ØKONOMIPLAN

Leikanger kommune ØKONOMIPLAN 2016-2019 ÅRSBUDSJETT 2016 Framlegg frå formannskapet 26.11.2015 1

INNHALDSLISTE 2. Kommunen sine rammevilkår... 5 2.a. Folketalsutvikling... 5 2.b Om inntektssystemet... 8 2.c Frie inntekter - regjeringa sitt framlegg for 2016... 11 2.c.2 Skatt og rammetilskot... 14 2.c.3 Rente / avdragskompensasjon for investeringar... 16 2.c.4 Momskompensasjon... 17 2.c.5 Eigedomsskatt... 17 2.c.6 Kalkulatoriske rente og avskrivingar... 17 2.c.7 Premieavvik... 18 2.c.8 Avkastning frå Kraftfondet... 18 2.d Løns- og prisvekst, endringar i pensjonsutgiftene og arbeidsgivaravgift.... 18 2.d.1 Løns- og prisvekst... 18 2.d.2 Justeringsprosent på kommunale tenester... 18 2.d.3 Pensjonsutgifter og arbeidsgivaravgift... 18 2.d.4 Eigenkapitalinnskot i KLP... 18 2.e Robek... 19 3. a.tenesteproduksjon... 20 3.a.1 Sentrale folkevalde organ og revisjon... 20 3.a.2 Sentraladministrasjon og styring... 23 3.a.3 Fellestenester... 24 3.a.4 Undervisning... 27 3.a.5 Barnehage... 29 3.a.6 Helseteneste... 31 3.a.7 NAV- Sosiale tenester... 34 3.a.8 Barnevern... 37 3.a.9 Pleie og omsorg... 39 3.a.10 Kultur og bibliotek... 44 3.a.11 Sogn kulturskule... 47 3.a.12 Byggforvaltning... 48 3.a.13 Vegar... 50 3.a.14 Brannvern... 51 2

3.a.15 Vatn, avløp og renovasjon... 52 3.a.16 Miljø areal og næring... 53 3.a.17 Livssyn... 55 3.a.18 Lønsreserve... 56 3.b Driftsoversikt 2016 - framlagt... 57 3.c Oversikt / innhald i rammeområde (pr. 17.11.2015)... 58 4. Investering forslag investeringsplan for perioden 2016-2019... 63 4.1 Kommentarar til investeringsplan 2016-2019... 63 5. Finansforvaltning Gjeld og Eigenkapital... 67 5.a Aktiv forvaltning... 67 5.b Samansetning og bruk av fond (EK)... 67 5.c Kontroll mot kommunelova 44,4... 69 5.d Gjeld - Renter og avdrag... 70 6.Diverse vedlegg og søknader om tilskot... 72 6.a. Sogndal og Leikanger kyrkjelege fellesråd... 72 6.b Kontrollutvalet i Leikanger kommune... 73 6.c Andre søknad om tilskot (Vedlegg i saka)... 73 7.Politisk handsaming... 74 7.a Saksframlegg til formannskapet 26.11.2015... 74 7.b Vedtak formannskapet 26.11.2015... 80 7.c Vedtak i Formannskapet 10.12.2015... 80 7.d Vedtak i Kommunestyret 10.12.2015... 82 Oppdatert driftsoversikt etter vedtak 10.12.2015... 82 8.Uttale til budsjettframlegget for 2016... 82 9.Budsjettskjema... 83 Budsjettskjema 1A - drift... 83 Budsjettskjema 1B - Drift... 84 Budsjettskjema 2A Investeringsbudsjettet... 85 Budsjettskjema 2B Investeringsbudsjettet... 86 Økonomisk oversikt Drift... 87 Økonomisk oversikt Investering... 87 3

1.Føreord 4

Aksetittel 2. Kommunen sine rammevilkår 2.a. Folketalsutvikling Utvikling i folketalet siste 10 åra. Figuren under viser utviklinga i folketalet fom år 2005 og fram til i dag gruppert etter alder. Talmaterialet er pr. 1.1. i året, slik at 0-åringar i 2015 er dei som er fødde i 2014. 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 0 år 20 29 28 23 21 27 25 25 23 28 22 1-5 år 161 155 160 141 137 130 139 135 136 131 133 6-12 år 195 196 196 212 207 213 215 230 233 239 210 13-15 år 90 85 86 90 94 90 84 75 81 86 114 16-19 år 143 135 137 122 110 109 114 125 127 119 108 20-66 år 1291 1291 1289 1285 1273 1290 1323 1306 1310 1303 1316 67-89 år 284 184 186 183 190 194 194 208 219 248 262 90 år og eldre 25 24 23 25 27 28 28 27 25 23 22 Totalt 2209 2199 2199 2179 2156 2182 2225 2236 2255 2268 2276 2300 2280 2260 2240 2220 2200 2180 2160 2140 2120 2100 2080 Folketalsutvikling 2005-2015 Folketal; 2276 År 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Statistikk frå SSB, tabell 07459. Folketalet i Leikanger kommune utgjer pr. 01.01.2015 2276 personar. Av desse er 1113 menn og 1163 kvinner. Fom år 1992 vart Fresvik og Feios lagt til Vik kommune og folketalet for Leikanger vart då redusert frå 2853 til 2225 personar. Folketal pr. 01.07.2015: 2303 (brukt ved utrekning av innbyggjartilskot). 5

Endring (tal Aldersgruppe personar) 0 år -6 1-5 år 2 6-12 år -29 13-15 år 28 16-19 år -11 20-66 år 13 67-89 år 12 90 år og eldre -1 Totalt 8 Auke i folketal frå 2014 til 2015 er 13 personar. Samanhengar mellom utvikling i folketal og netto inn-/utflytting og utvikling i fødselsover-/ underskot. 2010K4 2011K4 2012K4 2013K4 2014K4 2015K2 Folketalet 1. januar 2182 2225 2236 2255 2268 2276 Fødde 26 23 21 25 21 9 Døde 22 21 22 21 17 7 Fødselsoverskot 4 2-1 4 4 2 Innvandring 18 17 10 8 13 1 Utvandring 3 12 2 10 6 2 Innflytting, innalandsk 84 80 92 92 81 51 Utflytting, innalandsk 60 76 81 81 84 25 Nettoinnflytting inkl. inn- og utvandring 39 9 19 9 4 25 Folkevekst 43 11 19 13 8 27 2225 2236 2254 2268 2276 2303 Statistikk frå SSB. For 4. kvartal er folketilveksten rekna som folkemengd ved utgangen av året minus folkemengd ved inngangen av kvartalet. For første, andre og tredje kvartal er folketilveksten summen av fødselsoverskot og nettoinnvandring. Frå og med 2009 har det vore ein positiv folketalsutvikling i Leikanger kommune. For alle desse åra er det netto tilflytting som har gitt størst utslag folketalstilveksten. Årskulla varier vanlegvis rundt +/- 25 fødde pr. år. Året 2001 skil seg ut ved at det dette året vart det fødd 41 born i Leikanger medan det i 2004 berre vart fødd 18 born i Leikanger. I 2014 auka folketalet med 8 personar, av dette utgjorde fødselsoverskotet 4 personar og netto innflytting utgjorde 4 personar. Så langt i 2015 (K2-andre kvartal) er det registrert ei netto tilflytting på 25 personar og ein folketalsvekst på 27 personar. Prognose folketal for neste år og for økonomiplanperioden som ligg som grunnlag for skatt- og rammetilskot: Ved berekning av dei frie inntektene er det nytta ein prognosen for folketalsutviklinga der ein framskriver dagens situasjon, dvs. 01.07.2015. Tabellen under viser dei ulike 6

alderssamansetningane som vert nytta i inntektssystemet (same aldersgruppa går att i fleire grupperingar og ein kan difor ikkje summere kolonna og komme fram til folketalet i kommunen): Folketal pr. 1.7.2015 vert vidareført for heile økonomiplanperioden: Kriteriedata IS 2016 med folketall per 1.7.2015 IS 2017 med folketall per 1.7.2016 IS 2018 med folketall per 1.7.2017 IS 2019 med folketall per 1.7.2018 Innbyggere ialt 2303 2303 2303 2303 Innbyggere 0-1 år (fra 2013), tidligere 0-2 år 46 46 46 46 Innbyggere 2-5 år (fra 2013), tidligere 3-5 år 103 103 103 103 Innbyggere 6-15 år 322 322 322 322 Innbyggere 16-22 år 203 203 203 203 Innbyggere 23-66 år 1250 1250 1250 1250 Innbyggere 67-79 år 266 266 266 266 Innbyggere 80-89 år 88 88 88 88 Innbyggere 90 år og over 25 25 25 25 Framskrevet folkemengde, etter region, kjønn, alder, tid og statistikkvariabel. Lav nasjonal vekst (Alternativ LLML) År 2016 År 2020 År 2025 År 2030 År 2035 År 2040 Menn 0-5 år 88 79 77 82 83 84 6-15 år 164 165 157 144 141 150 16-19 år 54 73 72 71 62 60 20-66 år 652 639 650 655 669 668 67 år eller eldre 169 195 212 229 232 239 Kvinner 0-5 år 71 75 74 77 80 79 6-15 år 162 145 142 135 140 140 16-19 år 64 77 61 59 58 58 20-66 år 667 678 706 715 718 707 67 år eller eldre 215 219 242 266 277 292 2306 2345 2393 2433 2460 2477 År 2016 År 2020 År 2025 År 2030 År 2035 År 2040 Totalt 67 år eller eldre 384 414 454 495 509 531 Tabellen viser korleis ein forventar befolkningssamansetninga vil utvikle seg fram mot 2040. Tal personar over 67 år vil i tidsrommet 2016-240 auke med 147. 80-89 åringar vil auke med 71 og 67-79 åringar vil auke med 69. Personar over 90 år er framskrive med ein auke på 7. 7

2.b Om inntektssystemet Kommunen sine frie inntekter består av rammetilskot og skatteinntekter og utgjer i lag med momskompensasjon om lag 80 pst. av kommunesektoren sine samla inntekter. Dette er inntekter kommunen kan disponera fritt utan andre føringar frå staten enn gjeldande lover og reglar. Gjennom inntektssystemet vert dei frie inntektene fordelt til kommunar og fylkeskommunar. Nivået på dei frie inntektene blir bestemt ut frå pris- og lønsvekst, vekst i frie inntekter, innlemming av øyremerkte tilskot, satsingar over rammetilskotet og korreksjon av rammetilskot for oppgåveendringar. Når nivået på samla frie inntekter for 2016 er fastsett, kjem ein fram til storleiken på samla rammetilskot ved å trekkje anslaget for skatteinntekter frå nivået på samla frie inntekter. Det overordna føremålet med inntektssystemet er å utlikna kommunane sine ulike føresetnader til å gi innbyggarane eit likeverdig tenestetilbod. Ved fordeling av rammetilskot vert det teke omsyn til strukturelle skilnader i kommunane (utgiftsutjamning) og skilnader i skatteinntektene (inntektsutjamning). Inntektssystemet inneheld i tillegg tilskot som vert nytta ut frå regionalpolitiske målsettingar. Det vert også gitt skjønnstilskot for å korrigere for forhold som ikkje vert godt nok ivareteke gjennom fordelingssystemet. Inntektsutjamninga omfattar inntekts- og formuesskatt frå personlege skatteytarar samt naturressursskatt frå kraftføretak. Med eit unnatak, er inntektssystemet for kommunar uendra i 2016.Vekstgrensa for veksttilskotet er endra. For 2016 er grensa for veksttilskot sett til 1,5% vekst dei siste tre åra (tidlegare 1,6%). I tillegg er satsen pr. nye innbyggjar utover vekstgrensa auka til 56 485 kr. (-dette er ikkje nye pegar skjer ved ei omfordeling mellom kommunane. Rammetilskot Rammetilskotet (kap.571) til kommunane kjem fram som summen av : innbyggjartilskotet (post 60), distriktstilskot Sør-Noreg (post 61), Nord-Noreg- og Namdalstilskotet (post 62), småkommunetilskotet (post 63), skjønstilskotet (post 64), veksttilskotet (post 66) og storbytilskotet (post 67). For 2016 er samla rammetilskot til kommunane, henta frå Prop. 1S på kr. 124.161.966 kroner. Innbyggjartilskot Storleiken på innbyggjartilskotet blir fastsett ved at summen av dei andre tilskota under kap. 8

571 (post 61 67) blir trekte ut frå samla rammetilskot. Ein mindre del av innbyggjartilskotet er gjeve ei særskild fordeling. Deretter blir innbyggjartilskotet omfordelt etter: - utgiftsutjamninga, basert på kostnadsnøklane for kommunane (tabell A-k og E-k) - korreksjonsordninga for elevar i statlege og private skular (tabell A-k) - inntektsgarantordninga (tabell B-k) - skatteutjamninga (blir ikkje vist i Grønt hefte) Det er talet på innbyggjarar per 1.juli 2015 som er lagt til grunn for inntektsutjamninga i 2016. Utgiftsutjamning Det er til dels store kostnadsskilnader i tenesteytinga mellom kommunane. Gjennom utgiftsutjamninga i inntektssystemet skal kommunane i prinsippet få full kompensasjon for dei kostnadsskilnadene som dei ikkje kan påverke sjølve. Det gjeld til dømes aldersfordelinga og strukturelle og sosiale tilhøve i kommunen. Denne kompensasjonen skjer i praksis gjennom kostnadsnøkkelen, som består av ulike kriterium med vekter. Gjennom kostnadsnøkkelen, og eit oppdatert sett med kriteriedata, blir utgiftsbehovet for kvar kommune berekna. Deretter blir tilskotet fordelt til kommunane etter utgiftsbehov deira. Utgiftsutjamninga er ei rein omfordeling det som blir trekt inn frå somme kommunar blir delt ut att til andre kommunar. Distriktstilskot Sør-Noreg Distriktstilskot Sør-Noreg skal ivareta kommunar i Sør-Noreg med ei svak samfunnsmessig utvikling. Tildeling av distriktstilskot Sør-Noreg tek utgangspunkt i distriktsindeksen, som er eit uttrykk for graden av distriktsutfordringar i ein kommune. Indeksen byggjer på indikatorar som sentralitet, reiseavstand, befolkningstettleik, befolkningsstruktur og -utvikling, status for arbeidsmarknaden og inntektsnivå. Tilskotet blir tildelt kommunar i Sør-Noreg som: - har ein distriktsindeks mellom 0 og 46, - har hatt ei gjennomsnittleg skatteinntekt dei siste tre åra som er lågare enn 120 pst. av landsgjennomsnittet (målt per innbyggjar), og - ikkje mottek Nord-Noreg- og Namdalstilskot eller småkommunetilskot. Følgjande kommunar får distriktstilskotet: Høyanger, Årdal, Luster, Bremanger, Vågsøy, Eid, Gloppen og Stryn. Småkommunetilskot Småkommunetilskotet blir gjeve til kommunar som har færre enn 3 200 innbyggjarar. For å få småkommunetilskot, må kommunen i tillegg ha hatt ei gjennomsnittleg skatteinntekt dei siste tre åra som er lågare enn 120 pst. av landsgjennomsnittet. Tilskotet blir gjeve med ein sats per kommune. (Kommunane i tiltakssona i Nord-Troms og Finnmark får tilskot etter ein høgare sats). Sats for småkommunetilskot er nominelt uendra frå budsjettet for 2015. Tilskotet vert utrekna med utgangspunkt i talet på innbyggjarar per 1.januar 2015. 9

Med unntak av Aurland får alle kommunar i fylket med innbyggjartal under 3 200 småkommunetilskotet. Veksttilskot Veksttilskotet er eit tilskot til kommunar med særleg høg befolkningsvekst. Tilskotet er grunngjeve med at kommunar med høg folkevekst på kort og mellomlang sikt kan ha vanskar med å tilpasse tenestetilbodet til ei veksande befolkning. Det kan vere problematisk å finansiere dei nødvendige investeringane utan at det verkar inn på tenestetilbodet. I Sogn og Fjordane er det ingen kommunar som vert tildelt veksttilskot (Sogndal kommune kom for budsjettåret 2015 innafor vektstgrena og fekk småkommunetilskot). Skatteutjamning Det er store variasjonar i skattegrunnlaget mellom kommunane, noko som skapar store skilnader i inntektsnivå. Skilnader i skattegrunnlaget blir, til forskjell frå skilnader i utgiftsbehov, berre delvis utjamna. Det skjer gjennom skatteutjamninga. Skilnader i inntektsnivå er den viktigaste forklaringa på ulikt tenestetilbod. For å sikre ei jamnare fordeling av inntekter mellom kommunane, og for å jamne ut uønska skilnader i tenestetilbodet mellom kommunane, føreslo regjeringa i kommuneproposisjonen 2011 å redusere den delen av dei frie inntektene til kommunane som kjem frå skatt, frå 45 til 40 pst. og auke innbyggjartilskotet tilsvarande. Kommunar med skatteinntekter under landsgjennomsnittet får kompensert for 60 % av differansen mellom eigen skatteinngang og landsgjennomsnittet. Kommunar med skatteinngang over landsgjennomsnittet, blir trekt for 60 % av differansen mellom eigen skatteinngang og landsgjennomsnittet. Kommunar med skatteinntekter under 90 pst. av landssnittet (kommune C) blir i tillegg kompenserte for 35 pst. av differansen mellom eigne skatteinntekter og 90 pst. av landssnittet. Finansieringa av tilleggskompensasjonen skjer ved at kvar kommune blir trekt med eit likt beløp per innbyggjar. Skatteutjamninga for kvar kommune vert berekna fortløpande ti gonger i året og utbetalt i lag med rammetilskot. 10

2.c Frie inntekter - regjeringa sitt framlegg for 2016 Frie inntekter for kommunane er rammetilskot, skatteinntekter, eigedomsskatt, momskompensasjon og andre ikkje øyremerka statlege tilskot er hovudfinansieringskjelda for driftsrammene. Prisvekst for kommunal sektor er berekna til 2,7% (deflator). 2.c.1 Regjeringa sitt framlegg for budsjettåret 2016 Regjeringa legg opp til ein realvekst i kommunesektoren sine samla inntekter på 7,3 mrd kroner, tilsvarande 1,7%. kroner. Av veksten er 4,7 mrd. kroner frie inntekter. Veksten er rekna frå anslått inntektsnivå i 2015 henta frå Revidert nasjonalbudsjett 2015. Veksttala frå 2015 til 2016 varierer mellom kommunane ved at fylgjande punkt vil påverke kommunane ulikt: Endringar i inntektssystemet Endringar i folketal og alderssamansetjing Endringar i regionalpolitiske tilskot Endring i tildeling av skjønn Endra kriteriedata Endringar innafor skatt (Skattedel og inntektsutjamnng) Pris- og kostnadsvekst på kommunal tenesteyting Ved utrekning av realvekst i kommunesektoren sine inntekter for 2016, blir det lagt til grunn ein vekta lønns- og prisvekst (deflator) på 2,7 % på kommunal tenesteyting. Dette byggjer bl.a. på eit lønnsvekstanslag på 2,7 prosent i 2016. Skattøyre Skattøyren skal fastsetjast ut frå ei målsetjing om at skatteinntektene for kommunane skal utgjere 40 % av dei samla inntektene i 2016. Skatteandelen blei redusert i forbindelse med revidert nasjonalbudsjett i 2015, og utgjorde då ca. 39 % av samla inntekter. For å tilpasse målet om 40 % i 2016 vert skattøyren auka med 0,45 % til 11,8 %. Folketalsvekst og pensjon Veksten i dei frie inntektene må m.a. sjåast i samanheng med auka utgifter for kommunesektoren knytt til folketalsutvikling og pensjon. I kommuneproposisjonen for 2016 er meirutgifter som følgje av folketalsvekst og endring i alderssamansetjing berekna til 2,1 mrd. kroner. Av dette må om lag 1,7 mrd. kroner finansierast innanfor veksten i frie inntekter til kommunane. For 2016 har departementet berekna at pensjonsutgiftene vil auke med 900 mill. kroner utover det som vert kompensert gjennom deflatoren. 800 mill. kroner på kommunane og 100 mill. kroner på fylkeskommunane. Dei auka kostnadene må dekkast av dei frie inntektene. Anslaget inkluderer kostnadsauken som følgje av nye levealdersforutsetningar, og innsparingar for kommunesektoren som følgje av pensjonsreforma og ny uførepensjon. 11

Andre punkt i kommuneøkonomien 2016. Tiltak som ligg inne i rammetilskotet og er medrekna for veksten i frie inntekter: styrking av kommunale tenester til rusomsorg er innlagt med 400 mill. kroner (fordelast etter sosialhjelpsnøkkelen) styrking av helsestasjons- og skulehelsetenesta er innlagt med 200 mill. kroner 400 mill. kroner av veksten er knytt opp til eit meir fleksibelt barnehageopptak 200 mill. kroner er tildelt fylkeskommunane til fornying og opprusting av fylkesvegane Bindingane på dei frie inntektene i form av auke i demografikostnader og pensjonskostnader utgjer i alt 2,6 mrd. kroner. I tillegg kjem Regjeringas satsingar på tiltak finansiert innanfor dei frie inntektene på i alt 1,2 mrd. kroner. Innanfor den samla veksten i frie inntekter gir dette eit handlingsrom for kommunane samla sett på ca. 0,7 mrd. kroner. I tillegg til satsinga på rusomsorg, helsestasjons- og skulehelsetenesta og barnehageopptak gjennom dei frie inntektene i kommunanes, er det i 2016 følgjande endringar og nye satsingar: Helse og omsorg - Ei auke i investeringstilskotet til heildøgns omsorgsplassar med ei tilsegnsramme på 4,1 mrd. kroner (2 500 heildøgns omsorgsplassar i sjukeheim og omsorgsbustader). - Ei utviding av dagaktivitetstilbodet til demente. Det vert løyvt 71,3 mill. kroner på budsjettet for 2016, noko som vil legge til rette for 1 200 nye plassar. Tilbodet skal utvidast fram mot år 2020. - Regjeringa har varsla at dei vil innføre lovkrav om psykologikompetanse i kommunane frå 2020. For å bidra til ei forsterka rekruttering legg ein no om det eksisterande rekrutteringstilskotet til eit flatt årleg tilskot på 300 000 kroner per psykologiårsverk, som vert rekruttert frå 2016. For 2016 vert det løyvt 145 mill. kroner til dette, noko som gir rom for inntil 150 nye psykologiårsverk. - Frå 1. januar 2016 har kommunane plikt til yte øyeblikkeleg hjelp med døgnopphold for pasientar med somatiske sjukdomar. Det vert derfor lagt opp til ei overføring av 1 206,6 mill. kroner til dette i rammetilskotet til kommunane. Ressurskrevjande tenester - Innslagspunktet vert auka til 1 081 000 kroner, ei auke med 10 000 kroner utover prisjustering. - Uendra kompensasjonsgrad på 80 prosent. - Tal mottakarar og utgifter veks fortsatt sterkt, og løyvinga vert auka med 1,2 mrd. kroner i 2016 samanlikna med saldert budsjett i 2015. Barnehagar - Som nemnt ovanfor er 400 mill. kroner av veksten i frie inntekter knytt til auka fleksibilitet i barnehageopptaket. 12

- For å styrke kompetanse og kvalitet aukar løyvinga med 160 mill. kroner i 2016. Lokale tiltak for å styrke det pedagogiske arbeidet i barnehagen og arbeidsplassbasert barnehagelærarutdanning er nokre av tiltaka. - Det er og løyvd 10 mill. kroner over rammetilskotet for å legge til rette for at kommunane kan styrke sitt informasjons- og rekrutteringsarbeid for å auke barnehagedeltakinga for barn frå familiar med låg inntekt og/eller minoritetsspråkleg bakgrunn. - Frå 2016 får ikkje-kommunale barnehagar den same finansieringa som kommunale barnehagar (dvs. 100 prosent av tilskotet til tilsvarande kommunale barnehagar). Dette vert kompensert ved ei auke i rammetilskotet på 180 mill. kroner. Endringane er først og fremst knytt til pensjons- og kapitalutgifter. Dette gir isolert sett ei innsparing på 338 mill. kroner som vert trekt ut av rammetilskotet. Skule - Det er føreslege å auke timetalet i naturfag med ein veketime på 5. 7. trinn frå hausten 2016. Dette vert kompensert med ei auke i rammetilskotet på 77,6 mill. kroner. - Kompetansesatsinga i skulen held fram, og i 2016 vil over 5 000 lærarar få tilbod om vidareutdanning. - Lærlingtilskotet er føreslege auka med ytterligare 2 500 kroner per kontrakt i 2016. - Investeringsramma i rentekompensasjonsordninga for skule- og symjeanlegg vert auka med 1,5 mrd. kroner i 2016. Flyktningar og integrering Som følgje av ei kraftig auke i tal asylsøkjarar til Europa, har dette også ført til ei stor auke i Norge. Regjeringa har derfor lagt fram forslag om ei tilleggsløyving i 2015 samanlikna med gjeldande budsjett. Tilleggsløyvinga skal styrke politiet, UDI, verjer, einslige mindreårige asylsøkarar i omsorgssenter, tilskot til utleigebustader og regionale ressurssenter. I budsjettet for 2016 vil regjeringa: - Styrke integreringstilskotet med 50 mill. kroner ekstra til kommunar ved busetjing av flyktningar. Tilskotet vert gjeve dersom kommunane buset fleire enn dei vart bedt om i 2015, og utgjer 50 000 kroner for kvar person. - Styrke særskilt tilskot for busetjing av einslige mindreårige flyktningar med 25 mill. kroner. Ved busetjing får kommunane 207 000 kroner i 2016. Grunna den store auken i tal asylsøkjarar vil Regjeringa leggje fram ein tilleggsproposisjon for 2016-budsjettet i løpet av hausten. For nokre av dei ovannemnde endringane kjem det nærmare omtale på nettstaden vår. Tiltakspakke for auka sysselsetjing: Regjeringa ønskjer å prioritere tiltak som fremjar arbeid, aktivitet og omstilling, og føreslår eit eingongstilskot på 500 mill. kroner til vedlikehald og rehabilitering av skular og omsorgsbygg i kommunar. Midlane vil bli fordelt med eit likt kronebeløp per innbyggjar (kr 96) utan søknad. Desse kjem i tillegg til inntektsveksten i kommunane. Skjønn for 2016. Fylkesmannen viser til eige brev med fordeling av skjønnstilskot til kommunane, sendt Kommunal- og moderniseringsdepartementet 17. september 2015, og brevet om fylkesrammer frå KMD av 29.06.2015. Jamfør og eigen artikkel på fylkesmannen nettside. Samanlikna med 2015 er fylkesramma for skjønnsmidlar uendra, og utgjer 73,3 mill. kroner. Kommunar med høge utgifter til særleg ressurskrevjande brukarar, språkdeling 13

(nynorsk/bokmål), svak økonomi og høgare sats for arbeidsgjevaravgift er prioritert i skjønnsfordelinga. Inntektssystemet INGAR (inntektsgarantitilskotet) Tilskotet skjermar kommunar mot brå nedgang i rammetilskotet frå eit år til eit anna. Det sikrar at ingen kommunar har ein berekna vekst i rammetilskotet frå eit år til det neste som er lågare enn kr 300 per innbyggjar under berekna vekst på landsbasis. Tilskotet fungerer slik at det tek lang tid før større endringar får fullt gjennomslag i inntektssystemet, medan det tek kortare tid for mindre endringar. Sidan INGAR er ei ordning for omfordeling, er alle kommunane med på å finansiere tilskotet med eit likt beløp per innbyggjar. I 2016 er finansieringa 57,3 kroner per innbyggjar. Kommunane Hyllestad, Høyanger, Leikanger, Lærdal, Jølster, Bremanger, Selje og Hornindal får INGAR-kompensasjon etter at finansieringa er trekt i frå. Distriktstilskot Sør-Noreg, veksttilskotet og småkommunetilskotet Følgjande kommunar får distriktstilskotet: Høyanger, Årdal, Luster, Bremanger, Vågsøy, Eid, Gloppen og Stryn. Veksttilskotet blir styrka med 440,6 mill. kroner i 2016, og terskelen for å få tilskot vert redusert frå 1,6 til 1,5 prosent. Det er likevel ingen av kommunane i vårt fylke som får veksttilskot grunna utviklinga i folketalet. Småkommunetilskotet blir gjeve til kommunar som har færre enn 3200 innbyggjarar. For å få tilskotet må kommunen i tillegg ha ei gjennomsnittleg skatteinntekt dei tre siste år som er lågare enn 120 prosent av landsgjennomsnittet. Tilskotet er nominelt uendra i 2016, og utgjer 5 475 000 kroner per kommune. Med unntak av Aurland får alle kommunar i fylket med innbyggjartal under 3 200 småkommunetilskotet. Forslag til nytt inntektssystem vert sendt på høyring før jul. 2.c.2 Skatt og rammetilskot (Data frå KMD-Grønt hefte) Prognose for frie inntekter for Leikanger kommune er 128 591 000 kroner. Dette anslaget på frie inntekter gir ein vekst for Leikanger kommune frå 2015 til 2016 på 3,2 %. For same periode er anslått landsgjennomsnittleg vekst på 4,3 prosent. Veksten i frie inntekter er rekna frå anslag på regnskap for 2015. Prognose for skatteinngang 2016 Skatteinntektene er for Leikanger kommune berekna til 61 608 000 kroner i 2016, inkludert inntektsutjamning (60453 +1155 ). 14

Sidan vi ikkje kjenner dei endelige skatteinntektene for 2016 før i januar 2017, er det gjort eit anslag på kor store skatteinntektene for 2016 vil vera. I anslaget er det teke utgangspunkt i nivået på skatteinntektene i 2014. For den enkelte kommune er skatteanslaget for 2016 deretter framskrive i tråd med veksten i det samla skatteanslaget. Det betyr at det blir forutsett ein lik skattevekst per innbygger, med fordeling som i 2014. For å jamne ut skilnader i skatteinntekter mellom kommunane, vert skatteinntektene etter kvart som skattetalla ligg føre, omfordelt mellom kommunane (inntektsutjamning). Leikanger kommune - Rammetilskot 2016 Totalt rammetilskot: 66 563 000 kr Rammetilskotet er oppbygd av: Innbyggjartilskot før omfordeling 52 205 000 Utgiftsutjamning 8 112 000 Korreksjon for elevar i statleg og privat skule 753 000 Tilskot med særskilt fordeling 311 000 Inntektsgarantiordninga 127 000 Regionalpolitisk tilskot (småkommunetilskot) 5 475 000 Samla rammetilskot 66 984 000 Utgiftsutjamning: Utgiftsutjamning vert rekna ut frå kommunen sin førekomst av gitte kriterie i høve landsgjennomsnittet. Utgiftsutjamninga er ei rein omfordeling, det som vert trekt inn frå nokre kommunar blir delt ut att til andre. For Leikanger kommune er det framleis utjamning på eldre over 67 år samt innbyggarar i alderen 6-15 år som gir størst utslag utgiftsutjamninga. Eldre over 67 år gir 3,2 mill kr i utgiftsutjamning. For budsjettåret 2015 er kr. 10.560.000 lagt inn i rammetilskotet frå utgiftsutjamninga. Sjølv med endra kriteriedata som skulle tilsei ein auke på om lag 1 mill kroner, vert utgiftsutjamninga for budsjettåret 2016 redusert med 2,1 mill kroner i høve 2015. I forhold til rammesaka vil det seia ein reduksjon på om lag 3 mill kroner. Utvikling i skatt og rammetilskot i Leikanger kommune Tabellen nedanfor viser utvikling i dei frie inntektene sidan 2010. (Henta frå KS sin prognosemodell som basert på prognosar gitt av departementet. Tala er ikkje oppgåvekorrigert og vil difor avvike noko frå tal der ein oppgir oppgåvekorrigert vekst). I dette oppsettet er inntektsutjamninga lagt til rammetilskotet. 15

Rekneskap Rekneskap Rekneskap Rekneskap Rekneskap Budsjett Budsjett 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Skatt innt./ formue -51 965-46 446-49 420-53 516-54 210-56 913-60 453 Rammetilskot -33 659-56 337-64 952-64 157-67 090-67 992-68 138-85 624-102 783-114 372-117 673-121 300-124 905-128 591 %-vis endring 6,4 % 20,0 % 11,3 % 2,9 % 3,1 % 3,0 % 3,0 % Integreringstilskot B 2016 B 2017 B 2018 B 2019 Integreringstilskot -8 216 000-10 210 000-10 841 000-11 171 000 Tilskot til flyktningearbeid for 2016 er stipulert til kr. 8.216.000,-. Det er då gjort føresetnad om at ein held fram med å ta imot flyktningar. Integreringstilskotet vert utbetalt dei første 5 åra etter busetjing. Tilskotet i år 1 vert delt ut som eit eingongsbeløp og er avhengig av kven som kjem (vaksen, einsleg eller born). Tilskotet for år 2-5 vert utbetalt kvartalsvis. I 2016 vil vi mest truleg motteke 1-års-tilskot for 18 flyktningar. I perioden 2017 2019 er det teke utgangspunkt i at vi busett 16 flyktningar kvart år, inkludert familiesameining. Skjønn for 2016 Skjønn er berekna for kommunar med utgifter som ikkje vert fanga opp av inntektssystemet. Dette gjeld for eksempel kommunar med høge utgifter til særleg ressurskrevjande brukarar, kommunar med svært svak økonomi og samt til fornyingsarbeid, interkommunale prosjekt. Fylkesramma for skjønnsmidlar i 2016 er 73,3 mill. kroner, uendra frå 2015. Leikanger kommune er så langt ikkje tildelt skjønnsmidlar for 2016. 2.c.3 Rente / avdragskompensasjon for investeringar Skule: Kommunen mottek kompensasjon for utbetring av skulebygg samt kompensasjon etter innføring av L97. Kr.160 000,- er relatert til investeringar i samband med L97 medan kr.187.000,- gjeld rentekompensasjon i samband med oppgradering av Leikanger Ungdomsskulen (to ulike oppgraderingar) og dusj- og garderobeanlegg ved barneskulen(fom 2012). Grunnlag rentekomp. 2016 ca.9,6 mill kroner. Kompensasjon som gjeld grunnskulereformen (skulestart for seksåringar 1997) går til og med 2017, då med ein redusert sum for 2017. Eldreomsorg: Dette er ei ordning der kommunen får kompensert både for rente og avdrag i samband med bygging av sjukeheim. Årlege avdrag er kr.500.500,- og rentekompensasjon for 2016, berekna til kr.162.000,-, samla kompensasjon kr.662.000,-. Grunnlag ca.8,5 mill kr. 16

Rentekompensasjon vert gitt ut frå gjennomsnittleg flytande rente i Husbanken gjennom året. Husbanken har lagt ut sine rentetilbod for nov-des 2015, og har for desse to mnd. oppgitt ei kvartalsrente (flytande) på 2,084 %. 2.c.4 Momskompensasjon Føring av momskompensasjon frå investering. Frå 2010 vart det ein endring i korleis kommunen kan disponere momsrefusjonen frå investeringar. Endringa kom for å styrke økonomistyringa i kommunesektoren. Kommunane får som hovudregel refundert all meirverdiavgift på alle kjøp. Store investeringar, som ofte i stor grad er finansiert ved lån, gir kommunane store refusjonsinntekter. Tidlegare har kommunane disponert desse pengane fritt både til løpande drift og til investeringar. For at kommunane skulle kunne tilpasse seg gradvis, har det vore ein overgangsperiode frå år 2010 og fram til 2014, der det vart lagt stadig sterkare føringar på korleis momsrefusjonen frå investeringar kunne disponerast. Frå og med 2014 må all momsrefusjon frå investeringar førast i investeringsregnskapet. 2.c.5 Eigedomsskatt Leikanger kommune har hatt eigedomsskatt sidan år 2000 og gjennomført omtaksering med verknad frå år 2010. Desse takstane ligg fast i 10 år. Kommunestyret fastset promillen skatten skal utreknast etter i budsjettmøtet i desember. Det er lagt inn kr.6.400.000 i budsjett og økonomiplan og det er då nytta ein promille på 7 for næring og verk og bruk. For bustader og fritidsbustader er det nytta ein promille på 3,5, ein auke på 1 promille frå 2015. Auke i eigedomsskatt er ein del av føresetnadene for budsjett og øk.plan 2016-2019, vedteke av kommunestyret i juni 2016 under handsaming av «Budsjettrammer 2016 Grunnlag for økonomiplan 2016-2019». E-skatt på bustad vil auke med ca. 1 mill pr. promille (grunnlag på 110 mill kroner). Det er eit krav at eigedomsskatten skal vedtakast kvart år som ein del av det årlege budsjettvedtaket. 2.c.6 Kalkulatoriske rente og avskrivingar Kommunal og Moderniseringsdepartementet har revidert retningslinjene for utrekning av sjølvkost for kommunale tenester (rundskriv H-3/14). Ut frå desse retningslinjene skal kalkylerenta settast lik 5-årig swaprente med tillegg av 0,5%- poeng, har brukt 1,48 % + 0,5 %-p i kalkylen for berekning av kalkulatorisk rente. Avskriving av anleggsmidlar innafor VAR-området vert fordelt over same avskrivingsperiode som rekneskapen. Det er lagt inn 2,1 mill kroner i kalk. renter og avdrag frå Var. 17

2.c.7 Premieavvik Betalt pensjonspremie vert i rekneskapen utjamna med føring av premieavvik og eit amortisert premieavvik. Premieavvik som har oppstått frå og med 2014 vert frå 2015 amortisert med 7 år. Berekna akkumulert premieavvik KLP pr.31.12.2015 er sett til 14,7 mill kroner. Årets premieavvik KLP og SPK er inntektsført med 4,8 mill. kroner. Amortisert premieavvik er utgiftsført med 1,8 mill. kroner. Nettoeffekt premieavvik: 3 mill kroner. 2.c.8 Avkastning frå Kraftfondet Som tidlegare år, er det lagt inn 3,5 mill kroner i avkastning kvar år i økonomiplanperioden. 2.d Løns- og prisvekst, endringar i pensjonsutgiftene og arbeidsgivaravgift. 2.d.1 Løns- og prisvekst Pris- og kostnadsvekst på kommunal tenesteyting. Ved utrekning av realvekst i kommunesektoren sine inntekter for 2016, blir det lagt til grunn ein vekta lønns- og prisvekst (deflator) på 2,7 % på kommunal tenesteyting. Dette byggjer bl.a. på eit lønnsvekstanslag på 2,7 prosent i 2016. 2.d.2 Justeringsprosent på kommunale tenester Kommunale tenester er justert med 3%. Husleiger er i samsvar med tidlegare vedtak auka med 6%. 2.d.3 Pensjonsutgifter og arbeidsgivaravgift Klp fellesordningen 18,2% Klp sjukepleieordningen 18,5% SPK 11,15% Arbeidsgivaravgift 10,6%. 2.d.4 Eigenkapitalinnskot i KLP Fellesordningen, 0,35 % av premiereserven. Sjukepleieordningen, 0,80 % av pensjonsgrunnlaget. Budsjettert eigenkapitalinnskot kr.520.000 18

2.e Robek Kommunar med meirforbruk som ikkje blir nedbetalt etter krava i kommunelova, blir registrert i "Register om betinga godkjenning og kontroll" (Robek). Fylkesmannen skal kontrollere budsjett og økonomiplanar i Robek-kommuner, og skal også godkjenne alle vedtak om lån og langsiktige leieavtaler. Slik grunnlag for budsjett og økonomiplan vert førelagt formannskapet 26.11.2015, har Leikanger kommune ikkje dekning for planlagde utgifter og vil bli registrert i «Register for betinga godkjenning og kontroll» - Robek. 19

3. a.tenesteproduksjon 3.a.1 Sentrale folkevalde organ og revisjon Tenesteområdet omfattar formannskap, kommunestyre, kontrollutval og revisjon. Sogn regionråd og andre faste råd og utval. Sum utgifter og inntekter for området: Folkevalde organ og Budsjett 2015 Budsjett Økonomiplan Økonomiplan Økonomiplan revisjon (endra) 2016 2017 2018 2019 Driftsutgifter 2 478 000 2 613 000 2 535 000 2 600 000 2 450 000 Driftsinntekter -59 000-58 000-52 000-49 000-49 000 Netto kostnad 2 419 000 2 555 000 2 483 000 2 551 000 2 401 000 Handling og status i forhold til kommuneplanen Kommuneplanen 2015-2026 har følgjande hovudmål: Leikanger kommune skal vere ein kompetent samfunnsutviklar på næringsliv og busetjing, og tilby kommunale tenester av høg kvalitet. Innovative aktørar i privat og offentleg sektor skal oppleva at det er lett å etablera og utvikle verksemder i Leikanger der kommunen skal vera ein aktiv samarbeidspartnar Innbyggjarane skal oppleva meistring og livskvalitet, størst mogleg grad vera aktive, ta ansvar og få hjellp til å meistra vanskelege livssituasjonar. Leikanger skal ha eit levande og variert klutor- og friluftsliv med basis i frivillige lag og organisasjonar, der eldsjeler blir støtta opp om slik at dei gode initiativa blir ivaretekne og vidareutvikla. Leikanger skal vere ein aktiv bidragsytar i utvikling av regionen. Handling og status: Leikanger har hatt ein jamn auke i innbyggjartalet kvart år etter 90 talet og har nå vel 2300 ved inngangen til 2016. Det er venta ein auke i innbyggjartalet det neste tiåret men stigninga vil truleg ligge under landsgjennomsnittet Leikanger er medlem av Sogn regionråd og har felles rådmannsgruppe i med andre kommunar i Sogn. Det er etablert ei rekke samarbeidsløysingar i form av eigne selskap og vertskommuneløysingar innanfor ulike tenesteproduksjonar. Nokre døme: o Felles brann og redningsteneste gjennom selskapet Sogn Brann og Redning IKS o Felles barnevern med nabokommunane der Sogndal er vertskommune for Sogn barnevern o Felles renovasjonsordning gjennom selskapet SIMAS 20

Kommentar til økonomiplanen: Den politiske strukturen er organisert som ein 2-nivå modell med kommunestyre og formannskap. Kommunestyret har 6-7 møter i året og formannskapet om lag 12. Det er inngått avtale med nabokommunar om samarbeid om kommunale tenester. Samarbeidet blir gjerne organisert enten gjennom eit interkommunalt selskap (IKS) eller vertskommunemodellen. Verknaden blir at avstanden mellom kommunestyret og tenestene har vorti større. Det framstår som ei utfordring i høve kommunestyret sin kjennskap og nærleik til tenestene. For å auke engasjementet og gjera arbeidet i kommunestyret meire interessant har Leikanger forsøkt å legge ulike saker fram for kommunestyrt som fyrste instans. Det betyr at sakene ikkje er innom formannskapet på førehand. Utfordringa er kommunelova som regulerer at rådmannen ikkje har rett til å fremje tilrådingar direkte til kommunestyret. Leikanger kjøper revisjonstenester frå Sogn og Fjordane Revisjon IKS. Det er inngått avtale om kjøp av sekretariatsteneste til kontrollutvalet frå Pricewaterhouse Coopers. Kjøp av finansiell revisjon er lagt inn med 330 000 i 2016. Det ligg inne kr 139 000 til sekretariat for kontrollutvalet og 150.000 til kjøp av forvaltningsrevisjon i 2016 og 2018. Det er ikkje lagt inn midlar til selskapskontroll. Teneste: Lagt inn i budsjettgr.laget 2016 Kontrollutvalet sitt framlegg Kontrollutvalet 18 000 50 600 Sekretariatet 139 000 144 900 Finansiell revisjon 330 000 Avventar SF revisjon sitt rep.skap Kjøp av forvaltningsrevisjon 150 000 210 000 Kjøp av selskapskontroll 0 0 Totalt 637 000 305 500 + finansiell revisjon Leikanger er medlem av Sogn Regionråd saman med andre kommunar i midtre og indre Sogn. Regionrådet kjøper sekretariatsteneste i omfang av ei heil stilling frå Sogndal kommune. Finansieringa av regionrådet skjer med årlege tilskot frå kommunane. Omframt medlemskontingenten skal tilskotet dekke kostnader med ulike fellesprosjekt. Samla kontingent for Sogn regionråd 2016 er kr 3 418 000. Leikanger sin del utgjer kr 309 000 i 2016. Omframt drift av rådet er dei viktigaste satsingane: Kommunenett GIS-koordinering 21

Regional utvikling Samferdsel og helse Barnehage- og skulesamarbeid Det er oppretta eigne arbeidsutval på dei enkelte satsingane. Sogn regionråd sitt budsjett 2014, sjå meir: http://www.sogn.regionraad.no/moetedokument- 6-11-2015.363398.nn.html under møteinnkalling Ny kommunestruktur Regjeringa la sommaren 2014 fram innhaldet for ei ny kommunereform der arbeidet startar hausten 2014 og går fram til 2017. Kommunane skal gjera endeleg vedtak om kven ein ønskjer å slå seg saman med innan juli 2016. Ny kommunestruktur skal vera på plass innan 1.1.2020. Fylkesmannen og KS har laga eigen prosjektplan for gjennomføring av reforma. I regi av Sogn regionråd har sognekommunane i fellesskap gjennomført ei felles faktautgreiing i juni -15 og ei utgreiing som går på fells status, utfordringar og aktuelle alternativ som kom i oktober-15. For Leikanger blir det det viktig å bestemme kva alternativ for ny kommunestruktur ein ønskjer å gå vidare med. Vidare å finne ei arbeidsform sikrar at kommunen sine interesser kan bli følgt opp i ei større kommuneeining. Leikanger bør også vera oppteken av å sikre og utvikle dei tenestene som ein allereie har og som ein ønskjer å vidareføre. Det vil gjelde skular, barnehagar, fritids- og idrettsanlegg, institusjonar og infrastruktur som vegar m.m. Mål : Møta i politiske utval skal opplevast som engasjerande Halde balanse i økonomien og makte å avsetje noko reservar til dekking av uføresette hendingar Følgje opp mål og tiltak i kommuneplanen sine målsettingar og gjennomføre tiltaka i handlingsprogrammet. Arbeide aktivt med Kommunereforma for å sikre Leikanger sine interesser inn i den nye kommunestrukturen. 22

3.a.2 Sentraladministrasjon og styring Innhald i tenesteområdet Tenesta omfattar den administrative leiargruppa og funksjonane personal, økonomi og serviceekspedisjonen. Sum utgifter og inntekter: Sentraladm og Budsjett Budsjett Økonomiplan Økonomiplan Økonomiplan styring 2015 (endra) 2016 2017 2018 2019 Driftsutgifter 7 653 000 7 372 000 7 331 000 7 331 000 7 331 000 Driftsinntekter -851 000-752 000-746 000-746 000-746 000 Netto kostnad 6 802 000 6 620 000 6 585 000 6 585 000 6 585 000 Nosituasjonen: Den administrative leiargruppa er samansett slik: Rådmann, kommunalsjef næring og utviking, kommunalsjef oppvekst og omsorg, personalsjef, økonomisjef og tenesteleiar for næring og samfunn. Andre deltek på møte ved behov. Det blir halde møte med tenesteleiarane sektorvis med jamne mellomrom Rådmannen deltek i felles rådmannsgruppe for kommunane i Sogn Regionråd. Det er til tider ressurskrevjande å følgje opp dei mange tenestene som er etablert gjennom samarbeid over kommunegrensene. Det er etablert eit eige BLLS samarbeid der rådmennene i Balestrand, Luster, Leikanger og Sogndal møtes for å følgje opp dei mange tenestesamarbeida som desse kommunane har etablert. Vik kommune kjem i sterkare og sterkare grad med i dette samarbeidet. Det er ikkje lagt opp til endringar i stillingar i 2016. Med inngang til ny kommunevalperiode skal kommunen utabeide ny planstrategi for perioden 2016 2019. Planstrategien legge føringar for dei planane som kommunestyret ønskjer å gjennomføre fram til 2020. Venteleg vil ny arealdel til kommuneplanen koma med som eit viktig arbeid som administrasjonen må prioritere. Innan helse og omsorg har det skjedd store endringar dei seinare åra der ein saknar ein heilskapleg plan for korleis tenestene bør organiserast og følgjast opp. Mål: Gjennomføre budsjettføresetnadene innanfor vedtekne rammer. Få samfunnsdelen av kommuneplanen med ferdig revidert innan april 2015. 23

3.a.3 Fellestenester Innhald i tenesteområdet: Området omfattar Serviceekspedisjonen og alle felleskostnader med IKT, kontorutgifter, forsikringar og kontingentar. Herunder pensjonsordninga til KLP. Fellestenester Budsjett Budsjett Økonomiplan Økonomiplan Økonomiplan 2015 (reg) 2016 2017 2018 2019 Driftsutgifter 3 122 000 2 666 000 3 276 000 3 839 000 4 443 000 Driftsinntekter -468 000-587 000-458 000-458 000-458 000 Netto kostnad 2 654 000 2 079 000 2 818 000 3 381 000 3 985 000 Serviceekspedisjonen har 2 heile stillingar. Det er lagt inn lønsmidlar til ytterlegare 40% stilling knytt til avlastning i serviceekspedisjonen. Denne ressursen blir praktisert fleksibelt med utplassering til tenesteeiningar når det oppstår spesielle behov. Omframt dei løpande informasjons- og ekspedisjonstenestene, post og arkiv har Serviceekspedisjonen ansvar for innkjøp og utleige av bustader. Serviceekspedisjonen har ansvar for utsending av innkalling og sakliste til politiske organ. Serviceekspedisjonen har ansvar for oppdateringa av heimesida. Kommunane Luster, Sogndal, Leikanger og Balestrand har felles mal for heimsidene. Leikanger kommune har avtale med Fylkeskommunen om drift av ikt-tenesta. Årskostnaden er 1,8 mill kr. Avtala er gjort innanfor den overordna rammeavtala mellom kommunane i Sogn Regionråd og Fylkeskommunen. Leikanger har inngått samarbeidsavtale med Luster og Sogndal om felles ikt-leiar. Sogndal er vertskommune. Leikanger sin del av kostnadene er kr 130.000. Etter at stillinga vart ledig våren 2014 har Leikanger signalisert at ein ikkje lenger ønskjer å vidareføre ordninga. Leikanger kommune har ein felles visjon for organisasjonen: «Leikanger kommunen der det gror og alle trivst» Kvaliteten på kommunale tenester er avhengig av gode organisatoriske løysingar, eit godt arbeidsmiljø, motiverte medarbeidarane med høg kompetanse som tek ansvar, som arbeider godt saman og har hovudfokus på å yte gode tenester. Verdiar: Me skal vere opne, ærlege og rause. Me vil skapa ei god lagånd. Me helsar på kvarandre og viser omsorg og respekt. Hjå oss er det stor takhøgde og lov å gjera feil. Me tek felles ansvar for godt og gale. Me vil møta kvarandre med godt humør og gje direkte og gode tilbakemeldingar. 24

Leiarkrav: Leiarane skal vera synlege og gje aktiv oppfølging av den enkelte. Alle skal ha meiningsfulle arbeidsoppgåver der det er rom for kreativitet og personleg utvikling. Kommunen har i sine lønspolitiske retningsliner lagt vekt på kompetanseheving, der tilsette som tek særleg relevant etter-/vidareutdanning kan få utteljing i form av auka løn. Det er også sett sterkare fokus på å kartlegge og å følgje opp uønska deltid, samt ha eit overordna felles fokus på ymse typar fråvær til dømes velferdspermisjonar. Leikanger kommune har som IA-verksemd sett opp 3 overordna mål. Dette går på å redusere sjukefråvær (ikkje overstige 6 %), tilrettelegge for at tilsette med redusert funksjonsevne skal vere i arbeid, samt å auke den reelle pensjonsalderen. Det er inngått avtale med bedriftshelsetenesta der det er laga handlingsplanar med tiltak innan kvart verneområde. Nye handlingsplanar vert laga for 2014-2015. I det systematiske HMT-arbeidet er fylgjande årshjul sentralt: Innan 10.september Verneområdet føretek fullstendig kartlegging/vernerundar og set eventuelle tiltak inn i ein handlingsplan som vert sendt til kommunalsjef Innan 1.oktober Kommunalsjef set opp eventuell prioriteringsliste og sender handlingsplanen til AMU Innan 1.november AMU handsamar og set opp samla handlingsplan for Leikanger kommune Siste kommunestyremøte i året vert det eventuelt løyvt midlar i samband med budsjett/økonomiplansaka. God tilrettelegging og tidleg attføringsarbeid er med på å halde uføregraden nede. Uføretala er låge for Leikanger kommune som ligg under gjennomsnittet for kommunane i Sogn og Fjordane. Det knyter seg særlege økonomiske- og driftsmessige utfordringar ved eit høgt fråvær. Gjennomsnittleg samla sjukefråvær siste åra ligg på rundt 7%, som er høgare enn måltalet ( på 6%). Her er det store variasjonar innan einingane. Ein vil i samband med IA/HMT-arbeidet framleis halde fokus på dette ved å sjå på kva einingar som har særskilte utfordringar, vurdere behovet for å iverksetje tiltak samt evaluere desse. Likeeins er det viktig at ein held fokus på å jobbe med å få til gode organisatoriske løysingar, kultur og haldningar. I investeringsbudsjettet er det lagt inn ei samla ramme på 0,3mill til nye investeringar på iktsida i 2015. Utviklinga vil gå i retninga av at meir og meir av kommunen sin innkjøp vil bli gjort over denne løysinga. Største utfordringa ligg i å få trekt med dei lokale leverandørane. Innan helse vil den elektroniske løysinga med Telemedisin bli starta opp i 2015. 25

Årets premieavvik KLP og SPK er inntektsført med 4,8 mill. kroner. Amortisert premieavvik er utgiftsført med 1,8 mill. kroner. Mål: Halde eit godt servicenivå til brukarane av Serviceekspedisjonen Størst mogleg utleigeprosent av kommunen sine bustader Aktivt vedlikehald og ajourhald av kommunen sin heimside 26

3.a.4 Undervisning Innhald i tenesteområdet: Leikanger Barneskule, Leikanger Ungdomsskule, fellesutgifter grunnskule, vaksenopplæring, skulefridtidsordning og skuleskyss. Undervisning Budsjett 2015 (endra Budsjett 2016 Økonomiplan 2017 Økonomiplan 2018 Økonomiplan 2019 Driftsutgifter 33 140 000 33 464 000 33 259 000 32 992 000 32 163 000 Driftsinntekter -3 130 000-3 413 000-3 350 000-3 350 000-3 350 000 Netto kostnad 30 010 000 30 051 000 29 909 000 29 642 000 28 813 000 Skulane i Leikanger Skulane i Leikanger har pr. 01.10.2015 328 elevar fordelt på 185 elevar på barneskulen og 143 på ungdomsskulen. Barneskulen har 10 klassar og ungdomsskulen 7 klasser der delinga av noverande 7. klasse er vidareførd. På grunn av lærarstreiken hausten 2014 vart lønsoppgjeret for pedagogane ikkje med i grunnlaget for ramma i 2015. Dette førde til eit etterslep som ein drog med seg vidare og som får følgjer for ramma i 2016. For skulane samla utgjorde dette 685 000 kroner inklusive sosiale utgifter. Dette kjem fram som overskriding av ramma med 600 000 kroner på Leikanger ungdomsskulen og 85 000 på barneskulen/sfo. Fellesutgifter grunnskulen Kapittelet inneheld ein del fellesutgifter på område skule slik som felles PP-teneste, kommunen sin del til frikjøp av lærarar som tek vidareutdanning, kjøp av grunnskuleopplæring for barn i fosterheim i andre kommunar, kjøp av leksehjelp, leige av symjehall, skulekonsertar m.m. Overskriding av ramma med 145 000 kroner skuldast skulane sin del av auka kostnader med ny PP-teneste. I tillegg kan det nyttast inntil 300 000 kroner frå flyktningbudsjettet til tiltak i skulane. Leikanger ungdomsskule Ungdomsskulen leverte i utgangspunktet eit budsjettframlegg som låg 1 125 000 kroner over rammar. Etterslepet for skulane utgjorde 685 000 kroner. Ungdomsskulen får disponere 600 000 av dette. Ungdomsskulen må likevel redusere sitt framlegg med 525 000 kroner. Dette kan gjerast med å trekkje inn 25 % fast vikarstilling og redusere med inntil 50 % lærarstilling. Tiltak må i verksetjast frå 01.01.2016. Mål for verksemda: 1. Alle elevar trivst på skulen 2. Alle tilsette har fått kompetanseauke 3. Elevane får symjeopplæring i basseng på Leikanger 4. Resultatet på nasjonale prøvar viser framgang for den enkelte elev frå 8. til 9. klasse 27

Leikanger barneskule Leikanger barneskule har levert eit budsjett i samsvar med den ramma dei har fått tildelt. Skulen har teke ned ei lærarstilling i høve til 2015 budsjettet. Dette gjer at det vert vesentleg mindre timar til spesialundervisning og styrkingstimar til tidleg innsats. Kjøp av utstyr og læremiddel kan ikkje prioriterast. Skulen nyttar i overkant av ei stilling til seniortiltak og tillitsvalde. MÅL FOR DRIFTA I 2016: 1. Halda fram arbeidet med å skapa eit godt og trygt skulemiljø utan mobbing. 2. Styrka lese- og skriveopplæringa på alle steg. 3. Ha fokus på fysisk aktivitet for elevar og tilsette. 4. Halda i gang og vidareutvikla det store engasjementet alle tilsette viser for å gjera skulen best mogeleg for alle. Vaksenopplæring Vaksenopplæringskapittelet skal gå i balanse med bruk av dei midlane vi får frå IMDI som tilskot til norskopplæring til flyktningar og andre framandspråklege innvandrarar med rett og plikt til norskopplæring. Leikanger kommune kjøper tenester frå Sogndal kommune. Alt persontilskot vert overført til Sogndal kommune utan avkorting. Sogndal kommune får også overført 85 % av grunntilskotet til kommunen. Dei resterande 15 % vert nytta til PP-teneste, kjøp av logopedteneste, spesialpedagogisk hjelp med meir. Skulefritidsordninga Skulefritidsordninga kjem ut med ei overskriding på budsjettet med 84 000 kroner. Dette dekkjer m.a. bortfall av 55 000 kroner i opplæringsmidlar frå VOX som var vidareført i rektor sitt budsjettframlegg og 29 000 kroner i auka driftsmidlar. 28