lokalmedisinsk senter slik det går fram av notat av 15.12.2011. 2. Kommunestyret gjev rådmannen fullmakt til å engasjera arkitekt slik at det kan utformast eit skisseprosjekt til godkjenning i Helse Bergen og kommunane. 3. Kommunestyret legg elles til grunn at sjølve byggeprosjektet vert organisert slik at god forankring i kommunar og helseføretak vert sikra. Sund kommunestyre gjorde slikt vedtak... : (Sund kommune oversender vedtaket slik at vi kan lima det inn her) Øygarden kommunestyre gjorde slikt vedtak 01.02.2012:

1. Kommunestyret tek saka om bygging av lokalmedisinsk senter på Straume til orientering. 2. For å ivatreta oppgåver knytt til samhandlingsreforma sluttar kommunestyret seg til at Øygarden deltek i det interkommunale helsesamarbeidet lagt til lokalmedisinsk sen ter på Straume. 3. Rådmannen får fullmakt til å delta i det vidare utgreiings- og planleggingsarbeidet basert på dei føringar som går fram av saka. 4. Øygarden kommune ønskjer ikkje vidare utgreiing av bynær fødestove. Askøy skriv i brev av 22.03.2012 at kommunen alt har lokalitetar til dag og døgnrehabilitering og takkar difor nei til å ta del i denne funksjonen og seier samstundes ja til deltaking i det intermediære tilbodet. Seinare melder Askøy frå om at dei ønskjer å vera sjølvhjelpne også med omsyn til intermediære pasientar og takkar nei til vidare deltaking. Med basis i plangrunnlaget vart SINTEF engasjert til å utforma eit funksjonsprogram i samarbeid med fagfolk og administrative leiarar frå Helse Bergen og kommunane. Funksjonsprogrammet låg føre sommaren 2012. Neste steg i prosessen var å etablera ei styringsgruppe med mandat til å planlegga og bygga det lokalmedisinske senteret, jfr notat av 28.08.2012 stila til Helse Bergen og kommunane. Desse er av partane utpeikt til å vera med i styringsgruppa: 3 representantar frå byggherren Fjell kommune der den eine vert leiar av styringsgruppa: Line Barmen, Terje Handal og Gudrun Ølnes (leiar) 2 representantar frå Helse Bergen: Ingebjørg Halstensen og Gro Jofrid Aarli 1 representant frå Sund kommune: Anne Grete Hareide 1 representant frå Øygarden kommune: Åse Vik 1 representant frå det medisinsk faglege miljøet v/ kommuneoverlegen i Sund og Fjell: Stein-Inge Stigen Svein Fjelland, Fjell kommune, har teke del i dei fleste møta og fungert som rådgjevar for styringsgruppa. Styringsgruppa er i mandatet gjeven vide fullmakter, men det er tydeleg presisert følgjande: «Kommunane og Helse Bergen må godkjenna skisseprosjektet med overslag over kostnader både i høve til investering og drift. Driftsopplegget skal skisserast og driftskostnaden inkludert husleige skal fordelast slik at alle partar får eit oversyn over framtidige utgifter.» Askøy kommune takka nei til å vera fast medlem i styringsgruppa, men fekk høve til å tiltre gruppa når kommunen sjølv ønskjer det.

3.Planlegging av innhald 3.1 Omtale av planprosess Oppstartsmøte i styringsgruppa vart halde i august 2012. Etter avtale har Askøy kommune v/representant Liv Olsen stått fritt til å delta og har fått innkalling og referat frå alle møta. Styringsgruppa vart etterkvart utvida med representant frå brukarane til Helse Bergen v/ Line Orvedal, arbeidsorganisasjonane ved Heidi Robertson og frå vernetenesta ved hovudverneombod Trude Erstad Villanger. Dei to sistnemnde representantane kjem frå Fjell kommune og er godkjende som representantar for tilsette og verneleiinga i alle kommunane. Kommunikasjon og kontakt i styringsgruppa har vore tett og god. Den tverrfaglege samansetjinga har ført til drøftingar som har gitt optimalt gode bygningsmessige og driftsmessige planløysingar. Det er til no halde til saman 9 styringsgruppemøter. I april 2013 reiste styringsgruppa på ein inspirerande studietur saman med arkitekt og prosjekteringsleiar til Peer Gynt Helsehus i Moss. 3.2 Konklusjonar om innhaldet i lokalmedisinsk senter Med utgangspunkt i notat av 15.12.2011 har styringsgruppa arbeidt med å kvalitetssikra omfanget av dei funksjonar som skal vera innhaldet i det lokalmedisinske senteret. Konklusjonen er som følgjer: a) Interkommunale funksjonar Legevakt: Dagens legevakt for Fjell og Sund vert flytta frå helsesenteret til lokalmedisinsk senter. Det vert teke høgd for at Øygarden kan verta ein del av den nye legevakta. Fagleg grunngjeving: Behov for meir areal og samordning av legeressursar. I senteret vil det m.a. vera fastlegar der den eine er legevaktsjef og ØH-senger som treng nærleik til legetenester. 10 intermediære senger: Dagens 6 senger i paviljongen vert flytta til lokalmedisinsk senter og kapasiteten vert auka til 10 senger. Sengene skal brukast av innbyggjarar i kommunane Fjell, Sund og Øygarden. 1-2 av sengene vil verta brukt til lindrande behandling, særleg for kreftpasientar. 10 senger er i overkant av det vi treng dei første driftsåra her er det ein mindre reservekapasitet. Fagleg grunngjeving: Prøveprosjektet med intermediære senger har i følgje pasientar, sjukehus og kommunar vore særs vellukka. Det reduserer opphaldstida på sjukehus og pasienten får aktiv behandling med sikte på å greia seg sjølv. 4 ØH-senger: Dagens 4 ØH-senger for Sund og Fjell i paviljongen vert flytta til lokalmedisinsk senter. Her er det teke høgd for at dei 4 sengene i 2 standard sengerom også kan gi eit tilbod til Øygarden. Utifrå effektiv drift og kapasitetsutnytting vert sengene plassert nær dei intermediære plassane Fagleg grunngjeving: Røynslene i prøveperioden med dette statleg finansierte tilbodet er gode. Tilbodet reduserer innlegging i sjukehus og pasientane får god behandling lokalt. 10 senger for døgnrehabilitering: Dette er eit nytt tilbod for innbyggjarane i Fjell, Sund og Øygarden. Kapasiteten er fastsett etter grundig vurdering i ei faggruppe og konsultasjon med nasjonal ekspertise.

Fagleg grunngjeving: Rehabilitering har til no vore eit nedprioritert fagfelt både frå stat og kommunar si side. Regjeringa har no flytta temaet høgt opp på den politiske dagsorden. Å møta det veksande talet på eldre og andre pasientar utan eit profesjonelt rehabiliteringstilbod er utenkjeleg. Nyare forsking frå Larvik kommune viser at ei spesialisert rehabiliteringsavdeling kan oppnå så gode resultat at det kan redusera utgiftene i helse- og omsorgsrekneskapen, jfr prenta vedlegg til saka. 10 plassar til dagrehabilitering: Dette er eit nytt tilbod som femner om kommunane Fjell, Sund og Øygarden. Kapasitet er fastsett etter grundige vurderingar. Fagleg grunngjeving: Sjå døgnrehabilitering. Friskliv og meistringssenter: Dette er eit nytt tilbod som alt er starta opp i Sotra Arena og som vil få supplerande areal i det lokalmedisinske senteret. Tilbodet gjeld for kommunane Fjell, Sund og Øygarden. Senteret skal ta initiativ til dag- og kveldsaktivitetar for store befolkningsgrupper som slit med helsa t.d. røykarar, personar med diabetes, innaktive, kols-pasientar og psykiatriske pasientar. Nokre av tiltaka vil verta lagt til nabokommunane. Fagleg grunngjeving: Dette er eit tiltak som skal gjera det lettare for store pasientgrupper å leva med kroniske sjukdomar. Det skal også vera med på å førebyggja behovet for kostbare helse og omsorgstiltak. b) Spesialist funksjonar: 10 dialyse-plassar: Dei 5 dialyseplassane for nyresjuke som Helse Bergen driv i Straume bu- og servicesenter i dag, vert flytta og utvida til 10 plassar. Helse Bergen driv tenester som er uavhengig av kommunegrenser og det utvida tilbodet vil gjelda pasientar frå Askøy, Fjell, Sund, Øygarden og Bergen. Det er også aktuelt å etablera ein poliklinikk som ein del av tilbodet til nyresjuke. Fagleg grunngjeving: Røynslene med det eksisterande tilbodet i helselandsbyen er svært positive. Behovet for dialyse er stigande. Høyresentral: Dette er eit heilt nytt tilbod som Helse Bergen ønskjer å etablera m.a. for å møta behovet til ein veksande eldre befolkning. Fagleg grunngjeving: Dette vert eit lokalt tilbod som alt no er mykje etterspurd. c) Kommunale funksjonar: 18 korttidsplassar: Fjell kommunestyre har tidlegare gjort vedtak om å etablera 20 korttidsplassar og lokalisera dei til det lokalmedisinske senteret. Som ein del av dei kostnadsreduserande tiltaka i planlegginga er sengetalet justert ned til 18. Fagleg grunngjeving: Tiltaket er nødvendig for å halda tritt med befolkningsutviklinga. Det vil også føra til at fleire kan greia seg lengre i eigen heim og pårørande kan få ei planlagt avlasting. Aksjonssenter for «Sjef i eige liv»: Arbeidet med å forma morgondagens eldreomsorg i Fjell enda opp med rapporten «Sjef i eige liv» frå des. 2012. Her er hovudtanken å leggja til rettes for at eldre skal kunna bu lengst mogeleg i eigen bustad. Eitt av dei støttande tiltaka er å kunna venda seg til ein stad/eitt telefonnummer for å få hjelp anten du treng helsehjelp eller praktisk hjelp i heimen. Denne staden er aksjonssenteret. Her skal ein også ta imot og følgja opp tryggleiksalarmar og andre omsorgsteknologiske nyvinningar. Aksjonssenteret skal vera i drift 24 timar i døgeret heile året. Fagleg grunngjeving: Det vert vist til dokumentet «Sjef i eige liv», desember 2012.

Dagaktivitetar: Det vert i foaje-området lagt til rettes for at heimebuande m.a. frå omsorgsbustader i nærleiken kan få tilbod både om mat og aktivitetar. Fagleg grunngjeving: Aktivitetstilbod og sosial stimuli er viktig for å unngå einsemd hjå eldre som bur heime. Forsking og undervisning: Lokalmedisinsk senter og «Sjef i eige liv» vil venteleg representera framtidsløysingar for helse- og omsorgs-norge. Det vert difor lagt til rettes med eit kontor for forskar og eit lokale for gruppe-undervisning. Fagleg grunngjeving: Forsking og undervisning styrkjer den faglege utviklinga og sikrar rett arbeidskraft for framtida. Alt no har vi eit nært samarbeid med universitet, høgskule og forskingsinstitusjonar. d) Private funksjonar: 6 fastlegar: Det er saman med dei private legane planlagt kontor for 6 fastlegar. Desse flyttar frå helsesenteret til det lokalmedisinske senteret. Private funksjonar er også omtalt nedanfor - sjå e) og f). e) Fellesfunksjonar Det vil vera ei rekkje støttande fellesfunksjonar for drifta. Desse er: Resepsjon, kjøkken, reinhald, vaktmeister/vedlikehald, vaskeritenester og IKT. Det er lagt opp til felles reinhaldteneste for heile bygget, og tenesta vert å kjøpa i den private marknaden. Det vil vera ein vaktmeister på bygget som representerer byggeigar vedlikehald og serviceavtalar vert elles kjøpt i den private marknaden. Kjøkkenet på Fjell sjukeheim er tidlegare utvida for m.a. å kunna dekka behovet ved det lokalmedisinske senteret. Kjøkkenet vil difor kunna stå for all matlevering samt drift av kantina. Når det gjeld vaskeritenester vil Helse Bergen og det private fastlegesenteret ordna dette sjølv. For dei interkommunale og kommunale funksjonane vil vaskeritenester verta kjøpt anten hjå regional ASVO-bedrift eller i markanden elles. For IKT gjeld at det i den vidare planlegginga må avklarast i detalj kva IKT- tenester vertskommunen skal levera. Dette må nedfellast i ein skriftleg avtale mellom partane. Senteret vil ha ein dagleg leiar sjå avsnittet om organisering som skal fremja samordning og samarbeid i bygget. f) Uavklart funksjon Bildediagnostikk: Dette er ein spesialistfunksjon. Helse Bergen har utgreidd behovet for bildediagnostikk og har konkludert med at eit slikt tilbod bør etablerast og omfattast av røntgen, CT og MR. Men dei har ikkje ressursar til det no. Helse Vest, som eig Helse Bergen, har eit overordna ansvar for det samla private og offentleg tilbodet innan bildediagnostikk. Føretaket er førebels ikkje villig til å lysa ut eit privat tilbod med Straume lokalmedisinske senter som lokalisasjon både av faglege og økonomiske grunnar. Kommunen har hatt møte med dei private aktørane Curato og Unilabs som begge viser interesse for prosjektet. Men dei hevdar at det må liggja føre ein avtale om kjøp av tenester frå Helse Vest før dei kan risikera ei slik satsing. Temaet er dessutan teke opp både skriftleg og munnleg med statsråd Bent Høie, jfr besøket 14.08.2014. Rådmannen med tilslutning frå styringsgruppa og eigne fagfolk - tilrår likevel at arealet som er på ca 400m2 netto/600m2 brutto vert realisert som eit rå-areal. Grunngjevinga er at presset mot spesialisthelsetenesta vil auka, inkludert den bildediagnostiske etterspurnaden. Dette arealet skal primært

nyttast til bildediagnostikk, men kan alternativt også brukast til andre føremål gjerne i privat regi - om primær-ønsket ikkje vert realisert. I denne uavklarte situasjonen er det rimeleg at vertskommunen tek risikoen med dette arealet. Det kan t.d. finansierast med eigenkapital slik at ein står friare i forhandlingar med aktuelle interessentar. Fagleg grunngjeving: Bildediagnostikk er viktig for å sikra høg fagleg kvalitet på det medisinske arbeidet og tryggja god rekruttering av fagfolk. Særleg vil samlokalisering med legevakt, ØH og intermediær ha stor verdi. Det same gjeld også for legespesialstane i helselandsbyen. For Helse Bergen vil tilbodet føra til ein etterlengta kapasitetsauke. For folk flest i regionen vil det letta tilgangen til bildediagnostikk.

4. Byggeprosjektet 4.1 Føringar for skisseprosjektet Tomt Senteret skal byggjast i tilknyting til Straume terapisenter i helselandsbyen på Straume. Tomta, på ca. 7.100 m2, utgjer del av bnr. 38 bnr. 251 og tomt med einebustad, gnr. 38 bnr. 145 på ca. 1000 m2. Tomta er avgrensa mellom Foldnesvegen mot aust, Fjell sjukeheim og Straume Terapisenter mot sør og tilkomstveg til Øyane DPS i vest. Tomta grensar til skråning mot Foldnes gravplass i nord. Situasjonskart tomteområde Tomteområde sett mot sør - Straume sentrum Begge tomtene er eigd av Fjell kommune og er omfatta av reguleringsplan nr. 200600121 for senterområde Straume, Foldnes og Arefjord der føremålet er offentleg byggjeområde, godkjend av i KS-møte 4/09, 26.01.2009. Tomta framstår i dag som delvis utsprengd og planert. Einebustad skal rivast og tomta sprengast og planerast. Eksisterande VA-ledningar som går frå Terapisenteret til Foldnesvegen må leggjast i kulvert eller leggjast om det nye bygget. I følgje FjellVar as vil det være tilstrekkeleg kapasitet for vatn og avlaup i området når senteret står ferdig i 2018/2019. Det er lagt fram røyr med fiber, tele og straum til tomta. Parallelt med planlegginga, har det pågått kartlegging av behov for nød- og reservestraum til heile det offentlege området på Straume; Helselandsbyen og Rådhuset. På bakgrunn av denne utgreiinga vert det etablert eige aggregat i bygget som skal sikra senteret reservestraum. Kostnader for dette er lagt inn i kostnadskalkylen. Reguleringsstatus og - vilkår Tomta er omfatta av flatereguleringsplan nr. 200600121 for senterområde Straume, Foldnes og Arefjord der føremålet er offentleg byggjeområde. Det er i føresegnene mellom anna sett maksimal BYA=40% og maks gesimshøgde frå gjennomsnittleg terreng på 12 meter. Bygget vil overstige maks % BYA og gesimshøgde. Dette vil krevje dispensasjon, mindre reguleringsendring eller reguleringsendring. Avkjørsle frå planområdet skal vere mot lokalveg i søraust Blombakkane. I følgje planen skal tiltaket vise parkeringsplassar i samsvar med kommunalteknisk vegnorm.

For denne type bygg vil det utløysa krav om 0,2 plassar pr. sengeplass og 0,6 plassar pr. tilsett. For overflateparkering skal det setjast av min. 18 m2 pr. parkeringsplass. Arealet skal inngå i BYA-rekneskapet. Parkering Med bakgrunn i krav til parkeringsplassar i samsvar med kommunalteknisk vegnorm, delfunksjonsprogram og berekna tal tilsette, vert det lagt til grunn totalt 80 parkeringsplassar. Desse vert fordelt med hovedtyngda i parkeringskjellar i bygget og nokre som overflateparkering / gjesteparkering. Trafikktilhøve Trafikkanalyse i samband med oppføring nytt LMS er utarbeidd av Sivilingeniør Helge Hopen. Oppsummering frå Rapport pr. oktober 2012 følgjer som uprenta vedlegg. Rapporten viser at det ikkje er spesielle trafikale tiltak som må gjennomførast som følgje av byggeprosjektet. Tilkomst Tilkomst for bil til bygget vert via Blombakkane langs felles tilkomstveg med Øyane DPS. Eksisterande tilkomstveg frå einebustadtomt til Foldnesvegen skal stengast og kan ikkje nyttast som tilkomstveg til senteret. For tilsette og brukarar som kjem til Straume med buss er det samanhengande gangvegar frå bussterminal til senteret. Det er også busstopp i Foldnesvegen med relativ ofte bussavgangar. Frå eksisterande parkeringshus langs Foldnesvegen, er det enkelt å ta seg fram til senteret via fortau langs vegen. Framdrift Det vart føreset at senteret skal stå ferdig og takast i bruk i 2019. Anbodskonkurranse arkitekt- og rådgivingstenester Med bakgrunn i delfunksjonsprogram og ovannemnde vilkår blei det hausten 2012 gjennomført anbodskonkurranse om totalrådgjeving for planlegging og prosjektering av Lokalmedisinsk senter i Region Vest. Anbodet omfatta komplett rådgiving- og prosjekteringstenester for gjennomføring av oppdraget; det vil sei alle ansvarsområder i høve Plan- og bygningsloven for eit byggeprosjekt med slik storleik og kompleksitet. Oppdraget er delt inn i tre hovudfasar: Hovudfase 1: Romprogram og skisseprosjekt med kostnadsoverslag Hovudfase 2: Forprosjekt og anbodskonkurranse for totalentreprise Hovudfase 3: Opsjon tiltransport arkitekttenester til totalentreprenør for detaljprosjektering, søknader offentlege løyver/godkjenningar og oppfølging produksjon. Det er lagt særleg vekt på gjennomføring av fase 1. Skisseprosjekt med kostnadsoverslag som vert grunnlag for politisk handsaming og godkjenning av prosjektet med finansiering. Det er teke atterhald om å avslutte prosjektet etter Hovudfase 1. Det kom totalt inn 10 tilbod. Link Arkitektur as, som har med seg Multiconsult as som teknisk underrådgjevar, vann konkurransen, etter evaluering av følgjande vekta kriteria TK1 Kvalitet 40% TK2 Totalpris fase 1 og 2 30% TK3 Opsjonspris fase 3 30%

Kontrakt med Link Arkitektur as blei inngått 08.02. 2013 4.2 Utforming av skisseprosjektet I november 2013 låg det føre skisseprosjekt på eit bygg i 4 etasjar + parkeringskjellar og bygg for tekniske rom på tak totalt 10.607 m2 BTA. Kostnadsoverslaget viste prosjektkostnader tett opp mot 400 millionar kroner. I Fjell kommune sin handlings- og økonomiplan 2014 2017 er sett av ei kostnadsramme på 300 mill. kroner. Prosjektet kunne ikkje gjennomførast slik det låg føre. Prosjektet blei granska med fokus på kostnadsreduserande tiltak: omprosjektering i form av arealreduksjon og tiltak for å redusera dyre, arkitektoniske løysingar med høge drifts- og vedlikehaldskostnader på sikt. Samstundes blei det sett fokus på å tryggja finansieringa ved intensivering av tomtesal, avtalar for husleigeinntekter og med å optimalisera areal mot vilkår for Husbanktilskot. Prosessen har ført til at alle fageiningane nøye har granska behovet for areal og gode planløysingar på nytt. Resultatet føreligg i revidert skisseprosjekt der arealet er blitt redusert utan at det har gått utover funksjonane i bygget. I tillegg har vi fått eit bygg som er betre tilpassa klima og tar mindre plass på tomta. Bygningskonstruksjonane er betre tilpassa låge drifts- og vedlikehaldsutgifter på sikt. Utforming Skisseprosjektet, slik det vert lagt fram, utgjer eit bygg i 3 etasjar + parkeringskjellar og bygg for tekniske rom på tak - totalt 9.200 m2 BTA. Plassering på tomt Bygget er plassert slik at bygningskroppen skjermar mot trafikkstøy frå Foldnesvegen og vind frå nord. Hovudinngang, uteplassar og terrassar ligg lunt og solrikt til mot sør og vest med utsikt mot Straumebyen i sør og fjorden og fjella i vest.

Køyrbar tilkomst skjer via Blomabakkane til overflateparkering ved hovudinngang eller via felles tilkomstveg til nedkjørsle til parkeringskjellar i nordenden av bygget. I nordfasaden på bygget ligg overbygd tilkomst for ambulanse og tilkomst for varebilar og bossbil. Bygget vert fysisk knytt til terapibygget med ein gangtunnell frå 2. etasje. Bygget er planlagt tilrettelagt for universell utforming både i høve tilkomst, planløysingar og intern kommunikasjon mellom tenestene. Parkeringskjellar Parkeringskjellaren ligg under terreng og gjev plass til ca. 70 bilar + sykkelparkering Her ligg også tekniske rom, reinhaldssentral og personalgarderobar. Bygningen har 2 heisar og 2 hovudtrapper som er ført ned til parkeringskjellaren og gir korte avstandar til dei ulike einingane i senteret. Nedkøyringa til parkeringskjellar er delvis samanfallande med nedkøyring til parkering i Øyande DPS. Aggregat for reservestraum vert lagt i parkeringskjellaren.

Inngangsplan, 1. etasje Etasjen inneheld eit sentralt inngangs- og publikumsområde. I tilknytning til publikumsområdet ligg kafeteria med kjøkken. Sentralt mellom hovudinngang og legevakt ligg aksjonssenteret som saman med kafeteria og kjøkken utgjer dagsenter for bebuarar frå omsorgsbustader i nærområdet. Legevakta har eigen inngang og skjerma tilkomst for ambulanse. Legevakt og legesenter er delvis samlokalisert. Høyresentral, bildediagnostikk og enkelte bifunksjonar er plassert i sydfløyen. 2. etasje Denne etasjen inneheld dialyseavdeling (rosa) og avdeling for rehabilitering (blå). Rehabiliteringseininga inneheld 10 døgnplassar og 10 dagplassar inkludert eit større fellesareal for opphald og treningsaktivitetar. Denne delen av bygget vert knytt saman med terapibygget med ei klimatisert bru. I nordfløyen ligg rom for senterleiing, administrasjon og drift med stort, felles personal- og møterom. Sentralt i etasjen ligg også kontor og møterom for opplæring og aktivitetar (friskliv og meistring). Det vert utgang til stor solrik terrasse, skjerma for vind og støy.

3.etasje I 3. etasje er heildøgnsplassane for intermediær avdeling og sjukeheimsplassane samla i eit relativt kompakt anlegg med dei fordelane for sambruk dette kan gje. Intermediær avdeling har 8 sengeplassar og 2 isolat. 2 ØH-rom med plass for 2 senger i kvar er plassert i denne delen av etasjen. Sjukeheimsavdelinga inneheld i alt 18 plassar. Begge avdelingane får utgang til solrike terrassar, skjerma for nordavind og trafikkstøy. 4 etasje Denne «etasjen» inneheld kun tekniske rom for ventilasjonsaggregat og sjaktar. Som det går fram av illustrasjon fasadar, er det gjort eit arkitektonisk poeng med å framheva ventilasjons»hus» ettersom desse er godt synlege i både nær- og fjernverknad.

Døgnplassar Her er vist typisk planløysing for bebuarrom og for isolat. Kontstruksjonsprinsipp Bygget vert planlagt og oppført etter Plan og bygningsloven TEK10, og det er utarbeidd premissdokument for høvesvis akustikk og brannteknikk. Før utarbeiding anbodsdokument for totalentreprise må det gjerast ei betre undersøking av grunntilhøva og bonitet. Bæresystemet vert planlagt med søyler som vert tilpassa parkering i underetasjen. Søyler og bærande vegger er plassert i system som gjer det muleg å bruke ulike dekkesystem. Slik løysing gjer bygget fleksibelt med tanke på innvendige ombyggingar, Bærande yttertak er planlagt som øvrige dekker med tekking med membran. Yttertak over tekniske rom vert utført i lette materialar.

Tekniske anlegg Bygget skal vera eit energieffektivt bygg tilpassa dagens krav og standard. Bygget er planlagt med vassboren varme for bruk av alternative energikjelder. I kostnadsoverslaget er medtatt at grunnlastbehovet vert dekka av varmepumpe med luft som energiberar og med gass som reserve- og spisslastdekning. Dei tekniske føringane i bygget, både vertikalt og horisontalt, skal utførast for best mogeleg fleksibilitet. Heile bygget inklusiv garasjekjellar vert sprinkla, og det får heildekkande, automatisk brannalarmanlegg med direkte varsling til lokalt brannvesen. 4.3 Byggekostnader Prosjektet, slik det ligg føre, er kostnadsrekna til vel 300 millionar kroner. Då er alle kostnader inkludert også mva, byggelånsrenter og inventar og utstyr. Kostnadskalkyla er på eit grovt nivå og er basert på framskrivne erfaringstal med eit usikkerheitsnivå på +/- 15 %. For byggeprosjekt i kommunal regi får kommunen full kompensasjon for mva med unntak av kostnader knytt til areal som vert leigd ut. Med prosjektkostnad på 300 millionar kroner vil mva-kompensasjonen for dette bygget utgjere ca. 50 millionar kroner som vert nytta til å redusere låneopptaket. Tomta er taksert til 11 millionar. Denne summen ligg ikkje inne i prosjektkostnaden, men skal reknast med i utrekning av husleige. Det same skal mva-kostnad for husleigebaserte areal. 4.4 Finansiering Prosjektet er planlagt finansiert med husleigeinntekter, tilskot frå Husbanken og inntekter frå tomtesal. Husleigeinntekter Helse Bergen betaler husleige basert på faktiske kostnader, medan husleiga til fastlegar og eventuell røntgentenester vil betale ei tilpassa marknadsleige. Nabokommunane og Fjell vil betala sin del av kapitalkostnadene. Husbanktilskot Totalt vil prosjektet få ca. 75 millionar kroner i Husbanktilskot, fordelt på ca. 1,6 millionar pr. døgnplass og ca. 9 millionar som utgjer 55% av kalkulerte anleggskostnader for dagsenteret. Inntekter frå tomtesal Kommunestyret i Fjell har gjort vedtak om at inntekter frå sal av kommunale eigedomar skal tilførast investeringsbudsjettet. Låneopptak Vertskommunen må forskotere alle prosjektkostnadene med unntak av kompensert mva inntil bygget er tatt i bruk. Vertskommunen vil ta opp byggelån for å sikra likviditet i byggeperioden. Flytande rente vil i dag liggja på ca 2,25 %. I den lågrente-marknaden som er i dag vil det vera føremålstenleg å

innhenta anbod på endeleg lån med verknad frå 2019 så snart det ligg føre bindande vedtak om skisseprosjektet. Det vert vidare tilrådd ei bindingstid på 10 år dvs fram til 2029. Det er mogeleg å oppnå ei rente for eit slikt lån i dag på ca 3,60%. 4.5 Gjennomføring byggeprosjekt og framdrift Byggjeprosjektet er det største og mest kompliserte prosjektet vertskommunen gjennomfører til no, og det vil binde opp ressursar på byggherresida i fleire år frametter. Byggjeprosjektet er tenkt gjennomført med totalentreprise der arkitekttenestene vert transportert til totalentreprenør for å sikre kontinuitet. Dette er ein modell som vertskommunen har god erfaring med (gjennomføringsmodell mellom anna for Kvednatunet, Øyane DPS og Sotra Arena) og høver for ei knapp bemanning på byggherresida. Det er også tatt høgd for ein slik modell i kontrakt med totalrådgivar (Link arkitekter as). Med atterhald om godkjent skisseprosjekt, vert framdrifta i byggjeprosjektet slik: Fasar Ferdig Godkjend skisseprosjekt med kostnadsoverslag desember 2014 Forprosjekt og anbodskonkurranse for totalentreprise desember 2015 Kontrahering, detaljprosjektering og mobilisering august 2016 Oppstart bygging august 2016 Bygging desember 2018 Innreiing og førebuing drift juni 2019 Med utgangspunkt om godkjend skisseprosjekt med kostnadsoverslag innan utgangen av 2014, går prosjektet over i Fase 2 Forprosjekt og anbodskonkurranse for totalentreprise. Parallelt med utarbeiding av anbodsmateriell, må grunnlag for rammeløyve og eventuell reguleringsendring utarbeidast og søkjast om. Dette er det teke høgd for i kontrakt med totalrådgivar som omfattar alle nødvendige ansvarsområder (alle arkitekt- og tekniske fag) for gjennomføring av denne fasen. Totalentreprisekonkurransen er venta gjennomført innan utgangen av 2015. Det vert føresett at byggherren ivaretek prosjektleiaransvaret sjølv gjennom alle fasane med ansvar for styring av framdrift-, økonomi og kvalitet. Prosjektleiar skal være bindeleddet mellom styringsgruppa og totalrådgivar, og seinare totalentreprenør når denne er på plass. Prosjektleiaransvaret omfattar også koordinering av totalrådgivar, deleiningar og brukargrupper, samt dei ulike driftstenestene som skal ivareta bygget når det står ferdig. For å sikre kontinuitet, er det ei føremon at same prosjektleiing følgjer prosjektet gjennom alle fasane. Før bygginga tek til, må byggherren knyte til seg nødvendig kompetanse til å følgje opp prosjektet i byggjefasen. Dette er byggherren sine representantar på byggjeplassen for oppfølging av byggherren sine plikter i høve inngått totalentrereprisekontrakt, Byggherreforskriften og Teknisk forskrift (uavhengig kontroll). Dette er i stor grad spesialkompetanse som byggherren må kjøpe inn. Prosjektet vil krevje store ressursar til å førebu drift av bygg og tenester med mellom anna planlegging og innkjøp av inventar og utstyr, utforming og inngåing av husleigeavtalar, tilsetjing av personale og planlegging av flytteprosessar. Dette må skje i god tid og seinast parallelt med bygginga av senteret.

5. Drifta 5.1 Organisering av LMS Framom er det vist korleis kommunane og Helse Bergen samarbeider om sjølve byggeprosjektet, jfr samansetjinga av styringsgruppa, og korleis partane i fellesskap har konkludert i høve til innhaldet i prosjektet. Dette samarbeidet vil halda fram i driftsfasen. Det er vektige grunnar for eit slikt framhald: For det første set interkommunale prosjekt krav til informasjon og deltaking for at tiltaket skal få brei forankring og aksept. For det andre har vi positive erfaringar å byggja på frå det intermediære pilotprosjektet. Agenda Kaupang lovpriser m.a. i evalueringsrapporten organiseringa med ei driftsgruppe der «alle» er med. For det tredje er det ein føresetnad for å få moms-kompensasjon at partane i det interkommunale tiltaket har reell innverknad på drifta eller som det heiter i regelverket «i fellesskap driv verksemda..» Alt i rapporten «Betre saman» frå okt. 2009 kan følgjande lesast om organisering: «Gruppa legg til grunn at Fjell kommune vert byggherre for det planlagde nybygget og vil stå som utleigar av lokala. Etter nærare avtale med dei andre partane vil Fjell kommune vera arbeidsgjevar og ansvarleg for drifta». Det som er tilrådd i den nemnde rapporten er i røynda å leggja til grunn 28 a - k i kommunelova for dette interkommunale tiltaket dvs vertskommunemodellen. Dette er etter kvart ei velprøvd organisering av interkommunalt samarbeid. I rapporten «Sjef i eige liv» er også andre selskapsformer vurderte. Her vert det vist til at desse vil krevja meir administrativ innsats og detaljerte, skriftlege avtalar om støttefunksjonar og sambruk av personalressursar. Dette kan lett verta litt «stivt» og formelt, ja, kanskje eit hinder for samarbeid. Vertskommunemodellen vert difor lagt til grunn for organiseringa. Vertskommunemodellen er heimla i kommunelova og gjeld difor berre interkommunalt samarbeid. Helseføretaka, som er eigd av staten, er ikkje inkludert i lovteksten. Dette faktum må kompenserast gjennom ein eigen avtale med helseføretaket. Det må såleis etablerast ein avtale om rettar og plikter mellom kommunane og ein med helseføretaket. I notat av 02.09.2013 (sjå vedlegg) er både organisasjonskart og organiseringa av dei ulike funksjonane omtalt. For dei som er interessert i detaljar vert det vist til dette dokumentet. Styringsgruppa for LMS har slutta seg til innhaldet som i hovudsak er dette: Vertskommunemodellen, jfr 28 a k i kommunelova, vert lagt til grunn for den overordna organiseringa. Det vert i tråd med lova inngått skriftlege avtalar mellom partane. Ordninga krev m.a. at nabokommunane gjennom vedtak i kommunestyret ber eigen rådmann om å delegera mynde innan aktuelle fagfelt til rådmannen i Fjell. Rådmannen i Fjell delegerer den daglege drifta til omsorgssjef og helsesjef. Desse søkjer råd i viktige og prinsipielle spørsmål frå den overordna styringsgruppa for «Betre saman» der alle samarbeidspartar er representerte. Det vert tilsett leiar for lokalmedisinsk senter som skal samordna drifta. Det vert også etablert støttefunksjon i form av sekretær, personal- og økonomikonsulent og resepsjonist. Leiar rapporterer til omsorgssjefen. Leiar sine arbeidsoppgåver og ansvar vil ymsa med funksjonane i senteret, jfr døma i neste punkt.

Døme: For Helse Bergen og fastlegane sine funksjonar vil han/ho vera ein tilretteleggjar av drifta på vegne av byggeigar medan leigetakarane tek ansvar for drifta si. For dei intermediære sengene er han/ho ansvarleg for drifta medan det faglege ansvaret for å levera lege-, fysio- og ergoterapi ligg hjå helsesjefen. Det same gjeld for funksjonen rehabilitering. For dei funksjonane Fjell skal driva åleine (korttidsplassar/aksjonssenter) er han/ho ansvarleg for drifta. Reinhaldstenester vert lyst ut på anbod og vert eit ansvar for leverandøren. Det vert elles vist til vedlagde notat av 02.09.2013. 5.2 Omtrentlege driftsutgifter Det er på dette tidlege stadiet ikkje laga eit fullstendig budsjett bygget vil først koma i drift i 2019. Rådmannen i Fjell har likevel hatt ein gjennomgang av det omtrentlege utgiftsnivået basert på røynsler med å drifta slike funksjonar som vert tilgjengelege i senteret t.d. drift av den eksisterande intermediære eining, legevakta etc. Tilhøva ligg elles vel til rettes for å ta bygget gradvis i bruk slik at ein lettare kan innpassa dei ekstra utgiftene over noko tid. I det følgjande vil det verta vist omtrentleg utgiftsnivå for drifta det første heile driftsåret og nivået ved full drift. Dette vert gjort for kvar funksjon i senteret. Oversynet byggjer m.a. på rekneskapstal for drift av eksisterande legevakt, intermediær avdeling, korttidsplassar etc. Rekneskapstala femner som kjent om alle driftsutgifter inkludert t.d. vedlikehald og reinhald. a) Interkommunale funksjonar Legevakt: Rekneskapen for 2013 viser ca 6,7 mill i utgift. I dag er det Fjell og Sund som dekkjer desse utgiftene. Befolkningsauke fører til auka krav til bemanning og følgjeleg ein utgiftsvekst. Øygarden si deltaking i legevaka fører til at legevakta får tilført friske midlar som kan dekka opp behovet for auka bemanning. Det vert lagt til grunn at Fjell og Sund ikkje får nokon auke i eigne utgifter til legevaktsdrifta. Intermediær: Rekneskapen for 2013 viser ca 6,6 mill i utgift for drift av 6 senger dvs 1,1 mill pr seng. Desse utgiftene vert i dag fordelt med 50% av Askøy, Fjell, Sund og Øygarden medan Helse Bergen dekkjer resterande 50%. Fordelinga mellom kommunane følgjer folketalet. Som kjent trekkjer Askøy seg frå det intermediære samarbeidet 01.01.2015. Dette vil påføra dei andre kommunane meirutgifter. Samstundes vert samarbeidet om den lindrande behandlings-eininga på Askøy avslutta. Dei frigjorte budsjettmidlane i dette prosjektet kan nyttast til å dekka meirutgiftene ved den intermediære eininga. I første driftsår vert dei 6 sengene vidareført utan auke i budsjettet. Full drift med 10 senger krev eit budsjett på ca 10 mill dvs ein auke på 4 mill. 4 ØH-senger: Rekneskapen for 2013 viser 5,2 mill i utgift for drift av 4 senger for kommunane Fjell og Sund. Tilbodet vert fram til 2016 vert finansiert 100% av staten med øyremerkte midlar for så å verta lagt inn i rammene. Det vert førebels ikkje lagt opp til endringar i budsjettet korkje det første driftsåret eller seinare. Kapasiteten med 4 senger er tilstrekkeleg til at Øygarden kan slutta seg til tilbodet. 10 senger rehabilitering: Dette er eit nytt tilbod til innbyggjarane i Fjell, Sund og Øygarden. Røynsler frå andre kommunar tilseier ei utgift på ca 1,2 mill kroner pr seng dvs 12 mill ved full drift. Oppstart av tilbodet kan venta litt til dess rehabilitering på dag er etablert og komen i drift.

10 plassar for dag - rehabilitering: Dette er eit nytt tilbod til folk i Fjell, Sund og Øygarden. Innan rehabilitering bør det gjevast prioritet til å utvikla dette til eit fagleg og pasientetterspurd tilbod. Drifta vert stipulert til ca 1.4 mill kroner. Friskliv- og meistringssenter: Dette er eit nytt tilbod til dei same kommunane. Det er stipulert at drifta det første og seinare år vil liggja på 1,2 mill kroner. b) Spesialist funksjonar 10 dialyse plassar: Helse Bergen har ansvar for drifta med dei tilhøyrande driftsutgiftene. Høyresentral: Helse Bergen har ansvar for drifta med dei tilhøyrande driftsutgiftene. For begge desse Helse Bergen-funksjonane gjeld at del av fellesutgifter (energi, vedlikehald, reinhalde etc) kjem i tillegg til deira del av kapitalutgiftene. Slike utgifter utgjer ofte frå kr 700 til kr 1000 pr kvm. c) Kommunale funksjonar 18 korttidsplassar: Rekneskapen for 2013 vedk Fjell sjukeheim viser ei driftsutgift ved korttidsopphald pr seng på ca 1,0 mill kroner. Full drift av alle sengene vil såleis kosta 18 mill kroner. Det er mogeleg å utsetja driftsstarten litt. Aksjonssenter for «Sjef i eige liv»: Dette er eit nytt tilbod som vil vera tilgjengeleg på døgnbasis heile året. Det krev m.a. 5 stillingar. Utgiftene vil vera dei same både første og seinare driftsår. Dei er stipulerte til 3,5 mill kroner. Dagaktivitetar i foajen: Dette er eit nytt tilbod. Dei årlege utgiftene er stipulert til ca kr 500.000. Forsking og undervisning: Fjell stiller 2 rom til rådvelde og kommunen dekkjer kapitalutgiftene sjølv driftsutgifter elles må dekkast av Høgskulen i Bergen og vedkomande forskingsinstitutt. d) Private funksjonar 6 fastlegar: Legane vil dekka sine eigne driftsutgifter i tillegg til sin del av fellesutgiftene (energi, vedlikehald, reinhald etc.). Det må forhandlast med legane både om husleiga og del av fellesutgiftene m.a. fordi dei alle også utfører kommunale oppgåver i 15% -20% av arbeidstida si. Private løysingar er også omtalt under punkt e) og f). e) Fellesfunksjonar Utgiftene knytt til fellesfunksjonar (t.d energi, vedlikehald, reinhald o.l) vil verta fordelte mellom leigetakarane basert på ein fordelingsnøkkel og drøftingar partane imellom. Det er vanleg at denne fordelingsnøkkelen er knytt opp til leigetakaren sitt bruttoareal i høve til det totale bruttoarealet. I dei budsjettsummane som er oppgjevne framom er fellesfunksjonar for det meste inkludert. Men det lokalmedisinske senteret er eit stort og komplekst bygg som vil krevja større utteljingar til fellesfunksjonar enn det er teke høgd for i dei historisk baserte budsjettsummane. Det vert difor plussa på budsjettet for dette sjå nedanfor under pkt